KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI TOM XI Pamięci Współtwórców Kodeksu Henryka Kowalewicza (1925-1981) i Ryszarda Walczaka (1931-1989)

SOCIETAS LITTERARUM POSNANIENSIS FONTES COLLEGII HISTORICI TOMUS XXVI CODEX DIPLOMATICUS MAIORIS POLONIAE TOMUS XI comprehendit supplementum (diplomata nr 1700 - 2023 ex annis 1225 - 1444), corrigenda ac indices ad tomos VI-XI recensuerunt et adnotaverunt ANTHONIUS GĄSIOROWSKI, THOMAS JASIŃSKI THOMAS JUREK et ISABELA SKIERSKA POSNANIAE MCMXCIX

POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK WYDAWNICTWA ŹRÓDŁOWE KOMISJI HISTORYCZNEJ TOM XXVI KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI TOM XI zawiera suplementy (dokumenty nr 1700 - 2023 z lat 1225 - 1444) oraz erratę i indeksy do tomów VI-XI wydali i komentarzem opatrzyli ANTONI GĄSIOROWSKI, TOMASZ JASIŃSKI TOMASZ JUREK i IZABELA SKIERSKA POZNAŃ 1999 WYDAWNICTWO POZNAŃSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK

POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK THE POZNAŃ SOCIETY FOR THE ADVANCEMENT OF THE ARTS AND SCIENCES GŁÓWNY REDAKTOR WYDAWNICTW PTPN JAN M. PISKORSKI KOMITET REDAKCYJNY Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński, Ryszard Marciniak, Witold Molik, Jacek Wiesiołowski Wydano z pomocą finansową Komitetu Badań Naukowych oraz Władz Miasta Kalisza, Władz Miasta Poznania i Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (c) Copyright by Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Printed in Poland ISBN 83-7063-243-2 ISSN 0208-9033

Wstęp

Tom XI Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski, kontynuacja tomów wydanych w latach 1877-1881, 1908 i 1982-1993, zawiera 324 dokumenty, dotąd w Kodeksie nie publikowane, a odnalezione przez wydawców po wydaniu tomów poprzednich. Pochodzą one z lat 1225-1444. Tom stanowi więc suplement i do tomów I-V, i do tomów VI-X. Zaledwie 30 z tu publikowanych dokumentów zostało przedtem ogłoszonych drukiem, często w latach ostatnich, m. in. w recenzjach i omówieniach poprzednich tomów Kodeksu, 12 dalszych ujrzało przedtem światło dzienne w postaci regestów. Głównym dostarczycielem dokumentów do tomu XI stały się dwa zbiory średniowiecznych aktów: kopiariusze (księgi formularzowe) proweniencji kaliskiej przechowywane w Bibliotece Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (154 dokumenty) oraz Archiwum Państwowe w Toruniu (71 dokumentów i listów).
Dokumenty skopiowali głównie wydawcy niniejszego tomu (szczególnie licznie Tomasz Jurek), a ponadto Jerzy Luciński. Ostateczną wersję tekstów przygotowali: zdecydowaną większość Tomasz Jurek - opracowane przezeń dokumenty sygnowane są skrótem [Ju] oraz Tomasz Jasiński [Ja]. Komentarz opracował Antoni Gąsiorowski przy pomocy Izabeli Skierskiej, ale także sporadycznie Tomasza Jurka. W komputer całość wprowadzili Danuta Pędzińska i Tomasz Jurek, komputerowe opracowanie redakcyjne jest dziełem Izabeli Skierskiej.
Zasady przygotowania tekstów, wyłożone we wstępie do tomu VI Kodeksu, nie uległy zmianie. Uległy natomiast modyfikacji zasady opracowywania przypisów. Ponieważ na końcu tomu znajduje się indeks do tomów VI-XI, krótsze, bardziej lakoniczne, są objaśnienia osób i miejscowości występujących w tym tomie. Dokładniejsze informacje o nich, zawarte w innych miejscach Kodeksu, można odnaleźć poprzez indeks. Osoby, których brzmienie nazwiska czy miejsca pochodzenia mogłyby nastręczać trudności w poszukiwaniu ich w indeksie, opatrzone zostały przy okazji kolejnych wystąpień tylko krótkimi objaśnieniami, podającymi brzmienie nazwy osobowej lub miejscowej, pod którą dana osoba występuje w indeksie. W niektórych dokumentach ograniczono liczbę przypisów do minimum lub zrezygnowano z nich w ogóle, milcząco odsyłając po identyfikacje do indeksu.
Odrębną część niniejszego tomu stanowią wspomniane już indeksy do tomów VI-XI. Opracowanie indeksów stanowiło zawsze moje zobowiązanie wobec czytelników Kodeksu, pozbawionych podczas długich lat korzystania z pierwszych tomów możliwości posługiwania się indeksem na końcu każdego tomu. Zobowiązanie to zostaje teraz spełnione.

Pochodzenie dokumentów publikowanych w KDW XI

Lp.	Archiwum, biblioteka	Or.	Kop.	Odpis	Reg.	Razem
1	Berlin-Dahlem, GStAPK	2	-	-	-	2
2	Bydgoszcz, WAP	1	-	-	-	1
3	Gdańsk, WAP	1	-	-	-	1
4	Gniezno, AAG	1	9	-	-	10
5	Kraków, Bibl. PAN	-	152	2	-	154
6	Kraków, Muzeum Narodowe	1	-	-	-	1
7	Potsdam, Brandenburgisches Landeshauptarchiv	1	-	-	-	1
8	Poznań, AAP	-	13	-	7	20
9	Poznań, Bibl. Raczyńskich	-	-	-	1	1
10	Poznań, WAP	1	23	1	6	31
11	Praga, Státní Ústřední Archiv	2	-	-	-	2
12	Toruń, WAP	65	5	-	1	71
13	Warszawa, AGAD	-	2	-	-	2
14	Wąchock, Bibl. oo. cystersów	-	2	-	4	6
15	Włocławek, Arch. Diecezjalne	1	5	-	-	6
16	Wrocław, WAP	-	6	-	-	6
17	Inne, różne	1	-	3	4	8
	Ogółem	77	217	6	23	323

W sześciu tomach Kodeksu wydanych w latach 1982-1999 znalazło się ogółem ponad 2000 dokumentów. We wstępie do tomu VI zapowiadałem doprowadzenie Kodeksu do roku 1450, tak też zaplanowałem - a częściowo zrealizowałem - kwerendy i kopiowanie. Zamiaru edytorskiego jednak nie wykonałem, kończąc edycję - podobnie jak tom V Kodeksu - na roku 1444. Kilkaset skopiowanych dokumentów z lat 1445-1450 pozostaje w Tekach Kodeksu w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Przyczyn takiej decyzji jest wiele. Uświadamiałem sobie moją coraz mniejszą sprawność i wydajność zarówno w konstruowaniu komentarza, jak i organizacyjną. Niebagatelną przyczyną zamknięcia edycji na 1444 r. był też gwałtowny przyrost liczby zachowanych dokumentów. Trochę racji miał Ignacy Zakrzewski, gdy twierdził, że dokumenty wielkopolskie należy wydawać in extenso do 1400 roku i tak też - jak wiadomo - zrobił. Dla publikacji dokumentów z lat po 1444 należy znaleźć jakąś nową formułę edytorską (regesty z ekscerptami?).
Kończąc tę edycję, z prawdziwą wdzięcznością myślę o wszystkich, którzy przyjmowali moje zaproszenia do pracy przy Kodeksie, trudząc się potem nad nadaniem wydawnictwu ostatecznego kształtu: o śp. Henryku Kowalewiczu, śp. Ryszardzie Walczaku, Tomaszu Jasińskim, Tomaszu Jurku i Izabeli Skierskiej, podobnie o wszystkich, trudnych do wymienienia, wspierających edycję informacjami o znanych im ineditach, czy pomagających w opracowywaniu komentarzy. Takie same słowa kieruję do osób, które ułatwiły wydawanie Kodeksu, szczególnie do życzliwych mi dyrektorów archiwów i bibliotek wielkopolskich oraz do dysponentów pieniędzy publicznych, najpierw w Polskiej Akademii Nauk, potem w Komitecie Badań Naukowych. Jestem rad, że Kodeks mógł się - jak dawniej - ukazywać "staraniem" Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Puszczykówko - Poznań, 10 lipca 1999
Antoni Gąsiorowski

Wykaz skrótów

Literatura, źródła, instytucje

AAG - Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej.
AAP - Archiwum Archidiecezji Poznańskiej.
ABMK - Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. I n.
Acta capitulorum - Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, t. I-III, Kraków 1894-1918.
AGAD - Archiwum Główne Akt Dawnych.
AKH - Archiwum Komisji Historycznej (Polskiej) Akademii Umiejętności.
Bibl.PAN - Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Bieniak, Wlkp. - J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, Toruń 1969.
BullPol - Bullarium Poloniae, t. I-V, wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kuraś i in., Romae-Lublini 1982-1995.
Ciesielska, Wykazy - K. Ciesielska, Wykazy mieszczan toruńskich zobowiązanych do udziału w wyprawach krzyżackich na Gotlandię w latach 1398-1408, Zapiski Historyczne 32, 1967, z. 4, s. 79-98
Engel 1894 - B. Engel, Die mittelalterlichen Siegel des Thorner Rathsarchivs, Tl. 1: Ordensbeamte und Städte, Thorn 1894.
Engel 1902 - B. Engel, Die mittelalterlichen Siegel der Fürsten, der Geistlichkeit und des polnischen Adels im Thorner Rathsarchive, Danzig 1902.
Epist. - Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. I-III, Kraków 1876, 1891, 1894.
GąsSkOf - A. Gąsiorowski, I. Skierska, Średniowieczni oficjałowie gnieźnieńscy, Roczniki Historyczne 61, 1995, s. 37-86.
GStAPK - Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz.
GStar. - A. Gąsiorowski, Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa 1981.
GUrz. - A. Gąsiorowski, Urzędnicy wielkopolscy 1385-1500. Spisy, Poznań 1968.
Jurek, Dziedzic - T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993.
Jurek, Obce ryc. - T. Jurek, Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1996.
Kal. 9175, Kal. 9176 - Księgi formularzowe proweniencji kaliskiej z drugiej połowy XV wieku w Bibl. PAN w Krakowie, rkps 9175 i 9176.
KDW - Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. I-X, Poznań -Warszawa 1887-1993; KDW n.s. - nowa seria, t. I, Warszawa 1975.
Kor. - J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 do dni naszych, t. I-IV, Gniezno 1883.
Kowalski - M. D. Kowalski, Prałaci i kanonicy krakowskiej kapituły katedralnej od pontyfikatu biskupa Nankera do śmierci biskupa Zawiszy z Kurozwęk (1320-1382), Kraków 1996.
Koz. - S. Kozierowski, [Badania nazw topograficznych starej Wielkopolski], t. 1: Badania... dzisiejszej archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań 1914; t. 2-3: Badania... dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań 1916; t. 4-5: Badania... na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Poznań 1920-1921; t. 6-7: Badania na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, Poznań 1926-1928; t. 8: [Uzupełnienia], Poznań 1939.
KsKal. - Księga ziemska kaliska 1400-1409, wyd. T. Jurek, Poznań 1991.
LibScabVCT - Liber scabinalis Veteris Civitatis Thoruniensis 1363-1428, wyd. K. Kaczmarczyk, Toruń 1936
Lüpke-Irgang - Urkunden und Regesten zur Geschichte des Templerordens im Bereich des Bistums Cammin und der Kirchenprovinz Gnesen, nach Vorlage von Helmut Lüpke neu bearbeitet von Winfried Irgang, Köln-Graz 1987 [zaginione regesty dok. dotyczących templariuszy, m. in. z Kostrzyna nad Odrą].
Łaski, Liber beneficiorum - J. Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, t. I-II, Gniezno 1880-1881.
MRPS - Matricularum Regni Poloniae summaria, t. I-V, Warszawa 1905 n.
Not. - A. Gąsiorowski, Notariusze publiczni w Wielkopolsce schyłku wieków średnich, Poznań 1993.
Now. - J. Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. I-II, Poznań 1959-1964.
PSB - Polski słownik biograficzny, t. I-XXXVIII, Kraków 1935 n.
Radzimiński - A. Radzimiński, Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV w., t. I-II, Toruń 1991-1993.
Rosin, Słownik - R. Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, Warszawa 1963.
SHGKrak. - Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I-II, Wrocław 1980 n., Kraków 1993 n.
SHGPoz. - Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I-III, Wrocław 1982-1991, Poznań 1993-1999.
SHGWlkp. - Kartoteka Pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego Wielkopolski Średniowiecznej w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu.
Spisy - Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, Tom I/1 (Spisy wlkp.), Tom II/1 (Spisy łęcz., sier., wiel.), Tom IV/1 (Spisy młp.), Wrocław 1985-1990, Tom X (Spisy centr.), Kórnik 1992.
WAP - (Wojewódzkie) Archiwum Państwowe.
Wizytacje - Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI wieku, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1920.
WSB - Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa 1981.
WSvP - A. Warschauer, Stadtbuch von Posen, Posen 1892.
Zajączkowscy, Materiały - S. Zajączkowski, S. M. Zajączkowski, Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, cz. I-II, Łódź 1966-1970.
Zb. dok. Płocka - Zbiór dokumentów i listów miasta Płocka, t. I, wyd. S. M. Szacherska, Warszawa 1975.
Zdrenka - J. Zdrenka, Uwagi i uzupełnienia do VI tomu Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski, Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza 31, 1885, s. 93-116.

Skróty językowe

dok. - dokument
fot. - fotografia
gnieźn. - gnieźnieński
ib. - ibidem
ident. - identyczny
I.N. - instrument notarialny
j.w. - jak wyżej
kal. - kaliski
kop. - kopia
krak. - krakowski
łęcz. - łęczycki
nast. - następuje
or. - oryginał
par. - parafia, parafialny
pd. - południe, południowy
pn. - północ, północny
por. - porównaj
pozn. - poznański
reg. - regst
rkps - rękopis
sandom. - sandomierski
sier. - sieradzki
uw. - uwaga
wg - według
wlkp. - wielkopolski
wsch. - wschód, wschodni
wyd. - wydanie
wyst. - występuje
wzm. - wzmianka
zach. - zachód, zachodni
zm. - zmarł, zmarły
Z.N. - znak notarialny
zob. - zobacz

Wykaz dokumentów

1700
1225 (Reg.) Książę Władysław Odonic nadaje templariuszom wymienione posiadłości i prawa

1701
1232 (Reg.) Paweł biskup poznański nadaje templariuszom dziesięciny z dwu łanów w Wielkiej Wsi

1702
1233 (Reg.) Paweł biskup poznański nadaje templariuszom prawo osadzania Niemców na 3000 łanach koło Debrzna i określa wysokość dziesięciny

1703
1234 (Reg.) Papież Grzegorz IX potwierdza templariuszom posiadanie Chwarszczan i 3000 łanów w ziemi zwanej Ujście

1704
Owińska, 13 kwietnia 1249 Książę Przemysł I potwierdza nadanie wsi Krzan templariuszom

1705
1277 (Reg.) Książę Przemysł II nadaje Święciechowę klasztorowi benedyktynów w Lubiniu

1706
[przed 13 kwietnia 1279] Książę Bolesław Pobożny zaświadcza, że Mikołaj ze Strzyżewa sprzedał młyn na Bystrzycy młynarzowi Kunkowi

1707
[przed 13 kwietnia 1279] (Reg.) Książę Bolesław Pobożny potwierdza templariuszom posiadanie wsi Żarzyn

1708
Pyzdry, 1279 Książę Przemysł II zwalnia nowo lokowaną wieś Orpiszewo od danin na 12 lat

1709
Lubiń, 6 sierpnia 1281 (Reg.) Książę Przemysł II nadaje klasztorowi w Lubiniu przywilej w sprawie wsi Wieszkowo

1710
Obra, 24 lutego 1287 (Reg.) Książę Przemysł II zatwierdza klasztorowi w Obrze posiadanie wsi Chorzemino, Gola i Guździno

1711
Poznań, 22 września 1288 (podrobiony?) Książę Przemysł II zatwierdza dokument Mikołaja z Kiebłowa w sprawie nadania młyna Ruchocina Gać klasztorowi cystersów w Obrze

1712
Malassow (Maloscz?), 29 września 1288 (Reg.) Książę Przemysł II wydaje wyrok w sporze o wieś Osłonin na rzecz klasztoru cys-tersów w Wieleniu

1713
Poznań, 4 maja 1292 (Reg.) Książę Przemysł II zezwala lokować na prawie niemieckim wieś Polodowo

1714
Kalisz, 24 maja 1294 Włostek rektor kościoła Św. Wojciecha pod Kaliszem daje wieś Sierzchów braciom Wojanowi i Stojanowi w celu jej lokacji na prawie średzkim

1715
[przed 25 czerwca 1295] (podrobiony?) (Reg.) Książę Przemysł II nadaje klasztorowi cystersów w Obrze Stare i Nowe Krampsko

1716
10 stycznia 1296 (Reg.) Jan Gerwic biskup poznański nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu dziesięciny ze wsi Ptowo

1717
Tarnów, 17 maja 1301 (Reg.) Henryk I książę głogowski zatwierdza nabycie wsi Starkowo przez klasztor cystersów w Wieleniu

1718
Głogów, 25 czerwca 130(2?) Henryk I książę głogowski i dziedzic Królestwa Polskiego sprzedaje wsie Drzewce i Ringenwalde Mikołajowi de Nugo

1719
Pożoń (Bratysława), 28 lutego 1310 Gentilis legat papieski zatwierdza rozgraniczenie parafii Św. Mikołaja i NMP w Kaliszu, dokonane przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba

1720
Lgiń, 28 września 1311 (Reg.) Henryk II książę głogowski zatwierdza granice między wsią Ciosaniec, należącą do klasztoru cystersów w Wieleniu, a Golą i Lubogoszczą

1721
Lgiń, 15 października 1312 Henryk II książę głogowski zatwierdza nadanie przez dziedziców Górska 5 toni niewodowych na jeziorze Górsko klasztorowi cystersów w Wieleniu

1722
Głogów, 1 czerwca 1325 (Reg.) Henryk II książę głogowski zatwierdza zamianę dóbr, w wyniku której klasztor cystersów w Wieleniu nabył Górsko

1723
Owińska, 27 marca 1326 Fenenna opatka klasztoru cysterek w Owińskach ratyfikuje wyrok polubowny w sporze pomiędzy klasztorem owińskim a konwentem w Bierzwniku

1724
Kalisz, 24 marca 1332 Janisław arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP głosić w Kaliszu kazania tylko w kościele NMP

1725
Kalisz, 8 lipca 1338 Piotr pleban kościoła Św. Wojciecha pod Kaliszem (na Zawodziu) sprzedaje role Brzezie i Żądłowo (?) kmieciom z Rajskowa

1726
Opatówek, 2 listopada 1341 Janisław arcybiskup gnieźnieński eryguje parafię w Stawie i przyłącza do niej wymienione wsie

1727
Kalisz, 9 lipca 1343 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński zatwierdza uposażenie kościoła parafialnego w Stawie

1728
Opatówek, 1 lutego 1346 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński rozsądza spór o granice parafii Staw i Chlewo

1729
Opatówek, 9 września 1346 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP głosić w Kaliszu kazania tylko w kościele NMP

1730
Kalisz, [22 kwietnia 1350] Rajcy Kalisza informują rajców Starego Miasta Torunia, że ich kupcy i woźnice nie powinni podróżować żadną inną drogą, jak tylko dawną wielką drogą, prowadzącą przez Kalisz i Konin

1731
1350 (Reg.) Dobiesław sędzia ziemski kaliski przysądza opatowi z Łekna Goblinowi wieś Siedleczko

1732
Gniezno, 1355 Wikariusze katedry gnieźnieńskiej ustanawiają statut swego bractwa

1733
Gniezno, 6 lutego 1358 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński zatwierdza statut bractwa wikariuszy katedry gnieźnieńskiej

1734
Spicymierz, 12 sierpnia 1358 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński zatwierdza zamianę dóbr i kościołów między królem Kazimierzem a klasztorem kanoników regularnych na wrocławskim Piasku i instytuuje prepozyta w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1735
Spicymierz, 12 sierpnia 1358 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński zawiadamia wymienionych duchownych w Kaliszu o zamianie dóbr pomiędzy królem Kazimierzem a klasztorem kanoników regularnych na wrocławskim Piasku i o instytuowaniu plebana w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1736
Gniezno, 8 września 1358 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński zatwierdza fundację prepozytury w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu i publikuje dokument króla Kazimierza Wielkiego w sprawie zamiany dokonanej przez króla z kanonikami regularnymi z wrocławskiego Piasku

1737
Poznań, 1360 (Reg.) Wierzbięta z Palowic starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że podczaszy poznański Tomisław z Danaborza sprzedał wieś Siedleczko Bodzęcie z Wiśniewa

1738
Poznań, 11 kwietnia 1361 Król Kazimierz Wielki potwierdza, że Ubysław z Włoszakowic zastawił jeziora i barcie przynależne do dziedzictwa Wierzchuje pod Wschową komturstwu joannitów w Tyńcu

1739
Wieleń, 8 sierpnia 1361 Starostowie Wielkopolski i Wielenia informują o zakończeniu swego sporu z opatem klasztoru cystersów w Bierzwniku

1740
1367 (Reg.) Król Kazimierz Wielki daje opatowi z Łekna Hermanowi wieś Siedleczko w zamian za Lęgniszewo

1741
Żnin, 4 września 1368 Jarosław Skotnicki arcybiskup gnieźnieński rozstrzyga spór o prawo prezenty kościoła Św. Michała na przedmieściu gnieźnieńskim

1742
Poznań, 24 stycznia 1369 Przecław z Gułtów starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Potrzonowa zastawił wieś Przesieka Adelardowi z Dziadkowa

1743
Milicz, 9 września 1369 Wymienieni rycerze wielkopolscy zobowiązują się służyć księciu oleśnickiemu Konradowi

1744
23 września 1369 Janusz i Frącek z Barszowa zaświadczają, że oddali swoje spory z księciem oleśnickim Konradem pod osąd arbitrów

1745
Oleśnica, 3 października 1369 Bieniak z Jarocina zobowiązuje się po śmierci króla Kazimierza uznać księcia oleśnickiego Konrada swym panem i służyć mu

1746
Oleśnica, 4 października 1369 Jakusz i Frącek z Barszowa zawierają ugodę z księciem oleśnickim Konradem i zobowiązują się służyć mu jako swemu panu

1747
Oleśnica, 14 listopada 1369 Pakosz, Jasiek i Ciema z Dupina zobowiązują się po śmierci króla Kazimierza uznać księcia oleśnickiego Konrada swym panem i służyć mu

1748
Oleśnica, 14 listopada 1369 Pakosz, Jasiek i Ciema z Dupina zaświadczają, że winni są księciu oleśnickiemu Konradowi 38 grzywien

1749
Poznań, 14 stycznia 1370 Król Kazimierz Wielki nadaje Tarnowu, miastu klasztoru cystersów w Łeknie, prawo tygodniowego targu i prawo magdeburskie

1750
Święciechowa, 8 stycznia 1371 (Reg.) Opat lubiński Wojciech zatwierdza sprzedaż sołectwa w Święciechowie

1751
Żnin, 30 listopada 1371 Jarosław Suchywilk arcybiskup gnieźnieński nadaje klerykowi Świętosławowi synowi sędziego Tomisława dożywotnio dziesięciny z Czesławic i Lipin

1752
[Kalisz], 25 sierpnia 1372 Władze miasta Kalisza zapisują czynsz Maciejowi prepozytowi kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu

1753
Kalisz, 10 kwietnia 1374 Sędziwój z Szubina starosta generalny Wielkopolski sprzedaje sołectwo w Główiewie Gallowi Żupcy

1754
[Kalisz], 1375 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Seibot z braćmi i siostrami zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1755
7 grudnia 1376 (Reg.) Sędziwój z Szubina starosta generalny Wielkopolski wydaje wyrok w procesie klasztoru cystersów w Wieleniu (z kim?)

1756
Łekno, 28 stycznia 1377 Sędziwój z Szubina starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Janusz ze Skoków nadał Skoki klasztorowi cystersów w Łeknie

1757
[Kalisz], 22 lipca 1377 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr kaletnik zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1758
Wronki, 18 stycznia [1379] Mroczek burgrabia we Wronkach prosi rajców Gdańska, by uznali za niewinnego Jana Kukla mieszczanina z Wronek, który został niesłusznie oskarżony w Gdańsku

1759
28 sierpnia 1379 (Reg.) Pakosz, Jasiek i Ciema synowie Szczedrzyka z Dupina nadają klasztorowi cystersów w Wieleniu wieś Wijewo

1760
Kalisz, 13 marca 1380 Jan Suchywilk arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP kazania w Kaliszu były głoszone tylko w kościele parafialnym NMP

1761
Konin, 18 lipca 1381 Król Ludwik potwierdza dokument starosty generalnego Wielkopolski Sędziwoja z Szubina dotyczący sołectwa we wsi Główiew

1762
Rzym, 15 czerwca 1382 Papież Urban VI zezwala elektowi gnieźnieńskiemu Bodzęcie przyjąć sakrę od jakiegokolwiek biskupa w asyście dwu lub trzech innych

1763
[Staw?], 18 czerwca 1382 Jakub Piwoński wójt w Stawie funduje altarię w kościele Św. Mikołaja w Stawie

1764
Cerkwica, 7 kwietnia 1385 Bodzęta arcybiskup gnieźnieński odnawia przywilej lokacyjny miasta Kamienia

1765
Łowicz, 12 maja 1386 Bodzęta arcybiskup gnieźnieński transumuje dokumenty kolegiaty NMP w Kaliszu

1766
Kalisz Pomorski, 28 marca 1389? Henryk Pape oficjał Kalisza Pomorskiego potwierdza dokument fundacyjny altarii w Tucznie

1767
[Kalisz], 22 września 1389 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że sprzedały czynsz Jucie wdowie po Andrzeju Radoście, która czynsz ten zapisała na rzecz fundacji altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1768
Pleszew, 8 (15?) lipca 1390(?) Sędziwój z Szubina starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Ota (ze Strzydzewa?) sprzedał Strzydzew

1769
Wieluń, 20 grudnia 1391 Jakusz i Stasiek dziedzice Zbierska (?) przyrzekają, że po wypuszczeniu na wolność nie będą szkodzić mieszczanom wieluńskim i kmieciom podwieluńskim

1770
[Kalisz], 12 lipca 1392 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Wachsmut zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1771
[Kalisz], 12 lipca 1392 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Homut zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1772
[Kalisz], 12 lipca 1392 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Bartłomiej Gremil zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1773
[Kalisz], 12 lipca 1392 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Henryk Fogel zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1774
1392 Maciej pleban w Błaszkach z bratem Bartoszem wójtem w Stawie i siostrą Anastazją przekazują altarię w kościele Św. Mikołaja w Stawie kapelanowi Marcinowi i zatwierdzają jej uposażenie

1775
Inowrocław, 13 maja 1393 Sąd ziemski inowrocławski rozsądza spór Janny z Sieczkowic z Wojciechem z Trląga o brzegi jeziora

1776
Łęczyca, 16 maja 1393 Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla wymienionych posłów na rokowania z wielkim mistrzem krzyżackim

1777
[Poznań], 20 listopada 1394 Władze miasta Poznania zaświadczają, że Gertruda wdowa po Mikołaju Wenczke przekazała Małgorzacie Poschke i jej dzieciom dom przy ul. Wodnej

1778
Tuczno, 25 lipca 1395 Arnold z Gulcza mieszczanin z Tuczna prezentuje prepozytowi w Kaliszu Pomorskim kandydata na altarystę w Tucznie

1779
[Kalisz], 14 stycznia 1396 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Aminebir zapisała wszystkie swe dobra na rzecz fundacji altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1780
[Kościan], 31 maja 1396 Rajcy miasta Kościana polecają rajcom toruńskim mieszczanina Henryka Beyera

1781
Malbork, 3 lipca 1396 Wielki mistrz krzyżacki prosi starostę generalnego Wielkopolski Sędziwoja z Szubina o interwencję u starosty opoczyńskiego Pietrasza Rpiszki w sprawie mieszczanina toruńskiego Mikołaja Snewisa

1782
[Poznań], 31 lipca 1396 Władze miasta Poznania zaświadczają, że sprzedały łaziebnikowi Mikołajowi Trochtil łaźnię obok kościoła Św. Marii Magdaleny w zamian za czynsz

1783
[Kościan], 27 czerwca 1397 Rajcy miasta Kościana polecają rajcom toruńskim mieszczanina Jakuba syna Piecza sołtysa z Sierakowa

1784
Kalisz, [1389-1397] Sędziwój z Szubina prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o wyrozumiałość z powodu zwłoki w przekazaniu dokumentu królewskiego potwierdzającego układ uzgodniony w Malborku

1785
[Kalisz], 30 maja 1398 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że sprzedały czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi synowi Gotarda

1786
Oborniki, 11 lutego 1399 Rajcy miasta Obornik polecają Hannosa z Obornik rajcom Starego Miasta Torunia

1787
[Poznań], 21 lutego 1399 Rajcy miasta Poznania po zasięgnięciu opinii stelmachów i kołodziejów polecają pachołka Wawrzyńca Rothe rajcom Starego Miasta Torunia

1788
[Kalisz], 23 maja 1399 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Wawrzyniec, zapisał czynsz altaryście kościoła parafialnego Św. Mikołaja w Kaliszu

1789
Kalisz, 17 czerwca 1399 Tomek z Węgleszyna starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Pietrasz z Pawłowa sprzedał część Pawłowa oraz sołectwo tamże Żegocie z Żernik, a ten oddał te dobra altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1790
Pyzdry, 28 sierpnia 1399 Rajcy miasta Pyzdr polecają rajcom toruńskim kowala Niklosa Rumeland

1791
24 czerwca 1400 Henryk Oppeln z Koszanowa nadaje miastu Śmiglowi urządzenia targowe

1792
Troszyn, 6 września [1400] Siemowit IV książę mazowiecki informuje wojewodę kaliskiego Sędziwoja z Szubina, że jeszcze za życia wojewody płockiego Abrahama i za jego pośrednictwem spłacił wszystkie długi Olbrachtowi Ruesowi

1793
Szubin, 12 września [1400] Sędziwój z Szubina jako poręczyciel księcia mazowieckiego Siemowita IV prosi rajców Torunia, aby wyjaśnili, czy książę spłacił dług Olbrachtowi Ruesowi

1794
Oborniki, 15 grudnia 1400 Rajcy miasta Obornik polecają Hannosa z Obornik rajcom Starego Miasta Torunia

1795
Płock, 26 grudnia [1400?] Książę mazowiecki Siemowit IV prosi rajców Torunia, aby wpłynęli na Olbrachta Ruesa, żeby zawiesił swe roszczenia wobec wojewody kaliskiego Sędziwoja z Szubina na czas aż do dwu tygodni po zapustach

1796
[Poznań], 29 grudnia 1400 Rajcy miasta Poznania zawiadamiają rajców i paśników Torunia, że Mikołaj z Opawy jest uczciwym człowiekiem, o czym zaświadczyli kowale i paśnicy poznańscy, a także Andrzej Kirschner, który oświadczył, że Mikołaj nie ukradł mu czapki

1797
Żnin, 24 (23?) stycznia [ok. 1400] Burmistrz i rajcy miasta Żnina proszą władze Starego Miasta Torunia, by zezwoliły Mikołajowi mieszczaninowi ze Żnina osiedlić się w Starym Mieście Toruniu

1798
Kalisz, 26 stycznia - 1 lutego [ok. 1400] Rajcy miasta Kalisza zaświadczają, że Aluta jest siostrą Niklosa Kalis i proszą rajców toruńskich o pomoc w jej staraniach o spadek

1799
[Poznań], 1 lutego [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania proszą rajców toruńskich, by dali mieszczaninowi poznańskiemu Marcinowi Dorreheupt odpowiedni dokument, aby mógł on ścigać mieszczanina toruńskiego Hanosa Kuchlera, który ukradł mu pieniądze

1800
[Poznań], 10 lutego [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania polecają Jana Schewkelera rajcom Starego Miasta Torunia

1801
Poznań, luty, po 14 [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania polecają rzeźnika Mikołaja rajcom Starego Miasta Torunia

1802
Poznań, 4 lutego - 10 marca [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania donoszą rajcom toruńskim o zeznaniu Andrzeja Klinkenera w jego sprawie z Jostem z Torunia

1803
Słupca, marzec, przed 21 [ok. 1400] Rajcy miasta Słupcy polecają radzie i rzeźnikom Starego Miasta Torunia mieszczanina Piotra Ruperta

1804
Żnin, marzec - kwiecień [ok. 1400] Rajcy miasta Żnina proszą rajców toruńskich o umożliwienie Zochnie i Heluszy córkom zmarłego mieszczanina żnińskiego Ottona odebranie spadku po ojcu

1805
Poznań, 30 czerwca - 6 lipca [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania informują rajców toruńskich o środkach podjętych przeciwko rabusiom, o których donosili torunianie

1806
Inowrocław, 1 sierpnia [ok. 1400?, 1406?, 1417?] Wymienieni mieszczanie poznańscy proszą burmistrza Starego Miasta Torunia o wstawiennictwo u komtura toruńskiego, by udzielił im prawa bezpiecznego przejazdu

1807
Oborniki, sierpień, po 10 [ok. 1400] Rajcy miasta Obornik polecają Mikołaja rajcom Starego Miasta Torunia

1808
Poznań, 29 września [ok. 1400] Rajcy miasta Poznania proszą rajców toruńskich o pouczenie kupca toruńskiego Paszka, a także innych kupców, żeby nie oszukiwali w handlu śledziami

1809
Żnin, wrzesień - październik [ok. 1400] Rajcy miasta Żnina polecają Jana ze Żnina rajcom Torunia

1810
Kalisz, listopad [ok. 1400] Rajcy miasta Kalisza proszą rajców toruńskich o udzielenie pomocy Augustynowi Lunkowiczowi

1811
Szamotuły, 4 marca 1401 Rajcy miasta Szamotuł odpowiadają rajcom Torunia na ich list dotyczący zajęcia drewna, należącego do Mikołaja Goldberga z Szamotuł

1812
[Kalisz], 16 marca 1401 Rajcy miasta Kalisza donoszą rajcom toruńskim, że Małgorzata wdowa po Hanuszu Wanerze spłaciła dług Katarzynie Stermbergowej z Torunia

1813
Pyzdry, 12 kwietnia 1401 Rajcy miasta Pyzdr polecają rajcom i stelmachom Starego Miasta Torunia Andrzeja stelmacha, zaświadczając o jego ślubnym pochodzeniu i o wyuczeniu zawodu

1814
[Kalisz], 24 maja 1401 Rajcy miasta Kalisza proszą rajców i sołtysa Starego Miasta Torunia o udzielenie pomocy prawnej mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gurtelerowi, który pożyczył konie i uzdę Janowi Vywegowi ze Świdnicy, obecnie przebywającemu w Toruniu

1815
[Kościan], 29 maja 1401 Burmistrz i rajcy miasta Kościana polecają Piotra Roubera burmistrzowi i rajcom Starego Miasta Torunia

1816
Stawiszyn, 6 listopada 1401 Władze miasta Stawiszyna zaświadczają, że pleban Paweł zakupił od nich czynsze w celu fundacji altarii w miejscowym kościele

1817
Wrocław, 20 listopada 1401 Wacław biskup wrocławski nadaje dożywotnio Zduny Konradowi Borsniczowi

1818
[Poznań], 24 grudnia 1401 Rajcy miasta Poznania polecają Henryka Grosse rajcom Starego Miasta Torunia

1819
[Kalisz], 6 stycznia 1402 Rajcy miasta Kalisza polecają rajcom Starego Miasta Torunia Piotra syna sołtysa z Sieroszewic i zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu

1820
[Kalisz], 8 kwietnia 1402 Rajcy miasta Kalisza polecają rajcom Starego Miasta Torunia Mikołaja Herwiga, zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu i o wyuczeniu zawodu

1821
Waliszewo, 21 maja 1402 Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik administrator archidiecezji gnieźnieńskiej instytuuje na prepozyturę kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu Wilhelma niegdyś prepozyta w Mstowie

1822
Szubin, czerwiec [1398-1402] Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski i pan bystrzycki wzywa rajców toruńskich do przysłania do Szubina murarza, który zniszczył mur szubińskiego zamku, ponadto prosi o sprawiedliwość dla swojego brata, kasztelana kaliskiego Świętosława

1823
[Kalisz], 22 lipca 1402 Rajcy miasta Kalisza polecają mieszczanina kaliskiego Bartka rajcom Starego Miasta Torunia

1824
Konin, 26 lipca 1402 Rajcy miasta Konina proszą rajców toruńskich o szybkie załatwienie sprawy Katarzyny Kaliskiej z kasztelanem kaliskim Świętosławem z Szubina

1825
Konin, 26 lipca 1402 Budek burgrabia koniński prosi rajców toruńskich o pomoc dla Katarzyny Kaliskiej w jej sprawie z kasztelanem kaliskim Świętosławem z Szubina

1826
Poznań, 7 września 1402 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański prosi rajców toruńskich, aby przekazali wikariuszom katedry gnieźnieńskiej pieniądze, które w ratuszu toruńskim zdeponuje na mocy wyroku polubownego biskup włocławski Jan

1827
Gniezno, 23 października 1402 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński nakazuje wprowadzić na prepozyturę Św. Mikołaja w Kaliszu instytuowanego przez siebie augustianina Jana Rosta

1828
Nowe Miasto Korczyn, 14 listopada 1402 Król Władysław Jagiełło prosi komtura toruńskiego, aby spowodował rozpatrzenie przez mieszczan toruńskich sprawy Macieja mieszczanina ze Śremu

1829
Gniezno, 10 grudnia [1402] Wikariusze katedry gnieźnieńskiej proszą rajców toruńskich, aby przyjęli pieniądze, jakie ma u nich dla wikariuszy zdeponować biskup włocławski Jan

1830
[Toruń], 26 grudnia 1402 Rajcy miasta Torunia zaświadczają, że odebrali od posłów biskupa włocławskiego Jana 150 grzywien dla wikariuszy gnieźnieńskich

1831
Raciążek, 29 grudnia 1402 Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski prosi rajców toruńskich o zaufanie dla jego posłańców w sprawie długów Olbrachta Ruesa

1832
Konin, 10 stycznia 1403 Rajcy miasta Konina proszą rajców toruńskich, aby pomogli Toksenowi sukiennikowi konińskiemu w odzyskaniu skradzionego konia

1833
[Poznań], 27 stycznia 1403 Rajcy miasta Poznania polecają rajcom Starego Miasta Torunia Marcina Schulera z Komornik i zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu

1834
Konin, 23 kwietnia 1403 Król Władysław Jagiełło uwalnia mieszczan Odolanowa od ceł

1835
Gniezno, 22 czerwca 1403 Wspólnota wikariuszy katedry gnieźnieńskiej poleca rajcom toruńskim Wacława i Stefana jako swoich pełnomocników

1836
Toruń, 24 czerwca 1403 Wymienieni wikariusze katedry gnieźnieńskiej kwitują rajców toruńskich z zapłaty 150 grzywien

1837
Łobżenica, 26 stycznia 1404 Arnold Wałdowski funduje klasztor augustianów w Łobżenicy

1838
Kamień, 13 lutego [1404] Mikołaj Długi oficjał kamieński przekazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Strzeszkowicowi skargę plebana z Drzewianowa przeciwko szlachcie nie płacącej dziesięcin

1839
Poznań, 18 marca 1404 Rajcy miasta Poznania polecają Mikołaja Kosselera rajcom Starego Miasta Torunia

1840
Środa, 21 lipca 1404 (Reg.) Rada miasta Środy obiecuje rajcom toruńskim, że przekaże ich zlecenie kupcom udającym się na targ do Szadka

1841
Pyzdry, 7 sierpnia 1404 Rajcy miasta Pyzdr polecają słodownika Marcina rajcom i słodownikom Starego Miasta Torunia

1842
Nakło, 5 września 1404 Władze miasta Nakła zaświadczają o prawym pochodzeniu i godnym życiu mieszczanina Stefana

1843
Słupca, 28 października 1404 Rajcy miasta Słupcy zaświadczają o prawym urodzeniu i godnym życiu mieszczanina Tomasza

1844
[Kalisz], 14 listopada 1404 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że rajca kaliski Jakub syn Zachariasza zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1845
Pyzdry, 12 grudnia 1404 Rajcy miasta Pyzdr wyjaśniają rajcom toruńskim okoliczności zagarnięcia śledzi przez ich starostę

1846
Poznań, 1404 Rajcy miasta Poznania polecają Wawrzyńca z Poznania rajcom Starego Miasta Torunia

1847
Pyzdry, 23 lipca 1405 Rajcy Pyzdr proszą rajców Starego Miasta Torunia o uznanie prawa mieszczki pyzdrskiej Osanny do spadku po jej bracie Piotrze Schilderze

1848
Lwów, 12 października 1405 Król Władysław Jagiełło potwierdza Hinczy Krakwiczowi posiadanie dóbr Drzewce i Ringenwalde

1849
[Grodzisk?], 6 stycznia 1406 Wichna z Grodziska z synami określa prawa i obowiązki mieszczan Grodziska

1850
Poznań, 27 lutego 1406 Tomek z Węgleszyna starosta generalny Wielkopolski poleca rajcom toruńskim swego posła Konrada Schalendorfa i donosi, że pancerz, o który pytali, należy do jego sługi Michała

1851
Oborniki, 9 marca [1406?] Tomek z Węgleszyna starosta generalny Wielkopolski donosi władzom miasta Torunia, że napisał już do Kalisza, aby Torunianie mieli zapewniony bezpieczny przejazd przez ziemie króla

1852
Gniezno, 1 maja 1406 Katarzyna opatka klarysek gnieźnieńskich ustanawia Jana de Zagorzewo prokuratorem swego klasztoru

1853
Krężoły, 11 maja 1406 Niemierza Bliżycki odnawia przywilej sołectwa w Krężołach

1854
[Kalisz], 11 czerwca 1406 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Tomasz altarysta z kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu odstąpił mieszczaninowi kaliskiemu Wojtkowi Podeszwie czwartą część swej działki w zamian za czynsz

1855
Pęchowo, 1 lipca [1406] Wichna wdowa po wojewodzie kaliskim Sędziwoju z Szubina informuje rajców toruńskich, iż do najbliższego święta Wniebowzięcia NMP spłaci długi swojego zmarłego męża u Dawida z Torunia

1856
Sokolniki, 31 sierpnia [1398-1406] Tomek z Węgleszyna starosta generalny Wielkopolski prosi rajców toruńskich o wydanie mieszczaninowi Henrykowi zaświadczenia o godnym życiu, gdyż pragnie on uzyskać prawo miejskie w Gnieźnie

1857
Środa, październik [1398-1406] Tomek starosta generalny Wielkopolski prosi rajców toruńskich o zwolnienie kupców ze Środy i ich towarów

1858
[Kalisz], 26 listopada 1406 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że kramarz kaliski Jakub z synem Wincentym przekazali jatkę mięsną w Kaliszu altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1859
[Kalisz], 7 stycznia 1407 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wójt kaliski Jakub Zachariaszowy jako witryk kościoła Św. Mikołaja przekazał czynsz z domu Elżbiety Smedchen jej mężowi, mieszczaninowi kaliskiemu Tomaszowi Wartenberg

1860
Opatówek, 13 maja 1407 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński zatwierdza fundację altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu, dokonaną przez mieszczkę kaliską Judytę i jej syna Mikołaja

1861
Środa, 8 czerwca 1407 Rajcy miasta Środy proszą rajców toruńskich, aby zwolnili od odpowiedzialności mieszczanina średzkiego Piotra

1862
[Kalisz], 19 października 1407 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Franciszek Zore zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Piotrowi Maled(...)

1863
[Kalisz], 20 stycznia 1408 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Grod zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1864
Kościan, 22 stycznia 1408 Rajcy miasta Kościana polecają Jana Schorisa rajcom Starego Miasta Torunia

1865
[Kalisz], 10 lutego 1408 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Heydloff zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1866
Gniezno, 14 grudnia 1407 - 30 marca 1408 Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy Przecławem plebanem ze Ślesina a Prędotą plebanem z Ostrowąża o przynależność parafialną Szyszyna i Szyszynka

1867
Opatówek, 11 maja 1408 (1407?) Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński potwierdza zapis testamentowy Elżbiety wdowy po mieszczaninie kaliskim Jakuszu Bełch, przeznaczony na ufundowanie altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu, i instytuuje altarystę tej altarii

1868
Kłecko, 13 listopada 1408 (1409?) Bogusław z Wylatowa gnieźnieński wikariusz generalny, sędzia komisaryczny arcybiskupa gnieźnieńskiego, instytuuje Grzegorza z Trzebienic na prałaturę dziekana w gnieźnieńskiej kapitule katedralnej

1869
Pyszczyn, 14 listopada 1408 (1409?) I. N. Wprowadzenie prokuratora dziekana gnieźnieńskiego Grzegorza z Trzebienic w posiadanie wsi Pyszczyn

1870
Rimini, 21 stycznia 1409 Papież Grzegorz XII poleca erygować parafię w Łagiewnikach

1871
[Kalisz], 21 lutego 1409 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Pącki zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Janowi Rusowskiemu i jego żonie Klarze

1872
Rimini, 5 marca 1409 Papież Grzegorz XII poleca wprowadzić altarystę gnieźnieńskiego Domka w posiadanie kościoła Św. Wawrzyńca na przedmieściu gnieźnieńskim

1873
Gniezno, 15 marca 1409 Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński, komisarz Stolicy Apostolskiej, potwierdza fundację parafii w Łagiewnikach i publikuje dokumenty dotyczące erekcji

1874
[Kalisz], 26 kwietnia 1409 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Kasper zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1875
Żnin, 2 czerwca 1410 Rajcy miasta Żnina polecają mieszczanina Zygmunta Bognera rajcom toruńskim

1876
Poznań, 17 listopada 1410 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje parafię w Rydzynie

1877
Gniezno, [8-20 września 1411] Kapituła gnieźnieńska zawiadamia, że po śmierci arcybiskupa Mikołaja [Kurowskiego] wybrała Mikołaja Strzeszkowica z Łagiewnik administratorem archidiecezji

1878
[Kalisz], 8 stycznia 1412 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Mikołaj Bodzen zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1879
[Kalisz], 29 kwietnia 1412 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, piekarz Augustyn zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1880
Opatówek, 21 stycznia 1413 Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński zatwierdza ugodę Pawła plebana ze Stawiszyna z miastem Stawiszynem w sprawie prawa prezenty altarii w kościele parafialnym w Stawiszynie

1881
[Kalisz], 12 maja 1413 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Beserich zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1882
Opatówek, 15 maja 1413 Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński potwierdza postanowienia arcybiskupów Janisława, Jarosława i Jana w sprawie głoszenia kazań w Kaliszu w święta NMP

1883
Gniezno, 29 (15?) czerwca 1413 I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki i kanonik gnieźnieński ustanawia swoich prokuratorów

1884
[Kalisz], 25 sierpnia 1413 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Małgorzata wdowa po mieszczaninie kaliskim Andrzeju Kluge zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1885
Kalisz, 13 września 1413? I. N. Mieszczka kaliska Jutka Piątkowa czyni zapis testamentowy na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1886
[Kalisz], 19 stycznia 1414 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Katarzyna Kormanowa zapisała czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1887
Gniezno, 24 kwietnia 1414 I. N. Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński, prokurator Andrzeja Łaskarza, przejmuje kantorię gnieźnieńską wakującą po śmierci Piotra Kuropatwy

1888
Grabie, 29(?) kwietnia 1414 I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki przejmuje kanonię gnieźnieńską wakującą po śmierci Mikołaja Długiego

1889
Gniezno, 25 maja 1414 I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki przedstawia dokumenty arcybiskupa gnieźnieńskiego w sprawie ekspektatywy na kanonię gnieźnieńską wakującą po śmierci Mikołaja Długiego

1890
Gniezno, [ok. 21 października 1414] Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński zawiadamia, że ustanowił kanonika gnieźnieńskiego Mikołaja Strzeszkowica z Łagiewnik swym wikariuszem in spiritualibus et temporalibus oraz oficjałem z powodu swojego wyjazdu na sobór w Konstancji

1891
[Kalisz], 8 lutego 1415 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Hennik zapisała czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1892
Turzysk, 3 czerwca 1415 Król Władysław Jagiełło poleca staroście generalnemu Wielkopolski, by rozstrzygnięcie sprawy pewnej poręki u Żydów kaliskich odłożył do przybycia króla

1893
Konstancja, 17 sierpnia 1415 Sobór w Konstancji poleca oficjałowi gnieźnieńskiemu zbadać sprawę wsi Sulanki, którą Jan biskup lubuski sprzedał Krystynowi i Kiełczowi z Rudzicy

1894
[Kalisz], 18 października 1415 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Hanut łucznik zapisał czynsz na rzecz altariiw kolegiacie NMP w Kaliszu

1895
[Kalisz], 22 listopada 1415 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wójt kaliski Mikołaj Kranch zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1896
Gniezno, 16 (17?) czerwca 1416 Benedykt z Modły oficjał gnieźnieński transumuje dokumenty dotyczące parafii w Stawie

1897
[Kalisz], 4 września 1416 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jakusz Długi zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1898
[Kalisz], 15 stycznia 1417 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Marcin z żoną Heleną zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi synowi Mikołaja Gebauer

1899
Kiszewo, 17 marca 1417 Niemierza z Kiszewa nadaje sołtysowi w Krężołach pół łana

1900
Kalisz, 19 i 20 kwietnia 1417 I. N. Wymienieni spadkobiercy Katarzyny żony mieszczanina kaliskiego Mikołaja syna Gotarda składają swój spór o spadek w ręce wymienionych arbitrów, którzy następnie wydają wyrok

1901
[Kalisz], 29 października 1417 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wikariusz Jan Śliwka i mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisali czynsz kanonikom regularnym w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1902
[1417?] Król Władysław Jagiełło zakazuje sądzić sprawy Iwana z Obiechowa

1903
[Kalisz], 27 maja 1418 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciek Seibot zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1904
Gniezno, 1 lipca 1418 I. N. Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik kustosz gnieźnieński leguje testamentarnie wieś Siemianowo lub 230 grzywien na uposażenie altarii w katedrze gnieźnieńskiej

1905
Gniezno, 1 lipca 1418 Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik kustosz gnieźnieński prezentuje arcybiskupowi gnieźnieńskiemu kandydata na altarię swojej fundacji w katedrze gnieźnieńskiej

1906
Poznań, 1 lipca [1418] Jan ze Szczekocin starosta generalny Wielkopolski donosi rajcom toruńskim, że zgodnie z ich prośbą będzie się starał pomóc Dawidowi Rogerowi z Torunia, a o samowolnym postępku Mikołaja Tumigrały doniesie królowi

1907
Łęczyca, 27 stycznia 1419 Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński powierza oficjałowi gnieźnieńskiemu Benedyktowi z Modły zatwierdzenie nadania Mikołaja Strzeszkowica dla altarii w katedrze gnieźnieńskiej i instytuowanie altarysty

1908
Gniezno, 25 lutego 1419 Benedykt z Modly oficjał gnieźnieński zatwierdza nadania kustosza gnieźnieńskiego Mikołaja Strzeszkowica dla altarii w katedrze gnieźnieńskiej, publikuje związane z tym dokumenty i instytuuje altarystę

1909
Kościan, 4 czerwca 1419 Małgorzata Młyńska prosi biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza o zatwierdzenie swej fundacji nowej altarii w kościele w Osiecznej i prezentuje na nią Jana syna Mikołaja z Osiecznej

1910
[Kalisz], 16 czerwca 1419 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Wojtek Wolny sprzedał czynsz na rzecz kapłana Pawła

1911
28 czerwca 1419 Herman opat klasztoru cystersów w Obrze sprzedaje sołectwo w Chorzeminie Mikołajowi Lagmo

1912
Poznań, 1 lipca 1419 Andrzej Łaskarz biskup poznański zatwierdza fundację altarii w Osiecznej

1913
Krotoszyn, 1 lipca 1419 Wierzbięta dziedzic Krotoszyna czyni nadania dla kościoła parafialnego w Krotoszynie

1914
Ciążeń, [IX 1418 - 19 IX 1419] Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy spadkobiercami Bodzęty z Chłapowa

1915
[Kalisz], 20 października 1419 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Close zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1916
Niepołomice, 25 listopada 1419 Król Władysław Jagiełło nadaje prawo niemieckie miastu Stawiszynowi

1917
[Kalisz], 26 stycznia 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Starowójtowa zapisała czynsz Małgorzacie mniszce w Głogowie, a po jej śmierci altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1918
Gniezno, 23 lutego 1420 Benedykt z Modły oficjał gnieźnieński publikuje postanowienia synodu wieluńskiego dotyczące notariuszy publicznych i wzywa wszystkie osoby wykonujące funkcje notariuszy publicznych w archidiecezji gnieźnieńskiej do rejestracji swych uprawnień wobec arcybiskupa gnieźnieńskiego lub jego oficjała

1919
[Kalisz], 10 maja 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Stolla zapisał czynsz kanonikom regularnym w kościele parafialnym Św. Mikołaja w Kaliszu

1920
[Kalisz], 10 maja 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr krawiec zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele parafialnym Św. Mikołaja w Kaliszu

1921
[Kalisz], 7 czerwca 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda przekazał jatkę mięsną w Kaliszu mieszczce kaliskiej Jutce Piątkowej

1922
[Kalisz], 7 czerwca 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, piekarz Mikołaj Szutcze zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1923
[Kalisz], 7 czerwca 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Katarzyna, wdowa po mieszczaninie kaliskim Pawle Goliszu zapisała czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1924
[Kalisz], 18 października 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Radost zapisał czynsz Piotrowi Drzemlikowi mieszczaninowi ze Stawiszyna

1925
[Kalisz], 18 października 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Renis zapisał czynsz Piotrowi Drzemlikowi mieszczaninowi ze Stawiszyna

1926
[Kalisz], 8 listopada 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Heydloff zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1927
[Kalisz], 22 listopada 1420 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, łucznik Jan zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1928
[Kalisz], 10 stycznia 1421 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Radost zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1929
[Kalisz], 14 lutego 1421 Rada miasta Kalisza zaświadcza, że mieszczanin kaliski i sołtys w Dobrcu Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz rajcom miasta Stawiszyna jako patronom dwóch altarii w Stawiszynie, ufundowanych przez zmarłego Piotra Drzemlika

1930
[Kalisz], 23 maja 1421 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Michał Jedlecki zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1931
[Kalisz], 23 maja 1421 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Renis zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1932
[Kalisz], 23 maja 1421 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Kasper zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1933
[Kalisz], 23 maja 1421 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Anna córka Wachnika zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1934
[Kalisz], 6 lutego 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że ławnik kaliski Mikołaj syn Niklosowej zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer

1935
Kalisz, 6 lutego 1422 I. N. Klara wdowa po mieszczaninie kaliskim Janie Rusowskim czyni pobożne zapisy testamentowe w Kaliszu

1936
[Kalisz], 6 marca 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Stanisław Sędka zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer

1937
Poznań, 27 marca 1422? Bogusław oficjał poznański zawiadamia arcybiskupa gnieźnieńskiego, że Stefan przeor dominikanów z Poznania złożył apelację od wyroku w sporze z Tomaszem Riemarem mieszczaninem poznańskim

1938
[Kalisz], 12 czerwca 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1939
[Kalisz], 9 października 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, ławnik Mikołaj Kleinschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1940
[Kalisz], 9 października 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Lorek zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1941
[Kalisz], 9 października 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Andrzej Luterbach zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1942
[Kalisz], 16 października 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kranch zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1943
[Kalisz], 20 listopada 1422 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kranch z żoną Katarzyną zapisali czynsz na rzecz altarii w kościele parafialnym w Stawiszynie

1944
Gniezno, [6 marca 1423] Kapituła gnieźnieńska zawiadamia duchownych i świeckich prowincji gnieźnieńskiej, że po śmierci arcybiskupa Mikołaja Trąby wybrała administratorem Władysława Oporowskiego

1945
Kruchowo, 14 marca 1423 Maciej z Kruchowa zaświadcza, że Wierzbięta ze Smogulca poręczył jego dług u Jakuba z Królikowa

1946
Kalisz, 16 kwietnia 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Schonfeld zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1947
[Kalisz], 4 czerwca 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Schonfeld zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1948
[Kalisz], 4 czerwca 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, krawiec Mikołaj Frirman zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1949
[Kalisz], 4 czerwca 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Stefan Kościołek zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1950
[Kalisz], 4 czerwca 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Skolka (Skałka?) zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer

1951
Wschowa, 3-10 lipca [1405-1423] Jan z Czerniny starosta wschowski oraz rajcy miasta Wschowy donoszą rajcom toruńskim o stanie sprawy mieszczki toruńskiej Małgorzaty, dla której prosili o poparcie

1952
Kalisz, 3 września 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał sumę 20 grzywien na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1953
[Kalisz], 26 listopada 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Gorteler zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1954
[Kalisz], 10 grudnia 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Jeleń zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer

1955
Kalisz, 10 grudnia 1423 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Kupferschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1956
Środa, 7 stycznia 1424 Sędziwój z Ostroroga starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wojciech Suczka z Psarskiego zrzekł się praw do dziedzictwa po swym siostrzeńcu Abrahamie z Bielaw na rzecz Chwaliboga, Michała i Stefana z Chyb

1957
[Kalisz], 14 stycznia 1424 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, tkacz Klemens zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1958
Gniezno, 17 lutego 1424 Benedykt z Mody wikariusz generalny gnieźnieński publikuje dokument króla Kazimierza Wielkiego dotyczący zapisu na soli bocheńskiej i wielickiej dla arcybiskupów gnieźnieńskich

1959
14 kwietnia 1424 Wawrzyniec sołtys w Nowym Kramsku sprzedaje sołectwo opatowi klasztoru cystersów w Obrze

1960
Poznań, 10 maja 1424 Sędziwój z Ostroroga starosta generalny Wielkopolski poleca sądowi ziemskiemu w Kaliszu uszanować prawa Jadwigi żony Mikołaja Kotlińskiego do oprawy wiennej

1961
Kalisz, 12 maja 1424 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Drozdak zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1962
Kalisz, 12 maja 1424 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Drozdak zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1963
Kalisz, 12 maja 1424 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Kupferschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu

1964
[Kalisz], 24 listopada 1424 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Sierpek zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Piotrowi Kupferschmied

1965
Kalisz, 26 grudnia 1424 (falsyfikat?) Król Władysław Jagiełło zatwierdza fundację i nadania na rzecz kanonii plebańskiej w kolegiacie NMP w Kaliszu

1966
Rogoźno, 5 sierpnia 1425 Andrzeja z Danaborza tenutariusz Rogoźna sprzedaje sołtysowi Marcinowi wieś królewską Tarnowiec w celu lokacji na prawie niemieckim

1967
Kalisz, 26 kwietnia 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Spruch zapisał czynsz Katarzynie córce Michała Korabia

1968
[Poznań, 25 lutego 1423 - 26 sierpnia 1426] Andrzej Łaskarz biskup poznański transumuje akt erekcyjny parafii w Rydzynie

1969
Kalisz, 25 (26?) sierpnia 1426 I. N. Mieszczka kaliska Agnieszka Pychadłowa czyni nabożne zapisy testamentowe

1970
Kalisz, 18 października 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, cieśla Piotr zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1971
Kalisz, 18 października 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Winczig zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1972
Kalisz, 18 października 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Katarzyna Kokdaszowa z synem Janem zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1973
Kalisz, 8 listopada 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kunisz sprzedał czynsz Katarzynie Niklosowej

1974
Kalisz, 8 listopada 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Stanisław Skarszewski zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1975
[Kalisz], 22 listopada 1426 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że rajca kaliski Mikołaj Radost w imieniu rady miejskiej odstąpił parcelę Piotrowi Bekel wikariuszowi w kolegiacie NMP w Kaliszu

1976
Kuchary, 9 stycznia 1427 Mikołaj prepozyt kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu i dziedzic w Kucharach, zaświadcza, że Bartek sołtys z Kuchar zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu, ślusarzowi Mikołajowi witrykowi kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu na rzecz fundacji codziennej mszy

1977
Kalisz, 14 lutego 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, kuśnierz Jan Paśnik zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1978
Kalisz, 7 marca 1427 I. N. Katarzyna wdowa po mieszczaninie kaliskim Niklosie zapisuje czynsze altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1979
Kalisz, 9 maja 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Wacław zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1980
12 maja 1427 Tomasz z Pakości starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że mieszczanin koniński Maciej Gwer zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1981
Kalisz, 23 maja 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Niszyc zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1982
Kalisz, 23 maja 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Agnieszka córka starej wójtowej zapisała czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1983
Kalisz, 20 czerwca 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Sierpek zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1984
Kalisz, 20 czerwca 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Święchna Zaportowa zapisała czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1985
Kalisz, 20 czerwca 1427 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Paszek zięć Rychnowskiej zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie

1986
Pyzdry, 6 stycznia 1428 Tomasz z Pakości starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Anna żona Mieczka z Woli sprzedała część Woli Kopydłowskiej Zbrosławowi z Kraszyc

1987
Gniezno, 25 maja 1428? Sąd ziemski w Gnieźnie zaświadcza, że dzieci Prędoty z Sienna odstąpiły ojcu wydzielone sobie wcześniej dobra

1988
Oborniki, 5 lutego 1429 (Reg.) Mikołaj Przebędowski zaświadcza, że Świętosław sołtys z Przebędowa zapisał czynsz na rzecz kościoła Św. Trójcy pod Obornikami

1989
Opatówek, 18 kwietnia 1429 Wojciech Jastrzębiec arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji mieszczki kaliskiej Jutki Piątkowej w kolegiacie NMP w Kaliszu

1990
16 czerwca 1429 Mikołaj pleban z Pierania zaświadcza odbiór od rajców toruńskich zdeponowanej u nich sumy należnej arcybiskupowi gnieźnieńskiemu

1991
[22 października 1429?] Wojciech Jastrzębiec arcybiskup gnieźnieński zamienia z braćmi Jakuszem i Spytkiem z Godaw arcybiskupie Chomętowo i Dobrylewo na Godawy

1992
Opatówek, 26 maja 1430 Wojciech Jastrzębiec arcybiskup gnieźnieński potwierdza prawa sołtysa z Biskupic Ołobocznych

1993
Opatówek, 9 stycznia 1431 Wojciech Jastrzębiec arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji mieszczanina kaliskiego Mikołaja syna Gotarda w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu

1994
Stawiszyn, 23 kwietnia 1432 Wójt stawiszyński Jan Noga prosi arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca o erygowanie szpitala pod Stawiszynem fundacji tegoż Jana Nogi

1995
Gniezno, 7 maja 1432 I. N. Wymienieni przedstawiciele kolegiaty NMP w Kaliszu składają w ręce arcybiskupa i kapituły gnieźnieńskiej swój spór z prepozytem kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu

1996
Opatówek, 13 maja 1432 Wojciech Jastrzębiec arcybiskup gnieźnieński eryguje szpital pod Stawiszynem fundacji tamtejszego wójta Jana Nogi, którego dokument fundacyjny transumuje

1997
Gniezno, 25 (27?) listopada 1432 Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy archidiakonem łęczyckim Sędkiem a wikariuszem w katedrze gnieźnieńskiej Adamem ze Smolic

1998
Łowicz, 17 grudnia 1433 Król Władysław Jagiełło poleca sądowi ziemskiemu w Kaliszu zawiesić sprawy kanonika poznańskiego Jana Lutkowica z Brzezia i jego matki Doroty

1999
Kościan, 28 stycznia 1434 Stanisław Ciołek biskup poznański eryguje altarię fundacji wymienionych mieszczan kościańskich w kościele parafialnym w Kościanie

2000
Trąbczyn, 15 maja 1434 I. N. Kanonik kruszwicki Wojciech z Trąbczyna upoważnia swego brata Jana z Trąbczyna do odbioru długu od scholastyka kruszwickiego Jaranda

2001
Trąbczyn, 15 maja 1434 I. N. Testament kanonika kruszwickiego Wojciecha z Trąbczyna

2002
[Kalisz], 13 sierpnia 1434 Rada miasta Kalisza odnawia dokument lokacyjny wsi Saczyn

2003
Kalisz, 8 lipca 1435 Wymienieni uczestnicy sądu grodzkiego w Kaliszu informują starostę generalnego Wielkopolski o ugodzie zawartej między Florianem z Wrzący a Żydem kaliskim Kawianem

2004
Kalisz, 19 listopada 1435 Pozew starosty generalnego Wielkopolski Andrzeja Ciołka dla Naćka z Czechla

2005
Żnin, 12 czerwca 1436 Rajcy miasta Żnina proszą rajców toruńskich, aby wezwali Szymona i Jadwigę, którzy rozpowszechniają przeciwko nim oskarżenia, do udania się pod gwarancją bezpieczeństwa do Żnina, gdzie rajcy rozpatrzą ich skargi

2006
Gniezno, 31 stycznia 1437 Wojciech Kot z Dębna bierze od kapituły gnieźnieńskiej w zarząd zamek Wenecję i miasto Żnin z przyległościami

2007
Gniezno, [1429 - 15 października 1437] Benedykt z Modły oficjał gnieźnieński zaświadcza, że mieszczanin gnieźnieński Marcin kusznik sprzedał czynsz Janowi gwardianowi i klasztorowi franciszkanów w Gnieźnie

2008
Poznań, 11 listopada 1437 Stanisław Ciołek biskup poznański nadaje archidiakonowi poznańskiemu Mikołajowi z Głęboczka wieś Lechlin

2009
Tum, 15 lutego 1438 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński mianuje Stanisława z Uścia oficjałem gnieźnieńskim

2010
Kalisz, 18 lutego 1438 Pozew starosty generalnego Wielkopolski Rafała z Gołuchowa dla Mikołaja z Wiotszyna

2011
Grodzisk, 16 marca 1438 Niemierza z Grodziska oraz burmistrz i rajcy miasta Grodziska poręczają rajcom toruńskim za uwięzionego mieszczanina grodziskiego Michała z Kolska

2012
Opatówek, 15 czerwca 1439 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione wsie prepozytowi kapituły gnieźnieńskiej Przedwojowi z Grądów

2013
Poznań, 13 czerwca 1440 Mikołaj z Głęboczka oficjał poznański publikuje wyrok swego poprzednika Macieja Korczboka, rozjemcy w sporze pomiędzy Wojciechem plebanem kościoła Św. Piotra pod Przemętem a braćmi Wyszemirem z Bucza, Sędziwojem z Barchlina i Andrzejem

2014
Ciążeń, 18 marca 1442 Jasiek z Kars burgrabia biskupa poznańskiego w Słupcy prosi rajców toruńskich, aby nakazali mieszczaninowi toruńskiemu Janowi Pocolthis zadośćuczynić za zabójstwo poddanego biskupa poznańskiego we wsi Wierzbocice

2015
Poznań, 3 marca 1443 Krzesław z Kurozwęk starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Marcin z Grzymiszewa uposażył kościół parafialny w Grzymiszewie

2016
Gniezno, 2 maja 1443 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński nadaje kanclerzowi kapituły gnieźnieńskiej Janowi z Koziebród wymienione wsie i dziesięciny

2017
Gniezno, 3 maja 1443 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński eryguje kościół parafialny w Grzymiszewie

2018
Gniezno, 4 maja 1443 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński funduje i uposaża altarię w katedrze gnieźnieńskiej i nadaje jej patronat prepozytowi kapituły gnieźnieńskiej Przedwojowi z Grądów i jego rodzinie

2019
Gniezno, 2 lipca? 1444 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński instytuuje kanonika poznańskiego Jakuba z Grądów na altarię w katedrze gnieźnieńskiej

2020
Poznań, 6 lipca 1444 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione dziesięciny archidiakonowi poznańskiemu Mikołajowi z Głęboczka

2021
Nakło, 17 października 1444 Pozew starosty nakielskiego Włodka z Danaborza dla Czambora z Wyrzyska

2022
Gniezno, 22 października 1444 Wincenty Kot z Dębna arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione wsie arcybiskupie dziekanowi kapituły gnieźnieńskiej Jakubowi Kotowi z Dębna

2023
1444 (Reg.) Trojan z Łekna sędzia kaliski zastawia opatowi z Wągrowca Henrykowi połowę wsi Siedleczko

Dokumenty

Dokument Nr 1700

1225

Książę Władysław Odonic nadaje templariuszom wymienione posiadłości i prawa.

Reg.: Lüpke-Irgang nr 1, na podstawie wzm.: 1) w rękopiśmiennym dziele Balthasara Königa o historii joannitów z ok. 1800 r. (GStAPK rep. 92, Ms. König 327), opartej na zaginionej pracy Eliasa Löckela, De Balivia Sonnenburg, z końca XVII w.; 2) reg. archiwalny sporządzony ok. 1600 w archiwum joannickim w Kostrzyniu (GStAPK Dienstakten betr. Rep. IV c. A, vol. 1, f. 2); 3) reg. archiwalny sporządzony w II połowie XVII w. w archiwum joannickim w Kostrzyniu (GStAPK, Preussen-Brandenburg rep. 9).

1) Anno 1225 hat Volotzlaus domini Odonis filius, dux de Huzte¹ den Templariis gegeben 3 Dörfer Gribowe, Studeniz, Milossovo und den See Raduze cum castoribus et constituendis molendinis in aqua, quae dicitur Volma, cum immunitate conductus, qui dicitur puuode et podewode et vectigalia².
2) Hertzog Wladislai zu Polen ubergabe dreier dörfer Tribow, Studenitz und Melosseno genant, item eins sees und anders, anno 1225.
3) Donatio trium villarum Gribowne, Studonec et Milossowo facta Templariis 1225.

¹Władysław Odonic książę w tym czasie na Ujściu nad Notecią.

²Wsie położone pod Rogoźnem: Grzybowo (na pd.-wsch.), Studzieniec (na pd.) i dziś nie znane Miłoszewo?. Jez. Radusz to dziś Jez. Budziszewskie pod Rogoźnem, w pobliżu (Małej) Wełny (SHGPoz. III s. 163). [Ju]

Dokument Nr 1701

1232

Biskup poznański nadaje templariuszom dziesięciny z dwu łanów w Wielkiej Wsi.

Reg.: Lüpke-Irgang nr 5, na podstawie wzm. w rękopiśmiennej historii joannitów Balthasara Königa z ok. 1800 r. (GStAPK rep. 92, Ms. König 327), opartej na zaginionej pracy Eliasa Löckela, De Balivia Sonnenburg, z końca XVII w.

Anno 1232 Paulus episcopus Posnaniensis¹ donat eis [sc. templariuszom] decimas duorum mansorum in Magna Villa² in divinae recompensationis emolumentum.

¹Paweł biskup pozn. 1211, zm. 1242 (PSB XXV s. 363-365).

²Wielka Wieś, dziś nie istnieje, zapewne na pd. od Wszeborówka koło Templewa, na zach. od Międzyrzecza (Koz. 5 s. 457; por. także KDW I nr 141, 294, 516, II nr 862). [Ju]

Dokument Nr 1702

1233

Biskup poznański nadaje templariuszom prawo osadzania Niemców na 3000 łanach koło Debrzna i określa wysokość dziesięciny.

Reg.: Lüpke-Irgang nr 9, na podstawie wzm. w rękopiśmiennej historii joannitów Balthasara Königa z ok. 1800 r. (GStAPK rep. 92, Ms. König 327), opartej na zaginionej pracy Eliasa Löckela, De Balivia Sonnenburg, z końca XVII w.

Anno 1233 donavit Paulus episcopus Poznaniensis auctoritatem locandi Teutonicos in episcopatu Posnaniensi ultra Vuste¹, citra et ultra Dobrizan² nomine decimae de manso maiori sex mensuras ab eis recepturas, ita quod duae mensurae sunt avenae, duae siliginis et duae tritici, de tribus millibus mansorum.

¹Ujście nad Notecią.

²Zapewne Debrzno nad Dobrzynką w ziemi nakielskiej (Koz. 4 s. 163). [Ju]

Dokument Nr 1703

1234

Papież Grzegorz IX potwierdza templariuszom posiadanie Chwarszczan i 3000 łanów w ziemi zwanej Ujście.

Reg.: Lüpke-Irgang nr 13, na podstawie wzm. w rękopiśmiennej historii joannitów Balthasara Königa z ok. 1800 r. (GStAPK rep. 92, Ms. König 327), opartej na zaginionej pracy Eliasa Löckela, De Balivia Sonnenburg, z końca XVII w.

Anno 1234 papa Gregor IX¹ confirmat magistrum et fratres [sc. templariuszom] super villis et mansis in terra Costrin ad villam de Wartza spectantibus² et super tribus millibus mansorum in terra, quae dicitur Usds³.

¹Grzegorz IX papież 1227-1241. Jego bulla skądinąd nie znana, nie figuruje też w BullPol.

²Kostrzyn nad Odrą i Chwarszczany na pn. od Kostrzyna.

³Ujście nad Notecią. [Ju]

Dokument Nr 1704

Owińska, 13 kwietnia 1249

Książę Przemysł I potwierdza nadanie wsi Krzan templariuszom.

Or.: Potsdam, Brandenburgisches Landeshauptarchiv, Templerorden Nr. 12. Pergamin. Na plecionkach półjedwabnych dwie pieczęcie: 1. uważana za pieczęć Sędziwoja, fundatora klasztoru w Obrze (jak KDW IV, tablice pieczęci nr LXV), 2. księcia Przemysła I (jak KDW IV, tabl. XIII).
Wyd.: 1. B. Ulanowski, Szkice krytyczne z wieku XIII. Przyczynek do dziejów Bolesława Pobożnego, Rozprawy i Sprawozdania Akademii Umiejętności, Wydział Historyczno-Filozoficzny 20, 1887, s. 110-112; 2. tenże, Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII wieku, Kraków 1887, s. 244-245 (odbitka z AKH 4, s. 352-353; wg Or., z dokładną analizą autentyczności); 3. Lüpke-Irgang nr 32. Uw.: Wydawcy nie dotarli do or. - jego opis wedle Wyd. 1.
Reg.: M. Bielińska, Kancelarie i dokumenty wielkopolskie XIII wieku, Wrocław 1967, s. 245, nr P 26.

In nomine sancte Trinitatis et individue unitatis amen. Nos Premisl Dei gracia dux Polonie omnibus, tam presentibus, quam futuris, hanc presentem paginam inspecturis et audituris salutem in quo et per quem omnium salus. Quoniam facta mortalium temporalem quidem secuntur motum labilique excidunt memoria atque ea mater oblivionis, scilicet vetustas, in ambiguum ducit, utiliter provisum est sapientum examine hec litteris ac testium confirmacione communiri. Hinc est, quod in nostra iam supra nominati ducis P(remislonis) presencia nobilis matrona, uxor condam comitis Petreconis de Lank unacum nepotibus ipsius, Hocemiro videlicet et Petrecone, de sua non ficta voluntate contulit fratribus Templi Iherosolimitani ob amorem Ihesu Cristi et ob remedium anime viri sui et omnium parentum suorum villam in terra nostri ducatus, que vulgariter Kron nominatur¹, iure hereditario in perpetuum possidendam. Igitur nos, predictus Premisl, donationem prefate matrone et nepotum ipsius ratam et firmam habentes, damus plenam libertatem iuridicionis nostre cum consensu baronum nostrorum ville predicte magistro Templi milicie et omnibus hominibus eius. Ut igitur donacio predicte matrone et nepotum eius et nostre libertatis collacio futuris temporibus et presentibus inviolabilis perseveret, presens scriptum sigilli apposicione duximus roborandum, subductis et subnotatis testibus, quorum hec sunt nomina: comes Eustachius castellanus de Velen², Petrus filius condam Detlepi cum duobus filiis suis, Bogussa videlicet et Blisborio Baran³, Boguslavus filius Jarostii⁴, Janech filius Tholomei⁵, dominus Petrus dictus Artungus et frater Sulizlauus predicatores domus Poznaniensis⁶, Vincencius filius Macelini canonicus Poznaniensis ecclesie⁷ et Michael clericus nostre curie, qui ad mandatum nostrum hiis interfuit et ista conscripsit⁸. Datum et actum in Ovensco villa matris nostre senioris ducisse Hadeuigis⁹ anno Domini M^o CC^o XL^o nono, in vigilia beatorum Tiburcii et Valeriani.

¹Kron to bądź Krzon (dziś Krzan), wieś par. na zach. od Kościana, bądź Wałcz (niem. Deutsch Krone) w ziemi wałeckiej, por. hasło Kron w SHGPoz. II s. 466. Lank to najpewniej Łęki, być może dzis. Łęki Wielkie na pn.-zach. od Kościana; Pietrek z Ł. (de Pratis) wyst. także 1233 na dok. Władysława Odonica dla templariuszy (por. SHGPoz. III s. 31); jego bratankowie Chociemir i Pietrek skądinąd nie znani.

²Eustachy Jankowic kolejno kasztelan czarnkowski 1244, wieleński (Wielenia nad Notecią) 1249 (tutaj), santocki 1256, sędzia Bolesława Pobożnego 1256-63 (Spisy wlkp. s. 77).

³Piotr syn Detlefa wyst. także w dok. Władysława Odonica z lat 1231 (KDW I nr 131) i 1237 (KDW n.s. I nr 7), por. także KDW I nr 119. Z jego synów Blizbor jest zapewne ident. z Blizborem świadkującym także na dok. Przemysła I 1250 (KDW I nr 288); nie żył już 1283 [1286?] (KDW I nr 529) - w tymże dok. jako już zmarły wyst. jego brat Bogusza.

⁴Bogusław syn Jarosta utożsamiany jest przez Wyd. 2 z domniemanym wnukiem Sędziwoja, brata fundatora Paradyża, komesa Bronisza.

⁵Janek syn Tolomeja (Ptolemeusza?) skądinąd nie znany, por. jednak z Wojciechem synem Tolomeja 1246 (Wyd. 2; KDW I nr 251).

⁶Z pozn. dominikanów Piotr Hartung wyst. także 1243 (Wyd. 2; KDW I nr 238, 307), może identyczny z przeorem 1257 i 1259 (KDW I nr 352, 377); Sulisław skądinąd nie znany.

⁷Wincenty kanonik pozn. 1230-56 (KDW VI nr 4/18).

⁸Michał kanonik pozn. i kapelan Przemysła I 1246-56 (KDW VI nr 4/16; PSB XX s. 615-616).

⁹Jadwiga wdowa po Władysławie Odonicu, zm. 1249 (PSB X s. 299-300; E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, t. I, Szczecin 1995, s. 287-291). [Ju]

Dokument Nr 1705

1277

Książę Przemysł II nadaje Święciechowę klasztorowi benedyktynów w Lubiniu.

Reg.: Poznań, WAP, Benedyktyni Lubiń 232 (niegdyś Lubiń benedyktyni C 38, sumariusz dokumentów z XVIII w.), k. 124 (fasc. 50 nr 1).

Uw.:Z 17-22 maja 1277 pochodzi znany dok. Przemysła II w sprawie zezwolenia na lokację Święciechowy na prawie niemieckim, uznany za falsyfikat (KDW seria nowa, t. I, nr 32). W klasztornym sumariuszu zanotowano go jednak jako odrębną pozycję (k. 124, fasc. 50 nr 2), podkreślając podobieństwo do naszego dok. (simile privilegium).

1277. Privilegium ducis Praemislai super donationem et libertationem oppidi Swięciechowa¹.

¹Święciechowa w powiecie wschowskim, na pn.-zach. od Leszna (Koz. 3 s. 282-283), własność klasztoru lubińskiego. [Ju]

Dokument Nr 1706

[przed 13 kwietnia 1279]

Książę Bolesław Pobożny zaświadcza, że Mikołaj ze Strzyżewa sprzedał młyn na Bystrzycy młynarzowi Kunkowi.

Kop.: Kal. 9175, s. 349. Tytuł: Privilegium vendicionis.

Uw.:Datę wystawienia dok. wyznaczają lata panowania wystawcy (zm. 13 kwietnia 1279).

In nomine Domini amen. Quia generacio preterit et generacio advenit, nec quitquam est sub sole, quod stabile possit ac permanens inveniri, ideo necese est acciones humane per scripta, que memoria indiget, perpetuari. Noverint igitur universi presentes et futuri, quod nos Boleslaus Dei gracia dux Polonie protestamur, quia miles noster Nicolaus de Strzezewo¹ vendidit molendinum suum super flumen suum, qui^a Bystrzycza nominatur, Cuntoni molendinatori et sue posteritati² iure hereditario possidendum, sub tali condicione videlicet, quod prefatus Cunto a proximo festo beati Martini [11 XI] revoluto semper in predicto festo singulis annis de molendino solvat marcam argenti militi iam predicto, insuper molere tenetur suo comitti^a nichil penitus recipiendo. Et aliud significamus, quod omnia instrumenta molendinariumque compararet suis rebus. Si autem stangnum inundabit, comes ipsum tenetur iuvare aquam abstruere, prout potest. Si vero predictus C(unto) vallet^b recedere relictis filiis, sub eodem pacto sui filii teneant molendinum, sed si totaliter recedet, nulli prius audeat vendere, sed heredi, et quitquid alii porrexerint, idem sibi tenebitur dare suus heres, si aut(em) noluerit, tunc molendinator pro sua vendere poterit voluntate. Item heres tenetur dare molend(inatori) hanc aream, in qua sedebit, et ortum et pascua, in quibus equos, pecora sua pasceret. Ut autem quia^c pactacio immobilis permaneret, nostro sigillo iussimus communiri, presentibus [...]^d.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast vellet

^ctak Kop., zamiast hec

^dw Kop. tekst się urywa

¹Strzyżewo, najpewniej S. Paczkowe (Paskowe), na pn.-wsch. od Gniezna i rzeczka Bystrzyca tamże, niegdyś prawy dopływ Wełny (por. KDW VI nr 124, 311). O młynie tamże; młynarz Kunko (Kuncze) skądinąd nie znany. [Ju]

²Strzyżewo, najpewniej S. Paczkowe (Paskowe), na pn.-wsch. od Gniezna i rzeczka Bystrzyca tamże, niegdyś prawy dopływ Wełny (por. KDW VI nr 124, 311). O młynie tamże; młynarz Kunko (Kuncze) skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1707

[przed 13 kwietnia 1279]

Książę Bolesław Pobożny potwierdza templariuszom posiadanie wsi Żarzyn.

Reg.: Lüpke-Irgang nr 42, na podstawie wzmianek w repertoriach archiwalnych, sporządzonych w XVI w. w archiwum joannickim w Kostrzyniu (obecnie w GStAPK).

Uw.:Datę wystawienia dok. wyznaczają lata panowania wystawcy (zm. 13 kwietnia 1279).

1) Hertzog Bohuslai in Grosspolen ubergabe des dorffs Sarino¹ genantt dem orden gescheen. Ist im briefe keine jharzall.
2) Eigenthums Brieff Konigs Bozelauss von Polen über Sehrenn.

¹Żarzyn, wieś par. na pd.-zach. od Międzyrzecza (Koz. 5 s. 528). Templariusze otrzymali ją od Boguchwała syna Zdzisława; w 1256 nadanie potwierdził książę Przemysł I (KDW I nr 333). [Ju]

Dokument Nr 1708

Pyzdry, 1279

Książę Przemysł II zwalnia nowo lokowaną wieś Orpiszewo od danin na 12 lat.

Or.: Praha, Státní Ústřední Archiv, Archiv českého velkopřevorství Maltského řádu, sygn. Jo. LXVI Austr. nr 2955. Pergamin 187-183 × 80-88 + 12 mm. Na pasku pergaminowym pieczęć w naturalnym wosku, jak KDW IV tab. XV (uszkodzona, bez lewej połowy i dołu prawej).

Nos Premizl Dei gracia dux Polonie recongnoscimus thenore presencium / publice profitentes, quod ad peticionem dilecti et specialis nostri kmetonis, magistri / Thassonis¹, dedimus sculteto suo Gosslao super locacione sua, que wlgariter / Orpiseuo nuncupatur², dedimus^a duodecim annorum libertatem a poradlne et ab aliis omnibus solucionibus, que nostro dinoscuntur dominio pertinere. In huius rei testimonium et cauthelam presentem litteram nostri sigilli munimine confirmamus. Datum in Pisdr anno gracie Domini M^o CC^o LXX^o IX^o per manus Thilonis scriptoris nostri³.

^atak Or.

¹Tasso, doradca (kmieć) Przemysła II, nosiciel rzadkiego w XIII-wiecznej Polsce tytułu magistra (czy może joannita?), skądinąd nie znany.

²Orpiszewo (początkowe O w or. niepewne), par. Janków Zaleśny, na zach. od Raszkowa w powiecie kal. Sołtys Gosław skądinąd nie znany. Następne wzmianki o O. pochodzą dopiero z XV w. (Koz. 2 s. 552, 5 s. 104); wieś była wówczas własnością prywatną. Nie wiemy, jaki był związek O. z joannitami, w których zespole obecnie dok. się znajduje.

³Tylo notariusz Przemysła II, kanonik i oficjał pozn., wyst. 1273-1311 (WSB s. 782). [Ju]

Dokument Nr 1709

Lubiń, 6 sierpnia 1281

Książę Przemysł II nadaje klasztorowi w Lubiniu przywilej w sprawie wsi Wieszkowo.

Reg.: Poznań, WAP, Benedyktyni Lubiń 232 (niegdyś Lubiń benedyktyni C 38, sumariusz dokumentów z XVIII w.), k. 136v (fasc. 50 nr 1).

1281. In Lubin die 6^ta Augusti. Privilegium Praemislai ducis Poloniae super villam Wieszkowo¹.

¹Wieszkowo par. Lubiń, na pd.-wsch. od Krzywinia (Koz. 3 s. 386). [Ju]

Dokument Nr 1710

Obra, 24 lutego 1287

Książę Przemysł II zatwierdza klasztorowi w Obrze posiadanie wsi Chorzemino, Gola i Guździno.

Wzm. w zatwierdzeniu przywilejów klasztoru w Obrze przez króla Władysława Jagiełłę z 6 maja 1431: Poznań, WAP, Cystersi Obra D 2, wyd.: KDW V nr 523.

Item litteram eiusdem Premislii ducis Polonie similiter produxit super villas Chorzemyno, Golya et Kuzino¹ per eundem Premislium eidem claustro cum omni iure adiunctas, similiter de eadem data², appropriatas et inscriptas.

¹Chorzemin na pn.-zach. od Wolsztyna, Gola na pn.-zach. od Rakoniewic i Guździno, dziś Goździn, na pn.-wsch. od Rakoniewic (SHGPoz. I s. 212, 517, 720).

²Chodzi o datę streszczanego jako poprzedni dok. Przemysła II (KDW I nr 573): actum fuit in Obra anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo septimo, in die beati Mathie Apostoli, quintadecima indiccione, per manus Jaschonis notarii curie ipsius. [Ju]

Dokument Nr 1711

Podrobiony? Poznań, 22 września 1288

Książę Przemysł II zatwierdza dokument Mikołaja z Kiebłowa w sprawie nadania młyna Ruchocina Gać klasztorowi cystersów w Obrze.

Wzm. w zatwierdzeniu przywilejów klasztoru w Obrze przez króla Władysława Jagiełłę z 6 maja 1431: Poznań, WAP, Cystersi Obra D 2, wyd.: KDW V nr 523.

Uw.:W sprawie nadania Ruchocinej Gaci znamy dok. Mikołaja z Kiebłowa, zachowany w kopii z niepełną datą roczną (13..): KDW II nr 886 (jego świadkiem jest m. in. wojewoda kaliski Mikołaj). Pochodzenie tego dok. z początku XIV w. potwierdza tytulatura Mikołaja: urząd podkomorzego Królestwa Polskiego wprowadził zapewne dopiero, jak się przypuszcza, król Wacław (1300-05), a w każdym razie wiązać go trzeba chyba z czasami po koronacji Przemysła (1295). Wątpić więc można, czy istniało rzeczywiście autentyczne zatwierdzenie księcia Przemysła, choć lista świadków odpowiada rokowi 1288. Uprawnienia klasztoru do pobierania drewna i ziemi do napraw grobli oraz utrzymywania rybaków na Dojcy są potwierdzone w XV w. jako "starodawne" (SHGPoz. I s. 369, II s. 15).

Item aliam [litteram] eiusdem secundi Premislii olim ducis Polonie obtulit, per quam idem Premislius ratificabat quandam litteram Nicolai de Kieblow succamerarii Regni Polonie¹ sigillatam sigillo comitis Nicolai palatini Kalissiensis² et Nicolai predicti succamerarii super certo molendino dicto Ruchanczynagacz in fluvio dicto Docze³ iacente, prefato monasterio Obra adscripto, quod eciam monasterium amplioribus favoribus idem dux Premislius prosequi volens, addidit eidem monasterio, quod habeat potestatem pro aggere errigendo et roborando in villa Jablone⁴ terram fodendi et recipiendi ligna aut argillam cum ceteris necessariis pro reformacione eiusdem molendini absque impedimento cuiuslibet sibi legittime succedentis, adiungens eciam eisdem fratribus de Obra, quocie(n)scumque in lacu dicto Docze pyscaturas exercere voluerint, quod duos piscatores habeant liberos, qui pro mensa ipsorum singulis temporibus plenariam habe(b)unt piscandi pisces facultatem pro beneplacito ipsorum voluntatis et prout melius et utilius illis videbitur expedire. Item quod nullus in eodem molendino absque solucione metrete molare quovismodo in perpetuum admittatur. Quod actum fuit Poznanie anno Domini M^o CC LXXXVIII in die beati Mauricii et sociorum eius, testibus presentibus Dobeslao Poznaniensi⁵, Nicolao Kalisiensi palatinis² et pluribus aliis.

¹Kiebłowo (Kębłowo) na pd. od Wolsztyna. Mikołaj Bodzęcic podkomorzy gnieźn. 1289-90, podkomorzy Wacława II 1303? (SHGPoz. II s. 174; Spisy wlkp. s. 82), zob. też uwagi na wstępie.

²Mikołaj Przedpełkowic z Gostynia wojewoda kaliski 1286-99, 1300-05 (Spisy wlkp. s. 48; PSB XXI s. 86-87).

³Dojca rz., prawy dopływ Obry pod Obrą i Kębłowem. Ruchocina Gać, dziś Ruchocki Młyn, nad Dojcą, na pn. od Wolsztyna (SHGPoz. III s. 388-389).

⁴Jabłona Stara par. Gnin, na pn.-zach. od Rakoniewic (SHGPoz. II s. 14-15).

⁵Dobiesław to zapewne błąd, zamiast Tomisław (z Szamotuł), który był wojewodą pozn. 1287-93 (Spisy wlkp. s. 63; SHGPoz. II s. 178). [Ju]

Dokument Nr 1712

Malassow (Maloscz?), 29 września 1288

Książę Przemysł II wydaje wyrok w sporze o wieś Osłonin na rzecz klasztoru cystersów w Wieleniu.

Wzm.: Poznań, AAP: 1. AZ 4/11; 2. 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

1) 29 IX 1288: Przemysław II przysądza Osłonin¹ Wieluniowi, w Malassow².
2) 29 IX 1288: dekret Przemysława II przysądzający Osłonin Wieluniowi, w Malosczu.

¹Osłonin, wieś na pd.-zach. od Przemętu (SHG III s. 477-478).

²Malassow nie zidentyfikowane, por. jednak z nazwą: Malosow, wspomnianą 1241 w okolicach Santoka? (SHGPoz. III s. 81). Tą samą datą, 29 września 1288, oznaczony jest jednak inny dok. Przemysła II, wystawiony w Kaliszu (KDW II nr 641: w podstawie widnieje jednak - na pewno pomylona - data 1298). Emendowana data dok. kaliskiego nie była dotąd kwestionowana. [Ju]

Dokument Nr 1713

Poznań, 4 maja 1292

Książę Przemysł II zezwala lokować na prawie niemieckim wieś Polodowo.

Wzm.: Poznań, AAP, 1. AZ 4/11, 2. 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

4 V 1292: Przemysław II Podladowu¹ prawo teutońskie daje, w Poznaniu.

¹Polodowo (Poladowo) par. Śmigiel, na zach. od Śmigla, później własność klasztoru w Wieleniu (SHGPoz. III). [Ju]

Dokument Nr 1714

Kalisz, 24 maja 1294

Rektor kościoła Św. Wojciecha pod Kaliszem daje wieś Sierzchów braciom Wojanowi i Stojanowi w celu jej lokacji na prawie średzkim.

Kop.: Kraków, Bibl. PAN, rkps 5548, k. 7v-8 (składka wyjęta z ksiąg konsystorza kaliskiego z roku 1512).
Wyd.: J. Tęgowski w: Przegląd Historyczny 85, 1994, z. 1-2, s. 140-141 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Acta, que geruntur nostris temporibus, eternam solent habere memoriam. Hinc est, quod nos dominus Wlosko rector ecclesie Sancti Adalberti circa Caliss, filius comitis Vissothe¹, notum esse volumus, tam presentibus, quam futuris, omnibus presentem literam inspecturis, quod vendidimus hereditatem nostram Szirzchowo ex integro, expeditis duobus mansis, quos pro nostra agricultura reservamus, Voinowi cum fratre Simone ad locandam villam iure, quo ville circa Novum Forum in suis legibus ponuntur². Ratione vero sue locationis dictus scultetus Voian cum fratre suo et cum sua posteritate percipiet quatuor mansos liberos ex integro, tertium denarium de qualibet re iudicata, tabernam liberam et maccellum carnium, pistoris et sutoris et molendinum liberum in terminis eiusdem hereditatis ubicumque construere potest. Hec omnia prenotata dictus scultetus cum sua posteritate etiam ius Novi Fori libere, pacifice possidebit. Et incolis ad dictam villam degentibus damus libertatem novem annorum. Infra vero libertatem incole in dicta villa commorantes ratione decimae solvent nobis tres marcas argenti usualis. Expirata autem libertate villani in dicta villa residentes de quolibet manso non libero solvent nobis pro quolibet festo sancti Martini [11 XI] duas mensuras tritici, sex mensuras siliginis et quatuor avene et fertonem argenti et eundem censum in villa nostra Szirzchowo nobis in Grabanow³ presentabunt. Ut autem hec ordinatio presentibus et futuris temporibus inviolabilis perseveret, in huius rei testimonium presentem literam sibi dari fecimus cum nostro sigillo et ^a-b

domini Joannis miseratione sanctae Gneznensis ecclesie⁴ in testimonium sigillum munimine roboratum

, presentibus [k. 8] his testibus: domino plebano Vislchamo de Gosticzina⁵, domino Bartholomeo plebano in Ocziass⁶, comite Nicolao Czasska⁷, anno Domini M CC XC IIII in Caliss prima die Rogationum, per manus Pauli⁸.

^a-btak Kop.

¹Kościół Św. Wojciecha na Zawodziu kaliskim, patronatu komesa Janusza syna Pielgrzyma, Korabity, por. KDW II nr 714. Rektor Włostek, Włost, syn Wyszoty, wyst. także 1299 (KDW IV nr 2062), Korabita, z Grabianowa, być może ident. z późniejszym kanonikiem rudzkim i archidiakonem gnieźn. 1318-24 (Bieniak, Wlkp. s. 189).

²Sierzchów par. Rajsko, na pn.-wsch. od Opatówka (Koz. 5 s. 293). Dniem 27 maja 1294 datowane jest zezwolenie księcia Przemysła II na lokację tegoż S. (KDW II nr 714). Sołtysi Wojan i Szymon skądinąd nie znani.

³Grabianowo, siedziba podkaliskich Korabitów, różne od G. koło Śremu, być może późniejsze Grabionki par. Staw (Koz. 4 s. 261).

⁴Jest to zniekształcona tytulatura arcybiskupa Jakuba Świnki.

⁵Gostyczyna, wieś par. nad Prosną, na pd. od Kalisza (Koz. 1 s. 83). Pleban Wilhelm wyst. także 1294 (KDW II nr 729), przez Wyd. przypis 65, za Bieniakiem, Wlkp. s. 144, utożsamiany z kanonikiem rudzkim 1303 (KDW II nr 878).

⁶Ociąż, wieś par. na pn.-wsch. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 1 s. 198, 5 s. 87). Pleban Bartłomiej skądinąd nie znany.

⁷Komes Mikołaj Czaszka i pisarz Paweł nie zidentyfikowani. [Ju]

⁸Komes Mikołaj Czaszka i pisarz Paweł nie zidentyfikowani. [Ju]

Dokument Nr 1715

Podrobiony [przed 25 czerwca 1295]

Książę Przemysł II nadaje klasztorowi cystersów w Obrze Stare i Nowe Krampsko.

Wzm. o dwóch dok. w zatwierdzeniu przywilejów klasztoru w Obrze przez króla Władysława Jagiełłę z 6 maja 1431: Poznań, WAP, Cystersi Obra D 2, wyd.: KDW V nr 523.

Uw.:1. Stare i Nowe Krampsko klasztor uzyskał z poświadczonych zachowanymi dokumentami nadań rycerskich: Nowe w 1314, Stare w 1320 r. (KDW II nr 972, 1018). Dokumenty Przemysła podrobiono zapewne dla dodania większej powagi nadaniom, potem jednak falsyfikatów tych nie wykorzystywano; klasztorowi bowiem, broniącemu swych dóbr przed roszczeniami tenutariuszy królewskiego Babimostu, zależało w XV w. na wykazaniu, że Stare i Nowe Krampsko nabył z rąk prywatnych, a nie monarszych (SHGPoz. II s. 443); 2. Termin końcowy dok. wyznacza data koronacji królewskiej Przemysła.

Duas litteras sepius dicti Premislii ducis super donacione hereditatum per ipsum facta, videlicet Nowm et Antiqum Krampsko in merica Caschcowo¹, quas eciam de benignitate innata memorato monasterio adiunxit, incorporavit et inscripsit.

¹Krampsko Nowe i Stare, dziś Kramsk i Stary Kramsk, na pd.-zach. od Babimostu (SHGPoz. II s. 442-445) i las Kasztolko (Kaszko) tamże (ib. s. 144). [Ju]

Dokument Nr 1716

10 stycznia 1296

Biskup poznański nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu dziesięciny ze wsi Ptowo.

Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

10 I 1296: Jan II Gerbisch biskup poznański¹ dziesięcinę z Ptowa² Wieleniowi odstępuje.

¹Jan Gerwic biskup pozn. 1286-97 (Now. II s. 62-63; WSB s. 279-280).

²Ptowo, wieś dziś nie istniejąca par. Stary Klasztor, na pn.-wsch. od Sławy Śląskiej (SHGPoz. III s. 913-914). [Ju]

Dokument Nr 1717

Tarnów, 17 maja 1301

Henryk książę głogowski zatwierdza nabycie wsi Starkowo przez klasztor cystersów w Wieleniu.

Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 55-56, 1989-1990, s. 209.
Reg.: Jurek, Dziedzic, s. 146.

17 V 1301: Henryk xiążę szląskie¹ tranzakcyją Starkowa² potwierdza w Tarnowie³.

¹Henryk I (III) książę głogowski i wielkopolski, zm. 1309.

²Starkowo par. Świętopietrze (Przedmieście) na pd.-zach. od Śmigla (KDW VI nr 70, 228).

³Tarnów, dziś T. Jezierny, zamek na zach. od Sławy. [Ju]

Dokument Nr 1718

Głogów, 25 czerwca 130(2?)

Henryk książę głogowski i dziedzic Królestwa Polskiego sprzedaje wsie Drzewce i Ringenwalde Mikołajowi de Nugo.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna 12, k. 212v. Wpis w 1475 r. Tytuł: Drewicz, Ringewalde.
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 55-56, 1989-1990, s. 209-211 (wg Kop.). Tam też emendacja daty rocznej.
Reg.: 1. MRPS I suppl. nr 7 (wg Kop.); 2. Jurek, Dziedzic, s. 149.

In nomine Domini amen. Cum ea, que per assercionem principum^a im^b publicas noticias decreverunt, sortiri debeant robur perpetue firmitatis, nos igitur Heynricus Dei gracia dux Zlesye, dominus Glogowye et heres Regni Polonie¹ scire volumus presencium noticiam habituros, quod fideli nostro Nicolao dicto de Nugo² suisque heredibus et legittimis successoribus natis et nascendis vendidimus pro trecentis marcis grossorum Pragensium Polonicalis numeri villam nostram dictam Drewycz et Ringenvalde in nostro districtu Glogouiensi sitam³ cum omni iure et dominio ducali, in omnibus metis, graniciis et circumferenciis, tam in villis, quam in campis, agris, pratis, fluviis, nemoribus, mericis, pascuis, paludibus, venacionibus magnis et parvis, mellificiis, que in eisdem bonis poterint comparari, cum omnibus utilitatibus et proventibus, cum collacione eclesie ibidem in Drewycz, liberam et solutam ab omnibus exaccionibus, angariis et perangariis ymmo eciam et vecturis. Addicimus eodem^c Nicolao suisque heredibus et legittimis successoribus omnia iudicia et homicidia, rapine, furta, incendaria, suspendia, mutilaciones membrorum et cetera omnia alia iudicia, qualicumque nomine nuncupantur, ibidem in Dreweycz per se et suos heredes et legittimos successores adhabenda et non ad nostras civitates et ad castra transponenda. Damus eciam sepedicto Nicolao suisque heredibus et legittimis successoribus, quod nullus pignoratorum nostrorum aut heredum nostrorum et successorum in eisdem bonis debeat pignorare. Si autem nostri successores et heredes has donaciones et acta intenderent aliquomodo violare, ipse pretactus Nicolaus, sui heredes et legittimi successores de hiis violenciis et iniuriis licite, qualicumque modo poterint, possunt et debent se defendere. Que bona, widelicet Drewycz et Ryngenvalde, resignavimus et resignamus, conferimus, dedimus, damus, donavimus et donamus sepedicto Nicolao suisque heredibus natis et nascendis et legittimis successoribus, sicuti nobilis et strenu(u)s miles noster Regusto dictus de Wesenburg⁴ a nobis habuit et possedit, quemadmodum prelibatus Nicolaus suique heredes et legittimi successores prefata bona, videlicet Drewycz et Ryngewalde, cum omni iure et omni dominio, ut predicitur, habere debent ad commutand(um), ad vendend(um) et pacifice, libere et quiete possidend(um) et ut eis melius videbitur expedire, nichil tamen nobis et nostris heredibus et legittimis successoribus in eisdem bonis iuris et dominii reservando. In cuius rei evidenciam, ut ne in posterum hec acta in preiudicium autem nostrum violentur, presentem literam sigilli nostri munimine duximus roborandam. Acta in castro Glogouie, presentibus strennuis militibus et dominis, nostris fidelibus Rchibano et Wernero fratribus dictis de Deyr⁵, Conrado milite dicto de Lobil⁶, Tamone milite dicto de Ryem⁷, Mathia et Petro militibus et fratribus dictis de Panewycz⁸ et aliis quampluribus fidedignis, anno incarnacionis Domini millesimo CCC^o. Datum per manus domini Friczkonis dicti Bunthese nostri prothonotarii⁹, in crastino beati Johannis Baptiste.

^atak Kop., zamiast principes

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast eidem

¹Henryk I (III) książę głogowski i wielkopolski, zm. 1309.

²Mikołaj zw. de Nugo, zapewne ident. z Mikołajem zw. Nuga wyst. 1319 w towarzystwie wlkp. Zarembów w Kaliszu (KDW II nr 1007).

³Drzewce, dziś Stare Drzewce, wieś par. na pd.-zach. od Wschowy (SHGPoz. I s. 414) i Ringenwalde, wieś dziś nie znana, najpewniej także w ziemi wschowskiej.

⁴Bogusz Wezenborg wyst. 1290-1307, kasztelan Urazu 1291, Krosna 1293, starosta pozn. z ramienia Henryka głogowskiego 1306 (Jurek, Obce ryc., s. 304).

⁵Szyban von Der (z Diera w Miśni) wyst. 1287-1311, sędzia dworski 1310; jego brat Werner wyst. 1299-1323, marszałek księcia 1300 (Jurek, Dziedzic, s. 102-103; Jurek, Obce ryc., s. 212).

⁶Konrad von Löben (z Miśni), syn Fryczka, wyst. tutaj i potem 1304-17 (Jurek, Dziedzic, s. 105; Jurek, Obce ryc., s. 251).

⁷Tammo Rym (Riemen) wyst. 1291-1302 (Jurek, Dziedzic, s. 106; Jurek, Obce ryc., s. 275).

⁸Maciej von Pannewitz (z Górnych Łużyc) wyst. tutaj i 1312, zm. przed 1345, jego brat Piotr wyst. do 1327, marszałek książęcy 1310 (Jurek, Obce ryc., s. 263).

⁹Fryderyk, Fryczko, z Buntensee, student w Bolonii 1293, notariusz Konrada II żagańskiego 1299-1301 i 1303-04, kanclerz Henryka głogowskiego 1301, jego protonotariusz 1301-02 i 1304-09, potem protonotariusz Henryka II głogowskiego, kanonik głogowski 1307, zm. 1318 (Jurek, Dziedzic, s. 108; Jurek, Obce ryc., s. 210; H. Gerlic, Kapituła głogowska w dobie piastowskiej i jagiellońskiej [1120-1526], Gliwice 1993, s. 215). [Ju]

Dokument Nr 1719

Pożoń (Bratysława), 28 lutego 1310?

Legat papieski zatwierdza rozgraniczenie parafii Św. Mikołaja i NMP w Kaliszu, dokonane przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 225-226. Tytuł: Sequitur tenor alterius privilegii domini Gentilis legati etc. Wpis wg or., przy którym sigillum prefati domini Gentilis cardinalis oblonge figure ab extra de alba et in impressione rubea cera in cordula canapea dependebat, in cuius medio desursum ymago Beate Marie Virginis gestans puerum in sedili sedebat sub ciborea, a cuius dextro et sinistro lateribus due parwe ymagines ad modum angelorum stare videbantur, subter quas alie due ymagines sculpte erant, sub quarum pedibus una alia parwa ymago flexis genibus et manibus iniunctis et sursum errectis quasi ad orandum disposita, in circuitu autem circa extremum sigilli hee litere, videlicet: "S. fratris Gentilis" lecte erant, alie vero litere propter vetustatem cere legi non poterant. 2. Kal. 9175, s. 442 (z takim samym opisem pieczęci). Tytuł: Litera cardinalis confirmatoria sentencie diffinitive super divisionem civitatis.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 1. Data Kop. 2 opiewa na rok 1309 (czwarty rok pontyfikatu Klemensa V) - jest to zapewne kwestia odczytu kopisty (częste pomyłki pomiędzy quinto a quarto), jednakże z punktu widzenia itinerarium Gentilisa obydwie datacje wydają się możliwe (por. np. Monumenta Poloniae Vaticana, t. III, Kraków 1914, s. 100 n.).

Frater Gentilis miseracione divina tituli Sancti Martini in Montibus presbiter cardinalis, Apostolice Sedis legatus¹ dilecto in Christo filio, domino . . archidiacono Wyeouiensi^a², Gneznensis diocesis, salutem in Domino. Sua nobis dilectus in Christo filius Jacobus perpetuus vicarius parrochialis ecclesie Sancte Marie de Calis Gneznensis diocesis³ peticioni^b monstravit, quod cum inter ecclesiam ex parte una et Beniamin rectorem ecclesie Sancti Nicolai eiusdem loci⁴ pro ipsa ecclesia ex altera coram venerabili in Christo patre, domino Jacobo Dei gracia Gneznensi archiepiscopo⁵ super limitibus parrochiarum earundem ecclesiarum auctoritate ordinaria questio verteretur, tandem dictus dominus archiepiscopus legittime in huiusmodi causa procedens et iuris ordine observato diffinitivam pro dicta ecclesia Sancte Marie sentenciam promulgavit, quam prefatus vicarius nostro peciit munimine roborari. Quocirca discrecioni tue qua fungimur auctoritate mandamus, quatenus sentenciam ipsam, sicud racionabiliter est prolata, facias eadem auctoritate per censuram [s. 226] ecclesiasticam inviolabiliter observari. Datum Posonii Kalendas I Marcii, pontificatus domini Clementis pape V anno quinto^c.

^aWneyouiensi Kop. 2

^btak Kop. 1, w Kop. 2 poprawnie: peticione

^cquarto Kop. 2

¹Gentilis de Montefiore, franciszkanin, kardynał prezbiter 1298, legat papieża Klemensa V na Węgry i Polskę 1307-11, zm. 1312 (Encyklopedia katolicka t. V, Lublin 1989, kol. 970-971).

²Archidiakon uniejowski z tych lat skądinąd nie znany.

³Jakub wikariusz wieczysty w kolegiacie NMP w Kaliszu skądinąd nie znany.

⁴Pleban kościoła par. Św. Mikołaja w Kaliszu, Beniamin, wyst. także 1303, na akcie podziału Kalisza na dwie parafie, wystawionym przez arcybiskupa Jakuba Świnkę (KDW II nr 876). Jak zdaje się wynikać z niniejszego dok., w sprawie podziału toczyły się po 1303 r. dalsze spory.

⁵Pleban kościoła par. Św. Mikołaja w Kaliszu, Beniamin, wyst. także 1303, na akcie podziału Kalisza na dwie parafie, wystawionym przez arcybiskupa Jakuba Świnkę (KDW II nr 876). Jak zdaje się wynikać z niniejszego dok., w sprawie podziału toczyły się po 1303 r. dalsze spory. [Ju]

Dokument Nr 1720

Lgiń, 28 września 1311

Henryk II książę głogowski zatwierdza granice między wsią Ciosaniec, należącą do klasztoru cystersów w Wieleniu, a Golą i Lubogoszczą.

Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).
Wyd.: T. Jurek w: Roczniki Historyczne 55-56, 1989-1990, s. 211-212.

Uw.:Z 1311 r. znany jest dok. tegoż wystawcy w sprawie granic dóbr wieleńskich z Golą i Lubogoszczą (KDW II nr 940), który nie wspomina jednak o Ciosańcu i nie jest opatrzony miejscem wystawienia i datą dzienną.

28 IX 1311: Henryk II xiążę sląskie¹ Ciosaniec² rozgranicza z Golą³, Lubogozt^a⁴, w Ilginiu⁵.

^aW kalendarzu AZ 4/12: Lubogoszcz.

¹Henryk II (IV) Wierny książę głogowski i żagański, książę wlkp. 1309 - ok. 1313, zm. 1342 (PSB IX s. 411-412).

²Ciosaniec, wieś na zach. od Wielenia (SHGPoz. I s. 262).

³Gola na pd. od Ciosańca, już na Śląsku.

⁴Lubogoszcz, dziś na pd. od Goli, tuż koło Sławy Śląskiej.

⁵Lgiń, wieś par. w ziemi wschowskiej, na pn.-zach. od Leszna (SHGPoz. II s. 595-596). [Ju]

Dokument Nr 1721

Lgiń, 15 października 1312

Henryk II książę głogowski zatwierdza nadanie przez dziedziców Górska 5 toni niewodowych na jeziorze Górsko klasztorowi cystersów w Wieleniu.

Or.: Poznań, WAP, Cystersi Przemęt A 4. Pergamin 28 × 14,5 + 3,5 cm, bardzo zniszczony przez wilgoć, w kilku miejscach rozległe ubytki pergaminu; pismo w większości nieczytelne; sznur konopny po przywieszeniu pieczęci; przy nim pasek pergaminowy, na którym ręką średniowieczną napisano: Super aquis Gorzch. Dorso (ręką XVII-XVIII w.): Privilegium Henrici secundi ducis Glogoviae super quinque tractus minoris retis in Gorsko a haeredibus in Gorsko donatis [!] monasterio Przementensi anno 1312, dalej noty i sygnatury archiwalne z XIX-XX w.
Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.): 15 X 1312 Henryk II xiążę śląskie kupno pięć toni na jeziorze od dziedziców Gorska potwierdza Wieluniowi w Lgieniu.
Reg.: Regesten zur schlesischen Geschichte, nr 3310.

//^aIn nomine [Domini] amen.// Testium [...] roborata suscipit incommodum, nos Henricus [Dei gracia^b] du[x S]lesie, dominus [Glogovie et Poznanie^c]¹ scire [...] volu[mus universos ...] habituros [...] fratribus [...] heredes [...] fideles nostri [....] baronum [...] ad Gor[...]² Velen [...] quinque [...] Goram [...] donacio abbati [...], videlicet patris nostri, domini [He]nrici pie memorie [...] et nostro [...] vel eciam condiciones Blanse lacus³ [....] iamdictos quinque tractus [...] aqua [...] rebus proprieta [...] perpetuum possidendos. In cuius rei testimonium [presen]tes literas [.....] dominorum [.....] expressum et nostri sigilli munimine roboratas. [...] in Iligin in die beate Heduigis anno Domini M CCC^o duodecimo, presentibus Woluramo de Sp[rotavia^c] dicto de Panu[icz⁴, Tammone^c] dicto de Zilicz⁵, [Johanne dicto^c] Sloynow⁶, Deoderico et Henrico dictis Warmul⁷, fratre Gunthero⁸ et aliis m[ultis fide]dignis. Datum per [manus Steph]ani de Lexandrouicz nostre curie notarii⁹.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

^bubytek na ok. 4 cm., nie mógł się tu zmieścić tytuł heres Regni Polonie

^cuzupełniono wg Reg.

¹Henryk II zob. dok. poprzedni.

²Górsko, wieś na pd.-zach. od Przemętu (SHGPoz. I s. 647).

³Jezioro Blanse nie zidentyfikowane.

⁴Wolfram von Pannewitz wyst. 1284-1327, burgrabia Szprotawy, starosta wielkopolski książąt głogowskich 1310 (Jurek, Obce ryc., s. 263).

⁵Tammo von Seidlitz (z Seilitz w Miśni) wyst. 1307-27 (Jurek, Obce ryc., s. 285).

⁶Jan Sloynow (może ze Słonego koło Głogowa) skądinąd nieznany.

⁷Dytryk i Henryk Warmulowie skądinąd nie znani; o rodzinie zob. Kozierowski, Obce ryc., s. 114-115.

⁸Gunter, cysters z Lubiąża, "prokurator" księcia głogowskiego w Przemęcie 1298-1304, starosta pozn. 1312 (Jurek, Dziedzic, s. 111).

⁹Leksandrowice niezident. Stefan wyst. 1312-46, notariusz księcia głogowskiego Henryka II (1312) i jego braci, książąt oleśnickich Bolesława (1313) oraz Konrada (1317-23), pleban w Bierutowicach 1326-46, kanonik krak. 1337 (Kowalski s. 264-265). [Ju]

Dokument Nr 1722

Głogów, 1 czerwca 1325

Henryk II książę głogowski zatwierdza zamianę dóbr, w wyniku której klasztor cystersów w Wieleniu nabył Górsko.

Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 55-56, 1989-1990, s. 212.

1 VI 1325: Henryk xiążę głogowskie¹ zamianę Sniat² za Gorsko³ approbuje w Głogowie.

¹Henryk II zob. nr 1720/1

²Śniaty par. Wilkowo Polskie, na pd.-wsch. od Wielichowa (SHGWlkp.).

³Górsko (jak w poprzednim dok.). [Ju]

Dokument Nr 1723

Owińska, 27 marca 1326

Opatka klasztoru cysterek w Owińskach ratyfikuje wyrok polubowny w sporze pomiędzy klasztorem owińskim a konwentem w Bierzwniku.

Or.: Berlin, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Wippel-Sammlung A 20. Pergamin 235 × 120 + 14 mm. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci.
Reg.: Zdrenka, s. 108 (wg Or.).

^aIn nomine Domini amen. Nos soror Fenenna abbatissa monasterii in Owentzsco Cysterciensis ordinis, / Poznanyensis dyocesis¹, ad universorum noticiam presentes litteras intuentium volumus pervenire, / quod de consensu et voluntate conventus nostri arbitrium inter nos ex parte una et venera/bilem patrem, dominum .. abbatem Nemoris Sancte Marie² parte ex altera, per venerabiles patres, dominos .. de Dargun³ et de Chorin abbates⁴, arbitros hincinde electos, promulgatum emologamus et ratificamus presentibus, ut debemus, renunciantes nomine nostro omni iuri seu accioni, que nobis in possessionibus, videlicet in fundo monasterii predicti Nemoris Sancte Marie et suis pertinenciis universis, competere quomodolibet videbantur. Renunciamus eciam restitucioni in integrum ac excepcioni doli mali, accioni in factum et omni alii auxilio iuris vel facti eciam competenti circumventis, quod contra presens scriptum posset obici vel obponi. In cuius rei testimonium presentibus litteris sigillum nostrum est appensum. Datum Owenczsco sexto Kalendas Aprilis anno Domini M CCC X^o X^o sexto, presentibus sororibus nostris: Saula priorissa, Myrozlawa subpriorissa, Osanna celleraria, Sulyzlawa custode, Benyamina cantrice et aliis sororibus⁵ nostris de conventu.

^ainicjał wysokości 6 wierszy Or.

¹Fenenna opatka z Owińsk wyst. tylko tutaj.

²Nemus S. Marie, Marienwalde, opactwo cystersów w Nowej Marchii, dziś Bierzwnik.

³Dargun, opactwo cystersów na Pomorzu, na pd.-zach. od Gryfii.

⁴Chorin, opactwo cystersów w Brandenburgii.

⁵Z mniszek owińskich Beniamina, Mirosława, Saula, Sulisława wyst. tylko tutaj; Osanna zapewne ident. z późniejszą opatką 1335 (KDW II nr 1153; SHGPoz. III s. 543). [Ja]

Dokument Nr 1724

Kalisz, 24 marca 1332

Arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP głosić w Kaliszu kazania tylko w kościele NMP.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 226-227, wg or., przy którym sigillum dicti domini Janislai oblonge figure in toto de communi cera in pensula pergameni dependebat, in cuius medio quedam ymago pontifi(ca)libus induta, habens manum dextram quasi ad benedicendum sursum erectam, in sinistra vero manu tenens bacculum pastoralem, sub ciborea in sedili sedens apparebat, in circuitu autem circa extremum sigilli litere propter corrupcionem legi non poterant. Tytuł: Sequitur aliud privilegium domini Janislai archiepiscopi Gneznensis etc.; 2. Kal. 9175, s. 442-443 (z takim samym opisem pieczęci). Tytuł: Privilegium super inhibicione sermonum in festo Beate Marie Virginis et aliorum divinorum.

Uw.:1. O podobnych postanowieniach zob. niżej, też nr 1729, 1760, 1882; 2. Wydanie oparto na Kop. 1.

Nos Janislaus divina et Apostolice Sedis providencia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus notum facimus, quibus expedit, universis, quod cum eclesia Sancte Marie in Calis sit pre aliis eclesiis antiquitus fundata et radicata, ipsam ob reverenciam et honorem Beate Marie Virginis laudibus et oracionibus dignis (a^a) christifidelibus diligencius frequentari cupientes similiter declarentes, adiudicavimus et tenore presencium adiudicamus, quod in festivitatibus omnibus eiusdem Beate Marie Virginis rector eclesie [s. 443] Sancti Nicolai et fratres minores et hospitalis ibidem in Kalis divinum officium in suis eclesiis mane cum festinacion(e) peragentes, sermones sive predicaciones vero alias nisi in predicta eclesia Sancte Marie sub pena excommunicacionis sentencie per [s. 227] nos late facere presumant et exercere, alias si secus fecerint, nostras excommunicacionis sentencias se senciant incurrisse. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus duximus appendendum. Datum in Kalis nono Kalendas Aprilis anno Domini millesimo tricentesimo tricesimo secundo.

^abrak Kop. 1 [Ju]

Dokument Nr 1725

Kalisz, 8 lipca 1338

Piotr pleban kościoła Św. Wojciecha pod Kaliszem (na Zawodziu) sprzedaje role Brzezie i Żądłowo (?) kmieciom z Rajskowa.

Kop.: Kal. 9175, s. 652-653, według or., opatrzonego dwiema pieczęciami: primum Petri plebani de Antiqua Civitate, in quo crux continetur pro signo, nomen Petrus, secundum vero sigillum clenodium Corab, in quo sigillo continetur lectura: "Sigillum Sweme de Grabanowo". Tytuł: Privilegium vendicionis sortis per plebanum Sancti Adalberti in Antiqua Kal(is).

Uw.:Dok. wydany już został w KDW IV nr 2063 (suplement), wg późnej kop., z błędami, pod datą: 1339 (Wyd. 1), dlatego też powtarzamy go w niniejszym tomie.

In nomine Domini amen. Humani generis acciones perpetua memoria indigentes plerumque ab hominum noticia dilabuntur, que testium seu scripturarum munimine non roborantur. Noverint igitur universi, tam posteri, quam presentes, ad quos presens scriptum devenerit, quod ego Petrus rector ecclesie Sancti Adalberti prope Kalis¹ bona deliberacione prehabita, de consensu et voluntate heredum [s. 653] ecclesie Beati Adalberti, videlicet Schwema wexillifero Landensi², Kyliano vexillifero Kalisiensi³ necnon aliis coram fratribus, ad quos ius patronatus dinoscitur pertinere, pro reformacione bonorum ecclesie iamdicte vendidi quandam sortem agrorum, que wlgariter Brzesze et Sandlowo nuncupantur, situatam circa villam, que Rayskowo dicitur⁴, pro una marca grossorum kmethonibus in iamdicta villa, quos videlicet agros predicti villani inter se diviserunt, videlicet Jacobus ortum, Martinus dimidium, Johannes dimidium, Sdzislaus dimidium, Bogusz dimidium, Nicolaus dimidium, Adam dimidium, alter Adam dimidium, Laurencius ortum, Gregorius ortum, Jaszko quartam, Vyszlicz tres quartas, Damianus dimidium, Petrus dimidium⁴. Predicti vero kmethones et eorum legittimi successores rectori ecclesie Beati Adalberti de quolibet orto integro dimidium fertonem, de dimidio vero tres grossos in quolibet festo Pasche a proximo nunc venturo incipiendo et singulis annis sepedicti kmethones et eorum posteri tenebuntur et tunc iamdicti kmethones ortos predictos iure hereditario libere in perpetuum possidebunt. Ut autem hec vendicio inmobilis perseverat, hanc literam sigillo meo munimine roborare precepi. Datum in Kalis in die Kyliani et sociorum eius martirum anno Domini M^o CCC XXX octavo, presentibus hiis: Chwalibogio de Gacz⁵, Michalkone de Radliczicze⁶, Meczslao⁷, Hankone Rydgerii civi Calisiensi⁸ et aliis fidedignis.

¹Kościół Św. Wojciecha na Zawodziu kaliskim, zob. wyżej, nr 1714.

²Świema, jak wynika z opisu pieczęci (wyżej) z Grabianowa (jak wyżej, nr 1714), dotąd nie zidentyfikowany. Wyd. 1, na skutek opuszczenia fragmentu tekstu Landensi, Kyliano vexillifero stworzyło postać Świemy chorążego kal. (Spisy wlkp. s. 106). Kilian skądinąd nie znany; ich przynależność rodzinną rekonstruuje Bieniak, Wlkp., s. 178.

³Świema, jak wynika z opisu pieczęci (wyżej) z Grabianowa (jak wyżej, nr 1714), dotąd nie zidentyfikowany. Wyd. 1, na skutek opuszczenia fragmentu tekstu Landensi, Kyliano vexillifero stworzyło postać Świemy chorążego kal. (Spisy wlkp. s. 106). Kilian skądinąd nie znany; ich przynależność rodzinną rekonstruuje Bieniak, Wlkp., s. 178.

⁴Rajsków, wieś par. na pd. od Kalisza (Koz. 5 s. 232-233, 7 s. 379), tuż obok kal. Zawodzia. Brzezie i Żądłowo? (Wyd. 1 ma tu Sadlowo) koło Rajskowa, dziś nie znane (Koz. 4 s. 73, 5 s. 558, 8 s. 146). Kmiecie skądinąd nie znani.

⁵Gać, Gać Powęzowa, wieś par. na pn. od Błaszek. Chwalibóg wyst. także 1324 (KDW II nr 1039, 1045; Koz. 4 s. 210, 5 s. 194, 7 s. 327).

⁶Radliczyce par. Rajsko (Koz. 5 s. 224). Michałek skądinąd nie znany.

⁷Miecław nie zidentyfikowany.

⁸Hanek syn Rydgiera mieszczanin kal. wyst. tylko tutaj. [Ju]

Dokument Nr 1726

Opatówek, 2 listopada 1341

Arcybiskup gnieźnieński eryguje parafię w Stawie i przyłącza do niej wymienione wsie.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, w transumpcie arcybiskupa Jarosława z daty: Opatówek, 1 lutego 1346 - zob. niżej, dok. następny.
Wyd.: S. Librowski, Szesnaście nie drukowanych dokumentów wystawionych przez arcybiskupa Janisława w latach 1319-1341, ABMK 51, 1986, s. 371-372 (wg Kop.).

Uw.:Dok. dotyczy parafii Staw, miasta leżącego poza granicami województwa kal., jednakże kilka z wymienionych tu wsi leżało i potem dowodnie w powiecie kal.

Noverint universi praesentes litteras inspecturi, quod nos Janislaus divina providentia sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopus, fundata ecclesia in Staw¹ ad honorem sancti Nicolai, villas pro parochia addidimus cum decimis militalibus et addimus in praesenti, videlicet Tymieniec, Seuerusovice, Mroczkowice, Skarbimiersz, Jarzice, Sulisowice, Gorzuch, Wilkanowo et Kilianczice², prohibentes rectoribus ecclesiarum de Chlewo, de Blaszki et de Iwanowice³, ut se de praedictis villis amplius non intromittant. In cuius rei testimonium nostrum sigillum praesentibus est appensum. Datum in Opatow⁴ in crastino Omnium Sanctorum anno Domini millesimo trecentesimo XLI^o.

¹Staw, miasto z kościołem par. Św. Mikołaja w archidiakonacie kal., w województwie sier. (Łaski, Liber beneficiorum II s. 65).

²Wsie położone wokół Stawu: Tymieniec (na pn.), Siewieruszowice to zapewne Sędzimirowice (na wsch.), Mroczkowice, czyli Mroczki Małe i Wielkie (na pn.-wsch.), Skarbimierz, czyli Skalmierz (na pd-wsch.), Jarzyce, Jarki dziś nie istniejące (na pd.-wsch.)?, Suliszewice (na pd.-wsch.), Gorzuchy (na pn.), Wilkanowo? i Kiljańczyce? nie zidentyfikowane.

³Siedziby sąsiadujących ze Stawem parafii: Chlewo na pn.-wsch., Błaszki na pd. i Iwanowice na pd.-zach. od Stawu.

⁴Opatówek, zamek arcybiskupi na pd.-wsch. od Kalisza. [Ja]

Dokument Nr 1727

Kalisz, 9 lipca 1343

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza uposażenie kościoła parafialnego w Stawie.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Wiz. 2, k. 223-224. Wpis w 1607 r., w transumpcie oficjała gnieźn. Benedykta z Modły z daty: Gniezno, 16 (17?) czerwca 1416 - zob. niżej nr 1896.
Wyd.: S. Librowski, Czterdzieści cztery nie drukowane dokumenty arcybiskupa Jarosława z lat 1343-1372, ABMK 52, 1986, s. 180-181 (wg Kop.).

Nos Jaroslaus divina providentia sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopus notum facimus universis, ad quorum notitiam devenerit scriptum praesens, quod cum praedecessor noster, dominus Janislaus bonae memoriae, in Staw ecclesiam fundavisset¹, non tamen per eum dotata extitit, unquam posset rector ipsius commode sustentari, nos vero attendentes fore commodius ecclesias non fundare, quam fundatas dimittere desertatas, eandem circa dominum regem instituimus, ad quem ius patronatus eiusdem ecclesiae noscitur pertinere, ut eandem ecclesiam pro sustentatione rectoris in aliquo consolatam haberet. Qui nostris precibus inclinatus eidem ecclesiae ad honorem omnipotentis Dei et beati Nicolai Pontificis gloriosi pro aeternae retributionis intuitu duos mansos agrorum ibidem donavit in nostra corporaliter presentia constitutus. Quos mansos a solutione decimae liberamus et liberos facimus, ut eo commodius quo liberius iidem duo mansi pro rectore ipsius ecclesiae excolantur, de tertio manso eidem rectori ecclesiae et suis successoribus decimam in Staw ibidem adycien(tes) perpetuo possidendam, ut per haec et alia bona, quae inspirante Domino fecerimus nostrorum praedecessorum vestigiis in[s. 224]haeren(tes), nobis et tam praedecessoribus, quam successoribus aeternae beatitudinis praemia largiatur. In cuius rei testimonium nostrum sigillum praesentibus est appensum. Actum et datum in Calisch nona die mensis Julii anno Domini millesimo trecentesimo XLIII^o, praesentibus honorabilibus viris, dominis Iuano praeposito², Nicolao cancellario Gnesnensibus³, Nicolao archidiacono⁴ et Michalcone canonico Cracouien(sibus)⁵ et aliis pluribus fidedignis.

¹Zob. dok. z 2 listopada 1341 - wyżej, nr 1726.

²Iwan z Chęcin prepozyt gnieźn. 1328/29, zm. ok. 1348 (KDW VI nr 97/2).

³Mikołaj kanclerz gnieźn. 1343 (tu najstarsza wzmianka) - 1381 (KDW VI nr 138/8).

⁴Mikołaj z Kożuchowa, syn wojewody krak. Mikołaja z Bogorii, archidiakon krak. 1342-66, kanonik gnieźn. 1354?, prepozyt gnieźn. 1366, zm. 1374 (Kowalski, s. 218-219).

⁵Michałek kanonik krak. trudny do odróżnienia od innych tego imienia (Kowalski s. 206). [Ju]

Dokument Nr 1728

Opatówek, 1 lutego 1346

Arcybiskup gnieźnieński rozsądza spór o granice parafii Staw i Chlewo.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Wiz. 2, k. 224. Wpis w 1607 r. w transumpcie oficjała gnieźn. Benedykta z Modły z daty: Gniezno, 16 (17?) czerwca 1416 - zob. niżej nr 1896.
Wyd.: S. Librowski, Czterdzieści cztery nie drukowane dokumenty arcybiskupa Jarosława z lat 1343-1372, ABMK 52, 1986, s. 186 (wg Kop.).

Nos Jaroslaus divina providentia sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopus notum facimus universis praesentes litteras inspecturis, quod cum coram nobis inter Clementem rectorem ecclesiae de Staw¹, ex una parte, et Gniuomirum plebanum de Chlewo², ex altera, pro parochia villarum harum, videlicet Mroczkowice, Tymieniec, Suliszevice et Skarmiersz³, verteretur materia quaestionis, tandem idem Clemens plebanus ad ipsum et ecclesiam suam de Staw praedictam easdem villas iure parochiali pertinere, predecessoris nostri exhibuit in nostra praesentia litteram sine sigillo, cuius dissolutionem ambiguam casualiter suo iuramento et fidedignorum testimonio sufficienter declaravit, quod eciam vidisse pars adversa est confessa. Et eiusdem littere tenor sequitur in haec verba:
[następuje dok. arcybiskupa Janisława z daty: Opatówek, 2 listopada 1341 - wyżej, dok. nr 1726].
His itaque visis et perlectis litteris, deliberatione super praemissis praehabita, praefato Clementi de Staw et suae ecclesiae antedictae suprascriptas villas iure parochiali adiunctas confirmantes et approbantes ipsas adiudicavimus et praesentibus adiudicamus perpetualiter, Gnieuomiro praedicto super his silentium imponentes. In cuius rei testimonium nostrum sigillum praesentibus est appensum. Datum in Opatow Calendas Februarii anno Domini 1346.

¹Staw (jak w poprzednim dok.). Pleban Szymon skądinąd nie znany.

²Chlewo (jak w poprzednim dok.). Pleban Gniewomir skądinąd nie znany.

³Cztery wsie objaśnione w dok. poprzednim. [Ja]

Dokument Nr 1729

Opatówek, 9 września 1346

Arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP głosić w Kaliszu kazania tylko w kościele NMP.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 443, według or., przy którym sigillum dicti domini Jaroslai archiepiscopi oblonge figure de communi cera in pensula pergameni dependebat, in cuius medio quedam ymago pontificalibus induta, tenens in sinistra manu bacculum pastoralem sub cymborio stare videbatur, sub cuius pedibus signum tale [tu wrysowano podwójną strzałę herbu Bogoria] arma designans in scuto expresso sculptum erat, circumferencialiter vero circa extremum sigilli litere propter corrupcionem cere legi non poterunt. Tytuł: Confirmacio precedentis privilegii; 2. Kal. 9176, s. 227 (z takim samym opisem pieczęci). Tytuł: Sequitur tenor privilegii domini Jaroslai archiepiscopi Gneznensis.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 1. W tej samej sprawie por. dok. z 24 marca 1332 - wyżej, dok. nr 1724 oraz z 13 marca 1380 i 15 maja 1413 - niżej dok. nr 1760 i 1882.

Jaroslaus divina providencia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notum facimus universis, quod cupientes vestigia nostri predecessoris sequi, que congruunt racioni, ob reverenciam Virginis Gloriose statuimus, voluimus ut^a declaramus, quod rector ecclesie Sancti Nicolai, fratres minores ac hospitalis in Calis in festivitatibus omnibus eiusdem gloriose Virginis Sancte Marie mane festinanter divinum officium peragentes in suis ecclesiis et sermones seu predicaciones non alias nisi in predicta ecclesia Sancte Marie presumant facere et exercere, alias contra ipsos per excommunicacionis sentencias procedemus. Datum in Oppatow^b in crastino Sancte Marie Nativitatis anno Domini M^o CCC XLVI, sub nostro appenso sigillo.

^atak obie Kop., zamiast et lub ac

^bOpathowo Kop. 2 [Ju]

Dokument Nr 1730

Kalisz, [22 kwietnia 1350]

Rajcy miasta Kalisza informują rajców Starego Miasta Torunia, że ich kupcy i woźnice nie powinni podróżować żadną inną drogą, jak tylko dawną wielką drogą, prowadzącą przez Kalisz i Konin.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 288. Papier 221 × 153-155 mm. Na odwrociu ślady zamykającej list pieczęci odciśniętej w zielonym laku, średnicy ok. 30 mm, złamanej.
Wyd.: Hansisches Urkundenbuch, wyd. K. Höhlbaum, t. III, Halle 1882-1886, nr 558 (pod datą [ok. 1360]).

Uw.:W katalogu toruńskiego WAP dok. niniejszy figuruje pod datą 22 kwietnia [1350]; pozostawiamy datę roczną i w niniejszej publikacji, acz nie jest ona jednak wyraźnie potwierdzona. Wspomnianą tu drogę ustalał już w 1318 r. dok. starosty Wielkopolski Stefana Pękawki (KDW II nr 1001).

^a-b

Denn ersamen und weysen ratmannen zu Thorun, unser lieben frunden d(etur) in die Alde Stad

.
Unsern fruntlichen grus zuvor. Lieben herren und frunde! Wir tuhn euch czu / wissen, daz unser gnediger der^c konig uns geheysen und bevolen hat von / der strosen wegen euch und die euwern zu warnen, hirumme tuhn wir / euch zu wissen und warnen euch alz unser lieben frunde, daz ir sagit euwern kewfleutin und furmannen, daz ze keyne strose czigen denne die alde und groze strose, die do geht durch Kalis und Conyn und wert ymand in eyner andern strosen begriffen denne in der rechtin strosen, ap her keynen schaden nympt adir entpfeht, daz were uns leyt, dorumme warnt ze, daz se nicht zu schaden komen. Geben zu Kalis am nesten dornstage vor Georgii.
Ratmanne zu Kalis.

^a-badres na odwrociu Or.

^ctak Or. [Ja]

Dokument Nr 1731

1350

Dobiesław sędzia ziemski kaliski przysądza opatowi z Łekna Goblinowi wieś Siedleczko.

Reg.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 52. Tytuł: De Siedleczek et Legniszewo

Uw.:Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

Anno Domini 1350. Haereditatem Siedlce alias Siedleczek¹ desuper Dobeslao iudice Calisiensi² Goblinus abbas³ iudicialiter in summis terminis obtinuit. Est privilegium super hoc parvum ipsius iudicis et in antiquis copiis scriptum.

¹Siedleczko par. Łekno, na pn.-wsch. od Łekna (Koz. 5 s. 285).

²Dobiesław sędzia ziemski kal. 1343-63 (Spisy wlkp.).

³Gobelin opat łekneński wyst. tylko tutaj i w nekrologu wągrowieckim, pod datą 7 II, jako zmarły 1350, 1351 lub 1352 (Poznań, AAP, AZ 4/14). [Ju]

Dokument Nr 1732

Gniezno, 1355

Wikariusze katedry gnieźnieńskiej ustanawiają statut swego bractwa.

Kop.: Kal. 9176, s. 271-273. Tytuł (ręką XVI w.): Super fraternitate.

Uw.:Na marginesach wniesiono inną ręką XV w. komentarze, które odnotowujemy przypisami gwiazdkowymi.

In nomine Domini Ihesu Christi amen. Quoniam clamor Sacre Scripture, nuncians inevitabile vite presentis repentinum interitum, iubet adhuc modicum lumen habentibus studiosissime vigilare ac per ora prophetarum terrendo lucem animabus perpetuam consulit providere et cum sit nimis proficuum non pretereunte hora de sompno peti surgere illudque complementum prophete, cum inquit: "Occideret eos, querebant eum"¹, et "si quis non quesierit Dominum, moriatur, a minimo usque ad maximum"², quantocius summo opere evitare, dignum ergo et iustum est, aures hucusque obtusas animumque retentum in eundem dulicisonantem^a clamorem erigendo totis visibus^b aperire. Nos igitur vicarii Gneznensis ecclesie vitantes mergi memorie cum sonitu periture, que per magnorum, mediocrum et parvorum exempla viguit et perdurat, hiis et virtute quadam deifica moti revolvimus in animis nostris, preponente auxilio Dei omnipotentis, iuvamen quoddam salutiferum per conviccionem dileccionis et oracionis invicem, quod rite [s. 272] fraternitas dicitur, cuius tenor sub hac forma sequitur: Condictantes invenire super positu itaque huius fraternitatis statuimus, ut si aliquem manus Dei tetigerit, ex caritate unitatis sepissime a fratribus tenebitur visitari. Si autem viam universe carnis ingressus fuerit, corpore decenter procurato, purpura tecto, cereis circumstatis, que nunquam debent deesse, psalterium cum vigiliis solempniter perficientur dieque sepulture pro eodem quemlibet per se fratrem mortem^* Domini ponimus memorare, si vero aliqui defuerint vel non valuerint, sequenti die vigiliis non pretermissis tenebuntur eadem comparare, quo solempniter sepulto qualibet die ordinarie usque ad diem tricesimum eodem Dominum iugo oneramus^**. Quibus diligenter peractis seniore incipiente ordinarie tunc septimanatim singulis ebdomadis tres missas usque ad anniversarium sub pena pro qualibet^c instituimus fidelissime perficiendas, aut, si plures in eodem anno corrumpi^*** contingerit, incepturam pro pluribus oracionem mutari decebit. In quibusquidam missis tres oraciones sint inponende, videlicet: "Inclina Domine", "Aurem tuam Deus venie", "Largitor Deus, qui vivorum dominaris", et quorum devocioni addi seu interponi bonus spiritus indulserit, fundavimus caritative teneri. Hoc tamen non pretermittentes, quod solempnitatem anniversarii quater in transitu anni^****, scilicet Quatuor Temporum ebdomadis, si potest fieri feria prima ante summam missam, vel secunda cum confortacione^***** cibi animarum, excepta^d speciali cuilibet fratrum anniversario, quod est semel celebrandum, quos communitas ultra memorabit, nec quod maius est disposicioni substanciarum seu rerum per testamentum speciale neglectarum, sed nullo aliquo [s. 273] inpediente, communitas fratrum animarum in usus, prout melius potuerit, disponat. Sed ut mult(um) valeret deprecacio assidua et in Dominum fideliter negociaremur talento, concedimus extraneis ob remuneracionem in omnem divitis^e licenciam intrandi seu participandi personis ultimo oracionum comunium nostre fraternitatis humilime et devote suplicacandis^a. Interea decrevimus eventum Apostolorum, ut nostrum quis est maior, fiat sicut ministrator, nisi de consensu fratrum duos ex fratribus perspicatores ad regenda et procuranda huius salubre fraternitatis negocia statuimus irrefragabiliter, pye devoteque teneri. Et ut hec bona statuta meliori intencione sanxita optime eternaliter perseverent, volumus a tam presentibus, quam posteris fratribus vicariis affirmanter eis^f in nomine Ihesu Christi misericorditer observari. Actum Gnezne in maiori ecclesia anno Domini millesimo tricentesimo quinquagesimo quinto.

^*Mortem, quia ipse dixit Luce: "Hoc facite in meam comme(moracionem)"3, id est mee passionis.

^**Exodi L4, simili celebracione, quod "est dulce et leve, M(a)t(heus), iugum enim me(um)"5 etc.

^***Mori: illud dicitur corrumpi, quod non potest de facili emendari.

^****Fuisset anniversarius, qui quater anno celebrabitur, quia si perpetue unicuique celebraretur a posteris vicariis esset onerosum, cum adhuc non nati, nec nascituri potuissent habere primatem.

^*****Quia verbum Dei cibus anime est.

^atak Kop.

^btak Kop., winno być raczej viribus

^cnast. luka na kilkanaście liter Kop.

