Kolekcja

Sztambuchy w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu

Sztambuch (niem. das Stammbuch) to rodzaj małego albumu, znanego już od XVI w. pod nazwą album amicorum („księga przyjaciół”), w którym zbierane były wpisy pamiątkowe przyjaciół, kolegów, profesorów, osób poznanych w czasie studenckich podróży. Takie akademickie wpisy pro memoria opatrywano cytatami ze znanych dzieł, łacińskimi i greckimi sentencjami, niekiedy także ilustracjami. Sztambuch narodził się w kręgach uniwersyteckich, stając się trwałym elementem kultury studenckiej, a począwszy od XVIII w. zyskał popularność w kręgach elitarnych - moda na pamiątkowe wpisy wkroczyła na salony towarzyskie, stąd wiele zachowanych albumów z autografami artystów, pisarzy, naukowców, polityków... Idea „księgi przyjaciół” rozwinęła się na ziemiach polskich (zwłaszcza w Wielkopolsce i na Śląsku) w drugiej połowie XVIII w. Sztambuchy znane były w Polsce także pod innymi nazwami: trwalnik, imionnik bądź pamiętnik.

W zbiorach rękopisów BUP znajduje się bogata kolekcja (ponad 100) sztambuchów z XVII-XX wieku.