^dtak Kop., zamiast excepto

^etak Kop., zamiast divinitus

^ftak Kop., zamiast eos

¹Niedokładny cytat z 1 Księgi Machabejskiej 16, 22 (gdzie: occidit eos, cognovit enim, quia quaerebant eum perdere).

²Niedokładny cytat z 1 Księgi Kronik (gdzie: si quis autem inquit non quaesierit Dominum Deum Israhel moriatur a minimo usque ad maximum).

³Ewangelia według św. Łukasza 22,19 (gdzie nie ma jednak słów: id est mee passionis).

⁴Zapewne chodzi o rozdz. 40 Księgi Wyjścia, gdzie zawarte są nakazy co do ceremonii religijnych.

⁵Niedokładny cytat z ewangelii według św. Mateusza 11,30 (gdzie: iugum enim meum suave est et onus meum leve). [Ju]

Dokument Nr 1733

Gniezno, 6 lutego 1358

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza statut bractwa wikariuszy katedry gnieźnieńskiej.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 612. Tytuł: Confirmacio fraternitatis; 2. Kal. 9176, s. 289. Tytuł: Copia privilegii super fraternitatem viccariorum ecclesie Gneznensis.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 2.

In Cristi nomine amen. Cura pastoralis officii sollicite nos amonet et inducit, ut dum comissas nobis oves dominicas viam salutis amplectere conspicimus, ipsarum vocis salubribus paternali favore peramplius acclinemur, eas eciam, ut ad ipsam viam salutis eo intencius aspirent, donis spiritualibus consolando. Hinc est, quod nos Jaroslaus^a divina providencia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notum facimus universis, quibus nosse fuerit opportunum, quod viccarii ecclesie nostre Gneznensis supradicte saluti proprie non immerito consulere cupientes fraternitatem condignam fecerunt invicem, ut alter alterius onera sufferat et salus omnium multiplicatis suffragiis devocius sublevetur, in quaquidem fraternitate quedam statuta digna et honesta, tam laudem Dei, quam salutem ipsorum respiciencia condiderunt, nobis humiliter supplicando, ut eandem fraternitatem et statuta ipsorum, prout expressa sunt in eorum litteris super hoc confectis, cum omnibus articulis et clausulis confirmare benigniter dignaremur. Nos igitur iustis et racionabilibus suplicacionibus ipsorum favorabiliter inclinati, fraternitatem huiusmodi et singula eius statuta iusta dumtaxat et auctoritatem nostram ac iura canonica non violancia tenore presencium ratificamus, approbamus et confirmamus perpetuo valitura. Ut autem populus christianus ad solempnitatem predicte fraternitatis devocius concurrat, omnibus vere penitentibus confessis et contritis, qui solempnitatibus missarum eiusdem fraternitatis seu eciam exequiis celebrandis devote interfuerint, necnon qui Corpus Domini, dum ad infirmos ipsius fraternitatis portabitur, cum devocione secuti fuerint, de omnipotentis Dei misericordia et eius apostolorum Petri et Pauli confisi suffragiis quadraginta dies indulgenciarum de iniunctis sibi penitenciis in Domino misericorditer relaxamus. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Gnezne in die beate Dorothee Virginis anno Domini millesimo CCC^o quinquagesimo octavo.

^aJeroslaus Kop. 1 [Ju]

Dokument Nr 1734

Spicymierz, 12 sierpnia 1358

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza zamianę dóbr i kościołów między królem Kazimierzem a klasztorem kanoników regularnych na wrocławskim Piasku i instytuuje prepozyta w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 439-440. Tytuł: Tenor privilegii archiepiscopi ratificacionis prepositure et confirmacionis; 2. Kal. 9176, s. 216-217, wg or., przy którym sigillum oblonge figure in pensula pergameni in toto de communi cera dependebat, in cuius medio quedam ymago pontificalibus induta, manu dextra quasi ad benedicendum sursum erecta, in sinistra vero tenens bacculum pastoralem, sub ciborea in sedili sedens apparebat, sub cuius pedibus tale signum [tu wrysowano podwójną strzałę herbu Bogoria] arma designans in scuto expresso videbatur, circumferencialiter vero inter duas lineas circa extremum sigilli ductas hee litere, videlicet: "S. J.a.r.o.s.l.a.y Dei gracia Gneznensis archiepiscopi", legebantur. Tytuł: Sequitur privilegium domini Jaroslai archiepiscopi etc.

Uw.:1. W tejże sprawie zob. też dwa następne dok. oraz KDW III nr 2050; 2. Wydanie oparto na Kop. 2.

In nomine Domini amen. Nos Jaroslaus^a divina providencia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus notum facimus universis presencium noticiam habituris, quod cum inter inclitum principem, dominum Kazimirum Dei gracia regem Polonie illustrem parte ex una et inter religiosum virum, fratrem Conradum abbatem et conventum Sancte Marie in Arena Wrat(islaviensis) civitatis suburbii parte ex altera¹ eclesiarum infrascriptarum commutacio non personalis, sed realis fuisset solempniter ad invicem celebrata, hac condicione apposita, quod eclesia Sancti Nicolai in Calis cum omnibus iuribus, pertinenciis et fructibus universis transiret universaliter de manibus domini regis, cuius patronus extiterat, ad manus domini abbatis et sui conventus superius nominati, et eclesia Sancti Adalberti in Manka, cui idem abbas iure patronatus preerat², similiter cum omnibus iuribus, possessionibus, decimis et pertinenciis universis ad manus domini regis cum universitate transiret, prout hoc vidimus in instrumento publico plenius contineri. Nunc vero renuncciacione habita domini Nicolai olim eclesie Calisiensis rectoris³ ad manus nostras [s. 440] libera et spontanea voluntate predictus dominus rex, prout hoc in commutacionis ordinacione habuit, fratrem Mathiam subpriorem Sancte Marie in Arena monasterii supradicti⁴ per procuratorem specialem et nuncium, dominum Jazdkonem Lanciciensem scolasticum⁵, videlicet habentem super hoc speciale mandatum, instituendum et investiendum per nos ad eandem Sancti Nicolai eclesiam in Calis presentavit. Nos vero viso commutacionis ordine et causis legittimis, que ad commutacionem huiusmodi faciebant, necnon considerato, quod mutacio huiusmodi possit ex utraque parte crescere et in melius reformari, insuper deliberacione diligenti habita nobiscum et communicato consilio sapient(i)um ratam et gratam habentes et examinata presentati persona eundem presentatum de eadem eclesia Sancti Nicolai in Calis nostro investi(vi)mus anulo et presentibus investimus, administracionem sibi spiritualium et temporalium ac regimen animarum eiusdem eclesie committentes. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. [s. 217] Actum et datum in Spiczymyrs^b⁶ in crastino beati Tyburcii anno Domini millesimo tricentesimo quinquagesimo octavo, presentibus honorabilibus viris, dominis Kelczone scolastico⁷, Nicolao cancellario Gnezn(ensibus)⁸ et Nicolao archidiacono Crac(oviensi)⁹ et aliis pluribus fidedignis.

^aJeroslaus Kop. 1

^bSpiczmirzs Kop. 1

¹Wrocław, klasztor premonstratensów na Piasku. Opat Konrad z Leslau (zapewne chodzi o Wodzisław Śląski) 1329-1363 (Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 34, 1993, s. 20; A. Pobóg-Lenartowicz, Opat Konrad zwany "z Włocławka" i jego rządy w klasztorze kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocławiu w XIV wieku, w: Venerabiles, nobiles et honesti, Toruń 1997, s. 101-114).

²Męka wieś par. w Sieradzkiem.

³Mikołaj zapewne identyczny z plebanem kaliskim Mikołajem 1348 (KDW II nr 1281).

⁴Maciej jako rektor (prepozyt) kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. potem także 1362 (KDW VI nr 202/1) i 1372 (niżej, nr 1752).

⁵Scholastyk łęcz. Jastek (Jazdek?) wyst. przy arcybiskupie 1357-58 (KDW III nr 1356-1358, 1374).

⁶Spicymierz, gród (zamek) arcybiskupa gnieźn. w Sieradzkiem.

⁷Kiełcz z Tuliszkowa scholastyk gnieźn. 1350, zm. ok. 1376 (KDW VI nr 125/8).

⁸Mikołaj kanclerz kapituły gnieźn. 1345-81 (KDW VI nr 138/8).

⁹Mikołaj z Kożuchowa. [Ju]

Dokument Nr 1735

Spicymierz, 12 sierpnia 1358

Arcybiskup gnieźnieński zawiadamia wymienionych duchownych w Kaliszu o zamianie dóbr pomiędzy królem Kazimierzem a klasztorem kanoników regularnych na wrocławskim Piasku i o instytuowaniu plebana w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 217-218, wg or., przy którym sigillum predicti domini Jaroslai oblonge figure in toto de communi cera in pensula pergameni dependebat, in quo quedam ymago pontificalibus induta, stans sub ciborea, in sinistra manu bacculum tenens pastoralem, dextram vero tenens inferius declina(ta)m, sub qua vero alie quatuor ymagines sursum et ad primam ymaginem quasi respiciens [!], sub quorum pedibus signum tale [tu wrysowano podwójną strzałę herbu Bogoria] in scuto expresso arma designans videbantur, litere vero propter corrupcionem cere legi non poterunt. Tytuł: Sequitur investitura domini Jaroslai in personam Mathie quondam prepositi Sancti Nicolai in Kalis.

Uw.:Por. dok. poprzedni i następny.

Jaroslaus divina providencia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus discretis viris Pribkoni rectori eclesie ad Sanctam Mariam et Rodgero predicatori in Calis¹ salutem in Domino. Noveritis inter serenissimum principem, dominum Kazimirum Dei gracia regem Polonie parte ex una et religiosum fratrem Conradum abbatem et suum conventum Sancte Marie in Arena civitatis Wrat(islaviensis) talem intervenisse commutacionem eclesiam^a Sancti Nicolai in Calis et Sancti Adalberti in Manka², non personalem, sed realem et perpetuis temporibus observandam, ita quod dominus rex Sancti Nicolai in Calis, cuius patronus noscitur, dedit domino abbati et suo conventui et suis successoribus Sancte Marie in Arena cum omnibus pertinenciis et fructibus universis et recepit ab eo per modum commutacionis preposituram in Manka cum omnibus possessionibus et pertinenciis universis et renuncciacioni^b domini Nicolai quondam plebani in Kalis habita presentavit nobis fratrem Mathiam subpriorem monasterii Sancte Marie in Arena² instituendum et investiendum [s. 218] per nos ad eclesiam supradictam in Kalis. Nos vero consideracione habita commutacionis facte et credentes posse eandem ex utraque parte in melius reformari, eundem fratrem Mathiam de eadem Sancti Nicolai eclesia in Calis nostro investimus anulo, committentes sibi dicte eclesie curam spiritualium et temporalium regimen atque animarum. Quare vobis mandamus, quatenus ipsum ambo in solidum inducere curetis in corporalem possessionem eiusdem eclesie et pertinenciarum ipsius, populo ipsius eclesie hoc in eclesia solempniter publicantes. In cuius rei evidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in Spiczymyrsz in crastino beati Tyburcii anno Domini millesimo tricentesimo quinquagesimo octavo. Non obstante clausula "in solidum" suprascripta unus vestrum ea nichilominus exequatur.

^atak Kop., lepiej pasowałoby ecclesiarum

^btak Kop., zamiast renunciacione

¹Rektor kal. kościoła NMP Przybek i tamtejszy (?) kaznodzieja Rodger skądinąd nie znani.

²Zob. dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1736

Gniezno, 8 września 1358

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza fundację prepozytury w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu i publikuje dokument króla Kazimierza Wielkiego w sprawie zamiany dokonanej przez króla z kanonikami regularnymi z wrocławskiego Piasku.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 438-439, według or., opatrzonego dwiema pieczęciami: unum videlicet prefati domini Jeroslai archiepiscopi oblonge et aliud capituli dicte ecclesie Gneznensis rotunde figurarum utrumque de cera communi in filis sericeys viridi(s) coloris appendebant, in quorum primo, videlicet domini Jeroslai archiepiscopi, quedam ymago pontificalibus induta, habens manum dextram quasi ad benedicendum sursum errectam, in sinistra vero tenens bacculum pastoralem, sub cimborio in sedili sedens in medio apparebat, subtus quidem clipeus cum armis huiusmodi [tu wrysowana podwójna strzała herbu Bogoria] videbatur, in circumferencia vero inter duas lineas hee litere, videlicet: "S. Jeroslai Dei gracia Gneznensis archiepiscopi", legebantur; in altero vero, scilicet capituli, similiter ymago induta pontificalibus in sedili sedebat, tenens in manu dextra ramum palme et in sinistra manu bacculum pastoralem et habens scriptas has dicciones, ad latus sinistrum: "Sanctus Adal" et ad latus dextrum: "bertus", in circuitu autem inter duas lineas circa extremum sigilli ductas: "Sigillum capituli sancte Gneznensis ecclesie" cruce preposita legebantur. Tytuł: Transsumptum privilegii precedentis per dominum Jeroslaum archiepiscopum cum aliis adiectis; 2. Kal. 9176, s. 211-215 (z takim samym opisem pieczęci). Tytuł: Sequitur tenor privilegii domini Jaroslai archiepiscopi cum transsumpto Kazimiri regis.

Uw.:1. W tejże sprawie zob. też dwa poprzednie dok., tam też objaśnienie części osób i miejscowości; 2. Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Bone rei dare consilium, ut ad finem debitum producatur et presentis vite haberetur^a subsidium et eterne retribucionis premium expectatur^b. Hunc est, quod nos Jeroslaus^c divina providencia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notum esse volumus universis et singulis presentes literas inspecturis, nos recepisse et vidisse literas excellentissimi principis, domini Kazimiri Dei gracia regis Polonie illustris, domini et heredis terrarum infrascriptarum, sanas et integras omnique prorsus suspicioni carentes, eius vero sigillo maiori in zona seu filis sericeys dependente signatas, quarum tenor per omnia sequitur sub hiis verbis:
[następuje dok. króla Kazimierza z daty: Kraków, 3 lipca 1358 - KDW III nr 2050].
[s. 214] Quibusquidem literis receptis, visis et examinatis, ut premittitur, diligenter ipsiusque domini regis piis desideriis concurrentes, qui ecclesie Sancti Nicolai in Kalis tamquam pyus rex et propagator cultus divini existit ac precipuus instaurator preposituram novam creando, ipsiusque domini regis et abbatis iustis et racionabilibus peticionibus inclinati, commutacionem eandem pro utilitate et comodo sic sollempniter celebratam utrumque ratam et gratam habentes, ipsam de fratrum nostrorum Gneznensis videlicet capituli consilio et assensu tenore presencium confirmamus, ita quod sicud ecclesia in Manka^d cum iure patronatus et villis ac pertinentiis universis superius in privilegio nominatis ad manus et potestatem domini regis transsivit^e, sic ecclesia Sancti Nicolai in Kalis cum nowa prepositura in ea creata ad cultum divinum^f numinis cum iure patronatus et villa Cuchari prope Calis¹, eciam cum iure patronatus et utilitatibus ac proventibus universis, videlicet allodio et duabus vineys ac omnibus iuribus parrochialibus presentibus et futuris, sicud antea ad monasterium Sancte Marie in Arena Wrat(islaviensem) ad abbatem et conventum perpetue pertinebit. Ceterumque prepositus Sancti Nicolai in Kalis, qui nunc est et qui pro tempore ad presentacionem abbatis et conventus per nos fuerit canonice institutus, pro sua voluntate abbatis revocari ad monasterium non debebit, sed causa culpabili coram nobis proposita et probata, renuncciacione prepositure ad manus nostras facta, revocari poterit et alter ad presentacionem abbatis institui loco sui. Hoc eciam declaramus, ne [s. 215] postmodum in dubium revocetur, quod prepositus ipse Sancti Nicolai in Kalis tenebitur nobis obedienciam, reverenciam et ad onera episcopalia supportanda ac procuracionem in visitacionis [s. 439] officio, secundum quod canones censent et lex diocesana decrevit. Iura vero ecclesie Sancte Marie ibidem ipsi ecclesie salva et integra reservamus. Ut autem hec nostra confirmacio robur perpetue firmitatis obtineat, presens privilegium scribi mandavimus et nostri ac nostri capituli sigillorum munimine roborari. Actum Gnezn(e) in die Nativitatis Beate Marie Virginis gloriose anno Domini M^o CCC. L. VIII^o, presentibus honorabilibus viris, dominis Johanne decano², Przeczslao^g archidiacono³, Kelczone^h scolastico⁴, Petro custode⁵, Nicolao cancellario⁶, Martino archidiacono⁷ et Martino de Gora⁸ ^i-j

prelatis et

canonicis Gneznensibus et aliis fidedignis.

^ahabetur Kop. 2, winno zaś być habeatur

^btak obie Kop., zamiast expectetur

^cJaroslaus Kop. 2

^dMamka Kop. 2

^etak Kop. 1, transivit Kop. 2

^ftak obie Kop., zamiast divini

^gPrzethslao Kop. 2

^hKyelcznone Kop. 2

^i-jbrak Kop. 2

¹Kuchary, wieś par. na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 3 s. 649, 4 s. 432; KDW III nr 2050).

²Jan dziekan gnieźn. 1357-60 (Kor. II s. 180).

³Przecław syn Bronisza ze Służewa archidiakon gnieźn. od 1334/35, zm. 1359/60 (KDW VI nr 118/8; PSB XXVIII s. 685-686; W. Sieradzan, Świadomość historyczna świadków w procesach polsko-krzyżackich w XIV-XV wieku, Toruń 1993, s. 209).

⁴Kiełcz z Tuliszkowa.

⁵Piotr kustosz gnieźn. 1357-60 (KDW VI nr 190/7).

⁶Mikołaj kanclerz gnieźn. 1345-87.

⁷Marcin archidiakon gnieźn. wyst. poza tym 1360-67 (KDW VI nr 190/5).

⁸Marcin kanonik gnieźn. i pleban w Górze koło Żnina 1354-63, podkanclerzy arcybiskupa gnieźn. 1363 (KDW VI nr 190/11). [Ju]

Dokument Nr 1737

Poznań, 1360

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że podczaszy poznański Tomisław z Danaborza sprzedał wieś Siedleczko Bodzęcie z Wiśniewa.

Reg.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 52. Tytuł: De Siedleczek et Legniszewo

Uw.:Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

1360. Wierzbięta capitaneo generali¹ Posnaniae pro iudicio sedente Thomislaus subpincerna Posnaniensis² haereditatem Siedleczek³ pro centum marcis Bodzatae haeredi de Wisniewo⁴ vendidit et perpetuis temporibus resignavit. Super hoc est privilegium et in libro copiarum.

¹Wierzbięta z Palowic (nie: z Paniewic), Kępna, starosta generalny wlkp. 1352-69, kasztelan pozn. 1360-69, zm. 1369, zob. T. Jurek, Krąg rodzinny starosty wielkopolskiego Wierzbięty (1352-1369), czyli początki rodu Niesobiów, Genealogia 1, 1991, s. 11 n.

²Tomisław z Danaborza i Gołańczy podczaszy pozn. 1357-60, potem sędzia pozn. 1363-64, kal. 1364-77 (Spisy wlkp.).

³Siedleczko, jak wyżej, dok. nr 1731.

⁴Bodzęta z Wiśniewa (par. Czeszewo, na pn.-wsch. od Łekna, w sąsiedztwie Siedleczka) w tej samej sprawie w 1364 r. nazwany został byłym (condam) dziedzicem Wiśniewa (KDW III nr 1512), zob. też niżej, dok. nr 1740. [Ju]

Dokument Nr 1738

Poznań, 11 kwietnia 1361

Król Kazimierz Wielki potwierdza, że Ubysław z Włoszakowic zastawił jeziora i barcie przynależne do dziedzictwa Wierzchuje pod Wschową komturstwu joannitów w Tyńcu.

Or.: Praha, Státní Ústřední Archiv, Archiv českého velkopřevorství Maltského řádu, Praha, Jo. VIII. Tyn. 129 nr 714. Pergamin 258-255 × 168 + 44 mm, dobrze zachowany. Na pasku pergaminowym pieczęć wystawcy: w misce z naturalnego wosku w czerwonym laku (jak M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1920, nr 9), bardzo dobrze zachowana.
Wyd.: J. Tęgowski w: Przegląd Historyczny 85, 1994, z. 1-2, s. 141-142 (wg Or.).

//N//os Kazimirus Dei gracia rex Polonie tenore presencium recognoscimus et publice profitemur, quibus / expedit, universis, quod ad nostram et baronum nostrorum accedens presenciam fidelis noster Vbislaus / heres de Losszacouicze¹ omnes lacus cum universis mellificiis ad hereditatem suam Wirzchuge / wlgariter dictam, sitam prope civitatem nostram Wschoua² quomodolibet spectantibus religioso viro, domino Knacht de Huguicz comendatori monasterii Tinciensis siti in terra Wrat(islauiensi) ordinis sancti Johannis Jerosolimitani³ et toti conventui monasterii antedicti in quinquaginta marcis grossorum Pragensium Polonicalis numeri, XLVIII^to grossos pro qualibet marca computando, obligavit eidem domino comendatori et conventui predictos lacus et mellificia tamdiu tenenda, habenda et pacifice possidenda, donec per supradictum Vbislaum vel eius legittimos successores predicta pecunia, scilicet quinquaginta marce grossorum, supradicto domino Knacht comendatori aut conventui monasterii Tinciensis sepedicti integraliter et ex toto fuerit persoluta. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum in Poznania in octava Conductus Pasche anno Domini M^o trecentesimo sexagesimo primo⁴, presentibus testibus domino Floriano cancellario Lanciciensi⁵, Wirzbantha Poznaniensi⁶, Wincencio Gneznensi castellanis⁷, Ramssone capitaneo de Wschoua⁸, Martino de Ptasscouo⁹, Woyslao de Grizin heredibus¹⁰ ac aliis pluribus fidedignis.

¹Włoszakowice, wieś par. na pd.-zach. od Śmigla (Koz. 3 s. 402). Ubysław skądinąd nie znany.

²Wierzchuje, wieś dziś nie istniejąca pod Brennem i Włoszakowicami (Koz. 3 s. 384).

³Tyniec, komandoria joannitów na Śląsku. Knecht Haugwitz (ze śląskiej rodziny Haugwitzów) wyst. 1344 jako komtur w Oleśnicy Małej na Śląsku, zm. przed 1364 (Jurek, Obce ryc. s. 235).

⁴Data zgodna z itinerarium królewskim.

⁵Florian syn Piotra z Mokrska kanclerz dzielnicowy łęcz. 1339, potem biskup krak. 1367, zm. 1380 (PSB XXI s. 600-602; KDW VI nr 139/7; Spisy łęcz.; Kowalski, s. 147-149).

⁶Wierzbięta z Palowic.

⁷Wincenty z Biechowa kasztelan gnieźn. 1360-77 (Spisy wlkp.; KDW VI nr 197/4).

⁸Ramsz, najpewniej R. (Ramfold) von Oppeln, por. T. Jurek, Starostwo wschowskie w latach 1343-1422, w: Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów, Poznań 1997, s. 243.

⁹Ptaszkowo, wieś par. na wsch. od Grodziska Wlkp. (Koz. 3 s. 111). Marcin skądinąd nie znany.

¹⁰Gryżyna, wieś par. na pd.-zach. od Kościana. Wojsław wyst. od 1348, potem kasztelan santocki 1365-72, zm. 1373 (SHGPoz. I s. 704). [Ja]

Dokument Nr 1739

Wieleń, 8 sierpnia 1361

Starostowie Wielkopolski i Wielenia informują o zakończeniu swego sporu z opatem klasztoru cystersów w Bierzwniku.

Or.: Berlin, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Wippel-Sammlung A 41. Pergamin 201-195 × 130-115 mm. Pasek do przywieszenia pieczęci szerokości 7 mm odcięty od dolnej, prawej części dokumentu; pieczęci brak.

Uw.:Informację o tym dok. wydawcy zawdzięczają dr Edwardowi Rymarowi z Pyrzyc.

Coram universis, quorum interest, et maxime, quorum interesse poterit quomodolibet in futurum, / nos Wyrsebant generalis capitaneus tocius Pollonie¹ necnon Nicolaus capitaneus / castri Vellen² presentibus cupimus fore notum liq(ui)do protestantes, quod omnis causa, lis et livora / dudum inter nos et dominum abbatem de Marienwold et conventum suum³ mota, et precipue ex parte Gregorii quondam nostri famuli felicis recordacionis et relicte sue et filiorum ipsorum et consanguineorum eorum⁴, constat amicabiliter et irrevocabiliter, eciam integraliter concordata, ita quod predictus dominus abbas cum conventu suo quandam summam pecunie prenarrate relicte et filiis suis dedit, quam pecuniam ipsa cum filiis suis in evidentem suam utilitatem posuit et convertit. Nos vero pretacto domino abbati et conventui suo seu proprietati sue promocionem et protectionem nostram promisimus et promittimus per presentes et in hoc omnis controversia ex utraque parte est totaliter in causa terminata. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Vellen anno Domini M^oCCC^o sexagesimo primo, sexto Ydus Augusti, presentibus eciam testibus honorabilibus viris, dominis consulibus civitatum Woldenberch, Arenswald et Fredeberch, videlicet Conrado Doperpul, Johanne Knosel, Collyn, Hennigho Breslav, Nicolao Bertholt et Jacobo Multer et aliis quampluribus fidedignis⁵.

¹Wierzbięta z Palowic.

²Wieleń nad Notecią. Mikołaj starosta (burgrabia?) skądinąd nie znany.

³Opactwo cystersów Marienwalde, dziś Bierzwnik.

⁴Grzegorz nie zidentyfikowany.

⁵Rajcy Woldenbergu (dziś Dobiegniew), Arnswalde (Choszczno) i Friedebergu (Strzelce Krajeńskie) nie identyfikowani. [Ja]

Dokument Nr 1740

1367

Król Kazimierz Wielki daje opatowi z Łekna Hermanowi wieś Siedleczko w zamian za Lęgniszewo.

Reg.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 52. Tytuł: De Siedleczek et Legniszewo

Uw.:Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

1367. Casimiro rege Hermanus abbas¹ pro commutatione villae monasterii Legniszewo² acquisivit villam nomine Siedleczek³, additis 15 marcis Bodzatae haeredi de Siedleczek⁴. Est privilegium secundum, sed utrumque est idem et una manu conscripta^a et liber copiarum habet.

^atak Reg.

¹Herman opat łekneński wyst. 1356-71 (KDW VI nr 176).

²Lęgniszewo par. Panigródz?, na pd.-zach. od Kcyni (SHGWlkp.).

³Siedleczko, jak wyżej, dok. nr 1731.

⁴Bodzęta, także z Wiśniewa, jak wyżej, dok. nr 1737. [Ju]

Dokument Nr 1741

Żnin, 4 września 1368

Arcybiskup gnieźnieński rozstrzyga spór o prawo prezenty kościoła Św. Michała na przedmieściu gnieźnieńskim.

Kop.: Kal. 9175, s. 141. Tytuł: Tenor investiture Jeroslai ad ecclesiam Sancti Michaelis ante Gneznam una cum privilegio.

Nos Jeroslaus divina providencia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notificamus universis presentes literas inspecturis, quomodo nuper vacante Sancti Michaelis ecclesia in suburbio civitatis Gneznensis per obitum dicti Partes^a bone memorie ultimi rectoris ipsius¹ lis et discrepacio inter patronos eiusdem ecclesie super presentacione et collacione eiusdem ecclesie fuerat hincinde suscitata, ita quod non poterant de huiusmodi ecclesie provisione et presentacione in unam convenire voluntatem. Nam una pars eorundem patronorum quendam Gosslaum canonicum ecclesie Poznaniensis² de facto cum iure, nec de conswetudine, non poterant nobis presentare ad eandem, obstante eis laudabili et honesta conswetudine ab olim super collacione et provisione predictarum ecclesiarum suburbialium civitatis Gneznensis tenta et observata ex eo, quod de huiusmodi ecclesiis suburbialibus civitatis Gneznensis, cuiuscumque collacionis existunt, non aliis nisi vicariis ecclesie kathedralis Gneznensis predicte per patronos quoslibet vigore eiusdem conswetudinis debent provideri, et quatenus eadem pars, que predictum Gosslaum contra predictam conswetudinem nobis presentabat, pluribus vicibus fuerit per nos salubriter ammonita et inducta, quod non obstante eadem provisione et presentacione dicti Gosslai, qui pro se ius eiusdem ecclesie virtute eiusdem laudabilis conswetudinis eo cum vicariis ecclesie Gneznensis non fuerit conquerere, non potuit aliquem probum et honestum virum de collegio vicariorum Gneznensium, qui ei placeret, concorditer et unanimiter nobis ad eandem presentarent^b investiend(um) ipsaque pars quadam rebellione et temeritate obstinata nedum nostra monita, verum et consuetudinem antiquitus tentam minime advertere curaverit, alia vero pars patronorum, videlicet Thomassius, Sandiwogius de Popowo³, item Luderius, Johannes de Labischino⁴ heredes et patroni ecclesie predicte, in personam prefati Gossley consentire refutantes, eandem conswetudinem, videlicet quod ecclesie suburbiales civitatis Gneznensis non aliis nisi vicariis Gneznensibus conferri debeant, publice profitentes et ipsam in suo robore debita cum instancia conservare supplicantes, quendem Mathiam vicarium et altaristam ecclesie Gneznensis predicte⁵ ad ecclesiam Sancti Michaelis investiendum presentabant. Nos itaque advertentes, ne per ^c-d

diuturnitatem vaccacionem

eidem ecclesie tam in spiritualibus, quam temporalibus grave dispendium aliqualiter oriatur, et presertim ne salus et suffragia bonorum agminum oracionibus vivis et defunctis inibi in Christo quiescentibus negligatur, ad presentacionem dictorum patronorum prefatum Mathiam de eadem ecclesia anulo nostro investimus et tenore presencium confirmamus, comittentes sibi in eadem ecclesia curam temporalium et administracionem spiritualium, regimen pariter et animarum tamquam vero et legittimo pastori et plebano. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Znen(e) quarta die mensis Septembris anno Domini M^o CCC LXVIII.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast presentare

^c-dtak Kop., zamiast diuturnam vaccacionem lub diuturnitatem vaccacionis

¹Pleban nie zidentyfikowany.

²Gosław Wyskota, pleban w Wyskoci, jako kanonik pozn. znany dotąd 1366-76 (KDW VI nr 240/17), nie żył już 1377 (BullPol II nr 2391: z Ocieszyna).

³Popowo Tomkowe, P. Paskowe (Paczkowe) i inne, par. Kołdrąb, na pn.-wsch. od Kłecka (Koz. 1 s. 232, zob. też Łaski, Liber beneficiorum I s. 14). Pretensje właścicieli Popowa do patronatu Św. Michała potwierdzone i później, zob. KDW VI nr 347. Tomasz być może ident. z Tomaszem, Tomisławem, który dał imię Popowu Tomkowemu, wyst. także 1387-1403 (SHGWlkp.). Sędziwój nie zidentyfikowany.

⁴Łabiszyn, dziś część Łabiszynka na pn. od Gniezna (Koz. 4 s. 479-480; KDW IX nr 1250/3). Luder wyst. w Ł. 1311 (KDW II nr 943); nasz L. to może jego syn? Jan zapewne ident. z Janem wspomnianym jako zmarły 1392 (SHGWlkp.).

⁵Wikariusz gnieźn. Maciej, teraz pleban Św. Michała, być może identyczny z plebanem Św. Michała, Maciejem zw. Łapsz, nie żyjącym już 1395 (KDW VI nr 347/6). [Ju]

Dokument Nr 1742

Poznań, 24 stycznia 1369

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Potrzonowa zastawił wieś Przesieka Adelardowi z Dziadkowa.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Gr. 30, k. 210-210v. Wpis 21 czerwca 1559 wg pergaminowego or. opatrzonego pieczęcią wystawcy, przedstawionego przez Stanisława z Łowicza prepozyta bożogrobców gnieźnieńskich.
Wyd.: A. Szweda, w: Krzyżowcy, kronikarze, dyplomaci (Gdańskie studia z dziejów średniowiecza 4), Gdańsk-Koszalin 1997, s. 282-283.

Noverint, quibus expedit, universi, quod coram nobis Preczslao Calisziensi palatino, capitaneo itaque Poloniae generali¹, constitutus nobilis vir Nicolaus de Postrzimowo^a², non compulsus, sed sua bona voluntate, hereditatem suam Preseca nu(n)cupatam³ cum omnibus et singulis proventibus, utilitatibus ad ipsam provenientibus personae nobili Adelardo fratri nostro, heredi de Dzatkowo⁴ in XL marcis grossorum Pragensium et in decem marcis mediis^b grossorum a festo sancti Martini [11 XI] proxime affuturo tenendam et possidendam obligavit infra annos tres, quibus elapsis suam heraeditatem^a idem Nicolaus, quando voluerit, plenam et omnimodam [k. 211v] habebit potestatem^c. In cuius rei testimonium praesentibus signaculum nostri sigilli est appensum. Datum et actum Posnaniae ipso die sancti Thymothei sub anno Domini millesimo trecentesimo sexagesimo nono, praesentibus Janussio nostro nato⁵, Dassio subiudice⁶, Bernardo^a subvenatore Posnaniensibus⁷ et Ywone de Rosnowo⁸.

^atak Kop.

^btak Kop., chyba zamiast mediorum

^cbrak uzupełnienia orzeczenia: exbrigare, redimere itp.

¹Przecław z Gułtów wojewoda kal. 1360-79, starosta generalny Wlkp. 1369 (tu najstarsza wzmianka) - 1371, zm. 1379-81 (PSB XXVIII s. 680-681).

²Potrzonowo (Potrzanowo) par. Skoki, na pd.-zach. od Skoków. Mikołaj wyst. 1391-96 (SHGPoz. III s. 798; Wyd. 1).

³Przysieka (Przesieka), potem należący do gnieźn. bożogrobców folwark P. koło Dębłowa par. Sokolniki, na pn.-wsch. od Kłecka (KDW VIII nr 980/2).

⁴Dziadkowo par. Kołdrąb, na pn.-wsch. od Gniezna (Koz. 1 s. 45, 4 s. 196). Adelard być może ident. z wyst. w Dziadkowie jeszcze 1390 i 1397, wg S. Kozierowskiego, Ród Nowinów, Poznań 1914 (odbitka z Roczników Towarzystwa Przyjaciół Nauk Pozn. XL) s. 14, zm. ok. 1412, choć - zważywszy, że to brat Przecława - może przedstawiciel poprzedniego pokolenia.

⁵Janusz syn wojewody Przecława, z Rogowa i Gułtów, wyst. 1362-70, zm. przed 1389 (PSB XXVIII s. 681).

⁶Dassius, bliżej nie znany, jako podsędek pozn. wyst. dotąd 1366-68 (Spisy wlkp.); tu najpóźniejsza o nim wzmianka.

⁷Podłowczy pozn. Gerward ze Słomowa znany dotąd 1370-72, potem stolnik pozn. 1374-96 (Spisy wlkp.).

⁸Rosnowo par. Komorniki, na pn.-wsch. od Stęszewa (Koz. 3 s. 141-142). Iwo, Iwan, wyst. 1352-78 (KDW III nr 1313, 1385, 1560, 1566, 1748). [Ju]

Dokument Nr 1743

Milicz, 9 września 1369

Wymienieni rycerze wielkopolscy zobowiązują się służyć księciu oleśnickiemu Konradowi.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 288-289.
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 68 (gdzie też, s. 44-52, objaśnienia wszystkich osób).

Wir her Beniac von Kessilberg¹, her Hanoz von der New^eenstat², her Niclos von Kobelin³, her Venczencz von Gronow⁴, her Martin Lenczki⁵, her Vbischke Lyswicz⁶, her Dirschke Scharbischofski⁷, her Jeneke von Sczirnim⁸, her Philip von^a Meloslaw⁹, her Woyczech von Gorthe¹⁰, Heynrich vom Buchwalde¹¹, Michil von Czeschaw¹², Beniamin von Jereczow¹³, Andre^e von Gluchow¹⁴, Jerkinbolt von Psrolkow¹⁵, Jeske von Dambecz¹⁶, Droguslaw von Meschkow¹⁷, Niczke von Kaczkow¹⁸, Swantepolke von Cromelicz¹⁹, Andre von Maslaw²⁰, bekennen offintlich an desem briefe allen, dy in sehen, horen adir lesin, daz weir schuldig syn dinst getru^elich zu dynen zalbczvenczigiste mit vromin bedirbin lu^eten und mannen, o^ef unsirs selbis schadin, deme irluchtin furstin, herczoge Conr(ade), herre zu der Olsin und zu der Coziln²¹, synen erbin und elichin nochkomelingin, sy^en lant und festin zu behutene und czu bewaren gegin allir mannen glich, keynen herren uszirnemen, ane den irluchtin furstin Kazim(ir), konig von Polan, unsirn genadigin herren. Und ab derselbe hochgeborne konig Kazim(ir) o^ef ymand mit syns selbis [s. 289] hant krigtte, o^ef den zulle wir nicht deme ebenanten hochgebornen furstin, herczoge Conr(ade) helfin. Und globin dazselbe dinst demeselbe herczoge Conr(ade) und sy^enen erbin zu haldin und zu tu^ene zu eynem mol bynnen nw^en jaren, mit ganczen tru^ewin, ane argelist und ane alle wedirsproche, zu^e tage und zu nacht, wenne her adir synen erbin uns gebiten, und bynen dreien wochen zal her uns lassin wissin vere^b. Dazselbe dinst zulle wir tuen bey des obenanten herczogis Conr(ad) ko^est. Gegebin zu Melicz²² an deme suntage noch Unsirer Frauwin tag, alzo sey geboren wart, mit unsiren angehangen ingesigiln, noch Cristi geburt dreiczenhundirt jar in deme nw^en und sechczigstem jare.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop.

¹Jarocin, miasto w powiecie pyzdrskim. Bieniak, piszący się także z Czeszewa, Zaremba, wyst. od 1352, kasztelan ksiąski 1366-98 (Spisy wlkp. s. 132; Wyd.).

²Nowe Miasto nad Wartą. Janusz, syn wojewody pozn. Mikołaja z Biechowa, Doliwa, kasztelan biechowski 1355-77 (Spisy wlkp. s. 99; Wyd.).

³Kobylin, miasto w powiecie pyzdrskim. Mikołaj, piszący się także z Głuszyny, Łodzia, wyst. 1352-64 i być może jeszcze 1387-92 (Wyd.).

⁴Granowo, wieś koło Grodziska Wlkp. Wincenty wyst. też 1344 (KDW VI nr 136), różny najpewniej od imiennika wyst. od 1386, starosty generalnego Wielkopolski, zm. 1410 (o którym PSB VIII s. 551-552).

⁵Marcin Wyskota z Łęki Małej (wieś na pn.-wsch. od Ponieca), gdzie 1408 wyst. wdowa po nim Anna (SHGPoz. III s. 26), zapewne także z Łuniewa, gdzie wyst. 1388-99 (Wyd.).

⁶Ubyszek Lisowic wyst. 1348-49 (Wyd.), być może tożsamy z Ubysławem z Domaradzic i Łowęcic, cześnikiem kal. 1382-94 (Spisy wlkp. s. 109; Wyd.).

⁷Dzierżek Sarbinowski (zapewne z Sarbinowa koło Ponieca), pisał się też ze Złotnik i Oćwieki, Nałęcz, wyst. 1386-1402 (Wyd.).

⁸Czermin, wieś koło Pleszewa. Janek, Zaremba, wyst. także 1370 i 1390 (Wyd.).

⁹Miłosław, miasto w powiecie pyzdrskim. Filip, Doliwa, kasztelan krzywiński 1375-91 (Spisy wlkp. s. 131).

¹⁰Górka Miejska, potem miasto w powiecie kościańskim. Wojciech, Łodzia, wyst. poza tym 1393-1400 (SHGPoz. I s. 632 n.).

¹¹Henryk Buchwald, być może tożsamy z Henrykiem Gajkiem (KDW III nr 1612); Gajkowie siedzieli potem w Kamienicach koło Odolanowa (Wyd.).

¹²Czeszewo, wieś koło Miłosławia. Michał Nogaj, Zaremba, wyst. poza tym 1370-88 (Wyd.).

¹³Jaraczewo, wieś koło Borku. Beniamin wyst. poza tym 1384-1403 (Wyd.).

¹⁴Głuchów, nie wiadomo który (koło Droszewa w powiecie kal., koło Pogorzeli w powiecie pyzdrskim lub koło Wronek w powiecie pozn.); tylko w Głuchowie koło Wronek wyst. 1393-1421 Andrzej (SHGPoz. I s. 493 n.).

¹⁵Brzostków, wieś koło Żerkowa. Arkembold, Zaremba, wspomniany jako ojciec kanonika i kantora gnieźn. Jana z B. (Wyd.).

¹⁶Dębice, wieś koło Dolska. Jasiek wyst. 1358-83 (SHGPoz. I s. 348 n.).

¹⁷Mieszków, wieś koło Jarocina. Drogosław skądinąd nieznany.

¹⁸Kaczkowo, wieś na Śląsku, koło Góry, tuż przy granicy wlkp. Niczek ze śląskiej rodziny von Der, wyst. 1365-83 (Wyd.; Jurek, Obce ryc. s. 212).

¹⁹Kromolice, wieś koło Kobylina. Świętopełk być może tożsamy ze Świętosławem (Święszkiem) wyst. w K. 1394-1417 (Wyd.).

²⁰Masłowo wieś koło Dolska. Andrzej skadinąd nieznany.

²¹Konrad II, od 1366 książę oleśnicki i kozielski, zm. 1403 (PSB XIII s. 588 n.)

²²Milicz, miasto na Śląsku, przy granicy wlkp. [Ju]

Dokument Nr 1744

23 września 1369

Jakusz i Frącek z Barszowa zaświadczają, że oddali swoje spory z księciem oleśnickim Konradem pod osąd arbitrów.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 292-293.
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 68-69.

Wir Jacusch und Franczke gebrudir genant von Barsschow¹ bekennen offinlich an desim brive allen, den dy en sehen adir horin lesin, daz wir allin sachin czwisschin den irluchtin furstin, herczog Conr(ad), herren zur Olsen und zur Kozil², unsirm genedigin herren, und uns umb allerley ansprache an vier bedirweman, her an czwene, Gunczil Kalen³ und Hanken von Musschow⁴, und wir an czwene, an hern Petirn von Mezebor⁵ und an hern Hannus von Festinberg⁶, gancz und gar gegangin sint in sulchir maze, daz dy viere noch unsirs herren, des vorgenantin herczog Conrad und unsirer bewisunge und antworte nu uf den nestin siner mannetag eyn glieches und [s. 293] eyn recht noch derselbin siner mane rechte sprechin und vindin sullen, und waz dy vor eyn recht und vor eyn gliches gesprechin, daz wille wir und sullin und globin in unsirm und in unsirer erbin namen, daz alles eweclichen, stete, gancz und veste zu haldin. Mit urkunde dis brives vorsigilt mit unsirn ingesigiln. Gegebin am sontage noch sente Matheis^a tage des czwelbotin und ewangelistin, noch Gotis geburte tusent drihundirt jar und in dem neun und sechczigistim jare.

^anadpisane nad skreślonym Michil Kop.

¹Barszów (Barschau), wieś na Śląsku koło Lubina. Jakusz i Frącek znani tylko z dwóch dok. z 1369 (zob. niżej, nr 1746).

²Konrad II zob. wyżej, nr 1743/21.

³Guncel Kale wyst. także 1382 (Wyd., s. 36 przyp. 11).

⁴Hanek ze śląskiej rodziny von Muschow wyst. 1366-82 (Jurek, Obce ryc. s. 257).

⁵Międzybórz, miasteczko na Śląsku, koło Sycowa, tuż przy granicy wlkp. Piotr wyst. 1340-69 (SHGPoz. III s. 639 n.), był protoplastą wlkp. rodziny Pampowskich herbu Poronia.

⁶Twardogóra (Festenberg), miasto na Śląsku. Janusz (Hans) wyst. 1340-71 (Wyd., s. 36 przyp. 11). [Ju]

Dokument Nr 1745

Oleśnica, 3 października 1369

Bieniak z Jarocina zobowiązuje się po śmierci króla Kazimierza uznać księcia oleśnickiego Konrada swym panem i służyć mu.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 289-290.
Wyd.: 1. Silesiacarum rerum scriptores, wyd. F. W. von Sommersberg, t. III, Lipsiae 1730, s. 132; 2. T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 69.

Ich Benyak von Kesselberg ritter¹ bekenne und tu^e kunt offentlich an desim brive allen, di en sehen adir horin lesin, daz ich in meyme und myner erbin namen, in guten truwen, an alle argelist gelobe und gelobt habe, daz ich noch my^ens erpherren tode, des hochgebornen furstin Kazimirs konegis zu Polen, deme irluchtin furstin, herczogin Canr(ade)^a, herren zur Olsen und czur Kozil² und synen erbin sal und wil ondirtenyk und geho^erek zy^en mit myner vesten, dy Kessilberg adir Jaroczyn genant ist³, daz ym und zynen erben diselbe festen offen und gereit ondirteynik zy^en sal von mir und von mynen erben, als von zynen rechten gehuldeten mannen noch [s. 290] rechtir huldonge eyne festin eyme rechtin obirsten erph(e)rren warten und leisten sal, und diselbe festen bin ich schuldik bynnen desir jaresfrist zu festenen, daz man si noch dez vorgenantin konegis tode vor andire gewaldigin hant destubas dirweren moge. So gelobe ich, Janke von Czirnyn ritter⁴, ouch in guten truwen, ane argelist, ap an deme vorgenantin my^enem vettern, hern Benyaken, ich totliches geschit, alle di vorgeschribene gelobde mit zynem und mynem erbin glichir wizze, als her gelobt hat, alzo sol ich zi stete, gancz und veste leisten und halden. Daz habe wir bede deme vorgenantin unsirm herren herczogin an zyne und in zyne hant gelobet. Mit urkunt diz brivis vorsigilt mit unsirn ingesigiln. Gegebin zur Olsin⁵ an der mittewoche noch sente Michils tage noch Cristi geburd dreiczenhundirt jar in dem nu^en und sechczigsten jare.

^atak Kop.

¹Bieniak z Jarocina, zob. wyżej nr 1743/1.

²Konrad II, zob. wyżej nr 1743/21.

³Jest to jedyny znany przekaz potwierdzający tożsamość zagadkowego Kesselberg, występującego sporadycznie w źródłach XIV w., z Jarocinem.

⁴Janek z Czermina, zob. wyżej nr 1743/8.

⁵Oleśnica, miasto na Śląsku, stolica księstwa. [Ju]

Dokument Nr 1746

Oleśnica, 4 października 1369

Jakusz i Frącek z Barszowa zawierają ugodę z księciem oleśnickim Konradem i zobowiązują się służyć mu jako swemu panu.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 293.
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 70.

Wir Jacusch und Franczke gebrudir von Barschaw¹ bekennen und tun kunt offintlich an desem brive allen, dy en sehen ad(ir) horen lesen, daz wir mit deme hochgebornen furstin, herczogin Conrade, herren zur Olsin und zur Kozil², unsirm genedigin herren, umme alle sachen und bruchche^a und umme allerley ansprache czwissen em und uns gancz und gar vorricht zynt in sulchir mase, daz wir em und sinen erbin gelobt habin und gelobin in guten tru^ewen, an alle argelist, getru^ewe und gewer zu zy^en als unsirm rechtem erpherren, und zu dynen keyn aller mannen glich, ane ken unsirn erpherren, und by namen usgenomen den irluchstin furstin Kazimir konig zu Polen, der unsir erpherre ist. Czu urkund zynt unsire ingesigil gehangen an desen briff. Gegebin zur Olsen³ an deme donerstage noch sente Michaelis tage noch Cristi geburt driczenhundirt jar in dem nu^en und sechczigstem jare.

^atak Kop.

¹Jakusz i Frącek z Barszowa zob. nr 1744/1.

²Konrad II zob. nr 1743/21.

³Oleśnica, miasto na Śląsku. [Ju]

Dokument Nr 1747

Oleśnica, 14 listopada 1369

Pakosz, Jasiek i Ciema z Dupina zobowiązują się po śmierci króla Kazimierza uznać księcia oleśnickiego Konrada swym panem i służyć mu.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 290-291.
Wyd.: 1. Silesiacarum rerum scriptores, wyd. F. W. von Sommersberg, t. III, Lipsiae 1730, s. 154; 2. T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 70.

Wir Pakusch, Jeschke und Tyme gebrudir von Dupyn¹ bekennen und tun kunt offintlichin an desem brive allen, dy en sehen adir horin lesin, daz wir mit gesamtir hant, in guten truwen, an alle argelist gelobt habin und in unsirm und unsirer erbin namen willeclichin gelobin, daz wir noch unsirs herpherren tode, des allerdurchluchtigisten herren Kazimirs koneks zu Polenn, deme hochgebornen furstin, herczoge Conrade, herren zur Olsen und zur Cozil², unsirm hulden herren und synen erbin mit unsirer festen genant Dupyn undertenik, [s. 291] gehorek, getruwe und gewere sy^en sullen, ym und zynen erbin mit derselbin festin by^eczuste^en, und daz ym und zynen erbin dyselbe unsire festen offen sal zeyn keyn allermannen glich, als unsirm rechtem erpherren, und alzo nemlichen, daz wir dy irsten nicht sy^en zullen, dy von ym ader von sy^enen erbin angegriffen adir angelanget werdin. Ouch dywy^ele der obgenante unsir erpherre der konig lebit, zo sulle wir demeselbin herren herczoge Conrade und zynen erbin dynen und alzo selbist helfin mit derselbin festin als unsirm herren unschedlichin unsirm erpherren deme konig. Daz alles sulle wir adir unsire erbin stete, gancz und feste haldin und leisten. Mit urkund dis brivis vorsigilt mit unsirm anhangenden ingesigiln. Geschen und gegebin ist der briff in der stat zur Olsen³ an der nehesten mittewochen noch sente Martini tage, der bischoff und bichtegir genant ist, noch Cristi gepurt tusent jar drihundirt jar in deme nu^ewn und sechczigsten jare.

¹Dupin (obecnie Dubin), miasto w pd. Wielkopolsce. Pakosz, Jasiek i Ciema wyst. także niżej (następny dok.) oraz 1379 (zob. niżej nr 1759).

²Konrad II, zob. nr 1743/21.

³Oleśnica, miasto na Śląsku. [Ju]

Dokument Nr 1748

Oleśnica, 14 listopada 1369

Pakosz, Jasiek i Ciema z Dupina zaświadczają, że winni są księciu oleśnickiemu Konradowi 38 grzywien.

Kop.: Wrocław, WAP, rep. 33, nr 1238 (kopiariusz oleśnicki z końca XIV w.), s. 291-292.
Wyd.: T. Jurek, w: Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 71.

Wir Pakusch, Jeske und Tyme gebrudir von Dupin¹ bekennen offentlich an desem brive, daz wir recht und redlichin schuldik zy^en deme hochgebornen furstin, herczog Conr(ade), herren zur Olsen und zur Kozil², vyrczig mark ane czwu^e Pragischin grosschin Polenischer zal. Dazselbe gelt gelobe wir mit gesameltir hant, in guten truwin, ane alle argelist zu gebin, geldin und beczalen in der stat zur Olsen³ uf sente Martini tag, der schirste kumftig ist [11 XI 1370], demeselbin herren adir synen erbin und [s. 292] zu sy^ener hant h(er)ren Tammen von Hayn⁴, Dirschken von Ossek⁵ und Petirn von Sliwin⁶. Wo wir daz nicht beczalten off denselbin tag, zo sulle wir iczlicher mit eyme knechte und mit czweyen pherdin in dy stat zur Olsen³ inryten, als inlegirs recht ist, von dannen nicht zu komyn, wir haben denne diselbin acht und dry^esik mark, als vorne geschribin ist, beczalt und vorgalden gancz und gar. Mit urkund dis brivis, der gebin ist zur Olsen³ an der nehsten mittewochen noch sente Mertins tage noch Cristi geburt driczenhundyrt jar sechczik und im nuwden jare, vorsigilt mit unsirn angehangenen ing(e)segiln.

¹Pakosz, Jasiek i Ciema z Dupina, zob. dok. poprzedni.

²Konrad II, zob. wyżej nr 1743/21.

³Oleśnica, miasto na Śląsku.

⁴Tammo ze śląskiej rodziny von Hain (zapewne ze Spitz-Hain w Miśni) wyst. 1354-72 (Wyd., s. 35 przyp. 10; Jurek, Obce ryc. s. 232).

⁵Osiek Wielki, wieś koło Żmigrodu na Śląsku. Dzierżek wyst. 1343-68 (Wyd., s. 35 przyp. 10).

⁶Piotr ze śląskiej rodziny von Schlieben (z Miśni) wyst. 1368-93, starosta ruski Władysława Opolczyka 1372-73 i 1379 (Jurek, Obce ryc. s. 282 n.). [Ju]

Dokument Nr 1749

Poznań, 14 stycznia 1370

Król Kazimierz Wielki nadaje Tarnowu, miastu klasztoru cystersów w Łeknie, prawo tygodniowego targu i prawo magdeburskie.

Kop.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 26-26v. Tytuł: Privilegium super Tarnowo.
Wyd.: A. M. Wyrwa, Procesy fundacyjne wielkopolskich klasztorów cysterskich linii altenberskiej: Łekno, Ląd, Obra, Poznań 1995, s. 244-245.

Uw.:Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Kazimirus Dei gratia rex Poloniae necnon terrarum Crac(oviae), Sandomir(iae), Siradiae, Lanciciae, Cuiauiae Paomeraniaeque^a Russiaeque dominus et haeres. Quamvis de universis omnique statu fidelium nostrorum manutenendo prospere suscepti, nos cura regiminis imaginatione quotidiana sollicitet, praecipue tamen ad ea, quae regiae benignitati innata clementia uberiori favore prosequitur, dignatum intendit, quae ministrorum Dei et sanctarum ecclesiarum profectum commodum respiciunt et horum fratrum religiosorum Hermani abbatis et conventus monasterii Luknensis ordinis Cisterciensis¹ clare devotius insignia et orationum devotarum suffragia, quilibet pro nostra progenitorum et praedecessorum salute nostrorum Dei omnipotentis misericordiam iugiter invocare non desinunt, gratiosius intuentes, in ipsorum oppido dicto Tarnouo in terra Poloniae sito² predicta, forum tertia feria in hebdomada qualibet decernimus perpetuo celebrandum, dantes et concedentes universis et singulis mercatoribus et aliis hominibus, cuiuscunque status et condicionis aut linguarum extiterint, venientibus ad dictum oppidum Tarnowo omni tertia feria, ut profertur, plenam et omnimodam facultatem merces et res eorum, cuiuscunque generis aut speciei fuerint, libere emendi et vendendi, cum eisdem foriscandi, disponendi ac alia mercimonia exercendi, iuxta ipsorum et cuiuslibet eorum liberam voluntatem. Demum astantes conditiones memorati oppidi Tarnowo intuitu dictorum abbatis et conventus monasterii praedicti et ob personam in Christo residentium merita probantis regularibus praesidiis fieri meliorem, oppido Tarnowo dicto ius Theutonicum, videlicet Maydboriense, damus et concedimus perpetuis temporibus duraturis, omnes modos, consuetudines et iura Polonicalia, quae ipsum ius Theutonicum impedire seu perturbare consueverunt, penitus in dicto oppido removendo. Absolvimus etiam et perpetuo eximimus advocatum, oppidanos et incolas universos ipsius oppidi ab omnibus potestatibus iudicii et citationibus omnium Regni nostri pallatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum et ministerialium eorundem, ita quod coram ipsis aut eorum aliquo pro causis tam magnis, quam parvis, utputa furti, homicidii, incendii et sanguinis, et aliis quibusvis causis citati minime respondebunt, sed tantummodo cives et incolae dicti oppidi coram ipsorum advocato, qui est, aut qui pro tempore fuerit, advocatus vero sint^b haeredes et successores coram memorato domino abbate, eorum domino et suis successoribus legitimis non aliter, quam iure ipsorum Theutonico Magdeboriense respondere cuilibet ad obiecta perpetue sint astricti. In causis criminalibus et capitalibus supradicto advocato servandi^c, iudicandi, puniendi damus plenariam facultatem, prout hoc [k. 26v] dictum ius Theutonicum Maydeboriense in omnibus suis punctis, clausulis, sentenciis, articulis postulat ac requirit. In cuius rei testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum Posnaniae feria secunda post octavas Epiphaniae Domini, anno nativitatis eiusdem M CCC LXX³, praesentibus Paszek Posnaniensi⁴, Przeczlao Callisiensi pallatinis⁵, Laurentio Posnaniensi⁶, Joanne Callisiensi⁷ et Nicolao Naklensi castellanis⁸ et aliis nostris multis fidelibus fidedignis. Datum per manus domini Joannis de Czarnkow archidiaconi Gnesnensis, nostri vicecancellarii⁹, scriptum autem per Suentoslaum scribam eiusdem vicecancellarii¹⁰.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast suique

^ctak Kop., zamiast sentenciandi

¹Łekno, opactwo cystersów na Pałukach, potem w Wągrowcu. Opat Herman wyst. 1356-71 (KDW VI nr 176/2).

²Tarnowo Pałuckie, wieś par. na pn.-wsch. od Wągrowca.

³Data zgodna z itinerarium królewskim.

⁴Paszek z Benic, Wolicy, wojewoda pozn. 1360/61-70/71 (PSB XXV s. 268-269).

⁵Przecław z Gułtów.

⁶Wawrzyniec z Królikowa kasztelan pozn. 1370-77 (Spisy wlkp. s. 141).

⁷Jan z Bierzglina, Jankowa, kasztelan kal. 1365-89 (Spisy wlkp. s. 111).

⁸Mikołaj z Wenecji, Chomiąży, kasztelan nakielski 1365-77, potem sędzia kal. 1381-1400 (Spisy wlkp. s. 137, 122).

⁹Janek z Czarnkowa archidiakon gnieźn. 1367-87, podkanclerzy krak. (królewski) 1367-70, zm. 1387 (Spisy centr. s. 163).

¹⁰Świętosław jako pisarz podkanclerzego wyst. 1368-70 (K. Maleczyński, Zarys dyplomatyki polskiej wieków średnich, cz. I, Wrocław 1951, s. 302; por. też KDW VI nr 228/29). [Ja]

Dokument Nr 1750

Święciechowa, 8 stycznia 1371

Opat lubiński Wojciech zatwierdza sprzedaż sołectwa w Święciechowie.

Reg.: Poznań, WAP, Benedyktyni Lubiń 232 (niegdyś Lubiń benedyktyni C 38, sumariusz dokumentów z XVIII w.), k. 124 (fasc. 47 nr 5).

1371. In Swięciechowa¹ feria 4^ta post Epiphaniae. Confirmatio venditionis scultetiae in Swięciechowa per r(everendissimum) Albertum abbatem Lubinensem².

¹Święciechowa koło Lubinia.

²Wojciech opat lubiński 1369-74 (SHGPoz. II s. 644). [Ju]

Dokument Nr 1751

Żnin, 30 listopada 1371

Arcybiskup gnieźnieński nadaje klerykowi Świętosławowi synowi sędziego Tomisława dożywotnio dziesięciny z Czesławic i Lipin.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 1170. Pergamin 285 × 105 + 22 mm, dziura na złożeniu. Paski pergaminowe po przywieszeniu dwu pieczęci. Na odwrocie notatki o treści z XVI-XVIII w.

Jaroslaus divina p[rovidencia^a] sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus dilecto nobis in Christo Swanthoslao clerico¹ sinceram / in Domino caritatem. Tu[orum ...^b]es virtutum laudabilia merita, quibus apud nos fidedignorum testimonio commendaris, / nos provocant et [...^b] tibi ad graciam reddamur liberales, presertim consideracione strennui militis, domini / Thomislai iudicis [...^b], patris tui dilecti¹, qui nobis et ecclesie nostre multipliciter complacuit et dante Domino complacere studebit in futurum, [...^b] intuitu tibi de decimis mense nostre in villis Czeslauicze² et Lippini³ exnunc graciose providemus, per te [vel tuum^a] procuratorem, quamdiu tibi vita fuerit, recipiendas, tollendas, sublevandas et in tuos usus libere conver[tenda^a]s, sic vero, quod te de medio sublato prefate decime ad mensam nostram archiepiscopalem absque omni contradiccione re[verta^a]ntur. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum, presentibus honorabilibus et strennuis viris, domino Nicolao preposito⁴ et domino Johanne archidiacono Gneznensibus⁵, strennuo viro, domino pincerna de Czirecuiczia⁶ et Andrea castellano de Dzbansyn⁷ testibus ad premissa. Datum et actum in Zneyna in die beati Andree Apostolli anno Domini millesimo CCC^o LXX^mo primo.

^adziura Or.

^bdziura, brak 1-2 słów Or.

¹Świętosław syn Tomisława z Danaborza sędziego kal. 1364-77 (o nim ostatnio J. Bieniak, Krąg rodzinny biskupa kujawskiego Macieja Pałuki, Zapiski Historyczne 50, 1985, z. 3, s. 97 n.), czy identyczny ze Świętosławem, potem kanonikiem włocławskim (KDW VII nr 509/3).

²Czesławice par. Gołańcz (Grylewo?) i Lipiny par. Margonin, na pn.-zach. od Gołańczy. O dziesięcinach arcybiskupich z tych wsi por. potem KDW V nr 442 (1426).

³Czesławice par. Gołańcz (Grylewo?) i Lipiny par. Margonin, na pn.-zach. od Gołańczy. O dziesięcinach arcybiskupich z tych wsi por. potem KDW V nr 442 (1426).

⁴Mikołaj z Kożuchowa.

⁵Janek z Czarnkowa.

⁶Cerekwica, wieś par. na pd.-zach. od Żnina (Koz. 4 s. 95). Cześnikiem kal. był w l. 1370-97 Franciszek, Frącek, z C. (Spisy wlkp. s. 109).

⁷Andrzej kasztelan zbąski znany dotąd tylko 1360 (KDW III nr 1444; Spisy wlkp. s. 166). [Ju]

Dokument Nr 1752

[Kalisz], 25 sierpnia 1372

Władze miasta Kalisza zapisują czynsz Maciejowi prepozytowi kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 101-102. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules civitatis Kalis, nominatim subnotati: Petrus Zibot, Johannes Monachus, Petirlinus Strus, Henricus Kegil¹, tenore presencium publice recognoscimus universis, nos rite ac racionabiliter, iussu ac consilio seniorum et iuratorum nostre civitatis, nomine nostro [s. 102] et omnium nobis nostro consilio succedencium, de mensa consulatus seu pretorii nostri vendidisse quatuor marcarum cum dimidia censum annuum reverendo viro, domino Mathie preposito parrochialis eclesie Sancti Nicolai in Calis² et ipsius successoribus prepositis iamdicte eclesie pro quadraginta quinque marcis grossorum Pragensium usualis ponderis ac monete, iam ab ipso integraliter perceptis et in utilitatem nostre civitatis nostrorum consilio seniorum conversis, quem censum annuum quatuor marcarum cum dimidia nos et omnes nostri successores nobis in consilio iamdicte nostre civitatis successuri predicto domino Mathie preposito et suis successoribus prepositis supradicte eclesie post ipsius obitum annis singulis censualiter solvere tenemur, promittimus et debemus in et super duobus terminis infrascriptis, puta duas marcas cum uno fertone grossorum Pragensium et pecunie dative super festo Nativitatis Christi [25 XII] et alias duas cum fertone super festo Nativitatis Sancti Johannis Baptiste [24 VI], sibi et suis successoribus, ut predicitur, singulis annis censualiter soluturi, tamdiu de anno ad annum, quousque censum supradictum cum quadraginta quinque marcis grossorum Pragensium reemere voleamus^a, quod facere possumus quocumque tempore anni, censu tamen prius iuxta decursum temporis preteriti persoluto. In huiusmodi vendicionis evidenciam firmiorem nostre civitatis maius sigillum presentibus est appensum, anno Domini millesimo CCC^o LXXII^o in crastino beati Bartholomei Apostoli etc.

^atak Kop., zamiast velimus

¹Rajcy kal. Piotr Seibot, Jan Mnich, Peterlin Strus i Henryk Kegel wyst. w tymże roku w dok. KDW III nr 1672.

²Prepozyt Maciej zapewne identyczny z wyst. 1358 (wyżej, nr 1734). [Ju]

Dokument Nr 1753

Kalisz, 10 kwietnia 1374

Starosta generalny Wielkopolski sprzedaje sołectwo w Główiewie Gallowi Żupcy.

Odpis: Kraków, Bibl. PAN, rkps 8620 (Teki Ulanowskiego nr 79) z księgi Metryki koronnej t. 74a, zaginionej podczas ostatniej wojny, w transumpcie króla Ludwika z daty: Konin, 18 lipca 1381 (zob. niżej, dok. nr 1761)
Reg.: KDW VI nr 241, tam też obszerniejsze informacje o dok.

Uw.:Pisownia odpisu Ulanowskiego wydaje się sztucznie "uśredniowieczniona".

In Christi nomine amen. Nos Sandzivogius Polonie capitaneus generalis¹ notum facimus presentibus et futuris tenore presencium, quibus expedit, universis, quod cupientes bona regalia meliorare et fructus et utilitates augere in eisdem, vendidimus sculteciam in villa regali Glouewa^a prope Konyn² fideli nostro Gallo Zupcza cognominato² et post eum sue legitime posteritati hereditarie ac in perpetuum tenendam, possidendam, vendendam et alienandam pro quadraginta marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis. Quiquidem Gallus scultetus ville memorate cum sua posteritate habebit ad eandem suam sculteciam quatuor mansos liberos, tabernam unam, tres ortulanos, duo prata, borra et mellificia in eadem, tercium denarium de re qualibet iudicata, oves specialiter pascere preter gregem incolarum ville predicte. Que omnia et singula superius expressata prefatus Gallus scultetus cum suis successoribus libere et pacifice possidebunt. Sepedictus vero scultetus omnibus capitaneis, qui fuerint pro tempore, in equo quatuor marcis solummodo ad expedicionem generalem servire est obligatus, incole vero ville prenotate singulis festivitatibus beati Martini [11 XI] de quolibet manso mediam marcam grossorum racione census, duos pullos in festo Nativitatis Sancte Marie [8 IX], mediam capetam^b ovorum in festo Pasche solvere sunt obligati. Eciam scultetus prefatus cum incolis eiusdem ville^c tria prandia iudicialia, incole duo et scultetus unum, facere tenentur infra annum, aut pro quolibet prandio quinque scotos numeri Polonicalis. Incole autem quolibet anno arare sunt astricti. Harum quibus sigillum nostrum presentibus appensum est testimonio literarum. Datum et actum in Kalisch feria secunda Conductus Pasche sub anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo septuagesimo quarto, presentibus his testibus, dominis Joanne Calissiensi³, Oswaldo Wladislaviensi castellanis⁴, Nicolao de Rchowo⁵, Arnoldo de Valdow⁶, Dirscone de Reganowo^d⁷, Andrea de Zierniki⁸ et ceteris multis.

^areg. w MRPS ma Glonewo

^bcapere Odpis

^cvillis Odpis

^dtak Odpis, zamiast Beganowo

¹Sędziwój z Szubina starosta generalny Wlkp., potem wojewoda kal., zm. 1406 (PSB XXXVI s. 406-416).

²Główiew par. Kuchary Kościelne, na pn. od Rychwału. Sołtys Gall Żupca wyst. także 1381 (niżej, dok. nr 1761).

³Jan z Bierzglina, Jankowa.

⁴Oswald z Płonkowa (Płomykowa) kasztelan inowrocławski 1366-87 (KDW VI nr 248/2).

⁵Orchowo, wieś par. na pn.-wsch. od Powidza (Koz. 5 s. 101-102). Mikołaj wyst. także 1369 (KDW III nr 1617) i 1380 (ib. nr 1760, tu nazwany chorążym gnieźn.).

⁶Wałdowo, wieś par. na Krajnie (Koz. 5 s. 440). Arnold wyst. 1376-1403, uczestnik wojny domowej w Wlkp. 1383, częsty towarzysz Sędziwoja z Szubina i jego burgrabia pozn. 1390, zob. J. Pakulski, Wałdowscy i ich fundacja dla augustianów (w Górce?), w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 140 n.

⁷Bieganowo, wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 7 s. 308, 8 s. 153). Dzierżek, potem chorąży pozn. 1386-99 (KDW VI nr 294/8).

⁸Andrzej z Żernik wyst. również przy Sędziwoju z Szubina 1377 (niżej, dok. nr 1756), a także wraz z Sędziwojem w otoczeniu Zygmunta Luksemburskiego 1382 w Trzemesznie, wreszcie 1388 w okolicach Trzemeszna (KDW III nr 1803, 1877). Zapewne pochodził więc z Żernik, miasteczka koło Janowca Wlkp. Por. też z Andrzejem z Ż. wyst. 1408, zob. KDW VII nr 600/2 i 729/9, ale też z Żernikami pod Opatówkiem i Andrzejem wyst. tamże 1348 (KDW VI nr 152). [Ju]

Dokument Nr 1754

[Kalisz], 1375

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Seibot z braćmi i siostrami zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 106-107. Tytuł: Secuntur litere domini Nicolai Passnyk, po czym inną ręką: ad altare Sancte Dorothee.

In nomine Domini amen. Acta, que sunt in tempore, cum decursu peremunt temporis, si aliqua^a agitur^b futurorum noticie relucere debeant, congruum est, ut literarum et proborum dominorum testimonio perhenniter conscribantur. Nos igitur consules Kalisienses nominatim subnotati, videlicet Conr(adus) Stron, Mathias de Bochna, Nycolaus Glotkin, Petrus Buteler et Andreas Arnuldi¹, coram omnibus, ad quos perveniat noticia subscriptorum, publice profitemur, quod honorabiles viri Petrus Sybot unacum fratribus et sororibus suis, nostri concives presencialiter constituti, sani mente et corpore, non coacti nec per aliquem [s. 107] errorem seducti, sed bona deliberacione prehabita, volentes saluti ac remedio animabus progenitorum eorum ac suorum salubriter providere perpetuumque tandem testamentum manifeste fatebantur, idcirco ipsi domini altare octo marcarum reditum singulis annis perpetue duraturum in capella nova parrochialis eclesie (in^c) pretacta civit(ate) in honore(m) Sancti Nicolai dedicate dotaverunt, rite ac racionabiliter fundaverunt honorabili viro, domino Johanni Jacharie^d presbitero, ^e-f

quod in quam altarem

predicto domino Johanni dederunt, donaverunt acg tempore vite sue legittime contuleruntg habendum possidendumque, prenominatum redditum in usus suos placidos convertendum. Tali condicione interysecah, quod si prenarratus dominus Johannes viam universe carnis interierit priusquam prenominato, tunc sepedicti Petrus Sybot, Petrus Puteler, fratres et sorores sui necnon veri et legittimi eorum successores alteri probo ac ydoneo presbitero predictum altare pure propter Deum tanquam veri collatores conferre debebunt. Sin autem omnes prenarrati altaris predicti collatores de hac luce migrarent, extunc pretacta collacio ad consules predicte civitatis, qui protunc temporis fuerint, perpetue devolvetur seu pertinere dinoscituri. In cuius rei certitudinem presentes fecimus nostre sigillo maiori subappenso civitatis firmiter communiri. Actum et datum sub anno Domini millesimo CCCo septuagesimo quinto etc.

^atak Kop., zamiast alique

^btak Kop., zamiast igitur

^cbrak Kop.

^dtak Kop., zamiast Zacharie

^e-ftak Kop.

^gnast. nieskreślone et Kop.

^htak Kop., zamiast interposita, interiecta itp.

ⁱtak Kop., lepiej pasowałoby tu dinoscetur

¹Władze Kalisza: rajcy Konrad Stron, Maciej z Bochni (Bochner), Mikołaj Glockin, Piotr Beuteler , Andrzej Arnolda. [Ju]

Dokument Nr 1755

7 grudnia 1376

Starosta generalny Wielkopolski wydaje wyrok w procesie klasztoru cystersów w Wieleniu (z kim?).

Wzm.: Poznań, AAP, AZ 4/12 (kalendarz klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

7 XII 1376: Sandiwogius jenerał wielkopolski¹ krzywdy sądzi, pergaminek.

¹Sędziwój z Szubina. [Ju]

Dokument Nr 1756

Łekno, 28 stycznia 1377

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Janusz ze Skoków nadał Skoki klasztorowi cystersów w Łeknie.

Kop.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 27-27v. Tytuł: Privilegium super Skoki.
Wyd.: A. M. Wyrwa, Procesy fundacyjne wielkopolskich klasztorów cysterskich linii altenberskiej: Łekno, Ląd, Obra, Poznań 1995, s. 246-247 (pod datą 25 stycznia 1377).

Uw.:Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

In Crucis piissimo nomine amen. Ad perpetuam rei memoriam et ad universorum notitiam praesentium et futurorum nos Sandivogius de Słubino^a Maioris Poloniae capitaneus¹ praesentibus volumus devenire, quia ad nostram plurimorumque terrae militum accedens praesentiam honestus vir Janussius haeres de Skoki² non compulsus, non coactus, nec aliquo vicio vel errore circumventus, sed sanus et maturus suo corpore existens, ex ipsius libera spontaneaque voluntate et saniori deliberatione, civitatem suam Skoki cum castro, cum omni iure et dominio, quemadmodum ipse solus eandem tenuit, habuit et possedit ex suorum legitima successione servien(te), ^b-c

nullum qui

pro se in eadem civitate excipiendo, cum omnibus fructibus, redditibus, proventibus, utilitatibus, videlicet agris, agriculturis, silvis, nemoribus, rubetis, quercetis, borris, mericis, sollitudinibus et eorum mellifici(i)s, pascuis, paludinibus, pratis, graminetibus^d, stagnis, fluviis, lacubus, piscinis, aquis, aquarum decursibus et earum piscaturis, sertarum^e malleis, molendinis et obventionibus universis ad eam dictam civitatem Skoki pertinentibus, qui nunc ibidem sunt aut esse poterint quomodolibet in futurum, adhibita meliori diligentia et provisione, quocumque nomine appellentur, quemadmodum ipsa civitas in suis metis et graniciis antiquitus in longitudine et latitudine ab aliis circumferentialiter est indistincta et limitata, in reverentiam et honorem Dei omnipotentis et Gloriosae Virginis matris eius Mariae necnon beatorum Petri et Pauli Apostolorum, ob remedium patris et matris animarum necnon animae suae suorumque praedecessorum et successorum, qui ab (hac^f) luce decesserunt, religiosis viris, dominis Henrico Dei miseratione abbati et suo conventui in Łekno beati Bernardi ordinis Cisterciensis³ dedit, contulit, assignavit, donavit, ascripsit ac haereditarie in perpetuum coram nobis more solito resignavit post mortem suam tenendam, habendam et possidendam. Post obitum vero praefati Janussi(i) liberi ipsius, si qui fuerint procreati, utriusque sexus, tam masculini, quam faeminini, seu quispiam parentum, confratrum suorum ad ipsam civitatem Skoki nullam habere debebunt vindicationem, sed ipse dominus abbas ipsa civitate frui debebit cum suo conventu monasterii in Łekno, Deum omnipotentem et sanctos ipsius pro animabus patris et matris, parentum suorum et sua sobole exorantes. Ipseque dominus abbas praedictus cum suo conventu seu ipsorum successores ipsam civitatem non debet vendere, obligare, commutare [k. 27v] seu aliquovis modo alienare. In cuius rei testimonio nostrum sigillum praesentibus est appensum. Datum et actum in Łekno monasterio feria quarta post diem Conversionis beati Pauli Apostoli anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo septuagesimo septimo, praesentibus his testibus, dominis Gamleto castellano Costrinensi⁴, Svientoslao subcamerario⁵, Jacussio subagasone Posnaniensibus⁶, Andrea de Zerznyki⁷, Vince(n)tio de Laskownica⁸, Tomislao de Lukowo⁹ et ceteris multis.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast nullumque, nichilque itp.

^dtak Kop., zamiast graminetis lub graminibus

^etak Kop., zamiast serrarum lub ferr(e)arum

^fbrak Kop.

¹Sędziwój z Szubina.

²Skoki, miasto na pn. od Poznania (Koz. 3 s. 199, 5 s. 298; KDW VI nr 218). Janusz, także z pobliskiego Podlesia Kościelnego, wyst. od 1363, zapewne ident. z piszącym się później ze Skoków, uczestnikiem wojny domowej 1384 (MPH II s. 753).

³Łekno, opactwo cystersów na Pałukach. Opat Henryk wyst. 1377 (tutaj), 1380-1388, zapewne ident. z byłym opatem 1391 (KDW III nr 1777, 1870, 1917).

⁴Hamlet Grzymała z Oleśnicy podkonie pozn. 1357-61, jako kasztelan kostrzyński znany dotąd 1378-1407 (Spisy wlkp.).

⁵Świętosław z Szubina, brat wystawcy, podkomorzy pozn. 1376-89, potem kasztelan kal. 1390-1402/03 (Spisy wlkp.; KDW VI nr 268/3).

⁶Jakusz podkonie pozn. skądinąd nie znany, mógł w tym czasie pełnić ten urząd.

⁷Andrzej z Żernik, zob. wyżej, nr 1753/8.

⁸Laskownica Wielka, wieś par. na pd.-zach. od Gołańczy. Wincenty wyst. od 1380 (KDW VI nr 278/3), potem podsędek kal. 1387-99 (Spisy wlkp. s. 119).

⁹Łukowo par. Łekno, na pn.-wsch. od Wągrowca. Tomisław zapewne identyczny z wyst. 1398-1404 (KDW VII nr 510/6). [Ju]

Dokument Nr 1757

[Kalisz], 22 lipca 1377

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr kaletnik zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 107-108. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówków ze s. 106: Secuntur litere domini Nicolai Passnyk i inną ręką: ad altare Sancte Dorothee).

Nos consules civitatis Kalis Mathias Bochna, Niczko Glotky, Petrus bursatoris, Hanko Willusch et Andreas Arnuldi¹ universis ac singulis, quibus expedit, scire damus liquide per effectum, quod in presencia^a constitutus presencia honorabilis vir Petrus bursatoris noster concivis prenarratus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed maturo ^b-c

suoque suorum

prehabito consilio, rite ac racionabiliter quatuor marcas reditus in et super quatuor laneis olim Petri Petri bursatoris in Dobricia sitis² super festo beati Martini [11 XI] singulis annis percipiendas resignavit discreto viro, domino Johanni [s. 108] Zacharie altariste eclesie Beati Nicolai in Kalis necnon ipsius successoribus pro fundacione capelle predicte eclesie, qui acquiredditus^d omni contradiccione postposita perhenniter ad prefatam capellam, cuius ius patronatus ad prenominatum Petrum et ad suos successores spectare perhibetur, pertinere dinoscitur. In cuius rei c(er)titudinem presentes fecimus nostre civitatis sigillo maiori firmiter communiri. Actum et dactum^d feria quarta, die beate Marie Magdalene anno incarnacionis eiusdem millesimo CCC^o LXXVII^o.

^atak Kop., zamiast nostra

^b-ctak Kop., zamiast suo suorumque

^dtak Kop.

¹Rajcy kal. Maciej Bochner, Mikołaj, Niczko Glockin, Piotr syn Piotra kaletnika, Hanek Wilusz, Andrzej Arnolda.

²Zapewne chodzi tu jednak nie o odległą od Kalisza Dobrzycę, a o Dobrzec, wieś par. tuż obok Kalisza, gdzie mieszczanie kal. mieli swoje grunty. [Ju]

Dokument Nr 1758

Wronki, 18 stycznia [1379]

Mroczek burgrabia we Wronkach prosi rajców Gdańska, by uznali za niewinnego Jana Kukla mieszczanina z Wronek, który został niesłusznie oskarżony w Gdańsku.

Or.: Gdańsk, WAP, 300D/6, nr 3. Papier 225 × 152 mm. Ślady złożenia. Na odwrociu pieczęć wystawcy w ciemnozielonym laku o średnicy 13 mm, powykruszana, słabo czytelna. Adresu brak.
Wyd.: Zdrenka, s. 110-111 (wg Or.), który wskazuje też na związek niniejszego listu z listem wysłanym do rady gdańskiej przez starostę generalnego Wlkp. Domarata z Iwna, datowanym w Pobiedziskach [nie we Wronkach] 20 stycznia 1379 (KDW III nr 1758). Data ta wyznacza również rok wystawienia naszego listu.

Coram universis presencia visuris specialiter tum coram vobis honorandis viris / et dominis, dominis consulibus Danczk civitatis, ego Mroczko castellanus / in Vronig¹ presentibus profiteor publice protestando, quia honestus vir Johannes / Kukel concivis in Vronig², cuius una tunna mellis, ut asseritur, in foro Danczk civitatis luto falsificata fuit reperta, sed dictus Johannes Kukel ipsum mel cum tunnis repletis et integris hincinde in nundinis absque omni dolo non per se eas replendo rite conparavit, premissus itaque Johannes Kukel falsa aut iniusta nunquam exercuit nec peregit, ipsum eciam Henzel Vronig vectorem³ premissum mel eidem Johanni Kukil pro precio duxisse firmiter scio bona fide. Ego denique, sciens ipsius Johannis prescripti approbatam honestatem, instantissime rogito vestram discrecionem effulgentem, quatenus eundem Johannem in huiusdem causa insuspectum et salvum habeatis, bona insuper ipsius quecumque occupata aut detenta reddi et restitui faciatis, ceterum Henzel Vronig vectorem causa iuris et iusticie a quavis obligacione penitus liberum dimittentes. Quod omnibus modis occurente tempore et loco apud vos et vestros cupio remereri. Datum Vronig feria tercia ante Agnetis, meo sub sigillo.

¹Mroczek, najpewniej Grzymalita z Iwna, brat starosty generalnego Wlkp. Domarata z Iwna i z Pierzchna (zapewne jednocześnie tenutariusza Wronek), z ramienia którego występuje tutaj jako kasztelan = burgrabia wroniecki, żył jeszcze 1405 (SHGPoz. II s. 8).

²Jan Kukel (Kunkel?) mieszczanin z Wronek oraz woźnica Henzlin z Wronek wyst. także we wspomnianym wyżej dok. Domarata z Iwna (KDW III nr 1758).

³Jan Kukel (Kunkel?) mieszczanin z Wronek oraz woźnica Henzlin z Wronek wyst. także we wspomnianym wyżej dok. Domarata z Iwna (KDW III nr 1758). [Ju]

Dokument Nr 1759

28 sierpnia 1379

Pakosz, Jasiek i Ciema synowie Szczedrzyka z Dupina nadają klasztorowi cystersów w Wieleniu wieś Wijewo.

Wzm.: 1. Poznań, Biblioteka Raczyńskich, rkps 151, k. 31v (rkps cysterski z XVII w., zestawiający napisy umieszczone w początku XVII w. na ścianach kościoła klasztornego w Przemęcie); 2. Poznań, AAP, AZ 4/11 i 4/12 (kalendarze klasztoru w Wieleniu-Przemęcie z początku XIX w.).

1) Pakosius, Jasko, Czema fratres uterini filii Szczedrzykonis haeredis de Dupino¹ collatores villae Vigeuo² 1379.
2) 28 VIII 1379: Pakosius, Jaszko dobra Wiiewo oddają Wieluniowi.

¹Dupin, dziś Dubin, miasto w pd. Wielkopolsce. Szczedrzyk wyst. także 1382-93, czy ident. z naszym? (SHGPoz. I s. 424). Jego synowie wyst. także 1369 (zob. wyżej, dok. nr 1747).

²Wijewo par. Przemęt (Świętopietrze), na pd. od Wielenia (SHGWlkp.). [Ju]

Dokument Nr 1760

Kalisz, 13 marca 1380

Arcybiskup gnieźnieński poleca, aby w święta NMP kazania w Kaliszu były głoszone tylko w kościele parafialnym NMP.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 228, wg or., przy którym sigillum dicti domini Johannis archiepiscopi rotunde figure, intus de rubea, ab extra vero de comuni cera in pensula pergameni dependebat, in cuius medio quedam ymago vestibus induta, habens manum dextram sursum erectam quasi ad benedicendum, in sinistra vero manu crucem tenens, sub ciborea stare videbatur, subter quam scutum, in quo signum tale [tu wrysowano trzy wieże] arma designans sculptum erat, circumferencialiter vero et girative inter duas lineas circa extremum sigilli ductas hee litere, videlicet "S. minus Johannis etc. archiepiscopi Gneznensis", lecte erant. Tytuł: Sequitur litera domini Johannis Suchiwilk archiepiscopi Gneznensis; 2. Kal. 9175, s. 443 (skrót), wg or., z podobnym opisem pieczęci, przy herbie opis: scutum, in quo arma, scilicet tres turres, alias vocatur Grzymala. Tytuł: Alia confirmacio similiter.

Uw.:1. O podobnych postanowieniach zob. wyżej, nr 1724 i 1729 (z 24 marca 1332 i 9 września 1346) oraz niżej, nr 1882 (z 15 maja 1413); 2. Wydanie oparto na Kop. 1.

Nos Johannes Dei gracia sancte eclesie Gneznensis archiepiscopus ^a-b

notum facimus

universis, quod cupientes vestigia nostri predecessoris sequi, que congruunt racioni, ^c-d

ob reverenciam Beate Marie Virginis gloriose statuimus, volumus et declaramus, quod rector ecclesie ad Sanctum Nicolaum et fratres minores ac hospitalis in Kalis in festivitatibus omnibus eiusdem gloriose Virginis Sancte Marie mane festinanter divinum officium peragentes in suis eclesiis et sermones seu predicaciones non alias nisi in predicta eclesia Sancte Marie presumant facere et exercere, alias contra ipsos per excommunicacionis sentencias procedemus

. Datum in Kalis feria tercia proxima post dominicam Iudica, que in Dei eclesia decantatur, anno Domini millesimo tricentesimo octuagesimo, nostro sigillo presentibus subappenso.

^a-bnotificamus Kop. 2

^c-detc. recte, ur predictum privilegium canit, vero tytulus et datum mutantur Kop. 2 [Ju]

Dokument Nr 1761

Konin, 18 lipca 1381

Król Ludwik potwierdza dokument starosty generalnego Wielkopolski Sędziwoja z Szubina dotyczący sołectwa we wsi Główiew.

Odpis: Kraków, Bibl. PAN, rkps 8620 (Teki Ulanowskiego nr 79) z księgi Metryki koronnej t. 74a, zaginionej podczas ostatniej wojny.
Reg.: KDW VI nr 273, tam też obszerniejsze informacje o dok.

Uw.:1. Podobnie jak wiele innych polskich dok. Ludwika Węgierskiego, i ten jest tylko dyplomem wystawionym pod imieniem królewskim przez kanclerza, który tego dnia najpewniej przebywał w Koninie; 2. Pisownia odpisu Ulanowskiego wydaje się sztucznie "uśredniowieczniona".

In nomine Domini amen. Anxia enim est humanorum condicio gestorum propter instabilitatem perpetue oblivionis, nisi certis literarum scriptis roboretur. Proinde nos Lodovicus Dei gracia rex Ungarie, Polonie, Dalmacie, Croacie, universorum et singulorum presencium et futurorum noticie volumus declarare, quod oblata nobis pro parte providi viri Galli Zupcza cognominati peticio continebat, quatenus sibi literam Sandzivogii Polonie capitanei generalis, nostri fidelis, sanam et integram omnique suspicione prorsus ac vicio carentem, cuiusque sigillo maiori appenso sigillatam confirmare ratificando de innata nostre maiestatis clemencia dignaremur. Cuiusquidem litere tenor per omnia sequitur in hec verba:
[następuje dok. starosty generalnego Wlkp. Sędziwoja z Szubina z daty: Kalisz, 10 kwietnia 1374 - wyżej, nr 1753].
Nos igitur prefati Galli peticionibus generosius annuentes, supradictam literam in omnibus suis punctis, articulis, sentenciis et clausulis ratam, gratam atque firmam habentes, ratificamus, gratificamus, approbamus, virtute presencium confirmamus, volentes et decernentes dictam literam in prefatis suis articulis, clausulis, punctis ac sentenciis robur obtinere perpetue firmitatis. Harum quibus sigillum nostrum presentibus est appensum testimonio literarum. Actum in Konyn feria quinta proxima post diem Divisionis Apostolorum sanctorum anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo primo, presentibus his dominis: Mdikone^a Biechoviensi¹, Peregrino Carsecensi castellanis², Alberto de Tholiskouo venatore Koninensi³, Mroczkone de Zaiaczkowo⁴, Nicolao de Belzowo⁵, Dirscone de Beganowo heredibus⁶ et aliis multis fidelibus fidedignis. Datum per manus venerabilis viri Joannis Badlicze^a cancellarii supremi Regni nostri Polonie predicti⁷.

^atak Odpis

¹Mojek kasztelan biechowski znany dotąd tylko z dok. datowanego 27 listopada 1382 (Spisy wlkp. s. 99).

²Peregryn, Pielgrzym, kasztelan karzecki znany dotąd z lat 1378-79 (Spisy wlkp. s. 129).

³Tuliszków, miasto w powiecie konińskim (Koz. 5 s. 410). Wojciech wyst. także 1375 (KDW III nr 1721); tu jedyna wzmianka o nim jako o łowczym konińskim.

⁴Zajączkowo, wieś par. na pn.-wsch. od Pniew (Koz. 3 s. 440). Mroczek wyst. 1369-1404 (SHGWlkp.).

⁵Bełszewo na Kujawach (Koz. 4 s. 17). Mikołaj znany głównie jako ojciec kanonika i kustosza gnieźn. Jaranda.

⁶Dzierżek z Bieganowa.

⁷Jan Radlica z Radliczyc kanclerz koronny 1381-82, biskup krak. 1382-92, zm. 1392 (Spisy centr. s. 52; Kowalski s. 184-185). [Ju]

Dokument Nr 1762

Rzym, 15 czerwca 1382

Papież Urban VI zezwala elektowi gnieźnieńskiemu Bodzęcie przyjąć sakrę od jakiegokolwiek biskupa w asyście dwu lub trzech innych.

Or. z przywieszoną bullą ołowianą do 1939 r. w AAG, Dypl. Gn. 213, w 1941 r. znajdował się w posiadaniu profesora nauk pomocniczych w niemieckim uniwersytecie w Poznaniu, L. Arbusowa, który 5 kwietnia 1941 sporządził krótki maszynowy opis dok., przetrwały - wraz z fot. Or. - w dziale rękopisów Biblioteki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (bez sygnatury). Dalsze losy Or. nie są znane.
Reg.: BullPol III, nr 28 (wg dawnego katalogu dokumentów AAG).

Uw.:Dok. nie został wydany w KDW III, gdzie z reguły publikowano wszystkie przechowywane w Gnieźnie or. bulli papieskich. Dok. drukujemy wg fot. Or.

Urbanus episcopus¹, servus servorum Dei. Dilecto filio Bodzanthe electo Gneznensi salutem et apostolicam ben(edictionem). / Cum nos pridem ecclesie Gneznensis pastoris regimine destitute de persona tua, nobis et fratribus nostris ob tuorum / erigenciam meritorum accepta, de fratrum eorundem consilio ducimus providendum, preficiendo te illi in archiepiscopum / et pastorem, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur², nos ad ea, que ad tue commoditatis augmentum cedere valeant, favorabiliter intendentes, tuis in hac parte supplicacionibus inclinati, tibi ut a quocumque malueris catholico antistite, graciam et comunionem Apostolice Sedis habente, astitis et in hoc sibi assistentibus duobus vel tribus aliis catholicis episcopis similem graciam et communionem habentibus, munus consecracionis recipere valeas ac eidem antistiti, ut munus predictum auctoritate nostra impendere libere tibi possit, plenam et liberam concedimus tenore presencium facultatem. Volumus autem, quod idem antistes, qui tibi prefatum munus impendet, postquam illud tibi impenderit, a te nostro et Roman(e) ecclesie nomine fidelitatis debite solitum recipiat iuramentum iuxta formam, quam sub bulla nostra mittimus interclusam, ac formam iuramenti, quod te prestare contigerit nobis de verbo ad verbum per tuas patentes litteras, tuo sigillo signatas, per proprium nuncium quantocius destinare procuret. Datum Rome apud Sanctum Petrum XVII Kalendas Julii, pontificatus nostri anno quinto.
Na zakładce: Petrus^a de Glywicz³

^aodczyt niepewny

¹Urban VI papież rzymski 1378-89.

²Obszerna bulla nominacyjna dla arcybiskupa Bodzęty nosi datę: Rzym, 9 czerwca 1382 (KDW III nr 1800, wyd. wg or. w AAG Dypl. Gn. 214).

³O Piotrze z Gliwic zob. BullPol III s. 258. [Ju]

Dokument Nr 1763

[Staw?], 18 czerwca 1382

Jakub Piwoński wójt w Stawie funduje altarię w kościele Św. Mikołaja w Stawie.

Kop.: Kal. 9176, s. 112-113. Tytuł: Secuntur litere seu privilegia de Staw.

Uw.:1. Dok. dotyczy Stawu sąsiadującego tylko z województwem kal. (por. wyżej, dok. nr 1726 i 1727), ale drukujemy go tutaj ze względu na liczne powiązania Stawu z Kaliskiem; 2. Kop. zawiera liczne błędy, uniemożliwiające miejscami zrozumienie tekstu.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis amen. Cum hominum igitur noticia cito deperditur, necesse ergo est, ut ea, que futurorum refficiunt cognicionem, et maxime ea, que ad cultum divinum, testimonio literarum sunt confirmanda. Nos ergo Jacobus Pywonsky et advocatus in Staw¹ pro absolucione animarum omnium parentorum atque benefactorum et in remissionem pecatorum vivorum et mortuorum nostrorum altare in honorem Dei atque sanctorum Mathei et Matheo^a in eclesia Sancti Nicolai parrochiali ^b-c

in Staw

construximus firmiter et devote non coacti, nec compulsi, sed maturo nostro atque filiorum quam filiarum similiter cariorum amicorum consilio atque domini Laurencii heredis de Staw² filiorum ac filiarum fratrumque omnium legittimorum voluntate speciali atque consensu, causa domini Pauli canonici Lanticiensis necnon plebani in Staw³ altare prenominatum construximus cum optatu. Insuper sciendum est, quod nos predictus Jacobus Pywonsczi^a, videntes dominum Michaelem sacerdocii gradibus adornatum⁴, altare predictum cum censu quinque marcarum sibi dedimus singulis temporibus de advacacia^a civitatis predicte Staw, vivere quibus quilibet potest, nam nostri successores legittimique omnes predicte advocacie, qui^d fuerint, possessores^e, censum predicti altaris non minui, sed pocius a quolibet legitimo^f et extraneo firmiter sublimari ^b-c

de [...g] perpetuo ad solven(dum)

. Nos ergo Jacobus sepedictus ipsas quinque marcas iamdicto altariste et successoribus omnibus, qui fuerint, sexagenam grossorum Pragensium ^b-c

ad quelibet

Quatuor Tempora futuris cum successoribus nos tenebimur^d super^d dare^d obligamur^e.
Nos ergo eciam^e dominus Laurencius heres in Staw, videntes advocatum sepedictum devocione magna erga Deum devotisare, prece humili inique^a ac detenti, idcirco nos nostris cum filiis quam filiabus atque ceteris confratribus consencientibus^e dedimus predicto advocato quam filiis et filiabus eius de prima linea ad ultimam consangwineitatem ad placitum temporibus perpetuis altare predictum condonare ^b-c

et presentare

. Pro quorum testimonio posuimus plebanum dominum Paulum de Staw atque dominum Stanislaum heredem de Czena⁵ atque consules predicte civitatis, scilicet Przibko, Wanczek, Wancz, Woziuoda, Michael Wanczo, [s. 113] Lutka⁶ et vicarius dominus Janussius⁷ et ^h-i

aliis quamplurimis fidedignis

, quorum pro meliori testimonio sigillis nostris presens privilegium fecimus roborare anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo secundo post octavas Corporis Cristi ^j-k

feria quarta proxima

^atak Kop.

^b-cdopisane inną ręką XV w. Kop.

^dtak poprawione inną ręką XV w.

^edopisane inną ręką XV w. Kop.

^fodczyt niepewny

^gkilkanaście liter nieczytelnych Kop.

^h-itak poprawione ręką XV w., pierwotnie było alii quamplurimi fidedigni

^j-kdopisane inną ręką XV w., zapewne na razurze

¹Piwonice par. Dobrzec, tuż na pd. od Kalisza (Koz. 5 s. 159-160). Jakub skądinąd nie znany.

²Wawrzyniec ze Stawu skądinąd nie znany, por. z Wawrzyńcem wyst. 1434 (KDW V nr 545).

³Paweł kanonik łęcz. i pleban w Stawie nie zidentyfikowany.

⁴Ksiądz Michał nie zidentyfikowany.

⁵Cienia Wielka par. Gruszczyce w ziemi sier. Stanisław wyst. także 1386 i 1393 (Zajączkowscy, Materiały I s. 53).

⁶Rajcy ze Stawu skądinąd nie znani; nie mamy pewności o poprawności położenia przez nas przecinków.

⁷Ksiądz Janusz nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 1764

Cerkwica, 7 kwietnia 1385

Arcybiskup gnieźnieński odnawia przywilej lokacyjny miasta Kamienia.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 3 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XV w.), k. 59v-60.
Tytuł: Littera super advocacia Camenensi.
Wyd.: S. Librowski, Jeszcze szesnaście nie drukowanych dokumentów arcybiskupów gnieźnieńskich z XIV wieku, ABMK 55, 1987, s. 118-119 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Nos Bodzantha Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notum facimus, quibus expedit, universis, quomodo ad nostram presenciam veniens honestus vir Hermanus dictus Themplyn advocatus civitatis nostre Camona sita in terra Naklensi¹, exposuit coram nobis, quod felicis memorie Clemens archidiaconus Kalisiensis et canonicus Gneznensis, procurator dicte Camona civitatis² privilegium advocacie et civitati predicte concessum ab ipso Hermano recepisset ad ostendendum nostro antecessori immediato³ et capitulo Gneznensi illudque sibi non restituisset. Et ob hoc ius suum salvum sibi affectius remanere, nobis cum instancia supplicavit, ut tenorem dicti privilegii, prout in regestro nostre curie continetur⁴, innovare et concedere dignaremur. Nos vero iustam peticionem dicti Hermani advocati estimantes et veritatem volentes inquirere et efficaciter promovere, tam de tenore dicti privilegii, quam de aliis circumstanciis diligenter inquirentes veritatem et nichil invenientes, quod tenori dicti privilegii in dicto regestro curie nostre reperti canonicum obviaret, tenorem eiusdem privilegii duximus exprimendum, qui dinoscitur esse talis:
[następuje dok. arcybiskupa gnieźn. Jarosława z daty: Brześć, 11 lutego 1359 - KDW III, nr 1398].
Quare deliberacione super premissis prehabita et de consilio fratrum nostrorum tunc presencium ac sub ratihabicione capituli nostri Gneznensis, dictum privilegium in omnibus punctis suis et clausulis vim habentibus ex certa nostra sciencia tenore presencium innovamus, ratificamus et presentis scripti patrocinio confirmamus harum nostrarum testimonio literarum nostro et dicti capituli sigillorum appensione ad perpetuam rei memoriam munitarum. Actum et datum in Czirekwicza⁵ feria sexta post festum Pasche anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo quinto, presentibus honorabilibus viris, dominis Johanne archidiacono⁶, Bronislao cancellario Gneznensibus⁷, Bertoldo de Camyen vicecancellario nostro⁸, Simone Wladislauiensi⁹, Petro de Peczinouicze Lanciciensi canonicis¹⁰, Nicolao Kobilka capellano nostro¹¹, testibus ad premissa. Scriptum autem per Albertum Jastrzambecz canonico Sandomiriensi, notario curie nostre¹² etc.

¹Kamień Krajeński w ziemi nakielskiej. O lokacji ostatnio A. Gąsiorowski, I. Skierska, Początki oficjalatu kamieńskiego archidiecezji gnieźnieńskiej (wieki XIV-XV), Kwartalnik Historyczny 103, 1996, nr 2, s. 12 n. Wójt Herman Templin skądinąd nie znany.

²Klemens z Mechnacza kanonik gnieźn. 1361, archidiakon kal. 1362, zm. ok. 1380 (KDW VI nr 203/5).

³Tj. arcybiskupowi Janowi Suchywilkowi (1374-82).

⁴Nie wiemy, co to za rejestry.

⁵Najpewniej Cerkwica Wielka tuż pod Kamieniem; o pobytach arcybiskupów tamże zob. A. Gąsiorowski, I. Skierska, l.c.

⁶Janek z Czarnkowa.

⁷Bronisław syn Wita ze Strzałkowa kanclerz kapituły gnieźn. 1384, potem archidiakon gnieźn. 1387, zm. przed 1394 (Radzimiński II s. 44-46; KDW VI nr 219/8 i 265/11).

⁸Bertold z Kamienia (którego?) podkanclerzy arcybiskupi 1374-85 (KDW VI nr 256/2).

⁹Szymon ([pleban?] de Dzanczow = z Bodzentyna?) kanonik włocławski, wyst. także w dok. następnym oraz 1388 (KDW VI nr 303/7: tu również jako prepozyt rudzki).

¹⁰Piotr syn Jana z Pieczewa (w Łęczyckiem) kanonik łęcz., kal., gnieźn. 1385-88 (KDW VI nr 295/9).

¹¹Mikołaj Kobyłka kapelan arcybiskupa Bodzęty wyst. także 1388 (KDW III nr 1827, wyd. pod błędną datą 1385).

¹²Wojciech Jastrzębiec z Łubnic kanonik sandom., późniejszy kanclerz koronny, biskup pozn., krak., arcybiskup gnieźn., zm. 1436 (WSB; Spisy centr.). [Ju]

Dokument Nr 1765

Łowicz, 12 maja 1386

Arcybiskup gnieźnieński transumuje dokumenty kolegiaty NMP w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 444-445, według or., przy którym pieczęć Bodzethe olim archiepiscopi Gneznensis rotunde figure, intus de rubea, ab extra vero de communi cera in pensula pargameni dependebat, in cuius medio quedam ymago pontificalibus induta, habens dextram manum quasi ad benedicendum sursum erectam, in sinistra vero manu tenens baculum pastoralem videbatur, sub cuius pedibus scutum expresum, in quo signum tale [tu wrysowano krzyż, pod nim półksiężyc] arma designans apparebat, circumferencialiter vero et girative circa extremum sigilli hee dicciones, videlicet: "S. minus Bo archiepiscopi Gneznensis", legebantur. Tytuł: Privilegium transsumpti aliorum privilegiorum super divisione civitatis Calisiensis in parrochias; 2. Kal. 9176, s. 229-233 (z takim samym opisem pieczęci). Tytuł: Sequitur privilegium domini Bodzanthe archiepiscopi Gneznensis.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 1.

Nos Bodzantha Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus notum facimus, quibus expedit, universis, quod veniens ad nostri presenciam honorabilis vir, dominus Petrus de Peczinouicze canonicus et rector ad Beatam Virginem in Calis ecclesiarum^a¹, quedam privilegia felicis recordacionis dominorum Jacobi et Jaroslai olim archiepiscoporum Gneznensium, antecessorum nostrorum, sigillis ipsorum subappendentibus sanis et integris^b exhibuit, petens eadem privilegia per nos innovari et ratificari. Cuius peticioni annuentes et per aspectum ac legittimam cognicionem dicta privilegia invenimus per omnia salva et integra, nec in aliquo viciata. Quorumquidem privilegiorum tenores sequntur in hec verba:
[następują dok. arcybiskupów Jakuba z daty: Gniezno, 6 listopada 1303 - KDW II, nr 876 i Jarosława z daty: Gniezno, 13 lipca 1359 - KDW IV, nr 2067].
[s. 445] [s. 233] Quarum^c habita deliberacione super premissis ac votivis precibus ^d-e

dicti domini Petri inclinati, predicta privilegia presentibus

duximus innovanda eademque confirmamus in omnibus clausulis suis et punctis. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Lowicz^f XII die mensis Maii anno Domini M^o CCC^o LXXXVI, presentibus honorabilibus viris, dominis Symone de Dzamcowo^g canonico Wlad(islauiensis)² et Swanthoslao de Malonow^h rector(e) eclesiarum³ ac Alberto Ade de Slachczinoⁱ notario curie nostre⁴, testibus ad premissa^j.

^atak obie Kop.

^bw obu Kop. brak słowa sigillatas itp.

^cQuare Kop. 2

^d-ebrak Kop. 2

^fLowycz Kop. 2

^gDzancowo Kop. 2

^hMalonowo Kop. 2

ⁱSlachczyno Kop. 2

^jnast. etc. Kop. 2

¹Piotr z Pieczewa i Szymon (jak dok. poprzedni).

²Piotr z Pieczewa i Szymon (jak dok. poprzedni).

³Malanów, wieś par. na pn.-wsch. od Opatówka (Koz. 5 s. 7; Zajączkowscy, Materiały II s. 230-231). Pleban Świętosław skądinąd nie znany.

⁴Szlachcin par. Nietrzanowo, na pd.-wsch. od Środy (Koz. 3 s. 305, 8 s. 227). Wojciech syn Adama najpewniej identyczny z późniejszym kanonikiem pozn. 1407-09 (KDW VII nr 640/12). [Ju]

Dokument Nr 1766

Kalisz Pomorski, 28 marca 1389?

Oficjał Kalisza Pomorskiego potwierdza dokument fundacyjny altarii w Tucznie.

Uw.:Poniższe streszczenie dok. opublikował Zdrenka, s. 113-114. Wspomina on o or., "przy którym pozostał jedynie pasek pergaminowy po pieczęci, [a który] niegdyś znajdował się w archiwum parafialnym w Tucznie, skąd w roku 1939 został przekazany do archiwum szczecińskiego jako depozyt - Staatsarchiv Stettin Rep. 38 c - Kath. Pfarramt Tütz, Urk. nr. 1 (Acc. 119/1939 - Nr. 3977/39). Gdzie znajduje się obecnie, nie wiadomo, być może, jak większość dokumentów szczecińskich w Staatsarchiv Greifswald". Nie wiadomo jednak także, co stanowiło podstawę dla streszczenia pióra J. Zdrenki; on sam wspomina, że podstawę stanowiło jakieś niemieckie streszczenie w niemieckim repertorium archiwalnym (wedle inf. telefonicznej). Nie przyniosła też rezultatu próba odnalezienia dok. w archiwum w Greifswaldzie (pismo z Landesarchiv Greifswald do wydawców z 11 maja 1999 r.). W tej sytuacji przedrukowujemy tylko wiernie streszczenie J. Zdrenki, opatrując je własnym komentarzem.

Henryk Pape proboszcz kaliski i komisarz biskupa poznańskiego Dobrogosta na parafię kaliską oświadcza¹, że przedstawiono mu dokument fundacyjny ołtarza w Tucznie², którego fundatorami są bracia Czulisso i Borisso von Wedel z Tuczna³ oraz Henryk Schonebergh mieszkaniec Złocieńca (Valkenborch)⁴. Dokument fundacyjny przedłożył mu kleryk Henryk Kenstel wikariusz w Tucznie⁵ o następującej treści: Przed biskupem poznańskim Dobrogostem bracia Czulisso i Borisso von Wedel oraz Henryk Schonebergh oświadczają, że postanowili ufundować ołtarz w Tucznie pod wezwaniem Św. Ducha, gdzie ma być na stałe odprawiana msza święta ku czci Jezusa Chrystusa, Najświętszej Marii Panny i Wszystkich Świętych oraz w intencji zbawienia dusz rodziców fundatorów⁶. W tym celu wikariuszowi tego ołtarza postanowili zapisać 20 grzywien, płatnych corocznie w dniu św. Marcina (= 11 XI). Na sumę tę składać się będzie: 5 grzywien z czynszu łanowego z dóbr braci Wedel, 7 grzywien z dóbr ich służącego Alberta Runghen we wsi Lubiesz (ob. gm. Tuczno, niem. Lubstor = Lubsdorf)⁷, 4 grzywny płatne przez rajców miasta Tuczna i 4 grzywny z domów w tym mieście. Jednocześnie ofiarodawcy zezwalają na swobodne dysponowanie częścią kapitału w wysokości 200 grzywien oraz zastrzegają sobie, że po śmierci Henryka Schonebergh prawo nominacji przejdzie całkowicie na braci von Wedel⁸. Powyższy dokument proboszcz kaliski zatwierdził tymczasowo, aż do chwili przybycia biskupa poznańskiego. [W nagłówku streszczenia data:] Kalisz, dominica die qua cantatur in divinis Letare Jerusalem 1389.

¹Henryk Pape wyst. także 1395 (zob. niżej, dok. nr 1778). Był oficjałem biskupa pozn. (tu: Dobrogosta Nowodworskiego) w oficjalacie Kalisz Pomorski (por. Now. II s. 239-241).

²Tuczno, miasto na pd.-zach. od Wałcza.

³Zulis Wedel z Tuczna wyst. także 1395 (KDW III nr 1961).

⁴Złocieniec (Falkenberg) na pn. od Tuczna. Henryk Schoneberg skądinąd nie znany.

⁵Wikariusz Henryk Kenstel (Kestel) wyst. także 1395 (KDW III nr 1961).

⁶Ołtarz (altaria) ten jest zapewne różny od ołtarza o podobnym wezwaniu, ufundowanego w tymże kościele w 1395 r. przez Arnolda Golcza z Tuczna (zob. niżej dok. nr 1778, KDW III nr 1961, VI nr 344).

⁷Lubsdorf, obecnie Lubiesz, wieś par. na pn.-wsch. od Tuczna (SHGPoz. II s. 674). Albert Runghen skądinąd nie znany.

⁸Dok. fundacyjny altarii (fundatorów czy Dobrogosta Nowodworskiego?, biskupa pozn. w l. 1384-84) skądinąd nie znany; nie mamy pewności, czy data figurująca w streszczeniu Zdrenki dotyczy dok. fundacyjnego, czy oficjalskiego.

Dokument Nr 1767

[Kalisz], 22 września 1389

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że sprzedały czynsz Jucie wdowie po mieszczaninie kaliskim Andrzeju Radoście, która czynsz ten zapisała na rzecz fundacji altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 111-112; 2. Tamże, na s. 36-38. Obie Kop. w transumpcie arcybiskupa gnieźn. Mikołaja Kurowskiego z daty: Opatówek, 13 maja 1407 - niżej, nr 1860, gdzie opis pieczęci.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Nos consules Kalisienses Johannes Nimineyster^a, Paulus Margrabii, Nicolaus [s. 37] Glockin^b, Paulus Ritheler^c, Johannes Horkramer et Anthonius¹ ad universorum et singulorum, tam presencium, quam futurorum, claram tenore presencium deferimus racionem, quod poscente comodo et utilitate civitate^d nostre Kalisiensis predicte, de seniorum nostrorum et mechanicorum iuratorum assensu et consilio vendidimus rite et racionabiliter censum annuum decem marcarum grossorum Pragensium Polonicalis numeri in et super omnibus et singulis censibus, proventibus et universis obvencionibus civitatis nostre iamdicte pro centum marcis grossorum similium predictorum, iam per nos perceptorum plenarie et ex integro et in evidentem utilitatem eiusdem civitatis nostre totaliter iam conversorum, honeste domine Juthe relicte condam Andree dicti Radost et Nicolao ipsius domine Juthe filio legitimo pro dothe altar(is) fundando^e et erigendo^e de nowo in eclesia parrochiali Sancti Nicolai civitatis nostre Kalis predicte, de voluntate et assensu rectoris sive plebani eclesie Sancti Nicolai predicte, sub honore et vocabulo omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius, quemadmodum bone memorie Andreas Radost predictus pro anime sue salute hocidem ita et taliter nomine veri et legitimi testamenti irrevocabiliter fieri disposuit et eciam ordina(vi)t. Quocirca promittimus pro nobis et nostris successoribus consulibus Kalisiensibus existentibus pro tempore censum decem marcarum huiusmodi singulis annis dare et solvere discreto viro, domino Nicolao Koremman actu presbitero, iam per dictos Jutham et Nicolaum presentato, quibus et eorum heredibus ac successoribus legitimis dictus Andreas Radost ius patronatus seu presentandi [s. 112] ad idem altare reserva(vi)t specialiter, et eciam eiusdem domini Nicolai successoribus legitimis, per dictos Jutham et Nicolaum aut successores eorum post iamdicti domini Nicolai cessum vel decessum ad idem altare presentandis, ad quelibet Quatuor Tempora anni duas sexagenas grossorum similium predictorum, sed quoniam census huiusmodi tytulo reempcionis comparatus esse dinoscitur, voluerunt dicti Jutha et Nicolaus, quod quocienscumque census ipse per nos aut successores nostros consules Kalisienses existentes pro tempore reemptus fuerit, pecuniam ipsam pro sic reempto censu solutam de scitu patroni vel patronorum ac eciam altariste altaris huiusmodi ad sacras edes deponi et conservari fideliter, donec alter census eque bonus et eque certus pro eadem pecunia fuerit comparatus, quem censum ipsi Jutha et Nicolaus in locum priorem et pristinum deputarent. In quorum omnium testimonium et evidenciam [s. 38] plenariam^f civitatis nostre sigillum ex certa nostra sciencia presentibus est appennsumd. Actum et datum feria quarta in crastino beati Mathei Apostoli sub anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo nono.

^aNumenster Kop. 2

^bGlocken Kop. 2

^cRuttheler Kop. 2

^dtak Kop. 1

^etak obie Kop.

^fpleniorem Kop. 2

¹Rajcy Kalisza: Jan Nimineister, Paweł Margref, Mikołaj Glockin, Paweł Ritheler, Jan Horkramer, Antoni. [Ju]

Dokument Nr 1768

Pleszew, 8 (15?) lipca 1390(?)

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Ota (ze Strzydzewa?) sprzedał Strzydzew.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Gr. 24, s. 357-358 (wcześniej k. 182v-183). Karty podarte, stąd liczne ubytki w tekście. Wpis w połowie XV w.

Uw.:Ubytki tekstu uzupełniono wg formularza dokumentów starościńskich.

In nomini [Domini] amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos [Sandiw]ogius palatinus Calisiensis et capitaneus [Maiori]s Polonie generalis¹ significamus, [quibus ex]pedit, tenore presencium universis, quod [ad nostram] ceterorumque eiusdem terre Polonie [nobilium veniens presen]ciam nobilis Ottho heres in² [...^a], non compulsus, nec aliqua [...^a] seductus, sed de sui animi [... s^a]pontanea voluntate, fretus [diligent]i consilio suorum amicorum [... here^b]ditatem [...^b] Stredzewo [...^c]liny est [...^c] et [...^c]redzewo [...^c] et [...se^c]xaginta [k. 183] mar(cis) Polonicalis numeri, quadra[ginta et octo grossos pro qualibet] marca computando, et coram [nobis... vendicionis] titulo rite et racionabiliter perpetu[o resignavit] cum omnibus censibus, fructibus, p[...^a], pratis, silvis, campis, virgul[tis ...^a], paludibus, fluviis, piscinis, r[ivulis, aquis] et earum decursibus ac aliis [omnibus et] singulis utilitatibus pronunc in eadem [hereditate Stre]dzewo existentibus et que per iam [...^b] et Johannem adinveniri poteri[nt in fu]turum, prout dicta hereditas in s[uis metis] circumferencialiter est distincta et [limitata... prout ipse] Ottho verus heres existens et d[ominus hactenus] noscebatur possedisse, et genera[liter cum omnibus] iuribus, dominio et pertinentiis un[iversis, nichil] iuris dom(i)n(i)ique pro se et sui[s successoribus] penitus reservando, per prememora[tos ...^a] et Johannem et ipsorum successores possidend(am), tenend(am), habend(am), com[mutand(am), obli]gand(am), vendend(am) et in usus [suos beneplacitos] convertend(am), uti ipsis et eorum s[uccessoribus] melius videbitur expedire. [In cuius] rei testimonium et evidenciam [pleniorem] presentem literam nostri sigilli mu[nimine ex certa] nostra sciencia fecimus comu[niri. Actum et datum] in Pleschow feria sexta prox[ima ...^a] diem sancte Margareth[e anno] Domini M^o CCC^o nonagesim[o, presentibus nobilibus viris,] dominis Philippo Bninensi [castellano] de Sobothka³, Nicolao [...^a] de Wola⁴, Zauisio de M[...^a]⁵, Sandiwogio de Cirnino⁶ [...^a] et aliis multis fidedign[is testibus ad] premissa vocatis et roga[tis].

^abrak kilku liter Kop.

^bbrak kilku słów Kop.

^cbrak prawie całego wiersza Kop.

¹Sędziwój z Szubina

²Strzydzew par. Czermin, na pn.-zach. od Pleszewa. Ota, Otto skądinąd nie znany, ale por. z Ocinym Strzydzewem (SHGWlkp.).

³Filip z Sobótki kasztelan bniński 1384-97 (Spisy wlkp.).

⁴Mikołaj z Woli (nie wiadomo, z której; może z W. Duchownej par. Czermin, na pn.-zach. od Pleszewa).

⁵Zawisza nie zidentyfikowany.

⁶Czermin, wieś par. na pn.-zach. od Pleszewa. Sędziwój jako zm. wyst. 1402 (SHGWlkp.), por. także z Sędziwojem wyst. 1408-09 (KsKal. nr 2685, 3079). [Ju]

Dokument Nr 1769

Wieluń, 20 grudnia 1391

Jakusz i Stasiek dziedzice Zbierska (?) przyrzekają, że po wypuszczeniu na wolność nie będą szkodzić mieszczanom wieluńskim i kmieciom podwieluńskim.

Or.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, dok. 195. Pergamin 195 × 97 + 19 mm. Paski pergaminowe po przywieszeniu dwu pieczęci. Na odwrocie: Litera quiquidem Jacuschius et Stasko fratres germani de Sbirskow non debent nocere civibus etc. racione detencionis.
Wyd.: S. Librowski, ABMK 55, s. 148 (wg Or.), zob. też tamże, s. 89-90.
Reg.: S. Librowski, Inwentarz realny dokumentów Archiwum Diecezjalnego we Włocławku, t. I, Włocławek 1994, s. 110 (wg Or.).

Nos Jacussius et Stasko fratres germani, heredes de Sbirskow¹ pro/mittimus tenore presencium sub puritate fidei et honoris, bona fide et sine / dolo animoque sinistro posttergato, civibus Welunensibus necnon Laurencio / de Morsko, Iancone de Soncz kmethonibus terre Welunensis², racione quorum in civitate Welun eramus detenti, a data die presencium nunc et deinceps civibus et kmethonibus nominatis necnon aliis terrigenis Welunensibus non nocere nec quomodolibet impedire. Promittentes nichilominus pro omnibus fratribus et amicis nostris iras, minas, rixas et quaslibet indignaciones contra et adversus cives et kmethones nominatos habere nec portare, sed promissum prescriptum ratum, firmum et inviolabiliter per nos et ipsos fratres amicosque nostros tenere ac servare. Quod si secus fecerimus aut in aliquibus contra cives et kmethones excesserimus, extunc transseat in detrimentum nostri honoris. In cuius rei testimonium sigillum nostrum est appensum, presentibus nobilibus viris Victore de Mezricz³, Petro de Kowale⁴ et Stanimiro de Kanow⁵. Actum et datum Welun in vigilia sancti Thome Apostoli gloriosi anno Domini M^o C^oC^oC^o XC^o primo.

¹Zbiersk, wieś par. na pn.-wsch. od Stawiszyna (Koz. 5 s. 533). Nie jest jednak pewne, czy chodzi tu o nasz Z., bowiem wyst. tu dziedzice Z. nie są skądinąd znani.

²Morsko, wieś par. na pd.-zach. od Wielunia; Sieniec par. Ruda, wieś na wsch. od Wielunia; kmiecie skądinąd nie znani (Rosin, Słownik s. 117-118, 151).

³Mierzyce, wieś par. na pd.-wsch. od Wielunia. Wiktor (także ze Zdrgań) wyst. 1377-1413, star. opolski 1381-1389, sędzia wiel. 1408-16, star. wiel. 1411-1413 (Rosin, Słownik s. 114-115; KDW VII nr 615/1).

⁴Kowale, wieś par. na pd. od Wielunia. Piotr wyst. także 1392 (Rosin, Słownik s. 98).

⁵Kaniów na Opolszczyźnie, Stanimir wyst. od 1385, wójt w Wieluniu 1395-1412 (KDW VII nr 615/14). [Ju]

Dokument Nr 1770

[Kalisz], 12 lipca 1392

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Wachsmut zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 107, na marginesie ręką XVI w. dopisano: Greg(orius) Sluczka tenet 1523.

Nos consules Kalisienses Henricus Schelesil proconsul, Nicolaus Glockin, Jacobus Zacharie, Johannes currificis, Nicolaus doctoris et Johannes Pusbutil tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Anthonii Echardi, Johannis Scher, Nicolai Weyman, Nicolai Zacharie et Johannis Mundil, coram Janikone de Dobricz alias Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Nicolaus Wachsmuth noster concivis, non coactus, nec deceptus, sed sponte et libere, bona in omnibus fruens racione, resigna(vi)t rite et racionabiliter quinque lapides sepi census annui et perpetui in et super stacione sua maccelli solvendas^a atque dandas^a annis singulis perpetuis futuris temporibus in et super festo sancti Martini Confessoris [11 XI] honorabili viro, domino Johanni Zacharie altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi civitatis nostre prefate et suis legittimis successoribus ipsius altari rectoribus pro tempore existentibus hereditarie tenendas^a et temporibus eviternis possidendas^a. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post octavas sanctorum Petri et Pauli Apostolorum sub anno Domini millesimo tricentesimo nonagesimo secundo.

^atak Kop., zamiast odpowiednio: solvendos, dandos, tenendos, possidendos

¹Władze Kalisza kadencji 1391/92: burmistrz Henryk Schelesil, rajcy: Mikołaj (Niczko) Glockin, Jakub Zachariaszowy, Jan stelmach, Mikołaj Doktor, Jan Pusbutil, ławnicy: Antoni Erhard, Jan Scherer, Mikołaj Weyman, Mikołaj Zachariaszowy, Jan Mundel, wójt Jan Radost z Dobrca. [Ju]

Dokument Nr 1771

[Kalisz], 12 lipca 1392

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Homut zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 109.

Nos consules Kalisienses Henricus Schelesil prothoconsul, Nicolaus Glotkyn^a, Jacobus Zacharie, Johannes currificis, Nicolaus doctoris et Johannes Pusbutil tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Anthonii Echardi, Johannis Scherer, Nicolai Weyman, Nicholai Zacharie et Johannis Mindil, coram Jankone de Dobricz alias Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus vir Petrus Homut noster concivis, non coactus, nec deceptus, sed sponte et libere, bona fruens in omnibus racione, resigna(vi)t rite et racionabiliter unam marcam census annui et perpetui in et super maccello suo carnium solvendam atque dandam annis singulis perpetuis futuris temporibus in et super festo beati Martini Confessoris [11 XI], honorabili viro, domino Johanni Zacharie altariste in eclesia parrachiali^a Sancti Nicolai Episcopi civitatis nostre predicte et suis successoribus legittimis, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, hereditarie et temporibus eviternis tenendam et possidendam. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla ex certa nostra sciencia presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post octavas beatorum Petri et Pauli Apostolorum sub anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo secundo.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1391/92, zob. wyżej, dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1772

[Kalisz], 12 lipca 1392

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Bartłomiej Gremil zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 108.

Nos consules Kalisienses Henricus Schelesil prothoconsul, Nicolaus Glotky^a, Jacobus Zacharie, Johannes currificis, Nicolaus doctoris et Johannes Pusbutil tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Anthonii Echardi, Johannis Scherer, Nicolai Zacharie et Johannis Mindil, coram Jankone de Dobrzicz alias Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio henestus^a vir Bartholomeus Gremil gladiator, noster concivis, non coactus, nec deceptus, sed sponte, libere et voluntarie, bona fruens racione, resigna(vi)t rite et racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo sua in platea Castrensi sita solvendam atque dandam annis singulis in et super medio Quadragesime honorabili viro, domino Johanni Zacharie altariste in eclesia parrochiali Sancti Nicolai civitatis nostre predicte et suis successoribus legittimis, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, donec dictus Bartholomeus Gremil aut heredes seu ipsius legittimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis grossorum duxerit seu duxerint reemendam. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla ex certa nostra sciencia presentibus sunt appensa. Actum et datum sub anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo secundo, feria sexta proxima post octavas sanctorum Petri et Pauli Apostolorum etc.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1391/92, zob. wyżej, dok. nr 1770. [Ju]

Dokument Nr 1773

[Kalisz], 12 lipca 1392

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Henryk Fogel zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 108-109.

Nos consules Kalisienses Henricus Schelesil prothoconsul, Nicolaus Glocki, Johannes Zacharie, Johannes currificis, Nicolaus doctoris et Johannes Pusbutil tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Anthonii Echardi, Johannis Scherer, Nicolai Weyman, Nicolai Zacharie et Johannis Mundil, coram Jankone de Dobricz alias Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Henricus Fogel noster concivis, non coactus, nec deceptus, sed sponte, libere et voluntarie, bona fruens in omnibus racione, resigna(vi)t rite et racionabiliter unam marcam census annui in et super braseatorio suo retro scolas Beati Nicolai sito, solvendam atque dandam cens(us)^a annis singulis in et super medio Quadragesime, currentis monete, honorabili viro, domino Johanni Zacharie altariste in eclesia Sancti Nicolai Episcopi civitatis nostre predicte et suis legittimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, donec prefatus Henricus [s. 109] Fogil aut heredes seu ipsius legittimi successores eundem censum pro decem marcis grossorum Pragensium monete et Polonicalis numeri consuete duxerit seu duxerint reemendum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post octavas beatorum Petri et Pauli Apostolorum sub anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo secundo.

^atak Kop., słowo niepotrzebne

¹Władze Kalisza kadencji 1391/92, zob. wyżej, dok. nr 1770. [Ju]

Dokument Nr 1774

1392

Maciej pleban w Błaszkach z bratem Bartoszem wójtem w Stawie i siostrą Anastazją przekazują altarię w kościele Św. Mikołaja w Stawie kapelanowi Marcinowi i zatwierdzają jej uposażenie.

Kop.: Kal. 9176, s. 113. Tytuł: Erectio Staw.

Uw.:Dok. dotyczy Stawu sąsiadującego tylko z województwem kal. (por. wyżej, dok. nr 1726 i 1727), ale drukujemy go tutaj ze względu na liczne powiązania Stawu z Kaliskiem.

Notum sit omnibus, tam presentibus, quam futuris, presencium paginulam audituris, quod nos Mathias plebanus de Blascouicze unacum Barthossio fratre nostro, advocato de opido dicto Staw, necnon sorore nostra Anastasia¹ publice profitemur universis, quod de consilio amicorum nostrorum et libera voluntate, sani mente et corpore, non compulsi, nec coacti, sed misericorditer decrevimus concorditer et letanter dedimus et assignavimus altare domino Martino capellano nostro² pure propter Deum ad redempcionem animarum predecessorum nostrorum et ob salutem pariter nostram, quod altare fundatum est ^a-b

ad honorem sancti Mathie et Mathei Apostoli et Ewangeliste

^c olim per patrem nostrum felicis memorie Jacobum in opido dicto Staw in eclesia Beatissimi Nicolai ad laudem et gloriam Omnipotentis et in posterum ad honorem sancti Mathie et Mathei Apostoli et Ewangeliste. Ad predictum enim altare adiungimus^d seu demonstravimus duas^e marcas grossorum Pragensium Polonicalis numeri et eandem pecuniam in diversis locis indicamus, videlicet duas marcas grossorum apud dominum Nicolaum et matrem eius precordialissimam, heredes de Staw³, que ad devocionem pertinent non nobis, sed predicto capellano, quolibet anno tenentur tradere indilate, in balneo dicti opidi quinque fertones, in maccellis carnificum quatuor^f fertones et aput nos, seu qui tenuerit advocaciam prenominatam, quinque fertones^g, que pecunia sepedicto Martino ad tempora vite sue pertinere inviolabiliter dinoscuntur. Si autem, quod absit, balneum et maccella combusta seu deserta fuerint, extunc nos easdem tenebimus reformare et pecuniam narratam ^h-i

capellanis nostris

altar[is]^j temporibus perpetuis exsolvere totaliter et complere obligamur^k. In cuius rei testimonium sigilla nostra presenti pagine sunt appensa.
Nos igitur Nicolaus cum matre predicta³ consencientesk, ut hac^l ^ł-m

prescripta obligacio

firmiter et inviolabiliter permaneret, cum sigilli nostri appensione iussimus roborare et hec omnia, ut preformiturⁿ, firmiter cum licencia et libera voluntate domini Johannis plebani dicti opidi⁴ ad evidenciam plenariam cum sui sigilli appensione in testimonium omnium premissorum, anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo secundo, presentibus^o nobili domino Martino herede de Kalinowa⁵.

^a-bsłowa te, powtórzone w tekście nieco niżej, wpisano tu w Kop. zapewne omyłkowo

^cnast. w Kop. słowa: Ad predictum enim altare assignavimus seu demonstravimus quinque marcas grossorum Pragensium Polonicalis numeri et eandem pecuniam in diversis, umieszczone tu na pewno omyłkowo, a powtórzone (niemal dosłownie) w tekście nieco niżej

^dtak poprawione inną ręką XV w., pierwotnie było assignavimus

^etak poprawione inną ręką XV w., pierwotnie było quinque (tak zachowało się też w powtórzonym omyłkowo zapisie tego ustępu, por. przyp. c)

^ftak poprawione inną ręką XV w.

^gnad wierszem dopisano i skreślono inną ręką XV w. [..........] que media marca solvetur

^h-itak poprawione inną ręką XV w., pierwotnie było capellano nostro

^jdopisane inną ręką XV w. na marginesie, potem przyciętym

^kdopisane inną ręką XV w.

^ltak Kop., zamiast hec

^ł-mtak poprawione inną ręką XV w.

ⁿtak Kop., zamiast preformatur

^otak Kop.

¹Błaszkowice czyli Błaszki w Sieradzkiem, na pograniczu kal. Pleban Maciej syn Jakuba (niżej) wyst. także 1386 (Zajączkowscy, Materiały I s. 18), jego rodzeństwo skądinąd nie znane; por. też wyżej, dok. nr 1763 z 1382 r., gdzie wójtem Stawu był jeszcze Jakub Piwoński.

²Marcin nie zidentyfikowany.

³Mikołaj ze Stawu wyst. także 1393, jego matka to być może Przechna ze Stawu wyst. jako wdowa 1398-99 (Zajączkowscy, Materiały II s. 116; tu także w 1392 r. jako oppidana de S.?), pani Stawska 1403 (KsKal. nr 719, 749).

⁴Jan, zapewne pleban ze Stawu, nie zidentyfikowany.

⁵Kalinowa w ziemi sier. Marcin wyst. od 1386, potem kasztelan sier. 1399, wojewoda sier. 1430, zm. 1438 (PSB XIX s. 564-565). [Ju]

Dokument Nr 1775

Inowrocław, 13 maja 1393

Sąd ziemski inowrocławski rozsądza spór Janny z Sieczkowic z Wojciechem z Trląga o brzegi jeziora.

Kop.: Poznań, WAP, Inowrocław Z. 2, k. 120v. Wpis w 1551 r. Tytuł: Privilegium adiudicatorium in literis pargameneis cum appenso sigillo.

Uw.:Wiadomość o dokumencie zawdzięczamy p. dr Sobiesławowi Szybkowskiemu z Gdańska.

Nos Jaroslaus de Sadlno iudex Iunivlad(islaviensis)¹ ad noticiam universorum, tam presentium, quam futurorum, cupimus devenire, quod cum termini celebrabantur in Wlad(islavia)² feria tercia Rogationum, et tunc serenissimus princeps et dominus, dominus Wladislaus Dei gratia rex Polonie fuit constitutus in Wlad(islavia) sub anno Domini millesimo tricentesimo nonagesimo tertio³, ubi etiam strennui milites et nobiles viri, domini Joannes palatinus Lantitiensis dictus Ligansa⁴, Tomko subpincerna Crac(oviensis), capitaneus Wlad(islaviensis) et Gniewkouiensis⁵, Sandiuogius palatinus Poznaniensis⁶, Nicolaus Kalis(iensis), Nicolaus Brestensis (iudices^a)⁷, Vbislaus subiudex Wlad(islaviensis)⁸ presidebant iuditio ex spetiali mandato domini regis nostri Polonie, et dum famosa domina Janna heredissa de Sierzkovicze⁹ citavit nobilem virum, dominum Albertum heredem de Trlang¹⁰ pro ripis sive littoribus circa lacus¹¹, in quibus se predictus Albertus intromiserat, domina vero offerebat suum verum et legittimum patrimonium. Tandem predictus Albertus dixit: "Volo probare cum istis, apud quos predictos lacus emi", quod admissum fuit, sed prefatus Albertus approbare non potuit neque voluit. Extunc nos ex consensu et voluntate predictorum dominorum, Deum habentes pre oculis, omnino volentes locum dare iusticie et veritati, prefate domine Janne predictas ripas sive litora adiudicavimus et presentibus adiudicamus cum omni iure et dominio, sibi et suis legitimis successoribus, cum omnibus fructibus, usibus, utilitatibus temporibus perpetuis duraturis, quod aquisivit suum verum patrimonium possiden(dum), haben(dum), prout sibi et suis legitimis successoribus melius videbitur expedire, Alberto vero de Trlang et sue posteritati perpetuum silentium imponentes. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum die, loco, anno, testibus, quibus supra.

^abrak Kop.

¹Jarosław z Sadlna sędzia ziemski inowrocławski 1393 (tutaj) - 1419 (KDW VI nr 372).

²Inowrocław (niekiedy nazwę mylono z Włocławkiem).

³Pobyt króla skadinąd nie znany, ale możliwy w tym czasie.

⁴Jan Ligęza z Niewiarowa wojewoda łęcz. 1374-1418 (Spisy łęcz.).

⁵Tomek z Węgleszyna.

⁶Sędziwój Świdwa z Szamotuł wojewoda pozn. 1393 (tu najstarsza wzmianka) - 1403 (Spisy wlkp.).

⁷Mikołaj z Wenecji sędzia kal. i Mikołaj z Kościelca sędzia ziemski brzeski kujawski 1386-1400 (KDW VI nr 372).

⁸Ubysław z Lipia podsędek inowrocławski 1393 (tutaj), wyst. jeszcze 1412 (inf. prof. Janusza Bieniaka).

⁹Sieczkowice na pd.-zach. od Inowrocławia, w pobliżu jeziora Trląg. Janna skądinąd nie znana.

¹⁰Trląg na zach. brzegu jez. Trląg. Wojciech, potem podkomorzy kal. 1401-14, zm. 1414/15 (Spisy wlkp).

¹¹Zapewne chodzi tu o brzegi jeziora Trląg. [Ja]

Dokument Nr 1776

Łęczyca, 16 maja 1393

Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla wymienionych posłów na rokowania z wielkim mistrzem krzyżackim.

Kop. papierowa, współczesna oryginałowi: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 169. Adresu i śladów uwierzytelnienia brak.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et heres Rusie etc. Venerabili viro, domino Conrado magistro generali ordinis Jerosolimitani sancte Marie Theutunicorum de Prusia¹ debiti favoris augmentum. Ad vestram presenciam dirigimus validos et honorabilem, videlicet Sandiuogium palatinum Kalisiensem, capitaneum Polonie Maioris², Nicolaum Strosberg prepositum Gnesnensem³ et Thomkonem subpincernam Crac(ouiensem) et capitaneum Cuyauiensem⁴, fideles nostros dilectos, presencium exhibitores, negociis et legacionibus nostris convencionem et captivos relaxandos concernentibus plenius eruditos. Quibus quecumque super premissis parte nostri vobis retulerint, indubie credatis tamquam nobis. Datum Lancicie in crastino Ascensionis Domini, que est dies Veneris XVI Maii anno eiusdem M^o CCC^o XC III^o⁵.

¹Konrad von Wallenrod wielki mistrz krzyżacki 1391-93.

²Sędziwój z Szubina.

³Mikołaj Strosberg prepozyt gnieźn., zm. 1413 (PSB XXI s. 94-95 - z błędami; Kowalski s. 225-226; GąsSkOf s. 74-75).

⁴Tomek z Węgleszyna podczaszy krak. 1386-1407 i starosta kujawski (tutaj), potem starosta generalny Wlkp. 1398-1409, kasztelan sandomierski 1407-09, zm. 1409 (Spisy młp.; Spisy wlkp.).

⁵Pobyt w Łęczycy zgodny z itinerarium królewskim. [Ja]

Dokument Nr 1777

[Poznań], 20 listopada 1394

Władze miasta Poznania zaświadczają, że Gertruda wdowa po Mikołaju Wenczke przekazała Małgorzacie Poschke i jej dzieciom dom przy ul. Wodnej.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania I, 1, s. 9. Wpis w 1402 r. Tytuł: Margrith Poschkenne.
Wyd.: WSvP, s. 46-47, wg Kop.

Wir nochgeschrebin Andris Clinkener burgirmeister, Hannos Beme, Peter vom Zande, Jurge Merkil, Jurge Zettow, Hannos Pfaffe, Nicze Litwin, Hanlen Molner rathmanne czu Pozenaw¹ bekennen offenlichin in desim briffe, das in der kenwertikeit der nochbenanten scheppin Hannos Czumpe, Niclos Kitlicz, Heynrich Botener, Peter Strosberg, Nicze Mathis, Michil Storkittil, Symko Stoyan, Niclos Pabisch in gehegitim dinge, das Peter Czeschmir unser stat voyt gesessen hat², kenwerticlich gestanden hat dy irbere vrawe Gerdrut, etwan Niclos Wenczken husvrawe mit wolbedochtem mute, mit gesundenem leybe und hat vorreicht und ufgegebin Margrithe Poschkynne unser meteburgerynne und ir kyndern ir hus, das do in der Wassergasse gelegin ist³, ebiclich czu besiczen mit sulcher undirscheit, wenne an der Margrithe icht geschege, so sal das hus an ir kinder gefallen und an der kinder neste noch der kinder tode an allerleye hindernisse. Des czu bekentnisse habe wir unser stat ingesegil an den briff lassen hengin. Gegeben am andertage noch senthe Elyzabeth tage noch Gotis gebort dreyczenhundirt iar dornoch in deme firde und newnczigisten iare.

¹Burmistrz pozn. kadencji 1394/95 Andrzej Klinkener i rajcy Jan Czech [starszy], Piotr z Piasków, Jerzy Merkiel, Jerzy Zet, Jan Fafko, Mikołaj Litwin, Hanlen (Alin, Hanlin?) młynarz.

²Ławnicy pozn. kadencji 1394/95 Jan Czump, Niklos (Mikołaj) Kitlicz (wyst. jako ławnik tylko tutaj, żył jeszcze 1403 - WSvP s. 49), Henryk Bednarz, Piotr Strosberg, Nicze Matysz, Michał Storkitel, Szymon Stojan, Mikołaj (Niklos) Pabisz, wreszcie wójt Piotr Cieszymir.

³Mieszczanie pozn. skądinąd nie znani. [Ja]

Dokument Nr 1778

Tuczno, 25 lipca 1395

Arnold z Gulcza mieszczanin z Tuczna prezentuje prepozytowi w Kaliszu Pomorskim kandydata na altarystę w Tucznie.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 20, k. 96 (pismo bardzo wyblakłe). Wpis 9 maja 1436. Tytuł: Tenor presentacionis ad altare Tuczno.

Honorabili viro, domino Henrico Pampe^a preposito in Kalissz¹, comisario^b ab honorandis et venerandis viris, dominis collacione^c capituli Poznaniensis diocesis in dicta prepositura in temporalibus et spiritualibus Arnoldus de Golcz civis civitatis Thucze² debitam obedienciam nostram cum promptitudine sinceri famulatus. Vestre paternitati ac reverencie duxi transmittendo vobis dominum Jacobum de Sancze presbiterum Poznaniensis diocesis³, presencium ostensorem, me^d elemosinas seu altare a me in ecclesia parrochiali civitatis Thucze ad nutum omnipotentis Dei et Beate Marie Virginis editum sincereque, pure propter Deum contuli, eundem presentando vestre paternitati, supplicando, quatenus sibi accenssum^e prefati altaris conferre dignemini mei serviminis ob respectum ipsumque ad idem in temporalibus et in spiritualibus investigantes. In huius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Tucz anno Domini M^o ^f-g

XXX^o

nonagesimo quinto, ipso die beati Jacobi Apostoli.

^atak Kop., Pape z nadpisaną kreską, oznaczającą skrócenie

^bodczyt niepewny

^codczyt niepewny, można też czytać colleccione

^dtak Kop.

^etak Kop., chyba zamiast accessum

^f-gtak Kop., zamiast CCC^o

¹Kalisz Pomorski, miasto w Nowej Marchii. Pleban Henryk Pape i mieszczanin z Tuczna Arnold z Gulcza wyst. w tejże sprawie także 1395 (KDW VI nr 344 i KDW III nr 1961, por. też wyżej, dok. nr 1766), zaś ksiądz Jakub de Sancze tylko jako wikariusz w Tucznie (KDW III nr 1961). Henryk Pape wyst. także 1389 (zob. wyżej, dok. nr 1766).

²Kalisz Pomorski, miasto w Nowej Marchii. Pleban Henryk Pape i mieszczanin z Tuczna Arnold z Gulcza wyst. w tejże sprawie także 1395 (KDW VI nr 344 i KDW III nr 1961, por. też wyżej, dok. nr 1766), zaś ksiądz Jakub de Sancze tylko jako wikariusz w Tucznie (KDW III nr 1961). Henryk Pape wyst. także 1389 (zob. wyżej, dok. nr 1766).

³Kalisz Pomorski, miasto w Nowej Marchii. Pleban Henryk Pape i mieszczanin z Tuczna Arnold z Gulcza wyst. w tejże sprawie także 1395 (KDW VI nr 344 i KDW III nr 1961, por. też wyżej, dok. nr 1766), zaś ksiądz Jakub de Sancze tylko jako wikariusz w Tucznie (KDW III nr 1961). Henryk Pape wyst. także 1389 (zob. wyżej, dok. nr 1766). [Ju]

Dokument Nr 1779

[Kalisz], 14 stycznia 1396

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Aminebir zapisała wszystkie swe dobra na rzecz fundacji altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9175, s. 817.

Nos consules Calisienses Henricus Schelesil, Nicolaus doctoris, Jacobus Zacharie, Johannes Mundil et Johannes Radost tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Anthonii, Johannis Scherer, Henrici Mundil, Johannis Skora, Petri Zyboth, Nicolai Radost et Petri Honuth, coram Jandrone de Schiltberg advocato tunc iudicio presidente¹, constituta in bannito iudicio honesta domina Margaretha Aminebirynne^a nostra concivis, sana mente et corpore, cupiens diem messionis extreme piis misericordiarum operibus prevenire, dedit, donavit et nomine veri et legittimi testamenti racionabiliter assignavit pro suo et progenitorum suorum animarum salutari remedio omnia et singula bona sua, tam mobilia, quam immobilia, quibuscumque nu(n)cupentur nominibus, pro altari de novo creando et eri(g)endo post vite sue tempora in ecclesia Sancti Nicolai in Calis honorabili viro, domino Martino canonico Legnicensi, Wratislauiensis diocesis, et post mortem eiusdem domini Martini filiis sororis eiusdem domini Martini, eligendo et constituendo executores sue ultime voluntatis et testamenti huiusmodi Nicolaum Stronichen collegam nostrum et Johannem Beuteler^b concives nostros tunc presentes et onus executorie huiusmodi in se suspicientes spontanea voluntate. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta post octavas Epy(phani)e Domini sub anno nativitatis eiusdem millesimo tricentesimo nonagesimo sexto.

^aodczyt niepewny, można też czytać Anunebirynne, Aunuebirynne itp.

^bodczyt niepewny, można też czytać Benteler

¹Władze Kalisza kadencji 1395/96: burmistrz Henryk Schelesil, rajcy: Mikołaj Doktor, Jakub Zachariaszowy, Jan Mundel, Jan Radost, ławnicy: Antoni (Erchard?), Jan Scherer, Henryk Mundel, Jan Skora, Piotr Seibot, Mikołaj Radost, Piotr Homut, wójt Jandro z Ostrzeszowa (Schildberg). [Ju]

Dokument Nr 1780

[Kościan], 31 maja 1396

Rajcy miasta Kościana polecają rajcom toruńskim mieszczanina Henryka Beyera.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4010. Papier 213 × 130 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć (jak Engel 1894 s. 9) w naturalnym wosku, zamykająca list, przykrywająca pasek zamykający list, zachowana w ok. 1/2, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Nacięcia do paska zamykającego list.

Uw.:List pisany tą samą ręką, co dok. nr 1783.

^a-b

Den erenwirdegen und vorsichtegen burgirmeyster und rothern in der Aldin Stat zcu Thoran, unsern lieben vrunden und gunnern s(al) d(er) b(rif)

.
Vruntlichin gruz mit dinste zcuvor. Erbar hern und lieben vrunde^c! Wir thun / uch wissinde sein, das vor uns in eyn gesessin roth komen sein dy / vromme knechte Heynrich Pirbin und Petir Beuer^d und haben vor uns / williklich bekant, das Heynrich Beyer, czeger des briffes, elichin geborn ist von eyme rechten evatir und emutir, dy vrome, erbar lwte sein, und sine mutir noch zcu uns ist, sundirlich im der vatir gestorbin ist. Hirumme bete wir uwir ersamkeyt flelichin, das ir im an syme gescheffte guten willen, willige gunst und stete vorderunge irczegit und beweyst. Das wolle wir kegen uch hoch vordinen. Gegeben zu vigilia Corporis Christi nostro sub secreto civitatis anno Domini M^o CCC nonagesimo sexto.
Burgermeyster und ratmane
zcu Costan.

^a-bna odwrociu Or.

^cnadpisane Or.

^dmożna też czytać Bener Or. [Ju]

Dokument Nr 1781

Malbork, 3 lipca 1396

Wielki mistrz krzyżacki prosi starostę generalnego Wielkopolski Sędziwoja z Szubina o interwencję u starosty opoczyńskiego Pietrasza Rpiszki w sprawie mieszczanina toruńskiego Mikołaja Snewisa.

Kop. papierowa, współczesna oryginałowi: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 185. Ślady po złożeniach. Śladów uwierzytelnienia brak.
Reg.: Katalog dokumentów i listów krzyżackich Archiwum Państwowego w Toruniu, t. I (1251-1454), wyd. A. Radzimiński, J. Tandecki, Warszawa 1994, nr 72 (tu przekaz traktowany jako or.).

Uw.:Przeciw uznaniu niniejszego przekazu za or. przemawia przede wszystkim brak uwierzytelnienia listu oraz fakt, że miasto Toruń nie było odbiorcą (adresatem). Podobnie jak i w innych wypadkach (por. np. niżej, dok. nr 1784), kancelaria wielkiego mistrza przesyłała odpis listu do zainteresowanego jego treścią - w tym wypadku do rady miejskiej Torunia.

Magister generalis ordinis Theo(toni)corum¹. ^a-b

Nobili domino Sandziuogio palatino Kalisiensi necnon capitaneo Maioris Polonie generali², amico nostro sincero d(an)d(um)

.
Nobilis domine, amice noster sincere! Vestre amicabili dilecioni proponimus in hiis scriptis, quod quidam fidelis noster subditus Nicolaus Snewys dictus, concivis Thoronensis³ in nostra constitutus presencia nobis proposuit querulose, quomodo ipse ad mandatum illustris principis, domini Semouithi ducis Maszouie⁴ se literis cum suis versus Cracouiam ad zuppariam transtulisset, inibi a quodam cive unam sommam^c pecunie ex parte eiusdem domini ducis postulandam ac capiendam et in eadem via regia idem noster subditus antedictus Nicolaus Snewys per nobilem et validum dominum Petrasschium Erpischky in Opaczin capitaneum⁵ fuit captivatus et per eundem miserabiliter et graviter carceribus detentus et exaccionatus, tam diutine inibique detentus, quot idem dominus dux Mazouie tandem de captivitate sua instructus et informatus ipsum nostrum subditum de captivitate sub caucione exaccionaria erga dominum Petrassium fideiussorie pro una summa pecunie satis duriter exbrigavit, pro qua exaccione pecuniaria idem noster subditus cottidianas patitur moniciones innocenter et minus iuste. Unde, domine ac amice noster carissime, vestram, in quam confidimus, amiciciam rogitamus studiose, quatenus eundem dominum Petraschium in Opaczin capitaneum instanter amic(abilibus) ac piis informacionibus instuere^d velitis, nostri amoris intuitu, ut eundem nostrum subditum sepenominatum ab omni captivitatis, arrestacionis, impeticionis, exaccionis ac monicionis onere liberum procuret et solutum. Cum nos ipse et nostrates omnes adversus eundem dominum Petraschium et cum eo nichil aliud scimus et sentimus, quam quod veram amiciciam concernit et sinceram. Preterea, si idem dominus Petraschius aliquam adversitatem habuerit in casu contra quempiam nostrarum terrigenarum, dum requisiti fuerimus, sibi de tocius iusticie providebimus complemento. Amicabile responsum necnon amicabilem composicionem et decisionem petimus^e elaborare. Quod vestram apud sinceritatem^f et in vestris coniunctis subditis, ubi opportunum fuerit, recompensare pretendimus tempore et loco congruente. Datum in castro nostro Marienburg feria secunda infra octavas Petri et Pauli beatorum Apostolorum anno LXXXXVI^to.

^a-bna odwrociu Kop.

^ctak Kop.

^dtak Kop., zamiast instruere lub instare

^etak Kop., zamiast petemus

^fdziurka, odczyt niepewny Kop.

¹Konrad von Jungingen, wielki mistrz 1393-1407.

²Sędziwój z Szubina.

³Mikołaj Snewis (Snelvys) kuśnierz ze Starego Miasta Torunia, wyst. 1388-1400 (LibScabVCT; zob. też Ciesielska, Wykazy).

⁴Siemowit IV książę mazowiecki, zm. 1426 (PSB XXXVII s. 76-81).

⁵Nie zidentyfikowany przez wydawców Reg. Piotr, to napewno Piotr Rpiszka z Bedlna (w powiecie opoczyńskim) i z Kask, bliski współpracownik Siemowita IV, potem ochmistrz dworu królowej Jadwigi 1396, kasztelan wiślicki 1396, starosta opoczyński już 1394, zm. 1402 (PSB XXVI s. 383-386). [Ja]

Dokument Nr 1782

[Poznań], 31 lipca 1396

Władze miasta Poznania zaświadczają, że sprzedały łaziebnikowi Mikołajowi Trochtil łaźnię obok kościoła Św. Marii Magdaleny w zamian za czynsz.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania I, 1, s. 41. Wpis w 1412 r.
Wyd.: WSvP, s. 78-79, wg Kop.

In dem namen unsers Herren amen. Czu ebigen geczeiten. Wir nochgeschreben Jurge Merkil, Andris Clinkener, Hanlen Molner, Petir vom Szande, Jurge Zettaw, Symko Stoyan, Handzel Bemchin, Barthos rotmanne der stat czu Poznaw¹ bekennen allen kegenwertigen unde nochkomenden, das wir mit vollem rote unserer gesworen, der aldisten unde der ganczen gemeyne unser stat czu Poznaw recht unde redelich vorkawfft haben durch der stat nucze willen unser bastube bey synte Marien Magdalenen in unser stat gelegen, Nicze Trochtil dem badir² unde seynen nesten nochkomelyngen ebiclich czu besiczczen, czu vorkewfen, czu vorgebin, czu thun unde czu lozin an allirley hyndirnisse, in sulchir mose, das der vorgenante Trochtil unde seyne nochkomelinge alle jor off synte Mertyns tag [11 XI] czw marg ebigis czynses der stat von derselbegen badstobin geben unde gelden sal, se sey gebawet adir ungebawet. Des czu bekentnisse habe wir unsir stat ingesegil an den briff anlozin hengen an synte Petirs obinde noch Cristi gebort driczenhundirt jar darnach in dem sechten unde newczisten jare.

¹Rajcy pozn. kadencji 1395/96: Jerzy Merkiel, Andrzej Klinkener, Hanlen (Alin, Hanlin?) młynarz, Piotr z Piasków, Jerzy Zet, Szymon Stojan, Jan Czech [starszy] i Bartosz (zapewne Bartosz Ute).

²Łaziebnik pozn. Nicze Trochtil skądinąd nie znany. [Ja]

Dokument Nr 1783

[Kościan], 27 czerwca 1397

Rajcy miasta Kościana polecają rajcom toruńskim mieszczanina Jakuba syna Piecza sołtysa z Sierakowa.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4015. Papier 210 × 114 mm. Na odwrociu ślad odciśniętej pieczęci w ciemnym laku, przykrywającej pasek zamykający list. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

Uw.:List pisany tą samą ręką, co dok. nr 1780.

^a-b

Denn erenwirdegen .. und vorsichtegen burgirmeyster, rotherren und der ganczen gemeynen czu Thoran in der Alden Stat, unsern lieben gunnern s(al) d(er) b(rif)

.
Unsern vruntlichin gruz mit dinste vorbenanth. Erenwirdege, lieben hern und gunner! Wir thun / euwir ersamkeyth wissinde sein, offintlich in desim brife bekennende, das Jacob, Pecze scholczen / son von Schirke¹, dem Got gnode, czeygir des briffes, bey und mit uns gewest ist geczon / und geborn ist in unserer stat Costan alz eyn vrom, erbir knecht und elich geborn von vatir und mutir von vromen, erbern lewten, dye czu uns in unserm goteshawse in dem namen Gotes rwen und rasten alz vrome getrw^e lewthe, und wenne im lo^este und behagthe syne wonunge czu uns, alz ze sine eldern czu uns, dywile en Goth des leben gunde, erbarlich hatten, der welde wir im ouch gerne und vruntlich gunnen. Sintdemmole, das im denne syme wonunge und wesen zu euwch und euwch behayth und liebith, betten euwre vruntschaft dinstlich und flelich, das ir im lipliche gunst, guten willen und vruntliche vorderunge geruch beweysen und irczegen an syme schefftnisse. Des wolle wir um euwch williclich vordinen in eym semlichin adir vil grosserm und den euwren. Gegeben an der methewoche noch sente Johannis Baptiste tage under unserer stat secretum sub anno Domini M^o CCC nonagesimo septimo.
Burgirmeyster und rathmanne zu Costan.

^a-bna odwrociu Or.

¹Sierakowo, wieś tuż na pn.-zach. od Kościana, własność miasta Kościana (Koz. 3 s. 191-192). Jakub i Piecz skądinąd nie znani. [Ju]

Dokument Nr 1784

Kalisz, [1389-1397]

Sędziwój z Szubina prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o wyrozumiałość z powodu zwłoki w przekazaniu dokumentu królewskiego potwierdzającego układ uzgodniony w Malborku.

Kop. papierowa, współczesna oryginałowi: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 238/2. Śladów uwierzytelnienia brak.

Uw.:Niniejszemu listowi Sędziwoja z Szubina towarzyszy or. list przewodni wielkiego mistrza do rady miejskiej Torunia, datowany w środę po Zesłaniu Ducha Św., informujący m. in.: wir senden euch dese ingeslossen copie des briues, den uns her Sandiwog(ius) gesandt hat... (Toruń, WAP, Katalog I dk. 238/1; por. Katalog dokumentów i listów krzyżackich Archiwum Państwowego w Toruniu, t. I (1251-1454), wyd. A. Radzimiński, J. Tandecki, Warszawa 1994, nr 58, tam też, za M. Magdańskim, Organizacja kupiectwa i handlu gdańskiego do roku 1403, Toruń 1939, s. 128, datacja listu wielkiego mistrza na 12 maja 1391).

Domine graciose! Scripsit michi vestra gracia, quod michi egre ferre ac inputare nollet pro eo, quod literam consensus serenissimi principis ac domini / nostri, domini regis Polonie graciosi¹, super tractatu et pleniori condictacione, uti in Marienburg mutuo condictavimus, e(idem) v(estre) gracie / octo diebus ante festum Penthekostes^a dirigere non valui et vestra eadem gracia eandem literam consensus predicti domini nostri regis usque / ad festum Penthekostes^a nunc proxime venturum prestolari et expectari wlt animo libenti, de quo gracie vestre refero eximias graciarum acciones. Nam Deo testificante nunccius meus a domino nostro rege gracioso hucusque non revenit, sed Altissimo annuente nisi venerit^b, extunc e(idem) v(estre) gracie literam nostri domini regis usque Thorun sine dolo et fraude dirigere festinabo absque mora. Supplico igitur e(idem) v(estre) gracie cordis intimo ex affectu, quatenus, si dicta litera in Thorun vestre gracie presentata extiterit, michi literam consimilis materie iuxta condictacionem in Mar(ienburg) alternatim inter nos factam e(adem) v(estra) gracia, de qua nimium confido, nunccio meo, qui gracie v(estre) literam regalem assignaverit seu presentaverit, dignetur benigniter assignare. Si autem idem nunccius meus per terram v(estre) gracie venerit et remeaverit vestreque gracie literam nostri domini regis predicti assignaverit, extunc peto instantissime eandem v(estram) graciam, quatenus eidem nunccio vestram literam consimilis materie dignetur assignare. Super omnia supplico gracie v(estre) instantissime, quatenus si nunccius super festo Penthecostes pretuito cum literis predictis non revenerit, quod vestra gracia modicum ulterius dignetur prestolari, nam nisi remeaverit e(idem) v(estre) gracie literam consensus predicti domini nostri regis sine dolo et fraude transmittere non obmittam. Datum in Kal(is) feria sexta proxima ante diem festi Penthecostes.
Sandziwogius palatinus Kalisiensis et capitaneus Maioris Polonie generalis², vestre gracie servitor.

^atak Kop.

^bpoprawiane z venerint Kop.

¹Tj. Władysława Jagiełły.

²Sędziwój z Szubina. Datę dok. wyznacza czas piastowania przezeń starostwa generalnego Wlkp. [Ju]

Dokument Nr 1785

[Kalisz], 30 maja 1398

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że sprzedały czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi synowi Gotarda.

Kop.: Kal. 9176, s. 79, w transumpcie władz miasta Kalisza z 12 czerwca 1422 - zob. niżej, nr 1938.

Nos consules Kalisienses Henricus Schelesil, Jandro de Schiltberg, Nicolaus de Strona, Johannes Mundil et Petrus Homuth¹ tenore presencium publice recognoscimus universis, quod de comuni consensu et voluntate iuratorum et communitatis civitatis nostre, rite et racionabiliter vendidimus pro octuaginta marcis grossorum Pragensium Polonicalis numeri octo marcas Polonicalis monete et numeri census annui, solvendas atque dandas annis singulis in et super quelibet (Quatuor^a) Tempora anni duas marcas, honesto viro Nicolao Gothardi concivi et college nostro suisque heredibus et successoribus legitimis tamdiu de anno ad annum, quousque nos vel successores nostri consules Kalisienses existentes pro tempore eundem censum pro octuaginta marcis (monete^a) et numeri predictorum duxerimus seu duxerint reemendum. In cuius rei testimonium civitatis nostre maius sigillum presentibus duximus appen[dendum^b]. Actum et datum feria quinta proxima ante festum Sancte Trinitatis anno Domini millesimo CCC^o XC octavo.

^abrak Kop.

^bplama atramentu Kop.

¹Rajcy Kalisza kadencji 1397/98: Henryk Schelesil, Jandro z Ostrzeszowa, Mikołaj de Strona (= Strönchin?), Jan Mundel, Piotr Homut. [Ju]

Dokument Nr 1786

Oborniki, 11 lutego 1399

Rajcy miasta Obornik polecają Hannosa z Obornik rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4029. Papier 222 × 117 mm. Na odwrociu ślad pieczęci wystawcy w zielonym laku (zapewne jak Engel 1894, s. 16), przykrywającej pasek zamykający list, złamanej.

^a-b

Circumspectis viris, dominis .. preconsuli necnon consulibus Antique Thorunie, amicis nostris predilectis presentetur

.
Amica dilecione premissa. Domini et amici multum adamandi! Dominacioni vestre / amice reseramus per presentes clarius, qui Hannos presencium exhibitor se rite, / iuste atque honeste conservavit diebus suis singulis modis, quibus licuit / ac licet honestis, eciam progenitus persistit parante ab utroque honesto necnon awi civitate in nostra extant mortui et in rem iudicatam transiiverat^c laudabiliter honestius. Pro quo amice vestre dileccioni petitantes flagittamus, quatenus sibi in rebus erga vos agibilibus graciosos ac promotorios exhibeatis, quod erga dominacionis vestre amicicie casu quovis se offerente wolumus in simili vel maiori promereri. Datum in Oborniki ipso die Carnisprivii, civitatis nostre sub sigillo. Datum anno Domini M^o CCC nonagesimo nono.
Consules civitatis Obornicensis
vestri in omnibus scribunt.

^a-bna odwrociu Or.

^ctak Or.

¹Hannos może ident. z wyst. 1400 (niżej, dok. nr 1794). [Ja]

Dokument Nr 1787

[Poznań], 21 lutego 1399

Rajcy miasta Poznania po zasięgnięciu opinii stelmachów i kołodziejów polecają pachołka Wawrzyńca Rothe rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. 4030. Papier 221 × 145 mm. Na odwrociu złamana pieczęć sekretna wystawcy w czarnym laku (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), przykrywająca pasek zamykający list, zachowana fragmentarycznie.

^a-c

Den erbirn, wolwissindin .. rathmannen^b in der Alde Stat czu Thoron, unsern liebin vrunden d(an)d(um)

.
Dinstlichin grus czuvor. Liebin vrunde! Vor uns haben bekant / dy stelmachir und dy .. rademachir unser stat czu Pozenaw, / das Lorencz Rothe¹, des briffes czeigir, sich erlich und erbirlich by en / als eyn getrawer, vromer knecht gehalden hat. Ouch wir wissen von em nicht andirs, wenne gut czu sagen. Betten wir ewer erbirkeit dinstlichin, das ir em gunst, vorderunge und guten willen irczeigit an synen sachin. Das wellen wir ummb euch vordinen. Gegeben am freitage vor Reminiscere anno Domini et cetera XC^o nono.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-cna odwrociu Or.

^bnast. skreślone hat Or.

¹Wawrzyniec Rothe wymieniany jest wśród kołodziejów toruńskich w spisie z 1404 na tabliczkach woskowych (Tabliczki woskowe miasta Torunia, ok. 1350 - I poł. XVI w., wyd. K. Górski, W. Szczuczko, Warszawa 1980, s. 25 - tu błędnie odczytany jako Rode). Por. też K. Mikulski, Problem tzw. "wyspy" toruńskiej w świetle źródeł podatkowych, Zapiski Historyczne 61, 1996, z. 1, s. 8-9. [Ja]

Dokument Nr 1788

[Kalisz], 23 maja 1399

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Wawrzyniec, zapisał czynsz altaryście kościoła parafialnego Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 64. Tytuł: Secuntur domini Johannis Golisch.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Strochin, Henricus Schelesil, Henricus Mundel et Johannes de Bochna tenore presencium recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Petri Hanuth, Jankonis Radost, Johannis Schelesil, Pauli Goluch, Martini Ronchret, Martini Hedloff et Petri Bochner, coram Jacobo Zacharie advocato¹ iudicio presidente, constitutus in bannito iudicio honestus vir Laurencius braseator, concivis et collega noster, sanus et integer racione existens, non compulsus, nec coactus, sed voluntarie, iuste vendicionis titulo resigna(vi)t rite et racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis solvendam atque dandam annis singulis in et super Carnisprivio de et super domo sua aciali sita in platea Wratislauiensi ex opposito domus Nicolai Bivris^a, discreto domino Johanni Golusch altariste parrochialis eclesie Sancti Nicolai civitatis nostre predicte suisque legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque idem Laurencius aut heredes seu successores ipsius legitimi eundem censum medie marce pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum Penthecostes anno Domini millesimo tricentesimo nonagesimo nono.

^aodczyt niepewny

¹Władze Kalisza kadencji 1398/99: burmistrz Mikołaj Strönchin, rajcy: Henryk Schelesil, Henryk Mundel, Jan z Bochni, Bochner, ławnicy: Piotr Hanut, Jan Radost, Jan Schelesil, Paweł Golisz, Marcin Ronchret, Marcin Heydloff, Piotr Bochner, wójt Jakub Zachariaszowy. [Ju]

Dokument Nr 1789

Kalisz, 17 czerwca 1399

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Pietrasz z Pawłowa sprzedał część Pawłowa oraz sołectwo tamże Żegocie z Żernik, a ten oddał te dobra altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 109-110. Tytuł: Sequitur litera seu privilegium domini Andree de K., oraz ręką XVI w.: Simonis et Jude in ecclesia Sancti Nicolai; 2. Kal. 9176, s. 287-288. Tytuł: Sequitur privilegium Andree altariste altaris beatorum Simonis et Jude Apostolorum.

Uw.:Wydanie oparto na Kop. 2.

Nos Thomco subpincerna Crac(ouiensis) et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus, quibus expedit, universis presentibus et futuris noticiam presencium habituris, quod ad nostram aliorumque eiusdem terre nobilium veniens presenciam nobilis vir Petrassius heres de Pawlowo², non compulsus, non coactus, neque errore aliquo seductus, sanus mente et corpore existens, usus amicorum suorum consilio, quinque mansos cum dimidio manso sive laneos quinque cum dimidio laneo suos et totum servicium scolteti, qui scultetus quatuor mansos seu laneos liberos obtinet et possidet ibidem in villa Pawlowo dicta, que ipsum Petrassium ex successione paterna concernebant, in districtu Kalis(iensi) consistenti, cum omni iure et dominio, sicut solus tenuit et possidet^a, et cum omnibus attinenciis suis, agris, pratis, pascuis, stagnis, paludibus [s. 110], lacubus, piscinis, aquis ac eorum decursibus, borris, silvis, gaiis, rubetis, mellificiis, censibus, proventibus ac obvencionibus universis ad quinque mansos cum dimidio laneo quomodolibet de iure pertinentibus et prout quinque mansi cum dimidio manso in longitudine et latitudine in suis graniciis circumferencialiter sunt distincti et limitati, nobili viro, domino Zegothe heredi in Zyrniky^b³ pro centum marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis consueti, pro qualibet marca quadraginta et octo grossos numerando, vendidit in perpetuum dictosque quinque cum dimidio mansos cum omnibus atinenciis et utilitatibus predictis, nullum ius nec dominium sibi neque suis successoribus legitimis ibi reservando, rite et racionabiliter resignavit in perpetuum per eundem dominum Zegotham [s. 288] tenendos, habendos, utifruendos, donandos, alienandos et ad usus voluntarios convertendos, prout sibi melius et utilius videbitur expedire. Quiquidem dominus Zegotha prefatos quinque cum dimidio mansos ibidem in Pawlowo cum servicio sculteti toto ibidem ob remedium progenitorum, sue et successorum suorum animarum ad altare, quod in honore beatorum Simonis et Jude Apostolorum in eclesia Sancti Nicolai in civitate Calis plantari debet et erigi, pro sustentacione altariste, qui ad eundem altare canonice fuerit institutus, post vite sue tempora cum omni iure et dominio, proventibus, utilitatibus et obvencionibus universis superius expressatis asscripsit, contulit, apropriavit, donavit et ex sua liberalitate imperpetuum coram nobis racionabiliter resignavit. Quasquidem vendicionem, resignacionem et donacionem, sic, ut premittitur, coram nobis factas, ratas per omnia habentes et gratas, ipsas approbamus et presentibus confirmamus imperpetuam valituras. Harum quibus nostrum sigillum est appensum testimonio literarum. Datum in Calis feria tercia post festum beatorum Viti et Modesti Martyrum anno Domini millesimo tricentesimo nonagesimo nono, presentibus honorabilibus et nobilibus viris, dominis Andrea preposito Kalisiensi de Zydowo^c⁴, Floriano de Korithnycza^d capitaneo Myedzyrzeczensy^e⁵, Henrico de Zymnowoda⁶, Philipo de Czelcze^f⁷, Abraham Rosuth^g dicto⁸, Petrassio Szathcowsky^h⁹, Nicolao de Gora Craczekⁱ dicto¹⁰ heredibus ac aliis quampluribus fidedignis.

^atak obie Kop., zamiast possedit

^bZirnyki Kop. 1

^cZidowo Kop. 1

^dKorithnicza Kop. 1

^eMyedzirzecensy Kop. 1

^fZelcze Kop. 1

^gRozuth Kop. 1

^hSzatherwski Kop. 1

ⁱCracek Kop. 1

¹Tomek z Węgleszyna.

²Pawłów par. Droszew, na zach. od Kalisza (Koz. 1 s. 21, 5 s. 138). Pietrasz z drobnej szlachty podkaliskiej, zapewne ident. z Piotrem, Pietraszem, wyst. 1401-09 (KsKal. s. 296-297).

³Żerniki par. Blizanów, na pd.-zach. od Stawiszyna (Koz. 5 s. 568). Żegota wyst. od 1394 (KDW III nr 1954, 1964), nie żył już 1402 (KsKal. s. 324).

⁴Andrzej z Żydowa, zapewne ident. z Andrzejem synem Jana z Klęki notariuszem publicznym 1388, prepozytem kapituły kolegiackiej w Kaliszu 1395-1411 (J. Latzke, Prałaci i kanonicy kolegiaty kaliskiej do połowy XV w., maszynopis UMK, Toruń 1973, s. 20, 28), otrzymującym prowizję (nie zrealizowaną?) na kanonikat gnieźn. 1399, potem biskupem kamienieckim 1411, zm. 1413? (BullPol III s. 249; KDW VII nr 579/2; PSB I s. 103).

⁵Korytnica w województwie sandom. Florian nazwany starostą Międzyrzecza tylko tutaj (choć por. wzmiankę o byłym staroście Tworzyjanie [= Florianie] w KDW VIII nr 949), potem podczaszy sandom. 1400, starosta podolski, ruski, kasztelan wiślicki 1410, starosta przedecki, zm. 1436 (Spisy młp. s. 339).

⁶Zimnawoda par. Cerekwica, na pd.-wsch. od Borku Wlkp. Henryk (Andrzych) wyst. od 1388, kasztelan ksiąski 1399-1404 (KDW VII nr 401/2).

⁷Cielcza, wieś par. na pn.-wsch. od Jarocina. Filip wyst. od 1389, potem kasztelan ksiąski 1412, zm. 1416/17 (KDW VII nr 416/5).

⁸Abraham Roszust zapewne ident. z Abrahamem z Psar k. Ostrowa Wlkp., znanym dotąd w l. 1411-37 (KDW VIII nr 931/10).

⁹Piotr, Pietrasz Szadkowski zapewne z Szadka w par. Pamięcin, na pn.-zach. od Kalisza; wyst. także 1405-06 (KsKal., s. 313).

¹⁰Góra nie zidentyfikowana. Mikołaj zw. Kraczek wyst. także w tymże roku (KDW III nr 1996). [Ju]

Dokument Nr 1790

Pyzdry, 28 sierpnia 1399

Rajcy miasta Pyzdr polecają rajcom toruńskim kowala Niklosa Rumeland.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4031. Papier 217 × 115 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894 s. 16) w ciemnym laku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den ersamen und wolwissindin burgermeister und rathmanen czu Torin in der Aldin Stad d(an)d(um)

.
Willigin dinst mit fruntlichir begerunge czuvor. Ersame herren, unsere / gunstige frunde! Vor unsern syczindin rath sint vorkomen di hantwerg/meistir und eldistin der smede in unserer stad bekende bi gutin truwen, das / Niclos Ru^emelant, czeiger dis brivis, syn hantwerg bi en gelart habe und hat sich subirlich, fromlich und erbarlich gehaldin als eyn from, erbar knecht. Ouch habin si bekant und wir bekennen ouch desselbin, das der egenante Niclos Ru^emelant¹ fon fromen, erbern eldirn elich ist geborin, di sich mit uns erbarlich alle ir tage habin begangin. Betin wir hirumme uwir gunstige gunst mit ganczem fleisse, das ir demselbin Niclos Ru^emelant geruchit und wellit gunst, vorderunge und gutin willin irczeigin und bewisin, dorch unsers dinstes wille, als wir allewege tun wellin keyn der uwirn. Gegeben czy Pysir am dornstage noch Bartholomei anno Domini etc. nonagesimo nono.
Rathmanne czu Pysir.

^a-bna odwrociu Or.

¹Około 1400 w Toruniu wyst. Rumelant nożownik (Ciesielska, Wykazy). [Ju]

Dokument Nr 1791

24 czerwca 1400

Henryk Oppeln z Koszanowa nadaje miastu Śmiglowi urządzenia targowe.

Kop.: Poznań, WAP, Wschowa Gr. 18, k. 200v-201. Wpis 24 marca 1580.

Ich Heynrich von Oppeln her zu Cosnaw¹ bekenne und thue kundt offentlich in diessem brieffe allen, die bey em seyn oder hören lesen, das ich mit wolbedachtim muthe und mit rathe meiner frunde gegeben haben und begegenedigatt durch besserung meiner und meiner nachkömlingen willen die stadt Coschnaw¹ mit dem ganzen saltzmarckte ewen^a dahin. Darzu gebe ich die wage, den schergaden, zwey brodtbencke, zwey fleischbencke, zwey schuebencke und die hohen kraune^b und die teiche, die umb den stadtgraben gelegen seindt, und alles das da hie benandt, auch einwendig. Des zu mehrer beste[k. 201v]tigung hab ich mein insigell an diesen brieff gehangen. Gegeben nach Christi geburt tausendt jhar und vierhundert in s(anct) Johannistage.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast krame

¹Koszanowo, wieś par. na pd.-zach. od Kościana. Dok. niniejszy jest uważany za jeden z aktów lokacyjnych miasta Śmigla, które powstało na gruntach wsi K.; o dok. i Henryku z Opalenia i K. zob. SHGPoz. II s. 337-339. [Ju]

Dokument Nr 1792

Troszyn, 6 września [1400]

Siemowit IV książę mazowiecki informuje wojewodę kaliskiego Sędziwoja z Szubina, że jeszcze za życia wojewody płockiego Abrahama i za jego pośrednictwem spłacił wszystkie długi Olbrachtowi Ruesowi.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 224. Papier 222-224 × 130 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy w czerwonym wosku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana (jak S. K. Kuczyński, Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław 1978, s. 341, nr 42). Tenże dok. zachowany także we współczesnej mu, nie uwierzytelnionej kopii (Toruń, WAP, Katalog I, dk. 225).

Uw.:W tej samej sprawie zob. niżej, dok. nr 1793, 1795, 1831, 1855.

Semouithus Dei gracia /
dux Mazouie etc.¹ /
^a-b

Valide strenuitatis viro, domino Sandziuog(io) palatino Kalisiensi², nostro compatri et amico d(an)d(um)

.
Nobilis compater et amice dilecte! Literas vestras sano percepimus intellectu, in quibus nobis et / consorti nostre, ceteris nostris fidelibus eciam scribitis de summa pecuniarum, in quibus mediantibus / circa et apud Olbrecht Ru^es³ essetis obligati. Nos monendo, unde vestre amicicie recordamur, / quomodo predictum oretenus, demum per nuncios, postmodum vero per literas nostras habuimus vobis dicere et intimare, quod eadem pecunia dudum per dominum Abraham condam palatinum nostrum Plocensem⁴ ipsi Olbrecht Ru^es est persoluta, quodque et ipse dominus Abraham tunc, dum adhuc vixerit in humanis, coram vobis et ipso Olbrechtone palam recognovit, quoniam liquet bene tote civitati Thoruniensi et precipue consulibus, quomodo ipse dominus Abraham per totam civitatem querebat et clamavit ac in pretorio pro(te)stabat, viva voce interrogans, utrum aliqua debita nostra vel nostrorum fideiussorum adhuc forent^c, eadem persolvere et satisfacere atque exbrigare volens, an non. Qui tunc omnes et singuli civitatis inhabitatores asserebant nulli ex eis aliquod debitum per nos vel pro nobis tenere et sic husque huc nullus hominum nos vel nostros monebat, donec primo post mortem ipsius Abrahee. Et cum scitis, dilecte amice, quod nos nunquam vos ad aliqua alicui obstagia facienda obligavimus neque nos vobis inscripsimus, licitum tamen est vobis facere, quid velitis, nichilominus rogitamus, quatenus nos de dictis pecuniis monere nolitis, cum dudum sint persolute. Datum in Throszino⁵ feria secunda proxima ante festum Nativitatis Virginis gloriose⁶.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone cas... Or.

¹Siemowit IV.

²Sędziwój z Szubina.

³Olbracht (Albrecht) Rues zapewne ident. z Albrechtem Russe ławnikiem i sołtysem Starego Miasta Torunia wyst. 1389-1403 (Liber scabinorum Veteris Civitatis Thoruniensis 1363-1428, wyd. K. Kaczmarczyk, Toruń 1936, s. 458).

⁴Abraham Socha wojewoda mazowiecki (płocki) 1383, zginął nad Worsklą 1399, zob. A. Supruniuk, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374-1426), Warszawa 1998, s. 121-124.

⁵Troszyno (Troszyn Polski), wieś par. na pd.-wsch. od Płocka.

⁶Datę listu wyznacza data śmierci Abrahama Sochy (16 sierpnia 1399) oraz - najpewniej - tejże sprawy dotyczący list Sędziwoja z Szubina z końca 1400 r. - niżej, dok. nr 1793. [Ja]

Dokument Nr 1793

Szubin, 12 września [1400]

Sędziwój z Szubina jako poręczyciel księcia mazowieckiego Siemowita IV prosi rajców Torunia, aby wyjaśnili, czy książę spłacił dług Olbrachtowi Ruesowi.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 241. Papier 290 × 205 mm. Na odwrociu ślady pieczęci wystawcy w zielonym laku, przykrywającej pasek zamykający list.

Uw.:W tej samej sprawie zob. wyżej i niżej, dok. nr 1792, 1795, 1831, 1855. Wszystkie osoby objaśnione w poprzednim dok.

^a-b

Viris, ex quorum prudencia multi capiunt vestigium et doctrinam, dominis consulibus in Thorun, amicis nobis sincere carissimis presens

.
Progustatis singulis mere amicabilitatis complacenciam intentibus et amorem. Circumspecti viri, amici nobis / finitivi carissimi! Noveritis, quod Olbracht Ru^es vester consodalis nos graviter amonet pro quadam fideiussoria / caucione, quam pro illustr(issim)o principe ac domino Semouitho duce Mazouie olim metXII prestiteramus, / ad quem eciam dominum Semouitum ducem Mazouie nostram literam noviter direxeramus, ipsum amonentes, quod de dicta fideiussoria nos exsolveret. Qui responsum nobis dedit suam per literam, quam vestre amicicie dirigimus, dicens et affirmans in eadem litera, quod ipsa pecunia dudum per dominum Abraham condam palatinum Plocensem ipsi Olbracht Ru^es est persoluta, prout in litera ipsius domini Szemouithi hinc inclusa melius et lucidius videbitis. Quare petimus vestram dilecionem amicalem, quatenus advocato ipsos^c Olbracht Ru^es secum conferre vellitis, ut ipse bene reducat memorie revolvendo, quod si dicte pecunie per ipsum dominum Abraham felicis memorie sibi sunt persolute, prout idem dominus Semouithus dux Mazouie afirmat assertive, nos non vellit amonere de eisdem, sin autem sibi non sunt persolute, extunc petimus rescriptum nostre litere nobis di(ri)gere nunccium per eundem faciatis, ut sciamus, quomodo ipsum dominum Szemouithum debeamus amonere pecuniis pro eisdem, terminum vero circa ipsum nobis inpetrantes, quia ad Crac(ouiam) disposuimus equitare in brevi et ibidem ipsum dominum Semouithum inveniemus, quem volumus amonere, quod debet nobiscum solus in Thorun descendere vel suos consiliarios dirigere et de ipsa caucione fideiussoria nos exbrigare, quod si dicte pecunie sibi non fuerint persolute. Datum in Szubino die dominico proximo post festum Nativitatis Marie Virginis gloriose.
Sandziuogius palatinus Kalisiensis
et dominus temporalis Bystriciensis¹.

^a-bna odwrociu Or.

^ctak Or.

¹O tytule bystrzyckim Sędziwoja z Szubina (Bystrzyca czyli Považský hrad nad Wagiem na Słowacji) zob. A. Gąsiorowski, Zygmunt Luksemburski i Sędziwój z Szubina, czyli o węgierskich apanażach rodziny Ścibora ze Ściborza, w: Cracovia - Polonia - Europa, Kraków 1995, s. 493 n. [Ja]

Dokument Nr 1794

Oborniki, 15 grudnia 1400

Rajcy miasta Obornik polecają Hannosa z Obornik rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4122. Papier 223 × 99 mm. Zamknięcie listu paskiem papieru, śladów pieczęci brak.

^a-b

Prudentibus viris, dominis .. preconsuli necnon .. consulibus civitatis Antique Toruniensis, amicis nostris d(an)d(um)

.
Pretensis singulis amica dileccio, quibus aprobatur. Domini et amici nostri favencius / predilecti! Coram sagacitatibus vestris presentibus profitemur, attestantes, quia / Hannos exhibitor presentis paginule¹, se rite ac iuste civitate in nostra / conservavit atque rexit modis, quibus decuit, honestis tamdiu, quamdiu nobis commansit et a parante utroque honesto extat procreatus. Quare petimus dominacionem vestram amicam, quatenus premisso Johanni in rebus erga vos agibilibus benivolenciam promotivam exhibentes ostendatis, facientes serviminum nostrorum ob respectum. Datum in Oborniki feria quarta post Lucie, civitatis nostre sub sigillo, anno Domini M^o quadringentesimo.
Preconsul necnon consules
civitatis Obornicensis.

^a-bna odwrociu Or.

¹Hannos może ident. z wyst. 1399 (wyżej, dok. nr 1786). [Ja]

Dokument Nr 1795

Płock, 26 grudnia [1400?]

Książę mazowiecki Siemowit IV prosi rajców Torunia, aby wpłynęli na Olbrachta Ruesa, żeby zawiesił swe roszczenia wobec wojewody kaliskiego Sędziwoja z Szubina na czas aż do dwu tygodni po zapustach.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 227. Papier 222 × 135 mm. Na odwrociu ślady pieczęci wystawcy w czerwonym wosku (jak wyżej, dok. nr 1792), przykrywającej papierowy pasek zamykający list, złamanej.

Uw.:W tej samej sprawie zob. wyżej i niżej, dok. nr 1792, 1793, 1831, 1855, tam też objaśniono wszystkie osoby.

Semouithus Dei gracia /
dux Mazouie, Rusie etc. /
^a-b

Prudentibus et honestis viris, dominis .. consulibus Thor(uniensibus), nostris amicis specialissimis dandum

.
Honesti et prudentes, ac amici dilecti! Exposuit nobis validus vir, dominus Sandiuogius / palatinus Kalisiensis, amicus noster specialis et vester, quomodo ipsum Olbracht Ru^es civis Thor(uniensis) de quadam / moneret fideiussoria caucione sevissime et acerbe, sed, quia cum dicto domino Sand(iuogio)^c, qui, ut asserit, / pro nobis in eisdem obligaretur, tamen ad nunc instans proximum Carnisprivii ad deliberandum et concordandum seu disponendum Cracouiam recepimus cum eodem, quidquid enim inter nos et ipsum dominum Sand(iuogium) super facto idipso fecerimus et ordinaverimus, utrum nos ipsas pecunias de iure persolvere debuerimus, non recusamus. Si autem ipse dominus Sand(iuogius) de iure debuerit, persolvet. Pro quo vestram amiciciam flagittamus, quatenus super eo dictum Olbracht Ru^es tenere et iudicare velitis, ut ipsum dominum Sand(iuogium) ad XIIII dies post Carnisprivium predictum non moneret, singularem amiciciam in dictis nobis in eodem exhybituri. Datum in Ploczsko ipso die beati Stephani Prothomartiris gloriosi.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone ut Or. [Ja]

Dokument Nr 1796

[Poznań], 29 grudnia 1400

Rajcy miasta Poznania zawiadamiają rajców i paśników Torunia, że Mikołaj z Opawy jest uczciwym człowiekiem, o czym zaświadczyli kowale i paśnicy poznańscy, a także Andrzej Kirschner, który oświadczył, że Mikołaj nie ukradł mu czapki.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4075. Papier 214 × 164 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna wystawcy w czarnym laku (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), przykrywająca pasek zamykający list, zachowana prawie w całości, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den erbirn, weyzen hern rathmannen und den gortelern czu Thoron, unsern liebin vrunden d(an)d(um)

.
Dinstlichin grus czuvor. Liebin vrunde! Vor uns haben bekant / dy .. meister der smeden und der .. gortelern unser stat czu Poze/naw, das Niclos von Troppow¹, des briffes czeigir, sich erlich und / erbirlich, als eyn getrauwer, vromer knecht by en gehalden hat und ouch Andris Korzner unser meteburger² den genanten Niclosen keynes nichten czeyet, wenne liebis und gutis und das her em keyne muczcze ny gestolen hatte. Betten wir ewer erbirkeit dinstlichin, das ir em gunst, vorderunge und guten willen an synen sachen irczeigit und den aftirkozern, dy en bereden nicht englobit, das wellen wir ummb euch vordinen. Gegeben an der metewoche noch des Heyligen Cristi tag, anno etc. Cristi quadringentesimo.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bNa odwrociu Or.

¹Niklos skądinąd nie znany, zapewne z Opawy (Troppau) na Morawach; w Toruniu tego czasu znani są dwaj Mikołajowie z Opawy (LibScabVCT s. 469).

²Andrzej Kirschner, wieloletni ławnik i wójt pozn. 1397-1429 (WSvP s. 444). [Ja]

Dokument Nr 1797

Żnin, 24 (23?) stycznia [ok. 1400]

Burmistrz i rajcy miasta Żnina proszą władze Starego Miasta Torunia, by zezwoliły Mikołajowi, mieszczaninowi ze Żnina, osiedlić się w Starym Mieście Toruniu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4503. Papier 224 × 126 mm. Na odwrociu fragment pieczęci wystawcy odciśniętej w opłatku na naturalnym wosku, średnicy ok. 39 mm (jak niżej, dok. nr 1809), przykrywającej papierowy pasek zamykający list, złamanej. Resztki napisu otokowego: + * S * ... EN. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Magistro consulum necnon consulibus, iuratis in Thorun Antiqua Civitate, amicis ac fautoribus nostris precipuis presens d(an)d(um)

.
Premissis oracionum affectionibus emanantibus cordinsecus. Prudentes domini fautores/que nostri precipui! Nicolaus noster courbanus nostre civitatis Zneynensis pretendit / et wlt vestram civitatem vestre sagacitati prudenciam esse constitutus necnon courbanus / eiusdem, qui predictus Nicolaus apud nos moram traxit longis temporibus in probitate, honestate, in nullo casu periculoso in nostra predicta civitate Zneynensi minime fuit repertus. Ideo studiose duximus vestram prudentem favorabiliter sagaciam rogitandum, quatenus prefatum Nicolaum courbanum nostre antedicte civitatis Z(n)enensis dignemini assumere vestram ad predictam civitatem vestre cohabitacionis vicinitatem, faciatis hec, nos vero in similibus et in maioribus, in quibus possumus, magis vobis omni vicissitudine volumus respondere. Datum^c Zneyne in vigilia sancti Mathie Apostoli necnon Ewangeliste gloriosi etc. Ad Thorun ad Antiquam Civitatem sive in Thorun Antique Civitatis.
Magister consulum necnon co(n)suli^d atque tota comunitas nostre civitatis Zneynensis^e, vestri amici necnon fautores precipui.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone Zen Or.

^dtak Or.

^enast. skreślone vestre Or. [Ja]

Dokument Nr 1798

Kalisz, 26 stycznia - 1 lutego [ok. 1400]

Rajcy miasta Kalisza zaświadczają, że Aluta jest siostrą Niklosa Kalis i proszą rajców toruńskich o pomoc w jej staraniach o spadek.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4058. Papier 213 × 143 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy (jak Engel 1894 s. 13) w czarnym laku przykrywająca pasek zamykający list, zachowana w 1/4, złamana. Nacięcia po pasku do zamknięcia listu.

^a-b

Denn vorsichtegen, weysen herren ratmanen czu Thorun in der Alden Stat, unsern liben frunden d(etur)

.
Unsern fruntlichen grus zuvor. Lieben vrunde! Vor uns sint geweist / unser metheburger und haben bekand offintlichen, daz die irbar frau/we Alut, czeigerynne dis briffes, Niclus Kalis¹, dem Got gnade, / eliche swestir gewest ist von vatir und von mutir. Bethen wir euwir libe mit ganczim fleisse, daz ir der vorgenanten Alut behulfen seyt czu erem enevalle, dorczu sey recht hat^c, und gunst und guten willen irczeiget an ir sachen. Daz welle wir umb sundirlichen vordynen. Geben zu Kal(is) am sontage vor Unsir Lieben Frauwen tag lichteweye.
Ratmanne zu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

^cnadpisane Or.

¹Być może identyczny z Mikołajem Kalisz złotnikiem toruńskim 1374 (LibScabVCT nr 36, por. też nr 1190). [Ju]

Dokument Nr 1799

[Poznań], 1 lutego [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania proszą rajców toruńskich, by dali mieszczaninowi poznańskiemu Marcinowi Dorreheupt odpowiedni dokument, aby mógł on ścigać mieszczanina toruńskiego Hanosa Kuchlera, który ukradł mu pieniądze.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 1221. Papier 221 × 155 mm. Na odwrociu wyciśnięta w opłatku na naturalnym wosku sekretna pieczęć wystawcy (jak KDW IV tabl. nr LI), przykrywająca pasek zamykający list, złamana.

Uw.:List pisany tą samą ręką, co dok. nr 1805.

^a-b

Denn irbirn, wolwissindin hern rathmanen czu Thorun in der Alde Stat, unsern liebin gunnern d(an)d(um)

. Dinstlichin grus czuvor. Ersammen hern, unsern liebin gun/ner! Uns hat cleglichin vorgele(g)t Mertin Dorreheupt unser / meteburger, das Hannos Kuchler, der euwre eynwoner ist / gewest, em geld entragen hat und vor das geld hatte der egenante unser meteburger syn gut gehemmet und vorsperret und das hat her getan mit deme rechte wissentlichin euwrem .. scholtisse. Nu ist der vorgenante^c Kuchler von euch entrunnen. Dorummb betten wir euwre irbirkeit dinstlichin, das ir geruchit unserm meteburgere euwre uffene briffe gebin noch euwres scholtisse bekentnisse, ap her en in euwrem lande irgen mochten begreiffen, das man em rechtis mit em hulfe. Das wellen wir ummb euch und ummb dy euwre vordinen. Gegeben an Unserer Vrawen lichteweye obonde.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślona jedna duża litera Or. [Ju]

Dokument Nr 1800

[Poznań], 10 lutego [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania polecają Jana Schewkelera rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4538. Papier 225 × 150 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna wystawcy w czarnym laku (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), przykrywająca pasek zamykający list, złamana, częściowo zniszczona (brak wizerunku, zachowany otok z napisem). Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Viris super basem honoris et reverencie immobilitatis radicatis, dominis consulibus Antique Civitatis Thorun, nostris amicis dilectis detur

.
Servitutis robur continue sedule preconcepta. Domini et amici predilecti! Johannem Schewkeler, / presencium ostensorem, fuisse nostrum^c concivem, qui se aput nos tempore sue conmansionis rite ac racio/nabiliter regendo conservavit, presentibus perhibemus. Et cum ipse vobis amplius desideret comorari, / vestre reverencie obnixe supplicamus, quatenus ipsi aput vos^d promotivam amoris ac servicii nostri causa ostendere dignemini voluntatem. Datum in die Scolastice Virginis.
Consules Poznanienses.

^a-bna odwrociu Or.

^cnadpisane nad skreślonym no Or.

^dnadpisane Or. [Ja]

Dokument Nr 1801

Poznań, luty, po 14 [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania polecają rzeźnika Mikołaja rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4390. Papier 219 × 153 mm. Brak śladu pieczęci; pozostał fragment paska zamykającego list.

^a-b

Den irbaren und wolweisin burgirmestir und ratmanne in der Alden Stat czu Thorun, unsir liebin frunden d(an)d(um) presens

.
Unser fruntschafft czuvor. Liebin herrin und frunde! Vor uns sint / komen dy fflessirmester mit eren compen und bekennen, das sich / Nicclos flessir von Posnaw irbarlich bey eyn gehaldin hot und bey / eyn das hantwirke gelart hot. Och bekennen se, das ha von glechin lu^eten geborin ist in unser stat von vatir und von mutir. Dorumme zo bete wir ewir fruntschafft, sintemole das got seyn narunge bey ewir irbarkeit em geungit hot, das ir em guttin wellin unde gonst beczeigit, alzo wir ken den ewernn tun wellin yn eyme sulchin adir grossirn. Gegebin czu Posnaw an^c der metewoche noch sinde Valentini, sub sigillo nostre civitatis.
Burgirmestir unde ratmanne
czu Posnaw ewir frunde.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone deme Or. [Ja]

Dokument Nr 1802

Poznań, 4 lutego - 10 marca [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania donoszą rajcom toruńskim o zeznaniu Andrzeja Klinkenera w jego sprawie z Jostem z Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 1223. Papier 221 × 156 mm. Na odwrocie wyciśnięta pieczęć sekretna wystawcy (jak KDW IV tabl. LI) w czarnym laku, zachowana w ok. 1/4. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Nacięcia po pasku do zamknięcia listu.

^a-b

Denn vorsichtigen und weisin, libin besundern vrunden, rathmanen czu Thorun sal der briff d(an)d(um)

.
Dinstliche truwe mit vruntlichin gruse czuvor. Libin besundern frunde! / Wir habin uns gemuyt umme ewir willin unde habin Andr(is) Clinkener / unsern meteburgir¹ besant, das hat her vor uns bekant, das das gelt czu / em vorsprachin was von eyme manne von der Frawenstat², deme ewir diner Jost³ en phart schuldig sulde seyn, als Andr(is) sprechit, das hat Andris Clinkener das gelt gegebin noch der vorderunge mit deme rechte, als her sprechit, demselbin manne, sundir ist unser meteburger And(ris) ewr(e)m diner Jost icht schuldik, ha komme czu uns, wir wellin eym rechtis wol halfin durch ewir willin czu allin geczeitin. Gegebin czu Posenaw an deme astage undir unserer stat ingesegil.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or.

¹Mieszczanin pozn. Andrzej Klinkener.

²Tj. ze Wschowy.

³Skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1803

Słupca, marzec, przed 21 [ok. 1400]

Rajcy miasta Słupcy polecają radzie i rzeźnikom Starego Miasta Torunia mieszczanina Piotra Ruperta.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4533. Papier 211 × 123-129 mm, ze śladami złożenia. Na odwrociu pieczęć opłatkowa w ciemnym laku (jak Engel 1894, s. 11), dobrze zachowana, pod nią ślady papierowego paska zamykającego list.

Uw.:Dok. spisany tą samą ręką, co dok. niżej, nr 1843 z 28 października 1404.

^a-b

Viris, sagacitatis radius quos adornat, dominis .. consulibus et magistris carnificum Antique Civitatis Thorun, nostris fautoribus predilectis, presens honorifice exhibeatur

.
Fervido servimine sincerius preadmisso. Sagaces domini amicorum nobisque amantissimi! Vestre insinuamus / sagacitati tenore presencium mediante publice profitendo, quod Petrus Ruperti, horum presencium exhibitor, de probis / et honestis parentibus, patre Nicolao Ruperto matreque Elizabeth condam ^c-d

nostri concivis

, legitime processit, / quorum fama fulget laudabilis vitaque honesta, ipseque Petrus edictus pleris suis temporibus, quibus nobis comansit, in vita laudabili ac honesta coram singulis renituit nulliusque deperditi enormium perpetravit. Vestram quare rogitamus sagacitatem precibus intimis et affectivis, quatenus edictum Petrum in vestrum assumentes coincolam suis in affectibus favorose dignemini promovere, nostrorum serviminum pronunc et in posterum exhibendorum continuum ob respectum. Datum in Freyenstat feria secunda proxima ante diem Benedicti nostro sub sigillo.
Consules Slupcenses vestri ad quevis.

^a-bna odwrociu Or.

^c-dtak Or., zamiast nostris concivibus [Ju]

Dokument Nr 1804

Żnin, marzec - kwiecień [ok. 1400]

Rajcy miasta Żnina proszą rajców toruńskich o umożliwienie Zochnie i Heluszy córkom zmarłego mieszczanina żnińskiego Ottona odebranie spadku po ojcu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4544. Papier 211 × 172 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy odciśnięta w zielonym laku, złamana, zachowana bardzo fragmentarycznie. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Viris laudabilem sagacitatem amplexantibus dominis .. proconsuli, .. consulibus et iuratis civitatis Thorunensis, amicis nostris sincerissimis d(an)d(um)

.
Premissis omnibus, quibus fidissima amicicia veraciter comprobatur. / Sagaces domini et amici nostri sincerissimi! Coram vestra sagacitate / laudabile testimonium perhibemus, quia Zochna et Heluscha, / sorores germane adhuc nullam divisionem sui patrimonii habentes, filie Ottonis pie recordacionis, civis nostre civitatis, iste idem due sorores sunt proximiores ad bona sui patrimonii et reposita apud honestissimum virum, dominum Johannem Mersse vestrum concivem et nullus alter preter ipsas. Ideo vestram dominacionem presentibus rogitamus, quatenus eisdem duabus sororibus predictis velitis iusticiam exhibere, ut sua bona, ubi ipse eadem indicaverint, ad eadem admittantur, et ne eciam aliquod preiudicium ipsis inferri videretur, quod erga vestram dominacionem studebimus multipliciter remereri. Datum Zneyne feria tercia post dominicam Iudica, nostre civitatis sub sigillo.
Consules et iurati civitatis Znenensis,
vestri amici sincerissimi.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1805

Poznań, 30 czerwca - 6 lipca [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania informują rajców toruńskich o środkach podjętych przeciwko rabusiom, o których donosili torunianie.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 1220. Papier 208 × 162 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć sekretna wystawcy (jak KDW IV tabl. LI) w czarnym laku, przykrywająca pasek zamykający list, zachowana prawie w całości, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

Uw.:List pisany tą samą ręką, co dok. nr 1799.

^a-b

Den irbirn, wolwissindin hern .. rathmanen czu Thoron, unsern liebin d(an)d(um)

.
Myt allir beheglichkeit unser dinst czuvor. Liebin hern, unse(re) sundir/liche gunnere! Nochdeme, als uns Heynrich Buchwalth unser / eydgenosse¹ in euwrem briffe, den er em geschrebin hat, usge/richt hat, von der briffen wegin, dy in euwrem gebitte frevlichen gewelde wergit haben, habe wir uns doran beweisit und dorummb getrewlichin gefurscht haben, und weren ee euwre briffe komen, wir welden derselbigin schelken eyn teil gefangen haben, wenne als uns usgericht ist, das ir eyn teil nu uff senthe Petirs tag [29 VI] czu uns ist gewest und obirallis, das hat Heynrich sich ken Costan selbir gemu^eet und hat ouch doselbist derfaren, das se do syn gewest, und huffen, das se wedir hen komen kurczlichin. Hirummb, liebin vrunde, was wir dorczu tuen sullen, das wellen wir ummb euwren willen williclichin gerne tuen. Ouch habe wir vornomen, das se ken Glogow und ken Legnicz komen syn. Gegeben am montage noch Petri.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or.

¹Mieszczanin pozn. Henryk Buchwald. [Ju]

Dokument Nr 1806

Inowrocław, 1 sierpnia [1400?, 1406?, 1417?]

Wymienieni mieszczanie poznańscy proszą burmistrza Starego Miasta Torunia o wstawiennictwo u komtura toruńskiego, by udzielił im prawa bezpiecznego przejazdu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 796. Papier 210 × 150-155 mm. Na odwrociu wyciśnięta w czarnym laku pieczęć sygnetowa średnicy 19 mm, nieczytelna, przykrywająca pasek do zamknięcia listu.

Uw.:Wzmianka o komturze nieszawskim wskazuje, że list napisany został na pewno przed 1422 r., kiedy to Zakon oddał Nieszawę Polsce. W ostatnich dwóch dziesięcioleciach XIV i pierwszych dwóch dziesięcioleciach XV w. 1 sierpnia w niedzielę przypadało w 1389, 1395, 1400, 1406, 1417.

^a-b

Dem ersammen und wolwisen manne borgermeister czu Thorun in der Aldin Stat sal der briff

.
Unsirn undirtenyn dinst czuvor. Lebir her borgermeister! Wir biten euch, / libir herre, daz^c ir alz wol thut und muet euch an den^d kumptur / von Thorun, daz her uns geleit welde gebin abe und czu cze czyn. Daz welle wir / ken euch und ken den euwirn vordynen in ym sulchin adir in eym grosirn. Und biten euch, libir herre, daz ir eynen uu^es dem rote nemt adir czwene und geit vor den kumptur, ab her uns geleitin wil adir nicht, und ouch vor dem kumptur von Neschow kan daz nicht geseyn. So bite wir eyn gutlich^e entwort mit dem czegir dez brifes. Nicht me, wen vart wol in Gote. Gegebin czu Jungelesleslow^f an dem suntage Vincula Petri.
Stanislaus Borzsfki, Nic(olaus) Lindner, Johannes Valbenhayn, Caspar Fpefchin mit dem bruder, Nic(olaus) Peschil borger czu Posin¹ senden den brif.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone e Or.

^dnast. skreślone borgermeister Or.

^enast. skreślone r Or.

^ftak Or.

¹Mieszczanie poznańscy Stanisław Borzujewski, Mikołaj Lindener, zapewne Jan Falkenhain (-Poniecki), Kasper Fafko, Mikołaj Peszel. [Ju]

Dokument Nr 1807

Oborniki, sierpień, po 10 [ok. 1400]

Rajcy miasta Obornik polecają Mikołaja rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4498. Papier 231 × 114 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 16) w czarnym laku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana, mocno zniszczona. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Prudentibus dominis .. preconsuli necnon .. consulibus Civitatis Antique Toruniensis, amicis nostris predilectis d(an)d(um)

.
Amica servitute prelibata. Domini et amici nostri sincere dilecti! Dominacioni vestre / amice presentibus attestamur publice profitendo, quomodo Niclos exhibitor presencium, / progenitus persistit ab utroque parente honeste procreatus necnon solus, / quibus temporibus nobis comansit, se ydonee ac moris honestis, quibus decuit, rexit. Pro quo dominacionem vestram flagittamus perimmense, quatenus sibi benivolenciam ostendere velitis in rebus erga vos agibilibus honestis, quociens sibi fuerit oportunum, si et in quantum opus ad finicionem habuerit promoveri, sibi eciam ius civile non denegantes, facientes servicii nostri ob respectum. Datum feria tercia post Laurencii, civitatis nostre sub sigillo.
Consules civitatis Obornicensis
presens scribunt.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1808

Poznań, 29 września [ok. 1400]

Rajcy miasta Poznania proszą rajców toruńskich o pouczenie kupca toruńskiego Paszka, a także innych kupców, żeby nie oszukiwali w handlu śledziami.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. 776. Papier 184 × 122 mm. Na odwrociu resztki pieczęci sekretnej wystawcy odciśniętej w zielonym laku (jak KDW IV, tabl. nr LI), złamanej.

^a-b

Den erbirn, weyzen rathmannen czu Thoren, unsern lieben vrunden, d(an)d(um)

.
Dinstlichin grus czuvor. Liebin hern! Uns hat Mertin des briffes / czeigir vorgele(g)t, das ein Paschke euwer meteburgir habe czw / tonnen newis heringis vorkauft, des qwomen vor uns / unser brekere und bekanten, das in denselbigin tonnen was alth hering von undene eyngelet und mit newin heringe von obene czugedekt und den egenanten hering der vorgeschreben Mertin muste czu czwenczik scotos gebin. Betten euwer erbirkeit dinstlichin, das ir den vorbenumeten Paschken und andir kauflewte undirweisit, das si uns sulchin hering nichten senden und das ouch deme Mertin gleich vorungleich gesche, das wellen wir ummb euch vordinen. Gegeben am senthe Michels tage.
Rathmannen czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1809

Żnin, wrzesień - październik [ok. 1400]

Rajcy miasta Żnina polecają Jana ze Żnina rajcom Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4422. Papier 223 × 176 mm. Na odwrociu przykrywająca pasek zamykający list pieczęć wystawcy odciśnięta na opłatku w czarnym laku, średnicy ok. 39 mm, przedstawiająca fragment murów miejskich: bramę z otwartą furtą i z dwoma basztami nad nią, w tle romby z krzyżykami. Z napisu otokowego zachowane: + * S. * CIVIU ... SIS (Engel 1894 nie notuje).

^a-b

Prudentibus viris, dominis preconsuli, consulibus, civibus civitatis Thorun, suis amicis predilectis detur

.
Sinceram amiciciam cum famulatu. Prudentes domini, amici singularissimi! / Quia Hannos, presencium exhibitor, in nostra civitate Zneyne ex patre / Peschcone et matre Katherina pye recordacionis parentibus, ut pre/fertur, nostris concivibus fama fulgentibus est legitime progenitus, ipsum nos sic declaramus laudabili conversacione et curialiter^c unacum parentibus inter nos se rexisse. Sed quia statum suum in vestre municionis ac proteccionis potestatem causa sui meliorem inmutavit atque ibi wlt percunctare, unde pro ipso et cum ipso vestram prudenciam petitamus preobnixe sibi graciam in omnibus licitis et foro suo peragendam dignemini inpertire et licenciam in anhelandis a vobis per ipsum petitis iuribus et aliis honestis factis civilibus datis, predicta attemptantes cupimus e(idem) v(estre) pruden(cie) in similibus vel maioribus promereri. Datum Zneyne ipso die dominico, quo cantatur Salus populi, nostro sigillo presentibus inpresso.
Nicolaus Striyecz preconsul, .. consules, .. cives civitatis Znenensis, vestri amici proximi.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone inter Or. [Ja]

Dokument Nr 1810

Kalisz, listopad [ok. 1400]

Rajcy miasta Kalisza proszą rajców toruńskich o udzielenie pomocy Augustynowi Lunkowiczowi.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. 775. Papier 209 × 132 mm. Na odwrociu opłatkowa pieczęć wystawcy na naturalnym wosku (por. Engel 1894, s. 13), zniszczona, nieczytelna. Nacięcia po pasku zamykającym list.

^a-b

Den vorsichtegin und weisen rathmannen czu Thorin, unsern liben gunnern

.
Unsern fruntlichen grus mit willegim dinste czuvor. Liben herren, besundirn frunde / und gunner! Is ist geschen czu eyn geczeiten, das czu uns [...^c] lewte ewern leuten mit / iren gute den czel vorfuren, des worden se getrebin [...^d] gute of unsers herren / des konigis hu^es, des bat uns Austen Lunkowicz, czeiger desen brife¹, das wir uns mit ein mu^eetin und beholfin weren um dasselbe gut, des mu^eete wir uns groslich keyn unser brawen der hewbtmanin^e und keyn dem burgreven, das wir das gut mit notin VI burgetin vor funfczen marg, dovor globete der egenante Austen und wir keyn der hewptmanin^e von seyner wegin und des hot her uns erbarlich gelost. Ewir libe bete wir fruntlich mit beger, das ir dem egenante Austen beholfen seyt, das ym seyne compan eyn gleichs vor dasselbe gelt am wen seine gut of denselbin wagin furten, wenn her auch ist vor uns komen unser gewantscher und hot bekant, wy her s des egenante Austen compan^f hatte geheisen und geweist, wo se czollen sulden und wy se czwir czollen sulden, doran karten se sich nicht und vorfurn den czol mu^etwillen. Gegeben am dornstage noch Katherine.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

^cdziura Or., brak 1 wyrazu

^ddziura Or, brak 1-2 wyrazów

^etak Or.

^fnadpisane Or.

¹Augustyn Lunkowicz w l. 1409-12 wyst. przed sądem ławniczym Starego Miasta Torunia (LibScabVCT nr 813, 924). [Ja]

Dokument Nr 1811

Szamotuły, 4 marca 1401

Rajcy miasta Szamotuł odpowiadają rajcom Torunia na ich list dotyczący zajęcia drewna, należącego do Mikołaja Goldberga z Szamotuł.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 387. Papier 222 × 156 mm. Na odwrociu, mocno zniszczona pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 18) w czarnym laku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana.

^a-b

Providis ac industriosis viris, dominis proconsuli et consulibus in Thorun, amicis nostris dilectis d(an)d(um)

.
Salutacione sincerissima preconcepta. Domini fautoresque carissimi! Noveritis nos literas vestras clarius / intellexisse, quomodo Gotcze de Allen vester concivis¹ iudicialiter arestavit quendam / taxum lignorum^c Nycolai Goltberg concivis nostri², quequidem ligna predictus / concivis noster apud concivem vestrum Nicolaum Smedchin³ deposuit atque dimisit, quare et ut scribitis, quod antedicta ligna predicto concivi vestro Gotcze sunt sentencialiter et iudicialiter adiu(di)cata. Quare predictum Nicolaum Goltberg concivem nostrum ad presidens consilium nostrum vocari fecimus, tenorem literarum vestrarum sibi proponendo. Quiquidem Nycolaus nobis veridice retulit, quod predictam taxum sive ligna ad manus et ad voluntatem predictorum vestrorum concivium, scilicet Gotcze de Allen et Nycolai Smedchin, occasione debitorum, in quibus ipsis misit ac dedit, et dicit, ex quo predicta ligna sibi iudicialiter obtinuerunt, quod predicta ligna vendunt^d, si minus dabunt eadem ligna, quam ipsis tenetur, reliquam pecuniam ipsis libens persolverit postposita omni contradicione, et si preciosius vendiderint, quod superfluum sibi solvere dignentur. Datum in Samotur feria VI^a ante Oculi anno Domini M^o CCCC^o primo, nostro sub sigillo.
Proconsul necnon consules in Samotuli.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone que Or.

^dodczyt niepewny, plama atramentu, poprawniej byłoby vendent

¹Mieszczanin toruński Gocze von Allen wyst. 1379-1421 (LibScabVCT nr 71-1948; Ciesielska, Wykazy).

²Mikołaj Goldberg z Szamotuł skądinąd nie znany.

³Mieszczanin toruński, ławnik i sołtys Mikołaj Smedchin wyst. 1400-1413, nie żył już 1416 (LibScabVCT nr 539-1254). [Ju]

Dokument Nr 1812

[Kalisz], 16 marca 1401

Rajcy miasta Kalisza donoszą rajcom toruńskim, że Małgorzata wdowa po Hanuszu Wanerze spłaciła dług Katarzynie Stermbergowej z Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 387a. Papier 202 × 130 mm. Na odwrociu ślady wyciśniętej pieczęci wystawcy w naturalnym wosku, przykrywającej pasek zamykający list, złamanej. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Nacięcia po pasku zamykającym list.

^a-b

Den erwirdigen, wysen herren rathmannen czu Thorun, unsern liben gunnern

.
Stetin willigin dinst czuvor. Erwirdigin, liben herren! Vor uns / ist komen Margreth eczwenne Hannus Waners husfrowe, / unsere mitburgerynne¹ und hat offentlichin bekant, das / si der alden Sterembergynne² czu euch seben marg gegolden hat und ab ir des ymant nicht gelouben wil, do wil si eyn recht uff tun. Gebin an der nesten mitwoche vor Iudica anno Domini M^o CCCC primo.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

¹Skądinąd nie znani.

²Katarzyna Stermberg znana patrycjuszka toruńska, por. LibScabVCT nr 483, także WAP Toruń, Katalog II, 69. [Ju]

Dokument Nr 1813

Pyzdry, 12 kwietnia 1401

Rajcy miasta Pyzdr polecają rajcom i stelmachom Starego Miasta Torunia Andrzeja stelmacha, zaświadczając o jego ślubnym pochodzeniu i o wyuczeniu zawodu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4126. Papier 227 × 102 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 16) odciśnięta w zielonym laku, dobrze zachowana, przykrywająca pasek zamykający list, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den ersamen, wisin herren rathmannen und der stelmecher hantwergmeistern in der Aldin Stad czu Thorin, unsern libin, besundern frundin

.
Willigin dinst fruntlich czuvor. Ersame herren, unsere frunde und gunner! / Vor uns sint komen unsir mitpurger, di stelmecher bekende offintlichin, das / Andris stelmecher, czeyger dis brivis, syn hantwerg bi en gelart hat und / sich bi en subirlich, erlich und fromelich hat gehaldin, das si em gemeynlich dankin und fon fromen, erbarn eldirn elich ist geborin. Ouch wissin wir selbir andirs nicht fon em, wen allis gut, als fon eynem fromen knechte. Betin wir hirummb uwir gunst mit allim fleyse, das ir dem egenantin Andris fruntschaft, gunst, vordrunge und gutin willin geruchit czu bewisin, dorch unsers dinst wille und tut kegin em, als wir allewege keyn den uwirn tun wellin in semelichin sachin und wir is um uch besundir vordinen wellin. Gebin czu Pysir am dinstage noch Quasimodo geniti anno M^o CCCC primo.
Rathmane czu Pysir.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1814

[Kalisz], 24 maja 1401

Rajcy miasta Kalisza proszą rajców i sołtysa Starego Miasta Torunia o udzielenie pomocy prawnej mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gurtelerowi, który pożyczył konie i uzdę Janowi Vywegowi ze Świdnicy, obecnie przebywającemu w Toruniu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4136. Papier 206 × 145 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (por. Engel 1894, s. 13), odciśnięta w laku, mocno zniszczona, przykrywająca pasek zamykający list, złamana.

^a-b

Den erwirdigen, wysen herren rathmannen und scholtesin der Alden Stat czu Thorun, unsern besundern gunneren und furdereren

.
Stetin, willigin dinst czuvor. Erwirdigen, liben herren, besundern gunner und / furderer! Vor uns sint komen erbar lute, unser mitburger und habin by iren / truwen und erin offentlichin bekant, das Nicklas Gurteler unser mit/burger, dis brifs czeiger, eyn pfert geborget habe vor 7 1/2^c schilling Polanischer czal und eynen czaom vor 4 1/2^c g(roschen) eyme Hannos Vywek von der Swydenicz, der iczunt czu euch ist. Bitten wir euch mit allem fleysse, das ir demselben Nicklosen unserm mitburger wider den obgenantin Hannus Vyweg eyns glichen rechtin geruchet czu helfin, sam wir tun welden ken den ewern, ab sich das geburte. Gebin am dinstag czu Pfingesten anno Domini M^o CCCC primo.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

^cnapisane cyfrą rzymską Or. [Ja]

Dokument Nr 1815

[Kościan], 29 maja 1401

Burmistrz i rajcy miasta Kościana polecają Piotra Roubera burmistrzowi i rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4114. Papier 225 × 145 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 9) odciśnięta w ciemnym laku, dobrze zachowana, przykrywająca pasek zamykający list, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Denn erenwurdigen und vorsichtegen burgermeyster und rothmannen zu Thorun in der Alden Stat und denn gesworn doselbist, unsern lieben vrunden und gunnern s(al) d(er) b(rief)

.
Vruntlichen gruz mit dinste zuvor. Lieben hern und gunnern! Wir thun uwch / wissinde sein, das vor uns in follim rote camen sint unsir ersammen metewoner / dorzu andir gar erbar lewte und han vor uns bekant mit wolbedochtim / mute, das Peter Ro^euber, des briffes cze(i)ger¹, elich geborn ist, von eyme rechten eevatir und eemutir, vromen lewten, dy in unsir kegenit gewont haben alz irbar, vrome lewte und sich doselbist besacht und gewont han gar vromlich, das semliche der egenante Peter mit sinen eldirn gethan hot, ouch wisse wir von im andirs nicht, wenne gut, wir im czu uns siner wonunge gerne welden gunnen. Sintdemmole das im denne sine wonunge in uwir stat fugit und gut, betten uwch flelich und dinstlich dem vorgenanten P(eter) an sime wesen und wonunge und an sime scheftnisse guten willen, vruntliche gunst gerucht zu irczegen, das wolle wir um uwch sundirlich vordinen, wo wir magen und kennen ken den uwern. Gegeben in die Trinitatis, undir unser stat secret, anno Domini M^o quadringentesimo primo.
Burgirmeyster und rathmanne zu Costan.

^a-bna odwrociu Or.

¹Piotr nie zidentyfikowany, por. SHGPoz. II s. 404. [Ja]

Dokument Nr 1816

Stawiszyn, 6 listopada 1401

Władze miasta Stawiszyna zaświadczają, że pleban Paweł zakupił od nich czynsze w celu fundacji altarii w miejscowym kościele.

Kop.: Kal. 9176, s. 93-94. Tytuł: Sequitur privilegium, de quo supra.

In nomine Domini amen. Cuncta, que aguntur tempore, ventilantur facile, nisi presidio literarum ac aliorum fidelium aminiculo in statum solidum [s. 94] redigantur. Nos igitur Hanek dictus Blisznar unacum consulibus civitatis Stavisziensis, videlicet Nicolao dicto Szimini, Szewrzydo, Michaele dicto Byertrammowycz ac cum nostre civitatis prefate eiusdem scabinis, scilicet Jung Hannus Byesz, Janusio dicto Czirnny, Paulo Szymni, Luce Lowigo, Nicolao, Nicolao dicto Szekurka¹ totaque cum communitate ac eiusdem civitatis universitate presentibus, quam futuris huius scripti testimonio profitemur, quia considerantes eiusdemque civitatis nostre prescripte inspicientes defectus quamplurimos in bona communitatis, quibus deficiebat, et pro salute nostra nostrorumque remedio posterorum et progenitorum, bono ac consilio salubri tocius universitatis habito, vendidimus et ad presens vendimus perpetue de censibus et redditibus civitatis eiusdem nostre Stawisziensis sex marcas veri et legitimi census in moneta usuali in Regno Polonie tunc currenti pro sexaginta marcis latorum grossorum Pragensis monete numeri Polonicalis, quadraginta octo grossos pro qualibet computando, iam in toto ac integraliter per nos receptis et ad usus ac utilitates nostre civitatis pretuite impensis et conversis, discreto viro, domino Paulo plebano in Stawiszino ac altariste Kalisiensi² quibuslibet et singulis annis dandas perpetuisque temporibus solvendas, videlicet easdem sex marcas, ad quelibet Quatuor Tempora unam marcam cum media, omni dilacione semota. Quemquidem censum sex marcarum idem dominus Paulus prefatus ob anime sue salutem constituit, procurat, uti verus dispensator ordinat pro altari ad honorem Beatissime Virginis Marie, ipsius Assumpcionis, ipsum dotando in eclesia sua parrochiali ad Sanctum Bartholomeum ibidem in Staviszino danda^a, statuendo nobis discretum ydoneumque presbiterum in possessionem iurium et pertinenciarum altaris eiusdem, condicione tamen tali interposita, quod altaris eiusdem collacio legitime tanquam ad verum collatorem, quamdiu vixerit, ad prenarratum dominum Paulum pertinebit, post vero mortem ipsius iamdicti domini Pauli ius patronatus seu collacio altaris eiusdem ad nullum pertinere videbitur in perpetuum, nisi ad nos consules nostreque civitatis Stawisziensis ad communitatem. Eciam vero, talis si nobis moribus et vita presbiter non valuerit, quem nos in possessorem ac ministrum altaris eiusdem eligeremus, extunc cupimus et volumus, ut de comutacione alterius beneficii sibi provideat. Si vero, quod non sit, pretactum censum sex marcarum eidem domino Paulo seu vero et legitimo eiusdem altaris ministro temporis iamdictis et prescriptis non solveremus, hoc facto absque omni citacione incurremus excommunicacionis sentencias, quas d(ebet) in nos eiusdem altaris possessor a sede archiepiscopi eius vel delegati presentare, portare et talibus nos agravare, ne ergo dolus fraudis in prescriptis committatur. In cuius rei testimonium premissorum^b sigillum nostre civitatis presentibus est appensum. Actum et datum in Stawiszino dominico die inmediate post festum Omnium Sanctorum anno Domini millesimo quadricentesimo primo, presentibus hiis testibus Michaele et Hanchin magistris carnificum, Luce et Paulo dicto Wangl magistris textorum, Petro et Nicolao magistris sartorum, Jacussio dicto Wansz, Spanda magistris sutorum, Rinflecz scilicet et Szady magistris pistorum etc.¹

^atak Kop., zamiast dandum

^btak Kop.

¹Stawiszyn, miasto pomiędzy Koninem a Kaliszem. Mieszczanie skądinąd nie znani.

²Paweł pleban stawiszyński i altarysta w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. także 1405 (KDW V nr 70). [Ju]

Dokument Nr 1817

Wrocław, 20 listopada 1401

Biskup wrocławski nadaje dożywotnio Zduny Konradowi Borsniczowi.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Gr. 40, s. 445-449. Wpis 27 kwietnia 1552, wg pergaminowego or., opatrzonego dwiema pieczęciami.

In nomine Domini amen. Dignum arbitramur et racioni congruum, ut illis simus in graciis liberales, qui nobis et ecclesie nostre fideliter et humiliter servierunt et se afuturis temporibus validius et utilius exhibent servituros. Eapropter nos Venceslaus Dei gracia episcopus Vratislauiensis¹ ad universorum presencium et futurorum harum tenore claram deferimus nocionem, quod, quia validus vir Conradus de Borssnicz advocatus hereditarius in oppido nostro Zdunki² nobis et ecclesie nostre aliquamdiu fideliter et utiliter servivit ac se exhibuit temporibus succesivis utilius et validius serviturum, nos eciam nostre consideracionis ad huiusmodi servicia sua iam impensa et in futurum facien(da) merito memoran(tes), ipsum bono gracie singularis remunerare cupien(tes), de consensu, beneplacito et voluntate, pariter et assensu venerabilium virorum, dominorum capituli ecclesie nostre Vratislaviensis predicte, tunc capitulariter ad sonum campane in capitulo generali congregatorum, quod consuevit annis singulis post festum dedicacionis ecclesie [s. 446] Vratislauiensis celebrari, oppidum Zdunki prefatum unacum Kozielyno et Praczkow³ cum omnibus dominiis, iuribus, attinenciis, pertinenciis, utilitatibus et libertatibus universis, nullis penitus exceptis seu exclusis, sed quemadmodum nos et ecclesia hactenus habuimus, tenuimus et possedimus, ipsi omni iure dedimus, donavimus, damus et donamus per presentes dicto Conrado ad vite sue tempora dumtaxat habendum, tenendum et possidendum in graciam personalem, sicque quod eo defuncto dicta bona ad nos et ecclesiam nostram eo tunc libere et expedite revertantur. Insuper dedimus, donavimus, damus et donamus prefato Conrado suisque heredibus et legittimis succesoribus fluvium ibidem circa Zdunki fluens et quidquam edificavit, construxit et reformavit et quid construxerit, edificaverit et reformaverit hereditarie et perpetue habend(um), tenen(dum) et possiden(dum) et in usus suos utiliores, commodiores converten(dum). Ita tamen, quod dicti Conradus suique heredes et legittimi successores nostri et ecclesie nostre provide sint et esse debeant homagiales et vasali. Item aprobamus, ratificamus, gratificamus et confirmamus tenore presentis omnes donaciones factas progenitoribus suis et sibi a predecessoribus nostris episcopis Vratislauiensibus et privilegium desuper confectum iuxta ipsius tenorem et continenciam verborum et seriem litterarum ex certa scyencia [s. 447] innovamus et confirmamus per presentes. Tenor vero privilegii sequitur et est talis:
[następuje dok. biskupa wrocławskiego Tomasza dla Zdun z 1267 r. - KDW IV nr 2056]
[s. 448] ^a-In cuius rei testimonium has litteras fieri fecimus nostri maioris et dicti capituli sigillo^b appensione comuniri-^c. [s. 449] Actum et datum Vratislauie die vicesima mensis Novembris anno Domini millesimo quadringentesimo primo, presentibus venerabilibus viris, dominis Leonardo de Frankenstein preposito⁴, Francisco Benestaw decano⁵, Nicolao Borssnicz scolastico⁶, Jeronimo de Tesmesdorff cantore⁷, Francisco de Gebiczka⁸, Nicolao Gliewicz⁹, Jeronimo de Naklis¹⁰, Vincencio de Liutomisl¹¹, Laurencio de Kumeisza¹², Joanne Nigri¹³, Joanne Nimmerdeucz¹⁴, Joanne Lbesffali¹⁵, Petro de Kosla¹⁶, Paulo de Kosla¹⁷, Michaelle^d Crebis¹⁸, Andrea Steinkieler¹⁹, germano^d de Borznicz²⁰, Henrico de Borznicz²¹, Frederico de Salendorff²², Sigismundo Dominici²³ et Joanne de Budzissin canonicis Vratislaviensibus²⁴, testibus ad premissa.

^a-cw KDW IV nr 2056 ustęp ten zaliczono błędnie do inserowanego dokumentu z 1267 r.

^btak Kop., zamiast sigillorum

^dtak Kop.

¹Wacław, książę legnicki, biskup lubuski 1375-1382, biskup wrocławski 1382-1417, zm. 1419 (K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, t. I, Wrocław 1973, s. 187).

²Zduny, miasto w pd. Wielkopolsce, tuż nad granicą ze Śląskiem (Koz. 5 s. 538 n.); Konrad Borsnicz wyst. 1390-1407, kasztelan ksiąski 1407 (Spisy wlkp. s. 132; Jurek, Obce ryc. s. 208-209; SHGWlkp.).

³Koźlinin zob. KDW VI nr 5/5 i Koz. 8 s. 50. Prączkowo zaginiona wieś w okolicach Zdun (Koz. 3 s. 708; SHGWlkp.).

⁴Leonard z Ząbkowic wyst. od 1375, jako prepozyt wrocławski znany skądinąd od 9 III 1402 (jego poprzednik wyst. po raz ostatni już 14 II 1400), zm. 1410 (G. Schindler, Das Breslauer Domkapitel von 1341-1417, Breslau 1938, s. 220 n., 355).

⁵Franciszek z Benešov (w Czechach), wyst. od 1378, dziekan wrocławski od 1391, zm. 1412 (G. Schindler, o. c., s. 166 n.).

⁶Mikołaj Borsnicz, brat Konrada ze Zdun, wyst. od 1384, scholastyk wrocławski od 1396, zm. 1422 (C. Kuchendorf, Das Breslauer Kreuzstift in seiner persönlichen Zusammensetzung von der Gründung [1288] bis 1456, Breslau 1937, s. 72 n.).

⁷Hieronim z Tesmesdorf wyst. od 1382, kantor wrocławski 1394-1402 (G. Schindler, o. c., s. 363 n.).

⁸Franciszek Gewicz (z miasta Jevíčko na Morawach), kanonik wrocławski od 1382, czynny w kancelarii króla Wacława IV, posiadacz licznych beneficjów w Czechach, zm. 1409 (G. Schindler, o. c., s. 222 n.).

⁹Mikołaj z Gliwic, pochodził z mieszczańskiej rodziny z Opola, wyst. od 1370, kanonik wrocławski 1387-1414, kanonik pozn. 1390 (G. Schindler, o. c., s. 226 n.).

¹⁰Zapewne chodzi o Hermana z Nakla (Náklo na Morawach), wyst. od 1371, kanonika wrocławskiego 1380-1401 (G. Schindler, o. c., s. 295).

¹¹Najpewniej chodzi o Wacława z Litomyśla (miasto w Czechach), który wyst. jako kanonik wrocławski 1382-1400, wspomniany jako zm. 1403 (G. Schindler, o. c., s. 277).

¹²Wawrzyniec z Chomiąży (wieś koło Środy Śląskiej), wyst. od 1365, kanonik wrocławski 1384-1411 (G. Schindler, o. c., s. 264).

¹³Jan Nigri kanonik wrocławski 1390-1419 (G. Schindler, o. c., s. 301).

¹⁴Jan Nimmerdeutz kanonik wrocławski 1393-1407 (G. Schindler, o. c., s. 302 n.).

¹⁵Jan nie zidentyfikowany; nie może to być Jan syn Chwała Białego (Albifali, Albifalonis), kanonik wrocławski 1360, zm. 1382 (G. Schindler, o. c., s. 150 n.).

¹⁶Piotr z Koźla (zapewne chodzi o miasto na Górnym Śląsku) kanonik wrocławski 1391-1408 (G. Schindler, o. c., s. 260).

¹⁷Paweł z Koźla, brat Piotra, wyst. od 1391, kanonik wrocławski 1395-1429 (G. Schindler, o. c., s. 259 n.).

¹⁸Michał Krebs wyst. od 1394, kanonik wrocławski 1397-1403 (G. Schindler, o. c., s. 262).

¹⁹Andrzej Steinkeller (z patrycjuszowskiej rodziny wrocławskiej) kanonik wrocławski 1398-1405 (G. Schindler, o. c., s. 352 n.).

²⁰Herman Borsnicz kanonik wrocławski 1399-1414 (C. Kuchendorf, o. c., s. 70 n.).

²¹Henryk Borsnicz, brat Hermana, kanonik wrocławski od 1401, kustosz kolegiaty brzeskiej od 1409, dziekan kolegiaty legnickiej od 1415, zm. 1416/17 (G. Schindler, o. c., s. 174).

²²Fryderyk z Salendorf (niezident.) jako kanonik wrocławski znany skądinąd od 1402, kanonik warmiński od 1402, kantor warmiński od 1417, we Wrocławiu pojawiał się bardzo rzadko, zm. 1448 (K. Dola, Wrocławska kapituła katedralna w XV wieku, Lublin 1983, s. 390).

²³Zygmunt Dominik (z patrycjuszowskiej rodziny wrocławskiej) jako kanonik wrocławski znany skądinąd 1401-19, dziekan kolegiaty Św. Krzyża we Wrocławiu 1409-20 (C. Kuchendorf, o. c., s. 81; G. Schindler, o. c., s. 205).

²⁴Jan Stelzer wyst. od 1385, kanonik budziszyński od 1391, dziekan budziszyński od 1401, jako kanonik wrocławski znany skądinąd 1401-12 (C. Kuchendorf, o. c., s. 133; G. Schindler, o. c., s. 353). [Ju]

Dokument Nr 1818

[Poznań], 24 grudnia 1401

Rajcy miasta Poznania polecają Henryka Grosse rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4123. Papier 224 × 145 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna miasta Poznania (jak KDW IV, tabl. LI; Engel 1894, s. 17), odciśnięta w opłatku, przykrywająca pasek zamykający list.

^a-b

Den irbirn, wolwissinden hern rathmannen in der Aldestat czu Thoron, unsern liebin vrunden d(an)d(um)

.
Dinstlichin grus czuvor. Liebin hern, unse sundirliche gunnere! Wir bekennen / vor euwer irbirkeit, das Heynrich Grosse, des briffes czeiger¹, sich by uns als / eyn getrawer, vromer knecht gehalden hat und ist irlichin und irbirli/chin von uns gescheiden, also das wir en andirs^c nicht en^d czeyen, wen ire liebis und gutis. Betten euwer irbirkeit dinstlichin, das ir deme egenanten Heynriche gunst, vorderunge und guten willen an synen sachen irczeigit, das wellen wir ummb euch und ummb dy euwer vordinen. Gegeben an des Heyligin Cristis obonde noch Cristi gebort in deme irsten und virczenhundirtsten iare, undir unsern secret.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone czeyen

^dsłowo nadpisane Or.

¹Henryk Grosse być może identyczny ze złotnikiem toruńskim tego nazwiska, wyst. w 1426 (LibScabVCT nr 1871). [Ja]

Dokument Nr 1819

[Kalisz], 6 stycznia 1402

Rajcy miasta Kalisza polecają rajcom Starego Miasta Torunia Piotra syna sołtysa z Sieroszewic i zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4146. Papier 205 × ok. 145 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (por. Engel 1894, s. 13) odciśnięta w opłatku na laku, bardzo zniszczona, przykrywająca pasek zamykający list, złamana.

^a-b

Den erwirdigen, wysen herren rathmannen czu Thorun yn der Alden Stat d(an)d(um)

.
Stetin, willigen dinst czuvor. Erwirdigen herren besundern gunner und / furderer! Vor uns sint komen erbar lute beyde eyn teil unser mit/burger und eyn teil der gebuwer aus dem dorfe Siroschowicz¹ / unsers wichbildes und habin bey iren trawen und eryn bekant an eydisstat und czum erstin dy gebuwer, wy das Petir vom Schon, dis brifes czeiger, yn irem dorfe czu Siroschowicz von guten, erbaren eldern scholtis geslechtis elich geboren sy und nemlich von elichen eldern beyde vatir und mutir und by yn irczogen ist von jogent uff als eyn from, erbar iungelink. So habin ouch unser mitburger ym vor uns bekant, das sy nicht an ym irfaren habin anders wen das her sich yn unser stat dywile her by uns gewonet hat erbar luten dynende sich ouch czitlich und erlich gehaldin hat und selbir haben wir von ym anders nicht dirfaren. Bitten wir euch mit allem flisse, das ir ym yn synen sachin gunst und guten willen geruchet czu bewysen, durch unserer dinste willen. Gebin am oberstin tage anno M CCCC secundo.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

¹Sieroszewice par. Rososzyca, na wsch. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 5 s. 292). Piotr z rodziny sołtysiej skadinąd nie znany. [Ja]

Dokument Nr 1820

[Kalisz], 8 kwietnia 1402

Rajcy miasta Kalisza polecają rajcom Starego Miasta Torunia Mikołaja Herwiga, zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu i o wyuczeniu zawodu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4145. Papier 221 × 138 mm. Na odwrociu odciśnięta pieczęć wystawcy (por. Engel 1894, s. 13), prawie całkowicie zniszczona, przykrywająca pasek zamykający list, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den erwirdigin, wysen herren .. rathmannen czu Thorun in der Alden Stat, unsern besundern gunneren und furdereren

.
Stetin, villigin dinst czuvor. Erwirdigen, liben herren und besundern gunner / und furderer! Vor uns sint komen eczliche unser mitburger und habin / bey truwen und eren an eydesstat offenlich bekant, das Niclos Herwig, / dis brifes czeiger, von guten erbarn eldern eelich geboren sy und syn hantwerg czu uns yn der stat gelart habe und erberlichen yn unserer stat erczogin sy und sich erbarlich gehaldin habe yn derselbin unser stat als eyn vrom, erbar knecht, wenne wir denne ouch von ym nicht anders dirfaren habin, wen lib und gut. Bitten wir euch mit allem flisse^c, sint her syne narunge czu euch suchen wil, das ir ym yn synen sachin gunst und guten willen geruchet czu bewysen, das wellen ken den ewern wir sunderlichen vordynen. Geben am sunabende vor Misericordia Domini anno M CCCC secundo.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or.

^csłowo dopisane na marginesie Or. [Ja]

Dokument Nr 1821

Waliszewo, 21 maja 1402

Administrator archidiecezji gnieźnieńskiej instytuuje na prepozyturę kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu Wilhelma niegdyś prepozyta w Mstowie.

Kop.: Kal. 9176, s. 220-221, wg or., przy którym sigillum dicti domini

Nicolai Strze(sco)nis oblonge figure, intus de rubea et ab extra de communi cera, in pensula pergameni dependebat, in cuius medio medietas avis ad modum aquile volantis cum tribus lapidibus in scuto expresso exsculpta taliter videbatur [tu wrysowano herb Sulima] arma designans, circumferencialiter vero circa extremum sigilli hee litere: "S. Nicolai canonici Gne" cruce precedente legebantur. Tytuł (s. 219): Sequitur alia investitura.
Nicolaus Strzesconis thezaurarius, canonicus et administrator in spiritualibus sancte eclesie Gneznensis¹ discretis .. viris et^a rectori (eclesie^b) parrochialis ad Sanctam Mariam Virginem in Calis et vices ipsius gerenti salutem in Domino. Quia vaccante eclesia parrochiali Sancti Nicolai ibidem in Kalis, per prepositum ordinis sancti Augustini canonicorum regularium solita gubernari, per modum libere resignacionis et renunnciacionis religiosi viri, fratris Bogussii ultimi rectoris et prepositi eiusdem² in manibus nostris sponte facte, nos recepto primitus ab eodem domino Bogussio, quod huiusmodi resignacionem et renuncciacionem non facit metu, dolo, fraude neque scrupulo simoniace pravitatis aut alicuius alterius illic(it)e rei causa, sed simpliciter, prout coram nobis asseruit, non valens regimen et gubernacionem eorundem^c prepositure et eclesie propter graves et onerosos sui corporis debilitates et valitudines sustinere, ad sancta Dei ewangelia manu tacta corporali iuramento, ac eadem resignacione ac cessione per nos recepta, admissa, ad presentacionem venerabilis viri, fratris Nicolai divina paciencia abbatis monasterii Sancte Marie in Arena Wrat(islauiensis) ordinis antedicti³, ad quem ius patronatus eorundem^c prepositure et eclesie dinoscitur pertinere, religiosum virum, fratrem Wilhelmum olim prepositum in Mstow⁴, eiusdem ordinis, nostre Gneznensis diocesis, per nostre manus capiti suo imposicionem investivimus et tenore presencium investimus, curam animarum, regimen spiritualium et administracionem temporalium sibi committendo eclesia in eadem, quocirca vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excommunicacionis, quam in vos trina^d monicione canonica premissa in hiis scriptis ferimus, nisi mandatis nostris parueritis cum effectu, districte precipientes mandamus, quatenus ad dictam eclesiam Sancti Nicolai personaliter descenden(tes) prefatum fratrem Vilhelmum in et ad corporalem, realem, corporalem^a et effectualem possessionem iuriumque et pertinenciarum ipsius eclesie ponatis et inducatis, facientes sibi de [s. 221] singulis fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis a reddituariis et censuariis integre responderi, quique parrochiani eiusdem eclesie sibi in omnibus licitis et honestis causam^e ipsorum vero rectori et pastori obediant et intendant. Actum et datum in Valyschewo, villa nostre diocesis⁵, sub anno Domini millesimo quadringentesimo secundo, die dominica vicesima prima mensis Maii, nostro sigillo, quo de presenti utimur, presentibus subappenso, presentibus nobilibus et discretis viris Ozya de Comenecz⁶, Johanne Nicolai de Wszyczino⁷ et magistro Johanne Martini clerico Gneznensi, notario publico⁸, testibus circa premissa.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast earundem

^dmożna też czytać terna

^etak Kop., zamiast tamquam

¹Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik Kościelnych i z Ułanowa, kanonik pozn. 1377, gnieźn. 1383, skarbnik arcybiskupi 1389, częsty wikariusz generalny i oficjał gnieźn., kustosz gnieźn. 1415, zm. 1419 (PSB XXI s. 95-96; GąsSkOf s. 74-76; niżej, nr 1907).

²Bogusław prepozyt kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu skądinąd nie znany.

³Klasztor premonstratensów na wrocławskim Piasku. Opat Mikołaj Herdan (z mieszczańskiej rodziny wrocławskiej) 1395-1412 (Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 34, 1993, s. 20).

⁴Mstów nad górną Wartą. Prepozyt Wilhelm zm. jeszcze 1402, zob. niżej, nr 1827.

⁵Waliszewo, wieś par. na pd. od Kłecka (Koz. 5 s. 440).

⁶Kamieniec par. Kłecko, na zach. od Kłecka (Koz. 4 s. 329). Ozjasz nie wyst. w żadnym ze znanych nam K.

⁷Wszyczino nie zidentyfikowane.

⁸Jan syn Marcina z Gniezna notariusz publiczny skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1822

Szubin, czerwiec [1398-1402]

Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski i pan bystrzycki wzywa rajców toruńskich do przysłania do Szubina murarza, który zniszczył mur szubińskiego zamku, ponadto prosi o sprawiedliwość dla swojego brata, kasztelana kaliskiego Świętosława.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 240. Papier 210 × 147-154 mm. Na odwrociu resztki pieczęci wystawcy odciśniętej w brązowym laku. Na bocznych marginesach nacięcia po paskach zamykających list.

Uw.: Daty roczne wyznaczone brakiem w tytulaturze wystawcy tytułu starosty wielkopolskiego (był nim do przełomu lat 1397 i 1398) oraz określenie bystrzyckie, z drugiej strony rok śmierci Świętosława z Szubina (przełom lat 1402 i 1403).

^a-b

Viris, ex quorum prudencia multi capiunt vestigium et doctrinam, dominis consulibus et iuratis Thoruniensis civitatis, amicis nostris dilectis

.
Prudentes viri, amici nobis carissimi! Multociens coram vestra amicali dilecione fuimus conquesti super / vestrum muratorem, qui castrum nostrum in Szubino muniendo murum nobis destruxit totaliter et / defraudavit nos in labore municionis huiusmodi, ceterum kmetones nostros arestavit, pro qua / arestacione per ipsum facta opportebat nos dare septem marcas. Vestra etenim amica dileccio, vestras per literas et nunccios nobis promiserat, quod debuistis ipsum cum aliquo bono homine ad nos destinare, qui homo fideliter conspiceret, ubi defectum in muro nostro haberemus. Quare adhuc petimus vos, sicud amicos nostros, quatenus eundem muratorem ad nos homine^c bono cum aliquo, ut laborem suum conspiciat, velitis di(ri)gere, nam sibi promittimus de securo accessu, pariter et recessu, ut consideret et penset, qualia dampna nobis per ipsum sunt illata muro in eodem. Hec autem quod si vestra amicicia facere noluerit, extunc nobis imputare non velitis, quod opportebit nos desuper cogitare, quomodo dampna nostra investigare poterimus^d. Insuper, amici nobis dilecti, quedam iniuria videtur esse domino Swanthoslao castellano Kalisiensi, fratri nostro dilecto¹, propter literas, quas dicunt cives de Conyn pro ipso fore obligatas², unde petimus vos, quod sibi posset fieri iusticia. Scientes, quod nos unacum omnibus amicis nostris semper fuimus et sumus vestri amici et fautores prensenciumque^e ostensori fidem adhibere velitis creditivam in negocio ipsarum literarum tamquam vobiscum fuissemus locuti unacum eodem fratre nostro, domino Swanthoslao Kal(isiensi) castellano propria in persona. Datum in Szubino sabato proximo post festum Viti Martiris.
Sandziuogius palatinus Kalisiensis
et dominus temporalis Bystriciensis³.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone h Or.

^dnast. skreślone Datum in Szub Or.

^etak Or.

¹Świętosław z Szubina kasztelan kal.

²Być może chodzi tu o spór dotyczący Katarzyny Kaliskiej, zob. niżej, dok. nr 1824 i 1825.

³Sędziwój z Szubina; o jego tytule bystrzyckim zob. wyżej, nr 1793. [Ja]

Dokument Nr 1823

[Kalisz], 22 lipca 1402

Rajcy miasta Kalisza polecają mieszczanina kaliskiego Bartka rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4214. Papier 225 × 104 mm. Na odwrociu resztki pieczęci wystawcy (jak Engel 1894, s. 13), odciśniętej w czarnym laku, przykrywającej pasek zamykający list, złamanej. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den erwirdigen, wysen herren rathmannen in der Aldin Stad czu Thorun, unsern liben besundern gunnern und furdereren

.
Stetin, willigen dinst czuvor. Erwirdigen, liben herren! Wir bitten dinstlichen, / das ir Bartken, unserm mitburger, dis brifes czeiger, des rechtin behelfen / geruchet czu syn in synen sachin, dy her czu euch czu sachin hat. Das welin / kegin euch und den ewern czu allen stunden willicklichen gerne vordynen. Gebin am sunabende an sente Marien Magdalenen tag anno Domini M CCCC secundo.
Rathmanne czu Kalis.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1824

Konin, 26 lipca 1402

Rajcy miasta Konina proszą rajców toruńskich o szybkie załatwienie sprawy Katarzyny Kaliskiej z kasztelanem kaliskim Świętosławem z Szubina.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 417. Papier 200 × 92-94 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 9; por. KDW IV, tabl. LVI) odciśnięta w zielonym wosku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana, dobrze zachowana.

Uw.:W tejże sprawie zob. też dok. następny.

^a-b

Den erbarn und weyssen burgermeyster .. und ratmannen czu Thoran, unsern liben frunden d(an)d(um)

.
Unser fruntschaft mit willegem dinste. Erbar herren und liben frunde! Ding und sachin / sein czwschin herren Swenthoslaw herre von Kalis¹ und Katherina Kaliskynne unser bur/gerine² eynenthalben, wy daz der egenante herre hot gut und geld unseren / bu^ergerinne hot mit dem rechte eyn ewer stad vorsprochin. So bette wir euch mit vlisegem dinste, das er wol tut und das er unser mitteburgerinne als eyner gestine gunst und libe und sunderlichin vorderunge tut und beczeigit also, das see nicht wurde lang ofgeczogin an eren sachin, daz sted uns su^enderlichin ein eynme sulchin adir grosern kegen euch und ewren czu verdinen. Geben czu Conyn am nesten tage nach Jacobi anno CCCC^o secundo, und(er) unser stad secret.
^c-e

Auch betten wir euch, daz er besendit ewren scholtis und ewer scheppin, daz dy daz^d korczlichin volendin

.
Ratmanne .. czu Conyn.

^a-bna odwrociu Or.

^c-ena osobnym pasku papieru

^dnast. skreślone kocz Or.

¹Świętosław z Szubina kasztelan kal.

²Katarzyna zapewne z Kalisk par. Złotków, na pn. od Kleczewa, albo z miasta Kalisza. [Ja]

Dokument Nr 1825

Konin, 26 lipca 1402

Burgrabia koniński prosi rajców toruńskich o pomoc dla Katarzyny Kaliskiej w jej sprawie z kasztelanem kaliskim Świętosławem z Szubina.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 416. Papier 219 × 142 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy w czarnym (?) laku, bardzo zniszczona, nieczytelna. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Nacięcia po pasku i fragment paska zamykającego list.

Uw.: W tejże sprawie zob. także dok. poprzedni, tam też część objaśnień.

^a-b

Den erbarn und weysen herren burgermeyster und ratherren czu Thoran, meynen liben frunden d(an)d(um)

.
Mein grus czuvor. Liben herren und frunde! Ich bette euch, waz Katherina Kaliskinne / bu^ergerinne czu Conyn, meyne underzese, hot vor euch czu schapphin, daz er / er guten gunst und vurderunge beczegit mit herren Swenthoslaw herre von / Kalis, der er gut als eyn fremden landin hat versproch, und see ist eym idirmanne, wol czu dem rechte, besesen und wir gu^ette rechte eym ydirmanne^c, der daz begerte, welden helfin und tun em herren Swenthoslaw und eyme idirmnanne^d. Tut er daz^e, als dy ewren ofte und dicke czu u^ens^d haben czu schapphin. Is sted u^ens^d kegen euch und den euwirn em eyme sulchin adir grosern czu vordinen. Geben czu Conyn am neste tage noch sinte Jocobs tage anno quadringentesimo secundo.
Budko bu^ergrewe czu Conyn¹,
ewer willeger diner etc.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone weldin Or.

^dtak Or.

^enast. skreślone d Or.

¹Budko, Butek, jako burgrabia w Koninie potwierdzony 1400-1403 (GUrz s. 120). [Ju]

Dokument Nr 1826

Poznań, 7 września 1402

Biskup poznański prosi rajców toruńskich, aby przekazali wikariuszom katedry gnieźnieńskiej pieniądze, które w ratuszu toruńskim zdeponuje na mocy wyroku polubownego biskup włocławski Jan.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 422. Papier 225 × 148-143 mm. Na odwrociu pieczęć opłatkowa wystawcy na czerwonym laku (jak Engel 1902, s. 11), wykruszona, nieczytelna. Nacięcia po zamykającym list pasku.

Uw.:W tejże sprawie także zapewne niżej, dok. nr 1829, 1830, 1835.

Albertus Dei gracia /
episcopus Poznaniensis¹. /
^a-b

Famosis viris .. consulibus Thorunensibus, nostris amicis dilectis

.
Amici nostri dilecti! Reverendus pater, dominus Johannes episcopus Wladislauiensis² ex una / et collegium ac universitas vicariorum Gneznensis ecclesiarum in nostram personam / compromiserunt, alias cum essemus in Raczans³ anno presenti de mense Maii super omnibus / questionibus et pecuniis ipsis vicariis ex vi trium summarum adiudicatarum. Quorum iuribus visis et partibus ipsis hincinde auditis, pronunciavimus dictum dominum episcopum Wladislauiensem solvere debere eisdem vicariis Gneznensibus quadringentas marcas monete et numeri Prutenicalium in terminis infrascriptis, videlicet CL marcas in festo Nativitatis Christi proxime venturo [25 XII 1402], CL marcas in festo Nativitatis sancti Johannis Baptiste immediate sequturo de anno proximo venturo [24 VI 1403] et C marcas in alio festo Nativitatis Christi affuturo [25 XII 1403], proximum festum Nativitatis Christi immediate sequturo. Quas pecunias ipse dominus Jo(hannes) de Opul episcopus Wladislauiensis in terminis supradictis tenetur reponere integraliter numeratas in pretorio vestro Thorunensi sub penis gravibus et notanter sub pena periurii. Ideo petimus vestram amiciciam, quatenus dictas CCCC marcas sic apud vos in loco vestri pretorii Thorunensis per prefatum dominum episcopum in terminis suprascriptis successive reponendas, prefatis vicariis ecclesie Gneznensis detis, tradatis et realiter assignetis, premium ab Altissimo et oraciones ab ipsorum vicariorum communitate eapropter recepturi. Datum Poznanie in vigilia Nativitatis Sancte Marie Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo secundo, nostro sub sigillo.

^a-bna odwrociu Or.

¹Wojciech Jastrzębiec.

²Jan zw. Kropidło z książąt opolskich, biskup włocławski 1402-21, zm. 1421 (PSB X s. 436-438).

³Raciążek posiadłość biskupów kujawskich nad Wisłą, na pn.-zach. od Nieszawy na Kujawach. [Ja]

Dokument Nr 1827

Gniezno, 23 października 1402

Arcybiskup gnieźnieński nakazuje wprowadzić na prepozyturę Św. Mikołaja w Kaliszu instytuowanego przez siebie augustianina Jana Rosta.

Kop.: Kal. 9176, s. 218-219, wg or., przy którym pieczęć Mikołaja Kurowskiego rotunde figure, intus de rubea, ab extra vero de comuni cera, in pensula pergameni dependebat, in cuius sigilli medio signum tale [tu narysowano na tarczy herb Szreniawa z krzyżem, powtórzony na marginesie] in scuto expresse arma designans exsculptum videbatur, circumferencialiter vero et girative inter duas lineas hee litere videbantur: "Nicolaus Dei gracia" legebantur, alie vero propter corupcionem cere legi non poterant. Tytuł: Sequitur investitura domini Nicolai Curowsky sancte Gneznensis ecclesie condam archiepiscopi.

Nicolaus Dei et Apostolice Sedis gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus discreto viro .. rectori eclesie ad Beatam Virginem Mariam in Calis aut ipsius vicario et aliis quibuscumque, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino sempiternam. Quia ad preposituram seu eclesiam parrochialem Sancti Nicolai in Calis per mortem religiosi fratris Wilhelmi ultimi rectoris eiusdem¹ nunc vaccantem ad presentacionem venerabilis [s. 219] ac reli(gi)osi fratris, domini Nicolai abbatis canonicorum regularium monasterii Sancte Marie in Wrat(islauia) ordinis beati Augustini² religiosum fratrem Johannem dictum Rosth canonicum regularem, ordinis prefati professum³ per manus nostre capiti suo imposicionem investimus et investivimus graciose, curam spiritualium ac temporalium sibi committendo in eadem ac regimen animarum, quocirca vobis in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena comittimus et mandamus, quatenus, dum pro parte prefati fratris Johannis prepositi et rectoris fueritis requisiti, ad dictam eclesiam parrochialem Sancti Nicolai in Cal(is) personaliter acceden(tes) huiusmodi institucionem nostram parrochianis eiusdem parrochie Sancti Nicolai insinuetis et prefatum fratrem Johannem in et ad possessionem predicte eclesie Sancti Nicolai in Calis auctoritate nostra ponatis et inducatis corporalem et realem, facientibus^a sibi de singulis fructibus, iuribus, redditibus et obvencionibus universis eclesie predicte reddituariis eiusdem integre responderi, quique parrochiani eiusdem eclesie utriusque sexus sibi et non alteri tanquam eorum vero plebano et pastori in omnibus licitis obediant et intendant. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Gnezne feria secunda post translacionem sancti Adalberti Martiris et Pontificis gloriosi anno Domini millesimo quadringentesimo secundo.

^atak Kop., zamiast facientes

¹O niedawnej prowizji Wilhelma zob. wyżej, nr 1821.

²Na wrocławskim Piasku, zob. wyżej, nr 1821.

³Prepozyt Jan Rost wyst. w Kaliszu jeszcze 1416 (KDW VIII nr 781/1). [Ju]

Dokument Nr 1828

Nowe Miasto Korczyn, 14 listopada 1402

Król Władysław Jagiełło prosi komtura toruńskiego, aby spowodował rozpatrzenie przez mieszczan toruńskich sprawy Macieja mieszczanina ze Śremu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 426. Papier 285 × 183 mm. Dziurka na złożeniu. Na odwrociu ślady wyciśniętej pieczęci sygnetowej w czerwonym laku, przykrywającej pasek zamykający list.

Wladislaus Dei gracia /
rex Polonie etc. /
^a-b

Venerabili amico nobis sincere dilecto, commendatori Thorunensi presens d(e)tur

.
Honorabilis amice nobis sincere dilecte! Ex querela Mathie civis nostri Srzemensis, nostri fidelis, exhibitoris presencium, / recepimus, quomodo ob id, quod a civibus Thorunen(sibus) sibi iusticie plenitudo fieri non potuit, sibi bona ipsius per/dita sunt et ammissa^c. Quocirca sinceritatem vestram petimus ex affectu, quatenus vilitis^c nostri intuitu efficere, quod dicto Mathie / civi nostro, exhibitori presencium^d, ut premittitur, per cives Torunenses iusticie ministretur plenitudo, quoniam auditum non fuit a seculis, ut alicui de nostris in partibus Torunen(sium) et vestri regiminis aliquod preiudicium factum fuisset et illatum. Inviti videre[m^e]us etenim ^f-g

simili modo

, quod alicui de vestris in terris et Regno nostris aliquod preiudicium fieret vel gravamen. Datum in Noua Ci[uita^e]te alias Korczin feria tercia infra octavas beati Martini anno Domini millesimo CCCC^mo secundo¹.
Ad relacionem domini Johannis de Tanczin castellani Crac(ouiensis)².

^a-bna odwrociu Or.

^ctak Or.

^dprzerabiane Or.

^edziurka w miejscu złożenia Or.

^f-gnadpisane Or.

¹Data zgodna z itinerarium króla.

²Jan z Tęczyna kasztelan krak. 1398-1405 (Spisy młp.). [Ju]

Dokument Nr 1829

Gniezno, 10 grudnia [1402]

Wikariusze katedry gnieźnieńskiej proszą rajców toruńskich, aby przyjęli pieniądze, jakie ma u nich dla wikariuszy zdeponować biskup włocławski Jan.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 670. Papier 223 × 195 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wikariuszy gnieźnieńskich w naturalnym wosku (jak niżej, dok. nr 1835 i 1836), dobrze zachowana (zniszczona część otoku), przykrywająca pasek zamykający list. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Także na odwrociu inną ręką niż adres: Litere vicariorum Gneznensium.

Uw.: Data roczna ustalona na podstawie innych pism w tej sprawie, zob. zwłaszcza dok. nr 1826 z 7 września 1402, nr 1830 z 26 grudnia 1402 oraz nr 1835 i 1836 z 22 i 24 czerwca 1403.

^a-b

Magne famositatis ac pruden(cie) viris, dominis proconsuli et consulibus Thoruniensibus, nostris dominis graciosissimis cum magna reverencia presentetur

.
Devotis in Christo oracionibus humiliter premissis. Magne famositatis domini^c, nostri domini / graciosissimi. Quia dominus Johannes dux Opolensis et episcopus Wladislauiensis¹ / ex quadam concordia, per reverendos patres, dominos Cracouiensem, Poznaniensem / et Plocensem episcopos in vigilia Sacri Corporis Christi [24 V 1402] in Raczans² inter nos facta, in pretorio vestro ad manus vestre dominacionis obligatus est deponere ad festa infrascripta, videlicet ad festum Nativitatis Christi [25 XII 1402] centum quinquaginta marchas et ad festum sancti Johannis Baptiste [24 VI 1403] eciam centum quinquaginta marchas et ad aliud festum Nativitatis Christi [25 XII 1403] solum centum marchas monethe et numeri Pruthenicalium, omnibus dolo et fraude ac dilacione procul motis, quapropter vestris reverendis dominacionibus tamquam nostris dominis graciosissimis et benefactoribus specialibus cum magna humilitate supplicamus, quatenus cum prenominatus dominus episcopus predictas pecunias velit deponere, ipsas causa Dei et nostrarum ob respectum oracionum dignemini recipere et pro pro nobis conservare. Pro quo vestra pro sospitate animeque salute studebimus divinam clemenciam mag(is) assidue exorare. Datum Gnezne feria secunda post dominicam Populus Syon nostre universitatis sub sigillo.
Vestrarum dominacionum oratores,
vicarii Gneznenses.

^a-bna odwrociu Or.

^cpoprawiane z domino Or.

¹Jan zw. Kropidło.

²Raciążek, rezydencja biskupów kujawskich. [Ju]

Dokument Nr 1830

[Toruń], 26 grudnia 1402

Rajcy miasta Torunia zaświadczają, że odebrali od posłów biskupa włocławskiego Jana 150 grzywien dla wikariuszy gnieźnieńskich.

Kop. (koncept?): Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 445. Papier 142 × 150 mm, ślady złożenia, brak śladów uwierzytelnienia. Na odwrociu bodajże tą samą ręką: Libir herre! Ich bitte euwir gnade, das ir das gelt gebit Loubiln von meiner wegin, wente ich mus noch hir ebene by deme kemerer blebin. Euwir demutiger Nicolaus Thost schriber [pisarz miejski Torunia 1404-05], a także, w przeciwległym narożniku: Cuncze Mekeler Caspar, co wygląda na próbę pisma.

Uw.: List datowany niewątpliwie podług stylu a Nativitate, jak wynika z porównania z dok. z 7 września 1402, gdzie zapowiedziano wypłatę 150 grzywien na 25 grudnia 1402. W tejże sprawie zob. także dok. nr 1826, 1829, 1835 i 1836.

Nos consules civitatis Thorun recognoscimus tenore presencium, quibus expedit, universis, nos die date presencium habuisse et percepisse per manus honorabilis et validi virorum^a, domini Nicolai Schonekremer Sancte Crucis Opoliensis et Sancti Bartholomei Glog(ouie) Superioris ecclesiarum canonici^b¹ ^c-f

et Mathie de Borgenewe patrui², ^d-e

ut asseruit

, Petri Temchin vlodarii

in Sebkaw³, nomine et ex parte reverendi in Christo patris et domini^g Johannis Dei^h gracia episcopi Wlad(islauiensis)ⁱ⁴ 150 marcas^j monete et numeri^k Prutenicalium ad usum honorabilium virorum, dominorum vicariorum ecclesie Gneznensis et nomine eorundem dominorum vicariorum^l per nos ad fideles manus conservandas. Datum die sancti Stephani^ł, videlicet in crastino festi^m Nativitatis Christi, anno Domini M^o CCCC III^o, nostroⁿ secreto in testimonium premissorum tergotenus subappensso^o.

^anast. skreślone dominorum Kop.

^bnast. skreślone Petri Themchin vlodarii Kop.

^c-fdopisane na marginesie Kop.

^d-edopisane obok poprzedniego dopisku, z odsyłaczem Kop.

^gnast. skreślonych kilka liter Kop.

^hnast. skreślone et ap Kop.

ⁱnast. skreślone ad usum Kop.

^jnast. skreślone numeri Kop.

^knast. skreślone Pol Kop.

^lnast. skreślone ad Kop.

^łnast. skreślone prothomartyris Kop.

^mnadpisane Kop.

ⁿnast. skreślone sub Kop.

^otak Kop.

¹Mikołaj Schonkromer z Karniowa, zaufany biskupa Jana Kropidły, wyst. od 1387, pisarz Władysława Opolczyka 1387-90, kanonik w Głogówku 1398-1404, Kruszwicy 1402, Opolu 1402, prepozyt w Głogówku 1420 (D. Veldtrup, Prosopographische Studien zur Geschichte Oppelns als herzoglicher Residenzstadt im Mittelalter, Berlin 1995, s. 154-155, 482).

²Borganie (Borzygniew) na Śląsku (k. Świdnicy). Przedstawiciele pochodzącej stąd rodziny służyli Władysławowi Opolczykowi, byli np. wójtami Bolesławca nad Prosną (Kozierowski, Obce ryc, s. 14), ale Maciej skądinąd nie jest znany.

³Subkowy, wieś na Pomorzu, na pd. od Tczewa, centrum klucza dóbr biskupów włocławskich. Włodarz Piotr nie zidentyfikowany.

⁴Jan zw. Kropidło. [Ju]

Dokument Nr 1831

Raciążek, 29 grudnia 1402

Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski prosi rajców toruńskich o zaufanie dla jego posłańców w sprawie długów Olbrachta Ruesa.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 378. Papier 225-220 × 114-110 mm. Pod tekstem (na awersie) ślad po pieczęci wystawcy, średnicy ok. 25 mm, wyciśniętej w czarnym laku. Obok wyraźny ślad tejże pieczęci odciśnięty tuż po opieczętowaniu, podczas składania listu. Adresu brak.

Uw.: W tej samej sprawie zob. wyżej i niżej, dok. nr 1792, 1793, 1855, tam też objaśniono wszystkie osoby.

Sandziuogius palatinus Kalisiensis et dominus temporalis Bystriciensis providis et circumspectis viris / ac dominis, preconsuli et consulibus in Thor(un), amicis nostris dilectis sinceram amiciciam / et favorem. Prudentes viri, amici nobis carissimi! Dirigimus ad vestri presenciam magistrum / Henricum nostrum phisicum et Nicolaum nostrum notarium¹, harum ostensores, nostris legacionibus et intencionibus plenius informatos, petentes vos tamquam amicos nostros dilectos, quatenus ipsis in dicendis ex parte nostri de debito ipsius Olbracht Ru^es fidem vellitis adhibere creditivam tamquam vobiscum loqueremur propria in persona. Datum in Redczans² in crastino Innocen(tum) sub anno Domini millesimo CCCC^mo secundo, nostro sigillo subinpresso.

¹Domownicy Sędziwoja z Szubina: Henryk przyboczny lekarz i pisarz Mikołaj, skądinąd nie znani.

²Raciążek na Kujawach. [Ja]

Dokument Nr 1832

Konin, 10 stycznia 1403

Rajcy miasta Konina proszą rajców toruńskich, aby pomogli Toksenowi sukiennikowi konińskiemu w odzyskaniu skradzionego konia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 431a. Papier 217 × 150 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 9; inna jak w KDW IV tabl. LVI) odciśnięta w zielonym wosku, dobrze zachowana, przykrywająca pasek zamykający list.

^a-b

Den erbarn unde weysen herren .. burgermeyster, .. ratmannen, scholtisen .. und scheppen czu Thoran, unsern liben frunden sol diser briff etc.

Unser fruntschaft mit willegem dinste. Erbar herren und liben frunde! / Unser wissentli
chin tn wir euch offenbarlichin bekenende, als er / habet gefangen eynen man unde dib mit eyme pherde und / den hot er awsgelassen aws ewer stad gefengnis und dazselbige phert ist bey euch bleben, und dasselbige phert ist also gestalt swarcz brawn weysbressecht und mit eyme behawenem czayle und dasselbige phert hat her gestalen seyne bruder, ^c-d

Thocsen wollenweber

, czeyger diser briffe, eyn seyner crancheyt, dorumme bette wir euch, daz desem czeyger und unserm mettebu^erger gunst und furderunge beczeyget, als wir kegen euch und den eweren willeclichin eyn eyme solchin adir grossern welden^e tun. Geben ^f-g

czu Conyn

an der nesten mittewachin nach Epyphania Domini anno CCCC tercio.
Ra^etmanne .. czu Conyn.

^a-bna odwrociu Or.

^c-ddopisane na marginesie Or.

^enast. skreślone tn Or.

^f-gpowtórzone dwa razy Or. [Ja]

Dokument Nr 1833

[Poznań], 27 stycznia 1403

Rajcy miasta Poznania polecają rajcom Starego Miasta Torunia Marcina Schulera z Komornik i zaświadczają o jego ślubnym pochodzeniu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4166. Papier 303 × 175 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna wystawcy w czarnym wosku (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), przykrywająca pasek zamykający list, złamana, zachowana fragmentarycznie. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den irbirn, wolwissinden hern rathmannen in der Alde Stat czu Thoron, unsern liebin gunnern d(an)d(um)

.
Dinstlichin grus mit beheglichkeit czuvor. Liebin hern, unse sundirliche gunnere! Vor uns / syn komen rittere und knechte und der erbherre von Komernig¹, der scholtis und / dy gebawer doselbist und haben bekant bey iren trawen, das Mertin Schuler, des briffes / beweiser², sy von gar vromen eldern, von vatir und von muttir elich geboren, dy sich alle ir tage an allerleye tadel erbirlichin gehalden haben und ouch se czeugeten und wir ouch mit en, das der egenante Mertin sich bey en und bey uns gewerbelichen als eyn getrawer, vromer knecht gehalden hat. Betten wir euwer irbirkeit dinstlichin, das ir em gunst, vorderunge und guten willen an synen sachen irczeigit, das wellen wir ummb euch und ummb dy euwer vordinen in eynen sulchen adir vel grossern. Gegeben am sonnobonde noch senthe Pawelstag als her bekart was anno Domini M^o CCCC^o tercio^c.
Rathmanne czu Pozenaw.

^a-bna odwrociu Or.

^cnapisano po skreślonym secundo Or.

¹Komorniki par. Tulce, na pd.-zach. od Kostrzyna (SHGPoz. II s. 271).

²Marcin nie zidentyfikowany. [Ja]

Dokument Nr 1834

Konin, 23 kwietnia 1403

Król Władysław Jagiełło uwalnia mieszczan Odolanowa od ceł.

Wyd.: Accesiones ad codicem diplomaticum, qui continetur libro Städtebuch des Landes Posen von Heinrich Wuttke, Leipzig 1864, Lipsiae [1866], s. 3, wg nieznanej obecnie kop., udostępnionej wydawcy przez plebana (pastora?) W. Altmanna z Odolanowa.

Vladislaus Dei gratia rex Poloniae etc. significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, quod cupientes oppidi in Odolanow¹ conditionem facere meliorem ipsiusque inopiae et pauperitati succurrere, ut nostris suffulti^a munificentiis, majora hujusmodi possit assumere incrementa, omnibus et singulis oppidanis et incolis ibidem in Odolanow ab omnibus theloneis et theloneorum solutionibus, tam pontalibus, quam aliis, quibuscunque etiam vocitentur nominibus, per universas terras nostras plenam damus et omnimodam tenore praesentium concedimus libertatem a praedictis theloneis perpetualitatem^b. Quocirca vobis universis capitaneis, burgrabiis, procuratoribus, viceprocuratoribus, thelonariis, theloneorum nostrorum exactoribus, in terris Regni nostri ubilibet constitutis, ad quos praesentes pervenerint et qui praesentibus fuerint requisiti, nostris fidelibus dilectis, [...^c] nostris firmis regalibus mandatis [...^d] eosdem oppidanos in Odolanow circa haec, quae ipsis concessimus, conservare debeant [...^c] ab ipsis quaevis thelonea et ab omnibus eorum mercibus et quibuslibet nulla praesumente^e exigere ratione ad nostrae voluntatis beneplacitum, ut praefertur. Datum in Konin feria secunda proxima post Conductum Paschae a(nno) D(omini) 1403².

^atak Wyd., zamiast suffultum

^btak Wyd., zamiast perpetualem

^cw kop., służącej za podstawę Wyd., słowo nieczytelne

^dw kop., służącej za podstawę Wyd., 4 słowa nieczytelne

^etak Wyd., zamiast praesumatis

¹Odolanów, miasto królewskie w Kaliskiem, nad Baryczą.

²Data zgodna z itinerarium królewskim. [Ju]

Dokument Nr 1835

Gniezno, 22 czerwca 1403

Wspólnota wikariuszy katedry gnieźnieńskiej poleca rajcom toruńskim Wacława i Stefana jako swoich pełnomocników.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 440. Pergamin 237-246 × 89 + 25 mm. Na pasku pergaminowym pieczęć średnicy 36 mm, odciśnięta w naturalnym wosku, przedstawiająca głowę w infule biskupiej nad zgiętą ręką (jak Engel 1902, s. 9), dobrze zachowana.

Honorabilibus et circumspectis viris, dominis consulibus civitatis Thorunensis. Universitas vicariorum sancte / Gneznensis ecclesie metropolitane oraciones in Christo devotas. Vestris reverendis dominacionibus nobis multum / amandis discretos viros, dominos Wenceslaum et Stephanum, confratres nostros et oratores vestros devotos¹, / presencium ostensores, nostris negociis plene informatos duximus destinandum, devote ac humiliter supplicantes, quatinus eisdem vicariis amore Dei et nostrorum intuitu oracionum in hiis, que coram vobis dicent et facient, dignemini fidem indubiam^a adhybere, tamquam reverenciis vestris propriis loqueremur in personis. Datum Gnezne in octava sacri Corporis Christi, anno Domini millesimo quadringentesimo tercio, nostre universitatis sub sigillo.

^apowtórzone i podkropkowane na znak skreślenia Or.

¹Wikariusze wieczyści katedry gnieźn. Wacław (jednocześnie pleban u Św. Michała w Gnieźnie, znany 1403-04, por. KDW VII nr 474/12) i Stefan (z Pawłowa, wyst. 1403-11, por. KDW VII nr 474/10)?, podróżowali do Torunia w sprawie, która poruszona została już wyżej, w dok. nr 1826, zob. także dok. następny. [Ja]

Dokument Nr 1836

Toruń, 24 czerwca 1403

Wymienieni wikariusze katedry gnieźnieńskiej kwitują rajców toruńskich z zapłaty 150 grzywien.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 441. Pergamin 230 × 135 + 31 cm. Na pasku pergaminowym pieczęć odciśnięta w naturalnym wosku (jak w dok. poprzednim), bardzo dobrze zachowana.

Nos Albertus vicedecanus, Sandco succentor, Michael vicecustos, Michael rector scole, / Budco, Stephanus, Wenceslaus, Nicolaus Cothan, Paulus, Petrus, Johannes de Caczcowo, / Johannes de Popowo totaque universitas vicariorum sancte Gneznensis ecclesie¹ recognoscimus coram / universis, presenciam visuris et audituris, nos habuisse et cum effectu percepisse ab honorabilibus et circumspectis viris, dominis consulibus civitatis Thorun centum et quinquaginta marcas monete et numeri Prutenicalium pro nobis et ad usum nostrum per reverendum in Christo patrem et dominum Johannem episcopum Wladislauiensem² ex quadam concordia inter prefatum dominum Johannem episcopum et nos per reverendos in Christo patres et dominos Jacobum Plocensem³, Petrum Cracouiensem⁴ et Albertum Poznaniensem episcopos⁵ facta et tractata apud prenominatos consules de festo Nativitatis beati Johannis Baptiste [24 VI] elapsi depossitas et per eosdem dominos consules ad dicti domini Alberti episcopi Poznaniensis et atque nostras preces susceptas, de quibus centum et quinquaginta marcas prenominatos consules et eorum successores necnon totam civitatem et singulares personas eiusdem civitatis Thorun cum omnibus ipsorum bonis mobilibus et immobilibus presentibus et futuris tenore presencium quitavimus et absolvimus, quitos et absolutos dimittimus, facientes ipsis finem, quitacionem et pactum, dictas centum quinquaginta marcas de ulterius non petendo. In premissorum maiorem evidenciam sigillum nostrum presentibus ex certa nostra sciencia decrevimus suspendi. Datum Thorun⁶ ipso die beati Johannis Baptiste anno Domini M^o CCCC III^o.

¹Jak zdaje się wynikać z poprzedniego dok., do Torunia podróżowało tylko dwu z wymienionych tu wikariuszy, Wacław i Stefan; najpewniej wzięli ze sobą tzw. membranę, którą spisano i opatrzono miejscem wystawienia oraz datą toruńską. Pozostali wikariusze, znani przeważnie z l. 1403-04, to: Wojciech wicedziekan (KDW VII nr 471/6), Sędek chórmistrz (KDW VII nr 480/4), Michał wicekustosz (KDW VII nr 440/5), Michał wikariusz i rektor szkoły katedralnej w Gnieźnie (KDW VII nr 462/7), Butek, Budko (KDW VII nr 474/9), Stefan z Pawłowa i Wacław (jak w dok. poprzednim), Mikołaj Kochan (KDW VII nr 474/16), Paweł, może ident. z Pawłem z Zarzewa, Zorzewa, znanym potem od 1412 (KDW VIII nr 808/8), Piotr wyst. tylko 1403 (KDW VII nr 475/11), Jan Kaczka, z Kaczkowa (KDW VII nr 474/10), wreszcie Jan z Popowa (KDW VII nr 474/13).

²Jan Kropidło.

³Jakub z Kurdwanowa biskup płocki 1396-1425, zm. 1425 (PSB X s. 357-358).

⁴Piotr Wysz z Radoliny biskup krak. 1392-1413, potem pozn., zm. 1414 (PSB XXVI s. 422-428).

⁵Wojciech Jastrzębiec.

⁶O miejscu wystawienia zob. wyżej, przypis 1. [Ja]

Dokument Nr 1837

Łobżenica, 26 stycznia 1404

Arnold Wałdowski funduje klasztor augustianów w Łobżenicy.

Or.: Bydgoszcz, WAP, Łobżenica - Augustianie 1 (Łobżenica dok. nr 31). Pergamin 345-355 × 227-234 + 53-50 mm, pasek po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie: Privilegium conventus Lobznicz (XV w.), Dotatio monasterii Lobsenicza (XVI w.) oraz pieczęć: Staatsarchiv Danzig, Abt. 405, Nr. 31 (XIX w.).
Wyd.: J. Pakulski, Wałdowscy i ich fundacja dla augustianów (w Górce?). Z dziejów elity politycznej XIII-XIV w., w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 145, tam też fot. or. oraz analiza okoliczności fundacji klasztoru.

//^aIn nomine Domini nostri Ihesu Christi amen.// Nov(er)int universi presentes et futuri presencium noticiam habituri, quibus expedit uni/versis, quod ego Arnoldus Waldowsky verus et legittimus heres in Lobszenicza¹, sana^b mente et bona voluntate maturoque consilio fratrum / ac amicorum meorum, pro salute animarum parentum et succedaneorum meorum et meis pro pecatis, feci et contuli aream de meis propriis, in qua area / continentur in longitudine triginta virgas et in latitudine viginti, foris civitatem Lobszenicza, super qua area fundavi et consecrare demandavi cenobium sive claustrum ordinis heremitarum sancti Augustini in honore Sancte Trinitatis, in honore Beate Marie Virginis gloriose, in honore beati Michaelis Archangeli et in honore beatorum Omnium Sanctorum, presentibus Johanne vicario rasor(is) de Fredelant, Johanne Duzssow, Johanne Wulperti et Dauid fratribus², ut eo melius divina officia augeantur, cuiquidem claustro et eius conventus^c dedi et contuli liberam piscaturam sine omni impedimento, pacifice et quiete in stanno seu in piscina ante molendinum foris civitatem Lobszenicza cum parvis retibus, videlicet cum slampnicza, cum hamo sive gurgustrio et watha liberumque piscatorem perpetuis temporibus duratur(os). Eciam ubicumque sagena mea propria transit seu transiret per lacos^b meos in districtu Lobszenicza, ibi decimum piscem habebunt, et si contingerit, quod pisces venderentur, extunc decimum denarium optinebunt sine omni recusacione. Ceterum robora sive lingna ad edificandum seu ad ignem comburrendum, excepto gayo in parte mea, libere ducunt. Eciam fruges omnes et singulas mea in civitate Lobszenicza pro necessariis eorum libere emant et secure. Insuper in Luchowo willa mea³ dedi et contuli prefato claustro sive conventui suo quinque mansos liberos cum omni iure et dominio, de quibus quinque mansis utuntur, prout ipsis melius videbitur expedire, et de aliis mansibus ibidem in Luchowo solubilibus, qui ad me pertinent, dedi de quolibet unam mensuram sigilinis$b et unum coretum de tritico annis singulis pro remedio anime mee et antecessorum sive succedaneorum meorum. Viam vero equitandi et redeundi ad claustrum sive de claustro liberam habebunt sine omni impedimento. Secretum vero pro ipsis fratribus, qui pro tempore fuerint, quando civitas foris civitatem erit melius locata et munita pro ipsius necessitate, eligemus et assignemus locum competentem.
Insuper ego Potrasius Waldowsky filius Arnoldi pie memorie⁴ omnia articula suprascripta confirmo, ratifico et per presentes ratificavi et feci communiri. Super quibus omnibus sigillum meum proprium ad presens et ad meliorem evidenciam est appensum. Datum et actum in Lobszenicza per manus Johannis notarii castri Naklensis⁵ in crastino Conversionis beati Pauli Coapostoli sub anno Domini millesimo quadringentesimo quarto.

^ainicjał wysokości prawie całego tekstu Or.

^btak Or.

^ctak Or., zamiast conventui

¹Łobżenica, miasto na Krajnie. Arnold z Wałdowa zamordowany został 1403/04, zob. też niżej, przypis 4.

²Nie zidentyfikowani. Rasor (czy golarz?) z Frydlandu (dziś Mirosławiec) w ziemi wałeckiej. J. Pakulski (Wyd. 1, s. 148) widzi w nich już augustianów, przybyłych do Łobżenicy, zapewne ze Stargardu lub z Sokolnik.

³Luchowo, wieś par. tuż na wsch. od Łobżenicy.

⁴Piotr z Wałdowa syn Arnolda, wyst. 1404-13, 1419 wyst. już jego (czy żyjącego?) córka Katarzyna, potem żona Jana Kraski z Łubnicy (SHGWlkp.). Konfirmacja ojcowskiego nadania wpisana tą samą ręką, co reszta dok., który najpewniej otrzymał ostateczną formę już po nagłej śmierci Arnolda.

⁵Jan pisarz nakielski skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1838

Kamień, 13 lutego [1404]

Oficjał kamieński przekazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Strzeszkowicowi skargę plebana z Drzewianowa przeciwko szlachcie nie płacącej dziesięcin.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 1, k. 21v. Wpis 20 lutego 1404 wg or. opieczętowanego pieczęcią wystawcy in cuius sigilli medio trifolium apparebat.
Reg.: KDW V nr 44 (wg Kop., z zupełnie błędną tytulaturą wystawcy: zamiast officialis i vicarius - vitricus).

Nicolaus Longus sancte ecclesie Gneznensis canonicus et in terr(is) Naclensi, Cam(i)nensi et Pomor(anie) generalis officialis necnon vicarius in spiritualibus et temporalibus¹, honorabili viro, domino Nicolao Strz(es)conis thezaurario, canonico ac officiali sancte ecclesie Gneznensis², nostro fratri in Domino predilecto, oracionum sedulitate pretuit(um) cum sincera in Domino karitate. Veniens coram nobis Paulus plebanus de Drzeuanow³ suam intencionem exposuit querulose, quod licet causam seu causas moveret ac movere intenderet contra et adversus quosdam nobiles, qui decimam ab ecclesia ipsius in Drzevanow potenter abstraxerunt et abstrahunt hucusque, eorum tamen seviciam perorrescens ipsam movere non audet propter perriclulosum^a dicte^a facti agressum terroris, petens instantissime, ut eundem ad honorabilitatis vestre iudicium et exanem^b in dicta causa dignaremur licenciare. Nos vero attendentes ruinas sibi per dictos dominos nobiles prout coram nobis refebatur^c infligy non modicas, quodque merito non est denegandus assensus, ipsum ad sedem vestre indagacionis cum dicta sua causa presentibus di(ri)gimus, ut tanto salubrius suam predictam causam, quam solemniter intendit, dante Domino, prosequatur. In cuius rei testimonium sigillum nostrum diximus^a presentabus^a appendendum. Datum in castro Camen⁴ XIII die mensis Febru(a)rii.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast examen

^ctak Kop., zamiast refabatur

¹Mikołaj Długi (Longus) kanonik gnieźn. 1394, zm. 1414 (KDW VII nr 420/18). Jako oficjał kamieński (najstarszy ze znanych) wyst. tylko tutaj, nazwany na k. 21 tenutariuszem kamieńskim, por. A. Gąsiorowski, I. Skierska, Początki oficjalatu kamieńskiego archidiecezji gnieźnieńskiej (wieki XIV-XV), Kwartalnik Historyczny 103, 1996, nr 2, s. 3 n.

²Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik.

³Drzewianowo, wieś par. na pn.-wsch. od Mroczy (Koz. 4 s. 191). Pleban Paweł skądinąd nie znany.

⁴Kamień Krajeński. [Ju]

Dokument Nr 1839

Poznań, 18 marca 1404

Rajcy miasta Poznania polecają Mikołaja Kosselera rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4189. Papier ok. 215 × 153 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna wystawcy (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), odciśnięta w czarnym laku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana, zachowana szczątkowo.

^a-d

Den ersamen unde wolweisin burgermestir unde rathmane czu Thorun ^b-c

in der Alden Stat

, unser lybin vrunden sal der briff d(an)d(um)

.
Willigys dinst mit vruntschafft czuvor. Ersamen, lybin frunden! Vor uns / sint komen erbar lute Jorge Settaw¹, Benichen unde andir me unser meteburger / unde habin bekant, das Nicclos Kosseler Seydemalis brudir, ^e-f

czeiger desir briffe

, sich fromelich unde / erba(r)lich gehaldin hat, als en from man unde wir och bekennen von em, das ha sich getrulich und irbarlich bey uns gehaldin hat. Dorumme lybin, besundern vrunde, wir betin^g ewir fruntschaff, das ir em guttin willen mit gonste bey uch geruchit czu beweisin. Alzo wir umme ewern willin tun wellin czu allin geczeitin wenne sich das geborit. Gegebin czu Poznaw am dinstage noch Iudica me Domine anno Domini M^o CCCC^o IIII^o, under unser ingesigil.
Burgermestir unde rathmanne czu Pozenaw dy ewir.

^a-dna odwrociu Or.

^b-cnapisane poniżej, z oznaczeniem miejsca, gdzie należy wstawić Or.

^e-fnapisane u dołu karty z oznaczeniem miejsca, gdzie należy wstawić Or.

^gnast. skreślone ewirn Or.

¹Jerzy (Jurga) Zet (Zyt) rajca pozn. od 1394, jeszcze 1413 (KDW VII nr 483/3). [Ja]

Dokument Nr 1840

Środa, 21 lipca 1404

Rada miasta Środy obiecuje rajcom toruńskim, że przekaże ich zlecenie kupcom udającym się na targ do Szadka.

Reg.: Toruń, WAP, Stary maszynopis niemieckojęzyczny Katalogu I, s. 23, nr 461, dok. obecnie zaginiony. Opatrzony był pieczęcią miasta Środy, opisaną przez Engla 1894, s. 18, z napisem otokowym: + S. CIVITATIS (S)RODENSIS : IN : POLONIE [!]

Rat von Schroda verspricht den Auftrag Thorns an die zum Schadecker Markt ziehenden Bürger auszurichten.

Dokument Nr 1841

Pyzdry, 7 sierpnia 1404

Rajcy miasta Pyzdr polecają słodownika Marcina rajcom i słodownikom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4197. Papier 220 × 115 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 16), odciśnięta w zielonym laku, złamana, dość dobrze zachowana. Kawałki pasków zamykających list.

^a-b

Den ersamen, wolwisin herren rathmannen und den hantwergmeistern der melczer czu Thorun, unsern libin, gunstigin frundin d(an)d(um)

.
Dinstliche willikeyt mit stetir libe czuvor. Ersame herren, gunstige frunde! / Vor uns sint komen erbar, gute lewte und habin bekant by erin / rechtin truwen, das Mertin Melczer, czeyger dis brivis, fon erbaren, / fromen, gutin eldirn, fon vatir und mutir, elich ist geborin. Ouch bekennen wir besundirn, das sich derselbe Mertin czu uns subirlich und erlich hot gehaldin und fon em andirs nicht wissin, wen allis gut, und weldin em synir wonunge gerne mit uns gegunst habin, hette is em czu uns gefallin, sint das em denne syn wesin bas czu uch gesellit. So betin wir uwir gunstige libe mit gannczim dinste, das ir em geruchit gunst, vordrunge und gutin willin czu bewisin um dirbitunge unsir dinste in synen sachin, als wir allewege tun wellin keyn den uwirn wo sich das geborit. Gebin czu Pysir am dornstage vor Tiburcii anno Domini millesimo CCCC^o quarto.
Rathmanne czu Pysir.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1842

Nakło, 5 września 1404

Władze miasta Nakła zaświadczają o prawym pochodzeniu i godnym życiu mieszczanina Stefana.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4184. Papier 224 × 133-129 mm. Na odwrociu resztki pieczęci wystawcy (jak Engel 1894, s. 15) średnicy 39 mm, odciśniętej w naturalnym wosku, przykrywającej pasek zamykający list.

^a-b

Viris prudenti consilio fulgentibus, dominis preconsuli et consulibus Torunensis civitatis honorifice presentetur

.
Benivolencie perstanciam^c fidelius preconstructe. Prudentes domini, nostri fautores precipui! / Vobis tenore presencium publice profitemur providum virum Stephanum vestre civitatis / coincolam, ostensorem presencium, honestis et^d hominibus, Laurencio patre Katherinaque matre, / condam concivibus nostre civitatis pye memorie, fama fulgentibus laudabili, legittime fore progenitum, eundem pariter in nostra civitate suis cum parentibus prenotatis fama laudabili vitaque decenti coram nobis et nostris singulis temporibus curialiter se rexisse, petentes singulos presencium paginam inspecturos, prenotatum Sthephanum Dei necnon serviminum nostrorum intuitu suis in negociis dignemini promovere. In quorum evidens testimonium sigillum nostrum tociusque communitatis perhibet^e presens scriptum. Datum in Nakel feria sexta post festum sancti Egidii Abbatis anno Domini millesimo quadringentesimo quarto.
Advocatus et consules totaque communitas
civitatis Naklensis fortunam h(abentes).

^a-badres na odwrociu Or.

^ctak Or., zamiast prestanciam

^dtak Or., zamiast ex

^etak Or., raczej pasowałoby tu prohibet [Ju]

Dokument Nr 1843

Słupca, 28 października 1404

Rajcy miasta Słupcy zaświadczają o prawym urodzeniu i godnym życiu mieszczanina Tomasza.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4191. Papier 214-208 × 157 cm. Pod tekstem odciśnięta pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 11) w czarnym laku, średnicy 34 mm, powykruszana. Ślad odciśnięcia pieczęci w górnej części awersu listu, świadczący o zamknięciu listu poprzez jego złożenie tuż po wyciśnięciu pieczęci. Adresu brak.

Universis et singulis dominis, quibus expedit fore notum, vel ad quos presens carta / fuerit devoluta, complacencia benivola cum promptitudine famulandi. Nos / itaque consules Slupcenses recognoscimus tenore presencium mediante, quod Thomas, / presencium exhibitor, de probis parentibus, patre Sthephano matreque Hedwigi, legitime processit, quorum fama fulget laudabilis vitaque erat honesta, ipseque Thomas edictus pleris suis temporibus, quibus nobis comansit, vita laudabili ac honesta coram singulis renituit nulliusque deperditi enormium perpetravit. Vestram quare rogitamus dileccionem, quatenus previsum Thomam suis in affectibus favorose dignemini promovere ipsumque in vestram concivem recipientes favore benigno velitis petractare. Hec facientes, nam vobis ac vestratibus in singulis equalibus ac maioribus cupimus promereri. Datum Slupce feria tercia alias in die Symonis et Jude Appostolorum nostro sub sigillo anno nativitatis Domini millessimo quadringentesimo quarto. [Ju]

Dokument Nr 1844

[Kalisz], 14 listopada 1404

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że rajca kaliski Jakub syn Zachariasza zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 68. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur litere domini Johannis Golisch).

Nos Martinus Wucherer preconsul, Heynricus Schelesil, Jacobus Zacharie, Jeclinus institor, Johanes Renis et Franciscus Stachelicz consules Kalisienses tenore presencium universis publice recognoscimus, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Laurencii Milizer, Petri Bochner, Langewischke, Martini Hedloff, Vincencii, Nicolai Cranch et Johannis Ziboth, in iudicio bannito Paulo Golusch advocato presidente¹, constitutus personaliter honestus vir Jacobus Zacharie noster collega rite ac racionabiliter resignavit mediam marcam census annui super domo Tworkonis discreto domino Johanni Hedloff altariste in eclesia Sancti Nicolai parrochiali in Cal(is) solvendam atque dandam annis singulis in et super festo^a, de anno ad annum, quousque dictus Tworko aut sui successores legitimi prefatum censum pro quinque marcis grossorum duxerint reemendum, solvendum eundem censum super festum Pasche. In cuius rei testimonium sigilla nostre civitatis et scabinorum presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta post Martini anno Domini millesimo CCCC^o IIII^to.

^atak Kop., brak określenia święta

¹Władze Kalisza kadencji 1404/05: burmistrz Marcin Wucherer, rajcy: Henryk Schelesil, Jakub Zachariaszowy, Jaklin kramarz, Jan Renis, Franciszek Stachlitz, ławnicy: Wawrzyniec Milizer (z Milicza?), Langewiszke, Marcin Heydloff, Wincenty kramarz, Mikołaj Kranch, Jan Seibot, wójt Paweł Golisz. [Ju]

Dokument Nr 1845

Pyzdry, 12 grudnia 1404

Rajcy miasta Pyzdr wyjaśniają rajcom toruńskim okoliczności zagarnięcia śledzi przez ich starostę.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 472. Papier 209 × 198 mm. Na odwrociu resztki pieczęci wystawcy (jak Engel 1894, s. 16), odciśniętej w zielonym laku, złamanej. Resztki pasków papierowych zamykających list.

^a-b

Den erwirdigin, synnerichin herren rathmannen czu Thorun, unsern libin, gunstigin frundin

. Willigin dinst mit allir beheglichkeyt czuvor. Erwirdige, gunstige, / libin herren! Uwir gunste sal wissin fon des uffgehaldin heringis / wegin fon unserm herren dem heuptmanne, das wir nicht ge/statin woldin unserm burgrefin, das her en uff das haus gefurit hette, als her wolde getan habin, sundir wir santin unsern botin mit unserm brive an unsern herren den heuptman en betinde, das her das gut vry lysse, des quam der heuptman selbir keyn Pysir, do gyngin wir vor en wissintlich den furlu^etin und erbetin uns uff das ho^echste, das kunde nicht geholfin, do tet der heuptman, als gewaldige hant, wedir di wir nicht en mo^egin und vorkawfte, und vorgap das gut, weme her wolde. Nu schribit ir uns, das wir das kewfin gestatit habin und vundirt uch gar sere, wissit das wir do wedir nicht enkundin und uns keyn gebot fugte czu tun noch czu machin wedir unser heuptman, der uns an des konigis stad ist gelossin, als wenik als ir tetit wedir uwirn komptur, sundir wir habin doby getan unsern gancz vormo^egin in dem bestin, als Got wol weys und erbar lute ouch wol irkennyn, das mag uns uwir gunst wol und genczlich gelewbin, wen uns werlich leyt ist alir gutin, erbar lute schade und wostin wir, was dynen czu der sache mit gliche, das weldin wir tun unfordrossin und ap uns uwir erbarkeyt keyns vordechte in der sache, das ledin wir czwor mit ungliche, wenne wir allewege libir uwirn vromen und bestis weldin werbin wen uwern schadin, das mogit ir uns wol getruwen. Gebin czu Pysir in vigilia Lucie anno Domini et cetera CCCC^o IIII^o.
Rathmanne czu Pysir.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1846

Poznań, 1404

Rajcy miasta Poznania polecają Wawrzyńca z Poznania rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4188. Papier 215 × 186 mm. Na odwrociu pieczęć sekretna wystawcy (jak KDW IV, tabl. nr LI; Engel 1894, s. 17), odciśnięta w zielonym laku, przykrywająca pasek zamykający list, złamana, zachowana w bardzo małym fragmencie.

^a-b

Den ersamen, wolweisin herrin burgermestir unde rathman czu Torun in der Aldin Stat, unser libin frunden sal der briff

.
Unser dinst mit fruntlichin grusse czuvor. Ersame, liebin herrin und liebin / frunde! Vor uns hat bekant Egidius unser methebrudir¹ unde / der segirmestir mit Hannosin Phessir unser metheburgir² unde / habin och bekant, das Lorencz czeigir des briffis³ von irbarn, elichin, fromen eldirn, von vatir unde von mutir, geborn ist unde ha sich in unser stat getrulich, fromelich gehaldin hat, als eyn fromir knecht. Dorumme zo bethe wir ewir fruntschafft, das ir dem vorbenantin Lorencz guttin willin unde gonst geruchit, irczegin in synen sachin, als wir keyn den ewrin tun willin czu alle geczeitin. Gegebin czu Pozenaw, undir unser stat ingesegil, anno Domini M^o CCCC^o IIII^o.
Burgermestir und rathmane czu Pozenaw, ewir frunde.

^a-bna odwrociu Or.

¹Idzi, zapewne Mikołaj Idzi, Idzik, mieszczanin, rajca pozn. 1403-04, 1406, 1415 lub Idzi wójt 1404 (KDW VII nr 574/3 i IX nr 1345/2).

²Hanos, Jan, Phesir mieszczanin pozn. nie zidentyfikowany.

³Wawrzyniec nie zidentyfikowany. [Ja]

Dokument Nr 1847

Pyzdry, 23 lipca 1405

Rajcy Pyzdr proszą rajców Starego Miasta Torunia o uznanie prawa mieszczki pyzdrskiej Osanny do spadku po jej bracie Piotrze Schilderze.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 518. Papier 209 × 125 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 16), odciśnięta w zielonym laku, złamana, dobrze zachowana. Nacięcia po pasku zamykającym list. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Den ersamen, synnerichin herren rathmannen czu Thorun, unsern libin, gunstigin frundin

.
Unser drosenir dinste irbitunge vorgewost mit stetin truwen. Erwirdige, / synneriche herren, gu^enstige frunde! Unser mitburgerynne Osanna czey/gerynne dis brivis hot uns vorgelegt, das Petir Schilder, ir ge/born brudir, fon vatir und fon mutir, als uns wol ist wissintlich, habe syne lecztin tage beslossin, also das her ist gestorbin und habe noch ein keyne erbelinge neher, wen syne swestir gelossin. Hetin wir hirumme uwer erbar vornemischkeyt und gunst mit vlelichir stetikeyt, das ir gu^etlich und umforczogin fon uwir gunstigin vordrunge wegin, das dorczu sy recht hot, ir gevolgin moge, dorch unsers dinst wille, und teylit ir das recht methe, das ir andirn in semelichin sachin hot methegeteylit, als wir volkomelich uwir erbarkeyt wol czugetruwen, dovor wellin wir samt ir eviclichin dynen. Gebin czu Pysir am dornstage vor Jacobi anno Domini millesimo CCCC^o quinto.
Rathmanne czu Pysir.

^a-bna odwrociu Or. [Ja]

Dokument Nr 1848

Lwów, 12 października 1405

Król Władysław Jagiełło potwierdza Hinczy Krakwiczowi posiadanie dóbr Drzewce i Ringenwalde.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna 12, k. 213. Wpis w 1475 r. Tytuł: Privilegium super villas Drzewcze et Rongenwalde in districtu Wschowensi sitas.
Reg.: MRPS I suppl. nr 39 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Tunc enim multorum errorum et dubiorum incomodis prudenter occurrimus, dum gesta nostre etatis literarum apicibus et testium annotacione perhennamus. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo Hyncza Crackwycz¹ noster fidelis maiestati nostre cum debita precium instancia humiliter supplicavit, quatenus bona hereditaria sive hereditates ipsum ex paterna successione tangen(tes), Drzewcze videlicet et Ringenwalde in districtu nostro Wschowensi sit(as)², in eo, quo temporibus dominorum Kazimiri et Lodowici Polonie regum, nostrorum felicis recordacionis predecessorum, fruebatur, iure confirmare et conservare dignaremur. Cuius peticiones iustas attendentes et consonas racioni, ipsis graciosius annuentes predictumque Hinczkam Crakwycz ad nostra servicia ex eo cupientes reddere promciorem, ipsius hereditates Drzewcze et Ringewalde predictas cum omnibus ipsarum censibus, fructibus, proventibus generaliterque cum omnibus et singulis obvencionibus necnon iure et dominio, quibus ipsas temporibus dominorum Kazimiri et Lodowici Polonie regum, ut premittitur, tenuit, habuit et possedit, sibi Hincze Crackwycz suisque heredibus et legittimis successoribus hereditates Drzewcze et Ringewalde predictas de innata nobis clemencia incorporamus et appropriamus et tenore presencium iure feodali conferimus graciose, per ipsum Hynczam Crackwycz suosque heredes et legittimos successores tenendas, habendas et utifruendas et in usus ipsorum beneplacitos, prout ipsis utilius expedire videbitur, convertendas, dantes et graciose concedentes predicto Hincze Cracwycz suisque legittimis successoribus pro causis tamquam^a parvis, puta furti, incendii, homicidii, sanguinis, membrorum mutilacionis, iudicand(i), corrigendi, puniendi plenam et omnimodam potestatem. Voluimus insuper, et^b omnes et singuli kmethones et incole predictarum Drzewcze et Ringewalde hereditatum ab omnibus exaccionibus, contribucionibus, solucionibus, angariis, perangariis nostris regalibus sint liberi pariter et soluti, ceteris autem regalibus iuribus nostris preter superius expressa in omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio literarum. Actum in Leona alias Lamburga feria secunda proxima ante diem sancte Heduigis anno Domini millesimo quadringentesimo quinto³, presentibus venerabilibus in Christo patribus, dominis Jacobo sancte Haliciensis ecclesie archiepiscopo⁴, Mathia episcopo Premisliensi⁵ necnon strennuis, nobilibus viris Paskone de Gogolowo succamerario Poznaniensi⁶, Georgio de Qwyath
kow castelano Bechouiensi⁷ aliisque nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus Nicolai prepositi extra muros Crac(ouienses) Sancti Floriani, R(egni) nostri vicecancellarii⁸, sincere nobis dilecti.

^atak Kop., zamiast tam magnis, quam

^btak Kop., zamiast ut

¹Drzewce i Ringewalde (Ringenwalde), jak wyżej, dok. nr 1718. Hincza Krakwicz skądinąd nie znany.

²Zob. wyżej, dok. nr 1718.

³Pobyt we Lwowie zgodny z itinerarium królewskim.

⁴Jakub Strepa, franciszkanin, arcybiskup halicki 1391-1409, zm. 1409 (W. Abraham, Jakub Strepa arcybiskup halicki, Kraków 1908).

⁵Maciej notariusz królewski 1387, kanonik gnieźn. 1391, kanclerz królowej Jadwigi 1391-93, biskup przemyski 1392-1420 (PSB XIX s. 9-10).

⁶Gogolewo par. Niepart, na pd.-wsch. od Krobi. Paszek podczaszy kal. 1401, podkomorzy pozn. 1403, potem sędzia pozn. 1420-25, zm. 1425/26 (Spisy wlkp.).

⁷Kwiatków, wieś pomiędzy Kaliszem a Ostrowem. Jerzy, Jurek, kasztelan biechowski 1403-21 (Spisy wlkp.).

⁸Mikołaj Trąba prepozyt Św. Floriana na Kleparzu pod Krakowem 1403, podkanclerzy koronny 1403, potem arcybiskup halicki 1411, gnieźn. 1412, zm. 1422 (PSB XXI s. 97-99). [Ju]

Dokument Nr 1849

[Grodzisk?], 6 stycznia 1406

Wichna z Grodziska z synami określa prawa i obowiązki mieszczan Grodziska.

Wyd.: Accesiones ad codicem diplomaticum, qui continetur libro Städtebuch des Landes Posen von Heinrich Wuttke, Leipzig 1864, Lipsiae [1866], s. 3, wg kop. z nieznanej obecnie księgi miejskiej (ex libro fundationis civitatis Grodzisko).

Cunctorum memoria peri(i)t factorum, nisi testibus veridicis et literarum presidiis fuerint roborata. Quare nos domina Wichna domina in Grodzisko, Borko de Szubin et Mathias frater ipsius, domini in Grodzisko¹ recognoscimus in ista nostra aperta litera eorum omnibus istis, qui eam viderint seu legere audierint, quod nos cum nostra bona voluntate, non compulsi et cum consilio nostrorum amicorum benevolenter cum civibus nostris in nostra civitate Grodzisko ex utraque parte convenimus in unum cum tota communitate et cum scitu consulum et cum consensu totius civitatis, qui consenserunt divites et pauperes, ipsi et eorum successores ita consenserunt, quod ipsi tenentur nobis dare annui census viginti et septem marcas numeri et monetae Polonicalis currentis, in quamlibet marcam quadraginta et octo grossos computando, super festum sancti Georgii [24 IV] solvere medium et super festum sancti Martini [11 XI] medium. Etiam nos praenominatis nostris civibus in nostra civitate dedimus libertatem ante valvam Arridam hortos aedificare ad utilitatem civitatis absque damno nostro. Etiam nos dedimus eis mollendinum ante valvam Aquaticam ad utilitatem civitatis et ipsi possunt eum locare penes vallum alias podle wale penes eandem aquam et nulli alibi, ita quod ipsi eadem aqua debent uti, ut melius ipsi possunt, excepta piscatione, qua piscatione nos soli volumus uti, ^a-b

et eundem molendinum nostra civitas nunc et in aevum cum foro salis debent liberi fieri unacum pannicida

. Etiam Hanlin Grodziski² hortus jacens penes antiquum molendinum debet uti censu civitatis et alii hortus civium, ubi jacent, isti debent dominis in eorum necessitate, quando eis mandatur, duos dies laborare et dominis eorum censum de istis dare. Et isti hortus, quos nos dedimus civitati, tenentur censum et laborare civitati, quando eis mandatur. Etiam si civitati aliquis deffectus esset in vallis vel in blanckiis vel in aliis rebus, quae concernunt civitati, sint parva vel magna, hoc ipsi cives debent providere et reformare, uti melius possunt, et nos ad ista nullam curam nec aliquid ad hoc facere debemus. Etiam ipsi eorum censum ita libere dederunt et si nos equos vellemus habere ab ipsis vel accomodare ad nostram utilitatem, quod ipsi nobis mutuare non tenentur mediante iure, excepto consensu eorum. Etiam si nos aliqua necessitas vel causa impediret, quod absit, tunc ipsi tenentur nobiscum stare cum bonis et corpore, bonum et malum pati, prout ipsi de iure tenentur facere haeredi suo. Etiam si nos ad aliquod bellum traheremus, extunc civitas nulla habet disponere, excepto quod esset voluntas eorum. Et hoc pratum, quod ex anti(quo) spectat ad civitatem, etiam est civitati liberum et alni alias olszyna penes pratum stantes, hoc est ipsorum et debent uti, uti melius possunt. Sed iste humulus, qui ibi crescit, iste est noster. Etiam si aliquando contingeret, quod nobis hoc pratum vel de alnis alias olszyny necessitas esset, extunc nos omnem potestatem habemus tanquam in nostris propriis et nullus contradicere debet nec potest. In cujus rei testimonium et memoriam ego praenominata Wichna, Borcko de Schubin et Maiko^c frater ipsius nostra sigilla cum consensu et voluntate ad hanc literam nostram apertam ^a-b

sunt appensa

anno Domini millesimo quadringentesimo sexto ipso die Epiphaniarum. Hujus rei testes sunt strenui milites ^a-b

dominus dominus

Mosczyk de Raszewo dominus in Posnania³ et ^a-b

dominus dominus

Niemierza de Lubosz⁴, Hynczka Schoropp⁵, Tomislaus de Grambowo⁶, Franciscus Schopp⁷ et alii quamplures domini, signanter ^a-b

dominus dominus

Joannes de Totloff notarius noster⁸, qui hanc literam manu propria subscripsit.

^a-btak Wyd.

^ctak Wyd.

¹Grodzisk Wlkp., miasto w powiecie kośc. Wichna córka Józefa Wezenborga z Grodziska, w 1406 r. wdowa po Świętosławie z Szubina kasztelanie kal. i ich synowie: Borek z Szubina i Grodziska oraz Maciej z Grodziska, potem z Trzciela (SHGPoz. I s. 688-690; o niniejszym dok. tamże, s. 682).

²Mieszczanin Hanlin nie zidentyfikowany.

³Zniekształcony zapis Mościca ze Stęszewa kasztelana pozn. 1400-25 (PSB XXII s. 135-137).

⁴Lubosz, wieś par. na pn.-zach. od Pniew. Niemierza, potem także z Grodziska, wyst. 1400-34, zm. 1434/35 (SHGPoz. II s. 668).

⁵Najpewniej Hinczka (Henryk) Szkapa z Ujazdu par. Kamieniec, na pd.-wsch. od Grodziska, wyst. 1400-26 (KDW VIII nr 1026).

⁶Grąbiewo, dziś Grąblewo, tuż na pn. od Grodziska. Tomisław wyst. 1386-1409 (SHGPoz. I s. 669).

⁷Franciszek Szkapa z Ujazdu i Sułocina wyst. 1399-1436 (KDW X nr 1423).

⁸Pisarz Jan nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 1850

Poznań, 27 lutego 1406

Starosta generalny Wielkopolski poleca rajcom toruńskim swego posła Konrada Schalendorfa i donosi, że pancerz, o który pytali, należy do jego sługi Michała.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 541. Papier 226 × 140 mm. Pod tekstem fragment wyciśniętej pieczęci wystawcy (jak Engel 1902 s. 14) w zielonym laku. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Adresu brak.

Uw.: List pisany tą samą ręką, co dok. niżej, nr 1851.

Thomco podczessche zu Crac(ow) und starust zu Polan¹. Den erbarn und weisin / burgermeister und rothmanne zu Thorun unsere fruntsch(a)ft zuvor und allis, / vas vir gutis umb ewrin vellin gethun mochtin. Liben frund! Vir sendin / zu euch Cunrad Schalendorf unsern diner² unserer bothschaft volko^emlich underweisit und biten euch, das er em geloubit, alz das vir muntlich mit euch rethin, und thut kein unns, alz wir kein euch und kein den ewrin thun velldin. Ouch thun vir ewer fruntsch(a)ft zu vessin, das wir unns umb das dretthe panczer dirfro^egit habin und dirfarin, das is ouch unsers diners ist, der ist mit dem namen genant Michel, und biten euch, das er sie alle drei Cunrad gabit und uns noch den egenandten Cunrad nicht vordenket, das vir alz lange nicht zu euch gesant habin, ven vir gar nothliche geschaffte zu vorhandin habin gehat. Gegeben zu Pozen am sunobend in der octaven Mathie Apostoli anno Domini M^mo CCCC^mo sexto etc.

¹Tomek z Węgleszyna.

²Śląska rodzina Schellendorfów osiadła była w powiecie wschowskim, ale Konrad skądinąd nie znany (Kozierowski, Obce ryc., s. 89-90). [Ju]

Dokument Nr 1851

Oborniki, 9 marca [1406?]

Starosta generalny Wielkopolski donosi władzom miasta Torunia, że napisał już do Kalisza, aby Torunianie mieli zapewniony bezpieczny przejazd przez ziemie króla.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 770. Papier 213 × 119 mm. Na odwrociu ślady zielonego laku po wyciśniętej pieczęci wystawcy, zapewne jak Engel 1902 s. 14. Fragment paska zamykającego list.

Uw.: List sporządzony tą samą ręką, co dok. nr 1850 z 27 lutego 1406, także pisany po niemiecku. Ponieważ rzadkością jest, by starosta pisywał w języku niemieckim, przypuszczać można, że i niniejszy list pochodzi z tego czasu (9 marca 1406). W innych latach urzędowania podczaszego Tomka jako starosty, wtorek po niedzieli Reminiscere przypadał: 5 marca 1398, 25 lutego 1399, 16 marca 1400, 1 marca 1401, 21 lutego 1402, 13 marca 1403, 26 lutego 1404, 17 marca 1405, 22 lutego 1407.

^a-b

Providis viris et amicis nostris dilectis, proconsuli et consulibus in Thorun etc.

Meyne fruntschaft zuvor. Liben frunt! Den briff, als er uns gesant / habit von des homestirs vagin, habe ich vol vornomen und habe / von stad an geschrebin meyme burger zu Kalis, das man die / ewrin sicher haws meynes hern des koniges land geleythin sal und alis, vas ich euch und den ewrin zu eyner forderunge und zu libe gethun mochte, das vellde ich garne thun. Gegeben zum Oborniki am dinstage noch Reminiscere etc.
Thomco podczessze zu Crac(ow)
und starust zu Grossin Polan¹.

^a-bna odwrociu Or.

¹Tomek z Węgleszyna. [Ju]

Dokument Nr 1852

Gniezno, 1 maja 1406

Katarzyna opatka klarysek gnieźnieńskich ustanawia Jana de Zagorzewo prokuratorem swego klasztoru.

Kop.: Kal. 9175, s. 111-112. Tytuł: Mandatum quando moniales constituunt virum N. nobilem in suum tutorem omnium bonorum.

Noverint universi, quibus expedit, quod nos Katherina divina paciencia abbatissa unacum sororibus monasterii et conventus Gneznensis ordinis sancte Clare¹ opida et hereditates et singula bona nostra et dicti nostri conventus regere, procurare et gubernare ^a-c

debite et non volentes, sed domina^b Deo obiecens cur(a) quoque temporalibus continue affectantes familiari et tenemur

, nobilem virum, dominum Johannem heredem in Zagorzewo fratrem nostrum in Christo^d sincere dilectum², predictorum omnium et singulorum sororum ad hoc voluntatem concurrentibus^e et consensum, in nostrum nostrique monasterii et conventus predicti ac omnium et singulorum opidorum, hereditatum et bonorum nostrorum et eiusdem monasterii surdicum^f procuratoremque, tutorem, gubernatorem, defensatorem, actorum, factorum ac negociorum nostrorum et monasterii nostri predicti nunccium specialem et generalem, ita quod unum alteri non deroget aliquo tempore, loco atque casu, constituimus atque facimus^g, recepimus et eligimus^h et ordinamusⁱ ac presentibus constituimus, facimus, recepimus, eligimus et ordinavimus^j, dantes, prebentes et concedentes sibi plenum mandatum et omnimodam auctoritatem et potestatem ad impossessionandum se nomine nostro et dicti monasterii de omnibus villis, opidis et quibuscumque bonis nostris et eiusdem monasterii dictaque opida, hereditates et alia bona quecumque et ubicumque tenendum, regendum, gubernandum, procurandum et defendendum nomine, quo supra, opidanis^k quoque, kmethon(es) et quosvis opidanorum et ^l-ł

villarum predictorum

ad obediendum sibi comp(e)lendum, iudicia bannita et quevis alia iura in eisdem opides^m et hereditatibus ab antiquo fieri consweta [s. 112] collocandi, exercendi, faciendi ac ^n-o

ipsas opidanas

, scultetos, kmethones et incolas et quemlibet eorum pro quibuscumque negociis, causis, factis et iniuriis iudicandum, sentenciandum querulantibusque contra eos iusticiam faciendum et ipsismet ab aliis, cum expedicio fuerit, iusticie complementum fieri postulandum, culpabiles in penis congruis tociens, quociens culpa exigerit, contempnandum penasque huiusmodi exigendum et alias iuxta consuetudinem delinquentes puniendum, census, fructus, redditus, iura et obvenciones universas de dictis opidis et heredita
tibus et quibuscumque aliis locis ad nos et ad dictum manasterium^p quocumque spectantes et spectancia, pertinentes et pertinencia nomine nostro et dicti manasterii^p, ut prefertur, exigendum, tollendum, levandum et recipiendum, de receptis, si neccesse erit, quittandum et pactum de ulterius non petendo faciendum, contradictores vero et impedientes in premissis iur(i) commitendum et non dantes eosdem census, redditus certo tempore inpignorandum, nullum tamen sine causa aggravando, nec cuiquam preiudicium faciendo, limites seu granicies predictorum opidorum et hereditatum et talia quecumque necessaria ad premissa et quecumque dependencia disponendum et ordinandum coram quibuscumque iudicibus ecclesiasticis et secularibus contra quascumque personas spirituales et seculares cuiuscumque condicionis, gradus, status atque sexus, pro quibuscumque iniuriis, causis, factis et iuribus monasterii, opidorum et hereditatum predictarum^q illatis et in posterum quocienscumque et quandocumque inferendis vel suscitandis, cuiuscumque leges^r et canonis et alias consuetudinis accion(em) agendum, defendendum accionis^s, quibuscumque et querelis factis et faciendis respondendum et causam ac negocium huiusmodi cum omnibus solempnitatibus, clausulis et punctis essencialibus in iudiciis spiritualibus et secularibus fieri conswetis terminandum et pertractandum, quasquidem clausulas presentibus volumus habere et habemus pro insertis, iuramentum quodcumque licitum in animam nostram prestandum, unum vel plures procuratorem ^t-u

seu vel

procuratores loco sui substituendum substitutosque et substitutum huiusmodi revocandum et omnis^v huiusmodi procuracionis in se reassumendum tociens, quociens sibi videbitur expedire, et generaliter omnia et singula, tam circa predicta opida et hereditates et iura nostra et monasterii predicti, quam eciam circa causas quascumque coram iudicibus quibuscumque et quantumcumque dyocesim^p, ut premittitur, faciendum, procurandum, disponendum, gubernandum et ordinandum, que in premissis et quolibet premissorum et ab eis dependencium necessaria fuerint [s. 113] seu quomodolibet opportuna et que nos unacum conventu et monasterio predicto faciemus, procuraremus et ordinaremus, si eisdem personaliter interessemus, eciam si mandatum exigant magis speciale. Promittimus insuper omnia et singula, quecumque per procuratorem et sindicum vel ab eis substitutum acta, facta, gesta, procurata et ordinata fuerint in premissis et quolibet premissorum, rata, grata atque firma perpetuo tenere et inviolabiliter observare ipsumque vel suum substitutum revelare^w ab omni onere satisdandi, iudicio sisti et iudicatum solvi sub omni bonorum nostrorum et dicti monasterii yppoteca. In quorum omnium et singulorum fidem et eviden(s) testimonium premissorum nostrum proprium ac dicte^p monasterii et conventus sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Gnezne in monasterio predicto ipso die beatorum Appostolorum Phylippi et Jacobi anno Domini millesimo quadringentesimo sexto.

^a-ctak Kop., zdanie zepsute, winno być chyba: debere non volentes, sed omnia Deo obiecentes, cura quoque temporalibus continue affectantes familiari tenemur, a może: debite volentes, sicud domina Deo obediens, cura quoque itd.

^bodczyt niepewny, można te czytać oomnia

^dwypisane w całości Kop.

^etak Kop., zamiast concurrentem

^ftak Kop., zamiast sindicum

^gtak Kap., zamiast fecimus

^htak Kop. zamiast elegimus

ⁱtak Kop., zamiast ordinavimus

^jtak Kop., zamiast ordinamus

^ktak Kop., zamiast opidanos

^l-łtak Kop., zamiast villanorum predictorum lub villarum predictarum incolarum

^mtak Kop., zamiast opidis

^n-otak Kop., zamiast ipsos opidanos

^ptak Kop.

^qnast. nieskreślone illam Kop.

^rtak Kop., zamiast legis

^snast. nieskreślone usque Kop.

^t-utak Kop.

^vtak Kop., zamiast onus

^wtak Kop., zamiast relevare

¹Katarzyna opatka klarysek gnieźn., por. KDW VII nr 513/5.

²Jan de Zagorzewo nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 1853

Krężoły, 11 maja 1406

Niemierza Bliżycki odnawia przywilej sołectwa w Krężołach.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Gr. 118, k. 122-123. Oblata w 1570 r. wg pergaminowego, opieczętowanego or.

In nomine sanctae Trinitatis felum^a amen. Omnia, quae sunt in tempore, simul cum tempore solent perire, si ergo ad futurorum noticiam pervenire debeant, necesse est, quod perpetuitatis signo roborentur, ut literis, testimonio et sigillis necnon veredicis roborentur. Exinde [k. 122v] nos Nyemierza haeres Blyziczki necnon Kresselsky¹ notum facimus universis tam praesentibus, quam posteris, quod referentes nos verissimis ex relatibus, quia Vincentius pie memoriae praepositus Posnaniensis, noster patruus uterinus², privilegium haeredibus sculteciae villae Krezoly¹ recipiens, ipsis non restituit et illo tempore obmigravit, modo nos condolentes de anima nostri patrui, quam ^b-ipsorum haeredibus, videlicet Pauli, Mathiae et Sandiuogii, fratribus uterinis^-c3, eiusdem sculteciae privilegii non restitucione, set etiam fidelissimae ipsorum servitutis ob respectum iussimus ac fecimus misericorditer denuo privilegium ipsis roborare. Quam sculteciam iure haereditario perpetuis temporibus donamus habendam, possidendam, vendendam, commutandam, donandam et ad usus beneplacitos, secundum quod ipsis et suis successoribus in melius et in utilius videbitur, convertendam, adiungentes nichilominus eidem dictae sculteciae in Kręzoli duos mansos proprios, ut ceteris agricolis, et unum pratum sub silva Solcz⁴, insulam in Wielikie Kathy⁵, secundam insulam sub Polayewo⁶, tertiam insulam sub Skrzetusz⁷, duos hortulanos locare proprios in mansione similique modo tabernam. Item damus eis potestatem, cmethones ut iudicent iure Thewthonicali, nobis duas partes paenarum eisque terciam. Item iumenta indomita queant servare absque omni damno vicinorum. Item unum gregem ovium, vulgariter stado, cum proprio opilione damusque eis servare seu habere ipsorum pro utilitate sex cisperes, vulgariter wyzley, duos waltheres, vulgariter charthy, unum accipitrem, unum nisum, quatuor rethas sylvestrinas super capiendas diversas ferinas. Item damus duas structuras, vulgariter jazy, Jaskoblok⁸ primitim^a, qui sequentur. Item cum aliquis conveniret in silvam, wulgariter wkupil, de sylvestro nobis haeredi ac nostris partes duas, ipsisque scultetis tertiam et terciam rotham demumque damus eis quinquaginta mellificia seu mellicrata in sylva ac merica, tantum in lignis quercinis et aliis singulis arboribus duntaxat lignis pinosis. Et ex hoc tene(n)tur [k. 123] nobis famulum in equo valente duas marcas primo super expedicionem, et sic non stamus eis pro damno, et alias in servitio, quod esset ultra tria miliaria, sic stamus eis pro damno, videlicet equi. Sed, quod absit, si damnum perciperetur minus tribus miliaribus eiusdem equi, extunc ipsis non stamus pro damno. Etiam tenentur census nostros elligere a cmethonibus huius villae effectuose. Item omnibus cmethonibus talem censum de quolibet manso statuimus, ita quod quilibet illorum tenebitur nobis ac nostris posteris unacum episcopo Posnaniensi dare duodecem mensuras frugis, videlicet maldrt^a, et unum per fertonem nosque unacum episcopo totum dividentes per medium, primo quatuor mensuras tritici et quatuor siliginis, quatuor avenae, de fertone vero nobis haeredi sex gr(ossos) latorum monetae Pragensis episcopoque currentis monetae. Item super expedicionem, videlicet woyennego, quilibet tenetur de quolibet manso sex grossos dare quolibet anno. Item tota communitas cmethonum cum hortulanis tenetur nobis haeredi dare videlicet wyeprzewe communiter decem scotos grossorum currentis monetae etiam quolibet anno. Etiam quilibet cmetho tenetur nobis dare mediam sexagenam ovorum supra festo Paschae, duos gallos super festum Assumptionis Mariae Virginis gloriosae [15 VIII]. Item tria iudicia celebrare debent eadem in villa, cmethones duo, et ab hiis nobis ac nostris tenentur dare mediam marcam grossorum currentis monetae, sculteti vero tercium dempto fertone. Actum et datum in Kressoly feria tercia proxima post festum sancti Stanislai, praesentibus hiis testibus: Paulo Lubowski⁹, Abraam Wielzinski¹⁰, Vincentio Lubowski⁹, Myrzone Wielzinski¹⁰ nobilibus necnon me Martino Helmani notario huius rei¹¹, sub anno Domini milesimo quadragentesimo sexto, sigilli nostri sub appensione.

^atak Kop.

^b-ctak Kop.

¹Krężoły par. Ludomy, na pn.-zach. od Rogoźna. Niemierza z K. oraz z Bliżyc i z Objezierza wyst. 1406-34 (SHGPoz. II s. 193, 450-451).

²Wincenty Grochola (z Ostroroga) kanonik pozn. 1383, scholastyk 1385, prepozyt 1390-1405 (KDW VI nr 280/11).

³Sołtysi skądinąd nie znani; Maciej być może ident. z sołtysem Maciejem Kędziorką 1417 (niżej, nr 1899). O dok. zob. SHGPoz. II s. 451-452.

⁴Solec i Wielkie Kąty, zapewne nazwy polne.

⁵Solec i Wielkie Kąty, zapewne nazwy polne.

⁶Połajewo wieś par., na pd. od Ryczywołu (SHGPoz. III s. 729).

⁷Skrzetusz par. Ryczywół, na pn.-zach. od Ryczywołu (SHGWlkp.).

⁸Osobłoga (Oskobłoga), dziś Flinta, prawy dopływ Wełny (SHGPoz. II s. 451).

⁹Lubowo par. Biezdrowo, na zach. od Wronek. Paweł wyst. także w tymże roku, Wincenty wyst. 1399-1406 (SHGPozn. II s. 673).

¹⁰Wielżyno par. Szamotuły, wieś dziś nie istniejąca (Koz. 3 s. 378). Abraham wyst. 1401-19, 1422 wspomniany jako zm.; Miron (Mirzan) wyst. 1403-46, 1452 wspomniany jako zm. (SHGWlkp.).

¹¹Pisarz Marcin nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 1854

[Kalisz], 11 czerwca 1406

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Tomasz altarysta z kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu odstąpił mieszczaninowi kaliskiemu Wojtkowi Podeszwie czwartą część swej działki w zamian za czynsz.

Kop.: Kal. 9176, s. 92. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 89: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Paulus Golusch, Heynricus Schelesil, Jacobus institor, Martinus Wucherer, Johannes Renis et Petrus Bochner tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Francisci Stachelicz, Martino Hedloff, Langewiszske, Thome Wartinberg, Nicolai Cranch, Vincencii et Erasmi Marggrafe, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio discretus vir, dominus Thomas altarista eclesie Sancti Nicolai ibidem in Kalis resignavit rite et racionabiliter quartam partem aree site ex opposito Rychnowski in acie, tam longam et latam eoque iure et dominio, quibus ipse eandem partem quartam aree hucusque possedisse dinoscitur, honesto viro Woythkoni Podeswe nostro concivi ipsiusque heredibus et successoribus legitimis hereditarie possidendam, videndam^a, commutandam, obligandam et in suos usus convertendam pro sue libitu voluntatis, ita tamen, quod predictus Woythko aut heredes seu successores ipsius legitimi dicto domino Thome aut suis successoribus de predicta quarta parte aree dare et solvere tenebuntur annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos currentis monete racione census de anno ad annum, quousque dictus Woythko aut heredes ipsius eundem censum pro quinque marcis latorum grossorum duxerit seu duxerint reemendum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta infra octavas Corporis Christi sub anno Domini M^o CCCC^o VI^o.

^atak Kop., zamiast vendendam

¹Władze Kalisza kadencji 1405/06: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Henryk Schelesil, Jakub kramarz, Marcin Wucherer, Jan Renis, Piotr Bochner, ławnicy: Franciszek Stachlitz, Marcin Heydloff, Langewiszke, Tomasz Wartemberg (z Sycowa?), Mikołaj Kranch, Wincenty kramarz, Erazm Margref, wójt Jakub Zachariaszowy. [Ju]

Dokument Nr 1855

Pęchowo, 1 lipca [1406]

Wichna wdowa po wojewodzie kaliskim Sędziwoju z Szubina informuje rajców toruńskich, iż do najbliższego święta Wniebowzięcia NMP spłaci długi swojego zmarłego męża u Dawida z Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 784. Papier 205 × 165 mm. Na odwrociu pieczęć średnicy 26-27 mm, odciśnięta w zielonym wosku, przedstawiająca tarczę z toporem, w otoku napis + S. m..... ubino (tak Engel 1902, s. 16), złamana, zachowana w ok. 1/4 (nie wiadomo, czy to pieczęć wystawczyni czy jej męża). Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 2. Dok. nawiązuje być może do długów Sędziwoja z tytułu poręki za Siemowita IV mazowieckiego, por. wyżej, dok. nr 1792, 1793, 1795, 1831.

^a-b

Mire prudencie circumspeccionisque viris prothoconsuli, consulibus civitatis Th(o)r(u)n, dominis fautoribus nostris, sincere dilectis d(an)d(um)

.
Sincere caritatis affectum omnibus cum complacencie generibus premissum. Domini fautoresque nostri / singulares! Vestrarum intelleximus seriem literarum, quare vobis tamquam fautoribus sincere / dilectis supplicamus, quatenus Dauid vestrum confratrem¹ pro rebus ac vadiis nostris, de quibus / nobis notificastis, petitare dignemini, nobis quod adhuc ad festum nunc instans Assumpcionis Marie [15 VIII] exbrigandi vadia iamdicta expectet, quia dante Domino ista et alia vadia maiora et minora exbrigand(i) ante iamdictum festum Marie propria veniemus in persona. Deus enim^c, cui nil occultum extitit, novit, dominus quod consors^d noster memorie felicis, amicus vester mortem subiit temporalem², nescientes, an nos, an generes nostri eadem debita exsolvere quis debebat, nunc autem ex divisione cognovimus verissime, quis quamlibet exsolvere debeat partem debitorum, ideoque tamdiu, ut prefertur, predicta solucio debitorum nostrorum est protracta, pro quo vobis vestratibusque studebimus complacencie genera ostentare. Datum in Panchowo³ in vigilia Visitacionis Marie.
Vichna relicta consors olim domini Sand(ivogii) pallatini⁴.

^a-bna odwrociu Or.

^cnast. skreślone cuicll Or.

^dnastępuje skreślone pye Or.

¹Dawid nie zidentyfikowany.

²Sędziwój z Szubina, zm. przed 21 majem 1406. Wdowa pisała niniejszy list zapewne niedługo po śmierci męża, stąd domniemana data 1406.

³Najpewniej Pęchowo, wieś par. na Kujawach, na pn. od Pakości.

⁴Wojewodzina Wichna zm. po 1411 (PSB XXXVI s. 414). [Ja]

Dokument Nr 1856

Sokolniki, 31 sierpnia [1398-1406]

Starosta generalny Wielkopolski prosi rajców toruńskich o wydanie mieszczaninowi Henrykowi zaświadczenia o godnym życiu, gdyż pragnie on uzyskać prawo miejskie w Gnieźnie.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 762. Papier 226 × 163 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy: opłatkowa, na czarnym laku (jak Engel 1902, s. 14), przykrywająca paski zamykające list.

Uw.: List pisany tą samą ręką, co niżej, dok. nr 1857. Daty ramowe wystawienia dok. wyznaczone piastowaniem przez wystawcę urzędów podczaszego krak. i starosty generalnego Wlkp.

^a-b

Circumspectis viris, dominis consulibus civitatis Thoruniensis, nostris amicis sincere diligendis etc.

Circumspecti amici nostri precari! Quia Henricus, vir providus, presencium ostensor, in / vestre civitatis Thoruniensis incolatu pluribus temporibus moram traxit, qui pro hac / vice in serenissimi domini regis nostri civitatem Gnezna moram facere proponit / et quia ibidem in Gnezna ius civile sibi dari denegatur, donec a vestra dileccione literam conservacionis honeste apportaret, ideo dilecionem vestram rogitamus affectu studioso, quatenus, si licitum et conveniens est, eidem Henrico literam conservacionis honeste dare velitis et conferre. Eciam eidem quandam culpam racione debitorum inpinxistis coram nobis, ideo idem Henricus paratus est cuilibet ipsum pro debitis inculpanti condingna solucione respondere nostri domini regis in civitate moram trahens. Datum in Socolniky¹ in octava sancti Bartholomei etc.
Thomco subpincerna Crac(ouiensis)
et capitaneus Maioris Polonie generalis².

^a-bna odwrociu Or.

¹Sokolniki, nie wiemy które, być może S., wieś par. pod Gnieznem, na wsch. od Kłecka.

²Tomek z Węgleszyna. [Ju]

Dokument Nr 1857

Środa, październik [1398-1406]

Starosta generalny Wielkopolski prosi rajców toruńskich o zwolnienie kupców ze Środy i ich towarów.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 772. Papier 267 × 147 mm, mocno zniszczony, z dziurą w środku, podczas konserwacji podklejony papierem. Fragmenty pieczęci i paska zamykającego list. Adres na odwrociu częściowo zaklejony papierem.

Uw.: 1. List pisany tą samą ręką, co dok. wyżej, nr 1856; 2. W latach urzędowania Tomka jako podczaszego i starosty (1398-1407) sobota po święcie Jedenastu Tysięcy Dziewic wypadała: 26 października 1398, 25 października 1399, 23 października 1400, 22 października 1401, 28 października 1402, 27 października 1403, 25 października 1404, 24 października 1405, 23 października 1406.

^a-c

Providis ac honestis viris [.......^b] preconsuli, consulibus civitatis in Thorun, nostris amicis singulariter diligendis etc.

Amici nostri singulariter dilecti! Exposu[erunt cora^d]m nobis nuperime serenissimi principis, / domini nostri regis homines ac nostri nomin[e ...^e] in Sroda, quomodo ipsos cum eorum bonis / in nostro districtu detinuistis, sed [...^e] cum eorum bonis misistis super fideiusso/riam^f caucionem, puta super [...^e]inta marcas, pro eo, quod pannum Angliensem in Gdansk emerunt, de vestro [...^e], prout nos intelleximus penitus iusty existentes, sed quia vestris amicabilitati[bus ...^g] constat, quod vobiscum non aliter, nisi amicabiliter circuere et procedere debemus, [id^d]eo vos ex confidencia singulari rogitamus ex affectu^h, de vobis confidentes, quatenus eosdem nostros cives pauperes pro hac vice a predicta caucione fideiussoria liberos dimittatis, nostri ob amorem. Super quibus vobis interdum, si contingerit, cupimus intime complacere. Datum in Sroda die sabbato post festum Undecim Milia Virginum sanctarum etc.
Thomco subpincerna Crac(ouiensis)
et capitaneus Maioris Polonie generalis¹.

^a-cna odwrociu Or.

^bjedno słowo zaklejone papierem Or.

^ddziura Or.

^edziura na ok. 8-10 liter Or.

^fnast. skreślonych ok. 6 liter Or.

^gdziura na ok. 6 liter Or.

^hnast. skreślone quatenus Or.

¹Tomek z Węgleszyna. [Ju]

Dokument Nr 1858

[Kalisz], 26 listopada 1406

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że kramarz kaliski Jakub z synem Wincentym przekazali jatkę mięsną w Kaliszu altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 56. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 55: Litere altarium in eclesiis sancti Nicolai et Beate Marie Virginis in Calis).

Nos consules Calisienses Paulus Goluch, Heyniricus Schelesil, Johannes Renis, Petrus Bochner et Nicolaus Cranch tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Francisci Stachelicz, Martini Heydloff, Langewyszke, Johannis Beracher, Vincencii, Erasmi Margrabii et Johannis Seybot, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constituti in bannito iudicio honorabiles viri Jacobus institor, concivis et collega noster cum Vincencio filio suo resignaverunt rite et racionabiliter unum liberum maccellum carnium in acie situm ex opposito Cranch seu penes macella piscatorum^a, tam longum et latum eoque iure et dominio quolibet ipsi illud maccellum hucusque possedisse dinoscitur, discreto viro, domino Matheo altariste eclesie collegiate Beate Marie Virginis ibidem in Calis et ipsius successoribus hereditarie possidendum, vendendum, comutandum, obligandum et in usus suos quoscumque beneplacitos convertendum pro sue libutu^b voluntatis. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino beate Katherine Virginis sub anno Domini millesimo quadringentesimo sexto.

^atak Kop., zamiast pistorum

^btak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1406/07: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Henryk Schelesil, Jan Renis, Piotr Bochner, Mikołaj Kranch, ławnicy: Franciszek Stachlitz, Marcin Heydloff, Langewyszke, Jan Beracher (w dok. następnym: Beuteler) może mylnie zamiast Beserich, Wincenty kramarz, Erazm Margref, Jan Seibot, wójt Jakub Zachariaszowy. [Ju]

Dokument Nr 1859

[Kalisz], 7 stycznia 1407

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wójt kaliski Jakub Zachariaszowy jako witryk kościoła Św. Mikołaja przekazał czynsz z domu Elżbiety Smedchen jej mężowi, mieszczaninowi kaliskiemu Tomaszowi Wartenberg.

Kop.: Kal. 9176, s. 92-93. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 89: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Paulus Golusch proconsul, Henricus Schelesil, Jacobus institor, Johannes Renis, Petrus Bochner et Nicolaus Cranch tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Francisci Stachelicz, Martini Hedloff, Langewiszke, Johannis Beuteler^a, Vincencii, Erasmi Marggrafe et Johannes^b Seybot, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honorabilis vir Jacobus Zacharie tunc advocatus nostre civitatis, existens in bona mentis et corporis valitudine, resignavit rite [s. 93] et racionabiliter vice et nomine eclesie Beati Nicolai ibidem in Kal(is) tanquam vitricus eiusdem eclesie duas marcas annui census in et super domo honeste domine Elizabeth Smedechenynne, in circulo nostre civitatis penes domum Andree Czandzorka sita, solvendas atque dandas annis singulis in et super festo beati Jacobi Apostoli [25 VII], monete currentis, honesto viro Thome Wartinberg viro suo, nostro similiter concivi² suisque heredibus et successoribus legitimis de anno ad annum tamdiu, quousque dicta domina Smedichenynne aut heredes seu ipsius legitimi successores eundem censum duarum marcarum pro viginti marcis grossorum Pragensium et Polonicalis numeri duxerit seu duxerint reemendum, tali autem condicione adiecta, quod ipsa domina Elizabeth prefata dicto marito suo Thome Wartinberg nullum censum debeat vel teneatur solvere ipso vivente. Si vero ipsum Thomam mors conti(n)get, extunc ex continenti ipsa domina Elizabeth Smedichenynne cum filiabus suis seu successoribus earum legitimis, propinquioribus consangwineis dicti Thome in prefatis solucionis terminis predictum censum duarum (marcarum^c) solvere sunt astricti. Si autem prefatam dominam Elizabeth ipsum Thomam premori conting(at), extunc filie vel successores earum dicto Thome aut ipsius successoribus eundem censum duarum (marcarum^c) solvere sunt obligati tamdiu, quousque, ut premittitur, ipsi censum duarum marcarum pro viginti marcas, ut supra, reempti fuerint plenarie et in totum. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Epiphanie Domini sub anno Domini millesimo quadringentesimo septimo etc.

^aodczyt niepewny, można też czytać Benteler

^btak Kop.

^cbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1406/07, jak w dok. poprzednim.

²Mieszczanin kal. Tomasz Wartemberg, Wartenberg (z Sycowa?). Jego żona Elżbieta Smedchen skądinąd nie znana. [Ju]

Dokument Nr 1860

Opatówek, 13 maja 1407

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza fundację altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu, dokonaną przez mieszczkę kaliską Judytę i jej syna Mikołaja.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 36-38. Tytuł: Errecionis litera domini Nicolai Radost, a ręką XVI w.: Petri et Pauli ad Sanctum Nicolaum; 2. Tamże, s. 110-111. Tytuł: Erreccionis litera altaris domini Nicolai Radosth.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 2.

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus, quam futuris, presencium noticiam habituris, quod discretus ^a-Tyllimanus Tormanni-^b de Calis presbiter nostre diocesis, altarista altaris ad laudem omnipotentis Dei et honorem beatorum Petri et Pauli Apostolorum in eclesia parrochiali Sancti Nicolai in Kalis¹ per honestam dominam Judith alias Jutham relictam condam Andree dicti Radosth et Nicolaum filium eiusdem domine Judith seu Juthe, opidanos Kalisienses², fundati et erecti, ad nostram veniens presenciam quasdam literas consulum Calisiensium tenoris infrascripti, census, [s. 111] redditus et proventus pro altarista altaris supradicti, qui fuerit pro tempore, per dictos dominam Judith alias Jutham et Nicolaum filium ipsius, opidanos Kalisienses in suarum et progenitorum et successorum suorum animarum remedium et salutem assignatos^c, in se descriptos continentes, salvas, sanas et integras, non rasas, non viciatas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspeccione carentes sigilloque predictorum consulum Calisiensium, rotundam figuram habente, de cera omnino communi facto, in presula pargameni dependente, sigillatas, exhibuit publice et ostendit, petens cum instancia, quatenus easdem literas ratificare, approbare et confirmare necnon census, redditus et proventus in eisdem literis descriptos altari predicto et altariste ipsius pro tempore per prefatos dominam Judith alias Jutham et Nicolaum filium ipsius, opidanos Kalisienses, assignatos et donatos et in predictis literis descriptos incorporare et inviscerare dignaremur. Nos igitur, peticionibus prefati Tilmanni Cormanni de Kalis presbiteri, altariste altaris supradicti, nobis per ipsum, ut prefertur, obligatis benigniter acclinati, predictas literas consulum Kalisiensium predictorum in omnibus suis punctis, clausulis, condicionibus et articulis ratas et gratas habentes, approbamus, ratificamus et tenore presencium confirmamus, decernentes ipsas habere et obtinere robur perpetue firmitatis, collacionem seu ius patronatus eiusdem altaris predicti Judith alias Juthe et Nicolao filio ipsius, opidanis Kalisiensibus et successoribus eorum legittimis tenore presencium eciam reservantes. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in castro nostro Opathow^d feria sexta post octavas Ascensionis Domini (anno^e) eiusdem Domini millesimo quadringentesimo septimo. Tenor autem predictarum literarum per prefatum ^f-Tylmannum Cormanni-^g presbiterum et altaristam exhibitarum de verbo ad verbum sequitur tenor^h et est talis:
[następuje dok. rajców kal. z 22 września 1389 - wyżej, nr 1767].

^a-bTilmanus Cormanni Kop. 1

^cassignantes Kop. 1

^dOppathowo Kop. 1

^ebrak w obu Kop.

^f-gTylmanum Cormanum Kop. 1

^htak obie Kop.

¹Tylman syn Kormana z Kalisza skądinąd nie znany.

²Judyta (Jutka) wdowa po Andrzeju Radoście i jej syn Mikołaj, wyst. już w transumowanym dok. z 1389. [Ju]

Dokument Nr 1861

Środa, 8 czerwca 1407

Rajcy miasta Środy proszą rajców toruńskich, aby zwolnili od odpowiedzialności mieszczanina średzkiego Piotra.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 593. Papier 201 × 123 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy w ciemnym laku (jak Engel 1894 s. 18), zachowana w 3/4, złamana. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Sagacibus viris, dominis consulibus necnon advocato in Thorun presens detur

.
Amicicia(m) fideli cum servicio semper pronam. Prudentes domini amicique / karissimi! Vobis presentibus enodamus, quomodo Petrus, presencium exibitor^c, civis / nostre civitatis nobis querulando exposuit suum infortunium sibi, / quomodo successit a quodam homine malifico, quem idem Petrus per ipsius ignoranciam aliter non potuit^d, nisi cum ipsius dampno non modico, et quomodocumque factum est, dominorum karissimi, petimus instanter, quatenus pro huiusmodi excessu erga vestram dileccionem dictum Petrum liberum dignemini dimittere. Quod erga vos aut quemlibet vestrum studebimus deservire. Datum in Srzoda quarta feria proxima post dominicam Factus est Dominus etc., nostro sub sigillo, anno Domini millesimo CCCC^o VII^o.
Consules Srzedenses.

^a-bna odwrociu Or.

^ctak Or.

^dbrak rozwinięcia orzeczenia Or. [Ju]

Dokument Nr 1862

[Kalisz], 19 października 1407

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Franciszek Zore zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Piotrowi Maled...

Kop.: Kal. 9176, s. 63. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 62: Secuntur litere domini Nicolai de Lanc(icia).

Nos consules Kalisienses Johannes Renis, Paulus Golusch, Henricus Schelesil, Jacobus institor, Bochner et Martinus Hedloff tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Francisci Stachelicz, Langewiske, Vincencii, Erasmi Marggrafe, Nicolai Swalni et C(l)ose Melczer, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Franciscus Zore noster concivis resignavit rite et racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo sua in platea Pykorensi^a penes domum Gregorii sutoris sita, solvendam atque dandam annis singulis ^b-eundem censum-^c in et super festo beati Michaelis Archangeli [29 IX], grossorum latorum, scientifico ac discreto viro Petro Maled(...)^d nostro similiter concivi ipsiusque heredibus et successoribus legitimis de anno ad annum, quousque prefatus Franciscus Zore aut heredes seu successores ipsius legitimi eandem mediam marcam census pro quinque marcis grossorum Pragensium et Polonicalis numeri duxerit seu duxerint reemendam. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria quarta proxima post festum beate Hedvigis Electe sub anno Domini millesimo quadringentesimo septimo.

^atak Kop.

^b-ctak Kop.

^dMaled z zaznaczonym ucięciem końcówki Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1407/08: burmistrz Jan Renis, rajcy: Paweł Golisz, Henryk Schelesil, Jakub kramarz, Piotr Bochner, Marcin Heydloff, ławnicy: Mikołaj Kranch, Franciszek Stachlitz, Langewiske, Wincenty kramarz, Erazm Margref, Mikołaj Swalim, Mikołaj Klose, wójt Jakub Zachariaszowy. [Ju]

Dokument Nr 1863

[Kalisz], 20 stycznia 1408

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Grod zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 89-90. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do wcześniejszego nagłówka: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Johannes Renis proconsul, Paulus Golusch, Henricus Schelesil, Jacobus institor, Petrus Bochner et Martinus Heydloff tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Francisci Stachelicz, Langewiske, Vincencii, Erasmi Margrabii, Nicolai Swalni et Cloze braseatoris, [s. 90] coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Nicolaus Grod concivis noster, iusto vendicionis titulo precedente, mediam marcam census annui currentis monete in et super domo sua in platea Currificum penes Croph sita rite (ac^a) racionabiliter resignavit solvendam^b atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos discreto viro, domino Thome altariste eclesie Beati Nicolai ibidem in Kal(is) aut suis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque dictus Nicolaus aut heredes seu successores legitimi ipsius eundem censum pro quinque marcis monete Polonicalis tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen prius secundum temporis decursum persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ipso die beatorum Fabiani et Sebestiani Martirum sub anno Domini millesimo quadringentesimo octawo.

^abrak Kop.

^bpowtórzone Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1407/08, zob. wyżej, dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1864

Kościan, 22 stycznia 1408

Rajcy miasta Kościana polecają Jana Schorisa rajcom Starego Miasta Torunia.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4276. Papier 212 × 146 mm. Na odwrociu pieczęć wystawcy (jak Engel 1894, s. 9), odciśnięta w naturalnym wosku, złamana, bardzo zniszczona. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

^a-b

Dem erwirdegen und vorsichtegen burgirmeistir und rothmannen in der Aldin Stat zu Thorun presens dandum

.
Vruntlichin gruz mit dinste zuvor. Lieben heren und vrunde! Wir thun uwch / wissinde sein, das vor uns in vollim rote comen sint unser ersammen Petir / messirsmid, scholcz zu Janstorf¹ und Nippe Schorling scholcz zu Kelcze² unsir / irbar metepurger und han vor uns offintlich bekant, das Hannos Schoris, des brifis czegir³, elich geborn ist von eyme rechtin eevatir und eemutir gar irem vromen erbarn lewten, dye ir wonunge gehabit han zu Janstorf und Kelcze in der dorfirn alzo genanth. Dorumme auch Hannos Schoris sich erbarlich begangen hot alz en vrom, erbar knecht, dorzu im dank vor ums gesagit han toguntlich und erbarlich und wisse wir von im anders nicht, wenne guth gatte und liebite im sine wonunge zu uns und mit uns, wir weldin ir im vruntlichin gunnen. Sintdemmole das im sine wonunge zu uwch und mit uwch behagit und liebit. Betten ewch flelich alz unser liebin vrunden deme egenanten Hannos Schoris an syme schefthnisse guten willin, vruntliche vorderunge, lipliche gunste gerucht irczegin und beweisin, das wolle wir hoch ken uwch vordinen. Gegeben an sente Vincenti tag sub anno Domini millesimo CCCC octavo.
Burgirmeistir und rothmanne zu Costan.

^a-bna odwrociu Or.

¹Jansdorf, osada pod Kościanem, dziś nie znana. Sołtys Piotr skądinąd nie znany (SHGPoz. II s. 408).

²Kiełczewo par. Kościan. Sołtys Nippe Schorling może ident. z Nepkiem Stherlingiem wyst. w Kościanie 1397 i 1402 (SHGPoz. II s. 182, 347).

³Hannos Schoris skądinąd nie znany, por. SHGPoz. II s. 404. [Ja]

Dokument Nr 1865

[Kalisz], 10 lutego 1408

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Heydloff zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 64. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 62: Secuntur litere domini Nicolai de Lanc(icia).

Nos consules Kalisienses Johannes Renis proconsul, Paulus Golusch, Henricus Schelesil, Jacobus institor et Petrus Bochner tenore presencium publice recognoscimus, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Francisci Sthachelicz, Langewyszke, Vincencii, Erasmi Marggrafe, Nicolai Swalni et Cloze braseatoris, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Martinus Heydloff concivis et collega noster resigna(vi)t rite ac racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo Johannis bursatoris in civitatis nostre circulo penes domum lapideam sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super dominica Letare Jerusalem, que in medio Quadragesime canitur, currentis monete, discreto viro, domino Johanni Hedloff altariste eclesie parrochialis Beati Nicolai ibidem in Calis aut suis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque dictus Johannes bursatoris aut heredes seu successores ipsius legitimi eandem mediam marcam census pro quinque marcis grossorum Pragensis monete et Polonicalis numeri consueti duxerit seu duxerint reemendam, ita tamen, quod post obitum prefati domini Johannis ipse census pertinere et spectare debet eternaliter ad altare suum, quod in honorem Gloriose Virginis Marie et beatorum Petri et Pauli Apostolorum est consecratum in eclesia prefata. In cuius rei testimonium sigilla civitatis et predictorum scabinorum presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ipso die beate Scolastice Virginis sub anno Domini millesimo CCCC^o VIII^o.

¹Władze Kalisza kadencji 1407/08, zob. wyżej, dok. nr 1862. [Ju]

Dokument Nr 1866

Gniezno, 14 grudnia 1407 - 30 marca 1408

Oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy Przecławem plebanem ze Ślesina a Prędotą plebanem z Ostrowąża o przynależność parafialną Szyszyna i Szyszynka.

Kop.: Kal. 9175, s. 657-668. Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive Slessyno.

In Cristi^a nomine amen. Nos Nicolaus Strzesconis canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ per has nostras litteras seu publicum instrumentum sentenciam diffinitivam in se continentem^b notum facimus, quibus expedit, universis, presencium noticiam habituris, quomodo inter discretum virum, dominum Przeczslaum in Slessyno² actorem ab una et Prandotham in Ostrowansz rectores parrochialium ecclesiarum³ pro et super iure parrochiali decimisque campestribus in villis Szyszyni⁴ nunccupatis occasioneque premissorum reum ab altera partibus, exorta noticiam^c questionis circumspectus magister Bartholo
meus de Ghyrzvno advocatus causarum consistorii nostri Gneznensis⁵ procuratorque et nomine procuratorio predicti domini Przeczslai coram honorabili viro, domino Stephano vicario predicte ecclesie Gneznensis nostroque locumtenenti⁶, cui vigore potestatis per reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum Dei gracia archiepis
copum Gneznensem nobis concesse omnes causas tam ordinarias, quam appelacionum, tociens, quociens nos a loco et civitate Gneznensi abesse vel aliis negociis prepediri contingerit, comisimus audiend(as), ad iura reddendum pro tribunali seden(ti), iudicialiter comparent^d citacione ab auditorio nostro predicto emanata et debite executa, in iudicium reproducta, proponit contra dictum dominum Prandotham oraculo vive vocis, quia videlicet se de parrochianis suis in villis Szysszyni predictis intromittit iniuste, ipsos voluntariis et necessariis procurande^e sacramentis falcemque mittendo in messam^f alienam, quodque ipsum spoliavit et spoliat decimis ibidem, petens sibi iubere, ne premissa deinceps faceret in preiudicium domini Przeslai memorati, ex adverso vero magister Petrus Pyesszyk de Gnezna procurator⁷ et procuratorio nomine domini Prandotha^f predicti similiter verbo per modum reconvencionis proposuit pro quibusdam decimis, sed quia causa et cause huiusmodi fuerunt perpetue, predictus dominus locumtenens noster predictus^g partibus hincinde octava die mandavit in scriptis libellar(e) et ibidem adhuc eodem durante consistorio predictus dominus Przeczslaus tam nobiles, quam ignobiles in utraque Szysszyno evicit, quantum ad causas huiusmodi se quoad cau[s. 658]sas easdem posuit principalem d(ebitore)m et evictorem. Termino itaque predicto, videlicet octave diei, ad libellandum, ut prefertur, subdu(c)to, sed alio adveniente nobisque ad locum et civitatem Gneznensem dante Deo feliciter regressis et ad iura reddendum pro tribunali sedentibus, predicti procuratores comparentes, magister Bartholomeus nomine domini Przeczslai duos convencionales, Petrus vero Pyesszyk nomine Prandothe unum reconvencionalem libellos in scriptis obtulerunt tenorum infrascriptorum. Et tenor unius convencionalis sequitur in hec verba: Coram vobis honorabili viro, domino Nicolao Strzesconis canonico et officiali sancte Gneznensis ecclesie procurator et nomine procuratorio discreti viri, domini Przeczslai rectoris parrochialis ecclesie in Slesszyno contra et adversus Prandotham plebanum de Ostrowansz et contra quamlibet aliam personam pro ipso in iudicio vestro legitime intervenientem cum querela proposuit et dicit, quod licet ^h-i

decime manipulares et campestres frumentorum diversi grani, puta tritici, ordei, siliginis, avene, pisi, stenti^f, nascencium et crescencium in agris predialibus post araturas nobilium heredum in villa Szysszyno Maiore wlgariter nunccupata pertinuisset et spectasset iure communi parrochiali pertinetque et spectat

ad ecclesiam parrochialem in Slesszyno ipso iure, licet non de facto, fuissentque et essent aliqui antecessores ipsius domini Przeczslai, qui pro tempore fuerint plebani dicte ecclesie in Slesszyno, in possessione dicte decime, tamen dictus Prandotha, nescitur quo ductus spiritu vel qua temeritate inflatus, forsitan dyabolo sibi suggerente, contra Deum et iusticiam, anime sue in detrimentum, dicto vero domino Przeczslao et ecclesie in periculum non modicum et gravamen, dictam decimam manipularem et campestrem pro se et ecclesia sua usurpavit et usurpat eandemque sibi et ecclesie sue apropriavit et apropriat. Propter quod petit procurator antedictus nomine procuratorio, quo supra, [s. 659] per vos honorandum dominum et vestram diffinitivam sentenciam pronuncciari, decerni et declarari dictam decimam manipularem post aratoras^f nobilium predictorum iure communi parrochiali pertinuisse et spectasse pertinereque et spectare ad ecclesiam in Slesszyno predictam et ad ipsius ecclesie rectores et plebanos fuisseque et esse quosdam antecessores ipsius domini Przeczslai in possessione eiusdem decime ipsumque dominum Prandotham dictam decimam contra Deum et iusticiam occupasse (et^j) occupare ipsamque pro se et ecclesia sua illicite usurpasse et usurpare sibique talia facere non licuisse nec licere, petens eandem decimam eidem domino Przeczslao et ecclesie sue in Slesszyno adiudicandum fore et adiudicare debere vestra iusta sentencia mediante. Petit eciam dictus procurator litis expensas iam stans^k et de faciendis protestatur iuris beneficiis in omnibus sibi semper salvis. Deinde alterius convencionalis libelli sequitur tenor et est talis:
Coram vobis honorabili viro, domino Nicolao Strzesconis canonico et officiali sancte Gneznensis ecclesie procurator et nomine procuratorio discreti viri, domini Przeczslai rectoris parrochialis ecclesie in Slesszyno contra et adversus Prandotham plebanum de Ostrowansz et contra quamlibet aliam personam pro ipso in iudicio legitime intervenientem cum querela proposuit et dicit, quod licet ville Szyszyno utrum^l wlgariter nominate sint a decem, viginti, triginta, quadraginta, quinquaginta, sexaginta annis citra et ultra, sive a tali et per tale tempus, cuius contraria hominum memoria non existit, fuissentque et essent de limitibus parrochie ecclesie in Slesszyno predicte et nunc ipso iure et de facto audivissentque et audirent divina officia et percepissent et percip(er)ent ecclesiastica sacramenta homines utriusque sexus, tam mares, quam femine, et singuli de villis predictis a rectoribus et plebanis dicte ecclesie predecessoribus ipsius domini Przeczslai et nunc audiunt et percipiunt a vicar(iis) ipsius domini Przeczslai, demptis tamen quibusdam, persolveruntque et solvere consueverunt omnes et singuli kmethones missales, annonas, offertoria, oblaciones et spolia eidem domino Przeczslao et sue ecclesie ac eciam in eadem ecclesia et circa [s. 660] eandem ecclesiam consueverunt habere sepulturam et habent, tamen dictus dominus Prandotha, nescitur quo ductus spiritu vel qua temeritate inflatus, forsitan dyabolo sibi suggerente, falcem in alterius messem mittens, contra Deum et iusticiam, ipsi vero domino Przeczslao et ecclesie sue in preiudicium non modicum et gravamen, quosdam nobiles in Maioris Szysszyno, puta Vysszlaum et Bogufal filium suum et Margaretham relictam Wrothslai⁸, in dicta ecclesia in Ostrowans predicta ecclesiasticis sacramentis procurat, ipsos et eorum familiam ad divina officia admittens, quamquam sint vere oves et parrochiani dicti domini Przeczslai et ecclesie sue in Slesszyno, in hoc eidem dampna non modica et ecclesie sue inferendo, que dampna et interesse ipse dominus Przeczslaus in animam revocans suo et ecclesie nominibus ad viginti marcas pecunie currentis monete existimavit et existimat, ymmo mallet plus dare de propriis, quam tale dampnum et iniuriam idcirco (a^j) Prandotha sustinere. Quare petit dictus procurator nomine procuratorio, quo supra, per vos honorandum dominum et vestram diffinitivam sentenciam pronuncciari, decerni et declarari fuisse et esse villas predictas de limitibus et parrochia ecclesie parrochialis predicte in Slesszyno a iamdictis temporibus et per iamdicta tempora audivisseque et audire divina officia et percepisse et percipere ecclesiastica sacramenta homines sexus predicti omnes et singulos a rectoribus dicte ecclesie in Slesszyno, predecessoribus ipsius domini Przeczslai, qui pro tempore fuerint, et ab ipso Przeczslao moderno rectore vel ipsius vicar(iis) persolvisseque et persolvere consuevere dictis antecessoribus ipsius domini Przeczslai et ipsi domino Przeczslao missales, annonas, offertoria et spolia, columbaciones et alia oblagia, iuxta quod ceteri parrochiani suis rectoribus et plebanis loco temporalium nutrimentorum pro spiritualibus elemosinis solvere consueverunt, ipsumque dominum Prandotham dictos nobiles in ecclesia sua in Ostrowansz predicta ad divina officia audienda et ecclesiastica [s. 661] sacramenta percipienda admittere ac eidem divina^ł Przeczslao et ecclesie sue dampna et iniurias intulisse eidemque talia non licuisse nec licere, que dampna et quas iniurias ipse dominus Przeczslaus sic, ut prefertur, ad viginti marcas (estimat^j), occasione dampnorum et iniuriarum eidem domino Przeczslao et ecclesie sue per ipsum Prandotham sic illatorum et illatarum et eidem Prandothe et suis successoribus perpetuis temporibus inhiberi, ne dictos nobiles ad divina officia admittant et ad percipienda ecclesiastica sacramenta in dicta ecclesia Ostrowans, vestra iusta sentencia mediante. Petit eciam dictus procurator litis expensas iam factas et de faciendis protestatur iuris beneficiis semper salvis.
Consequenter vero tenor libellus^m reconvencionalis sequitur, prout ecce:
Coram vobis venerabili viro, domino Nicolao Strzesconis canonico et officiali sancte ecclesie Gneznensis procurator et nomine procuratori(o) discreti viri, domini Prandothe rectoris parrochialis ecclesie in Ostrowansz contra et adversus discretum Przeczslaum rectorem parrochialis ecclesie in Slesszyno et contra quamlibet aliam personam pro eo in iudicio vestro legitime intervenientem reconveniendo cum querela proponit et dicit, quod licet omnes et singuli incole et christifideles utriusque sexus, tam mares, quam femine, populares et nobiles de villis utroque Syssyno iure parrochiali a decem, viginti, triginta, quadraginta, quinquaginta annis ad predictam ecclesiam in Ostrowansz pertinuerunt et spectaverunt et nunc pertinent et spectant intraque fines et limites dicte parrochialis ecclesie in Ostrowansz cum omnibus et singulis agris tam nobilium, quam rusticorum in dictis villis, quos excolunt et exarant, sint contente et nunc continentur sacramentaque ecclesiastica tam neccessaria, quam voluntaria in dicta ecclesia Ostrowansz tamquam matre sua percipiendo et eisdem se procurando, obedienciam plenam dicte ecclesie in Ostrowansz et oblagia, videlicet offertoria et columbaciones et alia, que parrochialibus ecclesiis sunt dari consueta, dantes, facientes et reddentes, et quamquam nobilis videlicet Margaretha relicta Wrothslai unacum filiis suis Petro et Nicolao de uno et Doueslaus de altero Syssyno heredes⁹, tanquam oves solute, fere ovile et pastorem suum agnoscentes, ad dictam ecclesiam in Ostrowansz divina audire sequentantⁿ [s. 662] officia decimasque post araturas ipsorum dant et persolvunt, ut tenentur, sacramentisque ecclesiasticis in ibidem se procurant et demandant se procurari, tamen prefatus Przeczslaus, nescitur quo ductus spiritu, dictos populares incolas de utroque Syssyno, tam mares, quam feminas, dictis nobilibus continue in agris et areis adherentes ac cum eis in eisdem villis manentes, ad se et ecclesiam suam in Slesszyno traxit et trahit, usurpavit et usurpat, dictam ecclesiam in Ostrowans spoliando ac animas dictorum christifidelium eronee laqueando, sue salutis in periculum, contra sacrorum canonum institucionem et (in^j) scandalum plurimorum, quam iniuriam estimat ad centum marcas, vestre paternitat(i) taxacione tamen salva. Quare petit procurator predictus nomine, quo supra, per vestram diffinitivam sentenciam pronuncciari, declarari et decerni prefatos incolas utriusque sexus, tam mares, quam feminas, de utroque Szyssyno iure parrochiali a decem, viginti, triginta, quadraginta, quinquaginta annis ad ecclesiam in Ostrowansz pertinuisse et spectasse, pertinere et spectare intraque fines et limites parrochialis eiusdem ecclesie in Ostrowansz cum omnibus et singulis agris, tam nobilium, quam rusticorum contentos fuisse et esse et continentes sacramentaque ecclesiastica tam voluntaria, quam necessaria in dicta ecclesia tanquam matre sua percepisse et percipere obedienciamque plenam eidem ecclesie et eiusdem rectoribus aliaque oblagia parrochialia fecisse et dedisse prefatumque Przeczslaum plebanum in Slesszyno predictos incolas utriusque sexus de villis utroque Syssyno male, perperam et inique, contra Deum et iusticiam et sacros canones ad se et suam ecclesiam parrochialem in Slesszyno predictam traxisse et trahere ipsasque usurpasse et usurpare prefatamque ecclesiam in Ostrowansz de dictis villis spoliasse et spoliare sibique talia facere et^o licuisse nec licere debere et ob hoc prefatum Przeczslaum ad dandum et solvendum predictas centum marcas eidem Prandothe sueque ecclesie in Ostrowansz compellendum fore et compelli debere ipsumque Przeczslaum, ut cesset ab usurpacione predictarum villarum, cogendum fore et cogi debere dictasque villas utrumque Syssyno ad ecclesiam in Ostrow[s. 663]ansz restituendas fore et restitui debere, reintegrandas fore et reintegratas debere vestrum officium implorando. Item petit expensas in lite factas et protestatur de faciendis salvo iure addendi, minuendi, corrigendi et aliis iuris beneficiis semper salvis. Quorumquidem libellorum copiis hincinde decretis et termino ad dicendum contra et ad aliaque facienda occurrent(e) assignato et transacto, sed alio adveniente, predictisque procuratoribus coram nobis comparentibus, predictus magister Bartholomeus procuratorio nomine, quo supra, peciit suis libellis responderi, ubi mox magister Petrus procuratorio nomine Prandothe quoad decimas nobilium in Szyssyno respondit allegando rem transactam per cessionem et renuncciacionem litis, asserens se probaturum ad alia vero contenta in libellis predictis domini Prandothe, et ipse magister Bartholomeus similiter ad contenta in libello Przeczslai, negando narrata, prout narrantur, fore vera et petita fieri non debere, in propriis vero narrata, prout narrantur, fore vera et petita fieri debere, dicentes, animo li
tem contestandi responderunt et quilibet respondit iuramentumque de calumpnia vitanda et vitante^p dicenda in animas constituencium prestiterunt corporale, petentes ipsis terminum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum assignar(e), quem ipsis duximus assignandum. Ipso itaque termino ad articulandum pendente magister Arnoldus Hampconis de Gnezna¹⁰ procurator substitutus predicti Petri Pyessyk produxit quoddam instrumentum sentencie diffinitive sub tytulo et sigillo nostro, manu Nicolai Philipi de Kyky publici notarii subscriptum et publicatum¹¹, ad probandum rem transactam per cessionem litis pro parte predicti Prandothe, ut premittitur, allegatam^q, cuiusquidem instrumenti predictus magister Bartholomeus peciit sibi copiam decerni et terminum ad quod iuris^r assignare. Copia itaque eadem decreta et termino assignato, ex post in alio termino ex certis causis animum nostrum moventibus, presertim pro informacione animi nostri, ut debite omnia enumerantes^s sentenciam prefatam et certam dante Deo promulgaremus, interlocutor(ie) mandamus, ut Przeczslaus vel procurator suus specificaret nominatim nobiles, post quorum agros petit decimas, et quod similiter Prandotha aut suus procurator [s. 664] specificaret, super quibus decimis et post quorum nobilium araturas et in qua Sysszyno, utrum Maiori vel Minori, allegat rem iudicatam seu transactam per cessionem litis. Post quod posicionibus et articulis pro parte utraque in terminis sese successive sequentibus oblatis copiisque eorumdem hincinde petitis et decretis ac eisdem posicionibus et articulis hincinde per verbum: non credit responso^t partem utramque ad probandum intenciones suas admisimus, testibus itaque pro parte utraque citatis, inductis iuratisque et per notarium publicum diligenter iuxta posiciones et articulos ac interrogatoria examinatis factaque medio tempore specificacione pro parte discreti Prandothe iuxta nostram interlocutoriam necnon dictis seu attestacionibus huiusmodi publicatis ac copiis hincinde decretis excepcionibusque cum replicacionibus pro parte predicti domini Prandothe contra dicta testium ipsius Przeczslai ac excepcionibus dumtaxat pro parte eiusdem Przeczslai contra dicta testium predicti Prandothe oblatis, aliisque factis, que facere hincinde partes predicte in causa huiusmodi volebant, magister Buszco de Zytowlicz¹² Przeczslai et Nicolaus de Kcina¹³ Prandothe procuratores aliis dilacionibus et allegacionibus renuncciantes in causa huiusmodi concluserunt, petentes per nos concludi in eadem et sentenciam ferri diffinitivam et nos similiter conclusimus in eadem et habemus pro concluso^u. Visis igitur omnibus et singulis actis in causa presenti acticatis necnon iurium allegacionibus, instrumentis, privilegiis et aliis munimentis testiumque attestacionibus seu dictis ac ipsis diligenter masticatis equoque libramine recensitis ad nostram sentenciam diffinitivam processibus^v, ipsam presentibus prescriptis procuratoribus et ferri pettentibus tulimus ac pronu(n)ccia(vi)mus ferimusque et pronu(n)cciamus tenorem, qui sequitur, continentem:
+ Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes ac solum Deum pre oculis habentes, de iurisperitorum consilio et intra nos matura deliberacione prehabita diligenti ac per ea, que in presenti causa vidimus et videmus, cognovimus et cognoscimus de presenti, per hanc nostram sentenciam diffinitivam, quam ferimus in hiis scriptis, dicimus, decernimus et declaramus prefatam Margaretham relictam Vrotslai unacum Petrasio et Nicolao filiis suis in Minori villa Szysszyno necnon relictam Vneslai [s. 667] similiter cum filiis suis, videlicet Bogufal et Mathia, in Maiori villa Szysszyno heredibus ac tota familia sexus utriusque ipsarum unacum decimis campestribus manipularibus cuiuslibet grani post agros allodiales viduarum et villarum predictarum iure parrochiali racioneque erreccionis et fundi a temporibus prescriptis ad prefatum dominum Prandotham et ecclesiam suam in Ostrowansz pertinuisse et spectasse ac pertinere et spectare prefatasque viduas cum filiis suis et familia ipsarum in ecclesia predicta tam neccessaria, quam voluntaria ecclesiastica sacramenta percepisse et percipere debere, predictum quoque dominum Przeczslaum plebanum in Slessyno pretactum dominum Prandotham in prescriptis decimis et iure parrochiali quoad dictas viduas et familiam ipsarum minus iuste impedivisse et impedire et ob hoc predictas decimas in Maiori et Minori Szysszyno allodiales necnon ipsas viduas cum tota familia et successoribus ipsarum racione suorum allodiorum eidem domino Prandothe et ecclesie sue predicte per nos adiudicandum^f perpetuis temporibus fore et adiudicamus per presentes, prefatum dominum Przeczslaum in expensis in causa huiusmodi coram nobis legittime factis predicto domino Prandothe condempnantes, ipsarum taxacionem et presentis sentencie nostre correccionem nobis imposterum reservatis. In ceteris vero petitis eundem dominum Przeczslaum absolvimus, que in libello reconvencionali dicti Prandothe sunt deducta. Lecta, lata et in scriptis pronu(n)cciata est hec nostra sentencia diffinitiva per nos Nicolaum Strzesconis canonicum, officialem Gneznensem memoratum Gnezne in curia nostre habitacionis sub anno (a^j) nativitate Domini millesimo quadringentesimo septimo, indicione quintadecima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Gregorii divina providencia pape duodecimi anno secundo, die Mercurii XIIII mensis Decembris, hora terciarum et consistorii nostri, presentibus circumspectis et discretis viris Peregrino de Pampicze procuratore¹⁴, Andrea de Crosyno notario causarum consistorii Gneznensis¹⁵ et Laurencio de Vinari notario publico¹⁶, testibus circa premissa.
Consequenter die et termino infrascriptis prenu(n)cciatus dominus Prandotha citato magistro Buszcone procuratore domini Przeczslai, per Mathiam nu(n)ccium iuratum¹⁷ oblata cartha declaracionis expensarum peciit eosdem^w per nos taxari et nos recepto primitus e^f dicto domino Prandotha corporali [s. 668] iuramento, que^x tantum^y summam necesse hinc in huiusmodi causa expenderat alias vero expensurus, easdem ad tres marcas minus uno floreno taxavimus et taxamus per presentes. Actum et datum die Veneris penultima mensis Marcii anno, indicione, pontificatu, hora et loco prescriptis¹⁸, presentibus honorabili et discretis viris, dominis, magistro Marco vicario Gneznensi¹⁹ et Stanislao plebano in Cuchari²⁰, testibus ad premissa. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas seu presens publicum instrumentum sentenciam diffinitivam et taxacionem expensarum ac alia in se continentes seu continens per Nicolaum de Goszcyno notarium publicum nostrumque et causarum coram nobis scribam²¹ infrascriptum scribi et publicari nostrique officiolatus sigilli, quo ad dictas de presenti utimur, appensione iussimus communiri.
Et ego Nicolaus quondam Stanislai de Goszczino clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius et consistorii Gneznensis scriba, quia predictis sentencie diffinitive prolacioni, nu(n)cciacioni, expensarum taxacioni aliorumque terminorum conservacionibus unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi aliosque actus et conservaciones terminorum aput acta per alios notarios notatos aput acta eadem repery, inveni et computavi, ideo hoc instrumentum per alium me aliis occupato negociis scriptum in hanc publicam formam facta auscultacione diligenti redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis unacum appensione sigilli domini Nicolai Strzeskonis canonici et officialis Gneznensis memorati consignando rogatus et requisitus in fidem et testimonium premissorum.

^awypisane w całości Kop.

^btak Kop., zamiast continens lub continentes

^ctak Kop., zamiast materia

^dtak Kop., zamiast comparet lub comparuit

^etak Kop., zamiast procurando

^ftak Kop.

^gtak Kop., chyba zamiast predictis

^h-itak Kop., zamiast decime manipulares et campestres... pertinuissent et spectassent... pertinentque et spectant, albo decima manipularis et campestris... pertinuisset et spectasset... pertinetque et spectat

^jbrak Kop.

^ktak Kop., zamiast factas

^lodczyt niepewny Kop.

^łtak Kop., zamiast domino

^mtak Kop., zamiast libelli

ⁿtak Kop., zamiast frequentant

^otak Kop., zamiast non

^ptak Kop., zamiast veritate

^qtak Kop., zamiast allegatum

^rtak Kop., zamiast responderi

^sodczyt niepewny, Kop. enuates z kreską oznaczającą skrócenie

^ttak Kop., zamiast responsis

^utak Kop., zamiast conclusa

^vtak Kop., zamiast processimus

^wtak Kop., zamiast easdam

^xtak Kop., zamiast quod

^ytak Kop., winno być raczej tantam

¹Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik.

²Ślesin, miasto w powiecie konińskim. Pleban Przecław wyst. także 1413 i 1417? (KDW VIII nr 805/2).

³Ostrowąż (Ostrowąs), wieś par. na pn.-zach. od Ślesina. Pleban Prędota wyst. także 1407 u Koz. 5 s. 116.

⁴Szyszyn i Szyszynek par. Ostrowąż, na pn. od Ślesina (Koz. 5 s. 401).

⁵Bartłomiej syn Świętosława z Jerzyna (par. Wronczyn), notariusz publiczny 1403, prokurator w konsystorzu gnieźn. 1404, wyst. do 1409 (KDW VII nr 462/11).

⁶Wikariusz gnieźn. Stefan z Pawłowa.

⁷Piotr Pieszyk z Gniezna, zapewne ident. z synem Pawła z Gniezna studentem w Pradze 1400, notariusz publiczny, prokurator w konsystorzu gnieźn., potem kanonik kruszwicki 1417, prokurator polski w procesie polsko-krzyżackim 1422, zamordowany po 1422? (KDW VII nr 466/14).

⁸Szyszyńscy, Wrocław podłowczy gnieźn. wyst. 1360-68 (KDW VI nr 221/3), Mikołaj 1396-1403 (KDW VIII nr 805/1), Bogufał 1406-17, Piotr, Pietrasz 1397-1415, Małgorzata, Przecław i Wisław skądinąd nie znani (SHGWlkp.)

⁹Dobiesław wyst. w Szyszynie 1391-1404 (SHGWlkp.).

¹⁰Arnold syn mieszczanina gnieźn. Hapka, Hampka (Hępka?) notariusz publiczny i adwokat konsystorski w Gnieźnie 1403-20 (KDW VII nr 487/13).

¹¹Wyrok Mikołaja Strzeszkowica spisany przez Mikołaja Kickiego skądinąd nie znany.

¹²Buszek (Buszko) syn Marcina z Żytowlic w Czechach, prokurator w konsystorzu gnieźn. i mieszczanin gnieźn. 1395-1409 (KDW VII nr 417/6).

¹³Mikołaj z Kcyni wyst. 1405 w konsystorzu gnieźn. jako notariusz publiczny (KDW VII nr 548/14, por. też tamże nr 438/6).

¹⁴Peregryn syn Klemensa z Pępic (dziś Działyń, par. Dębnica), wieloletni adwokat konsystorza gnieźn. 1402-50, notariusz publiczny (Not. nr 529).

¹⁵Andrzej syn Boguszy z Kruszyna notariusz publiczny 1407 (tutaj) - 1432 (Not. nr 47; KDW IX nr 1080/11; BullPol IV s. 497).

¹⁶Wawrzyniec z Winiar notariusz publiczny zapewne ident. z późniejszym wikariuszem wieczystym w katedrze pozn. 1428 i 1432 (KDW IX nr 1179/2).

¹⁷Maciej nie zidentyfikowany.

¹⁸Dzień 30 marca 1408 (rzeczywiście piątek) tylko w roku pontyfikatu papieskiego jest zgodny z poprzednim (14 grudnia 1407).

¹⁹Marek z Grotkowa wikariusz gnieźn. od 1403 (KDW VII nr 474/2, 475, 481); tutaj najpóźniejsza o nim wzmianka.

²⁰Najpewniej Kuchary Kościelne koło Rychwału, tu pleban Stanisław wyst. 1398 (SHGWlkp.).

²¹Mikołaj Goszczyński, syn Stanisława, pleban w Strzyżewie Kościelnym 1408, pisarz konsystorza i kapituły gnieźn. 1408, wikariusz katedralny, kanonik Św. Jerzego w Gnieźnie 1414, prepozyt wieluński 1417, prefekt budowy katedry gnieźn. (KDW VII nr 729/11), częsty surogat oficjałów gnieźn. (GąsSkOf s. 70). Wbrew Kor. II s. 105, nie był najpewniej kanonikiem katedralnym gnieźn. [Ju]

Dokument Nr 1867

Opatówek, 11 maja 1408 (1407?)

Arcybiskup gnieźnieński potwierdza zapis testamentowy Elżbiety wdowy po mieszczaninie kaliskim Jakuszu Bełch, przeznaczony na ufundowanie altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu, i instytuuje altarystę tej altarii.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 97-98. Tytuł: Eiusdem (co się odnosi do nagłówka ze s. 94: Secuntur litere domini Petri Dremlik de Stawiszin); 2. Tamże, s. 29. Tytuł: Pro altare Sancte Trinitatis et lampade ad Sanctum Nic[olaum].

Uw.: 1. Wyd. oparto na Kop. 2. Kop. 1 ma datę 1407; 2. W tej samej sprawie por. dok. z 7 stycznia 1431 (KDW IX nr 1254).

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus. Ad perpetuam rei memoriam. Significamus tenore presencium universis, quod viso instrumento per Johannem quondam de Stawiszino publicum imperiali auctoritate notarium¹ scripto, subscripto et signato super ultima voluntate seu testamento Elizabeth relicte quondam Jacussii Belch civis Calisiensis² confecto et per discretum Petrum de Coloczicze^a presbiterum nostre diocesis³ nobis presentato, per quod apparebat dictam Elizabeth antedicto Petro presbitero sexaginta marcas^b grossorum cum omnibus suis bonis tam mobilibus, quam immobilibus necnon marcimoniis^c et rebus quibuscumque pro erreccione et dotacione altaris ad honorem Sancte Trinitatis in ecclesia Sancti Nicolai parrochiali in Calis reliquisse providosque Jacussium Balorzith^d sutorem⁴ et Michaelem de Pywonicze braseatorem, opidanos Calisienses⁵, cognatos suos, patronos eiusdem altaris de novo erigendi ordinasse [s. 98] et fecisse iusque^e presentandi altaristam ad altare predictum in eosdem transfundisse, qui^f Jacusii et Michaelis patronorum predictorum relacione aliorumque fidedignorum testimonio comperimus memoratum altare ad honorem Sancte Trinitatis in dicta ecclesia Sancti Nicolai in Calis iuxta voluntatem dicte Elizabeth de consensu nostro fore fundatum et dotatum de undecim marcis minus media marca pro altarista, qui fuerit pro tempore, plusque posse dotari et pro lampade de duabus marcis, memoratum Petrum presbiterum ad presentacionem Jacussii et Michaelis patronorum iamdictorum investimus, decernentes eosdem et successores eorum legittimos fore patronos predicti altaris perpetuos, qui eciam tunc altare predictum calice de septem marcis puri argenti et ornatu bono dotaverunt. In cuius rei testimonium presentes scribi et nostri appensione sigilli iussimus communiri. Datum et actum in castro nostro Opathowo^g undecima die Maii anno Domini ^h-M^o CCCC VIII^o-i.

^aGoloczicze Kop. 1

^bbrak Kop. 1

^cdebitis Kop. 1

^dBazlorzith Kop. 1

^eius quoque Kop. 1

^ftak Kop. 2, zamiast quia jak Kop. 1

^gOpathow Kop. 1

^h-imillesimo quadringentesimo septimo Kop. 1

¹Jan ze Stawiszyna not. publiczny skądinąd nie znany.

²Jakusz Bełch mieszczanin kal. i Elżbieta wdowa po nim skądinąd nie znani.

³Ksiądz Piotr z Gołocic (par. Witonia w ziemi łęcz.) może ident. z późniejszym not. publ. 1420 (Not. nr 572).

⁴Szewc kal. Jakusz Białorzut wyst. także 1431 (KDW IX nr 1254).

⁵Piwonice par. Dobrzec, tuż pod Kaliszem, słodownik Michał wyst. także 1431 (KDW IX nr 1254).

[Ju]

Dokument Nr 1868

Kłecko, 13 listopada 1408 (1409?)

Gnieźnieński wikariusz generalny, sędzia komisaryczny arcybiskupa gnieźnieńskiego, instytuuje Grzegorza z Trzebienic na prałaturę dziekana w gnieźnieńskiej kapitule katedralnej.

Kop.: Kal. 9175, s. 518-520. Tytuł: Investitura decanatus Gneznensis per comissionem in personam domini Gregorii.

Uw.: Data tego i następnego dok. budzi wątpliwości. Wystawca jest znany: Bogusław pełnił w tym czasie funkcję wikariusza generalnego in spiritualibus arcybiskupa gnieźn. Elementy datacji nie pasują wzajemnie do siebie: w 1408 r. przypadała indykcja pierwsza, nie druga (ta wypada na rok 1409), 13 listopada przypadał jednak we wtorek w 1408 r. Kopista opuścił rok pontyfikatu papieża Grzegorza XII - w następnym dok., opatrzonym datą: środa, 14 listopada 1408, indykcji drugiej, pontyfikatu roku trzeciego, do roku 1408 przystaje tylko środa, podczas gdy indykcja i pontyfikat wskazują na rok 1409. Z punktu widzenia treści dok. możliwe są obydwie daty roczne: wspomniany tu jako zmarły dziekan gnieźn. Jan Hanczel potwierdzony jest jako żywy ostatni raz 16 lipca 1408 (KDW V nr 138). Potem prałatura wakowała i prowizje na nią otrzymywało wielu kandydatów.

Boguslaus canonicus Vneyouiensis et vicarius in spiritualibus sancte Gneznensis eclesie generalis comissariusque (ad^a) infrascripta per rev(erendum) in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum Dei gracia archiepiscopum Gneznensem specialiter deputatus¹, venerabilibus et honorabilibus viris, dominis preposito, cantori, archidiaconi^b, scolastico, custodi, singulis [s. 519] prelatis et canonicis eiusdem eclesie Gneznensis, ad quos prelatorum, canonicorum et personarum in eadem eclesia Gneznensis pertinet recepcio, salutem et sinceram in Domino caritatem. Quia vacante decanatu dicte Gneznensis eclesie post mortem et obitum venerabilis viri, domini Johannis dicti Hanzel in pertibus^b et extra Curiam Romanam defuncti², ultimi et inmediati eiusdem decanatus possessoris et rectoris, cuius decanatus provisio, collacio et quevis alia disposicio ad nos auctoritate dicte comissionis dinoscitur pertinere de iure, venerabili viro domino Gregorio Martini de Trzehemrum^b clerico Cracouiensis diocesis³ tanquam bene merito de eodem decanatu Gneznensi providimus ipsumque sibi contulimus ac providemus, conferimus de eodem ipsumque dominum Gregorium in personam discreti viri, domini Stephani viccarii Gneznensis, procuratoris sui legitimi⁴ de dicto decanatu Gneznensi investivimus et investimus per presentes, curam spiritualium et temporalium in personam procuratoris sui predicti eiusdem decanatus sibi comittendo, idcirco vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quam in vobis et quemlibet vestrum terminum dierum canocon^c monicione premissa ferimus in hiis scriptis, nisi faceritis, quod mandamus, quatenus eundem dominum Gregorium vel procuratorem suum pro eo in dicta eclesia Gneznensi in decanum recipiatis et in fratrem, stallum in choro et vocem in capitulo cum plenitudine iuris decanatus predicti, prout moris est, sibi assignantes, recepto prius ab eodem Gregorio vel procuratori suo de observandis statutis ipsius eclesie corporali iuramento, ipsum quoque vel procuratorem suum suo nomine ad possessionem dicti decanatus realem, actualem et corporalem, iurium, reddituum et pertinenciarum inducatis, facientes sibi de eisdem fructibus, iuribus, decimis et obvencionibus universis a reddituariis ipsius decanatus integre responderi. Datum in Klesko⁵ anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, indicione secunda, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Gregorii divina providencia pape duodecima^b, die vero Martis tredecima mensis Novembris, presentibus Stanislao cive et Boguslao [s. 520] layc(o) ibidem de Kleczsko⁵, testibus ad premissa.

^abrak Kop.

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast canonica

¹Bogusław (Boguta) syn Bartłomieja z Wylatowa? (BullPol III nr 710) jako wikariusz in spiritualibus arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego w Gnieźnie znany dotąd 28 stycznia 1409 i 25 kwietnia 1410, ponadto wicekustosz i altarysta gnieźn. 1394-1414, częsty surogat oficjała gnieźn., kanonik uniejowski także 1412-14, zm. 1414 (GąsSkOf s. 75; KDW VII s. 33).

²Jan zwany Hanczel, Hanczek, z Dąbrowy, Dąbrówki pod Wieluniem, dziekan sandom., najpewniej brat Jana Mężyka z Dąbrowy, potem wojewody ruskiego (BullPol III nr 977, 1249; Rosin, Słownik, s. 73).

³Grzegorz syn Marcina z Trzebienic (w Miechowskiem?) wyst. 1412 jako okupujący kanonię gnieźn. wakującą po śmierci Dobiesława z Czeszewa, który również w tym czasie miał prowizję na dziekanię gnieźn. (BullPol III nr 1380).

⁴Stefan z Pawłowa wikariusz (dziekana?) gnieźn.

⁵Kłecko, miasto na pn.-zach. od Gniezna. Mieszczanie skądinąd nie znani. [Ju]

Dokument Nr 1869

Pyszczyn, 14 listopada 1408 (1409?)

I. N. Wprowadzenie prokuratora dziekana gnieźnieńskiego Grzegorza z Trzebienic w posiadanie wsi Pyszczyn.

Kop.: Kal. 9175, s. 520-521. Tytuł: Instrumentum acceptacionis et possessionis eiusdem.

Uw.: O dacie i osobach por. dok. poprzedni.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo octavo, indicione secunda, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Gregorii digna Dei providencia pape duodecimi, anno ipsius tercio, (die^a) Marcurii^b quartadecima mensis Novembris, hora terciarum vel quasi, in villa Pisczino pertinente ad decanatum Gneznensem¹, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hac^c vocatorum specialiter et rogatorum constitutus^d presencia personaliter honorabilis vir, dominus Domco altarist(a) Gneznensis eclesie², ut asseruit, procurator honorabilis viri, domini Gregorii Martini de Trzebenicza clerici Cracouiensis diocesis, vigore quarumdam literarum investitoriarum honorabilis viri, domini Boguslai vicecustodis dicte eclesie Gneznensis et vicarii reverendissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai archiepiscopi Gneznensis eclesie predicte in spiritualibus generalis, eidem domino Gregorio super institucione ad dictum decanatum Gneznensem (per^a) prefatum dominum Boguslaum et de ipso, ut idem Donico^b asseruit, facte^e, concessarum et datarum, possessionem realem et corporalem et actualem nomine procuratorio, quo supra, et ipsius domini Gregorii tanquam decani Gneznensis ville Piszczino predicte ad dictum decanatum spectantis cum omnibus et singulis fructibus, proventibus, decimis et censibus necnon iure, dominio, honore et districtu in bonis predicte ville consistentibus et de ea provenienti(bu)s receperit, nactus^f est, apprehendit, mandans auctoritate predicti decanatus domini necnon nomine procuratorio, quo supra, omnibus et singulis censuariis rusticis in predicta villa Piszczino existentibus, quatenus prefato domino Gregorio tanquam vero decano Gneznensi ac ipsorum domino temporali de omnibus et singulis censibus, proventi(bu)s, decimis et aliis obvencione^b prefato domino Gregorio respondeant sibique in omnibus obediant pariter et intendant. Quiquidem scultetus cum rusticis predicte ville Piszczino ad mandatum prefati domini Doniconis^b tanquam procurator(is) domini predicti Gregorii de possessione, [s. 521] censibus, frumentis tunc incontinenti et ad mandatum domini predicti Doniconis^b circuratus^b responderunt ac in signum procuracionis et ratihabicionem subiecionis se mandatis, potestati et dominio prefati domini Gregorii submiserunt. Tandem eodem die, mense et hora, quibus supra, idem dominus Domco in villas Maius Modliszewo necnon Minus Modliszewo, in vicinatu predicte ville Piszczino consistentes³, descendens, possessionem realem et corporalem decimarum manipularium tunc in cumulo acervorum in predictis villis stancium ad predictum decanatum Gneznensem pertinencium et spectancium vice et prefati domini Gregorii de Trzebenicza tanquam decani Gneznensis recepit et apprehendit. Super quibus omnibus et singulis prefatus Donico^b peciit a me notario infrascripto unum vel plura publicum vel publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus c(ir)cumspectis viris, dominis Hancone advocato, Arnoldo Sgupnis civibus Gneznensibus⁴, Stanislao, Paulo sculteto de Pisczino⁵.
Et ego Arnoldus quondam Hampconis de Gnezna clericus diocesis Gneznensis, publicus imperiali auctoritate notarius⁶, (quia^a) predictis possessionis recepcioni ipsiusque apprehensioni omnibusque aliis et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi manuque propria scribens in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^abrak Kop.

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast hoc

^dnast. nieskreślone in Kop.

^etak Kop., zamiast facta

^ftak Kop., zamiast nexus

¹Pyszczyn, par. Św. Michała w Gnieźnie, na pn. od Gniezna (Koz. 5 s. 219-220).

²Domek, Domisław, syn Miłobrata z Kłodzina, wikariusz wieczysty w katedrze gnieźn. 1402, zm. 1424 (KDW VIII nr 849/4; BullPol IV nr 1380).

³Modliszewo i wieś par. Modliszewko na pn. od Gniezna (Koz. 1 s. 181, 5 s. 42).

⁴Wójt (dziedziczny?) Hanek i mieszczanin gnieźn. Arnold nie zidentyfikowani.

⁵Nie zidentyfikowani.

⁶Arnold syn Hampka z Gniezna. [Ju]

Dokument Nr 1870

Rimini, 21 stycznia 1409

Papież Grzegorz XII poleca erygować parafię w Łagiewnikach.

Kop.: Kal. 9176, s. 134-136, w publikacji archidiakona gnieźn. Mikołaja Kickiego z daty: Gniezno, 15 marca 1409 - niżej, nr 1873.

Uw.: Bulla nie znana BullPol III. Nawiązuje do dok. z 3 października 1400, wydanego w KDW VII nr 418, tam też objaśnienie wszystkich osób i miejscowości. Uściślenie daty także w Erracie.

Gregorius episcopus, servus servorum Dei¹, dilecto filio archidiacono Gneznensi salutem et appostolicam benediccionem. Humilibus et honestis supplic(acion)um votis, illis presertim, per que animarum periculum obviatur, libenter annuimus eaque favoribus prosequimur opportunis. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilectorum filiorum, universorum parochianorum parochialis ecclesye ville Lagweniky^a Gneznenis dyocesis² peticio continebat, quod olim bone memorie Dobrogostius archiepiscopus Gneznensis, pro eo, quod homines habitantes in predicta et in Mala Rybno, Olexino, Szucolno et Cowalewo dicte dyocesis villis circa fluvium consistentem^b² pro divinis officiis audiendis et percipiendis ecclesiasticis sacramentis accedere^c, [s. 135] propter quod infantes in dictis villis nascentes sine baptismate et infirmi in villis predictis pro tempore sine sacramentis huiusmodi decedebant et multa pericula animarum insurgebant, venerabili fratri nostro Johanni episcopo Lydoricensi² comisit, ut ad dictam villam in Laghewniky se conferet et ibidem unam novam ecclesiam fundaret eamque in parochialem et in illa eciam fontes baptismales erigeret ac supradictas villas eidem ecclesye pro parochia ascriberet et assignaret. Cum autem sic, ut eadem peticio subiungebat, predictus episcopus ad eandem villam in Lagweniky^a accesserit et in illa ecclesiam in honorem et sub vocabulo Corporis Christi^d et Beate Marie Virginis ipsiusque Visitacionis et Sancte Marye Magdalene ad supplicacionem dilectorum filiorum Nicolay Strzekonis^a thezaurarii ecclesye Gneznensis et nobilis viri Laurencii Strzekonis^a domicelli ac dilecte in Christo^d filye, nobilis mulieris Cristine, ipsorum Nicolai et Laurencii genitricis, dicte dyocesis², eiusdem ville dominorum, fundaverit et ipsam in parochialem ac in ea fontes baptismales errexerit necnon predictas in Lagweniky^a et in Mala Rybno et Olexyno et Sukowo et Cowalewo villas eidem ecclesye de novo fundate de mandato dicti archiepiscopi ascripserit et assignaverit ac Nicolaus et Laurencius ac Cristina predicti de bonis suis eis a Deo collatis eandem ecclesiam pro sustentacione rectoris et ministrorum eiusdem ecclesye, qui forent pro tempore, sufficienter dotaverint, prout in autenticis litteris inde confectis, eiusdem episcopi sigillo munitis, dicitur plenius contineri, pro parte dictorum parochianorum fuit nobis humiliter supplicatum, ut fundacioni, erreccioni, ascripcioni, assignacioni et dotacioni huiusmodi robur appostolice confirmacionis adicere de benignitate appostolica dignaremur. Nos itaque, de premissis certam noticiam non habentes, huiusmodi supplicacionibus inclinati, discrecioni tue per appostolyca scripta mandamus, quatenus te ex premisis diligenter informes et, si repererias ita esse, fundacionem, [s. 136] errecionem, ascripcionem, assignacionem et dotacionem predictas appostolica auctoritate confirmes. Datum Arimini XII Kalendas Februarii³, pontificatus nostri anno tercio.

^atak Kop.

^btak Kop., wydaje się, że brak przedtem kilku słów, np. ad ecclesiam in Slawno consistentem (por. w dok. nr 1873)

^ctu w Kop. brak kilku słów, np. comode non valebant (por. w dok. nr 1873)

^dwypisane w całości Kop.

¹Grzegorz XII (anty)papież 1406-09 (1415), zm. 1417.

²O miejscowościach i osobach zob. uwagę na wstępie do niniejszego dok.

³Pobyt w Rimini potwierdzony już 15 listopada 1408 i jeszcze 4 maja 1409 (Acta summorum pontificum res gestas Bohemicas... illustrantia, pars 1, Pragae [1980], s. 240-242). [Ju]

Dokument Nr 1871

[Kalisz], 21 lutego 1409

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Pącki zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Janowi Rusowskiemu i jego żonie Klarze.

Kop.: Kal. 9176, s. 84-85. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski), a ręką XVI w.: Jacobi Blvy Zlothkowski.

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch prothoconsul, Johannes Renis, Henricus Schelesil, Jacobus institor, Petrus Bochner et Martinus Hedloff tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Thome Wartinberg, Vincencii, Erasmi Margrabii, Nicolai Swalni, Close braseatoris et Hanuth arcuficis, coram [s. 85] Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Mikola Panczky noster concivis resignavit rite et racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo sua in platea Thoruniensi penes domum Ade sutoris sita, solvendam atque dandam ^a-eundem censum-^b annis singulis in et super festo Natalis Christi [25 XII] proxime venturum inchoando, grossorum latorum, sagaci viro Johanni Rusowski nostro similiter concivi, Clare consorti sue legittime ipsorumque heredibus et successoribus de anno ad annum, quousque idem Panczki aut heredes seu ipsius legittimi succesores eandem mediam marcam census pro quinque marcis grossorum Pragensium et Polonicalis numeri duxerit seu duxerint reemendum^c. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria quinta proxima post diem Cinerum sub anno Domini millesimo quadringentesimo nono etc.

^a-btak Kop.

^ctak Kop., zamiast reemendam

¹Władze Kalisza kadencji 1408/09: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Jan Renis, Henryk Schelesil, Jakub kramarz, Piotr Bochner, Marcin Heydloff, ławnicy: Mikołaj Kranch, Tomasz Wartemberg, Wincenty kramarz, Erazm Margref, Mikołaj Swalim, Mikołaj Klose, Jan Hanut, wójt Jakub Zachariaszowy. [Ju]

Dokument Nr 1872

Rimini, 5 marca 1409

Papież Grzegorz XII poleca wprowadzić altarystę gnieźnieńskiego Domka w posiadanie kościoła Św. Wawrzyńca na przedmieściu gnieźnieńskim.

Kop.: Kal. 9175, s. 646-648. Tytuł: Bulla Gregorii pape super ecclesia Sancti Laurencii ante Gneznam.

Uw.: Bulla nie znana BullPol III.

Gregorius episcopus, servus servorum Dei¹, venerabili fratri episcopo Poznaniensi et dilectis filiis preposito Sancti Johannis extra muros Gneznenses ac N. cantori Gneznensis ecclesiarum salutem et apostolicam benedictionem. Vite ac morum honestas aliaque laudabili^a probitat(is) et virtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Domeslaus alias Domko rector altaris Beate Virginis Marie siti in ecclesia Gneznensi² fidedigna^b comendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad graciam liberales. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicti Domeslai peticio continebat, quod in fundacione ecclesie parrochialis Sancti Laurencii in suburbio Gneznensi ordinatum extitit, quod patronus eiusdem ecclesie pro tempore existens ad ipsam ecclesiam, quociens eam vaccare contingeret, aliquam personam ydoneam ex dilectis filiis, capitulo et beneficiatis dicte ecclesie Gneznensis dumptaxat presentare deberet, idque temporibus vaccacionis eiusdem parrochialis ecclesie extitit observatum, quodque dudum dicta ecclesia parrochiali per obitum quondam Johannis ipsius ultimi ecclesie rectoris extra Romanam Curiam defuncti³ vaccante dilectus filius Jasko de Ludzysko laycus dicte diocesis⁴ verus patronus eiusdem ecclesie existens in pacifica possessione vel quasi presentandi rectorem ad illam dilectum filium Nicolaum de Balicze clericum Wladislauiensis diocesis⁵ dilecto filio Boguslao de Wolatow vicario in spiritualibus generali venerabilis fratris nostri Nicolai archiepiscopi Gneznensis⁶ alias infra tempus legittimum presentavit, et quia prefatus vicarius presentacionem huiusmodi ex certis racionabilibus causis tunc expressis admittere recusavit, idem archiepiscopus eandem ecclesiam sic vaccantem prefato Domeslao [s. 647] auctoritate ordinaria contulit et de illa eciam providit. Cum autem, sicud eadem peticio subiungebat, prefatus Domeslaus dubitet collacionem et provisionem huiusmodi ex certis causis viribus non subsistere et, sicud accepimus, dicta parrochialis ecclesia adhuc, ut prefertur, vaccare noscitur, nos volentes prefato Domeslao premissorum meritorum suorum intuitu graciam facere specialem, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum, per vos vel alium, alias si vacatis^c dicto Nicolao et aliis, qui fuerint evocandi, ecclesiam ipsam vaccare reperrieretis, ut prefertur, ecclesiam predictam, cuius fructus, redditus et prove(n)tus octo marcarum argenti puri secundum communem extimacionem valorem annuum, ut ipse Domeslaus asseruit, non extendunt, eciam si tanto tempore vaccaverit, quod eius collacio iuxta Latarenensis statuta consilii ad Sedem Apostolicam legittime devoluta vel ecclesia ipsa disposicioni apostolice specialiter reservata existat, dummodo tempore date presencium non sit alicui in ea specialiter ius quesitum, cum omnibus iuribus et pertinenciis sui(s) prefato Domeslao auctoritate nostra conferre et assignare curetis, inducentes eum vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem ecclesie iuriumque et pertinenciarum predictorum et defendentes inductum amoto exinde quolibet illicito detentore sibique facientes de ipsius ecclesie fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis integre responderi, contradictores auctoritate nostra, appelacione postposita, compescendo, non obstante, si aliqui super provisionibus sibi faciendis de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales dicte Sedis vel legatorum eius literas impetraverint, eciam si per eas ad inhibicionem, reservacionem vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus prefatum Domeslaum in assecucione ipsius ecclesie volumus auferri, sed nullum per hoc eis quoad assecucionem beneficiorum aliorum preiudicium generari, seu si archiepiscopo Gneznensi pro tempore existenti vel quibusvis aliis communiter vel divisim a dicta sit Sede indultum, quod ad recepcionem et provisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli, aut quod interdici, suspendi vel excommunicari non possit, quodque de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collacionem, provisionem, presentacionem seu quamvis aliam disposicionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri per literas apostolicas, non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum [s. 648] de indulto huiusmodi mencionem et quelibet alia dicte Sedis indulgencia generali vel speciali, cuiuscumque tenore existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus huiusmodi gracie impediri valeat quomodolibet vel differri et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris literis mencio specialis, aut quod dictus Domeslaus, ut asseruit, quandam perpetuam vicariam necnon predictum et sancti Stanislai Martiris altaria sita in dicta ecclesia Gneznensi, que omnia sine cura sunt et quorum omnium fructus, redditus et proventus sedecim marcarum argenti puri secundum extimacionem predictam valorem annuum non excedunt, noscitur obtinere. Nos enim extunc irritum decernimus et inane, si secus super hiis a quoquam quamsancte, scienter vel ignoranter contigerit attemptare. Datum Armimi^d tercio Nonas Marcii, pontificatus nostri anno tercio.

^atak Kop., zamiast laudabilis

^btak Kop., zamiast fidedigno

^ctak Kop., zamiast vocatis

^dtak Kop.

¹Papież Grzegorz XII.

²Domek syn Miłobrata z Kłodzina.

³Zmarły Jan pleban Św. Wawrzyńca pod miastem Gnieznem skądinąd nie znany.

⁴Ludzisko, wieś par. na Kujawach inowrocławskich, na pn. od Strzelna. O prawach patronatu dziedziców L. zob. także KDW VIII nr 1066 i X nr 1622. Jan, Jasiek, zapewne różny od wyst. 1443 (KDW X nr 1622).

⁵Balice par. Ludzisko w powiecie inowrocławskim na Kujawach. Mikołaj skądinąd nie znany.

⁶Bogusław z Wylatowa. [Ju]

Dokument Nr 1873

Gniezno, 15 marca 1409

Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński, komisarz Stolicy Apostolskiej, potwierdza fundację parafii w Łagiewnikach i publikuje dokumenty dotyczące erekcji.

Kop.: Kal. 9176, s. 134-140. Tytuł: Confirmacio incorporacionis eclesie parrochialis in Lagewniki ex comissione apostolica cum insercione bulle.

Uw.: Dok. nawiązuje do dok. z 3 października 1400, wydanego w KDW VII nr 418, tam też objaśnienie wszystkich osób i miejscowości, tu nie objaśnionych.

In nomine Domini amen. Universis et singulis, tam presentibus, quam futuris, presentes litteras inspecturis, Nicolaus archidiaconus sancte ecclesye Gneznensis¹, comissarius unicus ad infrascripta a Sede Appostolica specialiter deputatus, salutem et sinceram in Domino caritatem et presentibus fidem indubiam in comissisque debitam diligenciam adhybere. Litteras sanctissimi in Christo^a patris et domini nostri, domini Gregorii Dei providencia pape duodecimi, eius vera bulla plumbea in cordula canapea more Romane Curie impendente bullatas, necnon alias litteras reverendi in Christo patris, fratris Johannis Dei gracia episcopi Lydoricensis et suffraganei quondam domini Dobrogostii archiepiscopi dicte ecclesie Gneznensis, eius vero sigillo oblonge figure, ab intus de viridi, ab extra vero de alba cer(is), in cordula sericea viridis coloris dependente sigillatas, sanas, salvas et integras, non viciatas, non cancellatas, nec abolitas, sed prorsus omni vicio et suspicione carentes, nobis per venerabilem virum, dominum Nicolaum Strzesconis thezaurarium^b, canonicum dicte ecclesye Gneznensis in dictis litteris appostolicis et dicti domini Johannis episcopi expresse nominatum presentatus^c, nos cum ea, qua decuit, reverencia recepisse noveritis, huiusmodi sub tenore. Et primo dictarum litterarum appostolicarum tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[następuje dok. papieża Grzegorza XII z daty: Rimini, 21 stycznia 1409 - wyżej, nr 1870].
[s. 136] Tenor vero litterarum dicti domini Johannis episcopi, de quibus in suprascriptis litteris appostolicis fit mencio, sequitur in hec verba:
[następuje dok. Jana biskupa Leodoricum i biskupa pomocniczego gnieźn. z daty: Gniezno, 3 października 1400 - KDW VII nr 418, tam wydany z innego przekazu bez daty i listy świadków, które drukujemy teraz tutaj wg Kal. 9176: Actum et datum in Lag[s. 138]hewnyky sub anno Domini millesimo quadringentesimo, indicione octava, pontificatu sanctissimi in Christo^a (patris^d) et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni, anno ipsius undecimo, dye dominica tercia mensis Octobris, presentibus discretis et nobilibus viris, dominis Jacobo de Wlaszewo², Jacobo de Kyszkowo³, Gregorio de Pomorzani parochialium rectoribus ecclesiarum⁴, Dobeslao et Vithore de Withowicze⁵, Jaroslao de Pomorzani⁶ et Nicolao de Jarosowo heredibus⁷, testibus circa premissa].
[s. 138] Post quarumquidem appostolicarum et dicti domini Johannis episcopi litterarum presentacionem et recepcionem fuimus per prefatum dominum Nicolaum Strzeskonis tanquam patronum unum de patronis, vice et nomine universorum parochianorum ecclesye parochialis Corporis Christi^a et Beate Marie Virginis ipsiusque Visitacionis et Sancte Marie Magdalene in villa Laghewnyky in dictis litteris appostolicis principaliter nominatorum, cum instancia debita requisiti, quatenus ad execucionem dictarum litterarum appostolicarum et in eis contentorum iuxta traditam a Sede Appostolica in dictis litteris nobis formam procedere fundacionique dicte ecclesye parochialis ac in eadem foncium baptismalium erreccioni parochyeque ascripcioni et assignacioni et dotacioni eiusdem auctoritate appostolica robur confirmacionis adicere dignaremur. Nos itaque Nicolaus archidiaconus et comissarius prelibatus, volentes mandatis apostolicis humiliter obedire, ut tenemur, quia per informacionem diligentem et ex dictis testium per nos in negocio huiusmodi receptorum suggesta et contenta in dictis litteris appostolicis invenimus fore vera, idcirco fundacionem dicte nove parochialis ecclesye in Laghewnyky ac in ea foncium baptismalium erreccionem necnon villarum, videlicet Laghewnyky, Male Rybno, Olexyno, Szucowo et Cowalewo, racione parochye alias ad ecclesiam parochialem in Slawno ultra fluvium dictum Sdzarouitha⁸ consistentem spectancium et ad ipsam ecclesiam in Slawno propter maximam inundacionem aquarum et viarum pericula, que in dicto fluvio frequenter occurrebant, pro divinis officiis audiendis et percipiendis ecclesiasticis sacramentis accedere comode non valencium, eidem ecclesye in [s. 139] Laghewnyky, ut prefertur, de novo fundate de mandato dicti domini Dobrogostii archiepiscopi per dictum dominum episcopum pro parochia ascriptarum et assignatarum, ascripcionem et assignacionem predictas necnon dotacionem eiusdem ecclesye auctoritate appostolica confirmand(as) duximus et conf(ir)mavimus ac tenore presencium ad perpetuam rei memoriam confirmamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum huius nostre confirmacionis litteras per Andream notarium publicum et facti huiusmodi coram nobis scribam infrascriptum⁹ scribi et publicari mandamus nostrique sigilli, quo ad presens utimur, appensione iussimus comuniri. Acta sunt hec sub anno Domini millesimo quadringentesimo nono, indicione secunda, pontificatus sanctissimi in Christo^a patris et domini nostri, domini Gregorii divina providencia pape duodecimi predicti anno tercyo, dye vero Veneris decima quinta mensis Marcii, hora sexta vel quasi, in Summo Gneznensi in curia habitacionis dicti domini Nicolay Strezkonis canonici Gneznensis, presentibus discretis viris, dominis Vincencio vicario kathedralis Gneznensis¹⁰ et Johanne rectore parochialis ad Sanctum Nicolaum in suburbyo Gneznensi ecclesiarum¹¹ necnon Peregrino Clementis de Pampycze¹² et Arnoldo Hampconis de Gnezna clericis, notariis publicis¹³, testibus circa premissa rogatis specialiter et vocatis.
Et ego Andreas Bogussii de Croszyno clericus Wladislaviensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius⁹, quia predictarum litterarum exibicioni, recepcioni, peticioni, testium recepcioni et examinacioni ac confirmacioni aliisque omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, per prefatum dominum Nicolaum archidiaconum et comissarium et coram ipso agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo manu propria conscribens in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando unacum appensione sigilli predicti domini Nicolai archidiaconi in fidem et testimonium premissorum vocatus specialiter et requisitus.
[s. 140] Et ego Peregrinus alias Clementis de Pampycze clericus Gneznensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹², quia predictarum litterarum exibicioni, recepcioni, peticioni et confirmacioni aliisque omnibus et singulis, preter examen testium, dum sic, ut premittitur, per prefatum dominum Nicolaum archidiaconum et comissarium et coram ipso agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, aliis predictis^e negociis per alium fideliter scribi procuravi et in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et conswetis consignando unacum appensione sigilli predicti domini Nicolay archidiaconi in fidem et testimonium premissorum specialiter vocatus et requisitus.

^awypisane w całości Kop.

^bnast. nieskreślone in Kop.

^ctak Kop., zamiast presentatas

^dbrak Kop.

^etak Kop., zamiast prepeditus

¹Mikołaj Kicki archidiakon gnieźn. 1408, wikariusz generalny pozn. 1423-28, zm. 1429 (PSB XII s. 392).

²Wlaszewo to zapewne Waliszewo, wieś par. na pd. od Kłecka. Pleban Jakub skądinąd nie znany.

³Kiszkowo na pd.-zach. od Łagiewnik. Pleban Jakub być może ident. z Jakuszem wyst. już 1398 (SHGWlkp.).

⁴Pomorzany (dziś Pomarzany) na pn. od Łagiewnik. Pleban Grzegorz wyst. także 1398 (SHGWlkp.).

⁵Witkowice par. Sławno, wieś dziś nie istniejąca koło Łagiewnik (Koz. 5 s. 479).

^.Dobiesław wyst. 1397-1411, Wiktor skądinąd nie znany (SHGWlkp.).

^{. 6}Pomorzany (jak w przypisie 4). Jarosław wyst. 1399-1415 (KDW VII nr 706), nie żył już 1425 (KDW VIII nr 1019).

⁷Jaroszewo par. Popowo Kościelne, na pn.-zach. od Kłecka (Koz. 4 s. 302). Mikołaj wyst. także 1403 (SHGWlkp.).

⁸Żdżarowita, dziś Mała Wełna, lewy dopływ Wełny.

⁹Andrzej z Kruszyna.

¹⁰Wincenty wikariusz wieczysty w katedrze gnieźn. skądinąd nie znany.

¹¹Jan pleban Św. Mikołaja w Gnieźnie nie zidentyfikowany, najpewniej jednocześnie jeden z gnieźn. wikariuszy wieczystych, którzy obsadzali plebanie kościołów gnieźn.

¹²Peregryn z Pępic.

¹³Arnold syn Hampka z Gniezna. [Ju]

Dokument Nr 1874

[Kalisz], 26 kwietnia 1409

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Kasper, zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 66. Tytuł: Eiusdem sequitur (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch prothoconsul, Johannes Renis, Henricus Schelesil, Jacobus institor, Petrus Bochner et Martinus Hedloff tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in (presencia^a) scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Thome Wartinberg, Vincencii institoris, Erasmi Margrabii, coram Jacobo Zacharie advocato¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Casper carnifex, noster concivis, sanus et integer racione, non compulsus, nec coactus, sed voluntarie, iusto vendicionis titulo mediam marcam census annui currenc(ium) in et super domo sua in platea Thoruniensi, penes domum Coser Smedirinne sita, rite ac racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis in et super festo Penthecostes discreto domino Johanni Golusch altariste parrochialis eclesie Sancti Nicolai civitatis nostre predicte suisque legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque dominus Casper aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium Polonicalis numeri duxerit seu duxerunt reemendam, censu tamen persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post dominicam Misericordia Domini anno Domini millesimo CCCC^o nono.

^abrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1408/09, zob. wyżej, dok. nr 1871. [Ju]

Dokument Nr 1875

Żnin, 2 czerwca 1410

Rajcy miasta Żnina polecają mieszczanina Zygmunta Bognera rajcom toruńskim.

Or.: Toruń, WAP, Katalog III, L. cech. nr 4280. Papier 243-245 × 152-149 cm, ze śladami złożenia 3 razy wzdłuż i 3 razy wszerz; po złożeniu nacięcia przechodzące przez wszystkie pola listu dla przeprowadzenia zamykającego paska. Na odwrociu ślad po odciśnięciu pieczęci w czarnym wosku średnicy ok. 41 mm.

^a-b

Dem erszamen borgermeyster und ratmannen czu Thorn sol der brif myt irberkeyt

.
Unsern fru(n)tlichen grus mit stetem dinst nu und czu allen czeyten. Wisset / erbern liber frunde, daz Segemunt Bogner, czeygher dis briffes, hot mit uns / gewont eczliche czeyt, alzo daz wir ym danken, und sich irberclichen / und frumlichen bey uns gehalden hant. Darumme bite wir iur irberk(ei)t, daz ir dissem worgem(ei)nte Sigemunt guten willen bewisset und gute gunst. Daz welle wir vordynen und tun an eynem grossern ader an eynem glichen wordru(n)g, ist er werk treb und vorheyt ist an ym der friden. Gegeben under unserem ingesigel noch Christus gebort M CCCC X iar a(n) dem mantag noch dem suntag, da man singhet Factus est Dominus protector meus.
Burgermeyster und ratleut czu Znenen.

^a-bna odwrociu Or. [Ju]

Dokument Nr 1876

Poznań, 17 listopada 1410

Biskup poznański eryguje parafię w Rydzynie.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 118, k. 53-53v. Wpis w lipcu 1548 w transumpcie biskupa pozn. Andrzeja Łaskarza (niżej, nr 1968), wg podartego i pociętego or.

Uw.: Por. też dok. tegoż wystawcy z tejże daty, ustanawiający w katedrze pozn. altarię fundacji Jana z Rydzyny, z identyczną listą świadków (KDW V nr 167).

In nomine Domini amen. Albertus Dei gracia episcopus Posnaniensis¹. Ad perpetuam rei memoriam. Cordi nobis est iuxta debitum assumpti officii conservationem ecclesiarum nobis creditarum pro cultu divino intendere ac paci et commodis subditorum, quantum possumus, providere, quia, dum ab eis lites et scandala reprimimus, in quiete eorum quiescimus et prosperitate fovemur. Inde est, quod cum alias praedecessorum nostrorum, episcoporum Posnaniensium temporibus infra limites ecclesiae parochialis in Damecz², ex ipsorum predecessorum nostrorum episcoporum licencia et consensu, una videlicet in villa Kloda³ et alia in opido Ridzin⁴ diocesis nostri basilic(a) seu capellis fundatis et erectis, ecclesia et capellae ipsae extunc in praesenciarum per unum pro tempore rectorem insimul tentae fuerunt et gubernatae, nos attento, quod ecclesia et capellae eedem in Regni Poloniae et diocesis nostrae finibus Posnaniensis, in quibus crebra commocione gwerrarum periculis facientibus per impietatem hostium loca habitabilia ut sepe de facili desolantur, consistant et a se ab invicem non longi itineris intervallo seiunctae sint, tam vicinitate locorum, quam frequencia gwerrarum et desolationum huiusmodi invitati, necessarium ad conservationem finium Regni et diocesis nostrae praedictorum providimus, capellam praedictam in opido Ridzin in parochialem ecclesiam erigendam et creandam et eam ac praedictam capellam in Kloda cum dicta ecclesia in Damecz, a qua dependebat, in unam agregari et uniri ac de venerabilium fratrum nostrorum Posnaniensis capituli consilio et conssensu^a erigimus, creamus, agregamus et unimus per praesentes, fontem baptismalem et caetera insignia ecclesiam parochialem faciencia haberi et sacramenta ecclesiastica postulantibus in ipsa ecclesia in opido Ridzin, quam veluti in medio parochiae sittam et impedimentis omnibus cessantibus parochianis commodius accesibilem et pro securiore rectoris residencia habitabilem perspeximus, ministrari inantea decernentes, proviso tamen et per rectorem pro tempore solicita providentique cura disposito, quatenus in dicta ecclesia in Damecz divina misteria singulis dominicis et festivis diebus praestante Domino peragantur. Et insuper merita nobilis Joannis Czerninski domini in Ridzin⁵, quibus commodum et incrementa mensae nostrae episcopalis, quae favente Altissimo sub nostro recepit regimine, fidelibus et sinceris studiis promovendo, erga nos et ecclesiam nostram se dignum reddidit et probatum, non indebite retributione condigna conpensantes, decimas seu census decimales mensae nostrae praedictae de terra et agris locatis et locandis in antiquo allodio in Damecz, inter viam, quae ducit in Thworziianicze⁶ penes ecclesiam in Damecz ad Wschowa, et inter opidum Ridzin necnon de mericis desertis ultra limites villae Kloda iacentibus, Tarnowa Ląka vocatis⁷, usque ad sylvam Maslow⁸, dum eas extirpari et locari contigerit, de dicti capituli nostri consensu pro sustentatione rectoris pro tempore ac debitis dictae ecclesiae in Ridzin supportandis oneribus damus et donamus eique ecclesiae incorporamus et appropria(m)us praesencium per tenorem, supplicationibus quoque dicti Joannis non indiscretis merito inclinati, ne ecclesiae ipsius in Ridzin parochiam pristina dispositione distinctam et deputatam in suis limitibus temeritate cupida terminos pervadencium alienos divelli^a finesque diocesis nostrae, in quibus ecclesia iacet, ut praefertur, confundi aut iura eius contingat imposterum gwerrarum temporibus occupari, ne quoque rectores ipsius ecclesiae pro tempore ea, quae sua non sunt, sibi vendicent et usurpent, iura et parrochiam eiusdem ecclesiae in Ridzin suis [k. 53v] vocabulis praesentibus censuimus inscribenda, primo videlicet allodium, quod Zbithky dicitur, in fine dictae villae Kloda⁹ cum omni iure et dominio ex causa permutacionis pro allodio, quod ad ecclesiam in Damecz antiquitus spectabat, item iure parochiae opidum ipsum Ridzin et de domo qualibet ac de quolibet horto in eo et ante ipsum opidum locato per unum grossum, item duae villae Marawczewo¹⁰ cum iuribus parochialibus in aliis nostris et capituli nostri praedicti literis plenius expressatis¹¹, item villa Przibina¹² cum iuribus, cum quibus a temporibus praescriptis legittime ad ecclesiam praedictam in Damecz pertinebat, item villae Damecz et Kloda atque Tworziianicze utraque necnon praedictae mericae Tarnowa Ląka usque ad dictam sylvam Maslow cum allodiorum decimis et annonis missalibus, Lyubiathowa¹³ nomine parochiae cum grano missalium, censibus tamen decimalibus mensae nostrae episcopalis, ad quam pertinent, dum locabitur ipsa Lyubyathowa, salvis in eadem. Quae omnia et singula et, si quae sunt, alia iura per dictam ecclesiam infra parochiam suam iuste et pacifice possessa et praescripta legittime, ut inconvulsa et illibata ecclesiae in Ridzin praedictae permaneant, praesentis scripti patrocinio confirmamus perpetuo duratura. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium nostrum et capituli nostri praedicti sigilla praesentibus sunt appensa. Actum et datum Posnaniae sub anno Domini millesimo quadringentesimo decimo, decima septima mensis Novembris^b, in capitulo generali, praesentibus et consencientibus venerabilibus fratribus nostris Pelca praeposito¹⁴, Nicolao de Chlapowo Posnaniensi¹⁵, Santhkone Pczewensi archidiaconis¹⁶, Nicolao de Gorca cancellario¹⁷, Michaele Glidey^a decretorum doctore¹⁸, Vincencio de Marczynkowo¹⁹, Joanne de Nyeparth²⁰, Bartholomeo²¹, Przibislao²², Alberto Glussinensi²³, Nicolao Lawthman^a²⁴, Petro Luciani²⁵, Joanne de Czechel²⁶, Nicolao Cziothczani²⁷, Alberto de Kostrzino²⁸, Floriano de Poklyathki²⁹, Mathia Glida³⁰ et Loduico³¹ praelatis et canonicis eccesiae nostrae Posnaniensis tunc capitulariter congregatis.

^atak Kop.

^bpoprawiane z Decembris Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec.

²Dąbcze na pn. od Rydzyny, Kłoda, tuż na pd. od Rydzyny (SHGPoz. I s. 331 i II s. 208-209) i sama Rydzyna.

³Dąbcze na pn. od Rydzyny, Kłoda, tuż na pd. od Rydzyny (SHGPoz. I s. 331 i II s. 208-209) i sama Rydzyna.

⁴Dąbcze na pn. od Rydzyny, Kłoda, tuż na pd. od Rydzyny (SHGPoz. I s. 331 i II s. 208-209) i sama Rydzyna.

⁵Jan z Rydzyny i Czerniny starosta wschowski, potem kasztelan międzyrzecki 1418, zm. 1423 (PSB XXXIII s. 455-456).

⁶Tworzanice (Tworzyjanice) par. Rydzyna, na pn.-wsch. od Rydzyny (Koz. 3 s. 344-345).

⁷O Tarnowej Łące i Masłowie zob. SHGPoz. II s. 209-210, III s. 94, 613.

⁸O Tarnowej Łące i Masłowie zob. SHGPoz. II s. 209-210, III s. 94, 613.

⁹Zbytki przy Kłodzie, zwane też Wenecją, poświadczone też w XVI i XVII w. (Koz. 3 s. 466).

¹⁰Moraczewo i Moraczewo Małe na pd.-wsch. od Rydzyny (SHGPoz. III s. 187-191).

¹¹Dokumenty nie zidentyfikowane.

¹²Przybina par. Rydzyna, na pd.-wsch. od Rydzyny (Koz. 3 s. 97-98).

¹³Lubiatowa, miejsce nie zidentyfikowane koło Rydzyny, zob. SHGPoz. II s. 613.

¹⁴Pełka syn Włościbora z Grabowej (w Radomskiem?) kantor pozn. 1405-20, wikariusz generalny pozn. 1410-12, kanonik krak. 1410, dziekan kielecki 1421, w l. 1410-11 występuje z tytułem prepozyta pozn., ale ostatecznie nie utrzymał się na tej prałaturze. Mylnie traktowany jako dwie osoby w KDW VII nr 563/6 i 711/9 (BullPol III nr 1278, 1310, 1382).

¹⁵Mikołaj z Chłapowa archidiakon pozn. 1404-20 (KDW VII nr 525/8).

¹⁶Sędek, Sędziwój, archidiakon pszczewski 1407? (1409) - 1413 (1422?), zob. SHGPoz. III s. 626.

¹⁷Mikołaj Górka, z Miejskiej Górki, kanonik gnieźn. 1389, kanclerz pozn. 1399, zm. 1439 (SHGPoz. I s. 632-634).

¹⁸Michał Blida, Bliden, dr, z Poznania?, kanonik pozn. 1403-16, oficjał pozn. 1411-16, zm. ok. 1416 (KDW VIII nr 775/1).

¹⁹Wincenty syn Mikołaja z Marcinkowa (koło Żnina) bakałarz w Pradze 1393, kanonik pozn. 1400, pleban w Dolsku do 1403, w Górze koło Żnina od 1403, kanonik gnieźn. 1408, dziekan gnieźn. 1410, wikariusz generalny pozn. 1416-22, gnieźn. 1422, arcybiskup elekt gnieźn. 1423, zm. 1425 (GąsSkOf s. 85).

²⁰Jan pleban w Nieparcie (koło Miejskiej Górki) kanonik pozn. 1393, rektor szkoły katedralnej pozn., oficjał i wikariusz generalny pozn., wyst. do 1414 (KDW VII nr 447/1; SHGPoz. III s. 272).

²¹Bartłomiej syn Rynka mieszczanina z Poznania i Kościana, brat Erazma Naramowskiego z Poznania (WAP Poznań, Poznań Z. 6 k. 82v), kanonik pozn. 1401, wikariusz generalny pozn. 1422, prepozyt kolegiaty średzkiej 1423, zm. 1426 (KDW VIII nr 823/6).

²²Przybysław, zapewne z Krzyczek w Ciechanowskiem (zob. Erratę do nr 465), kanonik pozn. 1396-1416, pleban w Pniewach 1404-08 (KDW VI nr 371/21, VII nr 465/7, VIII nr 775/3).

²³Wojciech syn Wincentego z Będlewa, kanonik pozn., włocławski, prepozyt w Głuszynie koło Poznania 1393-1411 (SHGPoz. I s. 500; BullPol III s. 245), najpewniej różny od Wojciecha [syna Mikołaja] z Będlewa archidiakona pozn. 1380-1401 (KDW VI nr 227/17).

²⁴Mikołaj Lantman, mgr, rektor szkoły par. w Poznaniu 1404, kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1410, pleban kościoła par. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1415-46, zm. 1446 (KDW X nr 1391/12).

²⁵Piotr syn Łucjana kanonik pozn. 1403-14, bliżej nie znany (KDW VII nr 488/21).

²⁶Jan (Jasiek) syn Budka z Czechla, pleban w Gozdowie, notariusz publiczny 1398, kanonik pozn. 1403, agent Wojciecha Jastrzębca w Rzymie 1412, kanonik gnieźn. 1411 (1414), kanonik krak. 1420, dziekan gnieźn. 1426, zm. 1444 (KDW X nr 1391/8).

²⁷Mikołaj Ciotczany z Niesłusza (pod Koninem), student w Krakowie 1404, kanonik pozn. 1407-43, zm. 1443 (KDW X nr 1391/10).

²⁸Kanonik pozn. Wojciech z Kostrzyna wyst. 1410-14 (KDW V nr 167, 168, 181, 219), bliżej nie znany, może identyczny z Wojciechem ze Szlachcina, występującym jako kanonik pozn. 1407-09, również w dolnych rejonach wykazów członków kapituły pozn. (KDW V nr 112, VII nr 640/12).

²⁹Florian z Poklatek kanonik pozn. 1401, pleban w Dolsku, zm. 1433 (KDW VIII nr 789/5).

³⁰Maciej Blida z Poznania kanonik pozn. 1376-1411 (KDW VII nr 466/2).

³¹Ludwik kanonik pozn. 1399-1411, pleban w Komornikach (na pd.-zach. od Poznania) 1383-1409 (KDW VII nr 488/29; SHGPoz. II s. 270). [Ju]

Dokument Nr 1877

Gniezno, [8-20 września 1411]

Kapituła gnieźnieńska zawiadamia, że po śmierci arcybiskupa Mikołaja [Kurowskiego] wybrała Mikołaja Strzeszkowica z Łagiewnik administratorem archidiecezji.

Kop.: Kal. 9175, s. 115-116. Tytuł: Eleccio administratoris post decessum archiepiscopi.

Uw.:Dok. pozbawiony jest daty. Wyznacza ją skład kanoników, możliwy tylko dla czasu sediswakancji po śmierci Mikołaja Kurowskiego, nie zaś jego imiennika, Mikołaja Trąby (zm. 1422). Dokładną datę dok. wyznaczają: data śmierci arcybiskupa Kurowskiego (7 września 1411) i pierwsza wzmianka o Mikołaju Strzeszkowicu jako administratorze sede vacante - 20 września (Acta capitulorum I nr 1447; GąsSkOf s. 75).

Nos Nicolaus Strosberg prepositus¹, Petrus cantor², Michael scolasticus³, Nicolaus archidiaconus⁴, Jacobus custos⁵ et Jacobus prepositus Wnouiensis⁶, prelati et canonici totumque capitulum sancte Gneznensis ecclesie universis et singulis reverendis in Christo patribus, dominis Crac(ouiensi), Wrat(islauiensi), Wlad(islauiensi), Plocensi, Poznaniensi et Lubucensi episcopis, suffraganeis ecclesie Gneznensis prefate et venerabilibus viris prepositis, decanis, archidiaconis, abbatibus, abbatissis, prioribus, gwardianis ceterisque prelatis ecclesiasticis et eorum vicesgerentibus necnon collegiis, capitulis se(u) conventibus ac universis et singulis clericis ecclesiastica officia seu beneficia obtinentibus et laycis utriusque sexus in dicta Gneznensi et dictorum dominorum suffraganeorum ecclesie Gneznensis civitatibus et dyocesibus constitutis oraciones devotas et omne bonum. Universalis cura sollicitudine Domino concedente super incolas et civitatum et dyocesum in provincia et metropoli Gneznensis ecclesie per decessum reverendissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai bone memorie olim archiepiscopi Gneznensis invigilare comodis et remediis nos compellit ipsorumque periculis, quantum poterimus, obviare et eorum nichilominus magnis parcere laboribus et expensis, maxime cum ipsa mater ecclesia Gneznensis pastore suo orbata existit tempore pro presenti, ut prefertur, quare scripta et subscripta desiderantes toto conamine adimplere, nuper in capitulo nostro generali nobis cap(it)ulariter congregatis, prehabita nobiscum mentem^a diligenti deliberacione et tractatu ecciam^a inter nos pluries repetito solempni, ex submissis meliora prospicientes, nec dubitantes, ea nobis et provincie Gneznensis ecclesie suffraganeisque et eorum^b ac dicte ecclesie Gneznensis clericis profuta^c et subdit(i)^d locum administrator(is) Gneznensis metropollis et provincie in Gnezn(am) devolut(is) facilem habebunt accessum, nominandum [s. 116], eligendum, constituendum et ordinandum duximus ac in futurum ipsa sede duntaxat vaccante esse volumus continue per presentes et pro administratore in spiritualibus generali memorate sancte Gneznensis ecclesye venerabilem fratrem nostrum carissimum Nicolaum Strzesconis canonicum dicte ecclesie Gneznensis⁷, presbiterum et iurisperitum, de cuius legalitate et sufficiencia experti sumus, in nostrum et ecclesie Gneznensis ac provincie seu metropoli(s) supradicte crimen^e, eligimus, nominamus, ordinamus, constituimus et esse volumus administratorem generalem tantum in spiritualibus, ^f-g

in hiis scriptis sibi civitatem Gneznensem pro huiusmodi officio administracionis exercendi iuxta et secundum omnimodam iuris canonici disposicionem et ad cedendum iusticiam hominibus inibi presidentibus in causis quibuscumque ad officium suum spectantibus

, comitten(do) ei domino Nicolao administratori nostro et eclesie Gneznensis huiusmodi administracionis negocium et officium, quod in omnibus et singulis causis, tam parvis, quam magnis ad eandem sedem matropolliticam^a Gneznensem per appellacionem seu quoscumque modos alios de iure et consuetudine devolutas vel devolvendas possit et debeat procedere in eisdem coniunctim et divisim, et iurisdicionem ac censuram ecclesiasticam et rebelles et contumaces quosdam, cuiuscumque status vel ordinis extitent, libere exercere, salva iurisdicione capituli nostri Gneznensis prelatorum et canonicorum, quas^h iudicandos per nos vel illum, cui hoc comiseremusⁱ per literas nostras speciales, specialiter reservamus, appellaciones quoque ad sedem metropolliticam Gneznensem interpositas per quoscumque recipere, diffinire, sentencias diffinitivas seu interlocutorias confirmare vel insinuare per se vel suum surrogandum, excomunicare et absolvere ac excomunicatos et absolutos mandare publice nuncciare et rebellum crescente contumacia, prout ordo iuris et intervalla temporis exigunt, coharcere, punire, carceribus mancipare, detinere, ab officio et beneficio suspendere, literas quoque, tam comendancias, quam eciam investituras super vacantibus seu vacaturis beneficiis curatis eclesiarum parochialium et non curatis, presentatos^j per patronos et ad vota patronorum petencium dare, investire et confirmare necnon abbatuum^a et prepositorum, cuiuscumque ordinis extiterint, Gneznensis diecesis^a, similiter dare, comendare et investire ac ipsas literas, investituras et comendancias super quibuscumque beneficiis, tam cathedralium, quam collegiatarum ecclesiarum valentibus duntaxat personis et servatis servandis canonicorum et prelatorum ecclesiarum predictorum dare, concedere et comendare atque omnia et singula iudicandi, faciendi et exercendi, que per sedem metropolliticam ab olim de presenti iudicari et exerceri deberet et deberent ac possent, eidem domino Nicolao Strzesconis administratori in spiritualibus sepefate Gneznensis ecclesie damus et concedimus tenore presencium plenam et omnimodam potestatem. In cuius rei testimonium sigillum nostrum manibus^a presentibus est appensum. Actum et datum Gnezne etc.

^atak Kop.

^bnast. skreślone subditi in causis Kop.

^ctak Kop., zamiast prosint, profuerint itp. lub profuisse

^dwydaje się, że za subditi powinny znaleźć się słowa in causis, jak w ustępie skreślonym nieco wyżej (por. przyp. b), tak by zdanie brzmiało: subditi in causis suis ad locum administratoris... in Gneznam devolutis facilem habebunt accessum

^etak Kop., zamiast creamus

^f-gw zdaniu tym brakuje orzeczenia

^htak Kop., zamiast quos

ⁱtak Kop., zamiast comiserimus

^jtak Kop., zamiast presentatis

¹Mikołaj Strosberg.

²Piotr Kuropatwa z Grodziny (Grudzyn) kantor gnieźn., zob. o nim Errata do dok. 361/12.

³Michał z Krowicy i Łaska kanonik krak. 1390, gnieźn. 1398, scholastyk gnieźn. 1399, oficjał krak. 1411-12, gnieźn. 1413-14, zm. 1418 (KDW VII nr 420/6; GąsSkOf s. 75-76).

⁴Mikołaj z Kik.

⁵Jakub Pałuka ze Starego kanonik gnieźn. 1394, kustosz 1401, zm. 1414/15 (KDW VII nr 420/5; AAG ACap. B 14 k. 58).

⁶Jakub prepozyt uniejowski i kanonik gnieźn. zapewne identyczny z J. z Jeziorska kanonikiem gnieźn. już 1411, prepozytem uniejowskim jeszcze 1421-26 (Kor. II s. 177; BullPol IV s. 517).

⁷Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik. [Ju]

Dokument Nr 1878

[Kalisz], 8 stycznia 1412

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Mikołaj Bodzen zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 62-63. Tytuł: Secuntur litere domini Nicolai de Lanc(icia).

Nos consules Calisienses Paulus Golysch prothoconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Martinus Wucherer, Nicolaus Cranch et Erasmus Maregrefe tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum [s. 63] nostre civitatis subscriptorum, puta Johannis Stronchini, Nicolai Clensmed, Cloze braseatoris, Hanuth arcuficis, Mathie Bachner, Johannis Russowsky et Andrea^a Brechtil, in bannito iudicio, Petro Bochner advocato nostre civitatis existente¹, constitutus personaliter in bona mentis et corporis valitudine honestus vir Nicolaus Ror^b Bodzen noster (^c-concivis, non-^d) compulsus, non coactus, nec aliquo errore devio seductus, sed sponte, libere et voluntarie, iusto vendicionis titulo precedente, unam marcam census annui in et super domo sua aciali in civitatis nostre circulo sita, vicina domui domini Gremil, rite et racionabiliter resignavit, solvendam atque dandam singulis annis in et super quelibet Quatuor Tempora anni unum fertonem grossorum Pragensium et Polonicalis numeri, honorabili viro, domino Nicolao doctor(is) altariste in eclesia p(a)rochiali Sancti Nicolai Episcopi et Confessoris civitatis nostre predicte et suis legitimis successoribus, ipsius rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum, quousque dictus Ror^b Bodzen aut heredes seu ipsius legitimi successores eundem censum pro decem marcis grossorum similium predictorum duxerit seu duxerint reemendum, et quandocumque ipse census reemptus fuerit, extunc pecunia pro eo soluta ad sacras edes debet deponi et conservari fideliter, donec alter census eque bonus et eque certus pro eadem pecuniam^a fuerit comparatus. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum Epifanie Domini sub anno nativitatis eiusdem millesimo CCCC^o duodecimo.

^atak Kop.

^bodczyt niepewny, można też czytać Rocz

^c-dbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1411/12: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Marcin Heydloff, Jan Renis, Marcin Wucherer, Mikołaj Kranch, Erazm Margref, ławnicy: Jan Strönchin, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Jan Hanut, Maciej Bochner, Jan Rusowski, Andrzej Brechtel, wójt Piotr Bochner. [Ju]

Dokument Nr 1879

[Kalisz], 29 kwietnia 1412

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, piekarz Augustyn zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 90. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 89: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch prothoconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Martinus Wucherer, Nicolaus Crach et Erasmus Margrefe tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Johannis Stronchini, Nicolai Clensmed, Close braseatoris, Hanuth arcuficis, Mathie Bachner, Johannis Rosowski et Andree Brechtil, coram Petro Bochner advocatus¹, constitutus in bannito iudicio honestus vir Augustinus pistor, noster concivis, non compulsus, nec coactus, sed sponte, libere et voluntarie, iusto vendicionis titulo precedente, mediam marcam census annui in et super domo sua ex opposito Sczudlonis sita rite et racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos currentis monete, discreto viro, domino Thome altariste in eclesia parrochiali Sancti Nicolai civitatis nostre predicte et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum, quousque dictus Augustinus aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis usualis Polonicalis monete tunc currentis, demptis parvulis, duxerit seu duxerint reemendam. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post dominicam Jubilate sub anno Domini M^o CCCC^o XII.

¹Władze Kalisza kadencji 1411/12 zob. wyżej, dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1880

Opatówek, 21 stycznia 1413

Arcybiskup gnieźnieński zatwierdza ugodę Pawła plebana ze Stawiszyna z miastem Stawiszynem w sprawie prawa prezenty altarii w kościele parafialnym w Stawiszynie.

Kop.: Kal. 9176, s. 93. Tytuł: Secuntur litere alteristarum de Stawiszino, primo domini Zigrod Lucas.

Uw.: Dok. fundacyjny tej altarii z 6 listopada 1401, zob. wyżej, nr 1816.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepisopus significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus, quam futuris, quod veniens ad presenciam nostram discretus vir, dominus Paulus rector eclesie parrochialis in Stawiszino nostre diocesis¹ publice est confessus, quod collacio seu ius presentandi presbiterum ydoneum ad altare, quod ad honorem omnipotentis Dei et Assumpcionis Beate Marie Virginis gloriose, quod ipse dominus Paulus in dicta sua eclesia erexit et fundavit ac dotavit de sex marcis annui census, quas sex marcas per comunitatem opidi Staviszino singulis annis altariste altaris predicti pro censu anni cuiuslibet decurrentis persolvendas aput eandem comunitatem emit temporibus perpetuis duratur(o), ad ipsum dominum Paulum plebanum, quamdiu vitam ducet in humanis, pertinebit, post decessum vero suum huiusmodi heredibus ius presentandi altaristam altaris predicti ad ipsam comunitatem dicti opidi Staviszino devolvetur et erit devolutum, petens huiusmodi suam confessionem, ut contractus inter ipsum et dictam comunitatem factus robur obtineat perpetue firmitatis, per nos approbari et nostris literis confirmari. Nos igitur peticionibus dicti domini Pauli aclinati, predictam confessionem admittimus, approbamus et post decessum dicti domini Pauli plebani ius presentandi altaris predicti in dictam comunitatem opidi Stawiszin transferimus per presentes. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in Opatow sabbato ipso die sancte Agnetis Virginis gloriose anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo.

¹Paweł pleban w Stawiszynie wyst. także 1405, jednocześnie jako altarysta w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu (KDW V nr 70). [Ju]

Dokument Nr 1881

[Kalisz], 12 maja 1413

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Beserich zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 67-68. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch prothoconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Martinus Wucherer, Nicolaus Cranch et Jaczko tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Erasmi Margrabii, Johannis Stronchini, Nicolai Clensmed arcuficis institoris, Cloze braseatoris, Hanuth arcuficis et Vincencii de Costrzino, in bannito iudicio, Petro Bochner advocato nostre civitatis existente¹, constitutus personaliter in bona mentis et corporis valitudine circumspectus vir Johannes Beserich noster concivis, non compulsus [s. 68], nec deceptus, nec aliquo errore devio seductus, sed sponte, libere et voluntarie, iusto vendicionis titulo precedente, unam marcam census annui in et super domo sua aciali in platea Castrensi penes domum Nicolai Nygeseyn^a necnon super maccello suo carnium, libere, rite et racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis super Carnisprivium, currentis monete, discreto viro, domino Johanni Hedloff altariste in eclesia parrochiali Sancti Nicolai Episcopi et Confessoris nostre civitatis Kal(is) predicte et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum, quousque prefatus Johanes Beserich aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem marcam census predicti numeri prenominati, monete Polonicalis tunc currentis, duxerit seu duxerint reemendam. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla nostra ex certa sciencia presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post dominicam Misericordia Domini plena est terra alleluia, sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo tredecimo etc.

^aodczyt niepewny, można też czytać Nyczeseyn

¹Władze Kalisza kadencji 1412/13: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Marcin Heydloff, Jan Renis, Marcin Wucherer, Mikołaj Kranch, Jaćko, ławnicy: Erazm Margref, Jan Strönchin, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Jan Hanut, Wincenty z Kostrzyna, wójt Piotr Bochner. [Ju]

Dokument Nr 1882

Opatówek, 15 maja 1413

Arcybiskup gnieźnieński potwierdza postanowienia arcybiskupów Janisława, Jarosława i Jana w sprawie głoszenia w Kaliszu kazań w święta NMP.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 445-446. Tytuł: Inhibicio archiepiscopi contra prepositum Sancti Nicolai et monachos in Calis, ne sermones fierent ipso die Beate Marie Virginis; 2. Kal. 9176, s. 234 (brak zakończenia). Tytuł: Sequitur litera domini Nicolai archiepiscopi Gneznensis in papiro scripta etc.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 1.

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus religiosis fratribus Johanni preposito ad Sanctum Nicolaum¹ et Martino gwardiano ordinis fratrum minorum monasterii in Calis² salutem et perfectam in Christi nomine caritatem. Fratres in Christo dilecti! Noveritis, quod privilegia, sentencias et statuta predecessorum nostrorum, archiepiscoporum Gneznensium Janislai, Jaroslai et Johannis³ vidimus ecclesie Beate Marie Virginis in Calis concessa de non faciendis sermonibus in ecclesiis vestris in festivitatibus omnibus Beate Marie Virginis et expedicione mana et celeri missarum in eisdem ecclesiis vestris propter sermonem et sollenpnitatem misse in dicta ecclesia Beate Marie Virginis in eisdem festis Beate Marie celebrande, que privilegia et statuta, ut vicarii dicte ecclesie Beate Marie Virginis asserunt, vos non tenere, nec advertere wltis, in eisdem festis Beate Marie Virginis sermones facientes et missas pertrahentes in ecclesiis vestris, quare fraternitates vestras [s. 446] ob reverenciam Dei et Beate Marie Virginis rogamus, petimus et hortamur, quatenus hoc, quod pro honore Dei genitricis Virginis Marie est statutum et decretum (per^a) predecessores nostros, mori forsitan aliqua cupiditate non velitis impedire, sed cum missarum^b celebracione et aliis officiis divinis in ecclesiis vestris predictis mane in predictis festis vos expedire disponatis et specialiter vos, domine preposite, perpecimus^c, rogamus et hortamur, quatenus intencionem vestram per vos vel predicatorem vestrum in ecclesia vestra in ambone coram populi multitudine exponatis, quod hominibus utriusque sexus in parrochia vestra existentibus ad ecclesiam Beate Virginis predictam causa devocionis visitare et ibi divina officia audire ac confitere vicariis eiusdem ecclesie auctoritatem nostram habentibus non prohibuistis, nec prohibere intendetis aliqua racione. Alioquin si in premissis contrarium feceritis, nobis non imputetis, quia extunc nos opportebit sequi vestigia predecessorum nostrorum predictorum. Datum in Opathow die XV mensis Maii anno Domini M^o CCCC^o decimo tercio, nostro sub sigillo.

^abrak Kop. 1

^btu urywa się tekst Kop. 2

^ctak Kop. 1, zamiast precipimus

¹Zapewne identyczny z Janem Rost, który wyst. jako prepozyt jeszcze 1416 (KDW VIII nr 781).

²Marcin gwardian franciszkanów kal. nie zidentyfikowany.

³Arcybiskupi gnieźn. Janisław (1317/18-41), Jarosław Skotnicki (1342-74) i Jan Suchywilk (1374-82). Ich postanowienia z 24 marca 1332, 9 września 1346 i 13 marca 1380 wydane wyżej, zob. nr 1724, 1729, 1760. [Ju]

Dokument Nr 1883

Gniezno, 29 (15?) czerwca 1413

I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki i kanonik gnieźnieński ustanawia swoich prokuratorów.

Kop.: Kal. 9175, s. 537-540. Tytuł: Procur(atorium) ad Curiam Romanam.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis a.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tredecimo, indicione sexta [s. 538], pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno tercio, die Jovis penultima^a mensis Junii, Gnezne in domo habitacionis honorabilis viri, domini Nicolai archidiaconi Gneznensis¹, hora vesperarum vel quasi, in mei notarii publici infrascripti et testium presencia constitutus personaliter honorabilis vir, dominus Benedictus Mathie archidiaconus Lanciciensis et canonicus Gneznensis², modo, iure et forma melioribus, quibus potuit, fecit, constituit et ordinavit honorabiles, discretos ac nobiles viros, dominos Nicolaum de Gosczino³, Nicolaum Thomasconis⁴ et Andream notari(os) consistorii Gneznensis⁵, dicte eclesie Gneznensis vicarios necnon Nicolaum in Zneyna⁶ et Nicolaum in Cleczsko burgrabios⁷ ac Johannem Sobyeiucha de Modliszevo⁸ absentes tanquam presentes, omnes in solidum, ita quod non (sit^b) melior cordicia^c occupantis, sed quod unus eorum inceperit, alter eorum prosequi possit et finire, in suos veros et legittimos procuratores, actores, factores, negociorum suorum gestares^d et nu(n)ctios suos speciales ad presequendum graciam, per reverendissimum in Christo patrem et dominum Nicolaum archiepiscopum Gneznensem in Gneznensi kathedrali et collegiata Lanciciensi eclesiis, vigore facultatis per prefatum dominum nostrum papem^d eidem domino archiepiscopo concesse, sibi factam, dans et concedens eisdem procuratoribus suis et cuilibet eorum plenum mandatum et omnimodam potestatem ad accipiend(um) prebendam in dicta Gneznensi vel dignitatem, personatum vel officium in eadem Gneznensi vel Lanciciensi predictis eclesiis, si qua vel si quis aut si quod vaccat ad presens vel cum vocaverit^e, nulli alii preter quam [s. 539] dicto domino Benedicto debitori vel debitum per eundem dominum Nicolaum archiepiscopum auctoritate appostolica reservatam vel reservatum infra mensem et per eundem sibi de dictis prebenda aut dignitate, perpersonatu^f vel officio per quemcumque seu quoscumque subexecutorem seu subexecutorem^d post acceptacionem huiusmodi nomine dicti domini Benedicti provideri et se ad eandem prebendam seu dignitatem, personatur^g vel officium in dictis eclesiis recepi et stallum in choro et voce in capitulo sibi assignare, iuramentum quoque de observandis statutis et consuetudinibus dictarum eclesiarum prestandum, possessionem corporalem et realem prebende vel dignitatus aut personatus seu officii predictorum, iurium et pertinenciarum eorundem apprehendendum, nanciscendum, continuandum, intrandum, fructus, redditus et proventus levandum, exigendum et tollendum et quod ipsis et quibuslibet iuris, prebende, dignitatis, personatus seu officii predictorum agendum, defendendum, peticiones offerendum, litis con(te)standum, iuramentum calumpn(i)e et veritatis prestandum, ponendum, articulandum, posicionibus respondendum, testes et iura producendum, copias quarumcumque literarum et sentencias interlocutorias et diffinitivas petendum et ab eis appelandum, appellaciones prosequendum, insinuandum et ipsis adhereri petendum, ^h-procuravimus indempnitate-ⁱ, cauciones fideiussor(ias) et quascumque alias dandum et faciendum, alium vel alios procuratorem seu procuratores substituendum et revocandum et omnis^j procuracionis in se re(a)ssumendum et generaliter omnia alia et singula faciendum, gerendum et prorendum^d, que im^d premissis et quolibet [s. 540] premissorum necessaria fuerint seu quolibet oportuna et que veri et legittimi procuratores et substitutus seu substituti facere possunt et que ipsemet constituens faceret, si premissis et ea tangentibus personaliter interesset, eciam si maiora sint superius expressatis et ad ea exigatur mandatum magis speciale, promittens michi notario publico infrascripto ratum, gratum atque firmum habere et tenere exnunc et perpetue observari, quidquid per dictos procuratores et substitutum vel substitutos ^k-aut ipsis actum-^l actum, factum, gestum seu procuratum fuerit in premissis et quolibet premissorum iudicio sisti et iudicatum salivi^ł sub omnium bonorum suorum ipoteca. Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus dominus constituens peciit sibi fici presens publicum instrumentum a me notario publico infrascripto. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus viris, dominis Nicolao Johannis de Samino⁹ et Mathia Nicolai de Grodzecz clericum^d¹⁰ Gneznensis et Vladislauiensis diocesum, testibus circa premissa.
Et ego Gromislaus Michaelis de Scotniky clericus Wladislauiensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹¹, predictis procur(atorum) constitucioni, ordinacioni, promissioni et ratihabitacioni ceterisque omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi et in hanc publicam formam redegi manu propria me subscribens, sigono^d et nomine meis solitis et consuetis consignavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^aodczyt niepewny, pv, co może być skróceniem od penultima, ale także zniekształconym zapisem zamiast XV

^bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast condicio

^dtak Kop.

^etak Kop., zamiast vacaverit

^ftak Kop. zamiast personatu

^gtak Kop., zamiast personatum

^h-itak Kop., zamiast procuraciones indempnitatis

^jtak Kop., zamiast onus

^k-ltak Kop.

^łtak Kop., zamiast solvi

¹Tj. Mikołaja z Kik.

²Benedykt z Modły.

³Mikołaj Goszczyński.

⁴Mikołaj syn Tomaszka z Gniezna altarysta i wikariusz katedralny gnieźn., pleban w Kiszkowie, częsty surogat oficjałów gnieźn. (GąsSkOf s. 70).

⁵Notariusz Andrzej nie zidentyfikowany.

⁶Żnin, miasto arcybiskupie na pn. od Gniezna. Burgrabia Mikołaj być może ident. z Mikołajem z Warzymowa(?), nazwanym 1413 starostą żnińskim (KDW V nr 218).

⁷Kłecko na pn.-zach. od Gniezna. Burgrabia Mikołaj skądinąd nie znany.

⁸Modliszewo par. Modliszewko, na pn. od Gniezna. Jan Sobiejucha wyst. 1411-27, wieloletni uczestnik sądu ziemskiego w Gnieźnie (KDW VIII nr 892/8).

⁹Zapewne jednak ident. z Mikołajem synem Jana, Janusza, z Sumina (Siemienie), w diecezji płockiej, nie gnieźn., zob. o nim niżej, nr 1888.

¹⁰Maciej syn Mikołaja zapewne z Gródźca par. Zgłowiączka w powiecie brzeskim kujawskim.

¹¹Gromisław syn Michała ze Skotnik wyst. także jako notariusz publiczny 1418 (Epist. I/1 s. 47: błędnie Slotniki) i 1419 (KDW VIII nr 852/8). [Ju]

Dokument Nr 1884

[Kalisz], 25 sierpnia 1413

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Małgorzata wdowa po mieszczaninie kaliskim Andrzeju Kluge zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 68-69. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos subvocati Paulus Golisch proconsul, Martinus Hedleff, Johannes Renis, Martinus Wucherer, Nicolaus Cranch et Jaczko consules Kalisienses tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Erasmi Margrabii, Johannis Stronchini, Nicolai Clensmed, Vincencii institoris, Cloze braseatoris, Hanuth arcuficis et Wincencii de Costrzino, in bannito iudicio, Petro Bochner adwocato nostre civitatis existente¹, constituta presencialiter in bona mentis et corporis valitudine virtuosa domina Margaretha relicta Cluge Andr(is) nostra concivis unacum Katherina filia sua legitima tunc presente et assenciente resignaverunt rite ac racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo ipsarum in platea Thoruniensi, vicino^a domui Johannis Rusowsky, solvendam atque dandam annis singulis in et super festo sancto^a Jacobi Maioris Apostoli [25 VII], usualis monete Polonicalis, discreto viro, domino Johanni Hedloff altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris prefate nostre civitatis Kalis et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque dicta domina Margaretha et Katherina filia sua legitima seu ipsarum legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis predicte monete Polonicalis duxerit seu duxerint reemendam. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla ex certa nostra sciencia presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino beati Bartholomei [s. 69] Apostoli sub anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo etc.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1412/13, zob. wyżej, dok. nr 1881. [Ju]

Dokument Nr 1885

Kalisz, 13 września 1413?

I. N. Mieszczka kaliska Jutka Piątkowa czyni zapis testamentowy na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 57-58. Tytuł: Sequitur instrumentum eiusdem; 2. Tamże, s. 27-28. Tytuł ręką XVI w.: Altare Sanctae Annae ad Sanctam Mariam in Calis, 2 macella et debita.

Uw.: 1. Obydwa przekazy podają datę roczną: 1414, ale wszystkie inne elementy datacyjne zgodne są tylko z rokiem 1413; 2. Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo quartodecimo, indiccione sexta, mensis Septembris die vero Mercurii tredecima, hora sexta, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii, anno ipsius quarto, in sacristia seu cripta eclesie collegiate Sancte Marie in Cal(is) Gneznensis diocesis, in mei^a imperiali auctoritate notarii publici et testium subscriptorum^b presencia personaliter constituta provida domina Juthka alias Piankova^c civis Kalisiensis¹ dicte Gneznensis diocesis, non compulsa, non coacta, nec aliquo errore devio seducta, sed matura deliberacione prehabita, in bona mentis et corporis valitudine existens, pensans, quod nil sit cercius morte et nichili^d incercius hora mortis, taliter de bonis ipsius disposuit et ordinavit, ne propter ipsa in futuro detrimentum paciatur anima ipsius, sed suffragio et interventu sanctorum meretur ad perpetue beatitudinis consorcium pervenire, diem quoque messionis extreme pervenire^e volens operibus misericordie, de prefatis bonis ipsius mobilibus et immobilibus sibi a Deo collatis in Dei gazophilacium mittere intendens, ut sic terrena pro celestibus, eterna pro transitoriis et pro per(i)turis mansura felicitate^f obtineret, omnia mobilia et immobilia, primo videlicet duo maccella carnium, super (quibus^g) speciales litere ^h-consulibus Kalisiensibus-ⁱ sunt confecte, et omnia debita christianos^j apud homines exigenda et in censum pro altari in eclesia Sancte Marie ibidem in Calis iam erecto, creato, fundato et de lapidibus quadratis fundato ac murato redigendi^k, eundo ad chorum in parte sinistra, sub honore et vocabulo Dei omnipotentis et intemerate Virginis matris eius Marie et omnium festivitatum eiusdem, sancti Johannis Baptiste, Petri et Pauli, Andree, Jacobi et Bartholomei Apostolorum ac Divisionis eorundem, Stanislai, Adalberti, Felicis et Aucti, Laurencii, Stephani Martirum, [s. 58] Martini, Nicolai Confessorum, Katherine, Margarethe, Dorothee, Agnetis, Barbare Virginum et Omnium Sanctorum dedican(do) [s. 28] dedit, donavit et nomine veri et legitimi testamenti irrevocabilis^l assignavit, revocando omnia testamenta prius facta, discreto viro^ł Michaeli clerico tanquam principali et domino Paulo presbitero, fratribus germanis Petri Pelkonis de Dobrcza² dicte Gneznensis diocesis, ita tamen, si prefatus Michael clericus ordinabitur presbiter, sin autem, tunc ad prefatum dominum Paulum presbiterum totaliter devolvetur. Ius vero patronatus sive presentandi ad idem altare apud vicarios dicte eclesie Sancte Marie voluit perpetue remanere, ipsis omnimodam potestatem conferens presentandi temporibus perpetuis duraturam, qui vicarii post mortem istorum fratrum^m expressorum seniorem vicarium, non etate sed statu, ad idem altare presentabunt, ita tamen, ^n-si iidem vicarii in eadem eclesia aliud altare non habent, quod si haberi-^o, alium vicarium post ipsum seniorem presentare debent et tenentur, onerans ipsum ministrum dicti altaris, quicumque fuerit, duabus missis in septimana legend(is) et complend(is) pro remedio anime ipsius Juthcze et suorum proximorum predecessorum, una videlicet pro defunctis et alia ^p-pro devocione-^q habebit, tali sub condicione, quod prefata domina ipsis bonis uti debet, quamdiu vita fungitur in humanis, post mortem vero prefate domine dicti fratres Michael et Paulus, recollectis omnibus debitis in pecuniarum summis ac rebus aliis ad unum certum annuum censum redigere tenentur et sunt astricti pro altari memorato. Ut autem testamentum, donacio^r, legacio et huiusmodi assignacio suum debitum effectum sortiri debeat, Michael et Paulus prefati a me notario publico infrascripto pecierunt sibi confici unum vel plura, publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, mense, die, hora, pontificatu, quibus supra, presentibus discretis viris, dominis Johanne Sliwka³, Martino Baran^s⁴, Petro Przibconis^t vicariis perpetuis ecclesie Sancte Marie⁵, Vincencio doctor(is) altarist(a)⁶, Petro Backel^u⁷, Henrico de Stauisschin^v⁸ et Nicolao presbiteris⁹ ac Martino sartore, layco, opidano Kalisiensi¹⁰, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Mathias ^w-Johannis Molner de Stauisschin clericus Gneznensis diocesis, publicus-^x imperiali auctoritate notarius¹¹, quia huic testamenti assignacioni, donacioni et irrevocabiliter^y collacioni aliisque, prout superius premissa sunt, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia sic fieri vidi et audivi, ideo manu propria scripsi et in hanc publicam formam redigi^z, signo et nomine meis solitis et conswetis consignando in fidem et testimonium omnium premissorum^aa.

^aw Kop. 1 nast. nieskreślone notarii

^bsuprascriptorum Kop. 2

^cPanthcowa Kop. 2

^dtak Kop. 1

^etak Kop. 1, prevenire Kop. 2

^ftak Kop. 1, feliciter Kop. 2

^gbrak Kop. 1

^h-itak Kop. 1, consulum Calisiensium Kop. 2

^jipsius Kop. 2

^ktak Kop. 1, zamiast redigendo

^lirrevocabiliter Kop. 2

^łviro, domino Kop. 2

^mnast. duorum fratrum Kop. 2

^n-otak Kop. 1, poprawnie w Kop. 2: si idem vicarius in eadem ecclesia aliud altare non habuerit, quod si heberet

^p-qtak obie Kop., raczej pasowałoby prout devocionem

^rdevocio Kop. 2

^sBaratus Kop. 2

^tPrzypkonis Kop. 2

^uBekikyel Kop. 2

^vStawssyn Kop. 2

^w-xetc. Kop. 2

^yirrevocabili Kop. 2

^zredegi Kop. 2

^aaet singulorum premissorum rogatus et requisitus Kop. 2

¹Jutka Piątkowa wyst. jeszcze 1420 (niżej, dok. nr 1921), nie żyła już 1422, zob. niżej, dok. nr 1939. Jej mąż Piątek skądinąd nie znany.

²Paweł kapłan, altarysta (zapewne ident. z wyst. jeszcze 1422 i 1422: niżej, dok. nr 1939 i 1957) i Michał kleryk oraz ich brat Piotr Pełka ze wsi Dobrzec pod Kaliszem.

³Wikariusz Jan Śliwka wyst. także 1406 i 1409 (KDW V nr 69, VII nr 631) oraz 1417 (niżej, dok. nr 1901).

⁴Marcin Baran wikariusz u NMP wyst. także 1415 i 1416 (niżej, dok. nr 1894 i 1897).

⁵Wikariusz Piotr syn Przybka być może ident. z wikariuszem Piotrem wyst. 1419 i 1420 (niżej, dok. nr 1915 i 1923).

⁶Wincenty syn Doktora(?) altarysta u Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. także 1420 i 1424 (niżej, dok. nr 1926, 1927 i 1961), najpewniej ident. z późniejszym altarystą u NMP w Kaliszu 1433 (KDW IX nr 1338).

⁷Piotr Bekel był potem 1426 wikariuszem u NMP w Kaliszu (niżej, dok. nr 1975), zapewne ident. z wikariuszem i altarystą u NMP w Kaliszu 1436?, 1439-59, wiceoficjałem i oficjałem? kal. 1458-59, wspomn. jako zm. 1460 (I. Skierska, Oficjalat kaliski w XV wieku, Rocznik Kaliski 25, 1994-95, s. 120-121).

⁸Henryk ze Stawiszyna altarysta w kościele par. w Stawiszynie jeszcze 1422 (niżej, dok. nr 1943).

⁹Kapłan Mikołaj nie zidentyfikowany.

¹⁰Marcin krawiec, zapewne ident. z późniejszym rajcą kal. 1416/17 i n. (zob. niżej, dok. nr 1898-1967).

¹¹Maciej syn Jana Młynarza ze Stawiszyna notariusz publiczny, skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1886

[Kalisz], 19 stycznia 1414

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Katarzyna Kormanowa zapisała czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 104-105. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kalis.

Nos consules Paulus Golysch prothoconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Nicolaus Cranch, Erasmus Margrabii et Jaczko consules Kalisienses tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Thome Wartinberg, Nicolai Clensmed, Close braseatoris, Hanuth arcuficis, Johannis Rusowsky, Johannis Beserich et Nicolai Radost, in bannito iudicio, Petro Bochner advocato nostre civitatis¹ existente, constituta presencialiter in bona mentis et corporis valitudine virtuosa domina Katherina Cormanny nostra concivis, non compulsa, nec coacta, nec aliquo errore devio seducta, sed sponte, libere et voluntarie, bona fruens in omnibus racione, dedit, contulit et donavit ac congrua^a donacionis titulo, rite et racionabiliter resignavit mediam marcam census annui in et super domo Johannis Strochini olim concivis nostri pie recordacionis in civitatis nostri circulo sita, vicinam^b aree Smedechin, ad missam Sancte Marie Virginis, quam singulis diebus in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris civitatis nostre Kalis ad laudem et [s. 105] honorem omnipotentis Dei ac genitricis eius decantare tenentur, solvendam atque (dandam^c) eandem mediam marcam census annis singulis in et super festo beati Martini Episcopi et Confessoris [11 XI], usualis monete Polonicalis tunc currentis, unum videlicet fertonibus^d census religiosis dominis ac fratribus, canonicorum^e regularibus ordinis sancti Augustini de monasterio Wrat(islauiensi) in Arena, qui sunt vel pro tempore fuerint, missam eandem celebrantibus, et reliquum fertonem scolaribus eandem missam cantantibus, de anno ad annum, quousque filii aut heredes Johannis Stronchini predicti aut ipsorum legittimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis duxerint reemendam. Et quandoque ipse census reemptus fuerit, pecunia pro eo soluta ad sacras edes deb(eat) deponi et fideliter conservari, donec alter census eque certus et eque bonus pro eadem fuerit comparatus. Quem censum extunc, prout exnunc ipsa domina Katherina prefata, que fuit et est testatrix istius testamenti, ob remedium et salvamine^f ipsius anime et omnium suorum progenitorum ad missam prefatam deputavit temporibus perpetuis duraturum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima ante festum sancte Agnetis Virginis sub anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo.

^atak Kop., zamiast congrue

^btak Kop., zamiast vicina

^cbrak Kop.

^dtak Kop., zamiast fertonem

^etak Kop., zamiast canonicis

^ftak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1413/14: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Marcin Heydloff, Jan Renis, Mikołaj Kranch, Erazm Margref, Jaćko, ławnicy: Tomasz Wartemberg, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Jan Hanut, Jan Rusowski, Jan Beserich, Mikołaj Radost, wójt Piotr Bochner. [Ju]

Dokument Nr 1887

Gniezno, 24 kwietnia 1414

I. N. Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński, prokurator Andrzeja Łaskarza, przejmuje kantorię gnieźnieńską wakującą po śmierci Piotra Kuropatwy.

Kop.: Kal. 9175, s. 532-534. Tytuł: Instrumentum acceptacionis et provisionis cantorie et prebende.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis millesimo quadringentessimo quartodecimo, indicione septima, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicessimi tercii, anno ipsius quarto, die vicesima quarta mensis Aprilis, hora primarum vel quassi, in domo habitacionis venerabilis domini Nicolai de K(i)ky archidiaconi eclesie Gneznensis¹ sita circa ipsam eclesiam Gneznensem, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constitutus personaliter prefatus dominus Nicolaus archidiaconus dicte eclesie Gneznensis, procurator procuratorio nomine reverendissimi in Christo patris et domini, domini Andree Laskarii Sedis Appostolice prothonotarii, decretorum doctoris, prepositi Vladislauiensis², de cuius procuracionis mandato michi notario pre et infrascripti^a per publica constabat documenta, tenens atque habens in^b suis manibus literas appostolicas prefati domini Johannis pape vicesimi tercii, unam videlicet graciosam cum filis sericeys crocei et rubei coloris et aliam executoriam in cardula^c canapp(i) more Romane Curie impedente bullat(as)³, [s. 533] sanas, salvas et integras et in nulla parte sui suspectas, gracie eidem domino Andree de canonicatu sub expectacione prebende ac dignitate, personatu vel officio per prefatum dominum nostrum papam facte et processum inde secutum reverendissimi in Christo patris, domini Johannis abbatis monasterii Clare Tumbe Cracouiensis diocesis⁴, executoris eiusdem gracie, canonicatum et prebendam necnon cantoriam dicte eclesie Gneznensis, vacantes per obitum quondam Petri dicti Curop(a)twa ultimi et inmediati rectoris dictorum canonicatus et prebende ac cantorie⁵, si et in quantum eidem domino Andree et nulli alteri vigore dicte gracie debentur, modo et forma melioribus, quibus potuit, in nomine Domini acceptavit, protestans solenniter et expresse, quod si ius eidem domino Andree in dictis canonicatu et prebenda ac cantoria^d non compet(eret), quod extunc dicta gracia et ius (salva^e) et illesa remaneant ad al(i)os^f prebendam ac dignitatem, personatum vel officium acceptanda^g, et ibidem idem dominus Nicolaus archidiaconus dicto nomine procuratorie^c prefati domini Andree Laskarii mox et incontinenti vigore eorumdem literarum et processus monuit et requesivit^c honorabilem virum, dominum Thomam dictum Biscupicz rectorem^b parochialis eclesie in Vanczewo^c Gneznensis diocesis⁶ ibidem presentem et audientem tanquam subexecutorem dicte gracie, quatenus sibi nomine dicti Andree de dictis canonicatu et predenda ac cantoria eclesie Gneznensis, sic, ut profertur, per obitum dicti quondam Petri Curopatwa vacantibus et (per^e) ipsum dicto nomine acceptatis, provideret sub penis et censuris in dictis processibus contentis. Quiquidem dominus Thomas subexecutor predictus mox (et^e) incontinenti prefatis literis appostolicis a dicto domino Nicocalao^c archidiacono manualiter receptis et processu, [s. 534] volens tanquam filius obediencie mandatis appostolicis humiliter obedire mox et incontinenti eidem domino Nicolao procuratorio nomine dicti domini Andree Laskarii principalis de dictis canonicatu et prebenda ac cantoria dicte eclesie Gneznensis modo premisso vacantibus in nomine Domini providit ipsumque dicto nomine prefati domini Andree de eisdem per birriti tradicionem et capiti suo inposicionem investivit de eisdem, curam et administracionem spiritualium et temporalium eidem comittendo in eisdem possessionemque eorundem canonicatus et prebende ac cantoria^h, quantum in eo fuit, assignavit eidem, in quantum ius eidem domino Andree vigore dicte gracie competit in eisdem. Super quibus omnibus singulis et premissis prefatus dominus Nicolaus archidiaconus peciit sibi per me notarium infrascriptum fieri (et^e) confici unum vel plura, publicum seu publica instrumentum seu instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et locaⁱ, quibus supra, presentibus discretis viris, dominis Alberto plebano in Pawlowo⁷ et Paulo de Glodawa notario publico⁸, testibus Gneznensis diocesis vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Mathias quondam Johannis Linkonis clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius⁹, quia predictis acceptacioni, protestacioni, provisioni et institucioni aliisque omnibus et singulis premissis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque taliter fieri vidi et audivi, ideo me aliis occupatus negociis per alium fidelem scribi procuravi, me hinc subscribens, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando, rogatus et requesitus^c in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^atak Kop., zamiast infrascripto

^bpowtórzone Kop.

^ctak Kop.

^dnast. nieskreślone ius Kop.

^ebrak Kop.

^fnast. nieskreślone et Kop.

^gtak Kop., zamiast acceptandos

^htak Kop., zamiast cantorie

ⁱtak Kop., zamiast loco

¹Mikołaj z Kik.

²Andrzej Łaskarz z Gosławic, posiadacz licznych beneficjów, potem biskup pozn. (WSB s. 430-431). Na kantorii gnieźn. skądinąd nie potwierdzony; przebywał potem na soborze w Konstancji; kantorię złożył zapewne dopiero 1417, po objęciu biskupstwa pozn.; w tymże 1417 r. pojawia się dopiero nowy kantor gnieźn., Jan z Brzostkowa.

³Dokumenty papieża Jana XXIII nie znane.

⁴Mogiła pod Krakowem. Jan Stecher opat klasztoru cystersów 1403-24 (Diplomata monasterii Clarae Tumbae..., Kraków 1865, s. 93).

⁵Piotr Kuropatwa z Grodziny (Grudzyn) żył jeszcze 10 kwietnia 1414 (AAG ACap. B 14 k. 44).

⁶Może Janczewo, Juncewo, wies par. na zach. od Żnina. Pleban Tomasz (i dziedzic w Mielęcinie) wyst. także 1417 (SHGPoz. III s. 114), ale por. także z Dzięczmarem plebanem w J. 1414 (KDW VII nr 721).

⁷Pawłowo, może P. na pd.-zach. od Gniezna. Pleban Wojciech skądinąd nie znany.

⁸Paweł z Kłodawy notariusz publiczny, zapewne ident. z Pawłem prokuratorem w konsystorzu gnieźn. 1414 (KDW VII nr 729/18), synem Stanisława z Kłodawy, kreowanym na notariusza publicznego 1422 (BullPol III nr 1010, IV s. 489; Not. nr 526)?; por. też niżej, dok. nr 1968/21.

⁹Maciej syn Jana Linka (najpewniej z Gniezna) wyst. też 1414 (KDW VII nr 733). [Ju]

Dokument Nr 1888

Grabie, 29(?) kwietnia 1414

I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki przejmuje kanonię gnieźnieńską wakującą po śmierci Mikołaja Długiego.

Kop.: Kal. 9175, s. 525-527. Tytuł: Instrumentum acceptacionis prebende et canonicatus Gneznensis domini B(enedicti).

Uw.:29 kwietnia w 1414 r. wypadał w niedzielę, a nie w środę! W tejże sprawie por. i dok. następny.

In nomine Domini amen. Sub anno eiusdem millesimo quadringentisimo quartodecimo, indicione septima, pontificatus sanctissimi in Christo patris, domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno quarto, die Mercurii, penultima mensis Aprilis, hora terciarum vel quasi, in villa Grabye Wladi(slauiensis) diocesis¹, in domo Agnetis relicte, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constitutus personaliter honorabilis vir, dominus Benedictus Mathie de Modla archidiaconus eclesie collegiate Sancte Marie Lanciciensis, Gneznensis diocesis, canonicatum et prebendam eclesie Gneznensis, vacantes per obitum quondam Nicolai Longi ultimi et inmediati rectoris eorumdem², vigore gracie per reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum sancte Gneznensis eclesie archiepiscopum, ex vi indulti seu facultatis per prefatum dominum nostrum papam eidem domino Nicolao archiepiscopo concessi et concesse, sibi facte, si et in quantum eidem domino Benedicto et nulli alteri vigore dicte gracie de iure debentur, modo et forma melioribus, quibus potuit, in nomine Domini acceptavit, protestans solenniter et expresse, quod si ius eidem domino Benedicto in dictis canonicatu et prebende non competet, quod extunc dicta gracia et ius salva et illesa remaneant ad alia beneficia sibi debita acceptanda, et ibidem dictus Benedictus honorabilem virum, dominum Symonem rectorem eclesie in Stav dicte Gneznensis diocesis³ vigore processus seu literarum dicti domini archiepiscopi [s. 526] ymoverius apostolicarum monuit et requesivit^a, quatinus sibi de dictis canonicatu et prebenda predicte ecclesie Gneznensis diocesis^a, sic, ut prefertur, per obitum dicti quondam Nicolai Longi vacante^a et (per^b) ipsum dominum Ben(e)dictum acceptatis provideret sub penis et censuris in dictis processibus contentis, expressis. Quiquidem dominus Symon predictis mox et incontinenti volens tanquam filius obediencie mandatis prefati domini archiepiscopi ymoverius apostolicis humiliter obedire, eidem domino Benedicto de dictis canonicatu et prebenda dicte Gneznensis eclesie modo premisso vacante^a in nomine Domini providit ipsumque de eisdem canonicatu et prebenda per birreti tradicionem et capiti suo inposicionem investivit, curam et administracionem spiritualium et temporalium eidem comittendo possesionemque dictorum canonicatus et prebende, quantum in eo fuit, sibi assignavit, in quantum ius sibi competit in eisdem. Super quibus omnibus et singulis prefatus dominus Benedictus peciit sibi a me notario publico infrascripto confici presens publicum instrumentum. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem discretis et nobili viris, dominis Nicolao de Sonnyno Plocensis⁴, Alberto Gliczmaronis de Zemenyna baccalariis, notariis publicis⁵, clericis et Volemiro Derslai de Jaczkowo layco Gneznensis dioc(esis)⁶ ondicte^a testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Lambertus Stanislai de Couale clericus Wlaud(islauiensis)^a diocesis, publicus imperiali auctoritate notario^c⁷, quia predictis acceptacioni, protestacioni, provisioni et investiture aliisque omnibus et singulis premissis, dum (sic^b), ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideoque hoc [s. 527] presens publicum instrumentum manu propria scriptum exinde confici, ^d-sub meis solitis et consuetis consignavi-^e in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum vocato^f specialiter et requisitus.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast notarius

^d-etak Kop., winno być: et meis signo et nomine solitis et consuetis consignavi, lub: sub meis signo et nomine solitis et consuetis

^ftak Kop., zamiast vocatus

¹Najpewniej chodzi tu o Grabie (Grabowo, Grabiny), wieś par. na pd.-wsch. od Gniewkowa w powiecie brzeskim, gdzie w tym czasie rezydował król Władysław Jagiełło, spotykający się z wielkim mistrzem. Występujące tu osoby znajdowały się najpewniej w otoczeniu króla.

²Mikołaj Długi żył jeszcze 10 kwietnia 1414 (AAG ACap. B 14 k. 44).

³Szymon ze Stawu (w Sieradzkiem) kanonik łęcz., potem kal., oficjał i wikariusz in spiritualibus arcybiskupów gnieźn. w Kamieniu Krajeńskim, oficjał pomorski w diecezji włocławskiej, oficjał kal., zm. po 1446, por. A. Gąsiorowski, I. Skierska, Początki oficjalatu kamieńskiego archidiecezji gnieźnieńskiej (wieki XIV-XV), Kwartalnik Historyczny 103, 1996, nr 2, s. 19-20; KDW X nr 1474/6.

⁴Mikołaj syn Janusza z Sumina (Siemienie par. Łęg Kościelny w ziemi płockiej), notariusz publiczny już 1413 (wyżej, nr 1883/10, Epist. I/1 nr 45 i AGAD, dok. perg. 593 - inf. dra Huberta Wajsa), potem pleban w Chruślinie 1418, kandydat do prelatur w kapitule łęcz. 1419 (BullPol IV s. 559), najpewniej ident. z późniejszym scholastykiem pozn. 1420-34 (KDW VIII nr 889/6).

⁵Wojciech syn Glicznara nie zidentyfikowany, może z Gniezna, gdzie 1398 wyst. mieszczanin Glicznar (por. Słownik staropolskich nazw osobowych II, Wrocław 1968, s. 123).

⁶Jacków w ziemi łęczyckiej. Wolimir skądinąd nie znany, najpewniej brat notariusza publicznego, późniejszego kanonika i oficjała gnieźn. Andrzeja syna Dziersława z Jackowa (o nim niżej, nr 1904/10).

⁷Lambert syn Stanisława z Kowala (na Kujawach) jako notariusz publiczny wyst. także 1415 (KDW VII nr 768/10). [Ju]

Dokument Nr 1889

Gniezno, 25 maja 1414

I. N. Benedykt z Modły archidiakon łęczycki przedstawia dokumenty arcybiskupa gnieźnieńskiego w sprawie ekspektatywy na kanonię gnieźnieńską wakującą po śmierci Mikołaja Długiego.

Kop.: Kal. 9175, s. 492-494. Tytuł: Instrumentum super publicacionem, acceptacionem et provisionem.

Uw.: Por. w tejże sprawie i dok. poprzedni.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentissimo quartodecimo, indicione septima, pontificatus [s. 493] sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno quarto¹, die Veneris vicesima quinta mensis Maii, hora sexta vel quasi, in eclesia metropollitica Gneznensi et in loco capitulari eiusdem eclesie, reveren(dissimo) in Christo patre, domino Nicolao archiepiscopo necnon Vincentio decano², Michaele scolastico³, Nicolao archidiacono⁴, Swanthopelkone cancellario⁵, Nicolao Strzesconis⁶, Petro de Cobilino⁷, Nicolao Gorka⁸, Martino⁹, Alberico¹⁰, Blisborio¹¹, Nicolao Jarothsky¹² et Paulo de Czeschowo¹³ prelatis et canonicis dicte eclesie in dicto loco capitulari et capitulariter congregatis ac capitulum facientibus, in mei notarii publici et testium infrascriptorum presencia constitutus personaliter honorabilis vir, dominus Benedictus Mathie archidiaconus Lanciciensis¹⁴ tenens suis in manibus literas prefati domini archiepiscopi, ipsius sigillo rotunde figure, intus de rubea, extra vero de comuni cera, in filis rubeis sericeis subappendente sigillatas manuque Pauli Stanislai de Brest clerici Wladislaviensis diocesis, publici imperiali auctoritate notarii¹⁵ scriptas et publicatas Gn(e)z(ne) de canonicatu sub expectacione prebende necnon dignitate, personatu ac officio in eadem eclesia Gneznensi vigore facultatis per eundem dominum nostrum papam prefato domino Nicolao archiepiscopo concesse et per ipsum dominum Nicolaum eidem domino Ben(e)dicto archidiacono sanccionem in se continentes unacum duobus instrumentis publicis, uno purificacionis seu insinuacionis literarum predictarum et recepcionis in canonicatum ipsius domini Benedicti, sub uno contextu de manu mea, et alio acceptacionis prebende vaccantis post mortem Nicolai Longi in dicta eclesia Gneznensi et provisionis eiusdem prebende, eciam sub uno contextu de manu Martini Pauli de Goloczicze clerici Gneznensis diocesis, publici dicta imperiali auctoritate notarii¹⁶, satisfaciendo regule cancellarii dicti domini nostri pape, acceptacionem et provisionem predictas de dicta prebenda prefati Nicolai Longi in dicta Gneznensi eclesia prefatis dominis Nicolao archiepiscopo necnon prelatis, canonicis capitulariter congregatis intimavit, insinuavit et publicavit. Super quibus omnibus et singulis prefatus dominus Benedictus peciit sibi fieri et confici a me notario publico infrascripto unum vel plura, [s. 494] publicum vel publica instrumentum vel instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, mense, die, hora et loco, quibus supra, presentibus honorabilibus viris, dominis Johanne Pella preposito Crusviciensi¹⁷, Vincentio archidiacono Vneyoviensi¹⁸ et Nicolao de Gosczino canonico Sancti Georgii in castro Gneznensi¹⁹ testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Andreas Bogussii de Crossino clericus Vladislauiensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius²⁰, quia predictarum acceptacionis et provisionis intimacioni et publicacioni aliisque omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideo negociis aliis arduis occupatus per alium fideliter scribi procuravi, manu propria hic me subscribens, in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando.

¹Quarto w podstawie nie budzi wątpliwości. Jan XXIII został koronowany 25 maja 1409, a więc 25 maja 1414 zaczyna się piąty rok jego pontyfikatu.

²Wincenty z Marcinkowa.

³Michał z Krowicy.

⁴Mikołaj z Kik.

⁵Świętopełk syn Hektora z Zadusznik, zw. Koszyszko, Kosisko, kantor krak. 1395-1409, kanclerz gnieźn. 1409-26, zm. 1426/27 (KDW VII nr 646/2; BullPol III nr 843).

⁶Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik.

⁷Piotr syn Wojciecha z Kobylina dziekan pozn. 1398-1428, kanonik praski, gnieźn., wrocławski, krak., włocławski, zm. 1428 (KDW IX nr 1094/1).

⁸Mikołaj Górka.

⁹Zapewne Marcin Chrapek (Chrupek) kanonik gnieźn. 1401-29 (KDW VIII nr 863/16).

¹⁰Alberyk syn Stanisława z Modły kanonik gnieźn. 1404-30, sekretarz królewski, zm. 1430/31 (KDW IX nr 1129/16).

¹¹Blizbor syn Dziersława z Kwiatkowa notariusz królewski, kanonik gnieźn. i kal. 1404, pozn. 1407, zm. 1415/16 (WSB s. 58-59).

¹²Mikołaj Jarocki (niegdyś z Jarocina) z Czeszewa kanonik gnieźn. 1405, archidiakon kal., kanonik krak., zm. 1433 (KDW IX nr 1092/3; AAG ACap. B 14 k. 148v).

¹³Paweł syn Marcina z Czechowa (koło Czerniejewa) kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1409, archidiakon śremski 1421, pleban w Kłodawie, zm. 1428/29 (KDW IX nr 1094/8).

¹⁴Benedykt z Modły.

¹⁵Notariusz Paweł z Brześcia skądinąd nie znany.

¹⁶Marcin syn Pawła z Gołocic wyst. od 1412, notariusz publiczny 1414-29 (Not. nr 330).

¹⁷Jan Pella (Pełła) syn Alberyka z Niewiesza prepozyt kruszwicki 1403, potem biskup włocławski 1421, zm. 1428 (Radzimiński II s. 74-76).

¹⁸Wincenty syn Tomisława z Sierakowa archidiakon uniejowski 1399-1424, altarysta gnieźn. (BullPol III s. 291, IV s. 559).

¹⁹Mikołaj Goszczyński.

²⁰Andrzej syn Boguszy z Kruszyna. [Ju]

Dokument Nr 1890

Gniezno, [ok. 21 października 1414]

Arcybiskup gnieźnieński zawiadamia, że ustanowił kanonika gnieźnieńskiego Mikołaja Strzeszkowica z Łagiewnik swym wikariuszem in spiritualibus et temporalibus oraz oficjałem z powodu swojego wyjazdu na sobór w Konstancji.

Kop.: Kal. 9175, s. 106-109. Tytuł: Forma constitucionis vicarii in spiritualibus et temperalibus [!] per archiepiscopum euntem ad Curiam Romanam et omnium bonorum generalem.

Uw.: Dok. pozbawiony daty. Nominacja Mikołaja Strzeszkowica na gnieźn. oficjała i wikariusza generalnego miała miejsce 21 października 1414; nastąpiła z powodu wyjazdu dotychczasowego oficjała, Michała z Krowicy, na sobór do Konstancji (GąsSkOf s. 76). Data ta wyznacza i czas spisania niniejszego dok.

Nicolaus divina et Appostolice Sedis providencie^a sancte (Gneznensis^b) ecclesye archiepiscopus universis et singulis in Christo^c patribus, dominis Cracouiensi, Wrat(islauiensi), Wlad(islauiensi), Poznaniensi, Plocansi^d et Lubucensi episcopis, suffraganeis nostris ac venerabilibus et discretis viris abbatibus, abbatissis, decanis et scolasticis, archidyaconis, cantoribus, custodibus, thezaurariis, canonicis, prioribus, gwardianis ceterisque prelatis personatus, officia seu dignitates quecumque obtinentibus cathedralium seu conventualium ecclesiarum, necnon ecclesiarum parochialium rectoribus, altaristis, vicariis perpetuis et generaliter omnibus et singulis clericis curatis et non curatis secularibusque utriusque sexus personis nostre et dictorum nostrorum [s. 107] sufraganeorum episcoporum dyocesum et provincie Gneznensis et insuper et specialiter nostrorum cast(r)orum capitaneis, burgrabiis, thenatoriis^e civitatum et villarum, et villarum mense nostre archiepiscopalis incolis et aliis omnibus cura temporali nobis subiectis reddituariis, censuariis in civitatibus dict(e) et^d diocesis ubilibet constitutis salutem et sinceram in Domino caritatem in omnium Salvatore. Cum idem Salvator noster Deus homo factus, a Patre descendens, oves perditas fuso sangwine proprio invenit et custodire fecit inventas sibi corregnantas^f dicens principi appostolorum: "Pasce oves meas!"¹, cum igitur ipsa cura pastoralis inter alia officii nostri subditis nobis iure metropollitico iuberet comodius involare^g ipsorumque perriculis obviare ac procere^h magens^d laboribus et expensis, de loco ad locum, de dy(o)cesi ad dy(o)cesem suffraganeorum nostrorum pro nostris ac eorum negociis moveri et maxime ad concilium generale in civitate Constan(ciensi) modo celebrando vocati constitutiⁱ nos opportet, ut et sic ea, que iurisdicionis nostre noscuntur esse in predictis civitatibus dyocesum suffraganeorum nostrorum et ipsorum subditorum iure matropollitico^d et provincie iuxta traditam nobis dispensacionis officium personaliter exercere nequeamus, eapropter ipsorum subditorum comodius invigilare et obviare periculis ac eorum sumptibus et expensis parcere cupientes, de consilio venerabilium fratrum nostrorum capituli Gneznensis, honorabilem fratrem nostrum carissimum, dominum N(icolaum) Strezs(conis) canonicum nostre ecclesie Gneznensis, presbiterum ibidem, iurisperitum et ydoneum, prout de cuius legalitate et industria plurimum experti fuimus, ad supplendum nostrum ac dicte nostre ecclesie Gneznensis vicarium in spiritualibus et temporalibus necnon officialem generalem nominavimus, elegimus, constituimus et ordinamus per presentes, eidem domino N(icolao) plenam et omnimodam facultatem, omnem iurisdiccionem nobis tam iure metropollitico, quam ordinario in subditis nostris competentem in civitate Gneznensi et alias, ibi sibi comodius expedire videbitur, et ipsos subditos, cuiuscumque status, gradus, condicionis aut preeminencie extiterint, coram eo citandi et evocandi, causas quascumque perwas^d et magnas, civiles et criminales, ordinarias, appelacionum, delegat(ionum) et subdelegat(ionum) et alias, quascumque ad nos et nostram ad ecclesiam metropolliticam Gneznensem de iure vel conswetudine et alias quamlibet^j devolutas et devolvendas, iudicio spirituali vel seculari pro^k se vel alium seu alios audiendi, [s. 108] decidendi et fine debito terminandi, sentencias interlocutorias, diffinitivas et quascumque alias pronuncciaciones et decreta pronuncciandi, fe(re)ndi, confirmandi vel infirmandi, execuciones debite demandandi, audiendi in causis, casibus nobis a iure reservandis absolvendi et in vot(is) dispensandi absoluciones et dispensaciones et in aliis, que ad vicariatus in spiritualibus et temporalibus officium pertinent, vices suas comittendi, suffraganeos quoque ad consecrandum sanctum crisma et oleum aut sacras moniales et clericos ordinandi, ecclesias consecrandi, evocandi, constituendi et ordinandi, beneficia quecumque ecclesiastica ad collacionem, provisionem seu quamvis aliam disposicionem nostram spectantibus^l cum cura vel sine cura personis ydoneis sine tamen preiudicio nostro et personarum, que a nobis semper super hu(i)usmodi beneficiis vigore indulti obtinent literas graciarum, conferendi et comendandi, resignaciones quorumcumque^d et permutaciones beneficiis^ł quorumcumque et iuramenti a quibuscunque personis permuttare aut resignare volentibus, quod in ipsis permutacionibus, resignacionibus f(r)aus, dolus, nec aliqua symoni(a)ca posicio non interveniat, exigendi et recipiendi, ad ipsaque beneficia et quecumque alia ^m-n

vocancia et vocatura

personas, post quoscumque seu quibuscumque^d personas presentatas observato iuris ordine investiendi et confirmandi ac ipsis personis de fructibus, redditibus et obvencionibus universis beneficiorum huiusmodi per quoscumque reddituarios et censuarios responderi mandandi et compellendi, monestaria^d et ecclesias et alia loca beneficiorum quecumque
et personas, in quibuscumque ius visitacionis nobis de iure competit vel competere poterit in futurum, visitandi et eorum defectus supplendi, corrigendi, reformandi, confessiones in fore^o penitencie a personis quibuscumque confiteri volentibus audiendi et in casibus nobis a iure reservatis et in loca emiss(a) absolvendi, dispensandi et penitencias salutares pro modo culpe iniungendi, personis infamatis purgacionem canonicam indicendi et insontes ad famam restituendi, rebelles sceleratos, contumaces, malefactores et quocunque delinquentes per censuram ecclesiasticam compellendi, cohercendi, corrigendi et puniendi et penas quascumque, circa tamen effusionem sangwinis et menbri^d mutilacionem et alias a iure concessas infligendi, ab officiis et beneficiis suspendendi, privandi et amovendi, in personas quascumque excomunicaciones, in capitulo^p vero, collegya et conventus [s. 109] suspensionis, in loca, civitates, villas, opida, universitates et castra interdicti sentencias et alias censuras^q ecclesiasticas rite proferendi, promulgendi^d, absolvendi, tollendi et relexandi^d, castrorum, opidorum, villarum, hereditatum et aliorum bonorum mense nostre archiepiscopalis possessionem recipiendi ac ipsa nomine nostro tenendi, regendi, gubernandi defendendive, procurandi, limitandi, locandi et reformandi, census, fructus, redditus, iura, obvenciones universas de dictis opidis, villis et hereditatibus et quibuscumque aliis bonis mense nostre archiepiscopalis nomine nostro exigendi, tollendi, levandi et recipiendi, et de perceptis quittandi et pactum de ulterius non petendo faciendi, coram quocumque seu quibuscumque iudice et iudicibus contra qua(m)cumque seu quascumque personas in iudicio spirituali vel seculari pro dictis bonis mense nostre archiepiscopalis agendi, accionibus et querelis quibusvis respondendi, defendendi et causas seu negocia quecumque cum omnibus solempnibus clausulis et punctis iudicialibus in iudicibus^r spiritualibus et secularibus fieri conswetis terminandi et pertractandi, iuramenta quecumque licita et honesta in animam nostram prestandi, in premissis vero omnibus et aliis, (que^b) ad nostrum officium in spiritualibus et domin(i)um in temporalibus pertinent et que per ipsum dominum N(icolaum) exerceri non possunt seu in quibus specialiter auctoritas nostra requiritur, aut eciam ipse dominus N(icolaus) personaliter interesse non poterit vices nostras ac suas, quociens expeditus fuerit, aliis comittendi, et generaliter omnia et singula faciendi et exercendi, que circa premissa et ad officium nostrum fuerint quemlibet^j opportuna. Ac si que in premissis fecimus vel alii fecerint ex comissione nostra, per hac^s predictum dominum Nicolaum ^t-u

volumus et intendimus

in^v quolibet premissorum acta, facta et ordinata rite forent, rata et grata habemus et auctoritate domino^d immobiliter volumus observare. Que omnia et singula vobis et cuilibet vestrum notificamus, insinuamus et ad vestram noticiam deducimus et deduci volumus per presentes. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras litteras per notarium infrascriptum scribi et publicari mandavimus nostrique sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum Gnezne ^w-x

die etc., anno Domini, indicione septima, pontificatu sanctissimi, anno ipsius quinto

, in summa missa in capitulari dicte eclesye Gneznensis, presentibus venerabilibus et honorabilibus viris, dominis M., O., F. testes^y circa premissa, vocatis etc.

^atak Kop., zamiast providencia

^bbrak Kop.

^cwypisane w całości Kop.

^dtak Kop.

^etak Kop., zamiast tenutariis

^ftak Kop., zamiast corregnandas

^gtak Kop., zamiast invigilare

^htak Kop., zamiast parcere

ⁱtak Kop., zamiast constitui

^jtak Kop., zamiast quomodolibet

^ktak Kop., zamiast per

^ltak Kop., zamiast spectancia

^łtak Kop., zamiast beneficiorum

^m-ntak Kop., zamiast vacancia et vacatura

^otak Kop., zamiast foro

^ptak Kop., zamiast capitula

^qpowtórzone Kop.

^rtak Kop., zamiast iudiciis

^stak Kop., zamiast hunc

^t-utak Kop., słowa wydają się w tym miejscu zbędne

^vnast. nieskreślone et Kop.

^w-xtak Kop., bez zaznaczenia oczywistych tu opustek

^ytak Kop., zamiast testibus

¹Cytat z ewangelii według św. Jana 21, 16-17. [Ju]

Dokument Nr 1891

[Kalisz], 8 lutego 1415

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Hennik zapisała czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 103-104. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Johannes Renis prothoconsul, Paulus Golysch, Martinus Hediloff, Erasmus Markgrafe, Jaczko et Vincencius institoris consules Kalisienses tenore presencium publice recognoscimus, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Nicolai Cranch, Nicolai Clensmed, Close braseatoris, Hannuth arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Radost [s.104] et Pecze, coram Petro Bochner advocato¹, constituta in bannito iudicio famosa domina Margaretha Hennikynne nostra concivis resignavit rite ac racionabiliter vice et nomine Katherine filie sue legitime pye recordacionis mediam marcam census annui in et super domo Bartholomei Gremil concivis nostri in civitatis nostre circulo sita, vicinam^a domui Johannis Brechtil, quam mediam marcam census prefata domina Katherina in ultima sua voluntate, licet langwens corpore, tamen compos racione, ad missam Sancte Marie Virginis gloriose dedit, contulit et donavit ob salutacionem ac remedium ipsius anime ac omnium suorum progenitorum, quam singulis diebus in eclesia parrochiali Sancti Nicolai Episcopi et Confessoris gloriosi predicte nostre civitatis Kalis ad laudem et honorem omnipotentis Dei ac Beate Marie genitricis eius decantare tenentur, solvendam atque dandam annis singulis, in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos usualis monete Polonicalis, medietatem religiosis viris et dominis, preposito in dicta eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et suis fratribus, canonicis regularibus ordinis sancti Augustini de monasterio Wrat(islauiensi) in Arena, qui sunt vel qui pro tempore fuerint, missam eandem celebrantibus, et reliquam medietatem scolaribus eiusdem scole, eandem missam cantantibus, de anno ad annum, quousque dictus Bartholomeus Gremil aut heredes seu ipsius legitimi succes(so)res eandem mediam marcam census pro quinque marcis prenominat(e) Polonicalis monete duxerit seu duxerint reemendam. Et quandocumque ipse census reemptus fuerit, pecunia pro eo soluta ad sacras edes cum scitu et consensu dominorum consulum tunc existencium debet deponi et fideliter conservari, donec alter census eque certus et eque bonus pro eadem fuerit comparatus, quem censum extunc, prout exnunc prefata domina Katherina filia predicte domine Margarethe legitima, que fuit testatrix ipsius testamenti, ad prefatam missam Beate Marie Virginis deputavit ewis temporibus duraturum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum beate Dorothee Virginis anno Domini millesimo CCCC^o quintodecimo.

^atak Kop., zamiast vicina.

¹Władze Kalisza kadencji 1414/15: burmistrz Jan Renis, rajcy: Paweł Golisz, Marcin Heydloff, Erazm Margref, Jaćko, Wincenty kramarz, ławnicy: Mikołaj Kranch, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Jan Hanut, Jan Rusowski, Mikołaj Radost, Piotr Piecz, wójt Piotr Bochner. [Ju]

Dokument Nr 1892

Turzysk, 3 czerwca 1415

Król Władysław Jagiełło poleca staroście generalnemu Wielkopolski, by rozstrzygnięcie sprawy pewnej poręki u Żydów kaliskich odłożył do przybycia króla.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 2, k. 221v (góra karty oddarta i oklejona papierem, co powoduje ubytki tekstu). Wpis na roczku poprzedzającym roczek z 24 września 1415 r.

[^a-b

Wladislaus Dei gracia rex Polonie

.] ^c-d

Strennuo et nobili Johanni de Sczeccoczini castellano Lublinensi, capitaneo Maioris Polonie generali, militi nostro fideli dilecto

¹. [...^e] fidel[...^f] percipias ip[...^g] astringas [...^f] divissorum^h patris Andree predicti² q[...^e] quondam debito et usura [...^g] in et extra Regnum offerat nec deportet. ^i-j

Si vero literas extra Regnum iam deportavit Iudeus predictus, extunc ipsum vel eius cognatos ad reportandum literas huiusmodi in Regnum arceas et compellas

. Insuper comittimus fidelitati tue, ut fideiussores eosdem et fideiussorem Andree Zegotham² ad instanciam Iudei predicti, si eis accionem moverit, iudicare non debeas nec permittas ita diu, quousque in terris Maioris Polonie fuerimus constituti Deo duce. Datum in Thurziscze³ feria secunda infra octavas Corporis Cristi anno Domini M^o quadringentesimo XV.
Dominus rex per se.

^a-btytulatura wzorowana na innych dokumentach inhibicyjnych

^c-dfragment należący niewątpliwie do inskrypcji, w Kop. wpisany osobno, poniżej dok.

^ebrak 2-3 słów Kop.

^fbrak kilku lub kilkunastu słów Kop.

^gbrak 1-2 słów Kop.

^htak Kop.

^i-jw Kop. dopisane osobno, z odsyłaczem do odpowiedniego miejsca w tekście

¹Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski, starosta generalny Wielkopolski 1415-19.

²Andrzej i Żegota nie zidentyfikowani.

³Turzysk koło Kowla na Wołyniu. Data zgodna z itinerarium królewskim. [Ju]

Dokument Nr 1893

Konstancja, 17 sierpnia 1415

Sobór w Konstancji poleca oficjałowi gnieźnieńskiemu zbadać sprawę wsi Sulanki, którą Jan biskup lubuski sprzedał Krystynowi i Kiełczowi z Rudzicy.

Kop.: Kal. 9175, s. 622-623. Tytuł: Comissio de concilio Constan(ciensi).

Uw.: Dok. tego nie zna BullPol III.

Sacrosancta et generalis synodus Constanciensis dilecte^a ecclesie filio, officiali Gneznensi salutem et Dei omnipotentis benediccionem. Racioni congruit et convenit honestati, ut ea, que Romani pontifices gracia processerunt, licet tempore, quo papatui prefuit, littere apostolice confecte non fuerint, super illis suum consequantur effectum, sane dudum pro parte dilectorum ecclesie filiorum, nobilium virorum Cristini et Kelconis de Rudzycza fratrum, domicillorum^a Gneznensis diocesis¹ Baldassari tunc Johanni pape XXIII exposito, quod olim venerabilis frater Johannes episcopus Lubucensis² mature prependens^b, quod ipse et predecessores sui, qui fuerunt pro tempore episcopi Lubucenses, de villa Sulonczicze in districtu Kazimirz eiusdem diocesis³ constitute^c et tunc ad episcopalem mensam Lubucensem legittime pertinente, utpote habitatoribus deserta, infra LX annos tunc proxime preteritos aliquam utilitatem habere non poterant, ac cupiens in ea parte condicionem mense meliorem efficere antedicte, ad id eciam dilectorum ecclesie filiorum capituli Lubucensis accedentibus consilio et assensu, eandem villam cum omnibus iuribus et pertinenciis suis prefatis domicellis pro centum marcarum grossorum monete Pragensis numeri Polonicalis summa vendiderat et, in quantum poterat, transtulerat in eosdem, per ipsas^d ac illorum heredes et successores, qui eciam propterea Johanni predicto ac successoribus suis pro tempore existentibus Lubucens(ibus) episcopis quedam obsequia tunc expressa sub certis modo et forma similiter tunc expressis exhibere tenerentur, perpetuo possidendam, nonnullis aliis clausulis^e racionabiliter tunc adi(e)ctis, prout in quibusdam autenticis literis inde confectis, episcopi et capituli predictorum sigillis imminentibus, dicebantur plenius contineri, et pro parte dictorum domicellorum asserencium, sumam in utilitatem evidentem ipsius mense conversam et condicionem huiusmodi propterea meliorem effectum existere, dicto Baldassari tunc pape humiliter supplicato, ut vendicioni, translacioni necnon aliis adiectis huiusmodi robur apostolice confirmacionis adycere de benignitate apostolica dignaretur. Idem Baldassar tunc papa dictis supplicacionibus annuens, videlicet VIII Kal(endas) Marcii, pontificatus sui anno quinto [22 II 1415]⁴, voluit et concessit certo iudici dari in mandatis, ut, si esset ita, vendicionem et translacionem necnon alia a dicta huiusmodi auctoritate apostolica confirmaret. Ne autem dicti domicelli voluntatis et concessionis predictarum pro eo, quod super illis ipsius Baldassaris tunc pape litere confecte non fuerunt, [s. 623] frustrentur effectu, volentes et auctoritate presencium decernentes, quod voluntas et concessio predicte perinde a dicta die, videlicet VIII Kal(endas) Marcii, sorciantur effectum ac si super illis littere dicti Baldassaris tunc pape sub ipsius diei data confecte fuissent, prout superius enarratur, quodque presentes littere ad proband(um) plene voluntatem et concessionem predictas ubique sufficiant, nec ad id probacionis alterius adminiculum requiratur, discrecioni tue per scripta nostra mandamus, quatenus de premissis omnibus et singulis ac eorum circumstanciis universis auctoritate nostra te diligenter informes, et si per informacionem huiusmodi vendicionem et translacionem predictas in eandem utilitatem inveneris mense, ut premittitur, cedere memorate, super que tuam conscienciam oneramus, cum a dictis huiusmodi dummodo illa racionabiliter processerint, ut per prefatum nec canonicis obvient institut(is), easdem vendicionem et translacionem auctoritate predicta confirmare procures supplendo omnes defectus, si qui forsitan intervenerint in eisdem. Datum Constancie XVI Kal(endas) Septembris anno a nativitate Domini M^o CCCC^o quintodecimo, Apostolica Sede vacante.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast perpendens

^ctak Kop., zamiast constituta

^dtak Kop., zamiast ipsos

^eodczyt niepewny

¹Rudzica par. Morzysław, na pn.-wsch. od Konina (Koz. 5 s. 259). Krystyn i Kiełcz wyst. także 1419 (Łaski, Liber beneficiorum I s. 236-238), a Krystyn (czy ten sam?) również 1398 (SHGWlkp.).

²Jan Borsnicz biskup lubuski 1397, potem arcybiskup ostrzyhomski 1420-23 (Eubel, Hierarchia, I s. 313, 465).

³Sulanki par. Gosławice (Koz. 5 s. 368) w kluczu Kazimierz Biskupi biskupów lubuskich.

⁴Bulla nie znana. Jan XXIII został deponowany przez sobór 29 maja 1415. [Ju]

Dokument Nr 1894

[Kalisz], 18 października 1415

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Hanut łucznik zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 87-88. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 86: Secuntur domini Nicolai in eclesia Sancte Marie altariste).

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch preconsul, Johannes Renis, Petrus Bochner, Erasmus Markgrafe, Jaczko et Vincencius institoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Martini Hedloff, Nicolai Clensmed, Cloze braseatoris, Johannis Rusowski, Johannis Beserich necnon Nicolai Radost, coram Nicolao Cranch advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus vir Hanuth arcuficis², concivis et collega noster, sanus mente et corpore existens, non compulsus, nec deceptus, nec aliquo errore devio seductus, sed sponte, libere ac voluntarie ac iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, mediam marcam census annui in et super domo sua in civitatis nostre circulo sita, vicinam^a domui Henrici Mundelynne, que olim Vincencii de Costrzino nostri concivis pye memorie fuisse dinoscitur, rite et racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis in et super festo nativitatis sancti Johannis Baptiste [24 VI], usualis monete Polonicalis tunc currentis, discreto viro, domino Martino Baran altariste collegiate eclesie Beate Marie Virginis gloriose nostre civitatis predicte et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum, quousque prefatus Hanuth arcuficis aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis grossorum Pragensis monete et Polonicalis numeri consuete^b duxerit seu duxerint reemendam, censu tamen persesso iuxta ratam temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima [s. 88] post festum sancte Hedwigis Electe sub anno Domini millesimo quadringentesimo quintodecimo.

^atak Kop., zamiast vicina

^btak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1415/16: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Jan Renis, Piotr Bochner, Erazm Margref, Jaćko, Wincenty kramarz, ławnicy Marcin Heydloff, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Jan Rusowski, Jan Beserich, Mikołaj Radost, wójt Mikołaj Kranch.

²Jan Hanut. [Ju]

Dokument Nr 1895

[Kalisz], 22 listopada 1415

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wójt kaliski Mikołaj Kranch zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 102-103. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Paulus Golysch preconsul, Johannes Renis, Petrus Bochner, Erasmus Markgrefe, Jaczko necnon Vincencius institoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Martini Hedloff, Nicolai Clensmed, Cloze braseatoris, Hanuth arcuficis, Johannis Rusowski, Johannis Beserich et Nicolai Radost, in bannito iudicio, Nicolao Cranchi advocato nostre civitatis existente¹, constitutus presencialiter in bona mentis et corporis valitudine honestus vir Nicolaus Cranch predictus, protunc adwocatus nostre civitatis, non compulsus, non deceptus, nec aliquo errore devio seductus, sed sponte, libere et voluntarie ac iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, mediam marcam census annui in et super domo sua in civitatis nostre circulo sita, vicina domui Andree Candzorka, ac super omnia bona sua mobilia et i(m)mobilia, presencia et futura, que habet et possidet in civitate aut extra, penitus nichil excluso, rite et racionabiliter resignavit ad missam Beate Marie Virginis, quam singulis diebus in parrochiali eclesia Beati Nicolai Episcopi et Confessoris predicte nostre civitatis Kal(is) ad laudem et honorem omnipotentis Dei ac sancte Marie genitricis eius tenentur decantare, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos currentis monete, medietatem religiosis viris, dominis preposito in dicta parrochiali eclesia Sancti Nicolai Episcopi et suis fratribus, canonicis regularibus ordinis beati Augustini de monasterio Wrat(islauiensi) in Arena, qui sunt vel pro tempore fuerint, missam eandem celebrantibus, et reliquam vero medietatem scolaribus eiusdem scole, missam eandem cantantibus, de anno ad annum tamdiu, quousque dictus Nicolaus Cranch aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis prenominate monete Polonicalis tunc currentis duxerit seu duxerint reemendam. Et quandocunque ipse census reemptus fuerit, pecunia pro eo soluta ad sacras edes cum scitu dominorum consulum tunc existencium debet deponi et fideliter conservari, donec alter census eque certus et eque bonus pro eadem pecunia fuerit comparatus, quem censum extunc, prout exnunc prefatus Nicolaus Cranch [s. 103] ad prenominatam missam Sancte Marie Virginis deputavit ewis temporibus duraturis. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla ex certa nostra sciencia presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ipso die beate Cecilie Virginis sub anno Domini millesimo CCCC^o quintodecimo.

¹Władze Kalisza kadencji 1415/16, zob. wyżej dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1896

Gniezno, 16 (17?) czerwca 1416

Oficjał gnieźnieński transumuje dokumenty dotyczące parafii w Stawie.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Wiz. 2. s. 223-225 (Acta visitationis archidiaconatus Calissiensis 1607). Tytuł: Ereccio ecclesie parochialis Stauensis.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 4.

In nomine Domini amen. Nos Benedictus archidiaconus Lanciciensis necnon canonicus et officialis sanctae Gnesnensis ecclesiarum¹ (^a-b

notum facimus

) universis et singulis, quibus expedit, praesentium notitiam habituris, quomodo in nostra notariique publici et testium infrascriptorum praesentia constitutus honorabilis vir, dominus Simon canonicus collegiatae Lanciciensis et rector parochialis in oppido Staw ecclesiarum² quasdam duas literas sub titulo et sigillo bonae memoriae domini Jaroslai olim archiepiscopi Gnesnensis, sanas, salvas, non vitiatas, non cancellatas, sed omni prorsus vitio et suspicione carentes nobis exhibuit et produxit. Quarum unius tenor sequitur in haec verba:
[następuje dok. arcybiskupa gnieźn. Jarosława z daty: Kalisz, 9 lipca 1343 - wyżej, nr 1727].
[s. 224] Deinde sequitur tenor alterius privilegii:
[następuje dok. arcybiskupa gnieźn. Jarosława z daty: Opatówek, 1 lutego 1346 - wyżej, nr 1728].
[s. 225] Post quarumquidem literarum exhibitionem et praesentationem memoratus dominus Simon, ne dictae literae vetustate earum corrumperentur aut casu fortuito deperdantur, nobis cum instantia supplicavit, quatenus ipsas literas per notarium infrascriptum exemplari, transsumi et in publicam formam redigi mandaremus, interpositis ad hoc nostris ordinaria auctoritate et decreto. Nos itaque praescriptis literis visis et sigillis ipsis subappendentibus diligenter conspectis ac eisdem sigillis, cuius esse dicuntur, comp(roba)tis, petitionem praedicti domini Simonis iuri utpote et rationi consonam attendentes, quodque iusta petentibus non est denegandus consensus, praedictas literas per Andream notarium publicum nostrumque et causarum coram nobis scribam infrascriptum³ exemplari, transsumi ac in formam publicam redigi, nihil addendo, nihil minuendo, quod sensum mutaret vel variaret intellectum, mandamus sicque nostram auctoritatem ordinariam interposuimus et interponimus ac decretum, volentes et per haec scripta decernentes, quod eisdem literis transsumpt(i) in iudicio et extra stetur, credatur fidesque plenaria adhibeatur ac si litterae appareant originales. In quorum omnium fidem et testimonium praemissorum praesentes nostras literas seu praesens transsumptum scribi et publicari nostrique officiolatus sigilli, quo ad causas utimur, appensionem^c iussimus communire. Actum et datum Gnesnae in domo habitationis nostrae, die Martis decima septima mensis Junii⁴ anno Domini millesimo quadringentesimo sextodecimo, Sede Apostolica per depositionem Joannis olim papae vicesimi tertii pastore carente, hora quasi tertiarum, praesentibus ibidem venerabilibus et discretis viris, dominis Nicolao custode et vicario in spiritualibus dictae ecclesiae Gnesnensis⁵ necnon Gotardo in Zneyna⁶, Bartholomaeo in Gora vicariis⁷ et Joanne Stanislai de Czernelino notario publico⁸, testibus circa premissa.
Et ego Andreas Bogusii de Cruszino clericus Wladislauiensis dioecesis, publicus auctoritate imperiali notarius et causarum coram praefato venerabili viro d(omino) Benedicto vicario et officiali scriba³, quia praedicta sic fieri vidi et audivi etc., etc.

^a-bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast appensione

¹Benedykt z Modły.

²Szymon ze Stawu.

³Andrzej syn Boguszy z Kruszyna.

⁴Dzień 17 czerwca przypadał w 1416 r. we wtorek, nie w środę. Takie pomyłki częste w datacjach konsystorskich.

⁵Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik.

⁶Gotard wikariusz w Żninie skądinąd nie znany.

⁷Góra, wieś par. pod Żninem. Wikariusz Bartłomiej skądinąd nie znany.

⁸Jan syn Stanisława zapewne z Czerlejna (Czerlenina, na pd. od Kostrzyna) notariusz publiczny, skądinąd nie znany. [Ja]

Dokument Nr 1897

[Kalisz], 4 września 1416

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jakusz Długi zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 86. Tytuł: Secuntur domini Nicolai in eclesia Sancte Marie altariste.

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch preconsul, Johannes Renis, Petrus Bochner, Erasmus Marggrafe, Jaczko et Vincencius institoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Martini Hedloff, Nicolai Clensmed, Close braseatoris, Hanuth arcuficis, Johannis Rusowsky, Johannis Beserich et Nicolai Radost^a, coram Nicolao Cranch advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Jacusschius Longus noster concivis, non compulsus, non deceptus, nec aliquo errore devio seductus, sed sponte, libere et voluntarie ac iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, mediam marcam census annui in et super domo sua in platea Piscorze(uiensi) ex opposito Nicolai doleatoris alias Kakadech sita, rite ac racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis in et super festum beati Michaelis Archangelis^b [29 IX] per annum inchoandum, currentis monete, honorabili viro, domino Martino Baran altariste eclesie collegiate Beate Marie Virginis nostre civitatis predicte et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum, quousque dictus Jacusschius aut heredes seu ipsius legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis usualium^b monete duxerit seu duxerint reemendam. Quod altare Nicolaus Sczudlo quondam concivis noster ob salutem anime sue ac suorum progenitorum in pretacta eclesia collegiata de novo fundavit et post decessum predicti domini Martini Baran, cui domini consules Kalisienses protunc consilio presidentes mere propter Deum legaverunt seu donaverunt, qui sunt veri et legitimi collatores altaris predicti, prout lucidius in publico instrumento continetur. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ante festum Nativitatis Beate Marie Virginis sub anno Domini millesimo CCCC^o sextodecimo.

^adopisane na marginesie Kop.

^btak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1415/16, zob. wyżej, dok. nr 1894. [Ju]

Dokument Nr 1898

[Kalisz], 15 stycznia 1417

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Marcin z żoną Heleną zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi synowi Mikołaja Gebauer.

Kop.: Kal. 9176, s. 70. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Secuntur litere domini Jacobi).

Nos consules Kalisienses Paulus Golisch preconsul, Martinus Hedloff, Erasmus Markgrefe, Jaczko, Vincencius institor, Martinus sartor tenore presencium recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Close braseatoris, Hanuth arcuficis, Mathie Bochner, Johannis Rusowski, Beserich, Nicolai Radost¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Martinus braseator noster concivis cum Helena consorte sua legitima, non compulsi, non decepti, nec aliquo errore devio seducti, sed sponte, libere ac voluntarie ac iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignaverunt rite ac racionabiliter mediam marcam census annui in et super domo ipsorum in platea Thoruniensi penes domum Stephani carnificis sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festo Purificacionis Beate Virginis Marie [2 II] per annum inchoandum, usualis monete, honesto viro Nicolao filio Nicolai Gebauwer nostro similiter concivi suisque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum, quousque dictus Martinus braseator aut Helena uxor sua legitima vel heredes seu ipsorum legitimi successores eandem mediam marcam census pro quinque marcis usualium monet(arum) duxerit seu duxerint reemendam. Hec adicientes expresse, quod quandocumque dictus Nicolaus Bebauwer^a ad annos perfeccionis pervenerit et suam pecuniam habere voluerit et dominum Martinum aut Helenam consortem suam legitimam vel heredes ipsorum monuerit, extunc infra spacium medii anni a monicione huiusmodi computando continue ipse census debet redemi integraliter et plenarie omni sine contradiccione. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ante festum beate Prisce Virginis sub anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo decimo septimo.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji1416/17: burmistrz Paweł Golisz, rajcy: Marcin Heydloff, Erazm Margref, Jaćko, Wincenty kramarz, Marcin krawiec, ławnicy: Mikołaj Klose, Jan Hanut, Maciej Bochner, Jan Rusowski, Jan Beserich, Mikołaj Radost. [Ju]

Dokument Nr 1899

Kiszewo, 17 marca 1417

Niemierza z Kiszewa nadaje sołtysowi w Krężołach pół łana.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Gr. 118, k. 123-123v. Wpis w 1570 r., wg opieczętowanego pergaminowego or.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Nimierza haeres in Kyssewo et in Crenzoly¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis praesentium noticiam habituris, cupientes bona nostra in meliorem deducere [k. 123v] conditionem, sani mente et corpore existentes, proprio ac aliorum amicorum usi consilio, de propria, libera et spontanea voluntate totam medietatem unius mansus^a agri in villa Kręzoly, quam olim dedimus haeredibus de Skrzethusz² pro altera haereditate, cum omni iure, dominio, prout ceteri cmethones ibidem tenent, cum omnibus usibus, fructibus, proventibus, pascuis ceterisque cum omnibus utilitatibus, pertinentiis et obventionibus universis ad eandem medietatem mansus^a agri spectantibus, nihil iuris pro nobis aut nostris successoribus paenitus reservan(do), Mathiae Candziorowy sculteto de Kręzoly³ et suis posteris perpetuo damus, ascribimus et appropriamus nunc et in aevum tenendam, habendam, possidendam, utifruendam, vendendam, donandam, commutandam, alienandam et in usus beneplacitos convertendam, prout sibi et successoribus legittimis melius et utilius et uberius videbitur expedire, ipsumque Mathiam et suos posteros ab omnibus censibus, redditibus, contributionibus, laboribus, expedicionibus volumus fieri liberum et absolutum. In cuius rei testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Datum in Kissewo feria quarta post dominicam Oculi omnium anno Domini milesimo quadringentesimo decimo septimo, praesentibus strenuis et nobilibus viris et dominis Mosticio de Stęssewo castellano Posnaniensi⁴, Nicolao de Brodnicza iudice generali Posnaniensi⁵, Dobrogostio Colenskiey^a⁶, Joanne de Piotrowicze⁷ et aliis quamplurimis fidedignis.

^atak Kop.

¹Kiszewo, wieś par. nad Wartą, na pn.-zach. od Szamotuł i Krężoły par. Ryczywół, na pn.-wsch. od Rogoźna. Niemierza także z Bliżyc, Objezierza (SHGPoz. II s. 193-194, 451, III s. 339).

²Skrzetusz par. Ryczywół, na pd.-wsch. od Ryczywołu (Koz. 3 s. 204), wieś zamieszkała przez licznych drobnych dziedziców.

³Sołtys skądinąd nie znany (por. SHGPoz. II s. 452).

⁴Mościc ze Stęszewa.

⁵Mikołaj z Brodnicy (wieś par. na pn.-wsch. od Śremu) i z Błociszewa, kasztelan santocki 1401-15, sędzia ziemski pozn. 1415-19 (SHGPoz. I s. 63-64, 108).

⁶Dobrogost z Kolna (par. Kamionna, na wsch. od Międzychodu) i z Prusimia, wyst. od 1404, potem kasztelan kamieński 1427, zm. 1442/43 (SHGPoz. II s. 256-258).

⁷Jan zapewne z Piotrkowic par. Czempiń, gdzie wyst. 1406-26 (SHGPoz. III s. 673). [Ju]

Dokument Nr 1900

Kalisz, 19 i 20 kwietnia 1417

I. N. Wymienieni spadkobiercy Katarzyny żony mieszczanina kaliskiego Mikołaja syna Gotarda składają swój spór o spadek w ręce wymienionych arbitrów, którzy następnie wydają wyrok.

Kop.: Kal. 9175, s. 819-823. Tytuł: Instrumentum concordie Gothardi.

Uw.: Data pierwsza to dzień powołania sądu rozjemczego, druga - ogłoszenia wyroku. Obydwie te czynności zawarto w jednym I. N.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo decimo septimo, indicione decima, Sede Apostolica per deposicionem Johannis olim pape vicesimi tercii vacante, die vero Lune decima nona mensis Aprilis, hora terciarum vel quasi, in domo habitacionis famosi domini Nicolai Gotardi civi^a Calisiensis in circulo civitatis Calisiensis sitis^b¹, in mei notarii publici et terrestrium^c infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia constituti personaliter nobilis Nicolaus Dlugos de Godzanthkowo heres¹, suo et uxoris sue Jachne¹, et Nicolaus Lulik altarista ad Sanctum Nicolaum in Calisz², eciam suo nominibus, parte ex una et predictus Nicolaus Gotardi, eciam suo nomine, parte ex altera, non compulsi, non coacti, sed d(e) eorum libera et spontanea voluntate, volentes hincinde et inter se parcere sumptibus et expensis, quas fecerunt^d in iure spirituali ^e-f

et desuper

collacione altaris Corporis Cristi, quod predictus Nicolaus Lulik possidet et obtinet in predicta eclesia Sancti Nicolai in Calisz, necnon censibus eiusdem ^g-h

et predictum

Gotardum consumptis et suffocatis ac in iure seculari, iure Theutunico de et super certis pecuniarum summis, cingulis argenteis, tunicis, vestibus et aliis rebus domesticis necnon et domo predicta in Calisz post mortem Katerine, matris Jachne uxoris predicti Nicolai Dlugos et Barbare sororis sue minoris¹, derelictis, omnibus melioribus modo, via, causa, forma et ordine, quibus potuerunt et debuerunt, compromiserunt ac magnificos dominos Johannem de Sczekoczyny castellanum Lublinensem³, Jacussium Jaca de Vilczyna iudicem Kalisiensem⁴, Jurkonem de Luthynya castellanum Bechowiensem⁵, Johannem de Kwyathkowo venatorem Coninensem⁶ ac famosos Paulum Golischa proconsulem⁷, Martinum Heydloff, Herasmum Margrabia, Jaczkonem et Martinum sartorem, consules ac Nicolaum Kranchⁱ advocatum Calisienses, ibidem presentes et onus huiusmodi compromissi in se sponte suscipientes, in omnes et quemlibet eorum tanquam arbitros, arbitratores, laudatores, diffinitores et amicabiles compositores comoverunt de alto et basso, dantes eisdem et cuilibet eorum plenam potestatem simpliciter et de plano absque iuris scripto et figura iudicii procedendendi^j, cognoscendi et diffiniendi et amicabiliter componendi sentenciamque ipsorum arbitramentalem verbo [s. 820] vel in scripto proferendi et pronunciandi, stando vel sedendo, die feriata vel non feriata, iuris ordine servato vel non servato, recedentes et renunciantes omnibus et singulis appellacionibus, excepcionibus et provocacionibus ipsis de iure vel de facto competentibus et causis ac litibus quibuscumque, ubicumque ac coram quibuscumque iudicibus ordinariis, delegatis vel subdelegatis, et signavi^k coram venerabili viro, domino Benedicto archidiacono Lanciciensi necnon canonico et officiali sancte Gneznensis eclesie⁸ ac eciam advocato Caliszyensi, occasione premissorum pendentibus, quas littes^j partes predicte voluerunt habere pro mortuis et extinctis, ac aliis iuris remediis, per que pronuncciacioni, sentencie, laudo et arbitramento dictorum dominorum arbitrorum et compromissariorum posset contravenire aliqualiter et ^l-ł

de regali

. Promiserunt insuper prefati compromittentes michi notario publico infrascripto solenniter stipulanti vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest vel interesse poterit quomodolibet in futurum, compromissum huiusmodi et quitquid per dictos dominos arbitros et amicabiles compositores actum, factum, gestum, arbitratum, laudatum, pronunciatum, sentenciatum, compositum fuerit et diffinitum, ratum, gratum atque firmum perpetue tenere et habere et inviolabiliter observare huiusmodique pronunciacioni, sentencie, laudo, composicioni et arbitramento obedire, stare et parere ipsamque sentenciam, laudum, composicionem et preceptum emologare necnon unquam eis aut alicui articulo ex eis in parte vel in toto, verbo vel in scriptis contravenire neque huiusmodi compromissum revocare tacite vel expresse, directe vel indirecte, per se vel per alium seu alios aut submissam personam, sub pena duorum milium florenorum de Hungaria auri boni et iusti ponderis, cui se qualibet ipsarum parcium sponte et libere submisit, per partem non tenentem medietatem parti tenenti et medietatem pro eclesia Sancti Nicolai in Calisz per partem non tenentem solvendam, quia^m pena soluta vel non soluta nichilominus sentencia, laudum, pronunciacio, composicio et arbitramentum dictorum dominorum arbitrorum et amicabilium compositorum debent in suo robore inviolabiliter perpetuis temporibus permanere.
Tandem hora et loco, anno et mense, quibus supra, die vero Martis vicesima eiusdem mensis Aprilis prefati domini arbitratores, compromissarii et amicabiles compositores, matura deliberacione et tractatu inter se prehabit(is), prefato domino Johanni de Scz(e)coczyny castellano Lublinensi et capitaneo Maioris Po(loni)e generali declarandi, pronunciandi, diffiniendi et sentenciam ferendi, laudandi, ordinandi et componendi super premissis et quolibet premissorum [s. 821] nominibus ipsorum dominorum Jacusii Jaka de Vilczyna iudicis Calisiensis, Jurkonis de Luthyna ^n-o

castellano Bechowyensi

, Johannis de Qwatkowo venatoris Coninensis, Pauli Golisza protoconsulis, Martini Hyedloff, Herasmi Margrabio, Jaczkonis et Martini sartoris, consulum ac Nicolai Cranch advocati Calisziensium plenam dederunt et omnimodam comiserunt facultatem. Quiquidem dominus Johannes de Sczekoczyny castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Polonie generalis, sic, ut prefertur, de mandato dictorum dominorum coarbitrorum, talem inter ipsas partes et ipsorum omnium nomine tulit et pronunciavit arbitralem sentenciam verbo in Christi nomine. In primis, quod ex quo dictus Nicolaus Gotardi bona, in quibus ipsum altare Corporis Christi aput Sanctum Nicolaum in Calisz situm per Nicolaum Tlokynsky et Katherinam uxorem eiusdem mortuos⁹ est fundatum, vendidit et census ipsius mortificavit ipsosque predicto Nicolao altariste ipsius et rectori solvere neglexit villamque mediam Czhotowo¹⁰ pro eiusdem Nicolai Tlokynsky et Katerine uxoris sue pecuniis in parte et, prout recognovit, in parte pro suis emit et ipsam nobilis^p Lurant de Sobotka¹¹ obligavit, debet et tenebitur predictus Nicolaus Gotardi sub pena duorum milium florenorum prescripta ipsam ab eodem nobili Luranth infra unum annum liberare et servitoribus, ministris sive altaristis ac pro ipso domino Nicolao altarista moderno coram capitaneo Maioris Polonie perpetuis temporibus pro centum marcis lattorum^j grossorum pecunie principalis et viginti marcis mediorum grossorum census retenti, simul omnibus pecuniis pro capitali pecunia coniunctis. Et si autem infra annum ipsam hereditatem dictus Nicolaus Gotardi exemere aliqualiter non posset, extunc sub pena predicta tamdiu de bonis suis ipsi domino Nicolao altariste et suis successoribus decem marcas mediorum grossorum singulis annis in festis singulis Nativitatis Domini [25 XII] censuabit, expagabit et persolvet, donec in aliis bonis cert(i) easdem decem marcas census pro centum marcis lattorum^j grossorum et viginti marcis mediorum grossorum emet et comparabit. Item pronunciavit, quod dicta Jachna uxor ipsius Nicolai Dlugos cum Barbara sorore sua minori et earum successores legitime erunt et esse debent ipsius [s. 822] altaris perpetuis temporibus vere collatrices et patrone, sic videlicet, quod predicta Jachna uxor eiusdem Nicolai Dlugos quociens ipsum altare personam ydoneam et valentem dicto loci ordinario investiendum presentabit, ipse vero Nicolaus Gotardi pater ipsarum Jachne et Barbare¹, quamdiu Barbaram filiam suam minorem marito non tradiderit, et altare predictum quomodocumque vacaverit, presentabit sicut tutor eiusdem Barbare, sed quam cito eam viro desponsaverit, ipsa Barbara per se cum Jachna sorore sua dumtaxat presentabit, sub pena superius descripta. Item pronunciavit, quod si predictus Nicolaus Gotardi ^r-s

predictem mediatorem

ville Chotowo¹⁰ a predicto nobili Luranth infra annum exemet et liberabit et in eadem dictos census decem marcarum coram capitaneo Maioris Polonie resignabit pro altaris predicti ministris aut eciam in aliis bonis eosdem census decem marcarum pro centum marcis lattorum^j grossorum et viginti marcis mediorum grossorum emet et comparabit, extunc debet et tenebitur in octo septimanis sive infra duos menses post empcionem censuum novam incorporacionem et ereccionem a domino archiepiscopo predicto altari et pro Jachna et Barbara suis filiabus propriis pecuniis expedire et altaristam modernum de nowo ad ipsius Jachne presentacionem et ipsiusmet Nicolai Gotardi tanquam tutoris Barbare, si ipsam tamdiu non desponsaverit, investituri^t procurare sub pena superius prescripta. Item pronunciavi(t), quod predicte partes infra duos menses sive octo septimanas accedant ad dominum archiepiscopum, si ipsum habere ita cito poterint, aut, si non, extunc ad suum officialem, quelibet pars propriis expensis, et petent huiusmodi concordiam de et super dicto altari per dictos dominos arbitros factam ratificari et confirmari sub pena predicta. Item pronunciavi(t), quod dictus Nicolaus Gotardi omnes res, videlicet calices, ornatus, ampulas, missale, crucem ac privilegia quecumque dicti altaris suis expensis et impensis a personis, aput quas eas et ea scit, iure requirat et extrahat ac ipsa aquisita in manus Nicolai Dlugos et Nicolai altariste det et tradet sub pena premissa, quam citius poterit. Item pronunciavit, quod dictus Nicolaus Gotardi sibi Jachne filie sue cingulum argenteum deauratum in valore quindecim marcarum et alium Barbare simile ac cuilibet per tunicam et palium brunaticum subduct(um) in valore similiter quindecim marcarum, ipsi videlicet Jachne infra annum et Barbare postquam eam desponsaverit emere et comparare sub pena predicta tenebitur. Item pronunciavit, quod dicte ^u-v

Jachne et Barbare

sorores, filie ipsius Nicolai Gotardi, patrem ipsarum, predictum Nicolaum Gotardi, perpetuis [s. 823] temporibus super omnibus rebus, pecuniis, auro, argento, vestibus, utensibilibus^j domus post awm earum Nicolaum Tlokynsky et Katerinam uxorem suam, awam, ac similiter Katerinam matrem ipsarum Jachne et Barbare, uxorem ipsius Nicolai Gotardi¹, quocumque vocentur nomine, sub pena predicta, nec filios sive filias, si quas ipsum cum moderna uxore aut aliam^w habere contingat, non inquietabunt, nec perturbabunt, neque repetant, excepta domo, in qua ipse Nicolaus Gotardi pater Jachne et Barbare habitab(i)t usque ad mortem, quam earum esse recognovit et debet in pretorio cum uxore sua moderna Zophia¹ recognoscere sub pena predicta. Item pronunciavit, quod dicte partes presentem sentenciam dictorum dominorum arbitrorum inviolabiliter observarent cum omnibus clausulis, condicionibus et articulis in ipsa contentis sub pena predicta duorum milium florenorum superius in compromisso expressorum. Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus Nicolaus Dlugos de Godzantkowo nomine Jachne uxoris sue et Nicolaus altarista suo ac dictus Nicolaus Gotardi eciam suo nominibus pecierunt sibi confici per me notarium infrascriptum unum vel plura publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, sede vacante, diebus, mense, horis et loco, quibus supra, presentibus nobilibus et famosis viris, dominis Olbrachthone de Czelcza¹², Dobrogostio de Camyona¹³ et Zaramba de Jaraczewo heredibus¹⁴, Hanuta arcufice¹⁵, Mathia Bochner, Johanne Rusowsky, Johanne Pyszdrych, Nicolao Radosth et Pyecz scabinis civitatis Caliszyensis, testibus ad premissa vocatis et rogatis.
(Et^x) ego Andreas Jacobi Slup clericus Poznaniensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹⁶, quia predictis arbitrorum elleccioni, compromisso et eius ratihabicioni, pene vallacioni et eius submissioni et sentencie arbitralis predicte prolacioni et pronunciacioni aliisque omnibus et singulis, que dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideo hoc presens publicum instrumentum manu mea propria conscribam^y, in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et conswetis consignavi in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum rogatus et requisitus.

^atak Kop., zamiast civis

^btak Kop., zamiast sita

^ctak Kop., zamiast testium

^dtak Kop., bardziej pasowałoby tu fecerint

^e-ftak Kop., zamiast de et super

^g-htak Kop., zamiast per dictum, per predictum itp.

ⁱpowtórzone Kop.

^jtak Kop.

^ktak Kop., zamiast signanter

^l-łtak Kop., zamiast denegari

^mtak Kop., zamiast qua

^n-otak Kop., zamiast castellani Bechowyensis

^ptak Kop., zamiast nobili

^qw Kop. brak w tym miejscu słów vacaverit lub vacari contingerit itp.

^r-stak Kop., zamiast predictam medietatem

^ttak Kop., zamiast investiri

^u-vtak Kop., zamiast Jachna et Barbara

^wtak Kop., zamiast alia

^xbrak Kop.

^ytak Kop., bardziej pasowałoby tu conscribens

¹Godziątków par. Piątek Wielki, na zach. od Stawiszyna (Koz. 4 s. 236). Mikołaj Długosz, z drobnej szlachty podkaliskiej, bliżej nie znany. Jego żona Jachna i jej siostra Barbara (potem żona mieszczanina pozn. Mikołaja Strosberga - KDW VIII nr 927) były córkami Mikołaja syna Gotarda z jego zmarłej żony Katarzyny, córki Mikołaja i Katarzyny Tłokińskich (zob. niżej, przypis 9). Obecnie Mikołaj Gotardowic żonaty jest z Zofią (niżej).

²Mikołaj Lulik, altarysta altarii Bożego Ciała u Św. Mikołaja w Kaliszu.

³Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski, starosta generalny Wlkp. 1415-19.

⁴Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kal. 1406-19 (Spisy wlkp. s. 201).

⁵Jurek z Lutyni i Kwiatkowa kasztelan biechowski 1403-21 (Spisy wlkp. s. 99).

⁶Jan z Kwiatkowa łowczy koniński 1402-18, potem kasztelan lędzki 1418-20, sędzia kal. 1420-30 (Spisy wlkp. s. 190).

⁷Burmistrz kal. Paweł Golisz i rajcy Marcin Heydloff, Erazm Margreff, Jaćko, Marcin krawiec oraz wójt Mikołaj Kranch urzędujący w kadencjii 1416/17.

⁸Benedykt z Modły.

⁹Mikołaj z Tłokini Kościelnej (wieś par. na wsch. od Kalisza) jako mieszczanin i rajca kal. wyst. już 1379 (KDW III nr 1760, 1769); jego żona Katarzyna skądinąd nie znana.

¹⁰Chotów par. Gostyczyna, na pd. od Kalisza.

¹¹Sobótka Mała (dziś S. Mała Wieś) par. Sobótka Wielka, na zach. od Kalisza. Lurant, Ruland, wyst. także 1408 (KsKal. nr 2495), zapewne ident. z Mikołajem Rolandem (Lurantem) z Pogorzeli (KDW VIII nr 938/6), także z Głuchowa koło Pogorzeli (tu wyst. 1402-25: SHGWlkp.).

¹²Olbracht z Cielczy wyst. od 1400, zm. 1422/23 (KDW VIII nr 925/17).

¹³Kamienna (Kamiona), wieś par. na pn.-zach. od Błaszek. Dobrogost wyst. 1414-23 (KDW VII nr 732/1).

¹⁴Jaraczewo, wieś par. na pn.-wsch. od Borku Wlkp. (Koz. 2 s. 248, 8 s. 176). Zaremba to przydomek licznych tu dziedziców, nie wiemy którego z nich.

¹⁵Jan Hanut, Maciej Bochner, Jan Rusowski, Jan Beserich, Mikołaj Radost, Piotr Piecz, ławnicy kal. kadencji 1416/17.

¹⁶Notariusz publiczny Andrzej syn Jakuba ze Słupu nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 1901

[Kalisz], 29 października 1417

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że wikariusz Jan Śliwka i mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisali czynsz kanonikom regularnym w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 105-106. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Johannes Reynis, Erasmus Margrabie, Vincencius institor, Jaczko et Johannes Peysdrich tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Martini Hedloff, Close Melczer, Nicolai Clensmed, Johannis Rusowski, Nicolai Mundel, Pecze et Barthossii Gramil, coram Janussio Hanuth arcuficis advocato¹, constituti in bannito iudicio discretus ac circumspectus vir Johannes Slywka vicarius ad Sanctam Mariam eclesie collegiate in Calis et Nicolaus Gothardi noster concivis resignaverunt rite et racionabiliter pro anima bone memorie magistri Petri alias Pettonis racione anniversarii in et super domibus duabus Johannis Snyder et Alberti Faber unam marcam annui census communis monete solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni unum fertonem honorabilibus viris, videlicet domino preposito cum suis fratribus canonicorum regularium ad Sanctum Nicolaum ecclesie parrochialis in Calis, ipsis et eorum successoribus, qui pro tempore fuerint, de anno ad annum tamdiu, quousque dicti cives nostri, videlicet Johannes Snyder et Albertus Faber aut heredes seu successores ipsorum legitimi ipsum censum pro decem marcis currentis monete Polonicalis duxerint reemendum, censum^a tamen prius secundum temporis decursum persoluto, pro quo tamen censu predicti fratres vel successores ipsorum tenentur et debentur^b singulis Quator Temporibus vigilias decantare pro anima ipsius magistri Petri. Voluerunt dicti Johannes Slywka et Nicolaus Gothardi, quod quocienscumque census ipse per predictos aut successores ipsorum pro tempore existentes reemptus fuerit, ^c-d

pecuniam ipsam pro sic reempto censu solutam

de scitu [s. 106] consulum ac predicti prepositi seu eclesie parrochialis debet ad sacras edes deponi et servari fideliter, donec alter census eque bonus et eque certus pro eadem pecunia fuerit comparatus, quem censum ipsi consules vel qui pro tempore fuerint in locum priorem et prestitum^e deputarunt^f. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima ante festum Omnium Sanctorum anno Domini millesimo CCCC^o decimo septimo.

^atak Kop., zamiast censu

^btak Kop.

^c-dtak Kop., zamiast: pecunia ipsa... soluta

^etak Kop., zamiast pristinum

^ftak Kop., zamiast deputarent lub deputaverint

¹Władze Kalisza kadencji 1417/18: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy: Jan Renis, Erazm Margref, Wincenty kramarz, Jaćko, Jan Beserich, ławnicy: Marcin Heydloff, Mikołaj Klose, Mikołaj Kleinschmied, Jan Rusowski, Mikołaj Mundel, Piotr Piecz, Bartosz Gremil, wójt Jan Hanut. [Ju]

Dokument Nr 1902

[1417?]

Król Władysław Jagiełło zakazuje sądzić sprawy Iwana z Obiechowa.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 15, k. (luźna) 3v (mocno uszkodzona, postrzępione marginesy, a dół karty urwany). Wpis w 1417 r.?

Uw.: Data dok. ustalona hipotetycznie, wedle daty wpisanego na odwrociu tejże karty dok. z 31 marca 1417 (KDW VIII nr 803).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Iudici, subiudici, camerariis ceterisque offi[cia]li[bu]s iudiciis nostris in Calis presidentibus, fid[elibus] nostris dilectis presentibus requirendis graciam [...^a] et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia [stre]nuus Iwo de Obichow capitaneus Rusie¹, fi[delis] dilectus nostris ad presens existit occupa[tus neg]ociis, propter quod terminos, quos cor[am v]ob[is...^b] attemptare debuerat [... i^c]nteresse nec ipsos quor[...^d].

^abrak 1-2 słów Kop.

^bbrak 2-3 słów Kop.

^cbrak kilku słów Kop.

^durwany dół karty, na której mogło być jeszcze kilkanaście wierszy tekstu

¹Iwan, Iwo, z Obiechowa, także z Gołuchowa, Soboty, był starostą ruskim (lwowskim) 1411-21, także kasztelanem śremskim 1410-21 (KDW VII nr 602/1). [Ju]

Dokument Nr 1903

[Kalisz], 27 maja 1418

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciek Seibot zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 89. Tytuł: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis.

Nos consules Calisienses Nicolaus Cranch preconsul, Johannes Reynis, Erasmus Margrabre^a, Vincencius institor, Jaczko et Johannes Pysdrich tenore presencium publice recognoscimus, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta Martini Hedloff, Cloze Melczer, Nicolai Clensmed, Johannis Rusowski, Nicolai Mundel, Pecze et Barthossii Gramel, coram Janussio Hanuth arcuficis advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Zybothii Maczko noster concivis resigna(vi)t rite et racionabiliter unam marcam census communis monethe in et super domo sua sita in platea Rotificum^b et locata penes domum Staszconis Handke, solvendum atque dandum eundem censum annis singulis simul et semel in festo^c Pasce proximo venturo, discreto viro domino Thome altariste altaris sancte Katherine et Agnetis in eclesia Sancti Nicolai parrochialis^d civitatis nostre et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, donec prefatus Zibothii Maczko aut heredes seu ipsius legitimi successores eundem censum pro decem marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen iuxta ratam temporis primitus persoluto, ^e-f

pecuniam quam excerptam ipsamque anima censu solutam

de scitu consulum debet reponi ad sacras edes, servari, donec alter census eque bonus et eque certus pro eadem pecunia fuerit comparatus, quem censum ipsi consules vel qui pro tempore fuerint in locum priorem et prestitum^g deputaverint. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi sub anno Domini millesimo quadringentesimo octavodecimo.

^atak Kop.

^btak poprawione Kop. inną ręką, pierwotnie było Currificum

^ctak poprawione Kop. inną ręką, pierwotnie było et super

^dtak Kop., zamiast parrochiali

^e-ftak Kop., odczyt niepewny (słowa quam excerptam ipsamque anima poprawiane inną ręką), poprawnie winno być pecunia ipsa recepta pro ipso censu soluta

^gtak Kop., zamiast pristinum

¹Władze Kalisza kadencji 1417/18, zob. wyżej, dok. nr 1901. [Ju]

Dokument Nr 1904

Gniezno, 1 lipca 1418

I. N. Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik kustosz gnieźnieński leguje testamentarnie wieś Siemianowo lub 230 grzywien na uposażenie altarii w katedrze gnieźnieńskiej.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 122-124; 2. Kal. 9176, s. 3-4. Obie Kop. w potwierdzeniu Benedykta z Modły z daty: Gniezno, 25 lutego 1419 - niżej, nr 1908.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo decimo octavo, indiccione undecima, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia [s. 123] pape quinti, anno ipsius primo, die prima mensis Julii, (hora^a) sexta vel quasi, in sala domus honorabilis viri, domini Benedicti canonici et officialis eclesie Gneznensis¹ sita in Sum(m)o Gneznensi in meique notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc vocatorum et rogatorum presencia constitutus personaliter venerabilis vir, dominus Nicolaus Strzesconis custos dicte eclesie Gneznensis et heres in Lagewniky^b², sanus mente et corpore ac compos racionis, non compulsus, non coactus, nec in aliquo errore seductus, sed bona deliberacione et voluntate prehabita, vive vocis oraculo et per expressum hereditatem dictam communiter Szemyanowo^c prope Gneznam sitam³ alias, si ipsa hereditas quoad resignacionem coram domino rege vel capitaneo Maioris Polonie suum non posset sortiri effectum, extunc ducentas et triginta marcas, quas pro eadem hereditate solvit, testamentaliter legavit et donavit ac de eadem et iure [s. 4] suo totali cessit eclesie Gnesnensi pro altari in capella Corporis Cristi dicte eclesie Gnesnensi annexa iam dudum erecto et fundato incorporand(as) et appropriand(as), tali condicione expressa et interposita, quod ius presentandi personam ydoneam ad huiusmodi altare investiendam dumtaxat presbiterum, quociens ipsum vaccare contingat, post mortem dicti domini legantis ad unum ex proximioribus suis, videlicet ad spiritualem, si fuerit in aliqua dignitate constitutus, alias ad secularem similiter in dignitate aliqua constitutum, vel saltem ad seniorem unicum dumptaxat per loci ordinarium vel per illum ad id potestatem habentem reservetur et promulgetur, iuravitque corporaliter idem dominus legans ad sancta Dei ewangelia, quod eandem legacionem et donacionem suam, si suum sorcietur debitum effectum, non revocabit nec eidem contraveniet verbo vel facto, tacite vel expresse aut quovis quesito colore, alias si quid in contrarium per ipsum dominum legantem in premissis factum fuerit, wlt habere pro non facto irritumque et inane. Eciam hoc expresso, quod si ipsum dominum legantem aliud testamentum ex post facere contingat, per hoc presentem suam donacionem in aliquo non wlt revocare, sed ratam et firmam, fixam et immobilem wlt permanere. Super quibus omnibus premissis idem dominus legatus^d a me notario publico infrascripto peciit confici unum vel plura necessaria instrumenta. Acta sunt hec (anno^a), indicione, pontificatu, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus reverendo, honorabilibus et circumspectis viris, dominis Przybislao^e episcopo Dognensi⁴, prefato domino Benedicto¹, Martino de Galaczycze^f⁵, Johanne de Grodzisko vicar(iis) Gne(zne)n-(sibus)⁶, Peregrino de Pampicze⁷, Alberto Romano⁸ procur[atoribus^g] causa[rum^g] consisto[rii^g] Gneznensis (et^a) Dobrogostio plebano de Slawfwno^h⁹ et alliis quamplurimis fidedignis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. [s. 124] Et ego Andreas Derslai de Jaczkowo clericus Gne(z)nensis dyocesis, publicus imperiali (auctoritate^a) notarius¹⁰, quia predictis testamentar(ie) legacioni, donacioni, iuris cessioni, iuramenti presticioni et de non revocando promissioni aliisque omnibus, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi ideoque aliis mei officii negociis prepeditus per alium fideliter ingrossari procuravi et facta auscultacione diligenti me hic subscripsi et in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando in fidem et testimonium omnium premissorum rogatus et requisitus.

^abrak Kop. 1

^bLanghewniky Kop. 2

^cSzemianowo Kop. 2

^dtak Kop. 1, poprawnie legans Kop. 2

^ePrzibislao Kop. 2

^fGolaczicze Kop. 2

^gucięty margines Kop. 1

^hSlawno Kop. 2

¹Benedykt z Modły.

²Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik.

³Siemianowo par. Dziekanowice, na zach. od Gniezna. O dalszych losach altarii uposażonej na S. zob. KDW X nr 1499, 1500.

⁴Przybysław bożogrobca w Miechowie i w Gnieźnie, tytularny biskup Dagno w Albanii (od 1414), biskup pomocniczy w Gnieźnie, zm. 1418 (P. Czaplewski, Tytularny episkopat w Polsce średniowiecznej, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego 40, 1914, s. 146-147; BullPol III nr 1456, 1478).

⁵Marcin syn Pawła z Gołocic.

⁶Jan syn Mikołaja z Grodziska wikariusz w katedrze i prokurator w konsystorzu gnieźn., notariusz publiczny (KDW VII nr 729/16).

⁷Peregryn z Pępic.

⁸Wojciech Romanus adwokat konsystorski i mieszczanin gnieźn. (z Kalisza?) 1415-50 (Acta capitulorum II nr 34-487).

⁹Sławno wieś par. na pd.-zach. od Kłecka. Pleban Dobrogost wyst. 1416-39 (Łaski, Liber beneficiorum I s. 54-55; Acta capitulorum II nr 99, 255, 335, 344, 357).

¹⁰Andrzej syn Dziersława z Jackowa (w Łęczyckiem) notariusz publiczny 1417, pisarz konsystorza gnieźn. 1419-20, altarysta w katedrze gnieźn. 1427, kanonik gnieźn. 1434, pleban w Juncewie, oficjał gnieźn. 1451-52, zm. 1452 (GąsSkOf s. 84). [Ju]

Dokument Nr 1905

Gniezno, 1 lipca 1418

Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik kustosz gnieźnieński prezentuje arcybiskupowi gnieźnieńskiemu kandydata na altarię swojej fundacji w katedrze gnieźnieńskiej.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 122; 2. Kal. 9176, s. 3. Obie Kop. w potwierdzeniu Benedykta z Modły z daty: Gniezno, 25 lutego 1419 - niżej, nr 1908.

Uw.: Por. z dok. poprzednim, gdzie objaśnienia.

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino N(icolao) Dei gracia archiepiscopo et primati sancte Gneznensis eclesie vel eius in spiritualibus vicario, Nicolaus Strzesconis custos eiusdem eclesie et heres in Lagewniky^a obedienciam cum oracionibus in Christo devotis. Quia saluti mee consulere cupiens, hereditatem wlgariter dictam Szemianowo prope Gneznam pro secundo altarista altaris in capella Corporis Christi eclesie Gneznensi predicte annexa, iam dudum per predecessores paternitatis vestre ^b-c

erecto et fundato

, de bonis michi a Deo collatis et de labore sudoris wltus mei emi et exsolvi cum effectu, quare r(everendissime) e(piscopali) p(aternitati) v(estre) discretum dominum Albertum de Thurza^d [v]icarium^e predicte eclesie Gneznensis¹ ad dictum altare sub nomine secundi altariste [i]nvestiendum^e [d]uxi^e presentandum et presento^f tenorem per presentem unacum eodem Alberto humiliter supplicando, [qu]atenus^e ipsum Albertum ad presentacionem huiusmodi meam tamquam heredis in Lagewniky^a misericorditer velitis investire, regimen eiusdem et curam sibi paterne committen(do), premium ab Altissimo recepturus. Datum Gnezne feria sexta in octava sancti Johannis Baptiste, que dies est prima Julii, anno Domini millesimo quadringentesimo decimo octavo. In cuius testimonium rei maius sigillum meum presentibus esset subappensum.

^aLaghewniky Kop. 2

^b-ctak obie Kop., bardziej pasowałoby chyba erecti et fundati

^dTuhza Kop. 2

^eprzycięty margines Kop. 1

^ftak Kop 1, presentati Kop. 2.

¹Z dok. nr 1907 wynika, że chodzi tu o Wojciecha syna Jana z Turzy (w ziemi dobrzyńskiej) wikariusza wieczystego w katedrze gnieźn., wyst. w Gnieźnie także 1416 przy oficjale gnieźn. jako notariusz publiczny, 1418 zabiegającego o kościół par. w Leźnicy Wlk. (BullPol III nr 309). [Ju]

Dokument Nr 1906

Poznań, 1 lipca [1418]

Starosta generalny Wielkopolski donosi rajcom toruńskim, że zgodnie z ich prośbą będzie się starał pomóc Dawidowi Rogerowi z Torunia, a o samowolnym postępku Mikołaja Tumigrały doniesie królowi.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 1187. Papier 267 × 137 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy: opłatkowa na zielonym laku (jak Engel 1902 s. 15).

Uw.: W latach urzędowania starosty Jana ze Szczekocin (1415-1419) tylko w 1418 r. 1 lipca wypadał w czwartek.

^a-b

Magne discrecionis viris, dominis consulibus civitatis Thorun, amicis nostris dilectis

.
Amici nostri sincere dilecti! Tenorem vestrarum plenius literarum percepimus, quomodo Dauidi Roger concivi / vestro¹ favorem in peragendis suis sibi negociis exhibere studeremus, vestre tamen significamus amicicie, / quia Thumygrala² sine scitu et voluntate nostra fecit, sed serenissimo domino regi^c nostro huiusmodi causam / specialiter nuncciare curabimus. In premissis tam operose, quam diligenter insudabimus et taliter nos exhibere volentes, ut vestra amicicia plenius considerabit et non solum in huiusmodi causa, sed in omnibus aliis pro quolibet vestro benigni favorabilitate facere non obmittemus. Datum Poznanie feria quinta in octava sancti Johannis Baptiste.
Johannes de Sczecocini castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Polonie generalis.

^a-bna odwrociu Or.

^cpoprawiane z regis Or.

¹Dawid Roger był potem ławnikiem toruńskim (LibScabVCT nr 1420 n.).

²Najpewniej chodzi o Mikołaja Tumigrałę z Siekowa, zob. o nim PSB XXI s. 99-100. [Ju]

Dokument Nr 1907

Łęczyca, 27 stycznia 1419

Arcybiskup gnieźnieński powierza oficjałowi gnieźnieńskiemu Benedyktowi z Modły zatwierdzenie nadania Mikołaja Strzeszkowica dla altarii w katedrze gnieźnieńskiej i instytuowanie altarysty.

Kop.: Kal. 9175, s. 121-122 (ostatnich kilka wierszy także Kal. 9176, s. 3), w potwierdzeniu Benedykta z Modły z daty: Gniezno, 25 lutego 1419 - niżej, nr 1908.

Uw.: Por. z dok. nr 1904 i 1905, tam też objaśnienia.

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus et primas honorabili viro, domino Benedicto archidiacono Lanciciensis, canonico et officiali Gneznensis predicte eclesiarum, sinceram et firmam in Domino caritatem. Exposuit coram nobis honorabilis vir, dominus Nicolaus Strzesconis custos predicte Gneznensis eclesie et vicarius noster in spiritualibus¹ ac heres in Lagyewniky nostre Gneznensis dyocesis, quomodo cultum divinum altaris Corporis Christi in capella predicte nostre eclesie Gneznensis per predecessores nostros fundati et per ipsum dominum Nicolaum custodem fratremque et nepotes ipsius inanteea^a dotati augere ac saluti suo suorumque predecessorum et successorum in tempore cupiens providere, villam Semianowo predicte dyocesis cum suis iuribus, censibus, agris, pratis, gaiis, pascuis, piscinis, decursibus aquarum, ortis et utilitatibus omnibus pro certa summa pecuniarum emit et comparavit ac pro secundo altarista predicti altaris eciam in vim testamenti per ipsum facti, prout hoc per certa privilegia ac instrumenta coram nobis probavit, cum predicta summa pecuniarum assignavit et deputavit, petens eandem villam cum censibus et obvencionibus predictis altari predicto et altariste pro tempore existenti incorporari et ascribi ac discretum dominum Albertum Johannis de Turza vicarium in predicta eclesia Gneznensi, per ipsum et suas literas patentes presentatum, per nos investiri altari de eodem. Verum, quia aliis pluribus variis ocupati negociis talibus per nos intendere non valemus, receptis primitus in hoc facto literis de instrumentis testamentar(iis) [s. 122] et ipsis masticatis, vobis de legalitate et industria vestris plenam in Domino fiduciam obtinen(do), predicte ville Szemiannowo incorporacionem et peccuniarum pro ipsa datarum et solutarum ascripcionem necnon predicti domini Alberti presentati realem et actualem institucionem ad predictum altare cum omnibus et singulis aliis hoc factum tangentibus duximus comitendum et comittimus per presentes, mandantes vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quatenus ad huiusmodi incorporacionem, ascripcionem et institucionem in nomine Domini auctoritate nostra procedatis ac literas huiusmodi incorporacionis, ascripcionis et institucionis ac investiture in forma debita predicto domino Nicolao custodi ac collatori ac Alberto altariste assignetis cum effectu, hoc adiecto, quod post mortem predicti domini Nicolai custodis et collatoris proximior suus et in dignitate spirituali in eclesia Gneznensi vel alias constitutus ad predictum altare, quando ipsum vacare contingerit, presentabit personam ydoneam et actu presbiterum, si vero nullus proximior consangwineus primus domini Nicolai custodis et collatoris tunc fuerit, extunc dignitarius secularis et consangwineus proximior suus successor de eodem altari disponet. Quod si nec spiritualis, nec secularis in aliqua dignitate tuare^a constitutus fuerit, extunc senior inter illos fratres et proximior successor et consangwineus ipsius domini Nicolai collatoris de predicto altari tociens, cociens^a ipsum vaccare contingerit, providebit persone, ut prescribitur, et disponet temporibus perpetuis. Que omnia et singula vobis committimus expedienda, nostrum consensum prebentes et voluntatem ad eadem, maxime ut temporibus nostris cultus divinus in eclesia nostra predicta in nostram nostrorumque predecessorum salutem augeatur. Datum Lancicie die Veneris vicesima septima mensis Januarii anno Domini millesimo quadringentesimo decimo nono, nostro sigillo presentibus subimpresso.

^atak Kop.

¹Jest to najpóźniejsza wzmianka o sprawowaniu przez Mikołaja Strzeszkowica funkcji wikariusza in spiritualibus Mikołaja Trąby (por. GąsSkOf s. 76). [Ju]

Dokument Nr 1908

Gniezno, 25 lutego 1419

Oficjał gnieźnieński zatwierdza nadania kustosza gnieźnieńskiego Mikołaja Strzeszkowica dla altarii w katedrze gnieźnieńskiej, publikuje związane z tym dokumenty i instytuuje altarystę.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 121-125, tytuł: Errec(c)ionis altaris Corporis Christi in ecclesia Gneznensis in capela per commissionem unacum presentacione; 2. Kal. 9176, s. 3-8, tylko częściowa (od ostatnich słów pierwszego z ingrosowanych dokumentów).

Uw.: Por. w tej sprawie dok. nr 1904, 1905, 1907, tam też objaśnienia.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Suadet racio et ad officium pertinere dinoscitur pastorale, ut eclesiarum prelati circa promocionem eorum, que divini cultus augumentum^a respiciunt, diligenciam operis et favoris debeant adhibere. Proinde nos Benedictus archidiaconus Lanciciensis, canonicus et officialis Gneznensis eclesiarum¹, commissarius ad infrascripta per reverendissimum in Christo patrem et dominum Nicolaum Dei gracia dicte Gneznensis eclesie archiepiscopum et primatem specialiter deputatus notum facimus universis, quibus expedit, presencium noticiam habituris, nos cum ea, qua decuit, reverencia recepisse literas, unam videlicet comissionis prefati domini archiepiscopi, ipsius sigillo rotunde figure de cera rubea subimpresso, aliam vero presentacionis sub titulo venerabilis viri, domini Nicolai Strzesconis custodis eiusdem Gneznensis eclesie et heredis in Lagewniky, sigillo eiusdem oblonge figure, intus de viridi et extra de communi ceris, in pensula pergameni subappendente sigillatas, sanas, salvas et integras, non viciatas, non cancellatas, nec aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, nobis per prefatum dominum Nicolaum Strzesconis custodem unacum quodam instrumento donacionis manu discreto^a Andree Derslai de Jaczkowo clerici Gneznensis dyocesis subscripto et publicato presentatas, tenorem qui sequitur continentes. Et primo siquidem sequitur tenor dicte comissionis:
[następuje dok. arcybiskupa gnieźn. Mikołaja Trąby z daty: Łęczyca, 27 stycznia 1419 - wyżej, nr 1907].
[s. 122, s. 3] Deinde sequitur tenor presentacionis:
[następuje dok. Mikołaja Strzeszkowica z daty: Gniezno, 1 lipca 1418 - wyżej, nr 1905].
Item sequitur tenor instrumenti donacionis:
[następuje I. N. z daty: Gniezno, 1 lipca 1418 - wyżej, nr 1904].
[s. 124, s. 5] Post quamquidem^b comissionis et presentacionis literarum necnon instrumenti donacionis presentacionis^c et recepcionem fuimus per prefatum dominum Nicolaum custodem cum instancia requisiti, ut ad execucionem predictorum procedere curaremus iuxta nobis formam traditam ac ipsarum literarum continenciam et tenorem. Nos vero Benedictus officialis iuxta nobis comissa, devocionem pii effectus^d ipsius domini Nicolai Strzesconis, quo liberali sua munificencia proprye salutis providere zelatur, ^e-f

continuativis augumentis

promovere cupientes revocantesque in animo fidey sue integre perfectique vinculum amoris, quo circa dictam Gneznensem eclesiam non minus utiliter, quam constanter se exercuit in eiusdem eclesie negociis studiosum, horum obtentu volentes ipsum dominum Nicolaum Strzesconis consolari participio premiorum, prescriptam villam Szemianowo iuxta sua vota cum omnibus eius iuribus, censibus, proventibus et obvencionibus ad ipsam pertinentibus^g universis, uti in instrumento donacionis prescripto expressum est, pro sustentacione secundi altariste altaris Corporis Christi in capella dicte eclesie Gneznensis dudum fundati et erecti, alias pecunias, videlicet ducentas et triginta marcas latorum grossorum, pro eadem hereditate Szemianowo per ipsum dominum Nicolaum custodem datas, asscribimus^h et appropriavimus et incorporavimus ac asscribimus, appropriamus et incorporamus tenore presencium per ipsum altaristam tenendam, habendam et gubernandam perpetuis temporibus duratur(am). Quiquidem altarista pro tempore existens tres missas sub forma et ordine infrascript(is) singulis septimanis celebrare necnon vigillias novem leccionum ad quelibet Quatuor Tempora anni legere perpetuis temporibus sitⁱ astrictus, super quo conscienciam suam oneramus. Primam missam feriis terciis pro defunctis cum oracionibus subscriptis, prima: "Deus, cuius misericordie non est numerus, suscipere^j [s. 6] pro animabus famulorum tuorum sacerdotum", secundam^k: "Propiciare quesimus^l, omnipotens^ł, animabus fidelium tuorum", et ^m-n

prima terca

: "Deus, cuius misericordie non est numerus, suscipe propicius preces humilitatis nostre et animabus, que nobis etc.", secundam missam feriis quartis de sancto Nicolao cum interposicione predicte prime collecte, videlicet "Deus, cuius misericordie etc.", terciam missam diebus sabbatis de Beata Virgine [s. 125] cum interposicione predicte collecte "Deus, cuius misericordie etc.". Superveniente tamen inpedimento legittimo predictas missas et vigillias per alium poterit perficere et complere. Collacionem autem seu ius patronatus predicti altaris ad prefatum dominum Nicolaum Strzesconis custodem tamquam heredem in Lagewniky, quamdiu ipsum in humanis vivere contingerit, post mortem vero ipsius ad eius proximiorem in dignitate spirituali constitutum, si fuerit, alias ad proximiorem consanguineum dignitarium secularem, et si nullus horum fuerit, extunc ad seniorem etate et proximiorem successorem ipsius domini Nicolai consanguineum pertinere volumus, qui ad dictum altare tociens, quociens ipsum vacare contingerit, personam ydoneam, actu presbiterum in ordine sacerdocii constitutum prefato domino archiepiscopo et suis successoribus presentabit confirmand(um). Et ibidem prefato domino N(icolao) Strzesconis custode investiri petente de dicto altari prefatum discretum Albertum de Turza tamquam primum altaristam per nostre manus imposicionem in Dei nomine investi(vi)mus et tenore presencium investimus, curam in spritualibus et temporalibus eiusdem altaris sibi comiten(do). In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes literas nostras incorporacionis et provisionis legitime^o per infrascriptos notarios factique huiusmodi coram nobis scribas scribi et publicari nostrique officiolatus sigilli appensione iussimus communiri. Datum et actum Gnezne in domo habitacionis nostre die sabbato vicessima quinta mensis Februarii anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo decimo nono, indiccione duodecima, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti, anno ipsius secundo, hora quasi nona, presentibus ^p-q

honorabili [s. 7] et discretis viris, dominis Nicolao de Cosczimo canonico ecclesie collegiate Sancti Georgii in castro Gneznensi², Budcone vicario³, Nicolao Grosman altariste Gnezn(ensis)⁴ necnon Jacobo de Czarnoczino rectore parrochialis ecclesiarum⁵ et Paulo de Candzerzino presbitero Gneznensis diocesis⁶, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis

.
Et ego Andreas Derslai de Jaczkowo clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius et facti huiusmodi coram prefato domino Benedicto officiali et comissario scriba, quia predict(is) literarum comissionis, presentacionis litere et instrumenti donacionis presentacioni, recepcioni, incorporacioni, asscripcioni, appropryacioni, institucioni et investiture ac presencium literarum decreto aliisque omnibus, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus et infrascripto notario presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo occupatus aliis mei officii negociis per alium fide[liter^r] ingross[ari^r] procuravi et facta auscult[acione^r] diligenti me hic subscrip[si^r] et in han[c^r] publicam formam redeg[i^r], signo et nomine meis consuetis^s unacum appensione sigilli memorati domini Benedicti officialis et comissa[rii^r] et de speciali suo mandato consignando in fidem et testimonium premissorum rogatus specialiter et requisitus.
^t-u

Et ego Martinus Pauli clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius et facti huiusmodi coram prefato domino Benedicto officiali et comissario scriba, quia predictis literarum comissionis, presentacionis litere, instrumenti donacionis recepcioni, incorporacioni, ascripcioni, appropriacioni, institucioni et investiture ac presencium literarum decreto aliisque omnibus, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus et prescripto notario presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo occupatus aliis mei officii negociis per alium fideliter ingrossari procuravi et facta awscultacione diligenti me hic subscripsi et in hanc publicam formam reddegi, signo et nomine meis solitis et conswetis unacum appensione memorati domini Benedicti officialis et comissarii et de speciali [s. 8] suo mandato consignando in fidem et testimonium premissorum rogatus specialiter et requisitus

^atak Kop. 1

^bquarumquidem Kop. 2

^ctak Kop. 1, poprawnie presentacionem Kop. 2

^dtak Kop. 1, poprawnie affectus Kop. 2

^e-ftak Kop. 1, continuacius augmento Kop. 2

^gspectantibus Kop. 2

^htak Kop. 1, poprawnie asscripsimus Kop. 2

ⁱfiat Kop. 2

^jtak Kop. 1, poprawnie suscipe Kop. 2

^ktak Kop. 1, poprawnie secunda Kop. 2

^lquesumus Kop. 2

^łomnipotens Deus Kop. 2

^m-ntak Kop. 1, poprawnie pro tercia Kop. 2

^oodczyt niepewny Kop. 1, litteras Kop. 2 (w której nie ma jednak tego słowa wcześniej)

^p-qtestacja wg Kop. 2, w Kop. 1: etc.

^rucięty margines Kop. 1

^ssolitis et consuetis Kop. 2

^t-uformuła wg Kop. 2, w Kop. 1: vide aliam subscripcionem notarii in carta certa supra precedente

¹Benedykt z Modły.

²Mikołaj Goszczyński.

³Butek, Butko, wikariusz w katedrze gnieźn. już 1403 i jeszcze 1428, por. KDW VII nr 474/9.

⁴Mikołaj Grosman altarysta w katedrze gnieźn., kapelan Mikołaja Strzeszkowica, pleban w Waliszewie, częsty surogat oficjałów gnieźn., wyst. 1403-40 (KDW VII nr 466/13; GąsSkOf s. 70).

⁵Czarnocin, zapewne Cz. wieś par. w województwie sier. (Zajączkowscy, Materiały I s. 55). Pleban Jakub skądinąd nie znany.

⁶Paweł z Kędzierzyna (wieś par. na pd.-wsch. od Gniezna) wyst. (jako kapłan) także 1424 (Acta capitulorum II nr 185). [Ju]

Dokument Nr 1909

Kościan, 4 czerwca 1419

Małgorzata Młyńska prosi biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza o zatwierdzenie swej fundacji nowej altarii w kościele w Osiecznej i prezentuje na nią Jana syna Mikołaja z Osiecznej.

Kop.: Kal. 9176, s. 13-15 w potwierdzeniu biskupa pozn. Andrzeja Łaskarza z daty: Poznań, 1 lipca 1419 - niżej, nr 1912.

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Andree Lasskario episcopo Poznaniensi, fautori et domino nostro gracioso, Margaretha Mlinska¹ vestra humilis famula et ad Deum omnipotentem continua exoratrix celeri ancillaminis constanciam reverenciam^a cum condigna. Reverendissime pater et domine graciose! Humilis ancilla vestra perpendens et in cordis archithipo dernuncians^b dictum ewangelicum: "Thezaurizate vobis etc."², [s. 14] ob salutem anime mee necnon meorum progenitorum et omnium cognatorum cupiensque terrena in celestia, temporalia in eterna felici et laudabili comercio commutari necnon ut cultus divinus augeatur honorque omnipotenti Deo ac sue sanctissime Dei genitrici Virgini Marie et omnibus sanctis co(n)decencius et laudabilius impendatur, de bonis a Dei clemencia irrogatis altare novum in civitate Osseczna in eclesia Sancte et Individue Trinitatis, cum consensu et volumptate rectoris eiusdem, in honorem eiusdem Sancte Trinitatis et sanctarum Virginum ac Martirum Dorothee et Barbare eriger(e) et fundar(e) proposui vestram r(everendissimam) p(aternitatem) auctoritate suffragan(eali) ipsumque dotando pro sustentacione ministri sui septima(m)dimidiam marcam veri ac certi an(n)ui census empti super reempcione pro octoginta et quinque marcis grossorum super omnes et singulos ville Golubyno³ incolas, ad festum sancti Martini Confessoris [11 XI] singulis annis persolvendam omni impedimento procul moto, prout in litera heredis ville predicte clarius cernitur contineri, ministro altaris predicti, quod iam discreto viro, domino Johanni Nicolai de Osseczna presbitero vestre diocesis Poznaniensis⁴, bone fame necnon laudabilis conversacionis atque vite contuli et presentibus confero pure propter Deum. Igitur vestram r(everendissimam) p(aternitatem) cordintime deprecor et obnixe, quatenus divine retribucionis et meorum serviciorum intuitu dictum altare misericorditer dignemini consecrare et dominum Johannem predictum, presencium ostensorem, investire, sibi curam in spiritualibus et temporalibus pie committantes^c mihique collacionem et meis propinquioribus eiusdem altaris et [s. 15] presentacionem presbiteri dummodo et quociens vacaverit benignitate vestri asscribentes. In cuius rei testimonium sigillum domini Vyszak de Grizina fratris mei germani⁵ presentibus est appensum. Datum et actum in Costen die Penthecostes anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo decimo nono.

^atak Kop., zamiast reverencia

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast commitentes

¹Młyny par. Radzewo, dziś Trzykolne Młyny, na pd.-zach. od Kórnika. Małgorzata córka Wojsława z Gryżyny, wyst. 1397-1419 (SHGPoz. III s. 463).

²Ewangelia według św. Mateusza 6, 20: Thesaurizate autem vobis...

³Gołębin, G. Stary, wieś par. na wsch. od Kościana (SHGPoz. I s. 535).

⁴Kapłan Jan syn Mikołaja z Osiecznej skądinąd nie znany.

⁵Gryżyna, wieś par. na pn.-zach. od Kościana. Wyszak wyst. 1395-1429 (SHGPoz. I s. 708-709). [Ju]

Dokument Nr 1910

[Kalisz], 16 czerwca 1419

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Wojtek Wolny sprzedał czynsz na rzecz kapłana Pawła.

Kop.: Kal. 9176, s. 56-57. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 55: Litere altarium in eclesiis Sancti Nicolai et Beate Marie Virginis in Calis).

Uw.: O czynszu zob. też niżej, dok. nr 1989.

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch, Erasmus Markraff, Martinus sartor, Johannes Beserich et Johannes Russowsky tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis infrascriptorum, puta Nicolai Clesmed, Nicolai Radost, [s. 57] Nicolai Mundel, Barthossii Gremil, Jaclone^a Homuth et Nicolai filii Niclosinnie^a, coram Janussio Hanuth arcufice advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus Wotek^a Wolnie^b noster concivis resigna(vi)t rite ac racionabiliter unam marcam census annui communis monete in et super area sua inter Jacussium Colsky et braxatorium Fricikowske^c in platea Vrat(islauiensi) sita, solvendam atque dandam annis singulis simul et semel super festum Corporis Christi nunc proxime affuturum, discreto viro, domino Paulo presbitero suisque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Voytek Wolnie^b aut heredes ipsius legitimi eundem censum pro decem marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso iuxta ratam temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo decimo nono.

^atak Kop.

^bodczyt niepewny, można też czytać Woline

^codczyt niepewny, można też czytać Fucikowske

¹Władze Kalisza kadencji 1418/19: burmistrz Jaćko, rajcy: Mikołaj Kranch, Erazm Margref, Marcin krawiec, Jan Beserich, Jan Rusowski, ławnicy: Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Radost, Mikołaj Mundel, Bartosz Gremil, Jakiel Homut, Mikołaj syn Niklosowej, wójt Jan Hanut. [Ju]

Dokument Nr 1911

28 czerwca 1419

Herman opat klasztoru cystersów w Obrze sprzedaje sołectwo w Chorzeminie Mikołajowi Lagmo.

Kop.: Poznań, AAP, sygn. AZ 4/3, k. 21v (kopiariusz klasztoru oberskiego z XVII w.). Pismo powycierane na zgięciach papieru, słabo czytelne.

In nomine Domini amen. ^a-b

Ut in nostris gesta temporibus perpetua stabilitas robur obtineat et ad nasciturae posteritatis notititiam pertingat

salubriter, maturiori consilio praevisum est, res solenniter gestas sigillatis apicibus aeternare. Noscant igitur tam praesentes, quam futuri, hanc paginam inspecturi, quia nos frater Hermanus abbas monasterii in Obra Cysterciensis Ordinis¹ cum communi consensu fratrum meorum totius nostri conventus et matu(r)a deliberatione vendidimus honesto viro Nicolao dicto Lagmo^c² et suis legittimis successoribus schultetiam in nostra haereditate Chorzemino² cum uno manso et eundem mansum, prout iacet cum pratis, metis, pascuis, agris ac aliis attinentiis et pertinentiis ac caeteris quibusvis utilitatibus universis [...^d] ortum, in quo incolere potest unum ortulanum ad suam utilitatem. Item ad [...^e] praedicta [...^f] plantandis atque alia sua necessaria habendum, possidendum, sic tamen, quod aliis non [...^d]diat. Item ad praedictam schultetiam donavimus angulum ad agrum novo colendum vel ortulano seu o[...^g] tantum quantum in latitudinem ortus extendit et in longitudinem quantum potest. Item dedimus praedicto sculteto et sui[s] sequacibus liberam piscaturam in stagno retro praedictam haereditatem. Item tria prandia annis singulis omni iuditio bannito, scultetus unum, reliqui duo kmetones dare tenebuntur, et tertium denarium de omni re iudicata praedictus s[cult]etus et sui sequaces pro se reservabunt. Praeterea idem saepetactus schultetus aut sui successores tenebuntur nobis pro [...^e] in aequo valente dimidiam alteram marcam, pro quo aequo nostris in mandatis stemus pro damno, sed in expedition[e belic]alli vel in aliquibus iuribus terrestribus non stemus, nec sibi pro damno promittimus. Demum vero kmetones dictae vi[llae] censum frumentorum pagabunt nobis quilibet de manso quatuor mensuras siliginis et quatuor avenae ad festum [sancti] Martini [11 XI] sine omni occasione non tardabunt et duos pullos ad festum Nativitatis Christi [25 XII] et per medium capetam^h [ov]orum de quolibet manso semper dare tenebuntur. In cuius rei testimonium et ^i-j

evidentiae singularis

sigillum nostrum et [sigil]lum conventus nostri praesentibus sunt subappensa. His testibus s[...^e] scilicet Vlrico priore, fratre Henrico plebano ad Sanctam Elizabeth, fratre Theodorico advocato, Stephano schulte[to] de Obra dicto Truchviam ac aliis pluribus fide[di]gnis³. Actum et datum in vigilia beatorum Apostolorum Petri et Pauli sub anno Domini millesimo quadringentesimo nonnodecimo^h.

^a-bzdanie wydaje się zepsute w Kop., winno być raczej: Ut in nostris gesta temporibus perpetuae stabilitatis robur obtineant et ad nasciturae posteritatis notitiam pertingant

^codczyt niepewny, słowo poprawiane Kop.

^dkilkanaście słów nieczytelnych Kop.

^ejedno słowo nieczytelne Kop.

^fkilka słów nieczytelnych Kop.

^gjedno lub dwa słowa nieczytelne Kop.

^htak Kop.

^i-jtak Kop., winno być raczej evidentiam singularem

¹Opactwo cystersów w Obrze w powiecie kościańskim. Opat Herman wyst. 1416-50 (SHGPoz. III s. 397).

²Chorzemin par. Niałek, na pn.-zach. od Wolsztyna (SHGPoz. I s. 212, III s. 396). Sołtys Mikołaj skądinąd nie znany.

³O świadkach z Obry zob. SHGPoz. III s. 388-400. [Ju]

Dokument Nr 1912

Poznań, 1 lipca 1419

Biskup poznański zatwierdza fundację altarii w Osiecznej.

Kop.: Kal. 9176, s. 13-18. Tytuł: Privilegium incorporacionis, ereccionis, fundacionis nowi altaris pariter cum investitura et subscripcione notarii in Oszeczna.

In nomine Domini amen. Nos Andreas Dei gracia episcopus Poznaniensis¹ notum facimus, quibus expedit, universis, quod ad nostram personaliter accedens presenciam discretus vir, dominus Johannes Nicolai de Ossczevo^a presbiter nostre Poznaniensis diocesis quoddam privilegium donacionis et perpetue atribucionis censu(u)m sex marcarum cum media sub tytulo et condicione reempcionis emptorum, prout in dicto privilegio subinserto limpidius et plenius continetur, pro altari sub tytulo et vocabulo ac in honorem Benedicte et Individue Trinitatis et beatarum Virginum et Martirum Dorothee et Barbare in eclesia parrochiali in Osseczna per nos de novo fundando, erigendo, confirmando sufficienterque dotato per honestam dominam Mlinska et sigilli nobilis viri, domini Wyschak de Grizyna fratris sui germani appensione in pargameni presula dependentis sigillatum et munitum, sanum, salvum et integrum, modum, formam, vim, seriem et tenorem huiusmodi erreccionis, fundacionis, dotacionis altaris in se continens, nobis exibuit et humiliter presentavit, cuius tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[następuje dok. Małgorzaty Młyńskiej z daty: Kościan, 4 czerwca 1419 - wyżej, nr 1909; tam też objaśnione wyst. tutaj osoby].
[s. 15] Post cuiusdam privilegii exhibicionem et presentacionem prefatus dominus Johannes suo et predicte domine Margarethe Mlinska nominibus nobis cum debita instancia supplicavit, ut dictum altare de novo fundare et erigere censusque suprascriptos asscribere, appropriare et applicare et privilegium huiusmodi cum suis donacionibus et dotacionibus omniaque alia et singula in eo contenta gratificare, approbare, admittere, confirmare et ratificare ac ipsum ad presentacionem dicte domine Margarethe de dicto altari investire dignaremur. Nos itaque predicti privilegii et in eo contentorum tenore debite masticato et cum exacta diligencia recensito, attendentes, quod iusta et presertim pia, salubria, ymo salutifera petentibus assensus non debeat denegari, prelibatas domini Johannis ac Margarethe predictorum racionabiles, iustas et salutares supplicaciones amplectentes et admittentes graciose, altare sub tytulo et in honore Benedicte et Individue Trinitatis et sanctarum Virginum et Martirum Dorothee et Barbare in supradicta eclesia parrochiali in Osseczna de novo erigimus, fundamus et confirmamus, census quoque sex marcarum cum media prescriptos dicto altari et ipsius pro tempore ministris asscribimus, appropriamus et applicamus per presentes, ipsos peramplius et inantea eclesiasticos fore decernentes, ac huiusmodi privilegium donacionis omniaque et singula in eo contenta atque huiusmodi [s. 16] altaris ereccionem, fundacionem, dotacionem ratam et gratam habentes atque firma(m), ipsa presentibus nostra auctoritate ordinaria approba(vi)mus, ratifica(vi)mus, perpetua(vi)mus et confermavi(m)us^a ac approbamus, ratificamus, perpetuamus et confirmamus nostroque medio decreto ordinario et auctoritate perpetue firmitatis decrevimus et decernimus vim habere. Volumus tamen, ut per prefati altaris ereccionem nostram omniaque et singula prenotata predicte eclesie parrochiali in Osseczna et ipsius pro tempore rectori nullum preiudicium generetur. Ius patronatus vero et presentacionem ad prescriptum altare supradicte domine Margarethe Mlynska ipsa agente in humanis, (post^b) ipsius vero ab hac vita decessum eius propinquioribus, amicis et consangwineis legittimis reservamus necnon ad presentacionem sepedicte domine Margarethe supradictum dominum Johannem presbiterum de dicto altari in Christi nomine investi(vi)mus per anuli nostri digito suo imposicione et presentibus investimus, curam et administracionem temporalium et spiritualium sibi committentes et nichilominus vobis discreto viro, domino N. rectori dicte parrochialis eclesie in Osseczna committimus iniungentes, quatenus prefatum dominum Johannem in corporalem, realem et actualem dicti altaris possessionem inducatis, mandantes omnibus et singulis dicti altaris censitis^c, reddituariis et aliis subditis, quibuscumque nominibus censeantur, ut sepedicto domino Johanni, memorati altaris rectori et ministro, de ipsius altaris censibus, redditibus, fructibus et obvencionibus universis plenarie et integre respondeant, pareant et obediant cum effectu. Constituimus insuper et ordinamus per presentes, quod prefatus dominus Johannes et quilibet ipsius legittimus successor, dicti altaris pro tempore minister, singulis septimanis, diebus, quos ad hoc duxerit eligendos, duas missas, videlicet unam de Beata [s. 17] Maria, Christi genitrice, virgine gloriosa, aliam vero pro defunctis in dicto altari celebret atque legat, vigilias eo die, quo missam legerit, explendo, in solemnitatibus autem et diebus festivis ad missarum sacrificia se devocius studeat preparare. Ut autem omnia et singula supradicta illibata et inviolata perpetue perseverent, presentes nostras ericcionis^a, fundacionis, confirmacionis, ratificacionis et investiture litteras per Michaelem Johannis de Cosz(m)yno clericum nostre Poznaniensis diocesis, publicum imperiali auctoritate notarium nostrumque et facti huiusmodi coram nobis scribam infrascriptum² subscribi et publicari nostrique sigilli iussimus appensione communiri. Actum et datum Poznanie in sala nostra maior(i) curie episcopalis Poznaniensis sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo decimo nono, indicione duodecima, die Saturni prima mensis Julii, hora vesperorum vel quasi, pontificatus in Christo sanctissimi patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti anno secundo, presentibus honorabilibus et scientificis viris, dominis Boguslao officiali³, Nicolao Czothczany canonic(is) eclesie Posznaniensis⁴ et Boguslao de Plothsko presbitero, magistro in artibus et nostro capellano⁵, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis etc.
^dEt ego Michael Johannis de Horla alias de Coszmyno clericus Poznaniensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius², predictis fundacioni, ereccioni altaris et confirmacioni omnibusque aliis et singulis premissis, dum sic, ut per prefatum reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Andream episcopum Poznaniensem et coram eo fierent et agerentur, unacum prenonciatis^a testibus presens interfui [s. 18] eaque sic fieri vidi et audivi, ideoque presentes literas sive presens publicum instrumentum huiusmodi altaris fundacionem, ericcionem^a et confirmacionem omniaque alia prescripta in se continentes sive continens de mandato prefati reverendi patris exinde confeci, scripsi, publicavi et in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et conswetis unacum appensione sigilli sepefati reverendi patris et domini, domini episcopi Poznaniensis consignavi et communivi in fidem ac testimonium omnium et singulorum premissorum rogatus et requisitus etc.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast censuariis

^dw Kop. poprzedzone słowami: Tenor subscripcionis eiusdem privilegii, qui est talis etc.

¹Andrzej Łaskarz z Gosławic.

²Michał syn Jana z Orli czyli z Koźmina notariusz publiczny wyst. także 1419 przy biskupie w Ciążeniu (AAP, PrCP nr 4379: de Maiori Cosmin).

³Bogusław Świnka (ze Świnek) kanonik pozn. 1415, oficjał pozn. 1417-22, czerski 1428, włocławski 1430, zm. ok. 1433 (Now. II s. 229, 237).

⁴Mikołaj Ciotczany.

⁵Bogusław z Płocka czyli z Gozdowa (w ziemi płockiej), syn Niedzielisza, student w Krakowie od 1405, magister tamże 1412, jako kapłan i kapelan biskupi skądinąd nie znany? [Ju]

Dokument Nr 1913

Krotoszyn, 1 lipca 1419

Wierzbięta dziedzic Krotoszyna czyni nadania dla kościoła parafialnego w Krotoszynie.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Księga konsystorza kaliskiego 10, k. 233v-234v. Wpis 12 kwietnia 1527 wg Or., do którego przywieszono sigillum rotunde figure de simplici cera. In medio eiusdem sigilli impressum clenodium navis alias Lodzya, texto quodam circumferencialiter expressum [!], in pensula sericea viridis et rubei colorum.

In nomine domini nostri Ihesu Cristi amen. ^a-b

Cum huius arescentis seu transitoriis seculi delicias

, nihil sit [k. 234] praestancius desideriorum celestium construere fundamenta et eternorum contemplacionum, aliquid de bonis temporalibus seminare in terris, quod multiplicato fructu recolligi valeat in illis. Hinc est, quod nos Wyrzbyantha heres in Crotoschin¹ notum facimus universis, quibus expedit, tam presentibus, quam futuris, literam presentem inspecturis, quia volentes nos transitoria pro eternis commutare, sano animo et corpore spontaneaque voluntate, insuper divina gracia nos inspirante necnon freto consilio nostrorum amicorum, in honorem domini nostri Ihesu Cristi et eius sanctissime matris Virginis Marie necnon sanctorum apostolorum Petri et Pauli, Johannis Ewangeliste et Marie Magdalene addidimus et presentibus donamus seu addamus ecclesie in Crothoschin sex marcas, plebano tres et eius viccariis tres tunc existentibus, pro salute nostra et nostrorum antecessorum et successorum. Quequidem sex marce debent recipi ibidem in opido Crothoschino de agricultoribus, alias ab istis, qui colunt agrum. Item addi(di)mus et presentibus addamus tres mansos in villa duos^c, qui iacent circa mansos advocati, undique quatuor ortos, tres in villa, widelicet Stary Crothoschino², unus iacet inter nostros ortulanos, alter ex opposito nostre piscine et tercius circa ecclesiam et allodium plebani et quartus in oppido circa nostrum ortum ex opposito curie plebani. Insuper addi(di)mus et presentibus addamus piscinam in gurgite, wlgariter nastrudze, que^d vocatur Stropawa³, que piscina iacet post piscinam civilem ante starastudnya, item pratum in Barthlomyeywycze⁴ circa gurgitem, que^d vocatur Durzyno⁵, item unum maccellum. Hec autem omnia supradicta addi(di)mus et presentibus addamus temporibus perpetuis. In cuius rei testimonium sigillum nostrum est appensum. Hec autem omnia acta sunt in domo nostre habitationis, presentibus hiis testibus, honorabili viro Jacobo plebano de ibidem⁶, nobili viro Derslao herede in Chwalczewo⁷, Thomkone herede in Scirkowo⁸, Franczkone herede allodii in villa Crothoschyno⁹, Nicolao [k. 234v] herede de Wlawa¹⁰, Boguslao advocato ibidem¹¹ et aliis quamplurimis fidedignis ad hoc rogatis et specialiter vocatis. Datum in Crothoschyno sabbato in vigilia Visitacionis Virginis Marie sub anno Domini millesimo quadringentesimo decimo nono.

^a-bobiegowa formuła post huius arescentis seculi delicias została tu użyta błędnie i w niewłaściwym kontekście

^ctak Kop., słowo chyba zbędne

^dtak Kop.

¹Krotoszyn, miasto w powiecie pyzdrskim. Dziedzic Wierzbięta wyst. 1403-20 (KDW VII nr 763/1).

²Stary Krotoszyn tuż na pn. od Krotoszyna, dziś część miasta.

³Stropawa struga nie zidentyfikowana.

⁴Bartłomiejowice, wieś dziś nie znana pod Krotoszynem (Koz. 3 s. 515, 8 s. 3).

⁵Durzyno struga nie znana, por. z wsią Durzyn par. Kobierno, dziś nie znaną, koło Krotoszyna (Koz. 1 s. 64, 3 s. 577, 8 s. 242).

⁶Jakub pleban z Krotoszyna skadinąd nie znany.

⁷Chwalczewo (Chwaliszewo) par. Zduny, na pd.-wsch. od Krotoszyna (Koz. 4 s. 117). Dziersław skądinąd nie znany.

⁸Szczerków par. Baszków, na pd.-zach. od Krotoszyna (Koz. 1 s. 321). Tomek, Tomisław wyst. także 1418 (SHGWlkp.).

⁹Franciszek nie zidentyfikowany.

¹⁰Wława par. Góra, osada dziś nie istniejąca, na zach. od Jarocina (Koz. 3 s. 400, 8 s. 134). Mikołaj skądinąd nie znany.

¹¹Bogusław wójt zapewne w Krotoszynie, skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1914

Ciążeń, [wrzesień 1418 - 19 września 1419]

Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy spadkobiercami Bodzęty z Chłapowa.

Kop.: Poznań, WAP, Pyzdry Z. 4, k. 132-133. Wpis 19 września 1419 wg or. sigillo... domini Andree Dei gracia episciopi Poznaniensis... fideliter clausam.

Uw.:Kop. pozbawiona daty. Wyznacza ją ostatnia wzmianka o Bodzęcie z Chłapowa jako żywym - 30 sierpnia 1418 (Spisy wlkp. s. 119) oraz data wpisu dok. do księgi.

Nos Andreas Dei gracia episcopus Poznaniensis¹ necnon Jacussius de Wylczyna iudex Kalisiensis², Mathias de Dambno castellanus Naclensis³, Pasco de Rosdraszewo subcamerarius Poznaniensis⁴ et Wyrzbyantha de Crothoszyno⁵ arbitri et arbitratores ac amicabiles compositores, notum facimus tenore presencium, quibus expedit, universis presencium noticiam habituris, quomodo recedentibus^a ab omnibus accionibus, questionibus, litibus, controversiis inter nobiles et honorabilem viros, dominos Petrum Burczek, Mathiam canonicum Poznaniensem et Albertum fratres germanos de Chlapowo⁶ ab una et nobilem ac honestam dominam Gertrudem relictam olim Bodzanthe ibidem in Chlapowo⁶ parte ab altera iudicialiter motis et in posterum movendis, ex speciali firmo in nos compromisso et unanimi voluntate parcium predictarum super divisione inter eos ordinanda et super dote inter partes predictas talem firmam et servandam fecimus concordiam. In primis, quod prefata domina Gertrudis relicta dicti Bodzanthe hereditaria bona, scilicet villas, predia et cetera ymmobilia, post mortem mariti sui et patris fratrum dictorum derelicta, racione dotis et donacionis propter nupcias, quam dotem et donacionem prefatus Bodzantha eidem Gertrudi consorti sue [k. 132v], dum in humanis ageret, legavit et efficaciter assignavit, in duas partes, prout eidem expediens^b et comodosius^c videbitur, dividet, demptis et exceptis bonis ymmobilibus, que prenominatus Bodzantha post assignacionem dotis predicte et filius suus Petrus Burczek emit, et facta divisione predicta prenominati Petrus Burczek, Mathias et Albertus fratres predicti unam illarum parcium pro libito et voluntate ipsorum pro eis recipient, eligent et habebunt et electam possidebunt et Albertum fratrem ipsorum penes se tenebunt et fovebunt, in secunda vero parte prefata domina Gertrudis pacifice et quiete remanebit iuxta continenciam et tenorem literarum dotis sue habitarum et duas filias in expensis secum tenebit et fovebit tamdiu, quousque coniugio maritali fuerint mancipate, prefatique Petrus Burczek cum fratribus dotem dictis sororibus duabus, prout prime sorori assignarunt, tene(n)tur et sunt astricti assignare. In gaiis autem, silvis et quercetis in parte prefate domine Gertrudis consistentibus nullam vendendi habebit potestatem, pro curiis autem suis, in quibus fecerit residenciam personalem, lignis pro igne, roboribus pro edificiis, pascuis glandium, wlgariter wkup, et vendicione lignorum aridorum in prefatis gaiis tantummodo utifruetur et gaudebit. Super litera autem dotalicii, quam prefata domina Gertrudis in iudicio produxit, et quam literam prefati Petrus cum fratibus imipugnarunt^c asserens^d eam male fore obtentam, taliter ordinamus, quod prefatus dominus Petrus cum fratribus ibidem in iudicio hiis verbis vel similibus reconciliabunt et purgabunt, quod "licet literam, quam domina Gertrudis coram vobis produxit super dote ipsius, imipugnaverimus^c de mala et iniusta obtencione, tamen certitudinaliter informati sumus, quod est bene et legittime obtenta, quam literam aprobamus et habemus bene obtentam". Item decernimus^e, quod omnes equi, quos [k. 133] Bodzantha reliquit, prefatis filiis debentur, racione quorum equorum fratres predicti prefate domine quatuor equos pro curru ad valorem duodecim marcarum assignabunt. Sin autem in equis quatuor predictis concordare non poterint, extunc duodecim marcas monete currentis eidem tempore divisionis solvent. Omnia autem et singula pecora, pecudes et in quibusvis rebus mobilibus domus supellectilia, que non sunt divisa iuxta arbitrium divisorum, dividantur et facta divisione predicta domina Gertrudis in iudicio omnes literas, privilegia hereditaria, quas habet vel scit habentem, fideliter et integre, si necesse fuerit, sub iuramento prefatis dominis Petro cum fratribus efficaciter ad manus tradet et assignabit. Ut autem omnia et singula prescripta in facto concordie predicte firmiter teneantur et per partes predictas serventur, centum marcas latorum grossorum Pragensium numeri Polonicalis inter partes predictas vallavimus, quam penam pars violans concordiam parti tenenti solvere sit astricta. Pro cuius concordie observancia firmiori et pena predicta vallata inter partes predictas pro parte prenotatorum domini Petri Burczek cum fratribus suis nobiles Petrus de Beganowo⁷ et Henrich de Wansosche⁸, pro parte vero prenotate domine Gertrudis nobiles domini Johannes et Nicolaus fratres germani de Crusczyno⁹ manu coniuncta partibus predictis fideiussores existunt. ^f-g

Datum in Czanszym

^atak Kop., zamiast recedentes

^btak Kop., chyba zamiast expedicius

^ctak Kop.

^dtak Kop., zamiast asserentes

^emożna też czytać decrevimus

^f-gskreślone w Kop., dalszego ciągu brak

¹Andrzej Łaskarz z Gosławic.

²Jakusz Jaka z Wilczyna.

³Maciej Kot z Dębna (koło Jarocina) kasztelan nakielski 1410-30, zm. ok. 1430 (PSB XIV s. 450).

⁴Paszek z Rozdrażewa i Gogolewa podkomorzy pozn. 1403-19/20 (KDW VII nr 610/5).

⁵Wierzbięta z Krotoszyna (jak w poprzednim dok.).

⁶Chłapowo par. Grodziszczko, na pn.-wsch. od Środy (Koz. 2 s. 74). Bodzęta jako podsędek kal. wyst. 1406-18, zm. 1418/19. Jego synowie Piotr Burczek wyst. 1418 i 1432-49, czy ident. z Piotrem 1462-71? (KDW VIII nr 835/10; SHGWlkp.), Maciej kanonik pozn. 1419, gnieźn. 1429, zm. 1435 (KDW IX nr 1187/2), Wojciech i wdowa Gertruda skądinąd nie znani (SHGWlkp.).

⁷Bieganowo, zapewne B. wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni, gdzie Piotr wyst. 1416-18, w 1423 wspomn. jako niegdyś z B. (SHGWlkp.).

⁸Wąsosze wieś par. na pd. od Ślesina. Henryk wyst. 1415-22 (SHGWlkp.).

⁹Nie zidentyfikowani. [Ju]

Dokument Nr 1915

[Kalisz], 20 października 1419

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Close zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 86-87. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 86: Secuntur domini Nicolai in eclesia Sancte Marie altariste). Na dolnym marginesie nota: Jacobi Qwaszny pro XX^ti marcis latorum grossorum duas marcas moderacione facta desuper cum IIII^or grossis.

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch, Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Markraff et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in [s. 87] presencia civitatis nostre scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Nicolai Radost, Barthosii Gremil, Nicolai filii Nicolosowie^a et Michaelis Heyncza, coram Johanne Beserich advocato¹, in bannito iudicio, circumspectus vir Cloze Melczer noster concivis sanus mente et corpore existens, non compulsus, non deceptus, nec aliquo errore seductus, sed sponte, libere, voluntarie ac iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resigna(vi)t rite ac racionabiliter duas marcas census annui communis monete in et super area sua aciali ex opposito Martini Mientis in platea Wratislauiensi sita, solvendas atque dandas annis singulis, et signanter mediam marcam separatim super quodlibet Quatuor Tempus, discreto domino Petro altariste collegiate eclesie Beate Marie Virginis gloriose nostre civitatis predicte et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Cloze Melczer aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum duarum marcarum, unam marcam pro decem marcis latorum grossorum monete currentis, duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta ratam et decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima in vigilia Undecim Milia Sanctarum Virginum anno Domini millesimo quadringentesimo decimo nono etc.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20: burmistrz Jaćko, rajcy: Mikołaj Kranch, Jan Renis, Marcin Heydloff, Erazm Margref, Marcin krawiec, ławnicy: Jan Hanut, Jan Rusowski, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Radost, Bartosz Gremil, Mikołaj syn Niklosowej, Michał Hincza, wójt Jan Beserich. [Ju]

Dokument Nr 1916

Niepołomice, 25 listopada 1419

Król Władysław Jagiełło nadaje prawo niemieckie miastu Stawiszynowi.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 258-260. Tytuł: Civitatis Stauischiensis privillegium regale super ius Theothunicum; 2. Kal. 9175, s. 718-720. Tytuł: Iuris Theutonici fundacio. Stauischin.

Uw.: Krótki reg. tego dok. w KDW VIII nr 864. Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Quia tunc multociens errorum et dubiorum prudenter occurrimus incomodis, dum gesta etatis nostre literarum apicibus et testium annotacione perhennamus, ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuyauie, Lithphanie princeps supremus, Pomeranie Rusieque dominus et heres, significamus tenore presencium, quibus expedit, universis presencium^a et futuris presencium noticiam habituris, quomodo volentes civitatis nostre Stauischin condicionem facere meliorem et ipsam circa ius Theotunicum, prout alias civitates Regni nostri, conservare cupientes, ut sub felici nostro regimine [s. 259] utilia se senciat recepisse incrementa, ad instantes igitur peticiones consulum et civium predicte civitatis Stauischin ipsam civitatem et villas eidem civitati adiacentes, videlicet Kyanczyno, Wyrowo, Dlugawyes in terra Maioris Polonie et in districtu Kalisiensi sitis^b¹, prout [s. 719] in suis metis longe, late et circumferencialiter sunt distincte, de iure Polonico in ius Theotunicum, quo nostra civitas Calis utitur atque gaudet, transferimus perpetuo duraturum, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines universas, que ipsum ius Theotunicum plerumque consueverunt et sunt solita perturbare. Eximimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus omnes et singulos cives, incolas et quosvis villarum predictarum kmethones ab omni iurisdicione et potestate omnium Regni nostri palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum et quorumvis officialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis aut ipsorum aliquo pro causis tam magnis, quam parvis, puta furti, sangwinis, incendii, homicidii et membrorum mutilacionis, seu quibusvis aliis enormibus excessibus citati minime respondebunt, nec aliquas penas solvere tenebuntur, sed tamen cives incoleque et kmethones civitatis et villarum predictarum coram suo advocato, advocatus vero coram nobis aut nostris legittimis successoribus, dum tamen per literam nostram sigillo nostro sigillatam evocatus fuerit et citatus, tunc non aliter, quam suo iure Theotunico predicto de se querulantibus tenebitur respondere. In causis autem criminalibus et capitalibus superius expressatis advocato civitatis et villarum [s. 260] predictarum iudicandi, diffiniendi, corrigendi, puniendi et plectendi damus plenam et omnimodam potestatem, prout hoc ius Theotunicum in omnibus suis punctis, sentenciis, articulis, condicionibus et clausulis postulat et requirit. Iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Actum et datum in Nyepolomicze sabbato ipso die beate Katherine Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo decimo nono², presentibus ibidem strennuis et nobilibus Johanne de Tharnow Cracouiensi³, Nicolao de Michalow [s. 720] Sandomiriensi⁴, Jacobo de Conyeczpole Siradiensi pallatinis⁵, Floriano de Corithnicza castellano Vysliciensi⁶, Petro Saffranecz subcamerario⁷ et Paulo de Bogumylowycze iudice Cracouien(sibus)⁸ ac aliis pluribus testibus circa premissa fidedignis, per manus reverendi in Christo patris, domini Alberti episcopi Cracouiensis, Regni Polonie supremi cancellarii⁹ et venerabilis domini Johannis vicecancellarii¹⁰.

^atak obie Kop., zamiast presentibus

^btak Kop. 1, zamiast sitas, Kop. 2 sit z zaznaczonym skróceniem końcówki

¹Stawiszyn, miasto w powiecie kal. i okoliczne wsie: Kiączyn (na pn.), Wyrów (na wsch.) i Długa Wieś (na zach. od Stawiszyna).

²Data zgodna z itinerarium królewskim.

³Jan z Tarnowa wojewoda krak. 1410-32.

⁴Mikołaj z Michałowa wojewoda sandom. 1410-30.

⁵Jakub Koniecpolski wojewoda sier. 1393-1430.

⁶Florian z Korytnicy.

⁷Piotr Szafraniec (Starszy) z Pieskowej Skały podkomorzy krak. 1406-30.

⁸Paweł z Bogumiłowic sędzia krak. 1413-36.

⁹Wojciech Jastrzębiec.

¹⁰Jan Szafraniec z Łuczyc. [Ju]

Dokument Nr 1917

[Kalisz], 26 stycznia 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Małgorzata Starowójtowa zapisała czynsz Małgorzacie mniszce w Głogowie, a po jej śmierci altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 65-66. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch, Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Marggraffe et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Janossii arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Nicolai Radost, Barthossii Gremil, N[icolai^a] filii Niclosinne et Michaelis Heyncza, coram Johanne Beser[ich^a] advocato¹, constituta in bannito iudicio honesta domina Margaretha [s. 65-66] Aldefoytinne dicta unam marcam annui census monete currentis in et super omnibus bonis suis, tam mobilibus, quam inmobilibus, in civitate vel extra sitis, nullis penitus demptis sive exclusus^b, rite ac racionabiliter resignavit honeste Margarethe moniali in Magna Glogouia suissque^b legitimis successoribus, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Penthecostes nunc proxime venturum, de anno ad annum tamdiu, quousque predicta domina Margaretha nostra concivis aut ipsius successores legitimi predictum censum unius marce pro decem marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum. Ita tamen, quod quandoque Margaretha monialis predicta finem suum clauserit extremum, extunc predicta marca annui census ad altare discreti viri, domini Johannis dicti Golusch ipsiusque altaris rectoribus² protunc existentibus debet dimitti. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum Conversionis sancti (Pauli^c) anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo etc.

^aucięty margines Kop.

^btak Kop.

^cbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915.

²W kościele Św. Mikołaja w Kaliszu. [Ju]

Dokument Nr 1918

Gniezno, 23 lutego 1420

Oficjał gnieźnieński publikuje postanowienia synodu wieluńskiego dotyczące notariuszy publicznych i wzywa wszystkie osoby wykonujące funkcje notariuszy publicznych w archidiecezji gnieźnieńskiej do rejestracji swych uprawnień wobec arcybiskupa gnieźnieńskiego lub jego oficjała.

Kop.: Kal. 9175, s. 80-82, w publikacji notariusza publicznego Andrzeja syna Dziersława z Jackowa według or. opatrzonego pieczęcią oblonge figure in toto de viridi cera.
Wyd.: A. Gąsiorowski, Wprowadzenie w życie uchwały synodu wieluńskiego 1420 r. De fide instrumentorum, w: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, Sectio F, vol. XLV, 1990, s. 206-208 (wg Kop.).

Uw.: Fragment dokumentu Benedykta z Modły publikujący uchwałę synodu wieluńskiego porównujemy w przypisach tekstowych z tekstem statutów wieluńsko-kaliskich wydanych przez J. Fijałka i A. Vetulaniego, Statuty synodalne wieluńsko-kaliskie Mikołaja Trąby z r. 1420, Kraków 1915-1920-1951, s. 43-44 (dalej jako Stat.).

Benedictus de Modla archidiaconus Lanciciensis et canonicus Gneznensis ecclesiarum, reverendissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai Dei gracia eiusdem ecclesie Gneznensis archiepiscopi et primatis vicarius in spiritualibus et officialis generalis¹, venerabilibus et circumspectis viris, dominis abbatibus, prioribus et prepositis, decanis, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, custodibus, canonicis et capitulis necnon rectoribus ecclesiarum et aliis presbiteris curatis et non curatis, altaristis et vicariis perpetuis ac clericis quibuscunque per et infra civitatem et diocesim Gneznensem ubilibet constitutis omnibusque aliis et singulis, quorum interest vel intererit seu interesse poterit quomodolibet in futurum comuniter et divisim, salutem in Domino et presentibus fidem indubiam adhibere. Cum nuper in sanctasacro^a synodo provinciali per prefatum reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum archiepiscopum necnon reverendos in Christo patres, dominos Albertum Crac(ouiensem)², Jacobum Plocensem³, Andream Poznaniensem⁴ et Petrum Wilnensem episcopos⁵ et oratores ac nu(n)ccios solemnes reverendorum in Christo patrum, dominorum Wratislauiensis, Lubucensis episcoporum et capitula ipsorum ac eciam abbates, prepositos, priores in civitate Wyeluniensi die quintadecima mensis Januarii et sequentibus septem diebus continuis [s. 81] celebrata, contra imperitos ymo falsos notarios utile, necessarium et providum statutum sit^b editum, approbatum et conclusum per ipsam Gneznensem diocesim ac per omnes episcopos dicte provincie Gneznensis provide publicandum, servandum et tenendum. Quodquidem statutum sequitur sub hac forma:
"Cum ex eo, quod ^c-d

pleri rudesque

et ignari notarii^e per se prothocolla et instrumenta facere nescientes et alii se notarios publicos mencientes conficere instrumenta presumunt, ex quibus plurima incomoda et pericula oriuntur, quibus nos obviare volentes prohibemus, ne pro notario^f quisquam se gerat vel quevis instrumenta conficiat, antequam de creacione sua loci diocesano vel eius officiali^g fecerit plenam fidem. Contrarium faciens excommunicacionis sentenciam incidat ipso facto et instrumenta per eum confecta sint irrita ^h-i

similiter facto ipso

. Postquam autem per ordinarium loci vel officialem suum^j fuerit approbatus et ad officium suum admissus, literas^k super huiusmodi admissione sua expediat^l, nomen, signum et manum suam ad metricam^ł ecclesie inscribat, que postea imutari^m non possent. Et nichilominus iuramentum super veris et fidelibus instrumentis per eum conficiendisⁿ in manibus dicti ordinarii vel officialis^o de nowo faciet^p atque prestet. Et (si^q) aliquis ^r-s

spiritualis vel secularis, beneficiatus vel non

talem non approbatum pro notario publico in domo sua manu tenere, fovere vel defensare^t presum(p)serit, pena decem marcarum puniatur^u, et si ipsius instrumentis^t usus fuerit, penam excommunicacionis incurrat ipso facto."
Nos igitur Benedictus canonicus et vicarius in spiritualibus et officialis prenominatus de specialibus comissionibus et mandatis prefati domini archiepiscopi nobis factis ad execucionem predicti statuti et contentorum in eodem procedere cupientes, vobis omnibus et singulis dominis superius nominatis et aliis, quorum interest, predictum statutum ac omnia et singula in eo contenta intimamus, insinuamus, notificamus et publicamus ac ad vestram et cuiuslibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes ac si vobis et cuilibet vestrum esset specialiter intimatum. Et nichilominus auctoritate predicti domini Nicolai archiepiscopi nobis in hac parte comissa vobis ecclesiarum rectoribus et vicaris predictis et vestrum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub penis in eodem statuto contentis et expressis precipimus et mandamus, quatenus personaliter accedentes, si comode poteritis, alias in ecclesiis vestris publice proponentes, citetis omnes et singulos notarios publicos et quoscunque alios clericos pro notariis publicis se gerentes, in diocesi Gneznensi constitu(t)os, comuniter et divisim, quos presentibus nos [s. 82] citamus, quatenus hii, qui in archidiaconatu Gneznensi degunt et morantur, infra duos menses, illi vero, qui in archidiaconatibus Lanciciensi, Wyeowiensi, Calisiensi, Curzelowiensi et prepositura Wyeluniensi, infra tres menses sint constituti a die notificacionis presencium computando coram prefato reverendissimo in Christo patre et domino, domino Nicolao archiepiscopo aut coram nobis Gnezne cum literis autenticis officii ipsorum personaliter compareant et facient^v se iuxta tenorem et continenciam predicti statuti examinari et approbari necnon nomina, manus et signa ipsorum ad acta consistorii Gneznensis inscribant et apponant. Alioquin si secus fecerint, extunc prout exnunc decernimus, prout per predictam synodum est decretum, ipsorum instrumentis nullam fidem adhiberi, nichilominus contra eos, qui in premissis rebelles reperti fuerint, ad alias penas processuri. Et ne de premissis quispiam ignoranciam pretendere valeat aliqualem, presentes nostras literas port(is) ecclesie predicte Gneznensis affigi mandavimus, quod non sit verisimile ad ipsorum noticiam non fore deductum, quod tam patule a nobis est publicatum. Vobis autem ecclesiarum rectoribus predictis sub penis prescriptis mandamus, quatenus presentem nostrum processum unus ad alium progressive et convicinatim deferat sine mora, ultimus vero vestrum ipsum nobis representet. Datum Gnezne die Veneris XXIII mensis Februarii anno Domini M^o CCCC^o XX, nostro sub sigillo.

^atak Kop., zamiast sacrosancta

^btak Kop.

^c-dplerique rudes Stat.

^ebrak Stat.

^fnotario publico Stat.

^gofficiali aut capitulo cathedralis ecclesie Stat.

^h-ibrak Stat.

^jsuum vel capitulum Stat.

^kliteris Stat.

^lexpeditis Stat.

^łmatricam Stat.

^mmutari Stat.

ⁿconficendis et membranis seu albis cartis, dumtaxat subscriptis et signo signatis sub pena simili non dandis Stat.

^oofficialis sui aut capituli Stat.

^ptak Kop., zamiast faciat, jak w Stat.

^qbrak Kop., jest w Stat.

^r-sclericus aut laicus Stat.

^tw Stat. nast. scienter

^upuniatur fabrice ecclesie cathedralis applicanda Stat.

^vtak Kop., zamiast faciant

¹Benedykt z Modły.

²Wojciech Jastrzębiec.

³Jakub z Kurdwanowa.

⁴Andrzej Łaskarz z Gosławic.

⁵Piotr biskup wileński 1414 (1415), zm. 1421 (PSB XXVI s. 377-378). [Ju]

Dokument Nr 1919

[Kalisz], 10 maja 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Stolla zapisał czynsz kanonikom regularnym w kościele parafialnym Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 100. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

et in super

quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos, venerabilis religiositatis viris, dominis preposito cum suis fratribus canonicorum regularium in parrochiali eclesia Sancti Nicolai in civitate nostra predicta, ipsis et ipsorum, qui pro tempore fuerint, successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Stolla aut sui heredes et successores legitimi predictum censum medie marce pro quinque marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta ratam temporis primitus totaliter persoluto. Pro quo tamen censu predicti fratres vel ipsorum successores tenentur et debent singulis Quatuor Temporibus vigilias decantare. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta proxima post festum sancti Stanislai Martiris gloriosi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo etc.

^a-btak Kop., zamiast in et super

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915. [Ju]

Dokument Nr 1920

[Kalisz], 10 maja 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr krawiec zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele parafialnym Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 106. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch, Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Margraff et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Nicolai Radost, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Michaelis Hencza, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Petrus sartor, noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sanus mente et corpore, bona deliberacione prehabita, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite et racionabiliter resignavit mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua penes aream Viti carnificis in platea Sancti Nicolai sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos, venerabilis religiositatis viris, dominis N(icolao) preposito cum suis fratribus canonicorum regularium in parrochiali eclesia Sancti Nicolai in civitate nostra predicta, ipsis et ipsorum omnibus et singulis successoribus pro tempore existentibus, seu qui pro tempore fuerint, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Petrus sartor aut sui heredes et successores legitimi predictum censum medie marce pro quinque marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso (iuxta^a) ratam temporis primitus totaliter persoluto. Pro quo tamen censu predicti fratres vel successores ipsorum missam beate et gloriose Dei genitricis Virginis Marie singulis diebus solempniter decantare sunt astricti. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta proxima post festum beati Stanislai gloriosi Pontificis anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo etc.

^abrak Kop.

¹Władze Kalisza$$kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915. [Ju]

Dokument Nr 1921

[Kalisz], 7 czerwca 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda przekazał jatkę mięsną w Kaliszu mieszczce kaliskiej Jutce Piątkowej.

Kop.: Kal. 9176, s. 56. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 55: Litere altarium in eclesiis Sancti Nicolai et Beate Marie Virginis in Calis).

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch, Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Markraff et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanold arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Clesmed, Nicolai Radost, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Michaelis Hencza, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens vir Nicolaus Gothardi noster concivis resigna(vi)t rite et racionabiliter maccellum carnium seu aream ipsius inter maccellum Korcznikil et maccellum Stronchin situm, tam longum sive lo(n)gam, latum et latam, eoque iure et dominio, quibus ipse hoc idem sive eandem hucusque possedisse dinoscitur, honeste domine Jutcze Piantcowe nostre similiter concivi ipsiusque heredibus et successoribus legitimis hereditarie possidendam, tenendam, habendam, vendendam, commutandam, obligandam et in suos usus necnon suorum successorum beneplacitos convertendam iuxta sui libitus voluntatem. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo.

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915. [Ju]

Dokument Nr 1922

[Kalisz], 7 czerwca 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, piekarz Mikołaj Szutcze zapisał czynsz na rzecz fundacji codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 100-101. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Jaczscho prothoconsul, Nicolaus Cranch, Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Margraff et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Janussii Hanold arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Nicolai Schidlo, Barthossii Gremil, Nicolai Niclosinne et Michaelis Hencza, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus vir Nicolaus Schutcze pistor, noster concivis, sanus mente et corpore, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed bona deliberacione prehabita, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite ac racionabiliter resignavit racione misse Beate Virginis Marie mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua inter aream Venczeslai Furer et Georgii Becker in platea [s. 101] Piscorzeuiensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora ipsius^a anni sex grossos, venerabilibus viris, dominis preposito cum suis fratribus canonicorum regularium eclesie parrochialis Sancti Nicolai in civitate nostra predicta, ipsis et ipsorum successoribus, qui pro tempore fuerint, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Schuthcze aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum medie marce pro quinque marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus totaliter persoluto. Pro quo tamen censu predicti fratres vel successores ipsorum tenentur et debent singulis diebus missam beate et gloriose Virginis Marie decantare. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915. [Ju]

Dokument Nr 1923

[Kalisz], 7 czerwca 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Katarzyna, wdowa po mieszczaninie kaliskim Pawle Goliszu zapisała czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 88-89. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 86: Secuntur domini Nicolai in eclesia Sancte Marie altariste).

Nos consules Kalisienses Jaczko prothoconsul, Nicolaus Cranch [s. 89], Johannes Renis, Martinus Hedloff, Erasmus Markraff et Martinus sartor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia civitatis nostre scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanold arcuficis, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Schidlo, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Michaelis Hencza, coram Johanne Beserich advocato¹, constituta in bannito iudicio honesta domina Katherina relicta Pauli Golusch et nostra concivis, non compulsa, non coacta, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter duas marcas census annui monete currentis in et super omnibus et singulis bonis suis in civitate vel extra civitatem sitis, nullis penitus exclusis, quibuscumque nominibus possunt nunccupari, solvendas atque dandas annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni mediam marcam, discreto domino Petro altariste collegiate eclesie Sancte Marie in civitate predicta ipsiusque altaris legitimis rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predicta domina Katherina aut ipsius heredibus^a et successores legitimi predictum censum duarum marcarum pro viginti marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta ratam temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo.

^atak Kop., zamiast heredes

¹Władze Kalisza kadencji 1419/20, zob. wyżej, dok. nr 1915. [Ju]

Dokument Nr 1924

[Kalisz], 18 października 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Radost zapisał czynsz Piotrowi Drzemlikowi mieszczaninowi ze Stawiszyna.

Kop.: Kal. 9176, s. 96. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 94: Secuntur litere domini Petri Dremlik de Stawiszin).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka et Pecze tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Janussii Hanoth, Martini sartoris, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Johannis Scherer, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Radost protunc consul et noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sanus (mente^a) et corpore, bona prehabita deliberacione, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter tres marcas census annui monete currentis in et super area sua aciali penes aream Mathie Bochner in circulo sita, solvendas atque dandas annis singulis in et super festum Pasce nunc proxime venturum medietatem, ubi prima instabit solucio, reliquam vero medietatem super festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] immediate affuturum, circumspecto Petro Dremlik civi de Stawiszino suisque heredibus et legitimis successoribus seu illi vel illis, cui vel quibus predictus Petrus censum trium marcarum predictarum in vita vel in morte duxerit delegandum, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Radost aut sui heredes et legitimi successores predictum censum trium marcarum pro triginta marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta ratam seu decursum temporis primitus totaliter persoluto. Hoc adiecto, quod quandocumque Nicolaus Radost predictus aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum trium marcarum pro pecunia capitali predicta reemere voluerit seu voluerint, extunc Petro predicto seu illi vel illis, cui vel quibus census predictus fuerit prelegatus, ante medium annum dare (scitum^a) sunt astricti vel astrictus. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta ipso die beati Luce Ewangeliste anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo etc.

^abrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy: Jaćko, Marcin Heydloff, Andrzej Kędziorka, Piotr Piecz (i Mikołaj Radost), ławnicy: Jan Hanut, Marcin krawiec, Jan Rusowski, Mikołaj Kleinschmied, Bartosz Gremil, Mikołaj syn Niklosowej, Jan Szerer, wójt Jan Beserich. [Ju]

Dokument Nr 1925

[Kalisz], 18 października 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Renis zapisał czynsz Piotrowi Drzemlikowi mieszczaninowi ze Stawiszyna.

Kop.: Kal. 9176, s. 96-97. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Pecze tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia scabinorum nostre civitatis subscriptorum, puta Janussii Hanuth, Martini sartoris, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Johannis Scherer, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens vir Johannes Renis noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem devium seductus, sanus mente et corpore, bona deliberacione prehabita, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite ac racionabiliter resignavit tres marcas census annui monete currentis in et super area seu lapidea sua aciali penes aream Johannis Buteler in circulo sita, solvendas atque dandas annis singulis et signanter medietatem super festum Pasche nunc proxime venturum, reliquam vero medietatem super festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] inmediate [s. 97] sequent(em)^a, circumspecto viro Petro Dremlik civi de Stawyszino suisque heredibus et legitimis successoribus seu illi vel illis, cui vel quibus predictus Petrus censum marcarum trium predictarum in vita vel in morte duxerit delegandum, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Johannes Renis aut sui heredes et legitimi successores predictum censum trium marcarum pro triginta marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta ratam temporis primitus persoluto. Ita tamen, quod quandocumque Johannes Renis predictus aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum trium marcarum reemere voluerit seu voluerint, extunc ante medium (annum^b) Petro predicto seu illi vel illis, quibus census predictus fuerit delegatus, scitum dare sunt astricti. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla sunt appensa. Actum feria sexta ipso die beati Luce Ewangeliste anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo.

^atak Kop., zamiast sequens

^bbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1926

[Kalisz], 8 listopada 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Heydloff zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 62. Tytuł: Vincencii doctoris.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus Botener tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia civitatis nostre scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth, Martini sarthoris, Johannis Russowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Johannis Scherer, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens vir Martinus Hedloff protunc consul existens nosterque concivis, sanus mente et corpore, non compulsus, non deceptus, nec aliquo errore seductus, sed sponte et voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo resignavit rite et racionabiliter unum fertonem census annui monete currentis in et super pannicida et camera mercali sua inter Erasmi et Petri cameras mercales sita, solvendum atque dandum annis singulis et signanter super medium Quadragesime nunc proxime venturum, discreto domino Vincencio doctoris altariste eclesie parrochialis^a Beati Nicolai in civitate predicta, sibi et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Martinus Hedloff aut ipsius heredes et legitimi successores predictum fertonem pro duabus sexagenis latorum grossorum duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Ita tamen, quod si aliqua alia litera antiqua per Vincencium predictum vel ipsius successores super censum predictum reperiretur et illa alicuius vigoris pronunciaretur, ut talis litera inventa nullius vigoris pronunciaretur. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum beati Leonardi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo.

^anast. nieskreślone eclesie Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1927

[Kalisz], 22 listopada 1420

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, łucznik Jan zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 61-62. Tytuł: Vincencii doctoris.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus Botener tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanoth, Martini sartoris, Johannis Russowsky, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremil, Nicolai filii Niclosinne et Johannis Scherer, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Johannes arcufex, noster concivis, sanus mente et corpore, non compulsus, nec coactus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo^a precedente, resignavit rite et racionabiliter unam marcam census annui monete currentis in et super area sua inter areas Jacussii Starzik et Barthossii Rimer in platea Castrensi sita, solvendam atque dandam annis singulis super festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] nunc proxime venturum simul et semel, discreto viro, domino Vincencio doctoris altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate nostra predicta et suis legitimis successoribus, ipsius altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Johannes arcufex aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum unius marce pro decem marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta [s. 62] decursum temporis primitus totaliter persoluto. Ita tamen, quod si litera aliqua alia antiqua super festum^b predictum per discretum Vincencium aut ipsius successores reperiretur, ut talis nullius vigore^c reputaretur. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta ipso die beate Cecilie Virginis et Martiris gloriose anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo etc.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop., zamiast censum

^ctak Kop., zamiast vigoris

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1928

[Kalisz], 10 stycznia 1421

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Radost zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 98-99. Tytuł: Secuntur litere misse Beate Marie Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Petrus doleatoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis, Martini sartoris, Johannis Rusowsky, Nicolai^a Clensmed, Barthossii Gremel, Nicolai Niclosoiwe^b filii et Johannis rasoris, coram Johanne Beserich nostre civitatis advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens Nicolaus Radost protunc existens consul nosterque concivis, sanus mente et corpore, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, fretus amicorum suorum consilio diligenti, sed^b sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite et racionabiliter quatuor marcas census annui monete currentis in et super area sua aciali sive domo murata penes aream nobilis Vincencii de Schadek in circulo sita² necnon super omnibus et singulis bonis suis tam mobilibus, quam inmobilibus in civitate vel extra sitis, que nunc habet aut eandem^c in futuro acquirere possit, nullis penitus demptis sive exclusis, quibuscumque censeantur nominibus, ad missam Beate Marie Virginis, quia^d singulis diebus in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris civitatis nostre Kalis predicte ad laudem et honorem omnipotentis Dei ac genitrici eius religiosi domini et fratres in predicta ecclesia constituti teneantur decantare, solvendas atque dandas annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni unam, medietatem usualis monete tunc currentis, venerabilibus dominis ac fratribus, canonicis regularibus ordinis sancti Augustini de monasterio Wratislauiensi in Arena, qui sunt vel qui pro tempore fuerint, ipsorum successoribus missam eandem celebrantibus seu eandem solempni voce decantantibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Radost aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum quatuor marcarum pro quadraginta marcis latorum grossorum Pragensium Polonicalis numeri consueti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Cuiusquidem census honorabilis dominus prepositus eclesie parrochialis Beati Nicolai predicte pro tempore existens necnon prudentes domini consules civitatis [s. 99] predicte pro tempore existentes sunt veri et legitimi executores, ita tamen, quod quandocumque ipse census prefatus fuerit reemptus, tunc pecun(i)a capitalis tunc^b pro eo soluta ad sacras edes cum scitu et voluntate prepositi et consulum predictorum debet reponi et ibi fideliter tamdiu conservari, donec alter census eque certus pro eadem capitali pecunia fuerit comparatus, quem censum ipsi executores prefati extunc, prout exnunc ad missam Beate Virginis prefatam ewis temporibus voluerint permansurum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta proxima post festum Epiphanie anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo primo etc.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast eadem

^dtak Kop., zamiast quam

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. nr 1924.

²Wincenty z Szadku skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1929

[Kalisz], 14 lutego 1421

Rada miasta Kalisza zaświadcza, że mieszczanin kaliski i sołtys w Dobrcu Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz rajcom miasta Stawiszyna jako patronom dwóch altarii w Stawiszynie, ufundowanych przez zmarłego Piotra Drzemlika.

Kop.: Kal. 9176, s. 94-96.Tytuł: Secuntur litere domini Petri Dremlik de Stawiszin.

In nomine Domini amen. Ad futuram rei memoriam. Nos consules Kalisienses [s. 95] Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus doleatoris¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus, quam futuris, quod ad nostram veniens presenciam prudens Nicolaus Gothardi noster concivis et scultetus in villa nostra Dobrcza wlgariter nu(n)ccupata², non compulsus, non coactus, non deceptus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore existens, fretus amicorum suorum consilio diligenti et matura deliberacione prehabita, de unanimi consensu ex^a voluntate generose domine Sophie uxoris sue legitime², iusto vendicionis ac empcionis tytulo precedente, dedit, vendidit, assignavit et coram nobis rite et racionabiliter resignavit quinque marcas annui census monete currentis Polonicalis numeri, quadraginta octo grossos in quamlibet marcam computando, in et super scultecia sua in villa nostra Dobrcza predicta sita necnon super omnibus fructibus, redditibus, censibus, agris, pratis, pascuis, piscinis, stangnis, molendinis, piscaturis et generaliter super omnibus et singulis utilitatibus, obvencionibus et pertinenciis universis, nullis penitus demptis seu exclusis, ad dictam sculteciam quomodolibet pertinentibus, circumspectis viris, dominis proconsuli et consulibus de Stawiszino pronunc, vel qui pro tempore fuerint, existentibus, tamquam executoribus et collatoribus per Petrum Dremlik pie memorie concivem de Staw(i)szino deputatis ad duo altaria, unum in honore omnipotentis Dei et genitricis eius, aliud vero in honore omnipotentis Dei et genitricis eius necnon in honore beate Katherine et Dorothee sanctarum virginum in eclesia parrochiali in opido predicto erectis et per Petrum Dremlik predictum perpetue fundatis, solvendas atque dandas annis singulis in et super festo beati Martini Episcopi [11 XI] nunc proxime venturo, discretis viris, dominis ipsorum altarium altaristis sive rectoribus, ipsis et ipsorum legitimis sucessoribus, ipsorum altarium rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Gothardi noster scoltetus predictus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum quinque marcarum super scoltecia in villa nostra Dobrcza predicta pro quinquaginta marcis latorum grossorum Pragensium et numeri Polonicalis predicti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Tali vero condicione interposita, quod si aliquando, quod absit, kmethones ad predictam sculteciam spectantes per ignis voraginem aliquod dampnum incurrerent seu perciperent et ipse Nicolaus scoltetus noster predictus kmethonibus suis predictis aliquomodo libertatem per aliquod tempus eis deputatum daret seu concederet, extunc ipsi prothoconsul et consules de Stawischino necnon altariste pro tempore existentes vel ipsorum legitimi successores, ipsorum altarium predictorum rectores predicti, eandem libertatem ad tempus per predictum Nicolaum nostrum prefixum kmethonibus predictis dare sunt astricti omni sine contradiccione. Voluerint eciam consules predicti vel ipsorum successores, quod quandocumque ipse Nicolaus scoltetus noster predictus aut ipsius heredes et legitimi successores censum quinque marcarum predictum reemere voluerit seu voluerint, extunc ipse vel ipsius successores ante decursum medii anni proconsuli et consulibus de Stawiszino, qui sunt vel ipsorum, qui pro tempore fuerint successores, scitum dare pro tali reempcione sunt astricti. Ita tamen eciam, quod resignacio quinque marcarum predictarum per Nicolaum scoltetum predictum ipsis proconsuli et consulibus nullomodo valeat, debeat neque possit nocere dothalicio domine Sophie uxoris sue legitime super predicta scoltecia facto et resignato. In cuius rei testimonium civitatis nostre sigillum maius ex certa nostra sciencia presentibus est appensum. [s. 96] Actum feria sexta proxima ante dominicam, quando a Eclesia Dei Reminiscere decantatur, anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo primo.

^atak Kop., zamiast et

¹Rajcy i burmistrz Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. nr 1924.

²Mikołaj syn Gotarda, m. in. sołtys w podkal. wsi Dobrzec i jego (druga) żona Zofia. [Ju]

Dokument Nr 1930

[Kalisz], 23 maja 1421

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Michał Jedlecki zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 99-100. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus doleatoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis, Martini sartoris, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremel, Nicolai Niclosinne filii et Johannis rasoris, coram Johanne Beserich nostre civitatis advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Michael Jedleczski noster concivis², sanus mente et corpore existens, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, usus amicorum suorum consilio diligenti et matura deliberacione prehabita, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter dimidium quintumdecimum grossum census annui monete currentis in et super area sua vicina aree Clementis lanificis in platea Lanificum sita necnon super omnibus et singulis bonis suis, tam mobilibus, quam inmobilibus, que nunc habet aut in futurum acquirere possit, nullis penitus demptis sive exclusis, quibuscunque censeantur nominibus, ^a-b

solvendam ac dandam

censum predictum annis singulis super terminos deputatos et signanter quinque grossos monete currentis super festum Assumpcionis Beate Virginis [15 VIII] nunc proximo venturum, alios vero quinque grossos monete predicte super Nativitat(is) Domini [25 XII] inmediate post hoc affuturum, residuitatem vero census, videlicet quintum dimidium grossum, super festum Pasche inmediate post hoc venturum, venerabilibus ac religiosis dominis preposito et fratribus canonicorum regularium ordinis sancti Augustini de monasterio Wrat(islauiensi) in Arena in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris in civitate nostra Kalis predicta, ipsis et ipsorum successoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Michael aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum, scilicet dimidium quintumdecimum grossum, pro tribus marcis latorum grossorum Pragensium numeri Polonicalis consueti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Pro quoquidem censu fratres predicti singulis diebus ad laudem et honorem omnipotentis Dei ac genitricis eius missam Beate Marie Virginis in eclesia parrochiali predicta tenentur solempni voce celebrare. Quiquidem census extunc, prout exnunc et^c missam Beate Virginis prefatam [s. 100] ewis temporibus debet permanere. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo primo.

^a-btak Kop., zamiast solvendum atque dandum

^ctak Kop., zamiast ad

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, dok. 1924.

²Michał Jedlecki, mieszczanin kal. ze wsi par. Jedlcza (dziś Jedlec - Stara Wieś), na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 4 s. 309). [Ju]

Dokument Nr 1931

[Kalisz], 23 maja 1421

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Jan Renis zapisał czynsz na fundację codziennej mszy w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 103. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus doleat(o)ris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis, Martini sartoris, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremel, Nicolai Niclosinne filii et Johannis rasoris, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens vir Johannes Renis noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem devium seductus, sanus mente et corpore, fretus amicorum suorum consilio diligenti, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter tres marcas census annui currentis monete in et super omnibus et singulis bonis suis, tam mobilibus, quam inmobilibus, in civitate vel extra sitis, que nunc habet aut in futurum eadem acquirere possit, nullis penitus demptis sive exclusis, quibuscumque possint nunccupari nominibus, ad missam Beate Marie Virginis, quam singulis diebus in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris civitatis nostre Kalis predicte ad laudem et honorem omnipotentis Dei ac genitricis eius domini et fratres in ecclesia prefata constituti tenentur solempni voce celebrare, solvendas atque dandas annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni tres fertones monete usualis tunc currentis, honorabilibus viris, dominis preposito ac fratribus canonicis regularibus ordinis sancti Augustini de monasterio Wratislauiensi in Arena, qui sunt vel qui pro tempore fuerint, ipsorum successoribus missam eandem celebrantibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Johannes Renis aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum trium marcarum pro triginta marcis in moneta currenti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Cuiusquidem census honorabiles domini prepositus predictus necnon prudentes viri, domini consules civitatis pro tempore existentes sunt veri et legitimi executores, ita tamen, quod quandocumque ipse census fu(er)it reemptus, tunc pecunia capitalis pro eo soluta ad sacras edes cum scitu et voluntate prepositi prefati et dominorum consulum predictorum debet reponi et ibi fideliter tamdiu conservari, donec alter census ita bonus et eque certus pro eadem capitali pecunia fuerit comparatus, quem censum ipsi executores predicti extunc, prout exnunc ad missam Beati Virginis prefatam voluerint ewis temporibus duraturum. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo primo etc.

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1932

[Kalisz], 23 maja 1421

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Kasper, zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 64-65. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorka, Nicolaus Radost et Petrus doleatoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis [s. 65], Martinus^a sartoris, Johannes^a Russowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremil, Nicolai Niclosynine filii et Johannis rasoris, coram Johanne Beserich nostre civitatis advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Casper carnifex, noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore et per omnia compos existens racione, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super medio maccello carnium libero penes maccellum Johannis Drolle sive retro institam muratam Francisci Stachelicz sito, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Pasche nunc proxime venturum, honorabili viro, domino Johanni Golusch altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai Episcopi et Confessoris in civitate nostra predicta ad altare in predicta eclesia ^b-c

fundato et erecto

, ipsi ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Casper aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis usualis monete Polonicalis maioris tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum^d (sigilla^e) presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo primo.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast fundatum et erectum

^dsłowo powtórzone Kop.

^ebrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1933

[Kalisz], 23 maja 1421

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Anna córka Wachnika zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 66-67. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Jaczko, Martinus Hedloff, Andreas Candzorca, Nicolaus Radost et Petrus doleatoris tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia civitatis nostre scabinorum subscriptorum, puta Janussii Hanuth arcuficis, Martini sartoris, Johannis Rusowski, Nicolai Clensmed, Barthossii Gremel, Nicolai Niclosynne filii et Johannis rasoris, coram Johanne Beserich advocato¹, constituta in bannito iudicio honesta domina Anna filia Wachniconis, nostra concivis, non compulsa, non coacta, nec aliquo errore seducta, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis tytulo precedente, resignavit duas marcas census annui communis monete [s. 67] in et super omnibus bonis suis, tam mobilibus, quam immobilibus, in civitate vel extra civitatem sitis, quibuscumque nominibus nuncupentur, nullis penitus demptis, solvendas atque dandas annis singulis in et super festum Nativitatis Domini [25 XII] nunc proxime venturum, discreto domino Johanni Golusch altariste eclesie Sancti Nicolai in civitate nostra predicta ad altare in eclesia parrochiali predicta ^a-b

fundato et errecto

, ipsi ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predicta Anna aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum duarum marcarum pro viginti marcis in moneta maiori currenti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo primo etc.

^a-btak Kop., zamiast fundatum et erectum

¹Władze Kalisza kadencji 1420/21, zob. wyżej, nr 1924. [Ju]

Dokument Nr 1934

[Kalisz], 6 lutego 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że ławnik kaliski Mikołaj syn Niklosowej zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer.

Kop.: Kal. 9176, s. 72-73. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Litere domini Jacobi).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch preconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Andreas Candzorka, Johannes Beserich et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Radost, Nicolai Clensmed, Johannis Keseling, Michaelis Bartram et Nicolai Weys, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens Nicolaus Niclosowe filius protunc existens scabinus et noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua vicina aree Johannis rotificis in platea Currificum sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super Carnisprivium nunc proxime venturum, circumspecto Nicolao Gebur nostro similiter [s. 73] concivi suisque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla sunt appensa. Actum feria sexta ipso die sancte Dorothee Virginis anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo secundo.

¹Władze Kalisza kadencji 1421/22: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy Marcin Heydloff, Jan Renis, Andrzej Kędziorka, Jan Beserich, Marcin Kupferschmied, ławnicy: Mikołaj Radost, Mikołaj Kleinschmied, Jan Keseling golarz, Michał Bartram, Mikołaj Weis siodlarz, wójt Jan Hanut. [Ju]

Dokument Nr 1935

Kalisz, 6 lutego 1422

I. N. Klara wdowa po mieszczaninie kaliskim Janie Rusowskim czyni pobożne zapisy testamentowe w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 80-81. Tytuł: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski; 2. Tamże, s. 34-35. Tytuł (na s. 35): Russowski altaris.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo vicesimo secundo, indicione quartadecima¹, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Martini pape quinti anno quinto, die Veneris sexta mensis Februarii, in stuba domus providi Janussii felicis recordacionis Rusowski^a civis in Kalis Gneznensis diocesis, hora vesperorum vel quasi, in mei imperiali auctoritate notarii publici provida domina Clara relicta prefati Janusii civis in Calis² testiumque subscriptorum presencia personaliter constituta, non compulsa, non coacta, nec aliquo errore devio seducta, sed matura deliberacione animi sui prehabita, langwens quidem corpore, compos tamen sue racionis per omnia existens pensansque, quod nichil sit cercius morte et nil incercius hora mortis, taliter de bonis suis ordinavit, ne propter ipsa in futuro anima ipsius detrimentum paciatur, sed suffragio et interventu sanctorum mere(a)tur ad perpetue beatitudinis consorcium pervenire, diem quoque extreme messionis volens operibus misericordie prevenire, ut sic celestia pro terrenis, eterna pro transitoriis feliciter mereretur [s. 35] optinere, pro salute anime sue et suorum predecessorum remedio animarum sexaginta marcas grossorum latorum pecuniis in paratis, numeri Polonicalis consueti, monete Pragensis, pro certis censibus comparandis pro altari erigendo, construendo et fundicitus^b creando sub honore et vocabulo Dei omnipotentis, Intemerate Virginis matris eius Marie et beatorum Petri et Pauli Apostolorum ac sanctarum Katherine et Dorothee Virginum necnon omnium sanctorum dedicando dedit, donavit nomineque veri et legitimi testamenti irrevocabiliter assignavit discreto viro Johanni clerico, provide Anne relicte Hankonis de Peysdri^c Posznaniensis diocesis³, si et in quantum ipsum Johannem anno presenti sacros ordinum gradus presbiteratus acceptare contigerit, alias validum et ydoneum ad idem altare presentabunt, quem tunc duxerint eligendum. Ius vero collacionis et presentandi ad dictum altare pro suis legitimis natis reservavit, ita tamen, quod presentatus ad altare predictum, qui pro tempore fuerit, singulis septimanis tres missas legere tenebitur, unam de Beata Virgine, aliam pro defunctis et terciam iuxta devocionem ipsius officiantis. Item secundo legavit mediam marcam census annui in et super domo providi Michaelis lorificis in Calis⁴ pro nutrimento ac necessariis pauperum infirmorum de hospitale^d ^e-f

extra Kalis eclesie Sancti Spiritus, qui census solvitur

ad festum beati Johannis Baptiste [24 VI]. Si autem ipsum Michaelem vel qui in eadem domo resederit ^e-f

se de dicto censu exemere contigerit

, tunc pueri legantis unacum executoribus presentis testamenti similem censu(m) annis singulis comparabunt. Item tercio [s. 81] pro ecclesia Beate Virginis in Kalis tres marcas et duas ad eclesiam Beati Nicolai pro structura earundem et terciam racione sepulture. Quodquidem testamentum honeste virgines Gertrudis et Anna sorores germane, filie dicte lega(n)tis⁵ laudaverunt et approbaverunt irrevocabiliter observare. Cuiusquidem testamenti executores dicti testamenti^d constituit discretum, provid(um) viros, dominos Johannem Slywka⁶ et Martinum Copersmed^g civem in Kalis⁷. Super quibus omnibus dicti executores petiverunt a me notario confici publica instrumenta. Presentibus providis viris, dominis Martino Wyczga^h consule⁸, Michaele Bethram⁹, Nicolao Melczer civibus in Calis¹⁰ et discreto Paulo clerico de Maiori Sobotka¹¹, testibus circa premissa.
Et ego Jacobus condam Nicolai de Gambiczeⁱ clericus Wlad(islauiensis) diocesis, publicus auctoritate imperiali notarius¹², quia huic testamenti legacioni, donacioni et irrevocabili assignacioni aliisque omnibus superius premissis unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia sic fieri vidi et audivi, sed aliis [s. 36] ocupatus per fidelem alium scribi procuravi, me hinc manu propria subscribens signoque et nomine meis solitis et consuetis consignando in fidem ^e-f

et testimonium

omnium premissorum.

^aRuswowsky Kop. 2

^btak Kop. 1, poprawnie fundicius Kop. 2

^cPeysdry Kop. 2

^dtak obie Kop.

^e-fbrak Kop. 2

^gCapersmed Kop. 2

^hWiczga Kop. 2

ⁱGambycze Kop. 2

¹Indykcja w obydwu kop. błędna: powinna być 15.

²Jan Rusowski i jego żona Klara.

³Jan syn Hanka i Anny z Pyzdr wyst. także niżej, zob. dok. nr 1940-1942; altaria fundacji Jana Rusowskiego znajdowała się w kościele par. Św. Mikołaja.

⁴Michał płatnerz skądinąd nie znany.

⁵Gertruda i Anna Rusowskie wyst. także 1423 (niżej, dok. nr 1955: Gela i Anna).

⁶Jan Śliwka wikariusz u NMP w Kaliszu już 1406 (KDW V nr 69, VII nr 631, wyżej, dok. nr 1916 i 1901)?.

⁷Marcin Kupferschmied był wówczas rajcą kal., zob. wyżej, dok. nr 1934.

⁸Marcin Wydżga w kadencji rady kal. 1421/22 jako rajca nie znany (por. niżej, dok. nr 1993) .

⁹Michał Bertram, Bartram, był wówczas ławnikiem kal. (zob. wyżej, dok. poprzedni).

¹⁰Mikołaj słodownik zapewne ident. z Mikołajem Klose, wieloletnim ławnikiem kal., zob. wyżej, dok. nr 1862 i n.

¹¹Wielka Sobótka (wieś par. między Pleszewem a Ostrowem Wlkp., dziś Sobótka). Kleryk Paweł, zapewne z drobnej szlachty, właścicieli S., skądinąd nie znany.

¹²Jakub syn Mikołaja z Gębic (miasto na Kujawach) notariusz publiczny, skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1936

[Kalisz], 6 marca 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Stanisław Sędka zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer.

Kop.: Kal. 9176, s. 74. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Litere domini Jacobi).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch preconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Andreas Candzorka, Johannes Beserich et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Radost, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne filii, Johannis Keseling, Michaelis Bartram et Nicolai Veys, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Stanislaus Sandka noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam annui census monete currentis in et super area sua integra sive totali inter Sebchin et Hanczelini areas in platea Piscorzeuiensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Nativitatis Domini [25 XII] nunc proxime venturum, circumspecto Nicolao filio Gebur nostro similiter concivi suisque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum, quousque predictus Stanislaus Sandka aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Cum quo censu predicto Nicolaus predictus aut ipsius heredes et legitimi successores habebit seu habebunt videndi^a, commutandi, obligandi, alienandi, prout sibi et suis successoribus melius videbitur expedire, omnimodam facultatem. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima ante dominicam Reminiscere anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo secundo.

^atak Kop., zamiast vendendi

¹Władze Kalisza kadencji 1421/22, zob. wyżej, dok. nr 1934. [Ju]

Dokument Nr 1937

Poznań, 27 marca 1422?

Oficjał poznański zawiadamia arcybiskupa gnieźnieńskiego, że Stefan przeor dominikanów z Poznania złożył apelację od wyroku w sporze z Tomaszem Riemarem mieszczaninem poznańskim.

Kop.: Kal. 9175, s. 318. Tytuł: Apostolici reverenciales per appellacionem.

Uw.: W dacie rocznej kopista opuścił rząd jednostek w dacie rocznej (II). Na rok 1422 wskazują zgodnie indykcja, rok pontyfikatu papieża Marcina V, wreszcie przypadanie 27 marca na piątek.

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Vincencio^a Dei et Apostolice Sedis gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopo et primati¹ aut ipsius officiali generali, Boguslaus canonicus et officialis Poznaniensis ecclesie generalis² oraciones devotas cum obediencia tam humili, quam devota. Ad vestre r(everendissime) p(aternitatis) deduco noticiam per presentes, quomodo pridem citato ad mei presenciam religioso Sthephano priore conventus Sancti Dominici ordinis predicatorum in Poznania³ ad instanciam providi Thome Rymar civis Poznaniensis⁴ pro et super tribus marcis et uno fertone monete currentis in ipsa causa ad nonnullos actus et terminos iudiciales gradatim et successive servatis servandis et usque ad prolacionem (per^b) me diffinitive sentencie inclusive processi, quam pro parte dicti Thome Rymar civis Poznaniensis et contra prefatum dominum Stephanum priorem in scriptis tuli et pronunciavi, huiusmodi sub tenore:
Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes, solum Deum pre oculis habentes, per hanc nostram diffinitivam sentenciam etc. ^c-d

Hic inserat totam sentenciam ad finem in forma

.
A quaquidem diffinitiva sentencia mox et incontinenti fuit et est pro parti^e dicti domini Stephani prioris ad vestre reverendissime paternitatis audienciam verbo appellatum et ex post apostolici cum instancia petiti, cuiquidem appelacioni, licet me credam^f suffragante Domino iustam tulisse sentenciam, ob reverenciam tam sancte Gneznensis ecclesie metropolitane deferend(um) duxi humiliter et devote, eidem appellanti et apostolicos petenti presentes meas litteras pro apostolicis reverencialibus concedendo. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras per Albertum notarium publicum, causarum et cause huiusmodi coram me scribam⁵ infrascriptum subscribi et publicari meique officiolatus appensione sigilli iussi communiri. Actum et datum Poznanie sub anno Domini M^o CCCC^o XX^o, indicione XV, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti anno quinto, die Veneris XXVII mensis Martii, hora terciarum vel quasi, in stuba domus habitacionis mee, presentibus honorabilibus et discretis viris etc.^g

^atak Kop., arcybiskupem był wtedy Mikołaj; pomyłka wynika najpewniej z faktu, że kopista formularza pisał w czasach arcybiskupa Wincentego Kota

^bbrak Kop.

^c-dwtręt pochodzący od kopisty

^etak Kop., zamiast parte

^ftak Kop., raczej pasowałoby tu credo

^gdalszego ciągu brak Kop.

¹Arcybiskup gnieźn. Mikołaj Trąba 1411-22.

²Bogusław Świnka.

³Stefan przeor dominikanów pozn. wyst. także 1420 (KDW VIII nr 889/3).

⁴Mieszczanin pozn. Tomasz Riemer zapewne ident. z nie żyjącym już 1430 właścicielem kramu sukiennego w Poznaniu (WSvP s. 243).

⁵Pisarz konsystorza pozn. Wojciech notariusz publiczny bliżej nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1938

[Kalisz], 12 czerwca 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 78-79; tytuł: Secuntur domini Nicolai Lulik; 2. Kal. 9176, s. 143-144.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 1.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Johannes Renis, Andreas Candzorka^a, Johannes Beserich^b et Martinus Copersmed^c tenore presencium publice recognoscimus universis presencium noticiam habituris [s. 79], quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Radost, Nicolai Clensmed^d, Nicolai Niclosowe^e filii, Johannis Keseling^f, Michaelis Bartram et Nicolai Veys, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens Nicolaus Gothardi noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte et voluntarie, fretus amicorum suorum consilio diligenti, resignavit rite ac racionabiliter octo marcas census annuy monete currentis [s. 144] in et super quelibet Quatuor Tempora anni duas marcas solvendas atque dandas annis singulis discreto domino Nicolao Lulik altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate predicta iuxta tenorem ipsius litere maiori sigillo ipsius civitatis desuper confecte, cuiusquidem litere tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. władz miasta Kalisza z daty: [Kalisz], 30 maja 1398 - wyżej, nr 1785].
Nos vero consules supranominati de consensu et voluntate tocius communitatis ipsam resignacionem sic factam ratam et gratam habentes, ipsam civitatis^g et scabinorum singulis^h fecimus communiri. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo.

^aKandzorcka Kop. 2

^bBasarich Kop. 2

^cCopersmeth Kop. 2

^dClensmeth Kop. 2

^eNiklossowe Kop. 2

^fKeselink Kop. 2

^gcivitatis nostre Kop. 2

^htak Kop. 1, poprawnie sigillis Kop. 2

¹Władze Kalisza kadencji 1421/22, zob. wyżej, dok. nr 1934. [Ju]

Dokument Nr 1939

[Kalisz], 9 października 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, ławnik Mikołaj Kleinschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 55 (uszkodzony margines). Tytuł: Litere altarium in eclesiis Sancti Nicolai et Beate Marie Virginis in Calis.

Uw.: O czynszu zob. też niżej, dok. nr 1989.

Nos consules Calisienses Johannes Renis proconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmeth tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Kandzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai filii Niclosowe, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Clesmed protunc scabinus existens et noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis resignavit in et super area sua inter Mathie Tlokinsky et Bogusii in platea Thoruniensi sita, ad altare in eclesia collegiata Sancte Marie in civitate Kalisiensi predicta per honestam dominam Jutham Panthkowa pye memorie in eclesia predicta ^a-b

errect(o) et fundato

, solvendam atque dandam annis singulis in et (super^c) festum Corporis Christi nunc proxime venturum unum fertonem, alium vero fertonem super festum Nativitatis Domini [25 XII] immediate post hoc sequens, discretis viris, domino Paulo altariste et rectori altaris predicti ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Clesmed aut ipsius heredes et legitimi succesores predictum censum medie marce pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Ita tamen, quod si aliqua litera alia super censum medie marce predictum per predictum dominum Paulum vel ipsius successores inveniretur, quod talis litera sic inventa nullum habeat vigorem, sed omnino debet cassari et anichillari. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla nostra^d presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum beati Francisci anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo.

^a-btak Kop., zamiast erectum et fundatum

^cbrak Kop.

^dtak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23: burmistrz Jan Renis, rajcy: Mikołaj Kranch, Marcin Heydloff, Jaćko, Mikołaj syn Gotarda, Marcin Kupferschmied, ławnicy: Andrzej Kędziorka, Mikołaj Radost, Jan Hanut, Mikołaj syn Niklosowej, Jan Keseling, Jan kaletnik (i Mikołaj Kleinschmied), wójt Jan Beserich. [Ju]

Dokument Nr 1940

[Kalisz], 9 października 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, rzeźnik Lorek zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 85. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).

Nos consules Kalisienses Johannes Renis proconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosowe filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Lorko carnifex noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite ac racionabiliter unum fertonem census annui monete currentis resignavit in et super area sua aciali vicina aree Andree Luterbach in platea Beati Nicolai sita, ad altare in eclesia Beati Nicolai in civitate Kalisiensi predicta per circumspectum Johannem Rusowski pye memorie civem Kalisiensem necnon ipsius successores de novo ^a-b

errect(o) et fundato

, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum [Assump]cionis^c Beate Marie nunc proxime affuturum, discretis viris Johanni Hankonis altariste et rectoris^d altaris predicti ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Lorko aut ipsius legitimi succesores predictum censum unius fertonis pro duabus marcis cum media latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum beati Francisci anno Domini millesimo^e CCCC^o vigesimo secundo.

^a-btak Kop., zamiast erectum et fundatum

^csłowo poprawiane w Kop. i nieczytelne; rozwiązanie przez analogię z następnym dok. (zob.)

^dtak Kop., zamiast rectori

^esłowo powtórzone Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1941

[Kalisz], 9 października 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Andrzej Luterbach zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 81-82. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Johannes Renis proconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosowe filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Beserich advocato¹, constitutus [s. 82] in bannito iudicio circumspectus Andreas Luterbach noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabliter unum fertonem census annui monete currentis in et super area sua inter Dorothee relicte Siczkonis et Lorkonis carnificis areas in platea Beati Nicolai sita, ad altare in eclesia parrochiali Sancti (Nicolai^a) in civitate Kalisiensi predicta per circumspectum Johannem Rusowski pie memorie civem Kalisiensem necnon ipsius successores ibidem de novo ^b-c

erecto et fundato

, cuiusquidem altaris predicti discretus Johannes Hankonis extitit et est primus rector et minister, ^d-e

solvendam atque dandam

annis singulis in et super festum Assumpcionis Beate Marie [15 VIII] nunc proxime affuturum, discreto Johanni Hankonis altariste altaris predicti, ipsi ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Andreas Luterbach aut ipsius heredes et legitimi succesores predictum censum unius fertonis pro duabus marcis cum media latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. Actum et datum feria sexta proxima post festum beati Francisci anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo etc.

^abrak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast erectum et fundatum

^d-etak Kop., zamiast solvendum... dandum

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1942

[Kalisz], 16 października 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kranch zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 83. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Janusius Renis proconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne filii, Johannis Kelesing^a et Johannis bursatoris, coram Janussio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens Nicolaus Cranch protunc consul existens predictus nosterque concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter unam marcam annui census monete currentis in et super omnibus et singulis bonis suis, tam mobilibus, quam inmobilibus, in civitate vel extra sitis, nullis penitus demptis sive exclusis, quibuscumque censeantur nominibus, ad altare in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate Kalisiensi predicta per circumspectum Johannem Rusowski pye memorie civem Kalisiensem necnon ipsius successores legitimos de novo in eclesia predicta ^b-c

errecto et fundato

, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora ipsius^a anni unum fertonem, discreto Johanni Hankonis altariste et rectori altaris predicti ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Cranch aut ipsius heredes et legitimi succesores predictum censum unius marce pro decem marcis latorum grossorum Pragensium numeri Polonicalis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima ante festum Undecim Milium Sanctarum Virginum anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast erectum et fundatum$1Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1943

[Kalisz], 20 listopada 1422

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kranch z żoną Katarzyną zapisali czynsz na rzecz altarii w kościele parafialnym w Stawiszynie.

Kop.: Kal. 9176, s. 97. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 94: Secuntur litere domini Petri Dremlik de Stawiszin).

Nos consules Kalisienses Janusius Renis proconsul, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Johanne Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens Nicolaus Cranch protunc consul existens cum honesta domina Katherina uxore ipsius moderna et legitima, non compulsi, non coacti, nec aliquo errore seducti, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, rite ac racionabiliter decem marcas census annui monete currentis resignaverunt in et super totali molendino ipsorum in Antiqua Civitate sito, ad altare in eclesia parrochiali in opido Stauischinensi ^a-b

erecto et fundato

, solvendas atque dandas annis singulis in et super festum Penthecostes proxime affuturum quinque marcas, reliquas vero quinque marcas super festum beati Martini [11 XI] inmediate post hoc venturum, discreto domino Hen(rico) altariste et rectori altaris predicti ipsiusque altaris rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Cranch et Katherina aut ipsorum heredes et legitimi succesores predictum censum decem marcarum pro centum marcis latorum grossorum Pragensium numeri Polonicalis consweti duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primisus^c persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum beate Elizabeth Electe anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo.

^a-btak Kop., zamiast erectum et fundatum

^ctak Kop., zamiast primitus

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1944

Gniezno, [6 marca 1423]

Kapituła gnieźnieńska zawiadamia duchownych i świeckich prowincji gnieźnieńskiej, że po śmierci arcybiskupa Mikołaja Trąby wybrała administratorem Władysława Oporowskiego.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów posiedzeń kapituły gnieźn.), k. 86-86v. Wpis na osobnej karcie, obecnie oprawionej po roku 1420. Tytuł: Forma processus administratoris.

Uw.: Dok. pozbawiony jest daty. Władysław Oporowski wybrany został administratorem sede vacante dnia 6 marca 1423, po wyborze poprzedniego administratora, Wincentego Marcinkowskiego, na arcybiskupa (Acta capitulorum I, nr 1592; GąsSkOf s. 77) i tym dniem był najpewniej datowany niniejszy dok.

Capitulum sancte Gneznensis ecclesie reverend(is) in Christo patribus, dominis Crac(ouiensi), Wrat(islauiensi), Wladislauiensi, Poznaniensi, Plocensi et Lubucensi episcopis, suffraganeis quoque nostre ecclesie Gneznensis ac venerabilibus et circumspectis viris, dominis abbatibus, prioribus, prepositis, decanis, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, custodibus, canc(ellariis), thezaurariis, canonicis et capitulis, tam cathedralium, quam collegiatarum et conventualium parrochialiumque ecclesiarum rectoribus, altaristis et vicariis perpetuis ceterisque presbiteris curatis et non curatis, notariis et thabellionibus publicis et generaliter omnibus et singulis spiritualibus et secularibus utriusque sexus personis per et infra civitatem, diocesim ^a-b

et provinciamque

Gneznensem ubilibet constitutis, cum debita honorificencia oraciones devotas et omne bonum. Cum bone memorie reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Nicolaus olim archiepiscopus et primas nostre ecclesie Gneznensis nuper, prout Deo placuit, nature solvens debitum spiritum tradidit creatori corpusque eius funeratum traditum existit cum reverencia ecclesiastice sepulture, proynde universales^c debitum sollicitudinis super incolas civitat(um) et dioc(esum) provincie Gneznensis eorum invigilare comodis et remediis nos compellit ipsorumque periculis quantum possumus obviare ac magnis parcere laboribus et expensis et ne ipsa ecclesia Gneznensis sic, ut prefertur, pastore orbato in suis facultatibus ac in administracione spiritualium et temporalium grave dispendium paciatur, volentesque providere, ut omnibus ad eandem sedem metroppo(liti)cam Gneznensem consurgentibus equitas et iusticia equaliter ministretur, nuper nobis capitulariter congregatis maturaque inter nos deliberacione et tractatu prehabit(is), venerabilem virum, dominum Wlad(islaum) de Opporowo decretorum doctorem, canonicum Gneznensem, fratrem nostrum in vicarium nostrum generalem et in administratorem in spiritualibus et temporalibus eiusdem ecclesie nostre Gneznensis elegimus et nominavimus ac eligimus et nominamus ac constituimus per presentes, dantes et concedentes auctoritate nostra eidem domino Wlad(islao) administratori plenam et omnimodam potestatem ac eciam facultatem per se vel alium, quociens eum ab ecclesia Gneznensi^d abesse contingerit, per ipsum surrogandum de collegio nostro Gneznensi, omnes et singulas causas, tam beneficiales, quam prophanas, civiles et criminales et quascumque alias, sive per appelacionem, sive per simplicem querelam seu quovismodo ad examen et audien(ciam) curie archiepiscopalis Gneznensis atque nostre de iure vel consuetudine devolutas et devolvendas cognoscendi, examinandi, iudicandi et diffiniendi ac in et super ipsis causis quascumque sentencias tam interlocutorias, quam diffinitivas et alias pronunciaciones et decreta ferendi et pronunciandi et execucionem debite demandandi et homines utriusque sexus eciam in casibus sedis archiepiscopalis a iure reservatis absolvendi et aliis comittendi et in voccis dispendandi, resignaciones et permutaciones quorumcumque beneficiorum rite fiendas recipiendi et admittendi et personas ydoneas ad beneficia ipsa instituendi necnon quecumque beneficia ad collacionem, provisionem seu quamvis aliam disposicionem archiepiscopi Gneznensis spectancia, vaccancia vel vaccatura [k. 86v] personis ydoneis ad tempus commendandi et de eisdem providendi, contumaces et rebelles et quoscumque alios delinquentes censura ecclesiastica coharcendi, corri(gen)di et puniendi aliasque penas, mulctas et carceres et alias, quas sacri canones permittant, ac magis formidabiles, prout sibi melius videbitur expedire, infligendi et ab officio et beneficio suspendendi, in personas quascumque excommunicacionis, in capitula vero, collegia et conventus suspensionis et in loca, civitates, castra, opida, villas et universitates interdicti sentencias et alias censuras ecclesiasticas rite ferendi et promulgandi, absolvendi, tollendi et relaxandi et generaliter omnia alia et singula ad iurisdicionem nostram ordinariam et metropoliticam spectancia, eciam si propter premissa mandatum exigant speciale, gerendi, faciendi et exercendi, que circa huiusmodi administracionis officium fuerint necessaria seu quomodolibet opportuna et que nosmet ipsi facere possemus, si personaliter adessemus, promitentes nos ratum, gratum, firmum perpetuo habituros et inviolabiliter observare et tenere, quidquid per dictum dominum Wlad(islaum) administratorem nostrum necnon substitutum vel substituendos ab eo actum et factum fuerit in premissis. Que omnia et singula paternitatibus vestris et ceteris omnibus suprascriptis per civitatem et provinciam nostram Gneznensem intimamus, insinuamus et notificamus et ad vestram et ad cuiuslibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas per Martinum de Golanczicze notarium nostrum¹ subscribi et publicari nostrique sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum Gnezne in loco capitulari die etc., presentibus venerabilibus dominis V(incencio) decano² etc. prelatis et canonicis dicte ecclesie nostre Gneznensis capitulariter congregatis.

^a-btak Kop.

^ctak Kop., zamiast universale

^dpowtórzone Kop.

¹Marcin syn Pawła z Gołocic (w ziemi łęczyckiej) wyst. od 1412, notariusz publiczny 1414-29 (Not. nr 330).

²Wincenty z Marcinkowa. [Ju]

Dokument Nr 1945

Kruchowo, 14 marca 1423

Maciej z Kruchowa zaświadcza, że Wierzbięta ze Smogulca poręczył jego dług u Jakuba z Królikowa.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 3, k. 48-48v. Wpis w 1424 r. (podczas roczków sądowych poprzedzających roczki z 9 marca 1424 r.), według or. opatrzonego pieczęcią, przedstawionego przez Wierzbiętę ze Smogulca.

Uw.: 1. Wiadomość o dokumencie przekazał wydawcom p. dr Adam Szweda z Osieka; 2. Zapis daty rocznej w kop. nie wyklucza możliwości czytania: 1424, kiedy to niedziela Laetare przypadała 2 kwietnia; przyjęcie takiej daty sprzeczne byłoby jednak z datą wpisu do księgi.

Noverint universi, tam presentes, quam futuri, quod nos Mathias heres in Cruchowo¹ induximus in caucionem fideiussoriam in tricenta et triginta marcis latorum grossorum monete Pragensis, numeri vero Polonicalis [k. 48v], in marcam quamlibet XL et octo grossos computando, ad festum Circumcisionis Domini proxime venturum [1 I 1424], nobilem virum Wirzbyantham Smoguletsky² erga nobilem Jacussium heredem in Crolicowo³. Quemquidem Wirzbyantham heredem Smoguletsky nos Mathias prescriptus heres Cruchowsky tenemur de predicta caucione fideiussoria ad terminum prefixum promittimusque expedire et exbrigare pecuniis prescriptis, videlicet tricenta triginta marcis, t[otaliter^a] et plenarie eidem Jacussio ad terminum prescriptum persolve(n)do. In casu vero, si, quod absit, hoc non fecerimus seu nos predictus Mathias facere non curaverimus, videlicet predictum Wirzbyantham de predicta caucione fideiussoria si non expediverimus, extunc quodcumque dampnum predictus Wirzbyantha heres Smoguletsky habuerit vel perceperit de caucione fideiussoria predicta, hoc dampnum non debet fore ipsius, sed nostrum, videlicet Mathie predicti heredis de Cruchowo, ipsum nullo iure, seculari videlicet, nec spirituali, nec mandato reg(is), nec expedicione, nec aliqua obligacione, similiter nec proposicione evadendo necnon postposito omni dampno ipsius, eundem Wirzbyantham de predicta fideiussionis caucione exsolvere et expedire pecuniis cum paratis ad terminum prescriptum sub fide et honore. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum et actum in Cruchowo ipso die dominico, quo in Ecclesia Domini decantatur Letare I(herusa)l(e)m et conventum etc., sub anno nativitatis Domini M^o CCCC^o XXIII^o^b.

^aplama atramentu Kop.

^bodczyt niepewny, można też czytać XXIIII^o

¹Kruchowo, wieś par. na pn. od Trzemeszna. Maciej chyba różny od M. syna podsędka Bogusława, wyst. 1437 (SHGWlkp.).

²Smogulec, wieś par. na pn.-wsch. od Gołańczy. Wierzbięta wyst. 1423 (tutaj) - 1435 (KDW X nr 1381/6). $3Królikowo par. Słupy, na pd.-zach. od Szubina. Jakusz wyst. także 1411 (S. Kozierowski w Roczniku Pol. Tow. Heraldycznego 9, 1928/29, s. 132). [Ju]

Dokument Nr 1946

Kalisz, 16 kwietnia 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Schonfeld zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 65. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Janussius Renis prothoconsul, Nicolaus^a Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andrea Candzorka, Nicolai Radost, Janussii Hanuth arcuficis, Nicolai Cleinsmed, Nicolai Closinne filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Janussio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Schonfeld noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam annui census monete currentis in et super area sua aciali vicina aree Jacusii Pieczkonis in platea Castrensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora ipsius^a anni sex grossos, discreto domino Johanni Golusch altariste in parrochiali eclesia Sancti Nicolai in civitate predicta ad altare ibidem ^b-c

sito et erecto

ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Schonfeld aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete Polonicalis tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Calis feria sexta proxima post dominicam Quasimodo geniti etc. anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo tercio.

^anast. nie skreślone et Kop.

^b-ctak Kop., zamiast situm et erectum

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1947

[Kalisz], 4 czerwca 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Schonfeld zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 90-91. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 89: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Janussius Renis prothoconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium recognoscimus universis, quod in nostre civitatis scabinorum presencia subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Janussii Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Janussio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Schonfeld noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua aciali vicina aree Jacussii Pyeczkonis in plathea Castrensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos, discreto viro, domino Thome altariste in eclesia parrochiali Sancti Nicolai in civitate predicta [s. 91] ad altare ibidem ^a-b

errecto et fundato

, ipsi domino Thome predicto, ipsius altaris rectori et ministro, ipsius altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque Nicolaus Schonfeld predictus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo vicesimo tercio.

^a-btak Kop., zamiast erectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1948

[Kalisz], 4 czerwca 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, krawiec Mikołaj Frirman, zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 91. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

solvendam atque dandam

annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora ipsius^a anni tres grossos, discreto Thome altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate predicta ad altare in eclesia predicta per honestam dominam Margaretham relictam Wayner ibidem ^d-e

errecto et fundato

ipsique domino Thome predicto ipsius altaris predicti rectori et ministro ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque Nicolaus Frirman predictus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum unius fertonis pro duabus sexagenis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo tercio.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast solvendum atque dandum

^d-etak Kop., zamiast erectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1949

[Kalisz], 4 czerwca 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Stefan Kościołek zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 91-92. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 89: Secuntur domini Thome ad Sanctum Nicolaum in Calis).

Nos consules Kalisienses Janussius Renis preconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Caridzorka^a, Nicolai Schidlo, Janusii (^b-c

Hanuth, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne

) filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Janusio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Stephanus Cosczolek noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter unum fertonem census annui monete currentis in et super media area sua vicina aree Nicolai Frirman in platea Thoroniensi sita, solvendum atque dandum annis singulis in et super quelibet Quatuor Tempora ipsius^a anni tres grossos, discreto domino Thome altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate [s. 92] predicta ad altare ibidem per honestam dominam Margaretham relictam Wayner ^d-e

erecto et fundato

, ipsi domino Thome predicto ipsius altaris rectori et ministro ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Stephanus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum unius fertonis pro duabus sexagenis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo tercio.

^atak Kop.

^b-cbrak Kop.; uzupełniono według poprzedniego i następnego dok.

^d-etak Kop., zamiast erectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1950

[Kalisz], 4 czerwca 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Skolka (Skałka?) zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 73. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Litere domini Jacobi); 2. Tamże, s. 75. Tytuł: Eiusdem.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 2.

Nos consules Kalisienses Janussius Renis prothoconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloff, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Martinus Copersmed tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Candzorka, Nicolai Radost, Janussii Hanuth, Nicolai Clensmed, Nicolai Niclosinne filii, Johannis Keseling et Johannis bursatoris, coram Janussio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus dictus Scolka noster concivis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed sponte et voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis tytulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua inter Andree Sebechin^a et Mathie Spruch areas in platea Piscorzeuiensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Penthecostes nunc proxime affuturum, circumspecto Nicolao dicto Gebur nostro similiter concivi suisque heredibus et legitimis successoribus de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo tercio etc.

^aSchechin Kop. 1

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1951

Wschowa, 3-10 lipca [1405-1423]

Starosta wschowski oraz rajcy miasta Wschowy donoszą rajcom toruńskim o stanie sprawy mieszczki toruńskiej Małgorzaty, dla której prosili o poparcie.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 1992. Papier ok. 221 × 150 mm. Na odwrociu fragmenty dwu pieczęci zamykających list: mniejszej w czarnym laku Jana Rydzyńskiego (jak Engel 1902 s. 18 i rysunek tamże Taf. IV nr 83) oraz większej w zielonym laku miasta Wschowy (jak Engel 1894 s. 10). Fragment paska zamykającego list.

Uw.: Datę listu określają fakty z życia wystawcy: zmarł 23 października 1423, a jako starosta występował od 1405. Zapewne ramy te można ograniczyć do lat 1405-1418 (od tego roku Jan posiadał również kasztelanię międzyrzecką, ale tytułu tego mógł nie użyć w niniejszym liście).

^a-b

Denn erbarn herrn ratmanen czu Thoron, unsern besundern gunnern unnd vorderern d(e)tur

.
Unsern dinst czuvor. Lieben herren! Als er uns vorschreben habet von Mar/garethen euwrer metheburgerinnen wegen, dorczu haben wir getan unser / mogen, so wir beste mochten, also das se mit erem frunde, den se / anspricht, vor er beyder frunt komen woren, dy se nicht bericht haben, sundir derselbe Witke er frunt, den se anspricht, bethet, das man en by rechte la^ese, das wir em nicht wol geweren noch nedirlegen mogen, des meynet fraw Margarethe mit em nicht czu warthen, welde se er an glichem rechten lasen genugen, dorczu welden wir er helfen, so wir beste mochten. Geben czur Frauwenstat am freitage noch Visitacionis Marie.
Jane von der Czhirn(in)a hauptman
unnd ratmanne czur Frauwenstat¹.

^a-bna odwrociu Or.Jan z Czerniny i Rydzyny (PSB XXXIII s. 455-456). Engel 1902 s. 18, bezzasadnie datuje niniejszy dok. na 1469 r. [Ju]

Dokument Nr 1952

Kalisz, 3 września 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał sumę 20 grzywien na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 145. Tytuł: Alia litera eiusdem altaris sequitur (co odnosi się do nagłówka ze s. 140: Copia ereccionis altaris Corporis Christi in eclesia Sancti Nicolai in Calis siti iuris patronatus N. Gothardi civis Calisiensis sequitur); 2. Kal. 9176, s. 79-80. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 78: Secuntur domini Nicolai Lulik).

Uw.: 1. Wydanie oparto na Kop. 1; 2. O czynszu zob. też niżej, dok. nr 1993.

Nos consules Calisienses Johannes Renis proconsul, Nicolaus Cranch, Martinus Hedloch^a, Jaczsko^b et Martinus Copersmid^c tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Andree Kandzorka, Nicolai Radost, Hanuth arcuficis, Nicolai Cleynsmed^d, Nicolai Nicloszowe^e filii, Joannis Kyeszlynk^f et Johannis bursatoris, coram Johanne Byeszerich^g advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Gothardi protunc consul existens nosterque concivis, non compulsus [s. 80], non coactus, nec errore seductus, sanus mente et corpore existens, sponte et voluntarie resignavit rite et racionabiliter viginti marcas latorum grossorum Pragensium solummodo pro pecunia capitali in et super orto suo penes ortum Andree latrificis in Vinea platea extra valvam Thoruniensem sito necnon super omnibus fructibus, usibus orti predicti, quibuscunque censentur^h nominibus, discrecto domino Nicolao Lulik altariste in ecclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate predicta ad altare in ecclesia parrochiali predicta erectum et fundatum ipsiusque altaris predicti rectoribus et ministris pro tempore existentibus, quamquidem pecuniam capitalem viginti marcarum predictam ipse Nicolaus Gotardi aut ipsius heredes (etⁱ) legittimi sucessores, dum ad tantam pervenerint facultatem, sine domini Nicolai predicti aut ipsius altaris ^j-k

rectoribus pro tempore existentibus

omni contradicione habebunt reemendi potestatem. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Calis feria sexta post festum Felicis et Aucti anno Domini ^l-ł

millesimo quadringentesimo

^m-n

vicesimo tercio

^aHedloff Kop. 2

^bJaczko Kop. 2

^cCopersmed Kop. 2

^dClensmed Kop. 2

^eNiclosowe Kop. 2

^fKeseling Kop. 2

^gBeserich Kop. 2

^hcenseatur Kop. 2, więc w podstawie było chyba censeantur

ⁱbrak Kop. 1

^j-ktak obie Kop., zamiast rectorum... existencium

^l-łMo CCCC^o

^m-nw Kop. 1 tercio poprawiane z primo, w Kop. 2 trecesimo primo, poprawiane z vicesimo tercio

¹Władze Kalisza kadencji 1422/23, zob. wyżej, dok. nr 1939. [Ju]

Dokument Nr 1953

[Kalisz], 26 listopada 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Gorteler zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 67. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus sartor, Nicolaus Gothardi, Martinus et Nicolaus Galea^a tenore presencium recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, Nicolai Niclosewe filii et Johannis Breseling^a, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Nicolaus Gorteler noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua vicina aree Martini institoris dicti Broszina in platea Beati Nicolai sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Pasche nunc proxime venturum, discreto domino Johanni Golusch altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate predicta ad altare in eclesia parrochiali predicta ^b-c

fundato et erecto

, ipsi domino Johanni predicto ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus Gorteler aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum sancte Katherine Virginis anno Domini millessimo quadringentesimo vicesimo tercio.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast fundatum et erectum

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy: Jaćko, Marcin krawiec, Mikołaj syn Gotarda, Marcin Kupferschmied, Mikołaj Gałka, ławnicy: Marcin Heydloff, Jan Beserich, Jan Hanut, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Mikołaj syn Niklosowej, Jan Keseling, wójt Mikołaj Radost. [Ju]

Dokument Nr 1954

[Kalisz], 10 grudnia 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Piotr Jeleń zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Mikołajowi Gebauer.

Kop.: Kal. 9176, s. 70-71. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Secuntur litere domini Jacobi).

Uw.: Data dok. poprawiona w oparciu o skład władz miejskich Kalisza.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus sartor, Nicolaus Gothardi, Martinus Copersmed et Nicolaus Galca tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, Nicolai Niclosowe filii et Johannis Keseling, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Petrus Jelen noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resigna(vi)t rite et racionabiliter mediam marcam annui census monete currentis in et super area sua vicina aree Nicolai Niclosowe filii in platea Currificum^a sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Nativitatis Domini [25 XII], a nunc proximo festo Nativitatis Domini super aliud festum Nativitatis Domini, ubi prima instabit solucio, circumspecto Nicolao Gebur nostro similiter concivi suisque heredibus et legitimis successoribus de anno ad annum tamdiu, quousque predictus [s. 71] Petrus Jelen aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus^b persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima post festum Concepcionis Marie anno Domini millesimo quadringentesimo (vicesimo^c) tercio.

^aprzed tym słowem skreślone Carnificum Kop.

^bpoprawiane z prius Kop.

^cbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1955

Kalisz, 10 grudnia 1423

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Kupferschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 82-83. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Martinus sartor, Jaczko, Nicolaus Gothardi et Nicolaus Galea^a tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, Nicolai Niclosowe filii et Johannis Keseling, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus Martinus Copersmed protunc consul existens nosterque concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore, sed^a sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter duas marcas census annui monete currentis in et super camera mercali penes mercalem cameram Nicolai Radost et uno orto penes ortum Gnazdowski in platea Vinea extra walvam Thoruniensem necnon super area ante castrum in platea Thoruniensi sita necnon super omnibus bonis suis, tam mobilibus, quam immobilibus, in civitate vel extra sitis, que nunc habet aut in futurum eandem^b quomodolibet acquirere possit, nullis penitus demptis sive exclusis, quibuscumque censeantur nominibus, solvendas atque dandas annis singulis in et super festum Beate Marie Virginis Assumpcionis [15 VIII] nunc proximum, discreto domino Martino altariste in eclesia parrochiali Beati Nicolai in civitate predicta ad altare per circumspectum Johannem Rusowski pye memorie in eclesia predicta fundato^c et erectum, cuiusquidem altaris dominus Martinus predictus est rector et minister, ipsi domino Martino ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, cuiusquidem altaris honeste domine Gela et Anna nate Johannis predicti sunt vere collatricis^d, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Martinus Copersmed aut ipsius heredes [s. 83] et legitimi successores predictum censum duarum marcarum pro viginti marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Kalis feria sexta proxima post festum Concepcionis anno Domini millessimo quadringentesimo vicesimo tercio etc.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast eadem

^ctak Kop., zamiast fundatum

^dtak Kop., zamiast collatrices

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, dok. nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1956

Środa, 7 stycznia 1424

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wojciech Suczka z Psarskiego zrzekł się praw do dziedzictwa po swym siostrzeńcu Abrahamie z Bielaw na rzecz Chwaliboga, Michała i Stefana z Chyb.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 13, k. 19-19v. Wpis 14 stycznia 1435.

Nos Sandiuogius de Ostrorog pallatinus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam strennuus dominus Albertus Suczka olym de Psarske², non compulsus, non coactus, neque aliquo sinistro modo seductus, sed sanus mente pariter in corpore existens, usus amicorum consilio et matura [k. 19v] deliberacione prehabita, omne illud, quod pater suus pye memorie eiusdem Alberti Suczcze nobili Jure bone et sancte memorie post filiam suam, sororem dicti Suczka, racione dotalicii dederat alias possagu, quod debet succedere ad eu(n)dem dominum Albertum Suczkam post mortem nobilis Abrahe, filii predicti Jure de Byelawy, ^a-b

nepotibus suis germanis

³, et alia omnia, quecumque successione vera et legittima post ipsum Abraham succedere debeant, nichil iuris, proprietatis sive dominii pro se aut suis legittimis successoribus penitus reservando, et quocumque censeantur (nomine^c), in dictis bonis super dominum Suczkam post mortem Abrahe predicti success(ione) spectantibus, sed a toto predicto in ewm discessit et coram nobis more sulito^d racionabiliter resignavit nobilibus Chwalibogio, Michaeli et Stephano de Chyby fratribus germanis⁴, racione debitorum, quibus ipsis obligatur, per eosdem fratres habend(um), tenend(um), vendend(um), donand(um), post mortem predicti Abrahe sublevand(um) et in usus beneplacitos libere comutand(um), prout ipsius^e melius et utilius videbitur expedire. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum in Srzoda feria sexta proxima post festum Epiphanie Domini anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo quarto, presentibus magnificis, strennuis et nobilibus viris et dominis Dobrogostio de Schamotuli subcamerario⁵, Andrea de Domaborz subpincerna Kalisiensibus⁶, Nicolao Tumigrala de Szekowo⁷, Alberto de Schurkowo⁸, Michaele Lunak de Vrbanowo⁹ et Wyschecho de Szegrowo heredibus¹⁰ ac aliis quampluribus ad premissa vocatis et rogatis in fidem et testimonium premissorum.

^a-btak Kop., zamiast nepotis sui germani

^cbrak Kop.

^dtak Kop.

^etak Kop., zamiast ipsis

¹Sędziwój z Ostroroga wojewoda pozn. 1400-41, star. generalny Wlkp. 1411-15, 1419-26, 1432-34, zm. 1441 (PSB XXIV s. 519-523).

²Psarskie par. Kiekrz, na zach. od Poznania. Wojciech Suczka syn Piotra Suczki z P. był tenutariuszem Środy; zm. po 1435 (KDW IX nr 1369/1; SHGPoz. III).

³Bielawy par. Chojnica, wieś dziś zaginiona, na pn. od Poznania, w okolicy Biedruska. Jura, także z Chojnicy, wyst. 1397-1421. Żonaty był z Anną, córką Piotra Suczki. Abraham syn Jury zmarł niedługo po ojcu (SHGPoz. I s. 42-44, 203 - tu też więcej o procesie posagowym).

⁴Chyby par. Kiekrz, na pn.-zach. od Poznania. Bracia Chwalibóg (wyst. 1414-35), Michał zw. Duchan, potem także z Kiekrza (wyst. 1414-36), wreszcie Stefan wyst. 1414-63 , potem pleban w Rogoźnie 1439-50, oficjał kal. 1441-42, kanonik kruszwicki 1441, kanonik pozn. 1439?-63 (SHGPoz. I s. 250-253, II s. 180; I. Skierska, Oficjalat kaliski w XV wieku, Rocznik Kaliski 25, 1994/1995, s. 118).

⁵Dobrogost z Szamotuł podkomorzy kal. 1423, kasztelan pozn. 1436-50, zm. 1464/65 (KDW X nr 1393/2).

⁶Andrzej z Danaborza (na Pałukach), podczaszy kal. 1423, kasztelan kamieński 1424, wojewoda kal. 1427, starosta nakielski 1432, zm. 1435 (Spisy wlkp.).

⁷Mikołaj Tumigrała z Siekowa (na pd. od Wielichowa) starosta średzki, obornicki, inowrocławski, zm. po 1435 (PSB XXI s. 99-100).

⁸Szurkowo par. Niepart, na pd.-wsch. od Ponieca (Koz. 3 s. 4). Wojciech wyst. 1409-25 (SHGWlkp.).

⁹Michał Lunak (Łuniak) z Urbanowa i Kiekrza wyst. 1421-36 (KDW VIII nr 927/8).

¹⁰Wysz, Wyszek, Kotwicz z Żegrowa par. Wilkowo Polskie, wyst. 1416-30 (KDW IX nr 1119/3). [Ju]

Dokument Nr 1957

[Kalisz], 14 stycznia 1424

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, tkacz Klemens, zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 55-56. Tytuł: Sequitur alia litera eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 55: Litere altarium in eclesiis Sancti Nicolai et Beate Marie Virginis in Calis).

Uw.: O czynszu zob. też niżej, dok. nr 1989.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus sartor, Nicolaus Gothardi, Martinus Copersmeth et Nicolaus Galea^a tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Be(se)rich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clesmed, Close Melczer, Nicolai Niclosowe filii et Johannis Kelesing^a, coram Nicolai^a Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Clemens lanifex noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac reempcionis titulo precedente, unam marcam census annui monete currentis in et super orto suo penes ortum Sdzech^b ante walvam Thoroniensem sito rite ac racionabiliter resignavit solvendam atque dandam annis singulis in et super festum Nativitatis Domini nostri [25 XII] proxime venturum discreto domino Paulo altariste in eclesia collegiata Sancte Maria^a in civitate predicta, (^c-d

pro altari

) per honestam dominam Jutkam Pyantkowa in eadem eclesia erecto et fundato ipsiusque altaris predicti rectoribus pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Clemens aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum unius marce pro decem marcis monete tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre (et^e) predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta [s. 56] proxima post Epiphaniarum octavas anno Domini millessimo quadringentesimo vicesimo quarto.

^atak Kop.

^bodczyt niepewny, plama na papierze Kop.

^c-dbrak Kop., formularz dokumentów kal. miał w tym miejscu przeważnie ad altare, do czego jednak źle dobrane były przeważnie dalsze słowa erecto et fundato

^ebrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, dok. nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1958

Gniezno, 17 lutego 1424

Wikariusz generalny gnieźnieński publikuje dokument króla Kazimierza Wielkiego dotyczący zapisu na soli bocheńskiej i wielickiej dla arcybiskupów gnieźnieńskich.

Kop.: Kal. 9175, s. 410-415. Tytuł: Tenor transsumpti privilegii regis Kazimiri super centum marcis pro vicariis Geneznensibus [!] in zuppa recipiend(is).

Uw.: Prawie identycznej treści potwierdzenie przywileju Kazimierzowego wydał w 1440 r. ówczesny wikariusz generalny gnieźn. Jan z Brzostkowa (KDW V nr 670). Potwierdzeń takich mogło być zapewne więcej. O poborze czynszu na żupach krak. przez katedralnych wikariuszy gnieźn. zob. też KDW VI nr 162 (dok. arcybiskupa gnieźn. z 17 września 1353) oraz fragment dok. KDW III nr 1322 (tegoż, z 25 kwietnia 1354).

In nomine Domini amen. Nos Benedictus de Modla canonicus et viccarius in spiritualibus reverendissimi in Christo patris et domini, domini Alberti Dei gracia archiepiscopi et primatis ac officialis generalis sancte ecclesie Gneznensis cunctis, quibus expedit, notum facimus presenciam^a noticiam habituris, quomodo in nostra constituti presencia discreti Nicolaus Nepko vicedecanus¹, Michael de Ninowlodz², Andreas de Croszyno³, Nicolaus de Powodowicze⁴ et Petrus de Lukom vicarii dicte ecclesie Gneznensis⁵, suo et aliorum omnium nominibus, exhibito quodam privilegio pye memorie Kazimiri Dei gracia olim regis Polonie in pargameno scripto, tenoris infrascripti, ne quo casu movendo de loco ad locum et signanter ad faciendum fidem de contentis in eo dominis zuppariis in Bochna et Wyeliczka per longam loci distanciam et viarum pericula deperdi, corrumpi vel violari videretur, nobis humiliter supplicarunt, quatenus ipsum privilegium transsumi, transscribi et in formam publicam redegi mandaremus cum interposicione auctoritatis nostre et decreti. Nos vero, peticionem dictorum dominorum vicariorum iustam et iuri consonam attendentes, predictum privilegium per Jacobum notarium publicum nostrumque et causarum coram nobis scribam⁶ transsumi, transscribi et exemplari de verbo ad verbum fecimus, appositis auctoritate nostra pariter et decreto, presentibus discretis et circu(m)spectis viris, dominis Petro de Cyrznewo mansionario dicte eclesie Gneznensis⁷, Petro Alberti de Gnezna notario publico⁸ et aliis, quamplurimis testibus rogatis ad premissa. Cuiusquidem tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. króla Kazimierza z daty: Kraków, 21 czerwca 1352 - KDW III, nr 1310 (wg or.)]
Cuiusquidem privilegio septem sigilla appendebant: primum dicti bone memorie regis Kazimiri rotunde figure de cera communi cum filis sericeys rubei coloris, in cuiusquidem sigilli medio ymago coronata insidiens sedili ac tenens manu dextra sceptrum, manu sinistra vero pomonium cum cruce pomo supraposita, a cuius ymaginis tergo due ymagines angelice, una ad partem dextram et alia ad partem sinistram, extendentes manibus quasi quandam cortenam, sub cuius ymaginis coronate pedibus quedam due ymagines sub figura quasi leonis et acquile tergo ad invicem verse et una corona coronate apparebant, in circumferencia vero cruce preposita hee dicciones: "Kazimirus Dei gracia rex Polonie, Cracouie, Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyawye, Pomeranie" legebantur; secundum vero sigillum oblonge figure de communi ab extra, intus autem de rubea cer(a) appendebat in filis sericeys viridis coloris et in medio sedebat quedam ymago pontificalibus induta, habens manum dextram erectam ad benedicendum, in sinistra tenens bacculum pastoralem et sub pedibus in clipeo rosam habens, per circuitum vero sigilli puncto preposito legebantur hee dicciones: "Sigillum Bodzethe Dei gracia episcopi Cracouiensis"; item tercium sigillum oblongum^b figure de cera in toto communi appendebat in filis rubeis sericeys, habens in medio figuram quasi cuiusdam ecclesie cum turri eminenti, supra cuius ecclesie cacumen videbatur vexillum erectum, habens in cacumine crucem et stellam supra crucem et per circuitum sic legebatur: "Sigillum Cracouiensis ecclesie Sancti Wenceslai", a tergo vero eiusdem sigilli impressum apparebat aliud sigillum rotunde figure, habens in medio medietatem supremam ymaginis pontificalibus indute, habentis manum dextram ad benedicendum erectam et sinistra manu tenentis baculum pastoralem, circulariter autem cruce preposita hee litere sculpte apparent: "Servo, verifico, robore^c, notifico"; ceterum quartum sigillum in ordine rotunde figure de cera in toto communi appendebat in filis sericeis blavei coloris, in [s. 414] cuius medio quidam clipeus sub gal(e)a habens in se sculptam quandam avem cum ala erecta et galee similis avis insedebat, litere vero in circuitu pre vetustate ad legendum non apperiebant; quintum sigillum rotunde figure de cera communi in filis sericeys rubei coloris appendebat, habens in medio clipeum cum astia sibi insculpta, in cuius sigilli una parte circumferen(ter) hee dicciones: "Sigillum domini Imram" ad legendum apparebant et residuum diccionum legi non potuit pre maxima vetustate cere; sextum sigillum rotunde figure de cera communi in toto in filis vero blavei coloris appendebat, in cuius medio duo quedam cornua apparebant et per circuitum hee litere legebantur cruce preposita: "Sigillum Wylczkonis de Byrcowo"; septimum vero et ultimum sigillum rotunde figure de cera communi similiter in filis sericeis blavei coloris appendebat et in eiusdem sigilli medio sculpta videbatur quedam ymago dyademata tene(n)s in manu dextra hastam vexillatam, in sinistra vero scutum cum gladio, et a dextra aquilam a sinistra vero quandam coronam habens, in circumferencia vero hee dicciones: "Sigillum minus civitatis Cracouiensis" legeba(n)tur. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presens transsumptum vicariatus nostri sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum Gnezne die decima septima mensis Februarii anno Domini M^o CCCC^o XXIIII, indicione secunda, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti, anno ipsius septimo, hora quasi terciarum, presentibus, quibus supra.
Et ego Jacobus Mathie de Lancicia clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius ac coram venerabili viro, domino Benedicto canonico, vicario in spiritualibus et officiali generali causarum et facti huiusmodi scriba⁶, quia predicti privilegii exhibicioni ipsiusque transumpti peticioni aliisque omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo aliis arduis negociis me ocupato predictum [s. 415] privilegium per alium fideliter de verbo ad verbum, nichil addendo, nichil minuendo, quod facti mutaret substanciam vel variaret intellectum, transscribi, exemplari (feci^d) et in hanc formam publicam redegi, signo (et^d) nomine meis solitis et conswetis unacum prefati domini Benedicti appensione vicariatus sigilli consignavi in fidem et testimonium omnium premissorum.

^atak Kop., zamiast presencium

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast roboro

^dbrak Kop.

¹Mikołaj Nepko wikariusz wieczysty w katedrze gnieźn., pleban w Dębnicy, wyst. 1403-23 (KDW VII nr 470/3, V s. 350).

²Mikołaj syn Stanisława z Inowłodza zwany Mięszporek, wikariusz wieczysty w katedrze pozn. i gnieźn. (BullPol IV s. 517), potem także częsty surogat oficjała gnieźn. (GąsSkOf s. 70).

³Andrzej syn Boguszy z Kruszyna.

⁴Powodowice par. Cerekwica, dziś Podobowice, na zach. od Żnina (Koz. 1 s. 227, 5 s. 194). Wikariusz Mikołaj skądinąd nie znany, ale zapewne ident. z którymś z wikariuszy Mikołajów, wyst. bez miejsca pochodzenia.

⁵Łukom par. Zagórów, na pd.-zach. od Zagórowa. Piotr, zapewne z licznie rozrodzonych właścicieli Ł., skądinąd nie znany, por. z Piotrem z Ł. wicechorążym i wicepodsędkiem w Koninie do 1441 (GUrz. C 474, 439, 441).

⁶Jakub syn Macieja z Łęczycy notariusz publiczny, pisarz konsystorza gnieźn., wyst. 1418-31 (Not. nr 147; KDW IX nr 1093/3).

⁷Mansjonarz gnieźn. Piotr z Czerniewa (Czerniejewa) skądinąd nie znany, chyba różny od plebana tego imienia w Cz. 1441 (Łaski, Liber beneficiorum I s. 37).

⁸Piotr syn Wojciecha z Gniezna jako notariusz publiczny potwierdzony także 1420 (Not. nr 532). [Ju]

Dokument Nr 1959

14 kwietnia 1424

Wawrzyniec sołtys w Nowym Kramsku sprzedaje sołectwo opatowi klasztoru cystersów w Obrze.

Kop.: Poznań, AAP, sygn. AZ 4/3, k. 21 (kopiariusz klasztoru oberskiego z XVIII w.).

In nomine Domini amen. Cum oblivio mater est errorum, optamus quidem, ut res gesta sigillo approbato et testimonio probatorum virorum firmiter roboretur. Noverint igitur universi et singuli, quibus expedit, hanc paginam visuri vel audituri, quia ego Laurentius schultetus in Nouo Crampsko et omnes pueri mei legittimi, praecipue tamen nominatim Paulus et Nicolaus, Joannes et Henricus¹, vendidimus et perpetue vendimus schultetiam nostram in praefata villa Nouo Chrampsko cum pratis et agris et omnibus attinentiis, ut olim ad nos pertinebat, habendo et tenendo, non compulsi, non coacti, non aliquo errore devio distracti, sed de nostrorum omnium benevola voluntate, domino Hermano abbati in Obra suisque successoribus totoque^a conventui ibidem pro quinquaginta marcis latorum grossorum monetae praesitis^b, numeri Polonicalis, ipsis in perpetuum tenendam, habendam, possidendam, vendendam, dividendam, uti melius apti poterint, absque^c nostrorum omnium contradictione aliqua non obstante, excepto penitus dolo et fraude. Et promittimus bona fide nos praefati necnon cari nostri amici, neque nunc, neque in posterum, neque verbis, neque factis, unanimi et concordi^d pro iamdicta schultetia nec monendi, nec loquendi, nec intromittendi, nec minandi^e, sed nunc et semper tacendi. Omnes etiam causae, quae vertebantur inter me, praefatum Laurentium et liberos meos et inter saepedictum abbatem et conventum, tam magnae, quam parvae, tam indignative, quam excessive, perpetue totaliter sunt deletae et concordatae. Acta sunt autem haec omnia anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo quarto, praesentibus nobis testibus, videlicet domino Mathia plebano in Clempsko² et domino Boguslawo plebano in Babimost³ et nobili viro Bernardo haerede in Cargowo⁴ et tota communitate in Nouo Crampsko aliisque plurimis fidedignis. Et ut haec venditio rata et inconvulsa permaneat, nos testes rogati et praenotati praescripta protestamur et in signum testimonii evidentiae ex rogatu utroque sigilla nostra fecimus appendi. Datum anno Domini, ut supra, sexta feria ante Ramis Palmarum.

^atak Kop. zamiast totique

^btak Kop., najpewniej zamiast Pragensis

^ctak Kop., słowo zbędne

^dtak Kop., zamiast concordes

^etak Kop.

¹Krampsko Nowe (dziś Nowy Kramsk) wieś par. tuż na pd.-zach. od Babimostu (SHGPoz. II s. 442). Sołtysi skądinąd nie znani.

²Pleban Maciej skądinąd nie znany; to najstarsza wzmianka o parafii w N.K.

³Pleban Bogusław znany dotąd w Babimoście 1429-35 (SHGPoz. I s. 7).

⁴Kargowa par. Kopanica, na pd.-wsch. od Babimostu. Bernard wyst. 1424 (tutaj) - 1434 (SHGPoz. II s. 129). [Ju]

Dokument Nr 1960

Poznań, 10 maja 1424

Starosta generalny Wielkopolski poleca sądowi ziemskiemu w Kaliszu uszanować prawa Jadwigi żony Mikołaja Kotlińskiego do oprawy wiennej.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 4, k. 275. Wpis w 1424 r. Tytuł: Litera domini capitanei.

Sandiwogius de Ostrorog pallatinus Pozn(aniensis) et capitaneus etc.¹ nobilibus seniori necnon omnibus suppariis iudicio regali in Calis presidentibus, amicis nostris dilectis. Nobiles nostri sincere dilecti! Quia nobilis Hedwigis Nicolai Cothlinszky² literam dot(is) optinet et habet, igitur vos presentibus hortamur, quatenus ipsam circa literam sue dot(is) conservare debeatis, sibi dilacionem minime faciendo. Datum Poz(na)nie feria quarta post festum sancti Stanislai anno M^mo CCCC^o XXIIII.

¹Sędziwój z Ostroroga.

²Kotlin, wieś par. na pn.-zach. od Pleszewa. Mikołaj wyst. tutaj 1412-34 (KDW VIII nr 902/8), Jadwiga wyst. także 1424-25 (por. też Roty IV nr 900, 909, 919). [Ju]

Dokument Nr 1961

Kalisz, 12 maja 1424

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Drozdak zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 60-61. Tytuł: Secuntur domini Vincencii doctoris.

Nos consules Calisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus [s. 61] sartor, Nicolaus Gothardi, Martinus Copersmed et Nicolaus Galea^a tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, (Nicolai^b) Niclosowe filii et Johannis Keseling, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Mathias Drosdzak noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter unum florenum^c census annui monete currentis in et super area sua indivisa penas^a aream Mroczkonis in platea Lanificum sita, solvendum atque dandum annis singulis in et super festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] nunc proximum, discreto viro, domino Vincencio doctoris, altariste in eclesia Sancti Nicolai in civitate predicta ad altare in predicta eclesia ^d-e

errecto et fundato

ipsiusque altaris predicti rectoribus et ministris pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Mathias aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum unius fertones^c pro duabus marcis cum media monete tunc currentis duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso iuxta decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Kal(is) feria sexta proxima post dominicam Misericordia Domini anno Domini millessimo quadringentesimo vicesimo quarto.

^atak Kop.

^bbrak Kop.; uzupełniono według poprzednich dok.

^ctak Kop., zamiast fertonem (zob. niżej)

^ctak Kop.

^d-etak Kop., zamiast erectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, dok. nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1962

Kalisz, 12 maja 1424

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Drozdak zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 63-64. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 62: Secuntur litere domini Nicolai de Lanc(icia).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus sartor, Nicolaus Gothardi, Martinus Copersmed et Nicolaus Galea^a tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melcze(r), Nicolai Niclosowe filii et Johannis Keseling, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Mathias Drosdzak noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter unum fertonem census annui monete currentis in et super area sua tota indivisa, vicina aree Mroczkonis in platea Lanificum sita, ^b-c

solvendam atque dandam

annis singulis in et super festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] nunc proximu(m), discreto domino Nicolao rasoris altariste in eclesia Beati Nicolai in civitate predicta ad altare ibidem ^d-e

errecto et fundato

ipsiusque altaris predicti rectoribus et ministris pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Mathias aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum unius fertonis pro duabus cum media marcis monete tunc currentis [s. 64] duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Kal(is) feria sexta proxima post dominicam Misericordia Domini anno Domini millessimo quadringentesimo vicesimo quarto.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast solvendum atque dandum

^d-etak Kop., zamiast errectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, dok. nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1963

Kalisz, 12 maja 1424

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Marcin Kupferschmied zapisał czynsz na rzecz altarii w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 88. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 86:

Secuntur domini Nicolai in eclesia Sancte Marie altariste). Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch proconsul, Jaczko, Martinus sartor, Nicolaus Gothardi et Nicolaus Galea^a tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Martini Hedloff, Johannis Beserich, Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, Nicolai Niclosowe filii et Johannis Keseling, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio prudens vir Martinus Copersmed protunc existens consul et noster concivis, non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed sponte, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, mediam marcam census annui monete currentis in et super area sua aciali, vicina aree Mathie Tlokinski in platea Thorvniensi sita, rite ac racionabiliter resignavit, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum beati Michaelis [29 IX] nunc proximum, discreto domino Petro altariste et vicario perpetuo collegiate eclesie Sancte Marie in civitate predicta ad altare per Sczudlonem pye memorie in eclesia predicta ^b-c

erecto et fundato

ipsiusque altaris predicti rectoribus et ministris pro tempore existentibus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Martinus aut ipsius heredes et successores legitimi predictum censum medie marce pro quinque marcis latorum grossorum Pragensium duxerit seu duxerint reemendum, censu vero persesso secundum decursum temporis primitus persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in Kal(is) feria sexta proxima post dominicam Misericordia Domini etc. anno Domini millessimo CCCC^o vicesimo quarto.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast erectum et fundatum

¹Władze Kalisza kadencji 1423/24 zob. wyżej, dok. nr 1953. [Ju]

Dokument Nr 1964

[Kalisz], 24 listopada 1424

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Sierpek zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu Piotrowi Kupferschmied.

Kop.: Kal. 9176, s. 88. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni).

Nos consules Kalisienses Nicolaus Gothardi prothoconsul, Nicolaus Cranch, Martinus^a sartor, Johannes Beserich et Nicolaus Galea^b tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Hanuth arcuficis, Nicolai Clensmed, Cloze Melczer, Nicolai braseatoris, Johannis Keseling, Nicolai Weys et Nicolai Coczsch, coram Nicolao Radost advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Mathias Sirpek noster concivis, non compulsus, nec aliquo errore seductus, sed sponte ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam census annui monete currentis in et super medietate aree braseatorii sui in platea Sczudlouiensi sita, solvendam atque dandam annis singulis in et super festum beati Michaelis [29 IX] nunc proximum, circumspecto Petro Copersmed nostro similiter concivi ipsiusque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Mathias aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete currentis duxerit seu duxerint persolvendum, censu vero perseso prius persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta die beati Crisogoni anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo quarto.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1424/25 - burmistrz Mikołaj syn Gotarda, rajcy: Mikołaj Kranch, Marcin krawiec, Jan Beserich, Mikołaj Gałka, ławnicy: Jan Hanut, Mikołaj Kleinschmied, Mikołaj Klose, Mikołaj słodownik, Jan Keseling, Mikołaj Wajs, Mikołaj Kocz, wójt Mikołaj Radost. [Ju]

Dokument Nr 1965

Falsyfikat? Kalisz, 26 grudnia 1424

Król Władysław Jagiełło zatwierdza fundację i nadania na rzecz kanonii plebańskiej w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9175, s. 1000-1003. Tytuł: Privilegium canonicatus Calissiensis iuris patronatus regis Polonie. Wpis na końcu kopiariusza, ręką zapewne z XVI w.

Uw.: Na fałszywość dok. wskazuje data i formularz. Władysław Jagiełło nigdy nie spędzał Bożego Narodzenia w Kaliszu (przebywał tu natomiast bardzo często na Wielkanoc). W końcu roku 1424 przebywał wedle Długosza na Litwie. Sformułowania kontekstu różnią się od sformułowań innych dok. tego wystawcy (m. in. występująca tu, a chyba nie znana dokumentom Jagiełły, formuła sankcji). Lista świadków natomiast odpowiada dacie dok.; zapewne pochodzi z innego dok. króla.

In nomine Domini amen. Ne gestarum rerum noticia processu temporis evanescat et pereat, discretorum virorum solet providencia eas litterali memorie commendare. Hinc est, quod nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie necnon terrarum Cracovie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cviavie, Lithwanie princeps suppremus, Pomeranie Russieque dominus et heres, in civitate nostra Calissiensi festum Natalis Domini [25 XII] celebran(tes) ab honorabilibus preposito et canonicis ecclesie collegiate Sancte Marie in Calisch in presencia barronum^a nostrorum fuit nobis humiliter supplicatum, ut dignaremur donacionem et fundacionem possessionis fundi [s. 1001] et prebende de plebanatu dicte ad ecclesiam collegiatam pertinen(tis) nostre collature privilegio nostro confirmare. Nos vero piis et iustis eorum peticionibus annuentes, donacionem et fundacionem possessionis eiusdem predecessorum nostrorum confirmamus et approbamus, sed quia a primeva fundacione pro eadem plebanali dote Sancte Marie in Calisch octo mansi agri dinoscuntur pertinere, quatuor in villa Thynyecz et quatuor in villa Dobrzecz et similiter quatuor orti in villa Antiqua Civitate dicta¹, in quibus ortis quatuor ortulani resident, de nostra gracia et voluntate (ad^b) de plebanatu prebendam iam errectam predictos mansus^c pertinen(tes) et quatuor ortos ad eandem prebendam vel canonicatum plenam damus et confirmamus libertatem iure hereditario possidendos, ita tamen, quod dicti mansi et coloni eorum et quatuor ortulani cum omnibus utilitatibus modo habitis et in posterum acrescentibus dicto prebendario et canonico tenebuntur perpetuo deservire et censum conferre. Volumus eciam, ut iamdicti mansi in Thynyecz et Dobrecz [s. 1002] et quatuor orti in Antiqua Civitate, tam in lignis, quam pascuis ac in aliis utilitatibus consimili gaudeant libertate. Igitur ob salutem nostram eandem prebendam sic errectam collacionis nostre suscipimus in tutelam et protectionem specialem. Insuper volumus, ut hi mansi octo, hoc est quatuor in villa Thynyecz et quatuor in villa Dobrzecz et quatuor ortulani in villa dicta Antiqua Civitate hoc iure libertatis gaudeant et fruantur, prout ab antiquo observatum est, et de nostra gracia speciali absolvimus ab omni peticione curruum, arratrorum et ab omnibus exactionibus, angariis, seu quocumque vocabulo nuncupentur. Volumus et districte precipimus, ut hec nostra donacio libertatis a nostris procuratoribus, exactoribus, officialibus, prefectis omnibus inviolabilis observetur. Si quis autem hanc prebendam et mansos preassertos cum ortulanis indebite perturbarent aut res, domos vel alia bona ipsorum subditorum canonicatus et prebende vel eorum possessiones violenter invaserit, indignacionem [s. 1003] nostram se senciat graviter incurrisse. Ut autem nostra donacio perpetuo inviolabilis perseveret, presentem paginam nostri sigilli munimine duximus confirmandam, prout perpetuo confirmamus. Actum et datum in Calisch ipso die sancti Stephani Protomartiris anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo quarto, presentibus ibidem reverendissimis patribus Alberto archiepiscopo Gneznensi, Sbigneo Crac(oui)en(si)² et Joanne Chelmensi episcopis³ necnon magnificis Cristino de Ostrow castellano Crac(oui)en(si)⁴, Sandzywogio de Ostrorog Poznaniensi⁵, Nicolao de Michalow Sandomiriensi⁶, Jacobo de Conyeczpole Siradiensi pallatinis⁷. Datum per manus venerabilis Joannis Schaffranyecz decani Crac(oui)en(sis), cancellarii⁸ et Stanislai Czyolek cantoris Crac(oui)en(sis), vicecancellarii Regni Polonie⁹, fidelium nostrorum dilectorum.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

^ctak Kop., zamiast mansos

¹Tyniec, Dobrzec i Stare Miasto dziś w granicach miasta Kalisza.

²Zbigniew Oleśnicki.

³Jan Biskupiec, dominikanin, biskup chełmski 1417, zm. 1452 (KDW IX nr 1207/4).

⁴Krystyn z Ostrowa (dziś Ostrowiec Świętokrzyski) kasztelan krak. 1410-30 (Spisy młp. nr 141).

⁵Sędziwój z Ostroroga.

⁶Mikołaj z Michałowa.

⁷Jakub z Koniecpola.

⁸Jan Szafraniec.

⁹Stanisław Ciołek. [Ju]

Dokument Nr 1966

Rogoźno, 5 sierpnia 1425

Andrzeja z Danaborza tenutariusz Rogoźna sprzedaje sołtysowi Marcinowi wieś królewską Tarnowiec w celu lokacji na prawie niemieckim.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Gr. 147, k. 578-578v. Wpis 17 września 1585, wg or. zaopatrzonego w wiszącą pieczęć kasztelana kamieńskiego i tenutariusza rogozińskiego Andrzeja z Danaborza.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae nostrae commoda ni(chi)l dignius memoria habeatur, oportunum existit, ut actus hominum litterarum apicibus et testium connotatione perhennentur. Proinde nos strenuus milles^a, dominus Andreas haeres de Domaborz, castellanus Camyensis et tenutarius in Rogozno¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis praesentibus et futuris praesentium notitiam habituris, quomodo intuitu perpendentes et volentes desertum serenissimi principis, domini nostri regis gratiosi dilatare et augmentare et in meliores utilitatem et fructus educere, villam Tarnowiecz nomine nuncupatam² de novo radice iure Teutonico contullimus^a collocandam laborioso et honesto viro Martino², scultetiam [k. 578v] cum tribus laneis liberis vendimus et ipsa venditione perpetua et in aevum dedimus vero praedicto sculteto eiusque veris et legitimis pueris et successoribus tertium denarium de omni re et causa iudicata, pro nobis tamen et nostris successoribus duos reservantes. Dedimus etiam praenotato sculteto et suis legitimis natis vel successoribus pratum unum, quod vulgariter nominatur Male Rzugiska³, tabernam liberam et ortulanum ac etiam totam venationem utrorum^b animalium, videlicet cervorum, ursorum, apperum etc., expresso illo, quod deberet^c quartam partem ad curiam dare a maioribus animalibus, sed a vulpibus et leporibus dare non tenentur^c. Dedimus etiam praefato eiusque veris pueris et successoribus legitimis quinquaginta arbores pro refformatione mellicaparum et libere secureque possidere, sed si praedictus scultetus et eius legitimi pueri et successores plures arbores refformaverit^c quam quinquaginta, ut praefertur, extunc dare debent^c dationem alias pacht ad curiam secundum consuetudinem ipsorum laborantium alias barthodzieiew. Dedimus etiam praefato sculteto eiusque veris pueris et successoribus equireas seu iumenta libere et quiette conservare et fovere, tantum, quantum habere potuerit, et ex isto cum praefatus scultetus vel qui dictae fuerit possessor equum valentem tres marcas omnis^d monetae serenissimo principi, domino nostro regi gratioso et nobis ad servitium inexcusse ordinare debent unacum balista. Caeterum, quando praenominatus scultetus vel eius posteritas ad expeditionem regalem cum suo domino equitaret extra metas seu granities regales, extunc suus dominus sculteto pro dampno stare debet et tenetur, ulla occassione interclusa. Etiam saepedictus et eius successores omnia iura et mandata suo domino tenentur exhibere, ut caeteri sculteti in aliis villis regalibus exhibent. Ut igitur praefata villa seu haereditas eo citius collocari possit, damus omnibus incolis seu cmethonibus ibi locandis seu locari volentibus omnimodam libertatem a solutione cuiuslibet census et a laboribus et aggravaminibus a festo sancti Martini [11 XI] proxime instanter ad decursum tredecem annorum, quibus ellapsis^a incolae sive cmethones de supranominata villa nobis et nostris posteris solvere tenebuntur ad festum sancti Martini Confessoris pro censu per octodecem scotos latorum grossorum monetae Pragensis numerique consueti singulis annis et temporibus perpetuis et in aevis ad festumque Paschae per viginti ova et per duos pullos, ad Assumptionem videlicet Mariae Gloriosae [15 VIII] et per duas mensuras avenae, taliter sicut in Gosczieiewo⁴ dare et solvere ex antiquo solent, et pro decima vero quatuor grossos communis pecuniae et duos coretos avenae et unum coretum siliginis dare tenentur, ita ut in Gosczieiewo. Volumus etiam, quod praefatus scultetus eiusque successores pro causis vel factis quibuscumque cittati fuerint^e, nullas respondere debent seu tenentur, nisi super haereditate in eo iure, in quo praefata villa est sitta et locata. Similiter et incolae seu cmethones de praenotata villa nullas debent, nisi coram sculteto respondere eiusdem villae, etiam in eodem iure, ut supra praefertur. ^f-g

Insuper omnia et singula facta superius praenotata per ipsum Martinum eiusque legitimos pueros et successores semper tenend(a), utifruend(a), vendend(a), commutand(a), obligand(a), alienand(a) et in usus beneplacitos convertend(a) ac pacifice perpetuis temporibus possidend(a)

. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum et datum in Rogozno dominico die ipso die sancti Dominici anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo quinto, praesentibus nobilibus viris Tomal haerede in Boruchowo⁵, Alberto Nemczinski⁶, Joanne de Boianicze⁷, Woikone de Gelithowicze⁸ et quamplurimis fidedignis. Scriptum per manus Hertmani nostri protunc notarii⁹.

^atak Kop.

^btak Kop., chyba zamiast atrocum

^ctak Kop., czasowniki podawane raz w liczbie pojedynczej, raz mnogiej

^dtak Kop., zamiast communis

^etak Kop., słowo zbędne

^f-gtak Kop.

¹Andrzej z Danaborza jako tenutariusz Rogoźna skądinąd nie znany, por. GStar. s. 61.

²Tarnowiec (dziś Tarnowo) par. Rogoźno, na pn.-zach. od Rogoźna (Koz. 3 s. 316). Sołtys Marcin skądinąd nie znany.

³Być może ident. z łąką, nazwaną w lustracji 1564/65 Ucziska (SHGWlkp.).

⁴Gościejewo par. Rogoźno, na pn.-zach. od Rogoźna (SHGPoz. I s. 586).

⁵Boruchowo par. Rogoźno, na wsch. od Rogoźna. Tomal wyst. także 1423 i 1430 (SHGPoz. I s. 95).

⁶Niemczyn par. Łekno?, na wsch. od Wągrowca. Wojciech, potem wicewojewoda gnieźn. 1427-35 (KDW VIII nr 1138/19).

⁷Bojenice par. Św. Piotra w Gnieźnie, na pn.-zach. od Gniezna. Jan najpewniej ident. z J. Bojanką z Bojenic i Łankowic, wyst. od 1424, wicewojewodą 1430-35 i 1438-43 w Kcyni, 1436 w Nakle (GUrz. nr C 299, 513a, 344; SHGWlkp.).

⁸Jelitowo, zapewne J. par. Jarząbkowo, na pd. od Gniezna (Koz. 1 s. 99, 4 s. 310). Wojek (raczej Wojtek?) skądinąd nie znany.

⁹Pisarz Hertman skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1967

Kalisz, 26 kwietnia 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Spruch zapisał czynsz Katarzynie córce Michała Korabia.

Kop.: Kal. 9176, s. 69. Tytuł: Secuntur litere domini Jacobi.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Martinus sartoris, Nicolaus Radost, Martinus Copersmed et Jakil Homuth tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Clensmed, Hanuth arcuficis, Close Melczer, Nicolai braseatoris, Johannis Kelesing^a, Wenczeslai Hampel et Nicolai Winczig, coram Janussio Beserich advocato¹, constitutus in bannito iudicio circumspectus Mathias Schpruch vicinus noster, non compulsus, nec coactus, sed libere ac voluntarie, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliter mediam marcam annui census monete currentis in et super domo vel area sua inter Schkolcam et Micoram in platea Piszcorzeuiensi sit(a), solvendam atque dandam annis singulis super festum Penthecostes, Katherine olim Michaelis Carabonis filie ipsiusque heredibus et legitimis successoribus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Mathias Schpruch aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro consimilibus quinque marcis, dum tante fuerint facultates, duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta post diem beati Georgii proximum^a anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo sexto, per Stanislaum notarium.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1425/26: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy: Marcin Heydloff, Marcin krawiec, Mikołaj Radost, Marcin Kupferschmied, Jakiel Homut, ławnicy: Mikolaj Kleinschmied, Jan Hanut, Mikołaj Klose, Mikołaj słodownik, Jan Keseling, Wacław Hampel, Mikołaj Winczig, wójt Jan Beserich. [Ju]

Dokument Nr 1968

[Poznań, 25 lutego 1423 - 26 sierpnia 1426]

Biskup poznański transumuje akt erekcyjny parafii w Rydzynie.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 118, k. 53-53v, wg or. opatrzonego pieczęciami biskupa i kapituły. Tytuł: Ingrossatio litterarum erectionis ecclesiae parochialis in Rydzyn. Wpis w lipcu 1548 r.

Uw.: Dok. pozbawiony miejsca wystawienia oraz daty. Liczba świadków wskazuje na wystawienie podczas posiedzenia kapituły, a więc w Poznaniu. Daty graniczne wyznacza objęcie oficjalstwa pozn. przez Macieja Korczboka i data śmierci biskupa Andrzeja Łaskarza. Bardzo prawdopodobne, że dok. należy datować początkiem lipca 1426 - por. bardzo podobną listę świadków (szczególnie z uczestnictwem w kapitule Macieja z Koła) w KDW V nr 447 z dnia 10 lipca 1426.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Andreas Dei gracia episcopus Posnaniensis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, quomodo in nostra constitutus praesentia discretus vir, dominus Simon rector parochialis ecclesiae in Ridzin nostrae diocesis², quoddam privilegium scissum et praecisum reveren(di) in Christo patris et domini, domini Alberti Dei gracia tunc episcopi Posnaniensis et nunc archiepiscopi Gneznensis et primatis, sigillis ipsius domini Alberti et capituli sigillatum, nobis exhibuit, huiusmodi sub tenore:
[następuje dok. biskupa pozn. Wojciecha Jastrzębca z daty: Poznań, 17 listopada 1410 - wyżej, nr 1876].
[k. 53v] Post cuiusquidem privilegii exhibicionem praedictus dominus Simon nobis humiliter supplicavit, quatenus praescriptum privilegium scissum et confractum ratificare et confirmare dignaremur iuxta continenciam ipsius pariter et tenorem. Nos vero peticionem praedicti Simonis racioni et iuri consonam attenden(tes), consideran(tes) eciam, quod prefatum^a privilegium nullo iuris ordine servato nec convicto precisum^a fuerat et destructum, ut praefertur, praedictum privilegium duximus confirmandum et ratificandum, confirmamusque et ratificamus per praesentes, decernentes ipsum robur perpetuae firmitatis obtinere, census quoque, redditus et proventus, decimas, agros, hortos et alia omnia in eo contenta et donationem eorundem praedictae ecclesiae in Ridzin ascribimus, apropriamus et incorporamus per praesentes, subycien(tes) eadem deinceps et inantea iurisdi(c)tioni ecclesiae perpetuis temporibus duraturae. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium praemissorum praesentes nostras litteras ratificationis et confirmationis scribi et nostro ac praefati capituli sigillis iussimus communiri. Praesentibus et consencientibus venerabilibus et honorabilibus viris, fratribus nostris, dominis Petro de Kobilino decano³, Joanne cantore⁴, Nicolao de Sumino scholastico⁵, Paulo de Czechowo Srzemensi⁶, Jacobo Pczeuensi archidiaconis⁷, Nicolao decretorum doctore, archidiacono Gneznensi⁸, magistro Nicolao Kozlowski⁹, Mathia Kolo sacre theologiae professoribus¹⁰, Floriano de Poklyathky¹¹, magistro Vincencio Koth¹², Petro Nowyecz¹³, Hectore praeposito Gluschinensi¹⁴, Janussio de Scholowo¹⁵, Slupkone de Schamothuli¹⁶, Mathia de Chlapowo¹⁷, magistro Strzeskone¹⁸, Nicolao Czothczani¹⁹, Mathia Kordembok oficiali²⁰ et Paulo de Klodawa²¹ praelatis et canonicis ad sonum campanae capitulariter congregatis. Per me Nicolaum de Gorca cancellarium Posnaniensem²² transivit.

^atak Kop.

¹Andrzej Łaskarz z Gosławic.

²Rydzyna miasto na pd. od Leszna. Pleban Szymon wyst. także 1426 (KDW V s. 434).

³Piotr z Kobylina.

⁴Jan kantor pozn. wyst. 1421-30, zawsze bez miejsca pochodzenia; uczestnik procesu polsko-krzyżackiego 1422: pochodził ze Śląska (W. Sieradzan, Świadomość historyczna świadków w procesach polsko-krzyżackich w XIV-XV wieku, Toruń 1993, s. 190, nr 71: przedtem scholastyk włocł. 1412-14).

⁵Mikołaj z Sumina (Siemienie w ziemi płockiej) scholastyk pozn. 1420-34, zm. ok. 1434 (KDW IX nr 1142/8), najpewniej ident. z Mikołajem z Sumina (Siemienie), notariuszem publicznym 1413 (wyżej, nr 1888/4).

⁶Paweł z Czechowa.

⁷Jakub syn Piotra z Wyganowa (na pd.-wsch. od Kobylina) archidiakon pszczewski 1420-33, kanonik pozn. 1433, zm. 1460 (KDW X nr 1391/18).

⁸Mikołaj z Kik.

⁹Mikołaj syn Mszczuja z Kozłowa (w Miechowskiem) kanonik pozn. 1423, krak. 1433, profesor i rektor uniwersytetu krak., zm. 1443 (PSB XV s. 26-28).

¹⁰Maciej z Koła profesor i rektor uniwersytetu krak., kanonik pozn. (tutaj i potem 1434), zm. 1441 (PSB XIX s. 20-21).

¹¹Florian z Poklatek.

¹²Wincenty syn Macieja Kota z Dębna, potem arcybiskup gnieźn., zm. 1448 (PSB XIV s. 450-452).

¹³Piotr z Nowca (k. Śremu) sekretarz królewski, kanonik pozn. 1410, kal. także 1432 (BullPol IV nr 108), zm. 1440 (KDW X nr 1391/13).

¹⁴Hektor z Koziemina (dziś Koźmin k. Turku) kanonik pozn. 1418, prepozyt głuszyński 1420-34, oficjał pszczewski 1424-25, zm. po 1450 (KDW X nr 1391/15).

¹⁵Janusz z Wszołowa (k. Pleszewa) kanonik pozn. 1390, pleban w Murzynowie Kościelnym 1398-1432, zm. 1432 (KDW VIII nr 804/8).

¹⁶Mikołaj syn Słupka ze Studzieńca pleban w Biezdrowie i w Szamotułach, kanonik pozn. 1418, zm. 1442/43 (KDW X nr 1429/11).

¹⁷Maciej z Chłapowa (k. Środy) kanonik pozn. 1419, gnieźn. 1429, zm. 1435 (Kor. 1/2 s. 128-129).

¹⁸Strzeszek syn Wawrzyńca z Ułanowa i Łagiewnik (koło Kłecka), kanonik pozn. 1411, pleban w Łowiczu, scholastyk łęcz. 1436, subkolektor Kamery Apostolskiej, zm. 1440 (KDW X nr 1391/11; BullPol IV s. 569, V nr 1006).

¹⁹Mikołaj Ciotczany z Niesłusza.

²⁰Maciej Korczbok oficjał pozn. 1423-31, kanonik pozn. 1424, zm. 1431 (KDW IX nr 1076/1).

²¹Paweł z Kłodawy zapewne ident. z notariuszem publicznym (zob. wyżej, nr 1887), mniej prawdopodobne, że z Pawłem Włodkowicem, plebanem w Kłodawie (zob. Not. nr 526, uwaga).

²²Mikołaj z Górki. [Ja]

Dokument Nr 1969

Kalisz, 25 (26?) sierpnia 1426

I. N. Mieszczka kaliska Agnieszka Pychadłowa czyni nabożne zapisy testamentowe.

Kop.: Kal. 9176, s. 206-208. Tytuł: Instrumentum testamenti eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 202: Privilegium ereccionis vicarie in ecclesia collegiata Sancte Marie in Kalis per N. Pychadlowa fundata).

Uw.: Data w instrumencie pomylona: niedziela przypadała 25, nie 26 sierpnia 1426; na ten rok jednak wskazują pozostałe elementy datacji: indykcja i rok pontyfikatu.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem M^o CCCC^o XXVI, indicione quarta, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini superna providencia pape quinti anno nono, die Solis vicesima sexta mensis Augusti, hora terciarum vel quasi, in civitate Calis Gneznensis dyocesis ac ibidem in domo habitacionis honeste domine Agnetis relicte Pychadlo in platea Longa¹ ex opposito domus condam providi Jaczkonis civis in Calis sita², in mei notarii publici subscripti testium quoque infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia constituta personaliter prefata domina Agnes Pychadlowa¹ iacens in lecto egritudinis, langwens corpore, sana vero mente et per omnia racionis compos existens, non compulsa, non coacta, neque aliquo errore devio seducta, de bonis sibi a Deo collatis et concessis cupiens reddere salubrem racionem, de eis quoque disponere taliter, ne propter indebitam de eis disposicionem in futuro salutis dispendium pateretur, reservata sorte bonorum hereditariorum mobilium et ymmobilium suorum bonorum in celestes thezauros mittere intendens, ut terrenis pro perpetuis, pro caducis eviternis permuttatis, regni celesti beatitudinem feliciter accipere mereretur, [s. 207] ob remissionem ipsius ac parentum et proximiorum suorum peccaminum, nomine veri et legittimi testamenti ac ultime sue voluntatis et donacione inter vivos fieri solita et consueta, in primis pro structura Sancti Spiritus extra muros Kalisienses decem, item similiter pro fabrica Sancti Nicolai decem, item pro fabrica seu structura Beati Stanislai conventualis ordinis fratrum minorum sancti Francisci quindecem marcas peccunie Regni eclesiarum in Calis, residuas vero peccunias, in quacumque suma vel quantitate existerent, pro structura et fabrica unacum toto argento, tam in coclearibus, quam monilibus et cinguli(s), pro fienda et facienda monstrancia, ecclesie collegiate Gloriose Virginis Marie ibidem in Calis, item pannicidam cum panno et res omnes in eadem pannicida in Kalis consistentes infrascriptis executoribus vendend(am), pro peccunia quoque totali, pro qua ipsa panicida cum panno et res alie in ipsa reposite vendita fuerint, census annuos perpetuos emi et comparari comisit, quosquidem census extunc, prout exnunc honorabilibus viris, dominis vicariis in ipsa collegiata ecclesia Sancte Marie ac domino Johanni Cuanpelman vicario in prefata ecclesia collegiata³ per ipsam testatricem dotato, ita videlicet, quod prefatus dominus Johannes de medietate censuum pro dicta pannicida, panno et rebus tunc emptorum, quamdiu ageret in humanis frui et gaudere deberet, post decessum vero ipsius predicta medietas censuum ad communitatem predictorum vicariorum modernorum et pro tempore existencium vigore presentis testamenti seu donacionis legittime devolvetur, de alia vero medietate censuum huiusmodi ipsi domini vicarii simul cum clericis missam Beate Marie genitricis Dei singulis diebus in sepefata ecclesia collegiata decantantibus temporibus perpetuis gaudere ipsosque tollere et levare debebunt. Insuper memorata testatrix triticum et brasea, que tunc dinoscebatur habuisse, omnia pro communitate vicariorum predictorum dedit, donavit, legavit et perpetuo assignavit, quorum ob respectum voluit et, quantum in ea fuit, wlt, ut sepefati domini vicarii annis singulis temporibus perpetuis duplex anniversarium, vigilias novem leccionum cum laudibus et missas defunctorum solitas peragant et peragere debeant. Cuiusquidem testamenti seu voluntatis seu^a ultime executores et defensores fieri voluit, constituit et deputavit venerabilem et honorabiles viros, dominos Jaroslaum prepositum absentem⁴, Johannem Kyndonis⁵ et Petrum Byekkel vicarios ecclesie collegiate Sancte Marie supradicte presentes⁶. Super quibus omnibus et singulis tam ipsa testatrix, quam domini executores predicti a me notario publico petiverunt sibi fieri et confici unum et plura, publicum et publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus providis viris Thoma olim notario in Opathow⁷, Michaele Byetram⁸, Michaele aurifabro⁹ et Mathia Tlokinsky civibus Calisiensibus¹⁰, Petro Myerznik de castro et Petro Kythlicz familiare consulum Kalisiensium¹¹, testibus circa premissa vocatis specialiter et rogatis.
[s. 208] Et ego Albertus Ade de Dambarzeczka clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹², quia premissis omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, per prefatam testatricem fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus presens fui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideo presens publicum instrumentum per alium fideliter scriptum exinde confeci et in hanc formam documenti publici redegi, me manu propria subscribens, publicavi, signo et nomine meis solitis consignavi, requisitus et rogatus in fidem omnium premissorum.

^atak Kop., zamiast sue

¹Agnieszka, Jachna, wdowa po mieszczaninie kal. Stanisławie Pychadle już 1425 (KDW V s. 630), żyła jeszcze 1436 (KDW V nr 581).

²Jaćko mieszczanin, rajca i burmistrz kal. wyst. 1413-26 (zob. wyżej, dok. nr 1881 i n.).

³Jan Kampelman wikariusz u NMP w Kaliszu .

⁴Jarosław prepozyt u NMP w Kaliszu wyst. także 1418 i 1419 (KDW VIII nr 868).

⁵Jan Kyndo wikariusz tamże wyst. także 1436? (KDW X nr 1408).

⁶Piotr Bekel.

⁷Tomasz niegdyś pisarz w arcybiskupim Opatówku nie zidentyfikowany.

⁸Michał Bartram, Bertram, mieszczanin i ławnik kal. (wyżej, dok. nr 1934, 1936, 1938).

⁹Michał złotnik kal. skądinąd nie znany.

¹⁰Maciej Tłokiński (z Tłokini Kościelnej koło Kalisza) mieszczanin kal. wyst. także. 1423-24 (wyżej, dok. nr 1939, 1963).

¹¹Słudzy kal. nie zidentyfikowani.

¹²Wojciech syn Adama z Dęborzeczki (w Opoczyńskiem) jako notariusz publiczny wyst. w Kaliszu także 1426 i 1433 (KDW V nr 456, IX nr 1338/11) oraz niżej, nr 1978. [Ju]

Dokument Nr 1970

Kalisz, 18 października 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, cieśla Piotr, zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 79. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 78: Secuntur domini Nicolai Lulik); 2. Tamże, s. 144-145. Tytuł: Tenor alterius litere eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 140: Copia ereccionis altaris Corporis Christi in ecclesia Sancti Nicolai in Calis siti iuris patronatus N(icolai) Gothardi civis Calisiensis sequitur).

Uw.: 1. Wydanie oparto na Kop. 2; 2. O czynszu zob. też niżej, dok. nr 1993.

Nos consules civitatis Calisiensis Nicolaus Cranch proconsul, Martinus Hedlof, Nicolaus Radost, Johannes Kyszelynk^a rasor, Nicolaus Veys^b sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gotardi^c, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venceslai^d Hampel, Nicolai Vinczyk^e, Mathie Pangowsky^f, Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus circumspectus Petrus carpentarius in bannito iudicio, non compulsus, nec coactus, sed libere ob sue salutem anime dedit, legavit, assignavit et coram nobis rite racionabiliterque resignavit mediam marcam annui census monethe communis in et super area braseatorii Pauli Suchylasz^g retro Iudeos sita, solvendam atque dandam in festo beati Johannis Baptiste [24 VI], pro altari Corporis Christi in ecclesia Beati Nicolai discreto viro, domino Nicolao Lulik altariste et ministro eiusdem altaris vel altero pro tempore existente^h, de anno ad annum annis singulis tamdiu, quousque prenominatus Paulus aut ipsius successores legittimi predictum censum medie marce pro consimilibus quinque marcis monethe bone in Regno currentis, dum tante facultates fuerint, duxerit seu duxerint [s. 145] reemendum, censu tamen persesso secundum compotumⁱ temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Calis feria sexta ipso die beati Luce Ewangeliste anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo sexto.

^aKeseling Kop. 1

^bWeys Kop. 1

^cGothard Kop. 1

^dVenczeslai Kop. 1 e Winczig Kop. 1

^fPangowski Kop. 1

^gSuchilas Kop. 1

^htak obie Kop., zamiast existenti

ⁱtak Kop. 2, computum Kop. 1

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27: burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy: Marcin Heydloff, Mikołaj Radost, Jan Keseling, Mikolaj Wajs, Klemens tkacz, ławnicy: Mikołaj syn Gotarda, Mikolaj Kleinschmied, Piotr Piecz bednarz, Wacław Hampel, Mikołaj Winczig, Maciej Pągowski, Jakusz syn Pieczka, wójt Jan Hanut. [Ju]

Dokument Nr 1971

Kalisz, 18 października 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Winczig zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 83-84. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Weys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta [s. 84] Nicolai Gothardi, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Winczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus providus Nicolaus Winczig vicinus noster, in bannito iudicio, non compulsus, non coactus, neque aliquo vicio erroris seductus, sed libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque unam marcam annui census monete communis in et super domo sua et fundo ipsius domus inter areas Beserichonis et Pyeczkonis in platea Castrensi sita, solvendam atque dandam annis singulis super quelibet Quatuor Tempora anni unum fertonem, pro altari per Petrum Rusowski fundatum^a in eclesia Sancti Nicolai, discreto viro, domino Nicolao eiusdem altaris altariste et ministro vel altero pro tempore existenti, de anno ad annum tamdiu, quousque prenominatus Nicolaus Winczig aut ipsius successores legitimi predictum censum unius marce pro quinque marcis latorum grossorum et quinque marcis monete communis bone in Regno Polonie communiter currentis, dum tante facultates fuerint, duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta ipso die beati Luce Ewangeliste anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo sexto, per Stanislaum notarium.

^atak Kop., zamiast fundato

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. poprzedni. [Ju]

Dokument Nr 1972

Kalisz, 18 października 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Katarzyna Kokdaszowa z synem Janem zapisała czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 85. Tytuł: Eiusdem (zob. dok. poprzedni).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling, Nicolaus Weys sellator et Cleme(n)s textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Wenczeslai Hampel, Nicolai Vinczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constituta honesta domina Katherina Kokdaschowa cum Johanne filio suo, non compulsi, non coacti, sed libere, iusto vendicionis ac empcionis titulo precedente, coram bannito iudicio resignaverunt rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super domo sua penes Micoram in platea Piscorzeuiensi sita, solvendam atque dandam pro altari Johannis Rusowski in eclesia Beati Nicolai, discreto viro, domino Nicolao eiusdem altaris altariste et ministro vel altero pro tempore existente^a, de anno ad annum annis singulis tamdiu, quousque prenominata domina Katherina aut ipsius heredes et legitimi successores predictum censum medie marce pro quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, quem^b censum singulis annis ad singula Quatuor Tempora anni sex grossos solvere tenebuntur. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta ipso die beati Luce Ewangeliste anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo sexto etc.

^atak Kop., zamiast existenti

^bpowtórzone Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1973

Kalisz, 8 listopada 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Kunisz sprzedał czynsz Katarzynie Niklosowej.

Kop.: Kal. 9176, s. 69-70. Tytuł: Sequitur eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 64: Secuntur domini Johannis Golisch).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Weys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Wenczeslai Hampel, Nicolai Vinczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pieczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, honestus Nicolaus Cumischouicz constitutus in bannito iudicio personaliter, libere voluntate, iusto empcionis ac vendicionis titulo precedente, resignavit rite ac racionabiliterque^a mediam marcam annui census monete communis in et super domo suo inter Vitum et Koczsch in platea Beati Nicolai sita, solvendam atque dandam annis singulis ad festum beati Martini [11 XI], videlicet incipiendo a festo beati Martini altera vice celebrato, honeste domine Katherine relicte Niclosewei aut ipsius successoribus legitimis, de anno ad annum tamdiu, quousque prenominatus Nicolaus Cunisch aut ipsius successores legitimi eundem censum medie marce pro consimilibus quinque marcis monete communis, dum tante facultates fuerint, duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In [s. 70] cuius rei testimonium civitatis nostre (et^b) predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kal(is) feria sexta post diem beati Leonardi proximum^a sub anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo sexto.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1974

Kalisz, 8 listopada 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Stanisław Skarszewski zapisał czynsz na rzecz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 85-86. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).

Uw.: W Kop. data roczna 1427, ale skład władz miejskich pozwala tylko na datę w kadencji 1426/27, tj. listopad 1426.

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Veys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, [s. 86] Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Vinczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, consitutus personaliter in bannito iudicio honestus Staschco Skarschowski vicinus noster², non compulsus, nec coactus, sed libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque unam marcam annui census monete communis in et super domo vel area sua inter aream Gwazdowski et Maczude in platea Rotificum^a sita, solvendam atque dandam annis singulis super festum Nativitatis Domini [25 XII], pro altari Petri Rusowski in honorem beatorum Petri et Pauli Apostolorum ac sanctorum Erasmi et Anthonii in eclesia Beati Nicolai fundato, in manus discreti domini Nicolai eiusdem altaris altariste et ministri vel altero pro tempore existenti, de anno ad annum tamdiu, quousque prenominatus Staschco aut ipsius successores legitimi eundem censum unius marce pro consimilibus decem marcis latorum grossorum, (dum^b) tante facultates fuerint, duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta post Leonardi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo septimo etc.

^atak poprawione w Kop. inną ręką XV w., pierwotnie było Currificum

^bbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970.

²Stanisław Skarszewski ze Skarszewa pod Kaliszem, wyst. od 1403, mieszkaniec Kalisza, potem kasztelan biechowski 1433, zm. 1449 (PSB XXXVIII s. 45-46). [Ju]

Dokument Nr 1975

[Kalisz], 22 listopada 1426

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że rajca kaliski Mikołaj Radost w imieniu rady miejskiej odstąpił parcelę Piotrowi Bekel wikariuszowi w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 235. Tytuł: Libertacio domus domini Petri Bekel in Calis per consules Calisiensis civitatis facta.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos consules Calisienses Nicolaus Cranch proconsul, Martinus Hedlowf, Johannes Cazeling, Nicolaus Veys et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gotardi, N(icolai) Cleysmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Vinczyk, Mathie Pągowsky et Jacussii Peczkonis, coram Janussio Hamuth arcufice, advocato¹, constitutus in bannito iudicio providus Nicolaus Radosth protunc consul existens ipsius civitatis Calisiensis necnon tocius consulatus nominibus^a, de unanimi^b voluntate seniorum et iuratorum tocius communitatis civitatis Calisiensis, pro communi bono civitatis predicte resignavit rite ac racionabiliter medietatem aree liberam ex opposito domus reverendissimi in Christo ^c-d

patris, domini et domini

.. archiepiscopi sancte Gneznensis eclesie et primatis necnon inter honorabilis domini .. prepositi collegiate eclesie Sancte Marie et relicte Casparowe areas in postico site, tam longam et latam eoque iure et dominio, prout ipsi domini eandem hucusque dinoscebantur possedisse, discretis viris, domino Petro Bakel vicario perpetuo eclesie collegiate Sancte Marie Calisiensis ipsiusque^b legittimis successoribus, seu illi vel illis, cui vel quibus ipsa area predicta unacum domo in ea constructa et locata, in vita vel in morte per ipsum dominum Petrum Bakel foret locata, hereditarie possidend(am), tenend(am), habend(am), vendend(am), commutand(am), obligand(am) et in usus suos necnon suorum successorum beneplacitos convertend(am), prout sibi vel suis successoribus melius et utilius videbitur expedire. Quamquidem aream sic resignatam ipse dominus Petrus Bakel predictus ipsi civitati predicte decem marcas latorum grossorum monethe Pragensis integraliter persolvit et in toto libertans eandem aream predictam ab omnibus solucionibus, exaccionibus, vigiliis, custodiis, contribucionibus ipsam civitatem Calisiensem predictam quovismodo concernentibus. Racione cuius libertacionis ipse dominus Petrus Bakel sepefatus terciam partem aree ^e-f

a predictam apud nos empta

pro communi bono ipsius tocius civitatis Calisiensis ipsi civitati necnon collegiate eclesie Sancte Marie predicte pro transitu et platea publica et communi perpetue fienda dimisit. In cuius rei testimonium civitatis nostre et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta proxima ante festum beati Clementis Martiris anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo sexto.

^atak Kop.

^bnast. nieskreślone et Kop.

^c-dtak Kop., zamiast patris et domini, domini

^e-ftak Kop., zamiast a predicta... empta lub predictam... emptam

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1976

Kuchary, 9 stycznia 1427

Prepozyt kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu i dziedzic w Kucharach zaświadcza, że Bartek sołtys z Kuchar zapisał czynsz mieszczaninowi kaliskiemu, ślusarzowi Mikołajowi, witrykowi kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu na rzecz fundacji codziennej mszy.

Kop.: Kal. 9176, s. 101. Tytuł: Eiusdem, co odnosi się do nagłówka ze s. 98: Secuntur litere misse Beate Virginis in parrochiali eclesia ad Sanctum N(icolaum) in Kal(is).

Ego Nicolaus Kalisiensis canonicus regularis ordinis sancti Augustini, prepositus eclesie parrochialis Sancti Nicolai in Kal(is) heresque ville Kuchari¹ notum facio universis et singulis, literam presentem inspecturis, quod in nostra^a constitutus presencia, cum ibidem in Kuchari iudicio bannito presiderem, fidelis noster^a Barthko scoltetus iamdicte ville Cuchari unacum Stachna uxore sua legitima¹, sanus corpore et compos racionis, animo bene deliberato maturoque suorum consilio prehabito, rite et racionabiliter resignavit et iusto vendicionis titulo vendidit unam marcam currentis monete Polonicalis pro decem marcis eiusdem monete prudenti viro Nicolao seratori, concivi Kalisiensi, dicte eclesie Sancti Nicolai vitrico² tanquam vero et legitimo executori honeste domine Elizabeth Clenyne Zetlenynne pye memorie³, pro missa Beate Virginis Marie ibidem in Calis apud Sanctum Nicolaum decantanda, in et super scultecia et omnibus bonis suis mobilibus et ymobilibus, agris, pratis, molendinis, silvis, boretis^a ibidem in Cuchari, ad dand(um) atque solvend(um) ipsam marcam annis singulis sub inpignoracione in festo Epiphanie Domini [6 I] sine contradiccione qualibet et fraude procul mota, sic tamen, quod dictus scultetus vel legitimi sui heredes et successores dicte marce censum reemere valeant, quando sibi facultas affuerit reemendi. Actum et datum anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo septimo, feria quinta proxima post festum Epyphanie Domini, presentibus fidelibus nostris et honestis scabinis eiusdem nostre ville, videlicet Stephano Thomyn syn, Barthkone Sczemir, Jan Cazicow, Michalek, Marczyn Schlupek, Marczin sculteto⁴ et domino Lutislao Breski⁵ et aliis plurimis fidedignis. In cuius rei testimonium sigillum prepositure mee presentibus est appensum.

^atak Kop.

¹Mikołaj prepozyt Św. Mikołaja w Kaliszu skądinąd nie znany. Kuchary, wieś par. na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 3 s. 649), własność kanoników regularnych z Kalisza; sołtys Bartek z żoną Stachną skądinąd nie znani.

²Mieszczanin kal. Mikołaj tracz nie zidentyfikowany.

³Elżbieta nie zidentyfikowana.

⁴Ławnicy z Kuchar skądinąd nie znani.

⁵Być może to Lutek z Brzezia (pod Pleszewem), późniejszy sędzia kal., zm. 1431/32, bliski sąsiad Kuchar. [Ju]

Dokument Nr 1977

Kalisz, 14 lutego 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, kuśnierz Jan Paśnik, zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 84. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80:

Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).
Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Veys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolaus^a Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolaus^a Winczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus honestus Johannes Pasnik pellifex, non compulsus, non coactus, sed libere, vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super domo sua penes domum Hamplonis in circulo sita, solvendam atque dandam annis singulis super Carnisprivium, discreto domino Nicolao altariste pro altari Johannis Rosowski in eclesia Beati Nicolai fundanto^a vel altero altariste pro tempore existenti, de anno ad annum annis singulis tamdiu, quousque ipse census medie marce per ipsum Johannem Pasnyk aut ipsius successores legitimos consimilibus quinque marcis latorum grossorum Pragensium fuerit exsolutus, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. Actum et datum Kalis feria sexta ipso die beati Valentini Martiris anno Domini millesimo CCCC^o vigesimo septimo. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1978

Kalisz, 7 marca 1427

I. N. Katarzyna wdowa po mieszczaninie kaliskim Niklosie zapisuje czynsze altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 76-78. Tytuł: Instrumentum eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Secuntur litere domini Jacobi); 2. Tamże, s. 32-34 (z błędną datą: 1407).

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 1.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo [s. 77] quadringentesimo vicesimo^a septimo, indicione quinta, pontificatus sanctissimi in Christo patris ac domini, domini nostri, domini^b Martini divina providencia pape quinti anno decimo, die Veneris septima mensis Marcii, hora terciarum vel quasi, in civitate Kalis Gneznensis diocesis in pretorio in stuba alba civitatis Kalisiensis predicte, in mei notarii publici testiumque subscriptorum constituta presencia honesta domina Katherina relicta Niclos civis Kalisiensis de platea Currificum^c ibidem in Kalis¹, non compulsa, non coacta, non circumventa, nec aliquo zelo animi sui seducta, amicorum suorum salubri usua^d consilio, matura deliberacione prehabita, sana mente pariter et corpore, per omnia racionis sue compos existens, ducta Sancti Spiritus spiramine, considerans huius mundi fluxum instabilem, qui semper in humanis mortis terrore terminatur, docta reprobare malum fallacis mundi et eligere bonum celestis patrie, considerans, quod nichil cercius sit morte et nichil incercius hora mortis, pro sue suorumque predecessorum et successorum anthidoto et salute animarum ac peccatorum redempcione, diem extreme messionis piis (operibus^e) misericordie prevenire cupiens, cupiens laudabili commercio pro terrenis celestia, pro caducis perpetua, pro temporalibus eviterna et pro perituris mansura commercari, ut interventu piissime matris Marie beatorumque^b Katherine et Barbare Virginum et sanctorum omnium ad perpetue beatitudinis consorcium pervenire mereretur, de bonis sibi a Deo collatis et per ipsam aquisitis in Dei gazophilacium mittere intendens, in, de et super omnibus bonis suis octo marcas census annui altari de novo in eclesia parrochiali Beati Nicolai in Kalis in honorem omnipotentis Dei, intemerate eius (matris^e) Virginis Marie ac beatarum Katherine et Barbare Virginum fundando et erigendo, discreto Jacobo Michaelis Gnazdowski civis olim Kalisiensis clerico, dicti altaris altariste² et suis successoribus altaristis pro tempore existentibus [s. 33] ad dictum altare canonice institutis, perpetuo contulit, dedit, assignavit, incorporavit, ascripsit et resignavit census infrascriptos sub titulo reempcionis, super quo litere dominorum consulum Kalisiensium sunt confecte, in area seu domo Gbur, quam nunc Sandka possidet, mediam marcam, item in area et domo Mathie Schpruch mediam marcam, item in area et domo Nicolai Scolka mediam marcam, item in area et domo Stephani mediam marcam, item in domo et area Jelen mediam marcam, sitis in platea Pyscorzeuiensi, item in area seu domo Johannis sutoris alias Ostrzesewski in Thoruniensi platea mediam marcam, item in domo seu area Nicolai ^f-g

Cunissz Kunissz

carnificis in Beati Nicolai platea sitis civium Kalisiensium³ mediam marcam usualium pecuniarum census perpetui, residuum vero censum octo marcarum explend(um) prefata domina Katherina dicto altari et eius ministro pro tempore existenti comparare et emere ac ordinare promisit, hoc edicto^h, quod prefatus Jacobus et, si contingat, ipsius successor duntaxat sex marcas de dicto censu percipiet et levabit, residuis vero duabus marcis expleti census ipsa domina Katherina quamdiu vixerit fruetur et utetur, quaque sublata de medio dicte due marce ad dictum altare et eius [s. 78] ministrum altaristam cedant et devolvantur, dum vero contingerit et contingat alicui vel aliquibus censuario vel censuariis supradictis, apud quos dictus census emptus est et consistit aut emetur, de eodem redimere et reemi, extunc pecunie capitales per redimentem aut exsolventem cum consensu dicte collatricis patrone et patronorum dicti altaris et dominorum prothoconsulis et consulum Kalisiensium pro tempore existencium debent reponi et reponantur ad sacras edes eclesie parrochialis, donec census competens pro eademⁱ ministro dicti altaris emptus, comparatus et ordinatus fuerit. Collacionem dicti altaris sibi et post mortem ipsius suis in linea proximioribus, aut cui de hoc testata fuerit^j, reservavit, onerans prefatum altare et eius ministrum, altaristam pro tempore existentem tribus missis singulis septimanis circa dictum altare explendis, sabbato videlicet de Beata Virgine, aliam vero feria secunda pro peccatis, terciam de virginibus iuxta devocionem inspiratam, ipseque altarista, qui pro tempore fuerit, hoc unico beneficio gaudebit, qui, si ad aliud promotus fuerit et premoveri voluerit, de hoc sine contradicione qualibet ad manus ordinar(i)i, patrone et patroni cedat et resignet, residenciam quoque circa ipsum habere fiat astrictus personalem. Super quibus omnibus [s. 34] et singulis premissis prefata domina Katherina collatrix et dotatrix cum prefato Jacobo ipsius presentato altarista a me notario subscripto petiverunt sibi fieri et confici unum et plura, publicum et publica instrumentum et instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus solertibus viris, dominis Nicolao Cranch prothoconsule, Martino Hedloff, Nicolao Radost, Johanne Kyeszlink, Nicolao sellatore et Clemente textore, consulibus, civibus Kalisiensibus⁴, testibus ad premissa.
Et ego Albertus Ade de Dambarzeczka clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius⁵, qui^k prefate domine Katherine personali constitucioni, donacioni, assignacioni, incorporacioni, ascripcioni et resignacioni aliisque omnibus et singulis premissis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ocupatus autem aliis per alium autem^l fideliter scribi procuravi, auscultacione quoque previa, manu propria hinc me subscribens publicavi et in hanc formam publici documenti redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignand(o) in fidem omnium premissorum.

^abrak Kop. 2.

^btak obie Kop.

^cCarnificum Kop. 2

^dtak Kop. 1, poprawnie usa Kop. 2

^ebrak w obu Kop.

^f-gtak Kop. 1, Klunysz Kop. 2

^htak obie Kop., zamiast chyba adiecto

ⁱtak Kop. 1, poprawnie eodem Kop. 2

^jpowtórzone Kop. 1

^ktak Kop. 1, quia Kop. 2

^lbrak Kop. 2

¹Katarzyna jako wdowa po Niklosie wyst. już 1426 (wyżej, dok. nr 1973).

²Jakub syn Mikołaja Gniazdowskiego z Kalisza, altarysta w kościele Św. Mikołaja, czy może ident. z Jakubem altarystą 1423 (KDW VIII nr 976)?

³Mieszczanie kal. Gbur, Sędka, Maciej Spruch, Mikołaj Skolka (Skałka?), Stefan i Jeleń (wszyscy z ul. Piskorzewskiej), szewc Jan Ostrzeszowski (z ul. Toruńskiej) i rzeźnik Mikołaj Kunisz z ul. Św. Mikołaja.

⁴Burmistrz Mikołaj Kranch, rajcy Mikołaj Heydloff, Mikołaj Radost, Jan Keseling, Mikołaj Wajs siodlarz i Klemens sukiennik, rada kal. kadencji 1426/27.

⁵Wojciech z Dęborzeczki. [Ju]

Dokument Nr 1979

Kalisz, 9 maja 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski, słodownik Wacław, zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 73-74. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Secuntur litere domini Jacobi); 2. Tamże, s. 75 (bez zakończenia).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch preconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Veys sellator, Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Winczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus personaliter in banito iudicio providus Venczeslaus braseator, non compulsus, nec coactus, sed libera voluntate, iusto vendicionis et [s. 74] empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super domo sua penes Johannem Glamboki in acie in plathea Currificum^a sita, solvendam atque^b dandam annis singulis super quelibet Quatuor Tempora anni sex grossos, honeste domine Katherine^c Niclos vel cui idem census per ipsam deputatus fuerit, de anno ad annum, quousque predictus Venczeslaus aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce pro consimilibus quinque marcis latorum grossorum duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre ^d-e

predictorum et

scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta in crastino beati Stanislai Paschali tempore anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo septimo, per manus Stanislai notarii civitatis, qui presens habuit in comisso etc.

^aw Kop. 2 poprawione na Rottificum

^bpowtórzone Kop. 1

^ctu urywa się tekst w Kop. 2

^d-etak Kop. 1, zamiast et predictorum lub predictorumque

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1980

12 maja 1427

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że mieszczanin koniński Maciej Gwer zapisał czynsz altarii w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9176, s. 81. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 80: Sequitur instrumentum domini N. presentati per Rusowski).

Nos Thomas de Pacost castellanus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod ad nostram ceterorumque eiusdem terre nobilium nobiscum sedencium veniens presenciam providus Mathias Guir^a de Conin civis², non compulsus, nec coactus, nec aliquo dolo fraud(is) seductus, sed sanus mente et corpore existens, quinymo matura deliberacione prehabita, unam marcam currentis monete numeri et pondenris^b Polonicalis consueti, in quamlibet marcam quadraginta et octo grossos computanda^c, annui census in et super allodio in Russowo³ provido Nicolao de Oporowo⁴ super altare, quod dicitur Russowsky, cuiusquidem fundacio est Petri et Pauli Apostolorum, in eclesia Sancti Nicolai civitatis Calisiensis situm seu locatum, ad festum Pasche singulis annis dare et solvere de dicto allodio tenebitur, pro decem marcis latorum grossorum monete Boemicalis, numeri Polonicalis vero, in quamlibet marcam quadraginta et octo grossos computando, (sub^d) spe reempcionis alias na wedercow vendidit et vendendo more solito et consueto secundum terre consuetudinem coram nobis resignavit et resignando dicto domino Nicolao de Oporowo super altare prenominatum et ipsius successoribus porrexit habend(am), tenend(am) et secundum terre consuetudinem possidend(am) et utifruend(am). Quam resignacionem hic coram nobis factam sigillo nostro testimonioque presencium fecimus communiri. Actum et datum feria secunda post dominicam, qua cantatur Jubilate Deo, tempore Maii, anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo, presentibus hiis dominis, Johanne de Quyathkowo iudice Poznaniensi⁵, Wyrzbantha de Naquasino⁶, Derslao de Cziszowo⁷, Zauisio de Conari⁸, Alberto de Carschewo^e⁹, Nicolao de Lanszino¹⁰ aliisque quamplurimis bone fide dignis, nobiscum tunc sedentibus etc.

^aodczyt niepewny Kop., można też czytać Gnir

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast computando

^dbrak Kop.

^epoprawiane w Kop., pierwotnie było Carsczewo

¹Tomasz, Tomek, z Pakości kasztelan pozn. i starosta generalny Wlkp. 1426-28, zm. 1428 (Spisy wlkp. s. 194).

²Maciej Gwer, Gner, mieszczanin koniński 1404, sołtys w Wilkowie 1406, celnik koniński i tenutariusz części królewskiego Russowa 1410, wyst. jeszcze 1430 (KDW IX nr 1249/1).

³Russów, wieś par. pomiędzy Kaliszem a Stawiszynem.

⁴Mikołaj z Oporowa altarysta ołtarza fundacji Jana Rusowskiego w kościele Św. Mikołaja, zapewne ident. z altarystą Mikołajem wyst. 1426-27 (wyżej, dok. nr 1972 i 1977).

⁵Jan z Kwiatkowa był 1420-30 sędzią ziemskim kal., nie pozn.

⁶Nakwasin par. Koźminek, na pn.-wsch. od Kalisza. Wierzbięta wyst. także 1423 (SHGWlkp.).

⁷Zapewne Czyżew par. Dąbroszyn, na pn.-zach. od Rychwału (Koz. 4 s. 150, 7 s. 321). Dziersław skądinąd nie znany.

⁸Konary, zapewne jednak Konarzew par. Baszków, na pd.-zach. od Krotoszyna (Koz. 4 s. 378), gdzie Zawisza potwierdzony 1418-19 (S. Kozierowski, Rocznik Pol. Tow. Heraldycznego 9, 1928/29, s. 107, 138, 140; KDW V nr 290; Roty II nr 567).

⁹Karsewo par. Niechanowo, na zach. od Witkowa (Koz. 4 s. 337). Wojciech wyst. 1427-33 (KDW V nr 464; Acta capitulorum II nr 281).

¹⁰Może Łężyn par. Gosławice, wieś biskupów lubuskich, na pd.-zach. od Ślesina (Koz. 4 s. 492). Mikołaj skądinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 1981

Kalisz, 23 maja 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj Niszyc zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: Kal. 9176, s. 72. Tytuł: Eiusdem (co odnosi się do nagłówka ze s. 69: Secuntur litere domini Jacobi).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch prothoconsul, Martinus Medloff^a, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Weys sellator et Clemens textor tenore publice presencium recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Wenczeslai Hampel, Nicolai Winczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus personaliter providus Nicolaus Nischicz in bannito iudicio, non compulsus, nec coactus, sed libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super area sua penes Johannem Glamboky in platea Currificum sita, solvendam atque dandam annis singulis super festum Penthecostes, incipiendo a festo Penthecostes altera vice celebrato, honeste domine Katherine relicte Niclos vel cui idem census per ipsam fuerit deputatus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Nicolaus aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce consimilibus quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen^b persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta ante Vrbani anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo.

^atak Kop.

^bpowtórzone Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1982

Kalisz, 23 maja 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Agnieszka córka starej wójtowej zapisała czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: Kal. 9176, s. 74 i 76. Tytuł: Eiusdem (zob. dokument poprzedni). Przy tekście znajdowała się nota, obecnie częściowo nieczytelna z powodu przycięcia marginesu: [Cen]sus istius [priv]legii est [ree]mptus, sed [...] istius [A]ndreas [...]udrbach [ve]ndidit [...] marc(as) pro [...] 2 1/2 marcis [lat]torum grossorum [super] domo sua [in cir]culo [...]t hora [...] Stronyn [...]ii.

Nos consules Kalisienses Nicolaus Cranch preconsul, Martinus [s. 76] Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Veys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Vinczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constituta personaliter in bannito iudicio honesta Agnes filia antique advocatisse², non compulsa, nec aliquo errore seducta, sed libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super maccello carnium aciali penes Johannem Wloczonowski sito, solvendam atque dandam unum fertonem ad festum beati Martini [11 XI] proximum anno presenti et ad festum beati Martini deinceps per mediam marcam annis singulis, virtuose domine Katherine Niclossowey relicte vel cui per ipsam idem census fuerit deputatus, de anno ad annum tamdiu, quousque predicta domina Agnes aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce consimilibus quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta ante Vrbani anno Domini millesimo CCCC^o vicesimo septimo, per Stanislaum etc.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970.

²Agnieszka skądinąd nie znana. Jej matka to zapewne Małgorzata Starowójtowa (Aldefoytinne) wyst. 1420 (wyżej, dok. nr 1917). [Ju]

Dokument Nr 1983

Kalisz, 20 czerwca 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Maciej Sierpek zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: Kal. 9176, s. 71. Tytuł: Eiusdem (zob. wyżej, dok. nr 1981).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch preconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Weys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Winczig, Mathie Pongowiski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus personaliter providus Mathias Szirpek vicinus noster, in bannito iudicio, non compulsus, nec coactus, sed libera voluntate, iusto empcionis ac vendicionis tytulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super domo sua penes Paulum Erasmi in platea Monachorum sita, solvendam atque dandam annis singulis super festum sancti Johannis Baptiste [24 VI], honeste domine Katherine relicte Niclos vel cui idem census per eandem dominam fuerit deputatus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Mathias Szirped^a aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce consimilibus quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo septimo etc.

^atak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1984

Kalisz, 20 czerwca 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczka kaliska Święchna Zaportowa zapisała czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: Kal. 9176, s. 71-72. Tytuł: Eiusdem (zob. wyżej, dok. nr 1981).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch proconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Weys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Wenzczeslai^a Hampel, Nicolai Vinczig, Mathie Pangowski et Jacusszii^a Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constituta personaliter honesta Swanchna Zaporthowa in bannito iudicio, non compulsa, nec coacta, sed libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis tytulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete communis in et super domo sua olim Sczudlonis in platea Sczudlouiensi [s. 72] sita, solvendam atque dandam annis singulis super festum Pentecostes, incipiendo a festo Penthecostes altera vice celebrato, honeste domine Katherine relicte Niclos vel cui idem census per ipsam fuerit deputatus, de anno ad annum tamdiu, quousque predicta domina Swanchna aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce consimilibus quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius (rei^b) testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970. [Ju]

Dokument Nr 1985

Kalisz, 20 czerwca 1427

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Paszek zięć Rychnowskiej zapisał czynsz Katarzynie wdowie po Niklosie.

Kop.: Kal. 9176, s. 76. Tytuł: Eiusdem (zob. wyżej, dok. nr 1981).

Nos consules civitatis Kalisiensis Nicolaus Cranch preconsul, Martinus Hedloff, Nicolaus Radost, Johannes Keseling rasor, Nicolaus Veys sellator et Clemens textor tenore presencium publice recognoscimus universis, quod in presencia nostre civitatis scabinorum subscriptorum, puta Nicolai Gothard, Nicolai Clensmed, Petri doleatoris, Venczeslai Hampel, Nicolai Winczig, Mathie Pangowski et Jacussii Pyeczkonis, coram Janussio Hanuth arcufice, advocato¹, constitutus honestus Pascho gener Richnowske personaliter in bannito iudicio, libera voluntate, iusto vendicionis et empcionis titulo precedente, resignavit rite racionabiliterque mediam marcam annui census monete comunis in et super domo sua ex opposito domus domini prepositi Zidouiensis² sita, solvendam atque dandam super festum Penthecostes, honeste domine Katherine relicte Niclos vel cui idem census per eandam dominam fuerit deputatus, de anno ad annum tamdiu, quousque predictus Pascho aut ipsius successores legitimi predictum censum medie marce consimilibus quinque marcis monete communis duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso secundum computum temporis primitus integraliter persoluto. In cuius rei testimonium civitatis nostre predictorumque scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Kalis feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo.

¹Władze Kalisza kadencji 1426/27, zob. wyżej, dok. nr 1970.

²Andrzej z Żydowa prepozyt kolegiaty kal. [Ju]

Dokument Nr 1986

Pyzdry, 6 stycznia 1428

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Anna żona Mieczka z Woli sprzedała część Woli Kopydłowskiej Zbrosławowi z Kraszyc.

Kop.: Poznań, WAP, Konin Z. 3, k. 158v-159. Wpis 30 stycznia 1430.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Thomas de Pacoscz castellanus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo ad nostram et eiusdem terre nobilium accedens presenciam nobilis domina Anna consors nobilis Myeczconis^a heredissa de Vola², non compulsa, non coacta, nec aliquo modo sinistro seducta, quinymo sana mente pariterque et corpore existens, usa consilio amicorum et matura deliberacione prehabita, totam quartam sortem Wola Copydlowska in terra Maioris Polonie in districtu Coninensi sytam² cum omni iure et dominio, prout sola tenuit et habuit, n(ichi)l iuris proprietatisque pro se aut suis successoribus excipiende^b, cum omnibus utilitatibus, agris cultis et incultis etc. et generaliter cum attine(n)ciis et obvencionibus universis quomodolibet ad predictam quartam sortem spectantibus, quocumque alio nomine sive vocabulo censeantur, prout sepefata quarta sors ville Volia Copydlowska in suis metis, limitibus et greniciis ab antiquo est dimisa et distincta, pro centum marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis consueti, quadraginta et octo grossos pro qualibet marca computando, nobili Sbroslao olym de Crassycze³ et ipsius successoribus legittimis tytulo perpetualis vendicionis rite ac racionabiliter coram (nobis^c) imperpetuum resignavit habendam, possidendam, vendendam, obligandam etc., prouti [k. 159] (sibi^c) ac posteritati sue melius ac utilius videbitur expedire. Actum et datum in Pysdri feria tercia ipso die Epyfanie anno Domini millesimo CCCC^o XX octavo, presentibus nobilibus dominis Mathia de Trczel⁴, Barthossio de Gostin⁵, Johan(n)e Lasca de Lang⁶, Pretslao de Sedlecz⁷, Alberto de Gylouicze⁸ et aliis quampluribus fidedignis testibus ad premissa.

^anast. nieskreślone de Kop.

^btak Kop.

^cbrak Kop.

¹Tomasz z Pakości.

²Wola Kopydłowska nie zidentyfikowana, zapewne ident. z Wolą Spławiecką (Płowiecką) par. Złotków (Koz. 5 s.490), tuż na pd.-zach. od Kopydłowa. Anna żona Mieczka skądinąd nie znana.

³Zapewne Kraszycze par. Polanowice w powiecie kruszwickim. Zbrosław skądinąd nie znany.

⁴Maciej z Trzciela.

⁵Bartosz Wezenborg z Gostynia wyst. od 1404, potem kasztelan nakielski 1432, zm. 1441/42 (KDW IX nr 1084/4).

⁶Łęg par. Żegocin, na pn. od Pleszewa (Koz. 4 s. 490). Jan Laska z Łęgu wyst. 1422-34 (SHGWlkp.).

⁷Siedlec wieś par. na pd.-wsch. od Kostrzyna Wlkp. (Koz. 3 s. 184). Przecław wyst. także 1427 (KDW V nr 464), może ident. z wyst. 1397-1408 (SHGWlkp.) i z Przecławem z Gułtów?

⁸Wojciech zapewne z Iłowca (I. Wielkiego) par. Czempiń, na wsch. od Czempinia, gdzie wyst. dotąd 1435-62 (SHGPoz. II s. 4). [Ju]

Dokument Nr 1987

Gniezno, 25 maja 1428?

Sąd ziemski w Gnieźnie zaświadcza, że dzieci Prędoty z Sienna odstąpiły ojcu wydzielone sobie wcześniej dobra.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 5, k. 261. Wpis w 1428? r.

Uw.: Dzień św. Urbana wypadał we wtorek nie w 1424, lecz w 1428 r., dlatego zapis M^oCCCC XX IIII^ouznajemy za błąd kopisty.

Nos Johannes de Quiathcowo iudex¹ et Dobeslaus de Nyancowo subiudex Kalisienses² significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod de anno Domini M^o CCCC XX IIII^o iudicio in regali in terminis particularibus feria tercia ipso die sancti Vrbani Gnezne celebratis, in quibus nobiles domini Samborius de Malachowo venator Kalisiensis³, Nicolaus de Grzybowo burgrabius Gneznensis⁴, Laurencius de Malachowo palat(ini)⁵, Vincencius de Falicowicze iudicis⁶, Thomco de Malachowo subiudicis⁷, Albertus de Dzecanowicze subcamerar(ii)⁸ et Johannes Sobieiucha vexilifer(i)⁹ ceterique domini ac officiales iudicantes presidebant, ibi personaliter constituti pueri nobilis Prandote de Szenno¹⁰ unacum naverca^a ipsorum et abscesserunt a divisione suarum parcium, quam divisionem fecerant cum patre, et commiserunt eandem suam partem divisionis patri ipsorum in manus et ipse totam possidebit usque ad decursum vite sue, post decessum autem patris unusquisque puer ita bonam partem recipiat s(icu)d reliquus. Super quo iudicatum solverunt. Et in huius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa.

^atak Kop.

¹Jan z Kwiatkowa.

²Dobiesław z Jankowa Dolnego podsędek kal. 1419-30 (Spisy wlkp. s. 119).

³Małachowo par. Witkowo, na pd.-wsch. od Gniezna. Sambor, także kasztelan zbąszyński, łowczy kal. (PSB XIX s. 412-413).

⁴Grzybowo, wieś par. na pn.-wsch. od Wrześni. Mikołaj burgrabia w Kościanie, Gnieźnie, Pyzdrach, zm. po 1434 (KDW VIII nr 892/4).

⁵Wawrzyniec z Małachowa wyst. także 1421 i 1424 (KDW VIII nr 1066/10).

⁶Chwałkowice par. Staw, na pn.-zach. od Słupcy. Wincenty wicesędzia gnieźn. 1420-28 (KDW VIII nr 897/7).

⁷Tomasz, Tomisław, z Małachowa, brat Sambora, wyst. od 1418, kasztelan zbąszyński 1420-21, zm. po 1437 (KDW VIII nr 892/7).

⁸Dziekanowice, wieś par. na zach. od Gniezna. Wojciech jako wicepodkomorzy w Gnieźnie wyst. także 1424 (GUrz. s. 105).

⁹Jan Sobiejucha z Modliszewa wicechorąży w Gnieźnie 1411-27 (Gurz. nr C 93).

¹⁰Sienno par. Giewartów, na pn.-wsch. od Słupcy (Koz. 5 s. 228). Prędota wyst. także 1418 (Roty V nr A239). Jego dzieci i ich macocha nie zidentyfikowani. $$[Ju]

Dokument Nr 1988

Oborniki, 5 lutego 1429

Mikołaj Przebędowski zaświadcza, że Świętosław sołtys z Przebędowa zapisał czynsz na rzecz kościoła Św. Trójcy pod Obornikami.

Wzm.: Poznań, AAP, Acta consistorii 60, k. 39-39v (zapiska z 1482 r.).

Litera resignacionis census medie marce in scultecia Przebandowo per quendam nobilem Swyanthoslaum et Heduigim uxorem ipsius coram generoso Nicolao Przebandowsky¹ in sex marcis pecunie principalis vitricis et ecclesie Sancte Trinitatis ante Obornyky in tota scultecia ipsorum in Przebandowo resignati et obligati, prout in litera resignacionis sub titulo eiusdem domini Nicolai Przebandowsky in pergameno sub data in Obornyky die sabbato sancte Agathe Virginis anno Domini millesimo CCCC vicesimo nono scripta et sui sigilli, ut apparebat de armis Nalancz wlgariter nuncupatis, sigillata.

¹Przebędowo par. Murowana Goślina, tuż na pn. od Murowanej Gośliny. Mikołaj wyst. 1391-1429. Sołtys Świętosław, Święszek, wyst. od 1423 (SHGPoz. III). [Ju]

Dokument Nr 1989

Opatówek, 18 kwietnia 1429

Arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji mieszczki kaliskiej Jutki Piątkowej w kolegiacie NMP w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9175, s. 814-816. Tytuł: Transsumptum altaris in ecclesia collegiata Sancte Marie in Cal(is) de collacione dominorum vicariorum ibidem, quod olim obtinuit dominus Johannes Kindo, nunc autem dominus Nicolaus Dlugy. Kop. bardzo nieudolna, w niektórych miejscach błędy kopisty uniemożliwiają zrozumienie sensu zdań.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Consulti^a saluti animarum propici(a)tur, dum illorum, qui se benignitate exhibent devotos, actus pyetatis in eterni reg(is) beneplacitum diriguntur et, ut eorum magis memoria habeatur, scripture testimonio comendantur. Proinde nos Albertus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus et primas significamus tenore presencium, quibus (expedit^b), universis, quomodo provida sue salutis amatrix domina Juthka dicta Pyathkowa vidua de Calis¹, mortem sibi minime^c pro vite sue egerit in^d sospitate, ut terrene substancie facultates largitate divina et^e concessas dignis sue salutis applicarentur usibus, more vidue ewangelice gazophilacio Dominii^f totum pretium recomenden(do), pro altari nove fundacionis ad laudem et gloriam omnipotentis Dei et in honorem vivifici eius corporis domini nostri Ihesu Christi ac beate Anne^g sue genitricis necnon sanctorum martirum Cristophori et Dorothe(e) Virginis in ecclesia collegiata Sancte Marie Calisiensis ^h-i

erigen(tes) et fundantes

rectori altaris eiusdem census annuos infrascriptis^j per ipsam sub tytulo reempcionis compar(a)tas^k in remissionem peccatorum dedit, donavit et irreevocabiliter^a assignavit, et primo octo scotos in et super domo et area Nicolai Clesmed civis Kalisiensis in platea Thoruniensi sita² inter domos et areas [s. 815] Mathie Tlokinsky³ et Bogussii⁴, item sedecim scotos in et super domo et area Alberti dicti Wolny in platea Wrat(islaviensi)⁵ sita inter areas Jacussii Colsky⁶ et braxator(i)um Friczkowsky vidue⁷, item sedecim scotos in orto Clementis lanificis ante valvam Thoru(niensem)⁸ sito iuxta ortum Sdzeth⁹, item duo macella carnificum consistencia inter alia maccella civitatis predicte per eam iure hereditario possidenda comparata, unum videlicet situm ex opposito Cranch¹⁰ iuxta maccella pistorum et aliud, quod Nicolaus Gotardi olim possidebat¹¹, inter maccella Corcznikyl¹² et Swanthochne¹³, per altaristam, qui pro tempore eiusdem^d fuerit, cum omni iure et dominio, quo ipsa tenebat, habend(a), tenend(a) et possidend(a), prout hec in literis dominorum consulum Calisiensium sanis, salvis et integris ipsorumque sigillo sigillatas^l plenius continentur. Verum quia predicta domina Juthka ^ł-m

morteque plerumque consumantem interripit

^n-o

interceptorum proventa

huiusmodi altar(e) in prescriptis censibus et maccellorum proventorum^p fundare^q, erigi et in beneficium ecclesiasticum creari minime procuravit, quatinus eosdem census et proventus macellorum discretus Paulus presbiter de Dobrzcza, quem rectorem eiusdem altaris cupiebat¹⁴, aliquanto tempore tanquam altarista parciebat. Nos Albertus archiepiscopus memoratus, prefate domine Juthcze defuncte, que sua peccata elemosinis redemi optavit suis, tam pia et tam devota desideria paterno favore prosequi cupientes, donacionem prescriptorum censuum et proventuum maccellorum pro predicto altari, sic, ut premittitur, per ipsam dominam Juthkam factam, admisimus et confirmavimus predictumque altare fundan(do) ac pro dote eidem census et maccella predictam^r seu alios loco eorum succeden(tes) incorporavimus admittimusque, confirmamus, fundamus, erigimus ac incorporamus per presentes, decernen(tes), ut prescripti census ac maccella deinceps (ecclesiastici^b) nuncupentur ac pro ipsorum recuperacione ad iudicem ecclesiasticum recursum^s habeatur. Ut autem prefata domina Juthka sue donacionis fructus speratos efficacius [s. 816] consequi mereatur, statuimus et ordinavimus, quod altarista altaris predicti, qui pro tempore fuerit, duas missas, unam pro defunctis feriis secundis et alias^t diebus sabbativis de Beata Virgine per singulas septimanas circa predictam^u altare per se vel per alium legittime impeditus legere et infra divina officia in ecclesia superpiliciatus more aliorum altaristarum intercedere, processionibus conswetis ecclesie sub obediencia prepositi teneatur interesse. Ius autem patronatus seu presentacionis dicti altaris ad universitatem vicariorum dicte ecclesie Sancte Marie iuxta vota prefate defuncte voluimus pertinere, qui unum de ipsorum collegio vicariorum vocacione priorem, actu presbiterum, aliud altare in eadem ecclesia seu aliud beneficium ^v-w

eciam ipsam

non habentem, alias alium voccacione sequentes^x ad ipsum altare, quociens vaccaverit, nobis vel successoribus nostris presentabunt confirmandum. Quiquidem altarista vicaria dimissa circa altare residenciam faciat personalem, alioquin se(u) infra duos menses licencia a nobis vel eiusdem^y nostris successoribus seu vicario in spiritualibus non obtenta, seu absens, aut vicariam non dimiserit, vel aliud beneficium ecclesiasticum fuerit assecutus, extunc ipsum altare vaccare decernimus ipso facto licitumque erit extunc dictis vicariis alium loco absentis vicarium vel quemcumque alium ydoneum presbiterum, si vicarius defuerit, presentare loci ordinario investiendum de altari memorato. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras fundacionis literas scribi nostrique sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum in castro nostro Oppathow die XVIII mensis Apprilis^a anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo nono, presentibus venerabilibus et discretis viris, dominis Johanne de Czechel decano Gneznensis¹⁵, Johanne de Cozebrodi canc(ellario) Gneznensis¹⁶ necnon Sandkone Lanc(iciensis)¹⁷, Janussio de Czernicze Curzelowiensis archidiaconis¹⁸, Johanne de Rudzicza canonico nostre Gneznensis ecclesie¹⁹ ac Nicolao rectore parochialis in Oppathow ecclesiarum²⁰, aliis quampluribus circa premissa testibus fidedignis.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

^ctak Kop., chyba zamiast meminens

^dtak Kop., słowo zbędne

^etak Kop., zamiast ei

^ftak Kop., zamiast Domini

^gtak Kop., nie wiadomo czy zamiast Marie, czy też winno być Marie et Anne

^h-itak Kop., zamiast erigendo et fundando

^jtak Kop., zamiast infrascriptos

^ktak Kop., zamiast comparatos

^ltak Kop., zamiast sigillatis

^ł-mtak Kop., chyba zamiast morte plerumque consumante interiit

^n-otak Kop.

^ptak Kop., zamiast proventibus

^qtak Kop., zamiast fundari

^rtak Kop., zamiast predictos

^stak Kop., zamiast recursus

^ttak Kop., zamiast aliam

^utak Kop., zamiast predictum

^v-wtak Kop., zamiast ecclesiasticum

^xtak Kop., zamiast sequentem

^ytak Kop., zamiast eisdem

¹Jutka Piątkowa, zob. wyżej, dok. nr 1885.

²Mikołaj Kleinschmied, Maciej Tłokiński i Bogusz mieszczanie kal., zob. wyżej, dok. nr 1939.

³Mikołaj Kleinschmied, Maciej Tłokiński i Bogusz mieszczanie kal., zob. wyżej, dok. nr 1939.

⁴Mikołaj Kleinschmied, Maciej Tłokiński i Bogusz mieszczanie kal., zob. wyżej, dok. nr 1939.

⁵Wojciech Wolny, Jakusz Kolski i słodownik Frycikowski, Fryczkowski, mieszczanie kal. zob. wyżej, nr 1910.

⁶Wojciech Wolny, Jakusz Kolski i słodownik Frycikowski, Fryczkowski, mieszczanie kal. zob. wyżej, nr 1910.

⁷Wojciech Wolny, Jakusz Kolski i słodownik Frycikowski, Fryczkowski, mieszczanie kal. zob. wyżej, nr 1910.

⁸Klemens sukiennik i Zdziech, zob. wyżej, dok. nr 1957.

⁹Klemens sukiennik i Zdziech, zob. wyżej, dok. nr 1957.

¹⁰Zapewne chodzi o Mikołaja Krancha, wieloletniego członka władz miejskich Kalisza, zm. 1428 (KDW VIII nr 1096/1).

¹¹Mikołaj syn Gotarda.

¹²Rzeźnik Korcznikiel i jego jatka wyst. także wyżej, dok. nr 1921.

¹³Świętochna skądinąd nie znana.

¹⁴Dobrzec, wieś tuż pod Kaliszem. Paweł jako altarysta tej altarii u NMP wyst. już wyżej, dok. nr 1939 i 1955.

¹⁵Jasiek z Czechla.

¹⁶Jan z Koziebród.

¹⁷Sędek archidiakon łęcz. nie zidentyfikowany. Wyst. zazwyczaj przy arcybiskupach gnieźn. Wojciechu Jastrzębcu 1429-32 (tutaj i niżej nr 1993, 1996, 1997 oraz KDW V nr 492, 497, 498, 519) i przy Wincentym Kocie 1440-41 (KDW X nr 1569; Acta capitulorum II nr 365), zawsze bez miejsca pochodzenia. Nie można wykluczyć, że chodzi tu o Sędziwoja z Czechla.

¹⁸Jan, Janusz z Czarncy (w Sandomierskiem) zw. Wścieklica archidiakon kurzelowski 1426, kanonik uniejowski, włocławski, skalbmierski, oficjał kal. 1433, starosta w Opatówku, zm. po 1447 (I. Skierska, Oficjalat kaliski w XV wieku, Rocznik Kaliski 25, 1994-1995, s. 117).

¹⁹Jan z Rudzicy.

²⁰Mikołaj pleban z Opatówka, czy ident. z Mikołajem plebanem 1435-49 (KDW X nr 1496/12)? [Ju]

Dokument Nr 1990

16 czerwca 1429

Mikołaj pleban z Pierania zaświadcza odbiór od rajców toruńskich zdeponowanej u nich sumy należnej arcybiskupowi gnieźnieńskiemu.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 832. Papier 183 × 159 mm. Pod tekstem pieczęć sygnetowa (jak Engel 1902 s. 12) w czarnym laku, wbrew zapowiedzi wystawcy (w tekście) nie przywieszona, a wyciśnięta i nie własna wystawcy, a cudza (por. Engel o. c. i Taf. IV nr 81). Ślad odcisku tejże pieczęci nad tekstem, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu.

Ego Nicolaus plebanus in Pyrane¹ recognosco / presencium per tenorem, quod pecunias reverendissimi domini / ac domini Adalberti Gneznensis archiepiscopi et primatis, / quas ego unacum domino Symone canonico Kalisiensi et officiali in Kamen² dedi ad fideles manus providorum virorum proconsulis et consulum Thoruniensium reservandas, quasquidem pecunias recepi integraliter et ex toto nomine domini archiepiscopi memorati, de quibus pecuniis ego Nicolaus supradictus prefatos proconsulem et consules presentibus quito et absolvo nulla monicione subsequente. Et si que registra et litere postmodum super prefata pecunia reperirentur, peramplius nullius vigoris esse debent seu momenti. Actum anno Domini M^o CCCC^o XXVIIII feria sexta infra octavas Corporis Christi sigillo meo proprio presentibus subapensso^a.

^atak Or.

¹Pieranie, wieś par. na Kujawach, na pn.-wsch. od Kruszwicy. Pleban Mikołaj skądinąd nie znany.

²Szymon ze Stawu, zob. wyżej, nr 1888, oficjał w Kamieniu Krajeńskim. [Ju]

Dokument Nr 1991

[22 października 1429?]

Arcybiskup gnieźnieński zamienia z braćmi Jakuszem i Spytkiem z Godaw arcybiskupie Chomętowo i Dobrylewo na Godawy.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn.), k. 140-140v, bez zakończenia, z klauzulą: Item concluserunt [sc. obecni na posiedzeniu kapituły generalnej] ad omnia conclusa per ... archiepiscopum cum nobilibus ... de Godawi super permutandis villis ... et decreverunt litteras fore sigillandas sigillis maioribus. Wpis 22 października 1429. Tytuł: Sequitur tenor privilegii permutacionis villarum Chomanthowo et Dobrilewo pro villa Godawi (k. 139v).

Uw.: Tę samą transakcję potwierdził król Władysław Jagiełło dok. wystawionym w Poznaniu 4 lipca 1429 (KDW V nr 507). Data dokumentu monarszego oraz czas wpisu dok. arcybiskupa do księgi kapitulnej wyznaczają czas spisania tego ostatniego, pieczętowanego 22 (po 22?) października 1429.

In nomine Domini amen. Quia tunc errorum et dubiorum procul pelluntur dispendia, dum ea gesta, que fuerint sub tempore, literarum testimonio et testium fidedigna annottacione perhennantur. Proinde nos Albertus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepis
copus et primas significamus harum tenore, quibus expedit, universis presentibus et futuris, quod volentes meliorem magisque accomodam castri Veneciarum¹ et bonorum ecclesie nostre Gneznensis predicte ac mense archiepiscopalis facere condicionem, villas eiusdem mense nostre archiepiscopalis Chomathowo et Dobrylewo in districtu Zneynensi consistentes² cum nobilibus Jacussio et Spythkone heredibus de Gadawi pro hereditate ipsorum Gadawi predicta³ in eodem districtu existente ad succidendum et radicitus evellendum littium^a et contencionem, discordias et discidia occasione limitum tam in aquis, quam in terris inter ipsam villam Gadawi et bona prescripta ecclesie nostre suscitata iuxta dictamen et ordinacionem amicorum comunium, per nos et eosdem Jacussium et Spythkonem ex capitulo nostro Gneznensi et ex certis nobilibus terre Polonie concorditer ellectorum^a et locatorum, venerabilium eciam fratrum nostrorum eiusdem capituli nostri Gneznensis ratihabicione et consensu ad id accedentibus, permutavimus ac villas ipsas Chomanthowo et Dobrylewo iusto et racionabili permutacionis huiusmodi titulo eisdem Jacussio et Spythkoni dedimus et assignavimus ac a mensa nostra prescripta abdicavimus necnon damus, assignamus et abdicamus presencium per tenorem, per ipsos Jacussium et Spythkonem et eorum successores villas ipsas Chomanthowo et Dobrylewo cum omnibus et singulis earum utilitatibus, proventibus, censibus, redditibus, honoribus, allodiis, agratis^a, pratis, campis, pascuis, silvis, mericis, gaiis, aquis et aquarum decursibus, lacubus, paludibus, fluviis, piscinis, molendinis et emolimentis et generaliter omnibus attinenciis et pertinenciis ad easdem ac obvencionibus universis, que nunc sunt et in posterum per industriam ipsorum poterint adinveniri, et prout ecclesia nostra illas habuit et tenuit et ipse ville [k. 140v] in earum limitibus longe et late distincte et circumferencialiter limitate existunt, ni(chi)l iuris et dominii nobis et successoribus nostris, demptis dumtaxat sex grossis monete communis, quos incole villarum earumdem nobis et successoribus nostris racione decime singulis annis in festo sancti Martini [11 XI] de quolibet manso solvere tenebuntur, reservantes in eisdem, tenendas, habendas, utifruendas, regendas, gubernandas et pacifice ac quiete temporibus perpetuis possidendas ac vendendas, comuttandas, donandas et in usus ipsorum beneplacitos convertandas^b, prout ipsis et eorum successoribus melius et utilius videbitur expedire. Et insuper recognoscimus tenore presencium mediante, quod circa huiusmodi permuttacionem per dictos amicos comunes eciam existit ordinatum, quod dictis Jacussio et Spythkoni eorumque posteris, dominis pro tempore ville Dobrylewo, licitum et liberum sit perpetuo fossatum de lacu Magno Zneynensi⁴ per Lesnicow usque ad molendinum Dobrylewsky, quociens et quando eis oppus^a fuerit, fodere et facere ac inundare aggerem, tamen et podgrodkas eiusdem molendini sui Dobrylewsky altius levare non debebunt. Ordinatum extitit preterea per amicos eosdem, quod si ipsi Jacussius et Spythko aliquos imposterum kmethones in dictis villis Chomamthowo^a et Dobrylewo ab eorum mansis removebunt et inter mensam nostram et eos controversia pro decima de illis nasceretur, illa debet suspendi usque ad decisionem generalem inter nobiles et ecclesiam Polonie super huiusmodi controversia fiendam. In quorum omnium fidem et testimonium nostrum et dicti capituli nostri sigilla maiora presentibus sunt appensa.

^atak Kop.

^btak Kop., zamiast convertendas

¹Wenecja, zamek arcybiskupi na pd. od Żnina i Godawy par. Wenecja, tuż na pd.-wsch. od niej (Koz. 4 s. 236). Z braci Jakusz zapewne ident. z wyst. 1404 (Rocznik Pol. Tow. Heraldycznego 9, 1928-29, s. 130), zaś Spytek z nie żyjącym już 1462 dziedzicem Dobrylewa (SHGWlkp.). Chomętowo, wieś par. i Dobrylewo par. Góra k. Żnina, wsie na pn. od Żnina (Koz. 4 s. 109, 179).

²Wenecja, zamek arcybiskupi na pd. od Żnina i Godawy par. Wenecja, tuż na pd.-wsch. od niej (Koz. 4 s. 236). Z braci Jakusz zapewne ident. z wyst. 1404 (Rocznik Pol. Tow. Heraldycznego 9, 1928-29, s. 130), zaś Spytek z nie żyjącym już 1462 dziedzicem Dobrylewa (SHGWlkp.). Chomętowo, wieś par. i Dobrylewo par. Góra k. Żnina, wsie na pn. od Żnina (Koz. 4 s. 109, 179).

³Wenecja, zamek arcybiskupi na pd. od Żnina i Godawy par. Wenecja, tuż na pd.-wsch. od niej (Koz. 4 s. 236). Z braci Jakusz zapewne ident. z wyst. 1404 (Rocznik Pol. Tow. Heraldycznego 9, 1928-29, s. 130), zaś Spytek z nie żyjącym już 1462 dziedzicem Dobrylewa (SHGWlkp.). Chomętowo, wieś par. i Dobrylewo par. Góra k. Żnina, wsie na pn. od Żnina (Koz. 4 s. 109, 179).

⁴Jezioro Duże Żnińskie, z którego ku Dobrylewu wypływa Gąsawka. [Ju]

Dokument Nr 1992

Opatówek, 26 maja 1430

Arcybiskup gnieźnieński potwierdza prawa Michała Piekarskiego sołtysa z Biskupic Ołobocznych.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn.), k. 155v. Wpis 27 października 1434.
Wyd.: Acta capitulorum I, nr 1640 (wg Kop.); Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 416-417.

In nomine Domini amen. Presularis operosa sollicitudo etsi de universorum cure sue comissorum salute debeat esse sollicita, nichilominus minime sibi prospiciat, quod et de subiectorum suorum temporaliter comoditatibus utiliter provideat, ut qui eos ad impediendum sibi grata obsequia promptos esse voluerit, ipsorum ecciam utilitatibus et conservacioni iurium efficaciter intendere teneatur. Proinde nos Albertus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus et primas significamus tenore presencium, quibus expedit, universis presentibus et futuris, quod licet inquirendo de iuribus scultetorum villarum mense nostre archiepiscopalis, providum Michaelem dictum Pycarsky scultetum in Biskupicze Oloboczne wlgariter nuper nucupata villa eiusdem mense nostre in tenuta Oppatouiensi¹ iure Thevtunico exposita, privilegium super eadem scultecia^a sua habere non reperimus. Quia tamen iuxta tenorem cuiusdam littere felicis recordacionis domini Jacobi predecessoris nostri super donacione eiusdem scoltecie² et iuribus ipsius facte vetustate consumpte et aliquando disposicione eius ostendente sigillate necnon ex testium fidedignorum super hoc receptorum testimonio invenimus eundem Michaelem et suos antecessores a tanto tempore, cuius inicii memoria hominum non existit, eandem sculteciam cum iuribus inferius descriptis habuisse, tenuisse et possedisse pacifice et quiete, et indignum esse videretur eos privari possessionibus, qui sua munimenta casibus fortuitis ammiserunt, ideo prefatum Michaelem, co(n)sideratis eius meritis, probitate et serviciis gratis et acceptis nobis et nostris antecessoribus tam constanter, quam fideliter exhibitis et, prout speramus, aucto fidelitatis studio in posterum impendendis, circa predictam sculteciam et iura ipsius sub ratihabitacione venerabilium fratrum nostrorum capituli Gneznensis duximus conservandum et conservamus per presentes. Ne vero in posterum de iuribus eiusdem scultecie cuipiam dubium oriatur, ipsa iura specificando innovamus, confirmamus et presenti nostro privilegio roboramus perpetuo valitura. Primo, quod dictus Michael cum suis successoribus legitimis nomine dicte sue scultecie habeat iure hereditario et perpetuis temporibus quatuor mansos a censu liberos, de eis tamen solvat plebano ibidem decimam manipularem. Item unam tabernam liberam et tercium denarium iuramentorum ac cuiuslibet rei iudicate. Insuper unum ortum in fine ville ad partem orientalem in tanta latitudine, quanta habetur in duobus mansis et in longitudine ortorum kmethonum, in quibus ortis ortulanos sibi ad censuandum vel laborandum locare poterit vel colere pro sua utilitate. Servicia vero nobis et successoribus nostris faciat, prout alii scolteti aliarum villarum mense nostre in predicta tenuta Oppatouiensi facere consweverunt. Volumus eciam, quod scultetus in ipsa hereditate residenciam faciat personalem, et si sculteciam vendere debuerit, vendat persone nobis placibili et accepte. Kmethones vero ville eiusdem de quolibet manso solvant pro censu et decima per decem et octo scothos grossorum Boemicalium ad festum beati Martini [11 XI], item per unum grossum pro porco wlgariter wyeprzowe pro festo Nativitatis Christi [25 XII], item per medium grossum pro perna lardi, alias stronne, per mediam sexagenam ovorum et per duos caseos pro festo Pasche, item per duos grossos pro vacca ad festum Pentecosthes, wlgariter crowne, item per sex grossos latos Boemicales ad festum beati Johannis Baptiste [24 VI] pro poradlne nobis consweto, item per duos gallos Assumpcionis Beate Marie [15 VIII]. Item omnes simul duos fertones et tercium scultetus racione iudiciariorum wlgariter obyedne, quequidem iudicia statuimus fieri, unum tempore veris, aliud in autumpno et tercium in yemme. Et quos labores autem kmethones aliarum nostrarum villarum eiusdem tenute faciunt et ipsi kmethones facere teneantur. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas scribi nostrique et capituli predicti sigillorum appensione iussimus comuniri. Actum et datum in Oppatow feria sexta in crastino Ascensionis Domini anno Domini millesimo CCCC^o XXX^o, presentibus magnifico Jarando de Brudzewo pallatino Wladislauiensi³ necnon venerabilibus, strenuo et nobilibus viris Johanne de Cozebrodi cancellario Gneznensi⁴, Janussio archidiacono Curzelouiensi⁵, Symone de Staw canonico Calisiensi⁶, Johanne de Carssi⁷, Prandota de Zorzuszno⁸ et Nicolao de Zelichowo⁹ armigeris, testibus circa premissa, per manus Andree de Crossino vicecancellarii curie nostre¹⁰ etc.

^aadvocatia Ekscerpt

¹Biskupice Ołoboczne (dziś B. Ołobockie), wieś par. na pn.-wsch. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 4 s. 40, 8 s. 154). Sołtys Michał Piekarski skądinąd nie znany.

²Tj. Jakuba Świnki (1283-1314).

³Jarand z Brudzewa wojewoda inowrocławski 1426/27, wojewoda sier. 1439, zm. 1452 (PSB III s. 6-8, X s. 612; Spisy sier.).

⁴Jan z Koziebród.

⁵Jan z Czarncy.

⁶Szymon ze Stawu.

⁷Karsy par. Lewków, na pn.-wsch. od Ostrowa Wlkp., albo par. Sobótka Wielka, na pd.-wsch. od Pleszewa. W obydwu wyst. w tym czasie Janowie (SHGWlkp.).

⁸Prędota de Zorzuszno i Mikołaj de Zelichowo nie zidentyfikowani.

⁹Prędota de Zorzuszno i Mikołaj de Zelichowo nie zidentyfikowani.

¹⁰Andrzej z Kruszyna. [Ja]

Dokument Nr 1993

Opatówek, 9 stycznia 1431

Arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji mieszczanina kaliskiego Mikołaja syna Gotarda w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: 1. Kal. 9176, s. 140-143, wg or., opatrzonego pieczęcią wystawcy (pod datą 1432). Tytuł: Copia ereccionis altaris Corporis Christi in eclesia Sancti Nicolai in Calis siti iuris patronatus N(icolai) Gothardi civis Calisiensis sequitur; 2. Kal. 9175, s. 386-388, wg or., przy którym sigillum pendebat in serico viridi et rubeo simplici, ab extra sigillum [!] cera communi et intra rubea, in medio ymago pontificalibus induta, erecta manu dextra ad benedicendum et sinistra curwatur, subtus clipeum habens babatum cum cruce et litere circumferen(tes) legebantur: "S. Alberti archiepiscopi Gnez(nensis)". Tytuł: Tenor erreccionis altaris Corporis Christi in ecclesia Sancti Nicolai in Cal(is) penes szacristhiam.

Uw.: 1. Wydanie oparto na Kop. 2; 2. Kop. 1 ma datę: 1432; poprawna, bo zgodna z itinerarium wystawcy (por. G. Lichończak-Nurek, Wojciech herbu Jastrzębiec arcybiskup i mąż stanu, Kraków 1996, s. 263) jest jednak tylko data 1431; 3. W tej sprawie por. wyżej, dok. nr 1952 i 1970.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Inter cetera, que solicitudinis nostre cura pastoralis diligenti meditacione revolvit, illud nobis occurit potissimum, ut illos, qui se exhibent benignitate devotos, ad beate vite ianuam, quam actibus pyetatis requirunt, tandem feliciter perducere valeamus. Proinde nos Albertus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus et primas significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo providus Nicolaus Gothardi civis Calisiensis¹ zelo venture vite terrena cupiens commutare pro eternis et divine retribucionis gaudere muneribus, que hic et in eterne beatitudinis gloria provide non dubitat se percepturum, attendens quoque in conspectu divine maiestatis oblacionem non esse magis acceptam, quam ubi corpus et sangwis Christi hostia viva Deo patri offertur pro peccatis, ob remedium salutis sue suorumque progenitorum, coniugum [s. 141], fratrum, sororum ac amicorum, octo marcas annui census monete currentis et numeri Polonicalis, quadraginta videlicet et octo grossos in quamlibet marcam computando, per ipsum Nicolaum Gothardi apud consules civitatis Kalisiensis in censibus et proventibus eiusdem civitatis pro octuaginta marcis latorum grossorum Bohemicalium sub tytulo reempcionis pro altari Corporis Christi necnon sanctorum Petri et Pauli Apostolorum ac beati Adalberti in ecclesia parrochiali Sancti Nicolai ibidem in Kalis erigendo et fundando comparan(das)^a ac pro ministro eiusdem altaris singulis annis ad quelibet Quatuor Tempora anni de pretorio persolvendas, item ortum suum ante ipsam civitatem Calisiensem in platea Vinea dicta situm iuxta ortum Andree latrificis^b², cum omnibus fructibus et usibus eiusdem orti, in viginti tamen marcis similiter latorum grossorum Polonicalium^c et numeri Polonicalis redimendum per ipsum Nicolaum Gotardi vel successores suos, prout hec in literis consulum predicte civitatis Calisiensis plenius contineri vidimus, pro predicto altari dedit [s. 387], donavit et assignavit irrevocabiliter, nobis affectuose humiliterque supplicans, quatenus huiusmodi altare fundare ^d-e

et errigere

, predictam quoque donacionem confirmare et ratificare ac predictas octo marcas census annui et viginti marcas capitales in orto predicto necnon mediam marcam monete currentis annui census in et super area braseatorii Pauli Schuchilass retro Iudeos³ sita per Petrum carpentarium civem Calisiensem⁴ similiter sub reempcione donatam pro eodem altari Corporis Christi et beatorum Petri et Pauli Apostolorum ac beati Adalberti apropriare et incorporare dignaremur ad robur perpetue firmitatis. Nos itaque Albertus archiepiscopus et primas memoratus volentes prefatum Nicolaum Gotardi paternis affectibus celestis beatitudinis efficere possessorem, et ut ea, que sua in presenti manus devota in pyas effudit operas, centupla percipere valeat in futuro [s. 142] suoque exemplo aliorum corda ad amorem patrie celestis excitentur, predictum altare in dicta ecclesia parrochiali Sancti Nicolai in Calis ad Christi gloriam suique sanctissimi corporis ac sanctorum Petri et Pauli Apostolorum necnon beati Adalberti Martiris iuxta vota sua fundavimus et ereximus ac fundamus et errigimus per presentes, predictos quoque census octo marcarum, orti et medie marce ad septem marcas monete currentis et numeri Polonici ex causis animum nostrum moventibus moderantes, easdem septem marcas census annui in et super censibus civitatis, orto et area braseatorii predict(is) eidem altari apropriavimus et incorporavimus ac apropriamus tenore presencium et incorporamus per ministros ipsius altaris, qui pro tempore fuerint, tenendas, habendas et percipiendas, temporibus perpetue duratur(as), decernentes, ut deinceps census predicti vel alii loco ipsorum succedentes ecclesiastici nu(n)ccupentur ac pro ipsorum defensione et recuperacione ad iudicem ecclesiasticum recursus habeatur. Ut autem idem Nicolaus Gotardi et Petrus carpentarius sue donacionis consequi effectum mereantur, statuimus et ordinamus, quod altarista altaris predicti, qui pro tempore fuerit, missas infrascriptas per singulos annos qualibet septimana in ipso altari per se vel per alium legittime impeditus, unam videlicet de sancto Adalberto feria secunda, feria quarta pro defunctis et feria quinta de Corpore Christi implere teneatur.
Preterea [s. 388] statuimus et ordinamus, quod altarista altaris predicti sit actu presbiter vel alias infra unum annum ad sacerdocium promovendus et quod preposito ecclesie predicte in hiis, que ad cultum divinum spectant, obediat, sine eius licencia ad loca remota recedere non presumat, infra divinum cultum in ecclesia et in processionibus solitis superpiliciatus cum aliis ministris ecclesie incedat, quodque ipso altari contentus in loco residenciam faciat personalem, alioquin si per tres menses sine causa legittima, licencia non obtenta a dicto altari se absentaverit vel aliud beneficium assecutus [s. 143] fuerit aut eciam ad gradum sacerdocii se ordinari non procuraverit, extunc in huiusmodi tribus casibus predictum altare vacare censeatur licebitque predicto Nicolao Gotardi et suis legittimis successoribus, cui et quibus ius patronatus eiusdem altaris perpetuo reservamus, alium ydoneum presentare ad ipsum altare per nos seu successores nostros instituendum^f. In quorum omnium fidem et testimonium^g presentes nostras fundacionis literas scribi nostrique sigilli appensione iussimus comuniri. Actum et datum in castro nostro Oppathow nona mensis Januarii anno Domini M^o CCCC^o XXXI^o^h, presentibus honorabilibus viris, dominis Johanne de Coszyebrodyⁱ cancellario Gneznensis⁵, Sandkone Lanciciensis⁶, Janussio Curzelouiensis archidiaconis⁷, Martino de Barthkouicze^j canonico Cruschuiciensis⁸ necnon religioso fratre Bartholomeo preposito Sancti Nicolai⁹ et Nicolao Ruschowsky^k¹⁰ ac Alberto Galca altaristis collegiate Sancte Marie in Calis ecclesiarum¹¹, providis quoque viris Nicolao Radosth preconsule¹², Nicolao Gotardi, Johanne Renis, Nicolao Galca et Martino Wydzga^l consulibus Calisiensibus, testibus circa premissa, per manus Andree de Croszino vicecancellarii curie nostre¹³.

^acomparata Kop. 1

^bcarnificis Kop. 1

^cBohemicalium Kop. 1

^d-ebrak Kop. 1

^finvestigendum Kop. 1

^gtestimonium premissorum Kop. 1

^hXXXII Kop. 1

ⁱCosyebrodi Kop. 1

^jBarthkowycze Kop. 1

^kRuschawski Kop. 1

^lWidzga Kop. 1

¹Mikołaj syn Gotarda.

²Andrzej cegielnik, mieszczanin kal., zob. także wyżej, dok. nr 1952.

³Paweł Suchylas i Piotr cieśla mieszczanie kal., zob. wyżej, dok. nr 1970.

⁴Paweł Suchylas i Piotr cieśla mieszczanie kal., zob. wyżej, dok. nr 1970.

⁵Jan z Koziebród.

⁶Sędek, zob. wyżej, dok. nr 1989/17.

⁷Jan z Czarncy.

⁸Bartkowice par. Kłomnice, wieś w ziemi sier., pomiędzy Radomskiem a Częstochową (Koz. 6 s. 6). Marcin syn Marcina altarysta w katedrze krak. i gnieźn., kanonik kruszwicki, wyst. od 1418, nie żył już 1437 (BullPol IV s. 476, V nr 652).

⁹Bartłomiej prepozyt Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. także niżej, zob. dok. nr 1995.

¹⁰Mikołaj Rusowski altarysta u NMP w Kaliszu, zapewne z rodziny mieszczan kal. z Russowa pod Kaliszem, skądinąd nie znany.

¹¹Wojciech Gałka, zapewne syn rajcy Mikołaja Gałki, altarysta u NMP w Kaliszu 1429-58 i wikariusz wieczysty tamże, pleban w Kucharach Szlacheckich 1448-52 i w Opatówku 1456-58, kilkakrotny oficjał kal., zm. 1458/59 (I. Skierska, Oficjalat kaliski w XV wieku, Rocznik Kaliski 25, 1994-1995, s. 120).

¹²Rajcy Kalisza kadencji 1430/31: Mikołaj Radost, Mikołaj syn Gotarda, Jan Renis, Mikołaj Gałka, Marcin Wydżga.

¹³Andrzej z Kruszyna. [Ju]

Dokument Nr 1994

Stawiszyn, 23 kwietnia 1432

Wójt stawiszyński Jan Noga prosi arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca o erygowanie szpitala pod Stawiszynem fundacji tegoż Jana Nogi.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 723-724; 2. Kal. 9176, s. 263, obydwie w transumpcie arcybiskupa Wojciecha Jastrzębca z daty: Opatówek, 13 maja 1432 - niżej, nr 1996.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 2.

Reverendissimo in Christo^a patri et domino, domino Alberto Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopo et primati, Johannes Noga advocatus in Stauischin cum Anna sua consorte¹ filialem reverenciam cum devota submissione capitum ad paternam benediccionem. Quoniam in hanc lucem intrantes maiestatem Dei nostris lapsibus offendimus, omnes gracia egemus et unumquemque ab hac vita exucum op(portet) ante terribile tribunal eterni iudicis presentari, ut recipiat, prout gessit in corpore, sive bonum, sive malum, hinc est, quod vicinorum nostrorum mortes conspicientes et quemadmodum ipsos sic et nos homines mortales esse recolentes eosdem quoque predecessores vicinos certissime et citissime nostre decessionis nunciatores, eapropter, ut bona temporalia largitate divina nobis concessa dignis applicemus salutis nostre usibus, in remissionem peccatorum nostrorum, filiorum et amicorum salute, pro hospitali ad laudem et honorem omnipotentis Dei ante opidum Stauischin districtu Calisiensi erigendo et fundando tres marcas annui census monete currentis in et super nostra advocacia Stauischiensi et ipsius omnibus censibus damus, donamus et irevocabiliter assignamus per prepositos predicti hospitalis, qui pro tempore fuerint, habendas, possidendas et in usus proprios, prout sibi^b expedire videbitur, convertendas [s. 724] ac per nos et nostros successores advocatos in festo beati Martini Confessoris gloriosi [11 XI] persolvendas temporibus in ewm duratur(as). Quare v(estram) r(everendissimam) p(aternitatem) humiliter supplicamus, quatinus predictum hospitale in prescriptis censibus fundare et erigere ipsosque census pro eodem incorporare dignemini graciose. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in Stauischin opido predicto feria quarta infra Conductum Pasche anno Domini millesimo CCCC tricesimo secundo.

^aw Kop. 1 wypisane słownie

^btak obie Kop., raczej winno być ipsis

¹Stawiszyn, miasto pomiędzy Kaliszem a Koninem. Wójt Jan Noga z żoną Anną skądinąd nie znani; o erekcji ich szpitala Św. Ducha zob. niżej, dok. nr 1996. [Ju]

Dokument Nr 1995

Gniezno, 7 maja 1432

I. N. Wymienieni przedstawiciele kolegiaty NMP w Kaliszu składają w ręce arcybiskupa i kapituły gnieźnieńskiej swój spór z prepozytem kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu.

Kop.: Kal. 9175, s. 103-106. Tytuł: Instrumentum concordie vicariorum ecclesie collegiate Sancte Marie ab una et prepositi Sancti Nicolai ecclesiarum Cali[siensium].

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tricesimo secundo, indicione decima, pontificatu sanctissimi in Christo^a patris (et^b) domini nostri, domini Eugenii divina providencia pape quarti, anno ipsius secundo, die septima mensis Maii, hora missarum vel quasi, in ecclesia metropolit(ana) Gneznensi et in loco capitulari ecclesie eiusdem, coram reverendissimo in Christo^a patre et domino, domino Alberto Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopo et primate, suo capitulo Gneznensi ac in mei notarii publici subscripti et testium infrascriptorum presencia iudicialiter constituti venerabiles et honorabiles viri, domini ^c-d

magistri Vincencii

Koth prepositus¹, Johannes de Wywosch archidiaconus² et Petrus de Nowecz canonicus³ necnon Petrus Bekel⁴, Albertus Galca⁵ et Johannes vicarii⁶ ecclesie collegiate Sancte Marie in Cal(is) dyocesis Gneznensis pro parte tocius collegii canonicorum et vicariorum ecclesie eiusdem, termino ipsos ad hec statuto satisfacien(tes), proposuerunt verbo contra religiosum fratrem Bartholomeum prepositum ecclesie Sancti Nicolay ibidem in Cal(is)⁷ et conventum eius, quod, quamvis iuxta ordinacionem reverendissimi in Christo^a patris, domini Jacobi archiepiscopi olim Gneznensis⁸, preposites^e [s. 104] Sancti Nicolay in Cal(is) in maiori letania et in Rogacionibus cum processione sue parochye ad ecclesiam Sancte Maria^f venire teneantur et ibi summa missa peracta processio communis consueta fieri fieret et processione facta et ad ecclesiam Sancte Marie reducta ad propriam reverteretur ecclesiam, quodque iuxta ordinaciones eiusdem Jacobi necnon Janislay, Jaroslay et Johannis archiepiscoporum Gneznensium in omnibus festivitatibus Sancte Marie Virginis divina officia in ecclesya Sancti Nicolay ipse prepositus et fratres predicti mane sine solempnitate et predicacionibus peragerent⁹, ut prepositus ad ecclesiam Sancte Marie conveniens summam missam et predicaciones audiret, sicut in dicta ecclesia Sancte (Marie^b) in festo beati Nicolay [6 XII] a vicariis observatur, tamen ipse Bartholomeus prepositus et fratres contra ordinacionem huiusmodi premissa facere recusant, petentes ipsum prepositum et alios fratres conventus sui ad observacionem dicte ordinacionis compelli. Ex adverso prefatus Bartholomeus prepositus respondit se ad hoc non teneri ex eo, quod antecessores sui ad premissa facienda non artarentur. Et tandem post multas disputaciones et replicaciones prefate partes propter bonum pacis concordie, odiorum materiam declinare litique, questioni et controversie absque amfractibus iudicii finem imponere cupientes, super premissis omnibus in prefat(os) reverendissimi^f in Christo^a patrem, dominum Albertum archiepiscopum et primatem et suum capitulum ecclesie Gneznensis tunc capitulariter congregat(um), videlicet in venerabiles et honorabiles viros, dominos Prezdwogium^f de Grandi prepositum¹⁰, Johannem cantorem¹¹, Nicolaum de Gorka¹², Wladislaum de Opporowo decretorum doctorem¹³, Mathiam Dria¹⁴, Nicolaum Jaroczsky¹⁵, Benedictum de Modla, Nicolaum de Glanboczecze^f¹⁶, Nicolaum Slupek¹⁷, Sandzywogium¹⁸, Mathiam de Chapowo^f¹⁹ et Johannem de Rudzycza prelatos et canonicos²⁰ presentes et compromissum huiusmodi in se sponte suscipientes, tanquam arbitros, arbitratores et amicabiles compositores sponte, libere et concorditer de alto et basso compromisserunt, dantes et concedentes pro dictis dominis arbitris, arbitratoribus et amicabilibus compositoribus plenam, liberam et omnimodam potestatem [s. 105] super premissis omnibus necnon rancoribus, odiis et displicenciis inde exortis, servato iuris ordine et solempniter, vel non servato sed simpliciter, summarie et de pleno ac sine strepitu et figura iudicii, partibus vocatis vel non vocatis, presentibus vel absentibus, vel altera presentem^g et alia absente, cognoscendi, componendi, laudandi, pronuncciandi, diffiniendi et remunerandi^f, pronuncciacionem, arbitrium, laudum et composicionem huiusmodi addendo vel minuendo interpretandi, corrigendi et reformandi, die feriata vel non feriata, stando vel sedendo, scripto aut vive vocis oraculo, renuncciantes prefati domini compromittentes hincinde omnibus excepccionibus, appellacionibus, provocacionibus, restitucioni in integrum ac recursui ad arbitrium boni viri necnon quibuscumque aliis auxiliis legis vel canonis, que huiusmodi compromissionem in toto vel in parte iniungere possent quolibet vel infirmare. Promisserunt insuper predicti domini compromittentes michi notario infrascripto per solempnem stipulacionem vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest seu interesse poterit quemlibet^h in futurum, quomodocumque vel qualitercumque super predictis solempnifacionibus^f missarum et reduccione processionis necnon displicenciis, rancoribus et controversiis (per^b) prefatos dominos arbitros, arbitratores et amicabiles compositores factum, pronuncciatum, laudum, ordinatum, compositum et arbitratum fuerit, quod huiusmodi arbitrium, laudum et composicionem ratificabunt, emologabunt ratamque inviolabiliter observabunt et eidem laudo, arbitrio seu pronuncciacioni obedire, parere et nunquam contravenire, in toto vel in parte, tacite vel expresse, directiⁱ vel indirectiⁱ, publice vel oculte, seu quovis quesito colore, sub pena centum marcarum, quam de voluntate mutua adiacerunt^j et se eidem sponse^k submiserunt, pro medietate ecclesye Gneznensi et alia medietate ecclesye illi, cuius pars huiusmodi laudum, arbitrium seu pronuncciacionem servaverit ^l-ł

pro parte

non servantem irremissibiliter persolvenda et per loci ordinarium censura ecclesiastica, cui se dicte partes su(b)miserunt, exigenda, ipso nichilominus laudo, arbitrio et pronuncciacione in sue^m verbo duraturo, si qua pena comissa, exacta et soluta semel et plures, aut non exacta seu non soluta, nichilominus presens compromissum ac omnia et singula [s.106] predicta in sua permaneant firmitate.
Voluerint tamen prefati venerabiles domini capitulum coarbitri per predictum reverendum patrem, dominum archiepiscopum et primatem, tanquam principalem et per organum sue vocis huiusmodi laudum, arbitrium et pronuncciacionem in presenti causa aliquo alio certo die, quando sibi videbitur fieri et pronuncciari, et in eum omnes unanimiter conferunt et pronuncciacionem ipsam per eum fiendam comiserunt. De et super quibus omnibus et singulis premissis prefati domini compromittentes pecierunt ipsis per me notarium infrascriptum confici atque tradi unum vel plura instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die mensis, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem reverendissimo in Christo^a patre, domino Stanislao episcopo Poznaniensi²¹ necnon venerabilibus et religiosis viris, dominis Johanne abbathe Landiensi sancti Bernardi Cisterciensis ordinis²², Andrea in Tremeszna sancti Augustini canonicorum regularium²³ et Stanislao apud Sanctum Johannem extra muros Gneznenses Sepulcri Dominici Ier(oso)limitani prepositis²⁴ et Martino rectoriⁿ eclesye in Staw dyocesis Gneznensis notario publico²⁵, testibus circa premissa.

^awypisane słownie Kop.

^bbrak Kop.

^c-dtak Kop.

^etak Kop., zamiast prepositi

^ftak Kop.

^gtak Kop., zamiast presente

^htak Kop., zamiast quomodolibet

ⁱtak Kop., zamiast directe względnie indirecte

^jtak Kop., zamiast adiecerunt

^ktak Kop., zamiast sponte

^l-łtak Kop., zamiast per partem

^mtak Kop., zamiast suo

ⁿtak Kop., zamiast rectore

¹Wincenty Kot prepozyt NMP w Kaliszu zapewne ident. z Wincentym Kotem z Dębna, potem arcybiskupem gnieźn.

²Czy chodzi tu o Jana syna Chebdy z Niewiesza, posiadacza licznych beneficjów, zm. 1454 (o nim KDW X nr 1435/2)?

³Piotr z Nowca.

⁴Piotr Bekel.

⁵Wojciech Gałka.

⁶Jan wikariusz u NMP w Kaliszu nie zidentyfikowany.

⁷Bartłomiej prepozyt u Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. także wyżej, zob. dok. nr 1993.

⁸Arcybiskup Jakub Świnka. Jego dok. to zapewne akt podziału Kalisza na dwie parafie z 1303 r. (KDW II nr 876).

⁹Dokumenty arcybiskupów Janisława, Jarosława Skotnickiego i Janusza Suchywilka, zob. wyżej, nr 1729, 1738, 1760.

¹⁰Przedwój syn Dziersława z Grądów (w Sieradzkiem) kanonik gnieźn. 1412, kantor włocł. 1413, kustosz gnieźn. 1427, kanonik pozn. 1429, prepozyt gnieźn. po 1429, wikariusz generalny pozn. i gnieźn., zm. 1455 (PSB XXVIII s. 717-718; GąsSkOf s. 84).

¹¹Jan syn Arkembolda z Brzostkowa (koło Żerkowa), kanonik gnieźn. 1411, kantor gnieźn. 1417 (1415?), częsty oficjał i wikariusz generalny gnieźn., zm. 1460 (GąsSkOf s. 84).

¹²Mikołaj z Górki.

¹³Władysław z Oporowa, potem arcybiskup gnieźn. (PSB XXIV s. 142-144; GąsSkOf s. 85).

¹⁴Maciej Dryja syn Mikołaja z Modliszewa i Łubowa kanonik uniejowski 1419, gnieźn. 1425, dziekan pozn. 1428, kanonik włocł. 1435, zm. ok. 1449 (KDW X nr 1391/3).

¹⁵Mikołaj Jarocki z Czeszewa.

¹⁶Mikołaj syn Mikołaja z Głęboczka (k. Murowanej Gośliny) kanonik gnieźn. 1416 (1430?), archidiakon pozn. 1423, wikariusz generalny i oficjał pozn., zm. 1468 (PSB VIII s. 110-111; SHGPoz. I s. 487).

¹⁷Mikołaj syn Słupka ze Studzieńca.

¹⁸Sędziwój, zapewne z Czechla, kanonik gnieźn. od 1432, wikariusz generalny gnieźn., potem prepozyt kanoników regularnych w Kłodawie, zm. 1476 (PSB XXXVI s. 394-398).

¹⁹Maciej z Chłapowa.

²⁰Jan z Rudzicy.

²¹Stanisław Ciołek.

²²Jan opat lędzki wyst. 1431, zm. 1437 (KDW X nr 1383/9).

²³Andrzej prepozyt kanoników regularnych w Trzemesznie 1407/08, zm. 1435 (KDW X nr 1384/1).

²⁴Stanisław prepozyt bożogrobców gnieźn. wyst. 1430-35, zm. przed 1439 (KDW IX nr 1250/2).

²⁵Najpewniej Marcin syn Stanisława ze Stawu notariusz publiczny w Gnieźnie 1420 (Not. nr 337). [Ju]

Dokument Nr 1996

Opatówek, 13 maja 1432

Arcybiskup gnieźnieński eryguje szpital pod Stawiszynem fundacji tamtejszego wójta Jana Nogi, którego dokument fundacyjny transumuje.

Kop.: 1. Kal. 9175, s. 722-726, wg or., opatrzonego pieczęcią wystawcy; 2. Kal. 9176, s. 262-265, wg or., przy którym sigillum rotunde figure in toto de communi et alba cera fuit appensum in zona sericea viridis et rubei seu brunatici colorum appendebat [!], in cuius medio ymago pontificalibus induta apparebat, sub se habens clipeum, in quo fuit quoddam babatum cruce adimpletum, littere vero circumferencialiter apparebant, ut in aliis sigillis domini Alberti Jastrzembyecz. Tytuł: Hospitalis Strauschienis [!] erectio.

Uw.: Wydanie oparto na Kop. 2.

In nomine Domini amen. Albertus Dei gracia sancte Gnesnensis eclesie archiepiscopus et primas. Ad perpetuam rei memoriam. Etsi pietatis suffragia debentur cunctis precio sanguinis Chri(sti)^a redemptoris, egenis tamen et senibus miserabilibusque personis tanto impendenda sunt officiosius, quanto gravioribus aliis ipsis aguntur incomodis, et profecturi ante conspectum tremendi iudicis caritatis reddent testimonium et preibunt in celum parare nobis siderias mansiones, sane huius rei consideracione salubriter motus providus Johannes Noga advocatus in Stauischin non expectans suum e mundo exitum, quando nec dare, nec retinere in eius esset potestate, sed vita sibi in humanis comite superne beatitudinis desiderio accensus, nobis humiliter supplicavit, quatenus in remissionem suorum ac Anne [s. 723] conthoralis sue parantumque et successorum eorum hospitale extra muros civitatis Stauischin pro recoliendis^b et fovendis in eo egeris, senio confectis, morbidis, egris miserabilibusque personis fundare et erigere, census quoque per ipsum Johannem et uxorem eius pro eodem hospitali usuque rector(is) eiusdem donatos, prout in littera ipsius Johannis [s. 263] sigillo suo sigillata tenoris infrascripti continetur plenius, approbare, ratificare et incorporare dignaremur. Cuiusquidem littere tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. wójta stawiszyńskiego Jana Nogi z daty: Stawiszyn, 23 kwietnia 1432 - wyżej, nr 1994].
[s. 724] Nos vero Albertus archiepiscopus predictus prefati Johannis advocati et uxoris eius tam pia desideria, tamquam zelo salutis plena, que Chr(ist)o^a Ihesu gratissima confidimus, benigno favore prosequi cupientes donacionemque ipsius Johannis et eius uxoris in prescriptis litteris descriptam ratam et gratam habentes, hospitale predictum ad vota eorundem advocati et uxoris ipsius fundavimus et ereximus ac fundamus et erigimus in suburbio dicte civitatis iuxta eclesiam Sancti Spiritus per nos alias consecratam, quam pro hospitali eodem [s. 264] et sepultura infirmorum^c decedencium unacum censibus prescriptis ascribimus, apropriamus et incorporamus temporobus^d in ewm duratur(am). Cuiquidem hospitali et eclesie Sancti Spiritus predicte dilectum nobis Nicolaum presbiterum de Cosczelecz¹ prefecimus primum gubernatorem et rectorem, comittentes sibi curam gerere eorundem infirmorum et miserorum in eodem hospitali decunbencium unacum cura animarum necnon divina officia in eadem dicta eclesia Sancti Spiritus ^e-g

celebrare et ipsos infirmos tociens, quociens expediens^f fuerit, procurare eclesiasticis sacramentis, oblaciones autem ad altare in eadem eclesia Sancti Spiritus

, et si que alie ipsis pauperibus seu pro structura ipsius ecclesie et hospitalis per fideles facte fuerint, pro eisdem reservamus plenarie per vitricos ipsius hospitalis fideliter dispensandas, de scitu tamen prepositi, qui pro tempore fuerit, cui eciam de dispensacione huiusmodi volumus fieri plenam racionem. Et quia beneficium redditur dignum officio, statuimus et [s. 725] ordinamus, quod idem rector hospitalis, qui pro tempore fuerit, per singulos annos singulis septimanis tres missas, diebus quibus devocionem habuerit, unam pro defunctis, aliam pro peccatis et terciam de Beata Virgine in dicta eclesia Sancti Spiritus legere sit astrictus, sine tamen preiudicio plebani, ita videlicet, quod mane et ante summam missam in eclesia parachiali^d sit expeditus, ne populus a processione audiccioneque summe misse seu eciam a predicacione distrahatur. Volumus eciam et ordinamus, quod ipse rector hospitalis processionibus omnibus eclesie parachialis^d interesse debeat superpiliciatus sitque actu presbiter, nullum aliud habens beneficium eclesiasticum extra ipsam civitatem, quodque circa hospitale residenciam faciat personalem, alioquin si infra unum mensem a loco se absentaverit, licencia a nobis seu successoribus nostris aut vicario in spiritualibus non obtenta, vel aliud beneficium assecutus fuerit, extunc predictam eclesiam Sancti Spiritus vaccare decernimus ipso facto licebitque ipsi advocato^h et suisⁱ legitimis successoribus, cui et quibus ius patronatus eiusdem eclesie seu hospitalis perpetuo reservamus, aliam ydoneam personam presentare de ipsa eclesia investiendam. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras fundacionis literas scribi nostrique sigilli appensione iussimus conmuniri. Actum et datum in castro nostro Oppathow die tredecima mensis Maii anno Domini millesimo quadringentesimo [s. 265] tricesimo secundo, presentibus magnifico Sthyborio de Borzyslawycze pallatino Lanciciensi² honorabilibusque ac discretis viris Sandkone Lanciciensis³, Januschio Curzelouiensis [s. 726] eclesiarum archidiaconis⁴, Nicolao in Oppathow⁵, Andrea in Byechowo⁶ et Michaele in Coszmynecz eclesiarum parachialium^d rectoribus⁷ necnon nobilibus Jaroslao de Wrancza⁸, Stanislao de Chrzanowo⁹ et Alberto de Faliborzicze armiger(is)¹⁰, testibus circa premissa, per manus Andree de Croschyno vicecancellarii curie nostre¹¹ etc.

^aw Kop. 1 wypisane słownie

^btak obie Kop., zamiast recoligendis

^cinfernorum Kop. 1

^dtak Kop. 2

^e-gbrak Kop. 1

^ftak Kop. 2, zamiast expeditus

^hw Kop. 2 nadpisane Johanni et Anne

ⁱw Kop. 2 nadpisane ipsorum

¹Mikołaj (zapewne z Kościelca Kaliskiego, wsi par. na pd.-wsch. od Stawiszyna) skądinąd nie znany.

²Ścibor z Borysławic wojewoda łęcz. 1428-36, zm. 1436/37 (Spisy łęcz.).

³Sędek, zob. wyżej, nr 1989/5.

⁴Jan z Czarncy.

⁵Mikołaj pleban w Opatówku, zob. wyżej, dok. nr 1989/20.

⁶Biechowo na pn.-wsch. od Miłosławia. Andrzej pleban skądinąd nie znany.

⁷Koźminek na pn.-wsch. od Kalisza. Michał pleban skądinąd nie znany.

⁸Jarosław, nie wiemy z której Wrzący.

⁹Chrzanów par. Kuczków, na pd.-wsch. od Pleszewa (Koz. 3 s. 550, 4 s. 115), Stanisław skądinąd nie znany.

¹⁰Zapewne Chwaliborzyce, wieś par. na pn.-wsch. od Uniejowa w ziemi sier. (Koz. 6 s. 61). Wojciech nie zidentyfikowany.

¹¹Andrzej z Kruszyna. [Ju]

Dokument Nr 1997

Gniezno, 25 (27?) listopada 1432

Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy archidiakonem łęczyckim Sędkiem a wikariuszem w katedrze gnieźnieńskiej Adamem ze Smolic.

Kop.: Kal. 9175, s. 373-374. Tytuł: Instrumentum sentencie arbitralis.

In nomine Domini amen. Nos Benedictus de Modla canonicus et vicarius in spiritualis ac officialis generalis sancte ecclesie Gneznensis¹, Stanislaus prepositus Sancti Johannis ante Gneznam², Nicolaus Slupek³ et Johannes de Rudzicza canonici ecclesie Gneznensis predicte⁴, arbitri, arbitratores et amicabiles compositores notum facimus, quibus expedit, universis presencium noticiam habituris, quomodo venientes ad presenciam nostram honorabiles viri, domini magister Sandko archidiaconus Lanciciensis et canonicus Gneznensis ecclesiarum⁵ et Adam de Smolicze vicarius perpetuus ecclesie Gneznensis ac plebanus in Zabarthowo⁶ in notarii publici et testium infrascriptorum presencia de unanimi consensu et concordi voluntate compromiserunt super fertonibus in villis Orchowo, Orchowiecz, Orchowska Wola, Linowyecz, Ossowyecz et Svschowo⁷, de quibus ipse dominus Adam vicarius et sui successores, ut asserebat, percipiebant octo marcas racione sue [s. 374] vicarie, magistro Sandkone canonico predicto hoc negante. Nos itaque arbitri prenominati, considerantes et auditis huiusmodi ipsorum allegacionibus, volentes fine bono causam coram nobis motam terminare et controversias inter predictum magistrum Sandkonem canonic[um^a] et dominum Adam vicarium suum sopire sive extingwere, vallata tamen prius pena centum marcarum, per partes predictas recepta, per part[em^a] contravenientem parti tenenti medietatem et reliquam medietatem pro ecclesia Gneznensi irremisibiliter solvenda, ad nostram sentenciam arbitralem processimus ipsamque vero tulimus in hunc modum:
Christi no[mine^a] invocato, nos arbitratores predicti dicimus et decernimus et declaramus, quod magister Sandko canonicus prefatus et sui successores perpetuis temporibus solvent predicto domino Adam vicario et suis successoribus racione dicte vicarie sue singulis annis de dictis fertonibus in prenominatis villis solvi conswetis octo marcas monete currentis numeri Polonicalis, in quamlibet marcam XL octo grossos computando, ad festum sancti Martini [11 XI]. Et quod dicta nostra arbitralis sentencia perpetuum robur firmitatis obtineat, per notarium publicum infrascriptum ad requisicionem ipsius domini Adam vicarii dictam nostram compromissi literam fecimus scribi et publicari sigillisque autenticis communiri. Actum et datum Gnezne anno Domini M^o CCCC^o XXXII, indicione decima, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Eugenii divina providencia pape quarti, die vero Jovis XXV mensis Novembris, hora quasi vesperrorum^b, in domo honorabilis viri, domini Nicolai Slupek in stuba alba et in Summo Gneznensi sita, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris, dominis Michaele de Innowlodcz vicedecano⁸, Johanne Rod vicario Gneznensibus⁹, Petro vicecustode¹⁰ et Johanne mensionario^b Gneznensibus¹¹, testibus circa premissa.
Et ego Stanislaus Phalislai de Goszczynno c(lericus) G(neznensis) di(ocesis), p(ublicus) sacra auctoritate imperiali notarius¹², quia predictis, videlicet sentencie arbitralis pronuncciacioni, rathihabicioni aliisque omnibus et singulis, dum sic agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo hanc sentenciam arbitralem publicum instrumentum in se continens, de mandato ipsorum dominorum arbitrorum et ad requisicionem dicti domini Ade vicarii manu propria scripsi et in hanc publicam formam redegi signoque (et^c) nomine meis solitis consignando in fidem et testimonium omnium premissorum.

^askraj karty wszyty w oprawę Kop.

^btak Kop.

^cbrak Kop.

¹Benedykt z Modły.

²Stanisław prepozyt bozogrobców gnieźn. 1430-35, nie żył już 1438 (KDW X nr 1459/3).

³Mikołaj syn Słupka ze Studzieńca.

⁴Jan z Rudzicy.

⁵Sędek, zob. wyżej, nr 1989/17.

⁶Adam syn Zawiszy ze Smolic w Łęczyckiem, wikariusz w katedrze gnieźn. i pleban w Zabartowie (na Krajnie), wieloletni pisarz kapituły gnieźn., wyst. 1426-49 (Not. nr 5).

⁷Orchowo, wieś par. na pn.-wsch. od Powidza, Orchówek na pd.-zach., Wólka Orchowska na wsch., Linowiec na wsch., Osowiec i Suszewo na pd.-wsch. od Orchowa.

⁸Michał z Inowłodza wikariusz w katedrze gnieźn. skądinąd nie znany, ale por. z Mikołajem Mięszporkiem z Inowłodza, wyst. w tym czasie również przy katedrze gnieźn. (GąsSkOf s. 70).

⁹Wikariusz Jan Rod skądinąd nie znany.

¹⁰Piotr wicekustosz zapewne ident. z wyst. 1418-37 (KDW VIII nr 834/3).

¹¹Jan mansjonarz w katedrze gnieźn. nie zidentyfikowany.

¹²Stanisław syn Falisława z Goszczynna (?) w Sieradzkiem jako notariusz publiczny wyst. w Gnieźnie także 1428 (Not. nr 643). [Ju]

Dokument Nr 1998

Łowicz, 17 grudnia 1433

Król Władysław Jagiełło poleca sądowi ziemskiemu w Kaliszu zawiesić sprawy kanonika poznańskiego Jana Lutkowica z Brzezia i jego matki Doroty.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 6, k. 221. Wpis w 1434 r. (na rokach, poprzedzających roki z 9 marca 1434 r.). Tytuł: Litera regalis domini Luthkonis canonici Poznaniensis.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc.
Magnificis, strennuis, nobilibus pallat(ino), castell(anis) et capit(aneo) necnon iudici et subiudici ceterisque officialibus iudicio Calisiensi et Pisdrensi presidentibus, sincere nobis dilectis, graciam regiam et favorem. Magnifici, strennui et nobiles domini sincere nobis dilecti! Quia venerabilis Luthkonis canonici Poznaniensis¹ sincere nobis dilecti ad presens ipsius presencia carere nequimus, ideo mandamus vobis omnino habere volentes, quatenus ipsum Luthkonem ac Dorotheam matrem^a ipsius de Brzezye¹ ac quoscumque eius fideiussores ad instanciam cuiuscumque persone et quibuscumque^b nulla iudicare presumatis racione, usque ad nostrum inibi felicem adventum. Secus non facturi, gracie nostre sub optentu. Datum in Lowycz feria quinta proxima post festum beate Lucie anno Domini M^o CCCC^mo XXXIII^o².
Relacio magnifici Johannis Thaschka de Konyeczpole R(egni) P(olonie) cancellarii^c³.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop.

^cpoprawione z vicecancellarii Kop.

¹Jan Lutkowic z Brzezia (pod Pleszewem), późniejszy biskup krak., i jego matka Dorota, wdowa po sędzim kal. Lutku z Brzezia; por. też z inhibicją dla tychże wydaną przez króla 4 marca 1434 (KDW IX nr 1352).

²Pobyt króla w Łowiczu, dotychczas nie znany, zgodny z jego itinerarium.

³Jan Taszka z Koniecpola kanclerz koronny 1433, zm. 1455 (PSB XIII s. 517-519). [Ju]

Dokument Nr 1999

Kościan, 28 stycznia 1434

Biskup poznański eryguje altarię fundacji wymienionych mieszczan kościańskich w kościele parafialnym w Kościanie.

Kop.: Kal. 9176, s. 151-155. Tytuł: Erectio altaris in Costen.

In nomine Domini amen. Ad sempiternam rei memoriam. Stanislaus Dei gracia episcopus Poznaniensis¹. Piis votis fidelium, per que cultus divini preconia, prout propriis desideramus affectibus, in dyocesi nostra recipiunt incrementa, dum a nobis requiruntur, libenter favore occurrimus et eis, ut illibata permaneant, opportunam addicimus perpetuam firmitatem. Inde est, quod cum dilecti in Cristo filii Petrus Herman et Petrus cives Costenses² zelo devocionis accensi, de salute honorabilis domini Petri Bory olim altariste in eclesia parrochiali Costen(si) iam defuncti³ et sua suorumque progenitorum recogitantes cupientesque terrena in celestia et transitoria in eterna felici comercio comutare, pro salute anime dicti domini Petri Bory suaque et parentum et successorum suorum salute animarum, de bonis prefati domini Petri Bory testamentaliter per ipsum legatis et ultima voluntate sua datis pro altari in dicta eclesia parrochiali Costensi erigendo, sponte et libere, non compulsi, non coacti, neque aliquo dolo circumventi, tamquam veri et legittimi executores testamenti prefati domini Petri Bory et per ipsum legittime deputati, septem marcas latorum grossorum comunis monete, in quamlibet marcam quadraginta octo grossos computando, tres videlicet apud relictam olim Danielis civem Costensem⁴, quartam apud Pyecz Herman, quintam apud Nicolaum Gethky, mediam apud Michaelem Solcz pistorem, mediam alteram apud predictos Petrum Herman et Petrum Radeberg cives Costenses, in certis domibus ipsorum et aliis bonis ipsorum inscriptas et per privilegia civitatis Costensis confirmatas, pro altari ad gloriam omnipotentis Dei eiusque Gloriosissime Virginis Marie et specialiter sanctorum Stephani Prothomartiris, Phabiani et Sebestiani Martirum et sancte Barbare Virginis in eclesia parrochiali Costensi fundando et erigendo³ in dictis septem marcis ipsiusque [s. 152] altaristis pro tempore constitutis dederunt, donaverunt et assignaverunt perpetuis temporibus per altaristas eiusdem altaris tenendas, habendas et possidendas, prout in litteris donacionum sive privilegiorum coram nobis productis et per nos examinatis^a, huiusmodi donacionem, dotacionem auctoritate nostra ordinaria confirmare et approbare dignaremur. Nos itaque, qui ad cultus divini augmentum et personarum sibi famulancium perpensis desideriis aspiramus, peticionibus huiusmodi, velud iustis, iuri et racioni consonis, paternaliter inclinati, altare predictum ad honorem omnipotentis Dei et sanctorum predictorum fundari et erigi concessimus et admisimus et erigimus per presentes dictumque censum septem marcarum eidem altari et altaristis pro tempore constitutis iure perpetuo et irrevocabiliter univimus, incorporavimus et anneximus, unimus et incorporamus et anne(c)timus per presentes, per eosdem altaristas pro tempore constitutos tenendum, habendum et pacifice possidendum, iure^b patronatus ipsis Petro Herman et Petro Bordeberg^c civibus Costensibus et ipsorum successorum^d legittimis altaris predicti in perpetuum reservantes, volentes et tenore presencium decernentes, quatenus census huiusmodi septem marcarum iuribus, imunimitati^c eclesiastice subiaceant et gaudeant, quodque ad forum eclesiasticum pro exigendis eisdem tociens, quociens necesse fuerit, habeatur recursus. Quod et si in quantum predicti census per heredes bonorum, in quibus sunt empti, presentes et futuri reempti fuerint, extunc in pretorio civitatis Costensis debent ad fidele depositum deponi et per cives Costenses fideliter tamdiu conservari, quousque cives predicti, quorum conscienciam in hoc oneramus, censum similem aut secundum cursum [s. 153] futuris temporibus secundum^c maius aut minus predictis pecuniis pro altari et altaristis predictis quantocius poterint alios census duxerint emendos. Volumus tamen, ut tempore depositi huiusmodi pecuniam^c sive in toto, sive in parte ad solucionem census ann(u)i cives predicti non obligentur, sed altariste pro tempore constituti sint paciencia ipsorum contenti, ^e-f

quosque, ut premittitur, esse sive

predictis pecuniis iuxta ratum^g et cursum temporis per cives predictos ementur, per eosdem altaristas pro tempore constitutos tenendos, habendos et pacifice possidendos. Cum autem beneficium datur propter officium, ne idem Petrus Bory iam defunctus votis suis ultime voluntatis ac eciam prefati domini executores testamenti sui debitis fraudentur obsequiys^c, altaristam, qui pro tempore fuerit, oneramus modo infrascripto, volentes et tenore presencium decernentes, ut singulis septimanis cuiuslibet anni tres missas, unam de Beata Virgine, secundam de Sancta Cruce et terciam pro defunctis, per se vel per alium ydoneum legere pro redempcione salutis predicti domini Petri Bory et dictorum Petri Herman et Petri Radeborg executorum testamenti sui et successorum suorum et aliorum benefactorum altaris predicti sit asstrictus^c et ad hoc ipsum volumus obligare et obligamus per presentes. Quociens autem ipsum altaristam pro tempore constitutum ex causis racionabilibus a dicto altari suo absentari contigerit, alium presbiterum loco sui ponet, qui onera sibi inposita et in sui absencia portabit, de candelis autem pro eodem altari necessariis altarista, qui pro tempore fuerit, providebit. Et ut omnia et singula sic, ut premittitur, disposita et per nos ordinabit^h illibata persistant, ipsamⁱ auctorita(te) nostra ordinaria confirmamus et ratificamus, ratas et gratas habentes omnes et singulos devociones ipsi altari per nos erecti^j factas et in posterum per quascumque personas ^k-l

Domino instincti

fiendas ipsasque eadem auctoritate [s. 154] nostra ordinaria admittimus et approbamus tenore presencium mediante. Et nichilominus ad presentacionem prefatorum Petri Herman et Petri Rodberg^c civium Costinensium et executorum predictorum discretum Michaelem olim filium Danielis de Costan⁵, ad quos ius patronatus sive presentandi altaristas ad dictum altare in eclesia Costinensi spectat et pertinet, servatis servandis et in talibus fieri consuetis, per manus nostre t(r)adicionem et capiti suo imposicionem investivimus et investimus de eodem, curam si que est animarum annexa dicto altari ac administracionem spiritualium et temporalium altaris predicti sibi committen(tes). Quocirca discretis viris, dominis vicariis et altaristis in dicta eclesia parrochiali Costensi in virtute sancte obediencie et sub eciam excomunicacionis pena precipimus et mandamus, quatenus ipsum Michaelem ad altare predictum ipsiusque possessionem realem, actualem et corporalem, ut moris est, inducatis sibique de universis et singulis fructibus, redditibus, proventibus et obvencionibus universis integre responderi et satisfacere precipiatis et mandetis. Privilegiorum vero sive litterarum donacionum census predicti propter ipsorum multiplicitatem et prolixitatem ad hanc nostram ereccionis litteram inseri et inscribi obmisimus, nichilominus tamen pro insertis et inscriptis habemus et habere volumus illaque privilegia et alias quascumque litteras sive inscripciones ipsi^ł altaris per nos erecti quocumque^m et per quascumque personas spirituales sive seculares factas vel forte in posterum fiendas, ratas et gratas habemus et ipsas confirmamus et ratificamus in hiis scriptis. Harum quibus sigillum nostrum presentibus est appensum testimonio literarum. Actum et datum in Costan feria quinta ante festum [s. 155] Purificacionis Beatissime Marie Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo quarto etc., etc. finis.

^aw tym miejscu brak w Kop. kilku słów wyrażających prośbę, np. nobis supplicaverunt, ut itp.

^btak Kop., zamiast ius

^ctak Kop.

^dtak Kop., zamiast successoribus

^e-ftak Kop., chyba zamiast quousque, ut premittitur, census

^gtak Kop., zamiast ratam

^htak Kop., zamiast ordinata

ⁱtak Kop., zamiast ipsa

^jtak Kop., zamiast erecto

^k-ltak Kop., zamiast Dominico instinctu

^łtak Kop., zamiast ipsius

^mtak Kop., chyba zamiast quomodocumque

¹Stanisław Ciołek.

²Mieszczanie kościańscy Piotr (Piecz), Herman wyst. 1427-70, a Piotr Radeberg (zob. niżej) wyst. 1434-40 (SHGPoz. II s. 352, 353).

³Piotr Bory (syn Bora, Bori?) skądinąd nie znany. O altarii patronatu rodziny Hermanów zob. SHGPoz. II s. 383.

⁴O mieszczanach kościańskich zob. SHGPoz. II s. 383.

⁵Michał syn zm. Daniela (burmistrza kościańskiego 1426) wyst. 1427-34, student w Krakowie 1434 (SHGPoz. II s. 352). [Ju]

Dokument Nr 2000

Trąbczyn, 15 maja 1434

I. N. Kanonik kruszwicki Wojciech z Trąbczyna upoważnia swego brata Jana z Trąbczyna do odbioru długu od scholastyka kruszwickiego Jaranda.

Kop.: Kal. 9175, s. 373. Tytuł: Mandatum ad levandum debitum.

Uw.: 1. O dacie zob. niżej, przypis a; 2. Zob. też dok. następny.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem M^o CCCC^o XXX^o quinto^a, indicione XII, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Ewgenii divina providencia pape quarti, anno ipsius quarto, sabbato in vigilia Pentecostes, hora terciarum vel quasi, in domo nobilis Msinchne^b conthoralis Otthe heredis in Trampcz(i)no constitutus personaliter honorabilis dominus Albertus Otte de Trampczino canonicus Cruschui(censis)¹, omnibus melioribus modo, via, forma iuris et stilo, quibus potuit, fecit, constituit et solemniter ordinavit suum verum, legitimum et indubitatum procuratorem, actorem, factorem suorumque negociorum dispositorem nobilem Johannem suum germanum, heredem in Trambczino², presentem et onus procuracionis in se sponte suscipientem, dans sibi integram et omnimodam potestatem a venerabili viro, domino Jerando scolastico Crusuiczensis, Wladislauiensis et Wyeluniensis ecclesiarum canonico³ LXX florenos Vngaricales, occasione concordie per venerabiles dominos Johannem de Nyewesch decanum⁴, Swethoslaum de Wrancza archidiaconum et officialem Wladislau(ienses)⁵, Mathiam Drya decanum⁶ et Nicolaum de Glambocz archidiaconum Poznanien(ses)⁷ super canonicatu et prebenda ecclesie collegiate Wyeluniensis inter ipsos Albertum ab una et Jerandum parte ex altera facte, exigendi, tollendi, levandi et ad placitum suum disponendi, percipiendi et pactum de ulterius non pettendo faciendi, literas quittacionis sub nomine et sigillo suis dandi et generaliter omnia et singula, que circa huiusmodi percepta et levata ac quittata fuerint necessaria, exercendi. Super quibus omnibus etc.
Et ego Jo(hannes)⁸ etc., quia predictis constitucioni aliisque omnibus etc.

^atak Kop., zamiast quarto, jak wynika z innych elementów datacji (indykcja, pontyfikat); ale nie można wykluczyć, że to datacja wedle stylu pizańskiego

^btak Kop.

¹Trąbczyn, wieś par. na pd.-wsch. od Zagórowa w Konińskiem (Koz. 5 s. 414). Otto, Ota, wyst. jeszcze 1426 (Roty V nr B455). Mścichna żona Otty skądinad nie znana. Jej syn Wojciech kanonik kruszwicki skądinąd nie znany.

²Jan z Trąbczyna syn Otty, brat kanonika Wojciecha i młodszego brata, Tomasza Ocica, trudny do rozdzielenia od swego imiennika wyst. równocześnie w Trąbczynie.

³Jarand syn Stanisława scholastyk kruszwicki i kanonik włocławski już 1432 (BullPol V nr 111), najpewniej ident. z Jarandem z Niewiesza, potem również gnieźn. kanonikiem 1441 i oficjałem 1450-51, zm. 1451 (GąsSkOf s. 79, 85).

⁴Jan syn Chebdy z Niewiesza.

⁵Świętosław syn Alberyka z Wrzący (na pn.-wsch. od Koła), kanonik włocławski 1412, kustosz 1426, kanonik płocki 1413, pozn. 1429, archidiakon i oficjał włocławski, zm. 1471 (Radzimiński II s. 147-148).

⁶Maciej Dryja z Modliszewa.

⁷Mikołaj z Głęboczka.

⁸Notariusz publiczny Jan z Łęczycy (jak dok. następny) nie zidentyfikowany. [Ju]

Dokument Nr 2001

Trąbczyn, 15 maja 1434

I. N. Testament kanonika kruszwickiego Wojciecha z Trąbczyna.

Kop.: Kal. 9175, s. 372. Tytuł: Instrumentum testamenti Trampczinsky.

Uw.: Zob. też dok. poprzedni; tam objaśniona też data i większość wyst. tu osób. Na końcu dok. margines wszyty w grzbiet kodeksu, miejscami nieczytelny.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo CCCC^o XXXV^a, indicione XII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Ewgenii divina providencia pape quarti anno quarto, sabbato in vigilia Pentecosten^b, hora terciarum vel quasi, in domo nobilis Misczichne de Trampczino constitutus personaliter dominus Albertus canonicus Cruschuicensis, sanus mente et racione, licet eger corpore apparebat, volens salubri premeditacione diem extremi sue peregrinacionis prevenire, attendens inbacillitatem^b humane condicionis in tantum vilescere, quod quilibet^c sive velit, sive nolit opportet per mortis sentenciam ^d-e

ex vi in hoc volens

bona sua et res a Deo sibi in hac vita misericorditer collata et concessa ad distrahendum inordinate relinquere, testamentum presens subscriptum sive ultimam voluntatem suam condidit, fecit, ordinavit et disposuit in hunc modum. In primis comendavit animam suam altissimo creatori, Domino nostro et Genitrici eius gloriose. Item nobili Johanni heredi in Trampczino, suo germano, LXX florenos Vngaricales de pondere, quos dixit tunc habere apud venerabilem virum, dominum Jerandum scolasticum Crusuicensis, Wlad(islauiensis) et Wyeluniensis ecclesiarum canonicum ex quadam concordia per venerabiles viros, dominos Johannem de Nyewisch decanum, Swe(n)thoslaum archidiac[onum] et officialem Wladislauien(ses), Mathiam Drya decanum et Nicolaum de Glamboczecz archidiaconum Poznanien(ses) super canonicatu et prebenda ecclesie collegiate Wyeluniensis ac expensarum inter ipsos dominos Albertum ex una et Jerandum parte (ex^f) altera sibi debitos, facta occassione peccuniarum per ipsum dominum Albertum eundo Basiliam¹ et ad causam super predicta prebenda Wyeluniensi prosequend(am) apud dictum Johannem suum germanum mutuo et in vim solucionis receptarum, legavit, eciam si nichil humanitus in eo contingerit, pro se penitus nil reservando, dans sibi omnem potestatem exigendi, levandi, tollendi et extrahendi dictos suos florenos ad festum sancti Michaelis [29 IX], ut dixit, solvendos, petens sibi super premissis a me notario publico confici unum vel plura neccesaria vel neccessarium, publicum vel publica instrumentum vel instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, ho[ra], loco, quibus supra, presentibus nobili et laborioso viris Jo(hanne) herede in Poliknowo², Sta(nisla)o Gyza kmethone dicto Pilarz ortulano de Trampczino³, testibus ad premiss[a].
Et ego Jo(hannes) M(athi)e de Lan(cicia) c(lericus) G(neznensis) diocesis, p(ublicus) i(mperiali) a(uctoritate) n(otarius)⁴, quia predictis legacioni, testamenti factioni aliisque omnibus, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui et eaque sic etc.

^atak Kop., zob. przypis w dok. poprzednim

^btak Kop.

^ctak Kop., zamiast cuilibet lub quemlibet

^d-etak Kop., być może zamiast exire, in hoc nolens

^fbrak Kop.

¹Tj. na sobór w Bazylei.

²Polikno par. Rusocice, dziś Polichno, na pn. od Turku (Koz. 5 s. 177). Jan skądinąd nie znany.

³Skądinąd nie znany.

⁴Jak w dok. poprzednim. [Ju]

Dokument Nr 2002

[Kalisz], 13 sierpnia 1434

Rada miasta Kalisza odnawia dokument lokacyjny wsi Saczyn.

Or.: Kraków, Muzeum Narodowe, perg. 533/14 (N. I. 163346). Pergamin 415 × 160 + 50 mm, dobrze zachowany. Dziurki od sznura do przywieszenia jednej pieczęci. Na odwrociu późne notatki o treści i znaki własnościowe.
Reg.: J. Tomaszewicz, Katalog dokumentów pergaminowych Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 1992, nr 16 (wg Or.).

//^aIn nomine Domini amen//. Ad rei memoriam sempiternam. Quia tunc multis errorum et dubiorum incomodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum apicibus / testimonioque fidedignarum personarum roboramus, proinde nos consules civitatis Calissiensis Mathias Maczuda preconsul, Niclas Weys sellator, Jaschco Broda braseator, Albertus / pellifex, Henricus Kotlinsky et Mathias Zdzech¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo ad nostri consulatus veniens presenciam honestus Gregorius scoltetus / nostre ville Saczinensis² humiliter suplicavit, ut literam ipsius scultecie privilegialem antiquam tamen non cancellatam, non rasam, sed omni prorsus suspicione carentem, innovare dignaremur. Cuiusquidem litere tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. podkomorzego kal. Sędziwoja z 1294 r. - KDW II nr 729].
Nos vero .. consules suprascripti cognita ipsius sculteti predicti peticione competenti et consona racioni, eandem literam in omnibus suis articulis, clausulis et punctis ratificavimus, approbavimus et confirmavimus, nostre civitatis sigillo maiori roborando. Actum et datum feria sexta ante festum Assumpcionis Marie Virginis anno Domini millesimo CCCC^o tricesimo quarto, per manus Stanislai notarii civitatis³.

^ainicjał na całą wysokość tekstu Or.

¹Rajcy Kalisza kadencji 1433/34: Maciej Maczuda, Mikołaj Wajs, Jasiek Broda, Wojciech kuśnierz, Henryk Kotliński i Maciej Zdziech.

²Saczyn par. Chełmce, na pd.-zach. od Opatówka (Koz. 5 s. 271).

³Stanisław pisarz miejski kal. nie zidentyfikowany, być może ident. z wyst. 1442 i 1443 (KDW X nr 1592, 1610). [Ju]

Dokument Nr 2003

Kalisz, 8 lipca 1435

Wymienieni uczestnicy sądu grodzkiego w Kaliszu informują starostę generalnego Wielkopolski o ugodzie zawartej między Florianem z Wrzący a Żydem kaliskim Kawianem.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 13, k. 81-81v. Zewnętrzny margines wystrzępiony, z czego wynikają drobne ubytki tekstu. Wpis ok. 1447-49, wg or. opieczętowanego pieczęcią do pozwów.

Magnifico ac strennuo viro, domino Andree Czolkoni de Zelechowo succamerario Sandomiriensi et capitaneo Maioris Polonie generali¹, Thomas de Rosznyschewo burgrabius Kalisiensis² et Johannes de Muchnyno iudex castri Kalisiensis³, tunc in iudicio castri predicti seden(do) presiden(tes), sincere amicicie continuum incrementum. Significamus vobis tenore presencium, quomodo feria sexta infra octavas Visitacionis Beate Marie Virginis sub anno Domini millesimo CCCC XXX quinto venientes nobiles Sandiuogius de Zlothnyky⁴ et Stanislaus de Wola⁵, tamquam arbitri, arbitratores et amicabiles compositores inter nobilem Florianum de Wrancza⁶ ab una et perfidum Cawyan Iudeum de Kalis⁷ ab altera partibus specialiter electi et deputati per partes superius descriptas, et recognoverunt in facie iudicii, quia concordaverunt amicabili concordia predictum no[bilem] Florianum de Wrancza cum dicto Cawyan Iu[deo] de Kal(is) pro omnibus et singulis debitis, que tang[e]bant seu tangunt perfidos Dauid, Abraha[m]⁷ et ipsum Cawyan Iudeos et signanter su[per] hereditates Dambrowa et Budzyczno⁸ s[ub tali] condicione, quod ipse nobilis Florianus debet et [tenetur] dare pro istis omnibus debitis, que canunt [super] dictas hereditates Dambrowa et B[udzyczno], prelibato Cawyan Iudeo quadraginta [marcas] secundum literam obligatoriam ipsius Cawyan I[udei]. Insuper predictus Cawyan Iudeus tenetur de[scribere] de terrestri, castrensi, tam Kalisiensi, quam e[ciam] Siradiensi libro omnes et singulos actus, terminos iudiciarios acticatos seu inscr[iptos] super eadem omnia debita Dauid, Abrahe [et] ipsius Cawyan Iudeorum canencia super predi[ctas] hereditates Dambrowa et Budzyczn[o, ex]ceptis istis quadraginta marcis, que de[bent] solvi predicto Cawyan Iudeo per ipsum n[obilem] Florianum iuxta continenciam litere sue obligat[orie]. Et istam descripcionem omnium terminorum in predictos lib[ros] [k. 81v] inscriptorum predictus Cawyan Iudeus facere debet et tenetur, quamprimum incipientur iudicia terrestria, tam in Cal(is), quam eciam Siradia, in primis terminis particularibus. Si vero contingerit, quod termini particulares in Calis et in Syradia ad unum diem concordarent et convenirent, extunc in sequentibus terminis particularibus eadem descripcio dictorum terminorum Siradie fieri debet et nobilis Florianus debet dare salvum conductum ipsi Cawyan Iudeo in terminos Siradienses equitandi propter securitatem et inpunitatem vite sue, prius tamen eo avisato de eisdem terminis particularibus Siradiensibus aliquo predictorum arbitrorum, puta Sandiwogio vel Stanislao nobilibus predictis. Et istam amicabilem concordiam debent inscribere ambe partes in librum terrestrem ad eosdem terminos particulares sub vadio centum marcarum. Si vero Cawyan Iudeus satisfaciendo suo termino et concordie vellet descripcionem facere eorumdem terminorum in actis acticatorum in eisdem terminis particularibus et nobilis Florianus per se vel per suum procuratorem nollet neque curaret predicte descripcioni interesse, extunc Cawyan Iudeus faciendo protestacionem coram iudice, subiudice et aliis dignitariis zuppar(iis) in iudicio tunc presidentibus, dando sibi inscribere in librum terrestrem eandem protestacionem erit liber a dicto vadio centum marcarum, nichilominus tamen predicta inscripcio debet fieri et inscribi in librum terrestrem ac sortiri suum finalem effectum. Nos vero [a]udiendo recognicionem dictorum arbitrorum, de consensu et de voluntate ambarum parcium [omnes] literas, privilegia, iura et munimenta tangentes seu tangencia dicta debita dictorum Iudeorum super hereditates easdem Dambrowa et Budzyczno, si que vel qua postea orirentur, mortificavimus et mortificamus finaliter seu sentencialiter et diffinitive per presentes, exceptis istis quadraginta marcis. Et super hoc ibidem nobilis Florianus nobis iudicatum solvit. Actum et datum die et loco, quibus supra, sigillo citatorio castrensi presentibus subimpresso.

¹Andrzej Ciołek z Żelechowa na Mazowszu, brat biskupa Stanisława, podkomorzy sandom. 1422, starosta generalny Wlkp. 1434-36, zm. 1436 (KDW X nr 1381/1).

²Rozniszewo (dziś Rozniszew) w powiecie wareckim na Mazowszu. Tomasz Ciołek był w Kaliszu burgrabią starosty Andrzeja Ciołka 1434-35 (GUrz. s. 107).

³Muchnino, dziś Muchlin w ziemi sier., na zach. od Turku (Zajączkowscy, Materiały I s. 211-212). Jan skądinąd nie znany; funkcje sędziego grodu kal. pełnione były okazjonalnie przez rozmaitych ludzi, zazwyczaj z nominacji burgrabiego.

⁴Złotniki (Z. Wielkie, wieś par. i Z. Małe na pd.-wsch. od Stawiszyna. Sędziwój Roszust wyst. 1412-45 (KDW IX nr 1293/2, 7).

⁵Wola Rozostowa, par. Brudzew, na pn.-wsch. od Turku. Stanisław wyst. 1420-65, łowczy kal. (gnieźn.?) 1459-65 (SHGWlkp.; GUrz. s. 40).

⁶Wrząca k. Stawiszyna. Florian potem kasztelan biechowski 1465-71, zm. 1471 (Spisy wlkp.).

⁷Kawian, pochodzący z Krakowa, wyst. w Kaliszu od 1419, zm. 1452, pasierb Dawida (wyst. od 1392, zm. 1419), po którym przejął wierzytelności; Abraham wyst. w Kaliszu 1394-1430, jako zm. 1432 (zob. T. Jurek, Żydzi w późnośredniowiecznym Kaliszu, Rocznik Kaliski 24, 1992-93, s. 34).

⁸Zapewne Dąbrowa Wielka na pd. od Sieradza i pobliskie Budziczno par. Chojne (Koz. 6 s. 44). [Ju]

Dokument Nr 2004

Kalisz, 19 listopada 1435

Pozew starosty generalnego Wielkopolski dla Naćka z Czechla.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 15, k. 131 (marginesy oklejone papierem, stąd liczne ubytki tekstu); dok. przedłożony był w sprawie między Naćkiem z Czechla i Żegotą z Czermina. Wpis ok. 1435 r.

Andreas de Zelechow succamerarius Sandomiriensis et ca[pitaneus] Maioris Polonie generalis¹, tibi nobili N[aczko]ni² vigore regio, quam nostro mandamus, [quatenus] in terminis proximum Kalis celebrandis c[ompareas] iudicio in regali ad instanciam nobilis [Zego]the de Czirmino³ pro eo, quia sibi rece[pisti] duos equos, boves^a in valore quatu[or] marcarum minus iuste sine voluntate iudic[is...] vexilliferi et pro tua utilitate, qu[od] de eisdem utilitatem habes, de premissis [iudicialiter] responsurus. Datum in Kalis sabbato die sancte Elizabeth anno Domini M^o [CCCC] XXX quinto.

^atak Kop., ale można też czytać bones, a więc może miało być bonos

¹Andrzej Ciołek z Żelechowa.

²Naciek, Naćko z Czechla (koło Kalisza) wyst. 1421-35 (KDW IX nr 1332/6).

³Czermin, wieś par. na pn.-zach. od Pleszewa. Żegota wyst. 1415-28 (KDW VIII nr 812/9) i tutaj. [Ju]

Dokument Nr 2005

Żnin, 12 czerwca 1436

Rajcy miasta Żnina proszą rajców toruńskich, aby wezwali Szymona i Jadwigę, którzy rozpowszechniają przeciwko nim oskarżenia, do udania się pod gwarancją bezpieczeństwa do Żnina, gdzie rajcy rozpatrzą ich skargi.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 885. Papier 208 × 193 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć wystawcy: opłatkowa na naturalnym wosku, zachowana w małym fragmencie. Resztki pasków zamykających list.

^a-c

Famosis dominis magistro civium et toto consulatu terbeate^b civitatis Thorunyensis, amicis favorosis

.
Famosi domini, fautores nostri perbenigni! Insonuit audienciis / nostris, quomodo quidam Simon cum Heduigi tanquam cum / consorte in civitatem vestram devenerunt et, uti famatur, / quod apud seniorem navigatorem vestrum racione habitacionis domum convenerunt et aliquomodo civitati nostre seu nobis comminantur. Et si quid a nobis adversi putant aut habent, vestras favorabiles famositates preobnixe petimus^d, quatinus^e vestra famositas dignetur eos accersire et ea ipsis pernarrare, quod ad nos adveniant et nos ipsis christianum et salvum conductum veniendi et recedendi concedimus per presentes et iusticiam illis volumus grate procurare, facien(tes) ea uti domini nostri famosi. Eciam in similibus aut quibusvis vestris famositatibus et cuilibet vestrum volumus complacere. Datum Szne(ne) feria 3^a infra octavas Corporis Christi anno Domini millesimo CCCC^o XXX^o sexto.
Consules civitatis Snen(ensis) ad placita.

^a-cna odwrociu Or.

^btak Or.

^dnadpisane Or.

^enast. skreślone dignetur Or. [Ju]

Dokument Nr 2006

Gniezno, 31 stycznia 1437

Wojciech Kot z Dębna bierze od kapituły gnieźnieńskiej w zarząd zamek Wenecję i miasto Żnin z przyległościami.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn. z lat 1408-48), k. 174-174v. Tytuł: Tenor litere domini Alberti heredis in Dambno. Wpis 31 stycznia 1437.

Noverint universi, tam presentes, quam futuri, quod ego Albertus Koth heres et dominus de Dambno¹, tenore presencium, quibus expedit, recognosco, quoniam de manibus wenerabilium virorum, dominorum Johannis de Brzostkowo cantoris et administratoris² prelatorumque et canonicorum capituli Gneznensis recepi et habeo castrum Veneciarum cum opido Zneynensi et villis ac bonis ad ipsa pertinentibus³ in meam gubernacionem et tenutam ad beneplacitum voluntatis dominorum eorundem. Quodquidem castrum, opidum, villas atque bona predicta promitto, polliceor, spondeo et me per presentes obligo fideliter et utiliter iuxta omnem meam prudenciam atque vires regere et gubernare necnon sub fide et honore ac onere per me prestiti iuramenti infrascripti prefatis dominis Johanni cantori et administratori moderno vel alteri pro tempore existenti prelatisque et canonicis capituli eiusdem ad simplicem requisicionem ipsorum, quibuscumque tempore, die, hora et loco requisitus fuero per eosdem, sine aliqua premeditacione huiusmodi castrum, opidum cum villis ac bonis ad ipsa spectantibus restituere, dimittere et resignare, omni contradiccione, dilacione et difficultate procul moto, sine dolo et fraude, iuxta formam huiusmodi iuramenti per me in manibus dictorum administratoris et prelatorum ac canonicorum de capitulo Gneznensi memorato prestiti. Cuius tenor sequitur et est talis: "Ego Albertus Mathie de Dambno dictus Koth iuro Deo [k. 174v] omnipotenti et sanctis eius et promitto, quod castrum Venaciarum cum opido Zneyna etc., quod nunc recipio de manibus dominorum administratoris et capituli Gneznensis, prefatis dominis administratori et capitulo Gneznensi, mox dum fuero requisitus per eosdem, et nulli alteri, resignabo et dimittam fideliter sine dolo et fraude, sub fide et honore et presenti iuramento, absque repeticione et extorsione dampnorum et serviciorum ac cum armis et pixidibus atque armaturis aliis et defendiculis castri ipsius, sine contradiccione et difficultate. Sic me Deus adiuvet et hec Sancta Crux". In quorum testimonium et evidenciam pleniorem sigillo meo consueto, quo utor, presentibus subappenso. Actum et datum Gnezne feria quinta in vigilia vigilie Purificacionis Sancte Marie Virginis, que est ultima Januarii, anno Domini etc. tricessimo septimo, presentibus domino Johanne archidiacono Gneznensi⁴ et nobili Andrea de Kankolewo fratre domini Jaroslai canonici⁵.

¹Dębno, wieś par. koło Jarocina. Wojciech Kot, syn kasztelana nakielskiego Macieja, brat arcybiskupa-elekta gnieźn. Wincentego, potem przejściowo chorąży kal., wyst. 1437 (tutaj), zm. po 1462 (PSB XIV s. 452-453).

²Jan z Brzostkowa kantor gnieźn., był administratorem archidiecezji gnieźn. po śmierci arcybiskupa Wojciecha Jastrzębca 1436-37 (GąsSkOf s. 77).

³Wenecja, zamek arcybiskupi na pd. od Żnina i sam Żnin z kluczem dóbr.

⁴Jan syn Chwała z Grądów archidiakon gnieźn. 1435-37, potem tylko kanonik gnieźn., pleban w Charłupi, zm. 1466 (Kor. II s. 129).

⁵Kąkolewo, wieś par. na wsch. od Leszna. Andrzej brat kanonika Jarosława wyst. 1421-71 (SHGPoz. II s. 155). [Ju]

Dokument Nr 2007

Gniezno, [1429 - 15 października 1437]

Oficjał gnieźnieński zaświadcza, że mieszczanin gnieźnieński Marcin kusznik sprzedał czynsz Janowi gwardianowi i klasztorowi franciszkanów w Gnieźnie.

Kop.: Kal. 9175, s. 620. Tytuł: Instrumentum recognicionis.

Uw.: Dok. pozbawiony jest daty. Terminy wystawienia wyznaczają lata sprawowania urzędu oficjalskiego przez wystawcę (1413-22 i od 1423 do śmierci 15 października 1437) oraz występowania notariusza publicznego Michała z Domasławia (od 1429, zob. niżej, przypis 3).

In nomine Domini amen. Nos Benedictus de Modla canonicus et officialis generalis sancte ecclesie Gneznensis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo in nostra notariique subscripti et testium infrascriptorum presencia constitutus providus vir Martinus balistator, civis de Gnezna², sanus corpore et compos racionis, de sua spontanea, mera et libera voluntate recognovit se honorabili viro, domino gwardiano Johanni et suo monasterio Gneznensi³ unam marcam monete et numeri Polonicalium, XLVIII grossos computando, in domo sua et in area ipsius domus, quam obtinet et habet in platea, qua itur et transitur ab ecclesia metropolitana Gneznensi in ipsam civitatem Gneznensem, in manu seu parte sinistra, pro X marcis monete et numeri predictorum sub tytulo et foro reempcionis alias na wedirkow ad tempora perpetua vendidisse, submittens ipse Martinus civis se et suos successores legittimos dictam marcam per eum venditam prefato domino Johanni gwardiano et suis successoribus singulis annis ad festum sancti Martini Confessoris [11 XI] sub excommunicacionis sentenciis et censuris eclesiasticis nostris et successorum nostrorum, videlicet officialium Gneznensium pro tempore, sine omni dilacione integre dare et solvere, cessante quovis impedimento tamdiu, quousque prefata marca census annui per ipsum Martinum balistatorem aut suos successores pro X marcis a prefato domino Johanne gwardiano aut suis successoribus fuerit reempta. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes (per^a) Michaelem Andre(e) de Domaslowicz notarium nostrum infrascriptum⁴ scribi et publicari nostrique officiolatus appensione sigilli mandamus communiri. Actum et datum Gnezne in domo habitacionis nostre etc.

^abrak Kop.

¹Benedykt z Modły.

²Marcin mieszczanin gnieźn. nie zidentyfikowany.

³Jan gwardian franciszkanów gnieźn. nie zidentyfikowany.

⁴Michał syn Andrzeja z Domasławia par. Juncewo (dziś część miasta Damasławek w powiecie kcyńskim), notariusz publiczny w Gnieźnie od 1429, altarysta w katedrze pozn. i wikariusz wieczysty w katedrze gnieźn. 1436, pleban w Sokolnikach 1437, w Słupcy 1440-46 (Not. nr 403; KDW X nr 1401/22). [Ju]

Dokument Nr 2008

Poznań, 11 listopada 1437

Biskup poznański nadaje archidiakonowi poznańskiemu Mikołajowi z Głęboczka wieś Lechlin.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze obdarowanego z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 48-50, wg or. cum duobus sigillis in pensulis pergameni subappendentibus, in quorum unius, videlicet Stanislai episcopi, rotunde figure, ab extra de alba, intus de rubea ceris, medio quasi ymago Beate Marie Virginis, in dextra infantem baiulantis, a dextris cuius quasi ymago beati Petri cum clave et a sinistris [k. 48v] Pauli cum gladio Apostolorum, subtus vero quasi vitulus pro armis, in circumferenciis autem he dictiones: "Sigillum Stanislai Dei gracia episcopi Poznaniensis" sculpte videbantur, et in capituli de alba cera oblonge figure omnia, ut in precedenti privilegio continentur [chodzi o przywilej skopiowany na k. 46v-48, gdzie jednak również nie opisano dokładniej pieczęci kapitulnej]. Tytuł: Sequitur aliud privilegium ecclesie Poznaniensis.

Uw.: Wystawca zm. 10 listopada 1437; dok. opieczętowany na posiedzeniu kapituły nazajutrz po śmierci biskupa - o analogicznej sytuacji w pozn. kapitule por. Now. II s. 84.

Stanislaus Dei gracia episcopus Poznaniensis¹ venerabili viro, domino Nicolao Glamboczky archidiacono Poznaniensi², fratri in Christo dilecto, salutem in Domino. Grata tue devocionis obsequia aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, necnon fidelia servicia tua, que a nonnullis temporibus ecclesie nostre et nobis impendisti et adhuc impendere non desistis^a et [k. 49] ad impendendum in futurum te offeres Deo dante promptum, benivolum et paratum, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Eapropter horum meritorum intuitu, tibi graciam volentes facere specialem, de consensu et voluntate venerabilium virorum, fratrum nostrorum capituli Poznaniensis, die date presencium in capitulo generali capitulariter congregatorum, venerabilitati tue de villa Lechnyno mense nostre episcopalis³ et nostra providimus et tenore presencium providemus misericorditer et graciose, ipsam villam per te ad tempora vite tue cum omnibus et singulis utilitatibus, censibus, fructibus et universis obvencionibus, quomodolibet ad dictam villam spectantibus et pertinentibus, que nunc sunt et in futurum possunt exoriri sive inveniri, ^b-c

tenendum, habendum, regendum [k. 49v], pacifice et quiete possidendum

, presentibus damus, conferimus et concedimus. Volumus tamen, quod te sublato de medio, predicta villa Lechnino ad mensam nostram et ad nos nostrosque successores cum omni iure et dominio sine quovis impedimento plene revertatur. In cuius rei testimonium sigilla nostrum et capituli nostri Poznaniensis sunt appensa. Actum et datum Poznanie feria secunda ipso die sancti Martini Confessoris gloriosi anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo septimo, presentibus et consencientibus venerabilibus viris, dominis Mathia Dria decano⁴, Nicolao de Gorka cancellario, Johanne de Drzewicza Warschouiensi⁵, Johanne decano Gneznensi⁶, Johanne Twardowsky Srzemensi archidiaconis in ecclesia Pozna[k. 50]niensi⁷, Nicolao Lanthman⁸, Nicolao Czothczonini^d⁹, Predwogio de Grandi¹⁰, Johanne de Nyewyesch¹¹, magistro Strzeskone¹², Hectore¹³, Nicolao Srzemsky¹⁴, Johanne Furman¹⁵, Jaroslao Kankolewsky¹⁶, Thoma de Cosczol¹⁷, Petro de Pnyewo¹⁸, Jacobo de Viganowo¹⁹, Lascario de Goslauicze²⁰, Andrea de Zyrcowo²¹ et Johanne Raquicz²² prelatis et canonicis ecclesie Poznaniensis.

^atak Kop., zamiast desisti

^b-ctak Kop., zamiast tenendam, habendam, regendam..., possidendam

^d tak Kop.

¹Stanisław Ciołek.

²Mikołaj z Głęboczka.

³Lechnino (Lechlin), wieś par. na pn. od Skoków (SHGPoz. II s. 577-579).

⁴Maciej Dryja z Modliszewa.

⁵Jan syn Bogusława z Drzewicy kanonik pozn. 1431, wikariusz generalny pozn. 1433-35, archidiakon warszawski 1434-52, zm. 1469 (Now. II s. 210, 229, 237 n.).

⁶Jan, Jasiek, z Czechla.

⁷Jan syn Bogusława z Twardowa (w Kaliskiem) archidiakon śremski 1435-39, kanonik pozn. i pleban w Dolsku 1440-67, oficjał pozn. 1446-47, zm. 1467 (Now. I s. 719, II s. 238, 411 n.).

⁸Mikołaj Lantman kanonik pozn. 1407, pleban kościoła par. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1415-46, zm. 1446 (KDW X nr 1391/12).

⁹Mikołaj Ciotczany.

¹⁰Przedwój z Grądów.

¹¹Jan syn Chebdy z Niewiesza.

¹²Strzeszek z Ułanowa.

¹³Hektor z Koziemina.

¹⁴Mikołaj z Dobieszewa, zw. Koszka, Kokoszka, Śremski, kanonik pozn, 1429-44, pleban w Śremie 1419-44, zm. 1444 (KDW X nr 1429/18).

¹⁵Jan syn Jana Furmana z Zaniemyśla, stryjeczny brat Wincentego Kota z Dębna, kanonik pozn. 1414/15 (1418?), kustosz gnieźn. 1437, zm. ok. 1458 (PSB VII s. 185).

¹⁶Jarosław z Kąkolewa.

¹⁷Czartki Wielkie par. Góra w ziemi sier. Tomasz, syn Sągniewa, pleban w Kościele w diecezji krak. (którym?), kanonik pozn. 1435, zm. 1446 (KDW X nr 1553/24).

¹⁸Piotr syn Jana z Pniew (miasto w powiecie pozn.) kanonik gnieźn. 1433, pozn. 1436, potem kantor pozn. 1443-57, prepozyt gnieźn. 1455-56, włocł. 1457, oficjał gnieźn., zm. 1480 (GąsSkOf s. 85; SHGPoz. III s. 704).

¹⁹Jakub z Wyganowa.

²⁰Andrzej Łaskarz Gosławski syn Dziersława z Lichenia, bratanek biskupa Andrzeja, kanonik pozn. 1437, gnieźn. 1438, dziekan łęcz., zm. 1454 (KDW X nr 1447/23).

²¹Andrzej z Żerkowa (?), bliżej nie znany, jako kanonik pozn. wyst. 1432-37.

²²Jan Rakwicz kanonik pozn. 1437, wrocławski, zm. 1450/51 (KDW X nr 1447/24). [Ju]

Dokument Nr 2009

Tum, 15 lutego 1438

Arcybiskup gnieźnieński mianuje Stanisława z Uścia oficjałem gnieźnieńskim.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 19, k. 29-29v. Wpis w 1438 r.

Uw.: Mimo opublikowania reg. tego dok. w KDW V nr 610, ogłaszamy go teraz w całości, ze względu na nielicznie zachowane tego rodzaju teksty nominacji, por. o tym GąsSkOf s. 45 n. Por. także z dok. nominacyjnymi tegoż arcybiskupa z lat 1440 i 1443, udzielanymi na urząd oficjała i wikariusza generalnego gnieźn. - KDW X, nr 1508 i 1607.

Wincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas venerabili Stanislao de Vscze decretorum doctori¹, fideli nostro nobis sincere dilecto salutem et fraternam in Domino caritatem. Quoniam ea, que ad nostrum spectant officium pastorale et forum ecclesiasticum et nostram concernunt iurisdicionem, exequi personaliter debeamus, assidue tamen occupatis ac impeditis nobis circa magna et arduissima tam ecclesie nostre Gneznensis, quam eciam tocius Regni Polonie negocia premissis et infrascriptis intendere nequeamus, quare de legalitate et sufficiencia vestra plurimum confidentes, vos officialem nostrum principalem ecclesie Gneznensis facimus, creamus et constituimus ac tenore presencium ordinamus, dantes et concedentes vobis plenam et liberam potestatem et omnimodam facultatem de omnibus et singulis causis, tam civilibus, quam criminalibus et eciam mixtis et matrimonialibus et spiritualibus ad forum nostrum ecclesiasticum tam de iure, quam de consuetudine spectantibus, inter personas quascumque ecclesiasticas et seculares, cuiuscunque dignitatis, condicionis, status et eminencie existerint, motis et movendis sive principaliter intemptatis seu intempta(n)dis aut per appellacionem seu appellaciones ad nos devolutis seu devolvendis, deductis et deducendis, cognoscendi et eas tractandi, iudicandi, finiendi, decidendi et in statu, in quo sunt vel alias ab eo puncto, in quo dimisse sunt et pendent indecise, resumendi, declarandi^a ac sentencias tam interlocutorias, quam diffinitivas pronunciandi, proferendi et eas exequendi et debite execucioni demandandi, crimina et delicta excessusque quarumcumque personarum corrigendi, reformandi et puniendi, penas pecuniarias seu mulctas vel carceres et omnes alias, quas sacri canones permittunt, ac censuras ecclesiasticas, prout ipsorum culpa, demeritum, delictum et protervitas exigent infligendum, ipsasque a beneficiis curatis et non curatis ac administracionibus quibuscumque officiis intitulatis propter eorum excessus privandi, destituendi et ammovendi, visitandi eosdem et super premissis seu excessibus ex officio vel denunciacionem^b alterius inquirendi, corrigendi, reformandi processusque quoscumque necesarios, utputa monicionis, excommunicacionis sentencias in se continentes, contra quascumque personas, tam ecclesiasticas, quam seculares, tam rebelles seu contumaces, tam eciam de bonis ac decimis mense nostre archiepiscopalis, quam eciam et aliarum quarumcumque personarum illicite et temerarie ingerentes, emittendi et promulgandi et easdem aggravandi et ab ipsis execucionum sentenciis simpliciter et ad cautelam absolvendi ac interdictum ecclesiasticum tam vigore statutorum provincialium, quam sinodalium propter violenciam imunitatum sacrorum locorum et v(i)olentam in clericos ordinatos manum inieccionem, personarum ecclesiasticarum vel alias ob despectum censure ecclesiastice in loca quecumque et personas, in quibus talia patrata fuerint, ferrendi et ponendi ipsumque interdictum simpliciter vel ad tempus tollendi et relegandi, salva tamen iurisdicione capituli nostri et prelatorum ac canonicorum ecclesie nostre Gneznensis, quos iudicandos per nos vel alium, cui hac^c comiserimus per nostras literas, specialiter reservamus, et generaliter omnia et singula faciendi et exercendi, que principalem officialem concernunt et que in premissis omnibus necessaria fuerint seu quomodolibet oportuna. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas per Nicolaum notarium nostrum infrascriptum subscribi et publicari mandamus nostrique appensione sigilli iussimus comuniri. Actum et datum in Cosczol² die quintadecima mensis Februarii anno Domini millesimo quadringentesimo XXX VIII^o, indicione prima, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Eugenii divina providencia pape quarti, anno ipsius septimo, hora vesperorum, in curia seu domo mense nostre archiepiscopalis circa ecclesiam Cosczol site^d, presentibus ibidem venerabili et honorabilibus viris, dominis Thoma de Strampino decretorum doctore³, Johanne Luthek de Bresze Gnezn(ensibus)⁴ et Bondzantha Lanciciensi canonicis⁵, testibus circa premissa.
[k. 29v] Et ego Nicolaus Pauli de Zawada clericus Przemisliensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius⁶ et facti huiusmodi scriba, quia predictis creacioni, constitucioni, facioni et ordinacioni aliisque omnibus premissis, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi, ideo me aliis arduis occupato presentes per alium fidelem scribi procuravi signoque et nomine meis solitis et sonsuetis^e unacum appensione prefati reverendissimi patris, domini Vincencii archiepiscopi prelibati sigilli presentes consignavi in fidem et testimonium premissorum.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop., zamiast denunciacione

^ctak Kop., zamiast hoc lub hanc

^dtak Kop., zamiast sita

^etak Kop., zamiast consuetis

¹Stanisław syn Pawła z Uścia Solnego (w Krakowskiem), dr, pleban w Dzierążni, wikariusz generalny i oficjał gnieźn. 1438-40, zm. 1440 (KDW X nr 1435/10; GąsSkOf s. 78).

²Kościół, dziś Tum pod Łęczycą.

³Tomasz Strzępiński, ze Strzępinia (koło Opalenicy), dr praw i teologii, profesor uniwersytetu krak., kanonik gnieźn. i pozn. 1436, potem podkanclerzy koronny 1454-55, biskup krak. 1455, zm. 1460 (WSB s. 709).

⁴Jan Lutkowic z Brzezia.

⁵Bodzęta syn Dobiesława z Jankowa Dolnego (koło Gniezna) i z Nidomia, pleban we Wrześni i w Parlinie 1435-36, kanonik łęcz. 1436, altarysta w Gnieźnie, zm. przed 1445 (BullPol V s. 337: Ninków; KDW X nr 1483/6).

⁶Mikołaj syn Pawła z Zawady wyst. też jako notariusz publiczny przy arcybiskupie Wincentym Kocie w Tumie 1440 (Acta capitulorum II nr 365). [Ju]

Dokument Nr 2010

Kalisz, 18 lutego 1438

Pozew starosty generalnego Wielkopolski dla Mikołaja z Wiotszyna.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 7, k. 271v-272. Wpis w 1438 r.

Raphael de Goluchowo succamerarius Kalissiensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹, tibi nobili Nicolao de Wyothschino² vigore domini regis et nostro mandamus, quatenus in proximis terminis generalibus Kal(is) celebrandis iudicio in regali [k. 272] compar(e)as generose Anne filie Zegothe de Pleschewo, consorti Johannis de Thocarzewo³ pro propinquitate patrimonii ipsius, quam tenes cum fratre tuo Martino in Ostrow⁴, ad quam ipsa est propinquior quam tu cum fratre tuo, prout copia clarius canit citacionis ipsius, prout te ad terminos generales iam elapsos citaverat celebrandos, et pro recognicione ministerialis, quod tibi citacionem destinavit famulo alias parobkem, ad que omnia te concitat, pa(r)eas termino de premissis iudicialiter respondendo. Datum Kal(is) feria tercia proxima ante Kathedre Petri anno Domini M^o CCCC^o XXX octavo.

¹Rafał z Gołuchowa (koło Pleszewa) podkomorzy kal. 1436, starosta generalny Wlkp. 1436-39, zm. 1442/43 (KDW X nr 1406/1).

²Wiotszyno par. Żegocin, na pn.-zach. od Pleszewa, dziś Wieczyn (Koz. 1 s. 346). Mikołaj wyst. 1419 (KDW V nr 576) i 1437 (SHGWlkp.), czy ident. z mieszczaninem w Kaliszu 1434 (KDW V nr 633)?.

³Pleszew, miasto w powiecie kal. Żegota, czy ident. z mieszczaninem kal. wyst. 1439? (K. Tymieniecki w Miesięczniku Heraldycznym 16, 1937, s. 3). Jego córka Anna skądinąd nie znana, żona Jana zapewne ze wsi Tokarzew w ziemi wieluńskiej (Rosin, Słownik s. 162: Żegota z T.).

⁴Marcin Wiotszyński, najpewniej ident. z późniejszym podstolim pozn. 1466-76 (Spisy wlkp. s. 151). Ostrów to zapewne Ostrów Psienie, par. Czermin, na pn.-zach. od Pleszewa (Koz. 3 s. 697), gdzie dziedziczyli Wiotszyńscy (SHGWlkp.). [Ju]

Dokument Nr 2011

Grodzisk, 16 marca 1438

Niemierza z Grodziska oraz burmistrz i rajcy miasta Grodziska poręczają rajcom toruńskim za uwięzionego mieszczanina grodziskiego Michała z Kolska.

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 899. Pergamin 179 × 95 + 16 mm. Na pasku pergaminowym pieczęć miasta Grodziska (jak Engel 1894 s. 12: tu mylna identyfikacja z Grodziskiem Mazowieckim!) w naturalnym wosku, bardzo dobrze zachowana. Pasek pergaminowy po przywieszeniu drugiej pieczęci.

Notum sit omnibus, quibus expedit, quod nos Nyemierza heres in / Grodzisko¹ necnon proconsul, consules civitatis eiusdem, videlicet Pecz Sremsky proconsul, / Petrus Polico, Petrus pellifex, Thomko et Johannes Genco consules² una/cum iuratis publice recongnoscimus, quod fideiussimus et per presens fideiubemus manu coniuncta et in solida^a sagacibus ac solertibus viris, dominis protoconsuli, consulibus ac toti communitati civitatis eorum Thorun pro provido viro, videlicet Michaele de Kolsko concivi nostro³ racione detencionis seu cippi inposicionis ac alterius agravacionis, ita tamen, quod predictus Michael unacum suis legittimis natis atque nascendis seu propinquis in perpetuum silencium habebunt ac eviternis temporibus predictis dominis et eorum cuilibet in malum memorare non tenebuntur. Insuper sigilla nostra sunt appensa. Datum in Grodzisko feria sexta proxima ante dominicam, in qua in Dei Ecclesia decantatur videlicet Oculi etc., anno Domini M^o CCCC XXX octavo.

^atak Or., raczej winno być tu solidum

¹Grodzisk Wielkopolski, miasto w powiecie pozn. Niemierza, także z Lubosza, wyst. w Grodzisku 1435-43 (SHGPoz. I s. 689).

²Burmistrz i rajcy skądinąd nie znani.

³Michał skądinąd nie znany, zapewne z Kolska w księstwie głogowskim, na pn.-wsch. od Konotopu, w pobliżu granicy z Wielkopolską. [Ju]

Dokument Nr 2012

Opatówek, 15 czerwca 1439

Arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione wsie prepozytowi kapituły gnieźnieńskiej Przedwojowi z Grądów.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze obdarowanego z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 28-29v. Tytuł: Sequitur aliud privilegium eorundem.

Uw.: Dok. dotyczy wsi w ziemi sieradzkiej. Publikujemy go jako związany z innymi dok. nadawczymi dla Przedwoja z Grądów, przedstawionymi w jego sporze z arcybiskupem Oporowskim.

Wincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas signi(fi)camus [k. 28v] tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus, quam futuris, presencium noticiam habituris, quomodo attendentes multiplicum obsequiorum merita et pure fidei constanciam, quibus nobis et ecclesie nostre venerabilis vir, dominus Predwogius de Grandi prepositus ecclesie Gneznensis¹, frater in Christo^a grate nobis dilectus placere meruit et in futurum adaucto ipsius diligencie studio plus poterit complacere, horum itaque intuitu cupientes ipsum nostre gracie prerogativa speciali reddere consolatum et ad obsequia nostra et ecclesie nostre facere promtiorem, sibi unam villam Oraczewo mense nostre archiepiscopalis in Siradiensi² et alteram Kowale in Turcouiensi districtibus³ consistentes cum omnibus et singulis ipsarum censibus, fructibus, [k. 29] proventibus, redditibus et quibusvis obvencionibus et utilitatibus earum universis, que nunc sunt aut ipsius solicitudinis cura quovismodo poterunt in posterum adaugeri, sub ratihabicione venerabilium fratrum nostrorum, dominorum capituli Gneznensis dedimus, donavimus et tenore presencium damus, conferimus et donamus ^b-c

tenendum, habendum, utifruendum et quo dum advixerit seu aget in humanis possidendum

iuxta ipsarum hereditatum in longum et latum dimensionem et in limitibus distinccionem, nichil iuris, proprietatis aut dominii pro nobis aut nostris successoribus in eisdem villis Oraczewo et Kowale reservando. Cum autem prenominatus dominus Predwogius prepositus ad pontificalem dignitatem promoveretur, volumus, quod gracia et donacio huiusmodi villarum predictarum eidem facta [k. 29v] per nos penitus extingwatur et quod ville predicte ad nos et ad mensam nostram archiepiscopalem Gneznensem cum omni earum iure et dominio ac utilitatibus singulis devolvantur. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem nostrum et dicti nostri Gneznensis capituli sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum in castro nostro Opathowo feria secunda ipso die beati Viti anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo nono, presentibus ibidem venerabilibus et honorabilibus viris, dominis Johanne Furman custode⁴ ac Thome de Strzampino decretorum doctore, canonico Gneznensis⁵, Jacobo de Grandi Poznaniensis⁶, Bodzantha Lanciciensis⁷, Simone Kalisiensis ecclesiarum canonicis⁸, testibus circa premissa.

^awypisane w całości Kop.

^b-ctak Kop., zamiast tenendas, habendas, utifruendas..., possidendas

¹Przedwój z Grądów.

²Oraczew par. Charłupia Wielka, na zach. od Sieradza (Zajączkowscy, Materiały II s. 14-15).

³Kowale Księże par. Turek, na pd. od Turku (Zajączkowscy, Materiały I s. 143).

⁴Jan Furman z Zaniemyśla.

⁵Tomasz ze Strzępinia.

⁶Jakub syn Dziersława z Grądów (w Sieradzkiem), brat Przedwoja, kanonik pozn. 1430, łęcz., pleban w Koninie, oficjał i wikariusz generalny pozn. 1435-37, zm. 1453 (KDW X nr 1389/1).

⁷Bodzęta z Jankowa.

⁸Szymon ze Stawu. [Ju]

Dokument Nr 2013

Poznań, 13 czerwca 1440

Oficjał poznański publikuje wyrok swego poprzednika Macieja Korczboka, rozjemcy w sporze pomiędzy Wojciechem plebanem kościoła Św. Piotra pod Przemętem a braćmi Wyszemirem z Bucza, Sędziwojem z Barchlina i Andrzejem.

Odpis: Poznań, WAP, Cystersi Przemęt 53 (dawniej Kl. Przemęt 11b), maszynowy odpis z ok. 1940 r., wg uwierzytelnionej kop. z archiwum parafialnego w Przemęcie.

Nicolaus de Glamboczecz archidiaconus necnon reverendissimi in Christo patris, domini et domini Andree Dei gratia episcopi Posnaniensis vicarius in spiritualibus et officialis generalis¹ per hoc presens publicum instrumentum nostrum, decretum et sententiam arbitralem venerabilis viri, domini Mathie Cordebog tunc officialis, nostri predecesoris², in se continens, ad universorum notitiam deducimus, quoniam in nostra presentia constitutus personaliter circumspectus magister Albertus Brest causarum consistorii Posnaniensis procurator, sindicus³ quoque ac procuratoris^a nomine venerabilis ac religiosorum virorum, dominorum abbatis, prioris et totius conventus monasterii in Przemanth Cisterciensis ordinis dioecesis Posnaniensis⁴ exhibuit coram nobis actum coram eodem domino Mathia Cordebog officiali acticatum super compromisso inter eosdem abbatem, priorem et conventum in Przemanth ex una et nobiles Wischomirum de Bodecz⁵ et suos complices parte ex altera etc. in et super quibusdam iniuriis inter ipsas partes tunc exortis, petivit sibi dicti compromissi et sententiae^a arbitralis iuxta vim et continentiam dictorum actorum tunc acticatorum instrumentum extunc cum subscriptione notarii et appensione sigilli officialatus decerni et concedi. Nos vero dicti magistri Alberti Brest dictorum abbatis et conventus procuratoris petitione attenta iusta et consona rationi, quodque iusta^b petentibus non est^c denegandus assensus, predictum instrumentum ex actis decrevimus fore dandum et dedimus per presentes. Quorumquidem actorum nostrorum tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[następuje dok.(?) Macieja Korczboka z daty: 3 stycznia 1426 - KDW IX, nr 1076].
^d-e

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras sive hoc presens publicum instrumentum, nostrum decretum et sententiam arbitralem prefati venerabilis domini Mathie Cordebog tunc officialis Posnaniensis, nostri predecessoris in se continentes sive continens, extradere fieri et per notarium publicum infrascriptum subscribi et publicari officialatusque sigilli iussimus appensione communiri. Actum et datum Posnanie in domo habitationis nostre site in Summo Posnaniensi die Lune tredecima mensis Junii, horarum^a vesperorum vel quasi sub anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo, indictione tertia, presentibus ibidem discretis necnon circumspectis viris, dominis Johanne baccalaureo de Buk⁶, Gasparo de Lzneczynia^a vicariis perpetuis in ecclesia cathedrali Posnaniensi⁷ et Gregorio de Holon notario publico⁸, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis

.
Et ego Andreas Jacobi de Polanomicze clericus Vladislaviensis dioecesis, publicus imperiali authoritate notarius et coram venerabili viro, domino Nicolao de Glamboczecz archidiacono, vicario in spiritualibus ac officiali Posnaniensi generali presentis facti et causarum scriba⁹, quia dictis petitioni et decreto aliisque omnibus et singulis premissis, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri et dici vidi et audivi, ideo hoc instrumentum, sententiam arbitralem et ipsius decretum in se continens, me aliis officii mei prepedito^f negotiis, per alium fidelem scriptorem^g in publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis ac sigilli officialatus appensione consignavi, in fidem et testimonium premissorum requisitus.

^atak Odpis

^btak Odpis, zamiast iuste

^cesst Odpis, może miało być esset

^d-edopisane ręcznie na końcu Odpisu

^fperpedito Odpis

^gtak Odpis, zamiast scriptum

¹Mikołaj z Głęboczka.

²Maciej Korczbok.

³Wojciech Brest, długoletni prokurator w konsystorzu pozn., zob. KDW X nr 1405/4.

⁴Opactwo cystersów w Przemęcie nad Obrą, dawniej w Wieleniu.

⁵Wyszemir z Bucza, zob. w tejże sprawie KDW IX nr 1076/5.

⁶Jan bakałarz z Buku skądinąd nie znany.

⁷Kasper być może ident. z wikariuszem Kasprem ze Żnina, wyst. w Poznaniu 1444 (KDW X nr 1642).

⁸Grzegorz nie zidentyfikowany.

⁹Andrzej syn Jakuba z Polanowic wyst. także jako pisarz kapituły pozn. 1450 (mat. KDW), por. także Acta capitulorum I nr 471, 516 (1457, 1459). [Ju]

Dokument Nr 2014

Ciążeń, 18 marca 1442

Burgrabia biskupa poznańskiego w Słupcy prosi rajców toruńskich, aby nakazali mieszczaninowi toruńskiemu Janowi Pocolthis zadośćuczynić za zabójstwo poddanego biskupa poznańskiego we wsi Wierzbocice

Or.: Toruń, WAP, Katalog I, dk. nr 993. Papier 222 × 125 mm. Na odwrociu wyciśnięta pieczęć sygnetowa wystawcy w czarnym laku, średnicy 23 mm, z tarczą herbową pośrodku, zniszczona, nieczytelna. Ślad odcisku tejże pieczęci obok, wskazujący na dodatkowe złożenie listu tuż po opieczętowaniu. Fragmenty pasków zamykających list i nacięcia do pasków.

^a-b

Famosis viris .. consulibus civitatis Thorunensis

.
Famosi et prudentissimi viri! Coram vestra universitate compellor proponere querulose contra et adversus / Johannem Pocolthis vestrum concivem Thorunensem, qui nuper veniens ad hereditatem dictam / Wirzboczicze domini mei et vestri amici singularissimi, domini episcopi Poznaniensis¹, magnam inibi fecit / violenciam, crudeliter hominem dicti domini mei episcopi interfecit, et quamvis in sui reversione de Wratislauia ipsum in via invenire potuissem hominemque sic per ipsum interfectum in sua persona et in rebus vindicasse(m), sciens tamen dominum meum predictum episcopum fore vestrum amicum precipuum, nolui festinare, sed pocius ad vestri noticiam deferre, unde placeat vobis eundem homicidam Johannem videlicet Pocolthis predictum inducere eique precipere, ut michi pro dicta violencia et homine occiso equalitatem faciat. Alioquin me oportebit cogitare de remedio et modis, quibus potero, habeam solucionem predicti hominis occisi, quod invitus facerem homines vestros perturbando. Nam anno preterito XVI equos hominum de Nissa de Thorun veniencium in borra Thorunen(sia) per latrones receptos et per me a dictis latronibus comprehensis ereptos ad unam vestram minimam literam, quam michi misistis, restitui ad plenum eisdem hominibus in vestri complacenciam et ita semper servire vellem vobis iuxta mandata domini mei episcopi, si equalitas michi fieri poterit pro dicto homine occiso et violencia perpetrata. Responsum peto michi dari literale nuncium per presentem. Datum in Czanzim die dominico Judica anno etc. quadringentesimo secundo.
Jaszko de Karsi² burgravius in Freystad³.

^a-bna odwrociu Or.

¹Wierzbocice par. Ciążeń, na pn.-zach. od Słupcy (w kluczu ciążeńskim biskupów pozn.).

²Karsy, zapewne K. par. Lewków (dziś Karski), na pn.-wsch. od Ostrowa Wlkp.; nie wiemy, czy Jasiek jest ident. z wyst. tam Janami (SHGWlkp.). Może jednak Jasiek pochodzi z Kars na pd. od Konina.

³Tj. w Słupcy. [Ju]

Dokument Nr 2015

Poznań, 3 marca 1443

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Marcin z Grzymiszewa uposażył kościół parafialny w Grzymiszewie.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn.), k. 229v-230. Wpis w 1443 r. w transumpcie arcybiskupa gnieźn. Wincentego Kota z Dębna z daty: Gniezno, 3 maja 1443, zob. niżej, nr 2017, tam też opis pieczęci niniejszego dok.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Crzeslaus de Curoswank castellanus Visliciensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium universis, quibus expedit, presentibus et futuris presencium noticiam habituris, quomodo ad nostram necnon aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam strennuus Martinus heres in Grzmischewo², non compulsus, non coactus, nec aliquo errore devio seductus, quinymmo sanus mente pariter et corpore existens, usus suorum consilio amicorum et matura deliberacione prehabita diligenti, spacium terre pro dotis sive domubus^a plebano, vicario et ministro eclesie in Grzmischewo, quantum pro singulis ipsarum seorsum sufficere videbitur, necnon ortum in mensura decem lirarum sive ordinum agri alias zagoni, cuius orti principium incipit a dote plebani et finit ad flumen wlgariter dictum Pokrziwnicza³ ad agrum, wlgariter plosza, ad dextram manum penes viam tritam, que ducit in villam Damba⁴, situatam, incipientem a finibus ortorum dicte ville Grzmischewo et finientem usque ad fluvium parwm, dictum Smugaczliszna⁵, continentem in se sedecim vel decem septem liras sive ordines alias zagoni cum agro alias plosza dicto Wyaszd aut Wyaszdowa Rola, penes molendinum vocatum Zabrodni Mlyn⁶ locatum et situatum, cum prato, quod iacet inter partes dicti agri, dividens partes eiusdem agri, addendo agrum alias ploszi continentem decem septem liras sive ordines retro curiam eiusdem Martini in fine allodii situatum, qui ager in longitudine protenditur, prout ordines vadunt et ab antiquo fuerunt protensi, pro eclesia ibidem in Grzmischewo et eiusdem eclesie plebanys seu rectoribus pro tempore existentibus, qui plebanus protunc existens de quolibet kmethone agrum in dicta villa collente singulis annis continue se sequentibus ad singula festa sancti Martini [11 XI] duo siliginis et duo avene quartalia mensure equalis et non exagitate, videlicet mensure dicte Turkowschich korcow⁷, de quolibet vero tabernatore eiusdem ville dumtaxat unum quartale avene mensure antefate ad tempus prefixum sub censuris et penis eclesiasticis recipiet et levabit realiter et cum effectu. Ibique plebanus in silva dicta puscza sive Pokrziwnicza³ habebit omnimodam potestatem unum pratum eradicandi, evellendi, secundum quod kmethonibus antefate ville existit concessum. Plebanus insuper dicte eclesie pro tempore existens debebit pisces cuiuscumque generis in fluvio dicto Pokrziwnicza, incipiendo a limitibus Gemyolkowo⁸ usque ad limites Tholiskowo⁹, demptis piscinis factis et faciendis, capiendi et quocumque modo piscandi omnimodam habebit potestatem necnon capiendos lepores et alias parvas feras duobus rethibus lignaque pro igne ipsius plebani et robora pro edificiis dote ipsius in silva dicta puscza recipere et educere poterit necnon a molendinatore in Grzmischewo unam mensuram farene^a siliginis in festo sancti Martini singulis annis^b sub censuris eclesiasticis. Item unum mansum agri in et super villa [k. 230] Gosdowo¹⁰ in fine ipsius, quo itur versus Wyelepolye, in quo Barthokowsky residebat¹¹, cum omni iure et singulis attinenciis ad dictus^c mansum partinentibus^a, quem mansum idem plebanus pro se aut per colonum vel per arendam colere poterit et iuxta beneplacitum ipsius disponere. Item de quolibet manso ville Gosdow rector eclesie eiusdem pro tempore existens a singulis agricolis racione missalium per festa sancti Martini sub censuris eclesiasticis per duo quartalia siliginis mensure predestinate levabit et tollet. Item in villa Damba unum mansum agri, in quo pronunc rusticus dictus Swolda residet, qui mansus iacet versus Roskoschicze¹² et borram, eo iure, quo mansum in Gosdowo possidet. In singulis kmethonibus ville eiusdem Damba unum siliginis et unum avene quartalia racione missalium mensure equalis et prescripte ad tempus prefixum levabit. Item racione missalium de quolibet hospite seu opidano unum grossum, de inquilino vero medium grossum opidi Nowe Grzmischewo¹³ ad singula festa solempnis Pasche idem plebanus sub penis eclesiasticis recipiet et levabit. Collacionem vero eiusdem eclesie ipse Martinus pro se et suis successoribus et ius patronatus reservat et excipit. Que omnia prescripta per ipsum sic, ut premissum est, ad eandem eclesiam collata, pro eadem eclesia et plebano pro tempore existenti rite et racionabiliter secundum cursum terrestrem in perpetuum resignavit cum omni iure et dominio, prout solus tenuit, habuit et iure hereditario possidebat. Harum quibus testimonio litterarum sigilla nostra sunt subappensa. Actum et datum Poznanie die dominica Carnisprivii anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio, presentibus ibidem nobilibus Nicolao Nodkowsky burgrabio Poznaniensi¹⁴, Zauissio Buszeusky¹⁵, Martino Jaroslawsky¹⁶, Petro Gorsky¹⁷, Nicolao Smogorzewsky¹⁸ et Dobcone Sbersky¹⁹, testibus circa premissa.

^atak Kop.

^bpowtórzone Kop.

^ctak Kop., zamiast dictum

¹Krzesław z Kurozwęk kasztelan wiślicki 1438-44, lubelski 1444-59, starosta generalny Wlkp. 1440-43, zm. 1459 (PSB XVI s. 271-272).

²Grzymiszew, wieś (od 1443 par.) pomiędzy Tuliszkowem a Turkiem (Koz. 4 s. 280). Marcin może ident. z Marcinem synem Lutka wyst. 1422 jako kleryk (KDW V nr 357).

³Rzeka Pokrzywnica, prawy dopływ Prosny (Koz. 4 s. 385: Koprzywnica, 5 s. 175); P. i las tej samej nazwy (niżej).

⁴Dęba (dziś Dęby) par. Grzymiszew, na pn. od Tuliszkowa (Koz. 4 s. 172).

⁵Rzeczka Smugacizna wyst. w okolicach Grzymiszewa także i potem 1520, 1782 (Koz. 5 s. 326), dziś trudna do identyfikacji.

⁶Zabrodny Młyn, młyn wodny położony pod Grzymiszewem w kierunku wsi Gozdów, wspomn. jeszcze 1511-23 (Koz. 5 s. 514; SHGWlkp).

⁷Tzn. z niedalekiego Turku.

⁸Jemiołkowo, dziś Imiełków, na pd.-wsch. od Grzymiszewa (Koz. 4 s. 311).

⁹Tuliszków na pn.-zach. od Grzymiszewa.

¹⁰Gozdów i Wielopole, tuż na pd.-zach. od Grzymiszewa.

¹¹Gozdów i Wielopole, tuż na pd.-zach. od Grzymiszewa.

¹²Rusocice wieś par. na pn. od Turku, a tuż na pn.-wsch. od Grzymiszewa (Koz. 5 s. 261).

¹³To pierwsza wiadomość o miasteczku Grzymiszew, które funkcjonowało obok wsi tej nazwy w XV w. (SHGWlkp.).

¹⁴Mikołaj Motkowski jako burgrabia pozn. wyst. 1442-43 (GUrz. s. 151).

¹⁵Zawisza nie zidentyfikowany, może z Buszkowa par. Skulsk, na pn. od Ślesina.

¹⁶Może Jarosławki par. Wieszczyczyn, na pd.-zach. od Książa, gdzie Marcin wyst. 1462 (SHGPozn. II, s. 47).

¹⁷Góra (dziś nie istnieje) par. Bnin, na pd.-wsch. od Bnina. Piotr (syn Wojciecha Górskiego stolnika pozn. 1440-45) wyst. 1441-46 (KDW V nr 682; SHGWlkp.).

¹⁸Może ze wsi Smogorzewo par. Strzelce Wielkie, na pn.-wsch. od Gostynia (Koz. 3 s. 222), gdzie Mikołaj wyst. także 1443 (KDW V nr 700), albo ze wsi Smogorzyno (dziś nie istnieje) na pd.-zach. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 5 s. 322, 8 s. 112), tu Mikołaj znany dopiero 1466 (Poznań WAP, Poznań Gr. 6 k. 225v).

¹⁹Dobek Zbierski może ze Zbierska, wsi par. na pn.-wsch. od Stawiszyna, skadinąd nie znany. [Ju]

Dokument Nr 2016

Gniezno, 2 maja 1443

Arcybiskup gnieźnieński nadaje kanclerzowi kapituły gnieźnieńskiej Janowi z Koziebród wymienione wsie i dziesięciny.

Kop.: 1. Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 34v-36. Tytuł: Sequitur aliud privilegium eorumdem; 2. Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn.), k. 229. Wpis w 1443 r.

Uw.:1. Datę "czwartek po św. Wojciechu" w 1443 r. rozwiązać trzeba jako 2 maja: w tym roku Wielkanoc wypadała 21 kwietnia i święto św. Wojciecha przenoszono na poniedziałek po Niedzieli Przewodniej, tj. na 29 kwietnia, wtedy też rozpoczęła się wzmiankowana tu kapituła generalna (AAG, ACap. B 14 k. 225v); 2. Wydanie oparto na Kop. 1.

Vincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas, honorabili fratri nostro in Christo^a dilecto, cancellario Gneznensi Johanni Pauli de Cozebrodi^b¹ salutem et fraternam in Domino caritatem. Cum omnes fratres nostros de capitulo Gneznensi equaliter diligamus, ut debemus, illos tamen ex eis pocioribus liberalitatis nostre favoribus amplecti semper consuevimus, qui nobis plus aliis fideli obediencia obsecuntur et humili devocione subiciuntur, ut sic et alios ad nostra et ecclesie nostre eiusdem beneplacita servicia reddamus continuo promciores, quo ceteros dignis stipendiis pro eorum sinceris studiis [k. 35] fecerimus magis consolatos, proinde meritis tuis et serviciis, quibus nobis et ecclesie nostre predicte retroactis temporibus constanter placuisti et in posterum auctore Deo placere sis paratus multipliciter, attentis, horum et aliorum^c probitatum intuitu, tibi villas Czathom cum molendino, piscina et fluvio² et Wlokna in Gneznensi et Zneynensi³ necnon decimas in Gorczyn, in Rambyeschewo^d, Brennicza et Calinowa cuiuslibet grani in Siradiensi^e iacentes districtibus⁴ et tenutis mense nostre archiepiscopalis, de ratihabicione et consensu venerabilium fratrum nostrorum de capitulo Gneznensi predicto in graciam ad vite tue tempora dumptaxat dedimus, dona(vi)mus^f et assignavimus ac tenore presencium damus, donamus et assignamus per te quoad vixeris cum omnibus dictarum villarum et decimarum iuribus [k. 35v], censibus, fructibus, redditibus, aquis, lacubus, piscaturis, silvis, agris, laboribus, honoribus, allodiis, proventibus, usibus et utilitatibus universis, nichil pro nobis ibidem reservantes, tenendas, habendas, utifruendas ac pacifice et quiete possidendas pleno iure, prout nos ipsas tenuimus et hactenus possedimus realiter cum effectu. Volumus autem, quod te vita finito aut ad pontificalem dignitatem promoto, prenominate ville ac decime ad nos et mensam nostram archiepiscopalem predictam libere revertantur. In cuius rei testimonium nostrum et dicti capituli nostri sigilla presentibus sunt subappensa^g. Actum et datum Gnezne in capitulo generali feria quinta proxima post festum sancti Adalberti Martiris et Ponificis gloriosi sub anno Domini millesimo quadringen[k. 36]tesimo quadragesimo tercio, presentibus ibidem venerabilibus et honorabilibus viris, dominis Predwogio^h de Grandi preposito⁵, Johanne de Czechel decano⁶, Johanne de Nyewyeschⁱ archidiacono⁷, Johanne de Brzostkowo cantore⁸, Andrea Mischka scolastico⁹, Johanne Furman custode¹⁰, Jaroslao de Kankolewo¹¹, Johanne de Rudzycza¹², Nicolao de Glamboczecz¹³, Mathia Dria^j¹⁴, Andrea Jaczkowsky^k¹⁵, Laskario^l¹⁶, Stanislao de Byelawy^ł¹⁷, ^m-n

Thoma de Strzampino sacre theologie proffessore et decretorum doctore

¹⁸, Johanne de Brzoskowo^o¹⁹, Luthkone²⁰, Johanne Falonis²¹, Nicolao de Nyewyeschⁱ²², Jacobo de Dambno²³ et^p Jarondo^q²⁴ prelatis et canonicis ecclesie nostre Gneznensis predicte, tunc capitulariter congregatis. ^r-t

Per prepositus^s Gneznen(ensem) transeat

^awypisane słownie Kop. 1

^bCoszebrodi Kop. 2

^ctak obie Kop., zamiast aliarum

^dRambeschewo Kop. 2

^eSyradiensi Kop. 2

^fdonavimus Kop. 2

^gappenssa Kop. 2

^hPrediuogio Kop. 2

ⁱNyewesch Kop. 2

^jDrya Kop. 2

^kJaczkowosky Kop. 2

^lLascario Kop. 2

^łBelawi Kop. 2

^m-nmagistro Thoma de Strzampino Kop. 2

^oBrzostkowo Kop. 2

^pSlawnik et Kop. 2

^qJarando Kop. 2

^r-tbrak Kop. 2

^stak Kop. 1, zamiast prepositum

¹Jan z Koziebród.

²Czatom, dziś Cotoń, par. Lubcz, na pn.-wsch. od Kłecka (Koz. 1 s. 47).

³Włókna par. Skoki, na pd.-zach. od Skoków (Koz. 3 s. 401).

⁴Górczyn par. Łask, Branica i Rembieszów par. Strońsko i Kalinowa wieś par., wszystkie w województwie sier.

⁵Przedwój z Grądów.

⁶Jan z Czechla.

⁷Jan z Niewiesza.

⁸Jan z Brzostkowa.

⁹Andrzej Myszka syn Prędoty z Nieprześnej (w Krakowskiem), archidiakon krak. 1413, scholastyk gnieźn. 1427, zm. 1446 (PSB XXII s. 365-365).

¹⁰Jan Furman z Zaniemyśla.

¹¹Jarosław z Kąkolewa.

¹²Jan z Rudzicy.

¹³Mikołaj z Głęboczka.

¹⁴Maciej Dryja z Modliszewa.

¹⁵Andrzej z Jackowa.

¹⁶Andrzej Łaskarz z Gosławic i Lichenia.

¹⁷Stanisław z Bielaw (w Łęczyckiem) kanonik gnieźn. 1437, archidiakon łęcz. 1457, zm. 1479 (Kor. I/2 s. 44-45).

¹⁸Tomasz ze Strzępinia.

¹⁹Jan z Brzostkowa zw. Nepos, bratanek Jana kantora, kanonik gnieźn. 1434-98, zm. 1498 (AAG, ACap. B 14 - B 16).

²⁰Jan Lutkowic z Brzezia.

²¹Jan syn Chwała z Grądów.

²²Mikołaj syn Chebdy z Niewiesza, zw. Niklinem, dr, kanonik gnieźn. 1435-55, zm. 1455 (AAG, ACap. B 15 k. 80).

²³Jakub Kot z Dębna, brat arcybiskupa Wincentego, potem dziekan gnieźn. 1444-78, zm. 1478.

²⁴Jarand z Niewiesza. [Ju]

Dokument Nr 2017

Gniezno, 3 maja 1443

Arcybiskup gnieźnieński eryguje kościół parafialny w Grzymiszewie.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (księga protokołów kapituły gnieźn.), k. 229v-230v. Wpis w 1443 r.

Uw.: O sposobie rozwiązywania daty niniejszego dok. zob. uwagę do poprzedniego dok.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Quoniam solerti arte et prudencia conquisitum existit, ut hominum mortalium actus et gesta, que adeo caduca sunt et debilia, ut per temporis edacitatem et fluxum et abolentur et obliterantur, suffragio scripture et testium, quantum phas est, in memoriam perpetuam conducantur, ingenciori tamen studio ea convenit, ne vetustate aut quocumque alio eventu excidant, conservari, que pro Altissimi honore et eius sacratissimo cultu necnon animarum salute sunt ordinata et instituta. Proinde nos Vincencius Dei et Apostolice Sedis gracia sancte eclesie Gneznensis archiepiscopus et primas significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo volentes tempore nostri regiminis, ut populus nostre fidei et cure comissus et merito et munero coaugeri divinusque cultus possit ampliari, instantibus precibus strennui militis, domini Martini heredis in Grzmischewo nostre diocesis¹ permoti eclesiam parrochialem ad honorem omnipotentis Dei et sub titulo Nativitatis Gloriosissime et Beatissime Marie Virginis illibate ac beatorum Adalberti, Stanislai Martirum Pontificum et patronorum huius incliti Regni Polonie gloriosorum necnon sancti Martini Confessoris et beate Barbare Virginis in villa prefata Grzmischewo duximus erigendam, creandam et fundandam presentibusque in Dei nomine erigimus, creamus et fundamus. Cuiquidem eclesie taliter per nos create ipse dominus Martinus nonnulla bona et possessiones pro sustentacione plebani et ministrorum eiusdem eclesie in Grzmischewo dedit, contulit et assignavit et pro maiori subsistencia dicte dotacionis exhibuit nobis magnifici domini Crzeslai de Curoswank castellani Wisliciensis et capitanei Maioris Polonie generalis certas patentas^a litteras in pergameno scriptas, sub maiori et minori sigillis, intus et extra de comuni ceris, in cordula sericea rubei coloris subappendentibus munitas et privilegium dotacionem, assiganacionem et resignacionem bonorum dicte eclesie in se complecten(tes), pete(n)s eciam illas cum omnibus suis condicionibus ratificari et approbari, quarumquidem litterarum tenor sequitur et est talis:
[następuje dok. starosty generalnego Wielkopolski Krzesława z Kurozwęk, z daty: Poznań, 3 marca 1443 - wyżej, nr 2015].
[k. 230] Nos vero Vincencius archiepiscopus et primas memoratus, etsi dotacionem ipsam pro sustentacione rectoris, vicarii et ministri prefate eclesie in Grzmischewo sufficere conspiciandam^b, tamen pro ampliori reddituum ipsius eclesie accumulacione, de venerabilium fratrum nostrorum prelatorum et canonicorum capituli nostri Gneznensis voluntate et assensu decimam in villa Damba et Gosdow¹ provenientem ad mensam nostram archiepiscopalem spectantem et in districtu Coninensi consistentem prefate eclesie in Grzmischewo damus, donamus et atribuimus ac conferimnus^c per ipsam eclesiam suosque rectores et ministros pro tempore existentes unacum aliis fructibus, redditibus, proventibus et universis obvencionibus per prefatum dominum Martinum zelo devocionis datis et collatis ^d-e

percipiendum, levandum, utifruendum et in usus beneplacitos convertendum

. Item quia christifideles in villa Pyanthno in parrochia eclesie in Malanow² consistentes propter eorum ab ipsa eclesia remotam distanciam plurimnum^c in suspeccione^f sacramentorum et divinorum audicione fraudabantur, ideo nos ipsam villam et christifideles in ipsa degentes ab huiusmodi parrochia Malanow ammovemus et eximimus ipsamque prefate eclesie in Grzmischewo consensu et voluntate domini Jacobi in Malanow plebani³ accedente adiungimus, eorum salutis curam plebano ipsius eclesie in Grzmischewo pro tempore existenti committendo, mandantes omnibus christifidelibus in ipsa villa degentibus, ut amplius et de cetero in ipsa eclesia Grzmischewo audiant divina et percipiant eclesiastica sacramenta. Reservamus tamen ipsi eclesie in Malanow et eius rectoribus pro tempore existentibus racione denarii sancti Petri quatuor grossos communis pecunie de ipsa villa provenientes et per plebanum in Grzmischewo rectori in Malanow pro tempore existenti in festo Pasche singulis annis temporibus perpetuis persolvendos. Et ne ipsa dotacio [k. 230v] inantea quomodolibet possit impugnari, ipsam in omnibus suis punctis, clausulis et capitulis de certa nostra sciencia approbamus, confirmamus et ratificamus per presentes, decernentes ipsa bona taliter ipsi eclesie dotata amplius et deinceps eclesiastice subiacere libertati ipsiusque eclesie in Grzmischewo dictum dominum Martinum et suos legittimos successores fore et esse temporibus perpetuis patronos et collatores. In cuius rei testimonium nostrum et dicti capituli nostri sigilla maiora sunt presentibus subappensa. Actum et datum Gnezne feria sexta proxima post festum sancti Adalberti Martiris et Pontificis gloriosi anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio, presentibus ibidem venerabilibus et honorabilibus viris, dominis Prediuogio de Grandi preposito⁴, Johanne de Czechel, Johanne de Nyewesch archidiacono, Johanne de Brzostkowo cantore, Andrea Miska scolastico, Johanne custode, Johanne cancellario, Jaroslao de Kankolewo, Johanne de Rudzicza, Nicolao de Glamboczecz, Mathia Dria, Andrea Jaczkowsky, Laskario, Stanislao de Byelaui, Thoma de Strzampino sacre theologie professore et decretorum doctore, Johanne de Brzosthkowo, Luthkone, Johanne Falonis de Grandi, Nicolao de Nyewesch, Jacobo de Dambno et Jarando prelatis et canonicis eclesie nostre Gneznensis prefate, tunc capitulariter congregatis etc.

^atak Kop., zamiast patentes

^btak Kop., zamiast conspiciendam

^ctak Kop.

^d-etak Kop., zamiast percipiendam, levandam, utifruendam... convertendam

^ftak Kop., zamiast suscepcione

¹Zob. wyżej, dok. nr 2015.

²Piętno i Malanów na pd. od Grzymiszewa.

³Jakub pleban z Malanowa skądinąd nie znany.

⁴Wszyscy członkowie kapituły objaśnieni w poprzednim dok. [Ju]

Dokument Nr 2018

Gniezno, 4 maja 1443

Arcybiskup gnieźnieński funduje i uposaża altarię w katedrze gnieźnieńskiej i nadaje jej patronat prepozytowi kapituły gnieźnieńskiej Przedwojowi z Grądów i jego rodzinie.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze obdarowanego z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 30-32v. Tytuł: Sequitur aliud privilegium eorundem.

Uw.: W tejże sprawie zob. też niżej, dok. nr 2019 z 2 lipca 1444.

Wincencius Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus et primas. Ad perpetuam rei memoriam. Notum facimus universis, quos presens continet etas comprehendetque futura, quomodo nos attendentes, quam pyum sit, quamque sanctum atque salubre divinum cultum adaugere ac sanctorum patrociniis in presenti seculo et in futuro gloriam ewiternam feliciter adipisci, ea itaque contemplacione ac matura intra nos sedulaque deliberacione promoti, altare in capella sancte Katherine Virginis in ecclesia nostra Gneznensi sita ad laudem et honorem omnipotentis Dei subque titulis et vocabulis Assumpcionis gloriosissime semper Virginis [k. 30v] Marie ac sanctorum Michaelis Archangeli, Johannis Baptiste, Jeronimi et beate Barbare Virginis duximus erigendum et de novo fundandum erigimusque, creamus et vigore presencium fundamus, cuiquidem altari ipsiusque ministro sive altariste de mensa nostra archiepiscopali et de consensu venerabilis capituli dicte nostre ecclesie Gneznensis decimas manipulares post agros et araturas agricultorum in villis Woschczniky¹, grano millii dumptaxat nobis et pro castro nostro Vnieouiensi² eiusque usibus reservato, in Rczzecta nobilis Podlanczsky³ et in Nevbila in districtu Siradiensi⁴ donavimus, ascripsimus et incorporavimus ac tenore presencium donamus, assignamus et incorporamus. Et insuper considerantes servicia et merita, que nobis et ecclesie nostre [k. 31] predicte venerabilis vir, dominus Predwogius de Grandi prepositus Gneznensis fideliter impendit ac eciam ipsius munificenciis, quibus eandem ecclesiam nostram tam in ornamentis, quam in libris decoravit et dotavit, sibi ius patronatus et presentandi personam ydoneam ad dictum altare, quociens ipsum vacare conti(n)gerit, et post ipsius decessum honorabili domino Johanni Phalonis canonico Gneznensi et generoso Johanni Nicolai de Grandi, nepoti dicti domini Predwogii prepositi⁵ et ipsius nobilis Johannis legittimis successoribus reservavimus et contulimus reservamusque et conferimus per presentes, casu vero, quo dictum nobilem Johannem a carnis trabea prole legittima et masculina non relicta exiri contingat, extunc huiusmodi ius patronatus ad prefatum dominum Johannem [k. 31v] canonicum et post ipsius ab hac luce sublacionem ad suos fratres germanos, filios Phalonis de Grandi et ipsorum filiorum successores legittimos masculini dumptaxat sexus volumus fore devolvendum devolvimusque patrocinio presencium. Volumus insuper, ut minister sive altarista pro tempore dicti altaris singulis septimanis tres missas, unam videlicet die dominica de Assumpcione Beate^a Marie Virginis, secundam secunda pro defunctis et terciam quinta feriis de sancto Michaele cum interposicione suffragiorum de aliis sanctis prenominatis, sub quorum vocabulis dictum altare per nos extat erectum et fundatum, sub quo ipsius ministri conscienciam oneramus, legere tenebitur et ad hoc sit astrictus. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum [k. 32] nostrum et capituli nostri Gneznensis prefati sigilla maiora presentibus sunt appensa. Actum et datum Gnezne in capitulo generali die sabbati ipso festo sancti Floriani sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio, presentibus ibidem venerabilibus et honorabilibus viris, dominis Predwogio preposito antedicto, Johanne decano⁶, Johanne de Nyewyesch archidiacono, Johanne de Brzostkowo cantore, Andrea Myszka scolastico, Johanne Furman custode, Johanne cancellario, Jaroslao de Kankolewo, Johanne de Rudzycza, Nicolao de Glanboczecz, Mathia Drya, Andrea Jaczkowsky, Laskario, Stanislao de Byelawy, Thoma de Strzampino sacre theologie proffessore et decretorum doctore, Johanne de Brzostkowo, Luthkone [k. 32v], Johanne Phalonis, Nicolao de Nywyesz, Jacobo de Dambno et Jarando canonicis ecclesie nostre prefate, tunc capitulariter con(gre)gatis. Transivit per manus Jo(hannis) Pauli cancellarii Gneznensis.

^apowtórzone Kop.

¹Woźniki, nie wiemy które, w ziemi sier., zapewne par. Strońsk (Koz. 7 s. 249).

²Zamek w Uniejowie w ziemi sier.

³Rzechta par. Strońsk w ziemi sier. (Koz. 7 s. 89).

⁴Nieubyla, dziś Nobela (Nubela) w ziemi sier. (Koz. 6 s. 295).

⁵Jan syn Mikołaja z Grądów potem kasztelan spicymierski 1447-81, zm. 1481 (zob. PSB XXVIII s. 718; Spisy sier. s. 134).

⁶Prałaci i kanonicy gnieźn. objaśnieni w poprzednim dok. [Ju]

Dokument Nr 2019

Gniezno, 2 lipca? 1444

Arcybiskup gnieźnieński instytuuje kanonika poznańskiego Jakuba z Grądów na altarię w katedrze gnieźnieńskiej.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 69v-71v, wg or. cum uno sigillo ab extra de alba, intus de [k. 70] rubea ceris, rotunde figure, in pensula pergameni, in cuius sigilli medio quasi persona pontificalibus induta, dextra benedicendo, sinistra crucem tenendo, et infra quasi in clipeo tres rose et ex utraque parte clipei angeli clipeum tenentes, in circumferenciis vero he dictiones: "S. Vincencii archiepiscopi sancte ecclesie Gneznensis" sculpte videbantur. Tytuł: Sequitur littera institucionis ad altare in ecclesia Gneznensi.

Uw.: 1. W tejże sprawie zob. też wyżej, dok. nr 2018 z 4 maja 1443 r., tam też objaśnienia większości osób; 2. Data dok. budzi wątpliwości: 2 lipca 1444 przypadał w czwartek, nie w sobotę; nie znamy też innych wzmianek o pobycie arcybiskupa w tym czasie w Gnieźnie. Rok 1444 potwierdza 7 indykcja.

Vincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas discretis viris ebdomadariis chori nostre ecclesie Gneznensis aliisque presentibus requirendis salutem in Domino. Quia ad altare vacans in ecclesia nostra Gneznensi nove ereccionis per nos facte sub titulo et vocabulo Assumpcionis Beatissime Virginis Marie, sanctorum Michaelis Archangeli, Johannis Baptiste, Jeronimi, Martini et Stanislai ac Barbare Virginis, Andree, Nicolai et Adalberti Martiris Pontificis honorabilem dominum Jacobum [k. 70v] de Grandi canonicum Poznaniensem¹ ad presentacionem venerabilis domini Predwogii prepositi Gneznensis et nobilis Johannis Nicolai armigeri nostre diocesis Gneznensis, heredum in Grandi, ad quos ius patronatus et presentandi huiusmodi altaris iure hereditario et eorum legittimos heredes et successores dinoscitur pertinere, instituimus canonice et investivimus investimusque et instituimus per presentes, curam spiritualium et administracionem temporalium eiusdem sibi committentes, quocirca vobis in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena mandamus, quatenus personaliter ad ipsam ecclesiam nostram descenden(tes), prefatum Jacobum sic, ut premittitur, per nos institutum in dictum altare omniumque iurium et pertinenciarum ipsius realem, actualem et corporalem possessionem inducatis et ponatis, facientes sibi de omnibus et singulis huiusmodi altaris fructibus, redditibus, decimis et quibuscumque obvencionibus [k. 71] universis, quomodolibet ad ipsum altare spectantibus, per eos, ad quos pertinet, planarie^a et integre responderi. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras institucionis litteras per notarium nostrum infrascriptum scribi et publicari mandavimus nostrique sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum Gnezne in curia nostra archiepiscopali anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quarto, indiccione septima, sacro concilio Basiliensi durante, die vero Saturni secunda mensis Julii, hora vesperorum vel quasi, presentibus ibidem venerabili domino Nicolao de Calisch decretorum doctore, vicario in spiritualibus et officiali Gneznensi², magnifico domino Dobrogostio de Schamothuli castellano Poznaniensi³ et Alberto Cucla plebano in Quyeczyschewo notario curie nostre⁴, testibus circa premissa. Et ego Jacobus Stanislai de Kowaleuicze clericus Gneznensis diocesis, publicus [k. 71v] imperiali auctoritate notarius⁵ et coram memorato reverendissimo patre, domino Vincencio Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopo et primate presentis facti scriba, quia predictis, dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia sic fieri vidi et audivi, ideo presentes institucionis litteras manu propria scriptas exinde confici et in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et consuetis unacum appensione sigilli prelibati reverendissimi patris, domini Vincencii archiepiscopi et primatis de mandato ipsius speciali consignando in fidem et testimonium omnium premissorum.

^atak Kop.

¹Jakub z Grądów.

²Mikołaj z Kalisza wikariusz generalny i oficjał gnieźn. 1443-48, potem kanonik i oficjał krak., rektor uniwersytetu krak., zm. 1472 (PSB XXI s. 112-113; GąsSkOf s. 78-79).

³Dobrogost z Szamotuł kasztelan pozn. 1436-50, zm. po 1458 (Spisy wlkp. s. 142; WSB s. 726-727).

⁴Wojciech Kukla z Gniezna notariusz publiczny, pleban w Kwieciszewie koło Mogilna (KDW X nr 1427/7).

⁵Jakub syn Stanisława z Kowalewic (wieś królewska par. Chociszew w ziemi łęcz.), notariusz publiczny, dziekan łęcz. 1452, kanonik uniejowski, oficjał łowicki, zm. 1491 (A. Gąsiorowski, I. Skierska, Oficjalaty okręgowe w późnośredniowiecznej archidiecezji gnieźnieńskiej, Czasopismo Prawno-Historyczne 47, 1995, s. 122). [Ju]

Dokument Nr 2020

Poznań, 6 lipca 1444

Arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione dziesięciny archidiakonowi poznańskiemu Mikołajowi z Głęboczka.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 25v-28, wg or. cum duobus sigillis de alba cera, in filis sericis subappendentibus, in quorum unius, videlicet archiepiscopi, medio ymago pontificalibus induta stare, dextra benedicendo, in sinistra [k. 26] crucem tenendo et ex utraque parte quasi angeli tres rosas quilibet pro armis tenentes, in circumferenciis vero he littere et dictiones: "S. Vincencii sancte eclesie Gneznensis archiepiscopi et primatis" per caracteres sculpte, in alterius vero, videlicet capituli, medio ymago pontificalibus induta sedere, in dextra palmam et in sinistra baculum pastoralem, a dextris: "bertus" et a sinistris: "Sanctus Adal", in circumferenciis autem he littere et dictiones: "+ S capituli Sancte Gneznensis ecclesie" per caracteres videbantur. Tytuł: Secuntur privilegia archiepiscoporum et capituli ecclesie Gneznensis.

Vincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo exigentibus virtutibus [k. 26v] et meritis venerabilis fratris nostri, domini Nicolai de Glanboczecz archidiaconi Poznaniensis et canonici Gneznensis ecclesiarum, quibus se erga nos et ecclesiam nostram tam fideliter exercuit, quam constanter, ipsum nostris et ecclesie nostre utilitatibus et comodis desudantem dignum duximus nostra remuneracione gaudere, ut qui se voluntariorum obsequiorum necessitatibus sponte subiecit nostre liberalitatis congruis provisionibus consoletur, horum ergo premissorum intuitu et aliorum per eum nobis et ecclesie nostre prefate exhibendorum volentes prefatum dominum Nicolaum archidiaconum Poznaniensem et canonicum Gneznensem gracia et favore prosequi speciali, sibi de certa nostra sciencia in vim concordie inter eum [k. 27] et venerabilem dominum Johannem Furman custodem Gneznensem, fratrem nostrum carissimum¹ pro et super custodia ecclesie nostre Gneznensis facte, sub rathihabicione venerabilium fratrum nostrorum capituli ecclesie nostre Gneznensis predicte, decimas mense nostre archiepiscopalis et ad ipsam spectantes et pertinentes eidemque annis singulis solvi solitas et consuetas cuiuslibet grani in villis Manicze, Vechuczycze, utraque Pyotrowycze, Sandzycze, Abramowicze in tenuta Opathowiensi et Siradiensi, in Grzmischewycze et Poczepne in tenuta Wnyeowiensi et in Coninensi districtibus sitas et consistentes², dudum per nos prefato domino Johanni Furman donatas, nunc vero de consensu suo expresso et voluntate in prefatum dominum Nicolaum de Glanboczecz [k. 27v] archidiaconum Poznaniensem et canonicum Gneznensem per nos translatas, ipsas dicto domino Nicolao de Glamboczecz dedimus, donavimus et assignavimus et per presentes damus, donamus et assignamus per ipsum dominum Nicolaum tenendas, levandas, habendas et decimandas ac possidendas, quoad vixerit seu quamdiu sibi vita comes fuerit, hoc adiecto, quod prefato domino Nicolao de hac luce sublato vel ad pontificalem dignitatem promoto dicte decime et earum quelibet ad nos seu successores nostros et ad mensam nostram archiepiscopalem plene, libere et sine quavis difficultate penitus revertantur. In cuius rei robur et testimonium presentes nostras litteras nostri et capituli nostri Gneznensis sigillorum iussimus appensione muniri. Actum et [k. 28] datum Poznanie feria secunda infra octavas Visitacionis Beate Marie Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quarto, presentibus reverendissimo in Christo^a patre, domino Andrea episcopo Poznaniensi³ et venerabilibus ac honorabilibus dominis Johanne de Nyewyesch archidiacono⁴, Johanne custode¹, Mathia Dria⁵, Thoma de Srzampino^b⁶ professore sacre theologie et decretorum doctore et Slawnik⁷ canonicis ecclesie nostre Gneznensis predicte et aliis pluribus fidedignis, testibus circa premissa.

^awypisane w całości Kop.

^btak Kop.

¹Jan Furman z Zaniemyśla był stryjecznym bratem arcybiskupa.

²Monice i Wiechucice par. Sieradz, Piotrowice par. Charłupia Mała, Sędzice par. Wróblew, Abramowice par. Charłupia Mała w ziemi sier. oraz Grzymiszew wieś par. na pd.-wsch. od Tuliszkowa. Poczepne (?) nie zidentyfikowane.

³Andrzej z Bnina biskup pozn. 1438-79 (WSB s. 60-61).

⁴Jan syn Chebdy z Niewiesza.

⁵Maciej Dryja z Modliszewa.

⁶Tomasz ze Strzępinia.

⁷Sławnik syn Pawła z Radziątkowa archidiakon uniejowski, kanonik gnieźn., kanclerz kapituły pozn., oficjał uniejowski, zm. 1454 (PSB XXXVIII s. 621-622). [Ju]

Dokument Nr 2021

Nakło, 17 października 1444

Pozew starosty nakielskiego dla Czambora z Wyrzyska.

Kop.: Poznań, WAP, Nakło Gr. 1, k. 38v-39. Wpis 5 lipca 1445.

Wlad(islaus) heres in D(omaborz) et capitaneus Naklensis¹, tibi strennuo Cemborio militi de Wirzisko² et de omnibus bonis, quecumque dinosceris^a alicubi in districtu nostro Naklensi, mandamus vigore domini regis et nostro, quatenus ad terminum compareas in iudicium castrense sabbato proximo ante Luce Ewangeliste [17 X³] nobili Dobeslao de Topola⁴ pro eo, quia tu violenter et manu forti venisti cum XL^ta ita bonis ut solus et sedecim inferioribus super domum ipsius et ibi lucrando domum ipsius seccuisti postes et hostia, XI wlnera inferendo violenter et ibi circa eandem violenciam lucrando domum ipsius dedisti sibi XXI wlnera violenter, que omnia ministerialis in tempore et hora^b [k. 39] conspexit cum domicellis, iudicialiter de iusticia responsu[rus^c]. Datum Nakel die sabbato proximo ante Luce Ewangeliste anno Domini M^o CCCC XL quarto etc.

^abrak w Kop. rozwinięcia orzeczenia: dinosceris possidere, habere itp.

^bnast. w Kop. nie skreślone com; może to początek niedokończonego słowa competente

^curwany brzeg karty Kop.

¹Władysław, Włodek z Danaborza starosta nakielski 1436-67, kasztelan nakielski 1453-67, zm. 1467 (Spisy wlkp.).

²Wyrzysk, miasto w powiecie nakielskim. Czambor, także z Dobieszewa, Brzeźna, Gącza, wyst. 1436-45 (SHGWlkp.).

³Pisarz najpewniej pomylił datę stawiennictwa przed sądem; nie może to być dzień wystawienia pozwu.

⁴Topola par. Dźwierszno, na pd.-wsch. od Łobżenicy. Dobiesław znany tylko w tej sprawie, por. L. Białkowski, w: Rocznik Tow. Heraldycznego 6, 1921-23, s. 100. [Ju]

Dokument Nr 2022

Gniezno, 22 października 1444

Arcybiskup gnieźnieński nadaje wymienione wsie arcybiskupie dziekanowi kapituły gnieźnieńskiej Jakubowi Kotowi z Dębna.

Kop.: Poznań, AAP, CP 475/1 (akta procesu z 1451 r. w sporze obdarowanego z nowym arcybiskupem gnieźn. Władysławem Oporowskim, kwestionującym nadania swego poprzednika), k. 36v-38. Tytuł: Sequitur aliud privilegium eorumdem.

Vincencius Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis archiepiscopus et primas, venerabili fratri nostro in Christo, dilecto domino Jacobo Kooth de Dambno decano et canonico Gneznensi¹ salutem cum sincera in Domino caritate. Etsi cunctos collegii predicte ecclesie nostre fratres et comministros paternis amplectamur affectibus congruisque honoribus foveamus, illos tamen ex eis potioribus liberalitatis nostre favoribus complecti semper consuevimus, qui nobis plus aliis filiali obediencia obsecuntur et humili devocione subiciuntur, ut sic et alios ad nostra et ecclesie nostre eiusdem beneplacita servicia reddamus continuo promciores, quo ceteros dignis stipendiis pro eorum sinceris studiis fecerimus magis consolatos, proinde [k. 37] meritis tuis et serviciis, quibus nobis et ecclesie nostre predicte constanter placuisti et in posterum auctore Deo placere sis paratus multipliciter, attentis, horum et aliarum probitatum intuitu tibi, qui eciam in presenciarum pro carpendis scienciarum floribus proque condiscendis moribus ad studia generalia et ad partes Italie te conferre proposuisti, utque eo avidius eoque liberius studiis intendere et illa sine quovis defectu continuare valeas, villas Manczyerzyno in Gneznensi² et Sowyna in Opathowiensi districtibus sive tenutis³ consistentes mense nostre archiepiscopalis, sub ratihabicione venerabilium fratrum nostrorum capituli dicte ecclesie nostre Gneznensis, damus, concedimus et in graciam donamus et assignamus per presentes, per te quoad vixeris easdem [k. 37v] cum omnibus ipsarum fructibus, censibus, redditibus, decimis, silvis, borris, rubetis, mericis, gaiis, pascuis, piscinis, aquarum decursibus ac universis obvencionibus tenendas, habendas et possidendas. Volumus tamen, quod te, dum Deo placuerit, vita functo aut ad aliquam dignitatem pontificalem promoto, ville ipse ad eandem mensam nostram archiepiscopalem Gneznensem et ad nos omni difficultate cessante revertantur. In cuius rei testimonium nostrum et dicti capituli nostri sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Gnezne feria quinta proxima post festum Translacionis sancti Adalberti anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quarto, presentibus ibidem venerabilibus et honorabilibus viris, dominis [k. 38] Predwogio de Grandi preposito⁴, Johanne de Nyewyesch archidiacono⁵, Johanne de Brostkowo cantore⁶, Johanne custode⁷, Johanne cancellario⁸, Adam doctore⁹, Nicolao Glamboczky¹⁰, Johanne de Rudzycza¹¹, Jaroslao Cankolewsky¹², Mathia Dria¹³, Petro Pnyewsky¹⁴, Laskario¹⁵, Johanne de Brzostkowo¹⁶, Johanne Phalonis¹⁷, Nicolao de Nyewyesch¹⁸, Slawnyk¹⁹ et Jarando²⁰ ac Andrea Jaczkowsky²¹ prelatis et canonicis dicte ecclesie Gneznensis capitulariter congregatis.

¹Jakub Kot z Dębna.

²Mięcierzyn, par. Lubcz, na pn.-wsch. od Gniezna.

³Sowina (Kościelna lub Cerkiewna) wieś par. na pd. od Pleszewa.

⁴Przedwój z Grądów.

⁵Jan z Niewiesza.

⁶Jan z Brzostkowa.

⁷Jan Furman z Zaniemyśla.

⁸Jan z Koziebród.

⁹Adam z Będkowa.

¹⁰Mikołaj z Głęboczka.

¹¹Jan z Rudzicy.

¹²Jarosław z Kąkolewa.

¹³Maciej Dryja z Modliszewa.

¹⁴Piotr z Pniew.

¹⁵Andrzej Łaskarz z Lichenia.

¹⁶Jan z Brzostkowa zw. Nepos.

¹⁷Jan syn Chwała z Grądów.

¹⁸Mikołaj z Niewiesza zw. Niklinem.

¹⁹Sławnik z Radziątkowa.

²⁰Jarand z Niewiesza.

²¹Andrzej z Jackowa. [Ju]

Dokument Nr 2023

1444

Trojan z Łekna sędzia kaliski zastawia opatowi z Wągrowca Henrykowi połowę wsi Siedleczko.

Reg.: Wąchock, Biblioteka klasztoru oo. cystersów, Kronika wągrowiecka z XVII w., k. 52. Tytuł: De Siedleczek et Legniszewo.

Uw.: Kserokopia dok. udostępniona wydawcom przez p. dra hab. Andrzeja Wyrwę z Poznania.

1444. Henrico abbati¹ Troianus de Łekno iudex Calisiensis² medietatem totam suam haereditatis Siedleczek sub haereditate Kiedrowo³ tergo sedentem unacum manso scultetiae obligat in centum marcis cum medio super reemptione in wyderkaf. Liber copiarum antiquarum habet, privilegium non est.

¹Henryk opat wągrowiecki w tych latach nie wyst.; zapewne ident. z opatem Henrykiem wymienionym w nekrologu wągrowieckim jako zmarły 27 VI 1444 (Poznań, AAP, AZ 4/14).

²Trojan z Łekna sędzia ziemski kal. 1432-59 (Spisy wlkp.).

³Siedleczko, zob. wyżej, dok. nr 1731; Kiedrowo na pd. od Siedleczka. [Ju]

KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI INDEKSY DO TOMÓW VI - XI opracowali ANTONI GĄSIOROWSKI, TOMASZ JUREK i IZABELA SKIERSKA Czytelnicy Kodeksu którzy chcieliby otrzymać niniejsze Indeksy w postaci elektronicznej proszeni są o przysłanie na adres wydawców (Antoni Gąsiorowski, Instytut Historii PAN ul. Zwierzyniecka 20, 60-814 Poznań) pustej dyskietki wraz z odpowiednio ofrankowaną i zaadresowaną do siebie kopertą.

Wprowadzenie

Indeksy i wykazy porządkują informacje zawarte w tomach VI-XI Kodeksu w kilku grupach. Rozpoczynamy - idąc za wzorem "starego" Kodeksu Ignacego Zakrzewskiego - od konkordancji numerów dokumentów i lat kalendarzowych; wobec istnienia takiego zestawienia w indeksach nie podajemy już dat rocznych. Umieszczamy dalej: wykazy wystawców i odbiorców, pieczęci i znaków notarialnych, świąt i świętych, wreszcie obcych, głównie polskich, słów pospolitych występujących w łacińskich dokumentach. Na końcu idzie indeks największy, podstawowy: nazw geograficznych, osób i instytucji. Całość uzupełnia errata do tomów VI-X.
Rezygnujemy z indeksu rzeczowego. Tego typu indeksy już dzisiaj, gdy pytania stawiane źródłom bywają niesłychanie szerokie i różnorodne, nie są możliwe do właściwego opracowania. Wierzymy, że problem indeksu rzeczowego w przyszłości zostanie rozwiązany elektroniczną wersją naszych sześciu tomów Kodeksu.
Poszczególne tomy Kodeksu były, w miarę wydawania, rozpisywane na tradycyjne fiszki: tomy VI i VIII przez Tomasza Jurka, tomy VII i IX przez dr Grażynę Rutkowską, tom X - przez Izabelę Skierską. Fiszki sortował Antoni Gąsiorowski, wciągnął zaś w komputer Tomasz Jurek, który w stałych dyskusjach z pozostałą dwójką autorów nadał ostateczny kształt głównemu indeksowi. W 1999 r. już komputerowo zindeksowany został przez Antoniego Gąsiorowskiego i Izabelę Skierską tom XI i włączony do indeksu głównego. Inne wykazy opracowali Antoni Gąsiorowski (szczególnie wystawców i odbiorców) i Izabela Skierska (szczególnie świąt i świętych).
O szczegółowych zasadach budowy poszczególnych wykazów informują odrębne objaśnienia, umieszczane na początku każdego z nich. Wszystkie operują numerami dokumentów i stosują te same skróty.

Skróty

We wszystkich indeksach stosujemy następujące skróty językowe:

abp - arcybiskup
bp - biskup
chor. - chorąży
dobrz. - dobrzyński
gen. - generalny
gnieźn. - gnieźnieński
ident. - identyczny
inowr. - inowrocławski
jez. - jezioro
k. - koło
kal. - kaliski
kan. - kanonik
klan - kasztelan
kncl. - kanclerz
krak. - krakowski
kuj. - kujawski
łęcz. - łęczycki
m. - miasto
niezident. - niezidentyfikowany
not. - notariusz
pkncl. - podkanclerzy
pkom. - podkomorzy
pow. - powiat
pozn. - poznański
prawdop. - prawdopodobnie, prawdopodobny
prep. - prepozyt
psęd. - podsędek
publ. - publiczny
sandom. - sandomierski
sęd. - sędzia
sier. - sieradzki
star. - starosta
wda - wojewoda
wezw. - wezwanie
wiel. - wieluński
wik. - wikariusz
wlkp., Wlkp. - wielkopolski, Wielkopolska
woj. - województwo
wrocł. - wrocławski
z. - ziemia

Konkordancja numerów i lat wystawienia dokumentów tomów VI- XI

TOM VI

Numer	Rok
1 (fals.)	1174
2 (fals.)	1202
3	[1228-1239?]
4	1240
5 (fals.)	1241
6 (fals.), 7	1243
8	[1243-1249]
9	1252
10	1253
11	1255
12	1262
13	1263
14	1264
15	1268
16	1269
17	1270
18 (interp.), 19 (fals.), 20	1271
21-22	1274
23	1275
24	1278
25	[1273-1278?]
26-27	1280
28	1282
29	1282 (1283?)
30-32	1283
33	1285
34-35	1288
36-38	1289
39-40	1290
41-43	1291
44-45	1292
46-47	1293
48-50	1294
51	przed 1296
52-52a	1296
53-56	1297
57-60	1298
61-63	1299
64	1300
65	[1301?]
66-69	1302
70 (interp.?), 71	1303
72-74	1304
75-76	1306
77	1307
78	1308
79	1311
80-81	1312
82	1313
83 (fals.?), 84-85	1314
86-87	1315
88	1316
89	1318
90	1319
91	1320
92	1322
93-95	1323
96	1324
97	1325
98-99	1326
100-102	1327
103-105	1328
106-107	1329
108	1330
109	1331
110-111	1332
112-116	1333
116a	[przed 1336]
117	1336
118-121	1337
122-123	1338
124-125	1339
126	1340
127-128	1341
129-130	1342
131 (fals.)-134	1343
135-136	1344
137-139	1345
140-141	1346
142-147	1347
148-153	1348
154	1349
155	1350
156-158	1352
159-163	1353
164-167	1354
168-169	1355
170-174	1356
175-176	1357
177-181	1358
182-186	1359
187-192	1360
193	[1352-1360]
194	1360
195-197 198, 199 (fals.?),	1361
200-203	1362
204-207	1363
208	1364
209-214	1365
215-217	1366
218-219	1367
220-222	1368
223-227	1369
228-229	1370
230	[1333-1370]
231-232	1370
233	1371
234-236	1372
237-240	1373
241-242	1374
243-245	1375
246-249	1376
250-255	1377
256-259	1378
260-262	1379
263-270 271 (podejrzany),	1380
272-274	1381
275-279	1382
280-282	1383
283-285	1384
286-288	1385
289-292	1386
293-302	1387
303-306	1388
307-312	1389
313-323	1390
324-325	1391
326-329	1392
330-337	1393
338-341	1394
342-348	1395
349-356	1396
357-363	1397
364-369	1398
370-379	1399
380	ok. 1399
381-396	1400
397 (52a)	1296
398 (116a)	[przed 1336]
399 (132a)	1343
400 (198a)	1262

TOM VII

Numer	Rok
401-422	1401
423-437	1402
438	1401-1402
439-444, 445 (podejrzany), 446-458	1402
459-482, 483 (fals.), 484-501	1403
502-509	ok. 1403
510-521	1404
522	[1393-1404]
523-545	1404
546	ok. 1404
547-562	1405
563-582	1406
583-597	1407
598-628	1408
629-655	1409
656-673	1410
674-681	1411
682	[1399-1411]
683-685	1411
686-700, 701 (podejrzany), 702-703	1412
704-720	1413
721-739	1414
740	[1412-1414]
741-748	1414
749	ok. 1414
750-771	1415
772	ok. 1415
773 (697a)	1412

TOM VIII

Numer	Rok
774-793	1416
794-814	1417
815-817	1418
818	przed 1419
819-843	1418
844-876	1419
877-878	1420
879	[1387-1420]
880-906	1420
907-929	1421
930-955	1422
956	[1414-1422]
957	1422
958-962	1423
963	przed 1424
964-981	1423
982-987	1424
988	przed 1425
989-1011	1424
1012-1019	1425
1020	1415
1021-1068	1425
1069	[1420-1425]
1070-1074	1425

TOM IX

Numer	Rok
1075-1106, 1107 (interp.), 1108-1116	1426
1117-1144	1427
1145	[1423-1427]
1146-1151	1427
1152-1174	1428
1175	[1426-1428]
1176-1191	1428
1192-1205, 1206 (fals.), 1207-1219	1429
1220	1430
1221	przed 1431
1222-1241, 1242 (fals.), 1243-1252	1430
1253-1276	1431
1277-1304	1432
1305-1343	1433
1344-1361	1434
1362	przed 1435
1363-1380	1434

TOM X

Numer	Rok
1381-1393	1435
1394-1416	1436
1417	[1423-1436]
1418-1419	1436
1420-1444	1437
1445-1471	1438
1472-1486	1439
1487-1512	1440
1513	1440(1444?)
1514-1535	1440
1536-1543, 1544 (fals.), 1545-1574	1441
1575	1442
1576	[1431-1442]
1577-1590	1442
1591	[1441-1442]
1592-1599	1442
1600-1638	1443
1639-1699	1444

Tom XI

Numer	Rok
1700	1225
1701	1232
1702	1233
1703	1234
1704	1249
1705	1277
1706-1707	przed 1280
1708	1279
1709	1281
1710	1287
1711-1712	1288
1713	1292
1714	1294
1715 (fals.?)	przed 1296
1716	1296
1717	1301
1718	130(2?)
1719	1310
1720	1311
1721	1312
1722	1325
1723	1326
1724	1332
1725	1338
1726	1341
1727	1343
1728-1729	1346
1730-1731	1350
1732	1355
1733-1736	1358
1737	1360
1738-1739	1361
1740	1367
1741	1368
1742-1748	1369
1749	1370
1750-1751	1371
1752	1372
1753	1374
1754	1375
1755	1376
1756-1757	1377
1758-1759	1379
1760	1380
1761	1381
1762-1763	1382
1764	1385
1765	1386
1766-1767	1389
1768	1390
1769	1391
1770-1374	1392
1775-1776	1393
1777	1394
1778	1395
1779-1382	1396
1783	1397
1784	[1389-1397]
1785	1398
1786-1790	1399
1791-1796	1400
1797-1810	ok. 1400
1811-1818	1401
1819-1821	1402
1822	[1398-1402]
1823-1831	1402
1832-1836	1403
1837-1846	1404
1847-1848	1405
1849-1858	1406
1859-1862	1407
1863-1869	1408
1870-1874	1409
1875-1876	1410
1877	1411
1878-1879	1412
1880-1885	1413
1886-1890	1414
1891-1895	1415
1896-1897	1416
1898-1902	1417
1903-1906	1418
1907-1913	1419
1914	[1418-1419]
1915-1916	1419
1917-1927	1420
1928-1933	1421
1934-1943	1422
1944-1955	1423
1956-1964	1424
1965 (fals.)	1424
1966	1425
1967	1426
1968	[1423-1426]
1969-1975	1426
1976-1985	1427
1986-1987	1428
1988-1991	1429
1992	1430
1993	1431
1994-1997	1432
1998	1433
1999-2002	1434
2003-2004	1435
2005	1436
2006	1437
2007	[1429-1437]
2008	1437
2009-2011	1438
2012	1439
2013	1440
2014	1442
2015-2018	1443
2019-2023	1444

Wykaz wystawców

Wykaz podzielono na trzy części: 1. Instytucje duchowne (od papieża i soboru po wikariuszy wieczystych i plebanów); 2. Instytucje świeckie (od króla po sołtysów); 3. Osoby prywatne. Gwiazdką (*) przy numerze zaznaczono dokumenty, których wystawca nie jest pewny (dotyczy to głównie starych regestów i streszczeń dokumentów, których pełne teksty nie przetrwały).

1. Instytucje duchowne

(układ alfabetyczny, wedle nazwy instytucji, potem topograficzny, wreszcie chronologiczny)

Arcybiskup: -arcybiskupi i biskupi zebrani w Rieti 37, -w Uniejowie 98, w Kaliszu 630; -gnieźn.: -Bodzęta 281, 285, 291, 295-297, 303, 1764, 1765, -Dobrogost Nowodworski 340, 350, 361, 365, 372, 375, Jakub Świnka 60, 69, 72, -Jan Suchywilk 256, 265, 270, 274, 1760, -Janisław 92, 95-97, 99, 101, 104, 106, 109, 115, 125, 128, 132a, 1724, 1726, 1727, -Janusz 12, -Jarosław Skotnicki 138, 142, 149, 152, 154, 155, 162, 166, 181, 190, 196, 202, 203, 206, 211-213, 219, 220, 226, 234, 1728, 1729, 1732, 1741, 1751, -Mikołaj Kurowski 486, 491, 519, 549, 556, 566, 577, 579, 603, 631, 646, 1827, 1860, 1867, -Mikołaj Trąba 710, 721, 737, 854, 863, 876, 894, 910, 940, 1880, 1882, 1890, 1907, -Wincenty Kot z Dębna 1455, 1480, 1495, 1496, 1508, 1513, 1518, 1540, 1563, 1569, 1573, 1578, 1583, 1599, 1603, 1605-1607, 1624, 1672, 2009, 2012, 2016-2020, 2022, -Wojciech Jastrzębiec 1035, 1056, 1089, 1129, 1133, 1191, 1202, 1203*, 1233, 1254, 1335, 1368, 1407, 1989, 1991-1993, 1996
Biskup: -gnieźn. biskup pomocniczy 418; -lubuski: Piotr 231; -pozn.: -Andrzej Bniński 1497, 1536, 1553, 1571, 1577, 1588, 1620, 1621, 1629, 1630, 1638, 1661, 1673, -Andrzej Łaskarz 823, 828, 829, 838, 865, 886, 889, 903*, 915*, 929, 938, 943, 951, 1011, 1017, 1036, 1064, 1068, 1069, 1912, 1968, -Andrzej Zaremba 64, 75, 78, 82, -Dobrogost Nowodworski 300, 317, 326, 332, 333, -Domarat 91, 93, -Jan II 34, 44, 1716, -Jan III (IV) 113, 121, 132a, 137, -Jan V 194, 204, 208, 227, 240, -Mikołaj 16, -Mikołaj Kurowski 371, -Mikołaj z Kórnika 245, 247, 250, -Mirosław z Brudzewa 1110, 1120, -Paweł 4, 1701, 1702, -Stanisław Ciołek 1198, 1210, 1211, 1236, 1263, 1272, 1284, 1291, 1300, 1330, 1354, 1396, 1427, 1429, 1432, 1999, 2008, -Wojciech 164, 167, -Wojciech Jastrzębiec 390, 403, 404, 488, 589, 617, 628, 640, 641, 648, 649, 664, 667, 1826, 1876; -włocławski 132, 132a, 134, 188, 191; -wrocł. 5 (fals.), 57, 1022, 1817
Kapituła (i jej reprezentanci): -gnieźn. 120, 150, 156, 168, 215, 225, 249, 266, 267, 313, 339, 420, 485, 516, 733*, 1877, 1944; -pozn. 280, 525, 563, 987, 1142, 1221*, 1391, 1398, 1447
Klasztory, zakony: -benedyktyni: -Kościelna Wieś 133, -Lubiń 962*, 1750, -Mogilno 76, 80, 133, 861, 862, 875, 941
-bożogrobcy: -Gniezno 135, 184, 374, 463, 671, 787, 880, 980, 1086, 1459,-Miechów 55, 806, 1631
-cysterki: -Ołobok 170, 689, -Owińska 392, 461, 1723
-cystersi: -Altenberg 89, -Ląd 35, 107, 116, 117, 122, 126, 133, 144, 158, 161, 205, 233, 251, 257, 342, 370, 380, 1260, 1277, 1309, 1481, -Łekno (Wągrowiec) 94, 324, 329, 383, 449, 510, 537, 538, 638, 1346, 1740, -Obra 24, 39, 46, 77, 110, 111, 112, 1911, -Paradyż 229, -Wąchock 1165, -Wągrowiec zob. Łekno
-dominikanie: -Poznań 717
-dominikanki: -Poznań 217, 314, 530, 698, 853, 1020
-joannici: -Poznań 189, 796, -przeor prowincji 529
-kanonicy regularni: -Trzemeszno 133, 143, 318, 527, 696, 734, 850, 891, 893, 1286, 1384, 1395, 1409, 1484, 1565
-klaryski: -Gniezno 133, 513, 1487, 1852
-krzyżacy (zakon NMP): 114, 123, 176, 246, 1248, 1781
-premonstratenski: -Strzelno 133, 788
Legat papieski 1664, 1719
Notariusz publiczny (instrumenty notarialne; zestawienie nie obejmuje dokumentów innych wystawców, sygnowanych przez notariuszy publicznych) 200, 242, 260, 415, 440, 443, 470-472, 474, 475, 480, 481, 484, 487, 527, 528, 554, 590, 722, 736, 750, 768, 781, 834-836, 849, 852, 866, 928, 947-949, 958, 968, 1017, 1059, 1065, 1080, 1096, 1114, 1118, 1120, 1156, 1158, 1159, 1209, 1232, 1236, 1338, 1345, 1370, 1378, 1408, 1433, 1435, 1436, 1443, 1472, 1474, 1486, 1488, 1499, 1503, 1504, 1524, 1530, 1550, 1568, 1604, 1628, 1642, 1648, 1654, 1655, 1686, 1696, 1869, 1883, 1885, 1887-1889, 1900, 1904, 1935, 1969, 1978, 1995, 2000, 2001
Oficjał 615: -gnieźn. 269, 347, 366, 417, 419, 442, 450, 462, 466, 473, 478, 479, 489, 490, 502, 503-506, 508, 509, 512, 524, 531, 532, 535, 546, 548, 729, 741, 808, 825, 827, 914, 1010, 1083, 1093, 1137, 1170, 1196, 1225, 1302, 1347, 1401, 1416, 1450, 1492, 1493, 1509, 1543, 1570, 1591, 1612, 1622, 1689, 1694, 1697, 1866, 1896, 1908, 1918, 2007;
-kal. 1476; -Kalisza Pomorskiego 1766; -kamieński 1417, 1838; -krak. 1403, 1404; -pozn. 263, 264, 279, 306, 330, 337, 338, 341, 353, 354, 367, 369, 377-379, 395, 421, 422, 452-459, 492-498, 511, 528, 539-541, 547, 558, 559, 581, 583, 588, 594, 596, 626, 627, 639, 652, 682, 685, 702, 719, 720, 744-746, 771, 775, 791, 792, 842, 869, 870, 873, 874, 878, 899, 906, 954, 957, 981, 1070-1072, 1076, 1084, 1116, 1136, 1149, 1150, 1152, 1174, 1178, 1187-1189, 1217, 1218, 1252, 1278-1280, 1282, 1304, 1310, 1313, 1316, 1355, 1379, 1405, 1412, 1419, 1437, 1466, 1468, 1471, 1473, 1535, 1552, 1574, 1670, 1699, 1937, 2013
Papież: -Bonifacy IX 351, 409, 410, 413, 414, 426, 477, -Eugeniusz IV 1452, -Grzegorz IX 1703, -Grzegorz XI 238, 244, -Grzegorz XII 1870, 1872, -Innocenty VII 533, 555, 562, 565, -Jan XXIII 662, 695, 708, 752, -Marcin V 815, 840, 848, 883, 916, 922, 986, -Mikołaj IV 42, -Urban V 216, -Urban VI 1762, -papieski kolektor i subkolektorzy 326, 444, 1063
Pleban, prepozyt: -w Błaszkach 1774, -w Kaliszu Pomorskim 344, 1766, -w Kostrzyniu 243, -w Pieraniu 1990, -w Poniecu 1659, -Św. Mikołaja w Kaliszu 1976, -Św. Wojciecha pod Kaliszem 1714, 1725
Sędzia delegowany: -arcybiskupi 1066, 1564, 1566, 1567; -papieski 254, 382, 428, 465, 507, 518, 738, 868*, 880, 1057, 1064, 1068, 1111, 1143, 1184, 1632, 1662, 1873; -soboru 1361, 1459;
Sędziowie polubowni zob. Instytucje świeckie
Sobór w Konstancji 748, 1893, w Bazylei 1388, 1399, 1542, 1555
Wikariusz kapitulny, wikariusz, administrator sede vacante: -gnieźn. 424, 425, 438, 439, 690, 692, 955, 1821; -pozn. 345, 346, 1446; -generalny (dokumenty wikariuszy generalnych będących jednocześnie oficjałami, zob. oficjał): -gnieźn. 448, 450, 451, 534, 754, 975, 1457; -pozn. 321, 323, 335, 336, 352, 447, 543-545, 618, 657, 697a, 703, 789, 793, 797, 814, 841, 872, 881, 956, 966, 977, 978, 1014, 1074*, 1214, 1219, 1238, 1357, 1371, 1372, 1868, 1958; -wrocł. 253
Wikariusze wieczyści: -gnieźn. 1656, 1732, 1829, 1835, 1836; -pozn. 302, 561, 597, 1397*

2. Instytucje świeckie

(układ jak w p. 1)

Burgrabia zob. Sąd, Starosta
Król: -Polska (układ chronologiczny): -Przemysł II zob. książęta, -Władysław Łokietek (jako książę, potem król) 52-54, 56, 58, 61-63, 83 (fals?), 84, 85, 90, 102, 105, -Kazimierz Wielki 119, 131 (fals.), 136, 139, 141, 145-148, 159, 160, 172, 173, 175, 177, 178, 182, 183, 187, 192, 197, 198, 198a, 199 (fals.), 209, 210, 214, 218, 222-224, 228, 230, 1738, 1740?, 1749, -Ludwik 255, 259, 273, 276, 1761, -Jadwiga 287, 360, -Władysław Jagiełło 290, 307, 308, 312, 327, 328, 373, 384, 386-389, 401, 407, 408, 411, 429, 430, 432, 435, 437, 445 (podejrzany), 460, 468, 469, 515, 517, 520, 521, 523, 526, 550, 551, 569-573, 575, 585-587, 593, 598, 602, 605, 606, 608, 609, 611-613, 633, 635, 642-644, 647, 655, 656, 658-660, 665, 666, 668, 669, 678, 687, 697, 709, 712-716, 726, 730, 735, 769, 770, 776, 778-780, 783, 803, 810, 811, 820, 822, 824, 830, 831, 844, 845, 847, 858, 864, 884, 885, 890, 901, 917-919, 939, 942, 944-946, 963-965, 974, 988, 990, 991, 994-997, 1001, 1003-1009, 1016, 1027, 1028, 1030, 1032-1034, 1037, 1038, 1042, 1043, 1048, 1049, 1051, 1053-1055, 1062, 1067, 1088, 1090, 1091, 1095*, 1099-1105, 1107 (interpolowany), 1108, 1117, 1124, 1126, 1128, 1130, 1131, 1134, 1139, 1144, 1145, 1154, 1155, 1160, 1161-1164, 1166-1169, 1171-1173, 1177, 1180-1183, 1185, 1195, 1197, 1199-1201, 1206 (fals.), 1207, 1208, 1223, 1224, 1226, 1235, 1237, 1239, 1240, 1241, 1242 (fals.), 1243, 1244, 1249, 1257, 1262, 1264, 1270, 1285, 1292, 1297, 1306, 1308, 1319, 1320, 1324, 1327, 1328, 1332-1334, 1341, 1342, 1350-1353, 1363, 1365-1367, 1369, 1776, 1828, 1834, 1848, 1892, 1902, 1916, 1965 (fals.), 1998, -Władysław III 1373, 1394, 1406, 1411, 1414, 1415, 1442, 1448, 1458, 1461, 1462, 1464, 1477-1479, 1490, 1494, 1498, 1502, 1505, 1506, 1510, 1511, 1520-1523, 1525, 1532, 1533, 1539, 1544, 1547, 1548, 1554, 1556, 1558-1560, 1581, 1586, 1587, 1590, 1593, 1594, 1596-1598, 1600-1602, 1608, 1611, 1613-1618, 1623, 1626, 1649-1653, 1660, 1665-1669, 1676-1684, 1687, 1692; -Węgry zob. Polska -Ludwik, Władysław III (od nr 1510)
Królowa: -Czechy: -Elżbieta (Reiczka) 116a; -Polska: Jadwiga zob. król; -Węgry: -Elżbieta Łokietkówna 239
Książę (układ alfabetyczny): -Bolesław Pobożny 6 (fals.), 7, 8*, 11, 13-15, 17, 18, 20-23, 1706, 1707, -Henryk I Głogowski 1717, 1718, -Henryk II Głogowski 81, 1720-1722, -Konrad Biały oleśnicki i kozielski 1343, -Mieszko Stary 1 (fals.), 2 (fals.), -Przemysł I 6 (fals.), 7, 8*, 9, 10, 1704, -Przemysł II 19 (fals.), 25-32, 38, 40, 41, 45, 47-50, 1705, 1708-1710, 1711 (fals.), 1712, 1713, 1715 (fals.), -Siemowit dobrzyński 43, -Siemowit IV mazowiecki 1792, 1795, -Władysław Łokietek zob. król, -Władysław Odonic 3, 1700, -Zygmunt Korybutowicz 817;
Księżna: -Jadwiga matka Przemysła I i Bolesława Pobożnego 6 (fals.), 7, 8*
Margrabia brandenburski Jan V 86
Marszałek zob. Sąd marszałkowski
Miasto (władze samorządowe, wójtowie dziedziczni, cechy): -Gębice 877, -Gniezno 1031, 1637, -Grodzisk 2011, -Kalisz 262, 423, 616, 777, 976, 979, 1002, 1021, 1132, 1340, 1413, 1609, 1610, 1633, 1635, 1688, 1730, 1752, 1754, 1757, 1767, 1770-1773, 1779, 1785, 1788, 1798, 1810, 1812, 1814, 1819, 1820, 1823, 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919-1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1964, 1967, 1970, 1971-1975, 1977, 1979, 1981-1985, 2002; -Kolonia nad Renem 1651?, -Konin 799, 1024, 1824, 1832, -Kościan 286, 1317, 1400, 1485, 1551, 1690, 1780, 1783, 1815, 1864, -Krzywiń 1325, -Międzyrzecz 1041, -Nakło 1029, 1843, -Norymberga 1643, 1645, -Oborniki 1786, 1794, 1808, -Pobiedziska 1045, -Poznań 169, 171, 289, 293, 304, 305, 309, 310, 319, 320, 322, 358, 362, 394, 396, 483 (fals.), 501, 557, 574, 621-625, 653, 654, 661, 673, 681, 683, 686, 705, 790, 794, 809, 819, 839 (cech), 860, 871, 898, 932, 1000, 1046, 1073, 1079, 1115, 1190, 1234, 1251, 1256, 1273, 1274, 1339, 1380, 1387, 1418, 1517, 1529, 1562, 1582, 1584, 1595, 1619, 1625, 1657, 1777, 1782, 1787, 1796, 1799, 1800-1802, 1805, 1809, 1818, 1833, 1839, 1846, -Pyzdry 87, 207, 343, 798*, 989, 1025, 1125, 1383, 1790, 1813, 1841, 1845, 1847, -Rogoźno 1557, -Skwierzyna 1040, -Słupca 761, 1463, 1803, 1843, -Staw 1763, -Stawiszyn 1023, 1816, -Szamotuły 1811, -Śrem 1044, -Środa 1047, 1840, 1861, -Toruń 1830, -Wschowa 688, 1039, 1422, 1951, -Żnin 385, 1797, 1804, 1807, 1875, 2005
Namiestnik królewski (locumtenens) na Małopolskę 1528, na Wielkopolskę, zob. starosta generalny Wlkp.: Wojciech Malski
Rycerstwo i możni wlkp. 700, -województwa pozn. 1289, 1393, -na sejmiku średzkim 1255, -pd. Wielkopolski 1743-1748
Sąd: -burgrabiego międzyrzeckiego 959; grodzki: -kal. 1295, 2003, -sier. 1215; -marszałkowski 1127, 1315, 1336; -komisarski króla 236, 1287; -przy królu (in curia, in presencia) 434, 514, 604, 610, 711, 1288, 1322; -sąd wojewodziński dla Żydów 1420; sąd ziemski (sędzia, sędzia i podsędek, roczek, sąd wiecowy): -brzeski kujawski 759, 272, 1097, -inowr. 1775, -województwa kal. 157, 174, 195, 235, 252, 283, 301*, 412, 431, 433, 441, 446, 552, 553, 578, 607, 634, 757, 782, 826, 892, 897, 1012, 1015, 1138, 1157, 1290, 1299, 1307, 1364, 1376, 1647, 1731?, 1987; -województwa pozn. 405, 436, 650, 691, 723, 731, 804, 1106, 1122, 1294, 1423, 1444, 1445, 1449, 1482, 1515, 1516; -radziejowski 201*, wiel. 615
Sejmik zob. Rycerstwo
Sędzia polubowny (świecki i duchowny) 73, 118, 236, 519, 560, 579, 580, 595, 601, 614, 632, 636, 675, 679, 693, 706, 707, 725, 727, 728, 749, 751, 765, 800, 857, 907, 923, 926, 969, 970, 971, 992, 999, 1076, 1092, 1094, 1112, 1121, 1123, 1147, 1156, 1179, 1205, 1213, 1246, 1250, 1276, 1382, 1385, 1428, 1430, 1460, 1491, 1500, 1507, 1526, 1549, 1634, 1675, 1914, 1997
Sołtys: -z Dobrca 1140, 1454, -z Kościoła (Lądku) 100, -z Nowego Kramska 1959
Starosta, tenutariusz (układ topograficzny): -Brześć Kujawski 743, 1153, -Drahim 950, 1585, -Kębłowo (Kiebłowo) 165, -Konin 248, 268, 584, 973, 1825 (burgrabia starościński), -Królestwo Polskie 65, 66, -Łęczyca 1580, -Nakło 670, 742, 832, 833, 1311, 1531 (wicestarosta), 2021, -Pobiedziska 1658 (sędzia tenutariusza), -Powidz 1077, -Rogoźno 1212, 1222, 1966, -Słupca (burgrabia biskupi) 2014, -Ujście 1441, -Wałcz 1439, 1456, 1585, -Wieleń 1739, -Wielkopolska (starosta generalny): -Andrzej Ciołek z Żelechowa 1377, 1381, 1390, 2004, -Andrzej z Koszanowa 124, 127, -Dobrogost z Szamotuł 1245, 1247, 1258, 1265, 1266, 1271, 1275, 1281, 1283, 1293, -Domarat z Iwna 258, 261, 275, -Jan 70, -Jan ze Szczekocin 753, 755, 756, -Krzesław z Kurozwęk 1527, 1538, 1541, 1572, 1575, 1589, 2015, -Marcin ze Sławska 1186, 1193, 1194, 1216, 1220, 1228, 1230, 1231, -Peregryn z Węgleszyna 288, 294, 298, -Przecław z Gułtów 1742, -Rafał z Gołuchowa 1424, 1426, 1434, 1465, 1467, 1469, 1470, 2010, -Sędziwój z Ostroroga 677, 680, 694, 718, 739, 740, 747, 856, 859, 887, 888, 895, 896, 902, 908, 909, 911-913, 920, 921, 924, 925, 927, 933-937, 952, 960, 961, 967, 972, 982, 983, 993, 998, 1018, 1019, 1026, 1052, 1058, 1061, 1081, 1082, 1085, 1087, 1109, 1298, 1299, 1301, 1305, 1307, 1314, 1323, 1329, 1331, 1348, 1356, 1358, 1359, 1360, 1956, 1960, -Sędziwój z Szubina 241, 315, 316, 349, 359, 1768, 1784, 1753, 1755, 1756, -Stanisław z Ostroroga 1475, 1501, 1512, -Tomek z Pakości 1135, 1141, 1146, 1148, 1151, 1175, 1980, 1986, -Tomek z Węgleszyna 364, 376, 381, 406, 536, 564, 567, 576, 582, 591, 599, 600, 629, 637, 1789, 1850, 1851, 1856, 1857, 1906, -Wierzbięta z Palowic 179, 180, 193, 221, 1739, 1740, -Wojciech Malski 1636, 1640, 1641, 1674, 1685, 1691, 1693, 1698; -Wronki 1758, -Wschowa 1425, 1438, 1951

3. Osoby prywatne

(układ alfabetyczny, wedle miejsca pochodzenia, a przy jego braku - imienia bądź nazwiska czy przydomka)

Barszów: -Jakusz i Frącek 1744, 1746
Beniamin i Wacław synowie Beniamina Zaremby 59
Bliżycki Niemierza 1853, zob. też Kiszewo
Błociszewo: -Jan 1337
Bogwidze: -Maciej 774
Bojanowo: -Andrzej 1075, 1119
Borszowice (Boryszowice): -Mikołaj i Zawisza Róże 1695
Chwałkowo: -Jan i Jakub 1386, -Mikołaj Ciecierad 542*
Ciołek Stanisław kustosz gnieźn., pkancl. koronny 1078
Czacz: -Mikołaj, Jan i Piotr 663
Czarnków: -Jan i Wincenty 271 (podejrzany), -Wincenty 701 (podejrzany)
Czermin: -Iwan 1546
Czerwona Wieś (Czerwony Kościół): -Olbracht 905
Dąbrowski zob. Palędzie
Dębno: -Wojciech Kot 2006
Dobrzyca: -Ofka z synami Pieczkiem i Janem 129
Dupin (Dubin): -Ciema, Jakusz i Paszek 1747, 1748, 1759
Dzierżykraj syn Wolenty komes 33
Dzwonowo: -Marcin i inni rękojmie 278,
Elżbieta (z Ołoboku?) z synem Michałem 88*
Filip, Sędziwój, Olbracht, Mikołaj, Michał, synowie Janka Zaremby 36
Furman zob. Mchy
Gądki: -Jan 1312
Gnin: -Miks (Mikołaj) 985
Gogołkowo: -Mikołaj, Michał, Andrzej, Janusz 186
Golcz Arnold z Tuczna 1778
Golina: -Sągniew 331
Goliszewo: -Jan podczaszy pozn. 1375
Gołuchów: -Rafał 1546
Gortatowo: -Mikołaj 163
Gostyń: -Mikołaj 130
Górka Miejska: -Mikołaj, Wyszota, Łukasz 1431
Grabia Paweł zob. Paweł Grabia
Granowo: -Jan i Mikołaj 1646, -Wincenty klan nakielski 645
Grodzisk: -Niemierza 1534, 2011, Wichna 1849
Gryżyna: -Przybysław stolnik pozn. 1176
Gunter z Handlungsbach 79*
Henryk syn Grzegorza kan. pozn. 355*
Iwno: -Domarat klan pozn. 356*
Jarocin: -Bieniak 1745
Jarogniewice: -Jan 357
Jasin (Jasienie): -Wojciech 1312
Kalinowa: -Marcin Zaremba klan sier. 807
Kalisz: -mieszczanie Mikołaj Potrzeba 1592*, -Mikołaj syn Konrada 1671
Kamieniec: -Wincenty Korczbok 1259
Kamienna: -Dobrogost 732
Kąkolewski Janusz z Rąbinia 1075
Kiszewo: -Niemierza 1899, zob. też Bliżycki
Kobylin: -Andrzej, Mikołaj, Wincenty 1113
Korczbok zob. Kamieniec
Koszanowo: -Henryk Oppeln 1791, -Ramsz 760
Kościół (Kościelna Wieś): -Dobiesław syn Żyry 153
Kotusz: -Wilczek 348
Kowalewo: -Stanisław 843*
Koźmin: -Przedpełk Mościc 1374
Krery: -Wojsław podczaszy brzeski 363
Krotoszyn: -Wierzbięta 763, 1913
Kruchowo: -Maciej 1945
Krzemieniewo: -Bawor z synem Janem i żoną Małgorzatą 766
Książ: -Wincenty 284
Lubiatowo: -Jan stolnik pozn. 704
Lubicz: -Chwalęta 1362
Lubonia: -Janusz 1204
Lubosz: -Niemierza Ostroróg 984
Lutowo: -liczni dziedzice 232
Łagiewniki: -Mikołaj Strzeszkowic 1905
Łekno: -Trojan 2023
Łobżenica: -Arnold Wałdowski 1837
Łódź: -Jan 699
Łukowo: -Klara wdowa po Janie 568
Mchy: -Jan Furman 334, -Wincenty Furman i Jan, bracia 846
Mikorzyn: -Jan Sławęcic 185
Mikuszewo: -Paszek Wyskota 620*
Młyńska Małgorzata 1909
Myślibórz: -Szymon komes 68
Niechanowo: -Mikołaj 108*
Odolanów: -zob. Wezenborg
Ołobok: -? Elżbieta, zob. Elżbieta
Ostroróg: -Sędziwój wda pozn. 851, 924, 1453; zob. też Instytucje świeckie: starosta generalny; -Stanisław podstoli kal. 1451
Ostrów: -Jakusz i Piotr 931; Jerzy kan. kal. 1349
Palędzie: -Mikołaj Dąbrowski 464
Paweł Grabia pkom. Przemysła II 51*
Piątkowo: -Mścich 1386
Pniewy: -Jan 1362
Pogrzybów: -Jan 1627
Polak Piotr z Lichwina 1514
Pomorzany: -Ptolomej 772
Ponin: -Piotr 1075
Poznań: -mieszczanie [Andrzej] Klinkner 684*, -Bartek Cieszymir 282, 292*, -Opacz 500*, -Stanisław Borzujewski i inni 1806
Prusim: -Dobrogost 619
Przebędowski Mikołaj 1988
Radliczyce: -Marcin z żoną Małgorzatą 904
Radolina: -Świętopełk 299
Raszków: -Wojciech 1639
Rososzyca: -Świema 476
Rostarzewo (Rzeszotarzewo): -Wojciech i Stefan 402
Roszek łowczy kal., komes 71*
Rusocin: -Bartłomiej i Piotr 103
Rynarzewo: -Jakub klan rogoziński 1253
Sarnowa: -Jan Donin z matką Małgorzatą 592
Sarnowo: -Jakusz 805
Sieraków: -wymienieni mieszczanie 1392
Skórzewo: -Andrzej Krupka 699
Sokołowo: -Piotr 900
Sośnica: -Stefan i Janusz bracia 140
Spławie: -Mikołaj 325*
Srocko: -Stefan 348
Starołęka: -Piotr i Wierzbięta 499*
Stawiszyn: -wójt Jan Noga z żoną 1994
Strzyżewo: -Maciej i Mikołaj 311
Szadek: -Stanisław kan. krak. 855, 867, 882
Szamotuły: -Sędziwój Świdwa wa pozn. 522
Szaradowo: -Wojciech klan kamieński 879
Szubin: -Sędziwój wda kal. 416, 1793, zob. też Instytucje świeckie: starosta generalny, 1822, 1831, -Wichna wdowa po Sędziwoju 1855
Śmigiel: -Mikołaj Ramsz 1075, 1119
Tarnowo: -Małgorzata i Anna 1579
Tuliszków: -Janusz 1519
Uchorowo: -Katarzyna i inni dziedzice 393
Urbanowo: -Piotr 1060
Wenecja: -Mikołaj sędzia kal. 368; tenże z matką Elżbietą 676
Wezenborg Bartosz z Odolanowa 237, -Bartosz 786, 1402, 1576, -Janusz 786, 1576, -Fredhelm 482
Węgleszyn: -Tomek podczaszy krak. i star. gen. Wlkp. 427, zob. też Instytucje świeckie: starosta generalny
Wierzbno: -Bodzęta i inni dziedzice 1296
Wierzenica: -Mikołaj 930
Więckowice: -Wojciech 1267
Włościejewice (Włościejewki): -Jan Pasikoń z innymi rękojmiami 1013
Wolanowice (Wolanki): -Piotr 1060
Wrząca: -Wojciech i inni dziedzice 1318
Wyganowo: -Jakub adiak. śremski 1303
Zaremba zob. Bartłomiej i Wacław, Filip i inni, Kalinowa
Zbiersk: -Jakusz i Jasiek 1769
Żdżarowita: -Jan Gałązka 772
Żerniki: -Świętopełk 277

Wykaz odbiorców

Nie wszystkie dokumenty udaje się jednoznacznie zaszeregować do określonego odbiorcy; w wypadkach wątpliwych jako odbiorców podajemy osoby lub instytucje, zainteresowane treściami dok., lub w ogóle pomijamy w wykazie. Wykaz podzielono na trzy części: 1. Instytucje duchowne (od papieża i soboru po wikariuszy wieczystych); 2. Instytucje świeckie (od króla po sołtysów); 3. Osoby prywatne.

1. Instytucje duchowne

(układ alfabetyczny, wedle nazwy instytucji, potem topograficzny, wreszcie chronologiczny)

Arcybiskup: -gnieźn. 35, 55, 254, 861, 862, 891, 893, 939, 994, 1017, 1107, 1109, 1145, 1264, 1388, 1542, 1555, 1671, 1762, 1937, 1995,
Biskup: -biskupi metropolii gnieźn. 695, 1944, -lubuski 36, 49, 57, 58, 986, 1559, 1686, 1695, -płocki 555, -pozn. 5 (fals.), 52a, 116a, 178, 568, 597, 629, 939, 1237, 1325, 1347, 1365, 1378, 1602, 1644, 1909, -włocławski 105, 127, 253, 1830
Duchowieństwo diecezji gnieźn. 448, 1624, -dekanatu gnieźn. 1583, -wędrowne w diecezji pozn. 1629
Kapituła (i jej członkowie oraz reprezentanci): -katedralna gnieźn. 19, 420, 451, 467, 519, 646, 695, 749, 1059, 1064, 1065, 1068, 1210, 1236, 1284, 1319, 1348, 1399, 1435, 1459, 1503, 1691, 1868, 1869, 1887, 1888, 1889, 1997, 2006, 2012, 2016, 2020, 2022, -katedralna pozn. 50, 169, 679, 775, 801, 804, 916, 922, 1279, 1387, 1423, 1429, 1449, 1602, 2008, 2019, -kolegiaty gnieźn. Św. Jerzego 375, -kolegiaty pozn. NMP 1011, 1036, 1155, -kolegiaty w Środzie zob. Kościoły
Klasztory, zakony: -augustianie: -Łobżenica 1837, zob. też kanonicy regularni
-benedyktyni: -Lubiń 894, 1460, 1705, 1709, -Mogilno 15, 63, 80, 151, 157, 180, 188, 195, 201, 223, 301, 382, 441, 442, 444, 445, 534, 707, 722, 785, 788, 808, 815, 852, 863, 875, 883, 885, 1015, 1111, 1169, 1202, 1203, 1401, 1507
-bożogrobcy: -Gniezno 8, 10, 74, 174, 235, 244, 270, 311, 536, 549, 892, 897, 925, 1087, 1250, 1430, 1526
-cysterki: -Ołobok 12, 22, 33, 71, 79, 88, 108, 170?, 262, 360, 423, 476, 604, 615, 616, 923, 1022, 1027, 1091, 1293, -Owińska 116a, 230, 362, 1179
-cystersi: -Bierzwnik 1739, -Byszewo 148, 183, -Ląd 1 (fals.), 3, 13, 26, 27, 41, 43, 61, 62, 65, 66, 73, 76, 84, 87, 90, 100, 103, 105, 114, 123, 132, 134, 153, 191, 246, 283, 298, 299, 364, 368, 412, 433, 523, 552, 553, 590, 611, 632, 732, 755, 824, 866, 1010, 1376, 1383, 1561, 1697, -Łekno (Wągrowiec) 6 (fals.), 7, 28, 52, 89, 164, 176, 430, 431, 533, 570, 754, 1093, 1233, 1301, 1316, 1346, 1368, 1540, 1749, 1756, 1731, 1737, 1740, 2023, -Obra 919, 1049, 1414, 1426, 1445, 1710, 1711, 1715, 1959, -Oliwa 117, -Paradyż 619, 1098, -Przemęt zob. Wieleń (Przemęt), -Wąchock 1285, 1286, -Wągrowiec zob. Łekno, -Wieleń (Przemęt) 59, 165, 228, 608, 633, 662, 674, 731, 810, 1452, 1684, 1712, 1713, 1716, 1717, 1720-1722, 1755, 1759, -Zemsko (Bledzew) 86, 585
-dominikanie: -Poznań 51, 357, 483, 530, 557, 677, 899, 1000, 1267, 1344, 1405, 1529, -Wronki 583
-dominikanki: -Poznań 29, 37, 42, 53, 102, 118, 119, 141, 209, 714, 1517
-duchacy: -Kalisz 1403, 1404
-franciszkanie: -Gniezno 211, 2007, -Pyzdry 343
-joannici: -Kościan 529, -Poznań 609, 1038, 1173, 1398, -Tyniec 1738
-kanonicy regularni: -Kalisz 781 (zob. też Kalisz, kościół Św. Mikołaja), -Trzemeszno 326, 384, 437, 571, 580, 605, 606, 634, 729, 743, 751, 757, 784, 800, 815, 877, 1092, 1207, 1250, 1285, 1286, 1395, 1407, 1542, 1555, 1563, 1564, 1566, 1567, 1569, 1580, -Wrocław (Św. Wincentego) 224
-karmelici: -generał zakonu 963, -Poznań (Bożego Ciała) 414, 477, 565, 668, 718, 1171
-klaryski: -Gniezno 116a, 1235, 1328
-krzyżacy: 132a, 133, 388, 670, 700, 715, 726, 742, 762, 778 (komtur człuchowski), 832 (komtur toruński), 854, 895, 896 (komtur toruński), 910, 913, 921 (wójt Nowej Marchii), 924, 967, 972, 974, 1005, 1141, 1153, 1247 (wójt Nowej Marchii), 1255, 1257, 1311, 1428, 1451, 1453, 1582, 1776, 1784, 1828 (komtur toruński);
-premonstratenski: -Strzelno 785, 788, 875
-templariusze: 1700-1704, 1707
Kościół, pleban, wikariusze: -Benice 177, -Białków Kościelny 738, -Biechowo 1054, 1114, -Blizanów 1628, -Błociszewo 1337, -Bnin 1378, 1620, -Brody 1060, -Brudzew 206, 738, 768, -Brzezie 1694, -Buk 1310, -Ceradz 1310, -Cerekwica k. Borku 1673, -Cerekwica k. Żnina 166, Chełmce 1063, 1096, 1129, 1132, 1654, -Cielcza 958 (altaria), -Czestram 1662, -Dobrzec 202, 1133, -Drzążno 1492, -Dziewierzewo 438, 487, -Giewartów 484, -Gniezno katedra 1904-78 (altaria), 2018 (altaria), 2019 (altaria), Gniezno -Św. Jerzy 1436, 1539 (wikariusze), Gniezno -Św. Michał 347, 1741, Gniezno -Św. Trójca 1323 (altaria), 1457 (altaria), Gniezno -Św. Wawrzyniec 1066, 1622, 1872, -Gogolewo 317, 1069, -Golina 1152. -Gołuchów 152, -Goniębice 1209, Gosławice 825, -Gostyń (altaria) 786, 823 (altaria), 953, 1084, 1170, 1238 (altaria), -Gostyń Stary 1084, 1170, -Górka Miejska 966, -Grabów 738, Grodzisk 1317 (kaplica Św. Ducha), -Grzymiszew 2015, 2017, -Iwanowice 98, 630, 710, 732, 992, 1664, -Iwno 1278, 1326, -Izdebno 531, -Janowiec 1455, -Jarocin 1152, -Jarząbkowo 489, -Jutrosin 953, -Kalisz -Św. Mikołaj 202, 512, 781, 976 (altaria), 1689, 1734, 1735, 1736, 1752, 1754 (altaria), 1757 (altaria), 1767 (altaria), 1770-1773 (altarie), 1779 (altaria), 1788 (altaria), 1789 (altaria), 1821, 1827, 1844 (altaria), 1854 (altaria), 1859 (altaria), 1860, 1863 (altaria), 1865 (altaria), 1867 (altaria), 1874 (altaria), 1878 (altaria), 1879 (altaria), 1881 (altaria), 1884 (altaria), 1886, 1891, 1895, 1901, 1903 (altaria), 1910 (altaria), 1917 (altaria), 1919, 1920, 1921 (altaria), 1922, 1926 (altaria), 1927 (altaria), 1928, 1930, 1931, 1932 (altaria), 1933 (altaria), 1938 (altaria), 1940-1942 (altarie), 1946-1949 (altarie), 1952 (altaria), 1953 (altaria), 1955 (altaria), 1961 (altaria), 1962 (altaria), 1970-1972 (altarie), 1974 (altaria), 1976 (witryk), 1977 (altaria), 1978 (altaria), 1980 (altaria), 1993 (altaria), Kalisz -NMP 512, 579, 1191, 1254, 1413, 1476 (altaria), 1493 (kanonikat), 1495 (wikariat), 1512, 1513 (altaria), 1518, 1609 (altaria), 1610 (altaria), 1633 (altaria), 1671 (altaria), 1672 (altaria), 1693 (altarysta), 1724, 1729, 1760, 1765, 1858 (altaria), 1882, 1885 (altaria), 1894 (altaria), 1897, 1915 (altaria), 1923 (altaria), 1939 (altaria), 1957 (altaria), 1963 (altaria), 1965 (fals.), 1975 (wikariusz), 1989 (altaria), -Kalisz Pomorski 1778, -Kamieniec 1259, -Kazimierz Biskupi 825, 827, -Kcynia 487, -Kierzkowo 1538, 1578 (altaria), -Kleczew 548, -Kolonia (Köln) -par. św. Kolumby 24, 39, 77, 94, 110, 111, 112, 251, 257, 324, 325, 329, 370, 638, -par. św. Krzysztofa 46, -Koło 738, -kaplica Św. Ducha pod K. 1573, -Konarzewo 1447, -Konin 1549, -Kościan 1272, 1298 (altaria), 1300 (altaria), 1485 (altaria), 1551 (altaria), 1999 (altaria), -Koźmin 1152, -kaplica Św. Ducha 859, 938, -Kozarzewo 1137, -Kórnik 1424, 1431, 1432, 1433, -Krotoszyn 1913, -Krzywiń 1325 (altaria), 1330 (altaria), -Książ 1628, -Kwieciszewo 442, -Lasocice 1438 (altaria), -Ląd 824, -Lubosz 1534, -Lwówek 1537 (altarysta), -Łagiewniki 418, 1499, 1500, 1870, 1873, -Łubnica 689, -Mała Kępa 334, -Margonin 1588, Marzenin 417, -Mieleszyn 690, 692, -Mieścisko 1268, 1394, -Miłosław 1258, 1281, -Modliszewo 269, -Mogilno 534, 562, 815, Mogilno -Św. Jakub 852, 863, 883, 1401, -Mrocza 1302, -Niepart 4, -Nosków 1372, -Oborniki 1229, 1638 (altaria), 1988, -Osieczna 903 (altaria), 1698, 1912 (altaria), -Ostroróg 856 (altaria), -Ostrowąż 1866, -Ostrowo Kościelne 1035, -Ostrów Wlkp. 1349, 1354, 1577, -Ostrzeszów 160, -Owińska 1179, -Pawłowice 1118, -Pierzchno 1433, -Pobiedziska 955, -Poniec 953, 1632, -Poznań -Św. Maria Magdalena 488, 697a, 865, 881 (pleban), 1214, 1418, 1425, 1536 (bractwo), 1625 (pleban), 1630, 1657 (altarysta), Poznań -Św. Marcin 954, Poznań -kaplica Św. Krzyża 886, 954, 1446, Poznań -NMP in Summo 1003, 1396, -Przemęt -Św. Piotr pod P. 1076, 2013, -Pyzdry (altaria) 740, 989, -Rostarzewo 402, 403, -Rusocice 738, -Rychnów 1335, -Rydzyna 1876, 1968, -Sępólno 1417, -Siedlec 404, -Siedlemin 1152, -Skoki 240, -Sławoszewo 1196, -Słupia 1156, -Słupia Kapitulna 1662, -Słupy 424, 425, -Sobota 1205, 1591, -Sokolniki 439, 471, -Staw 1726-25, 1763, 1774, 1896, -Stawiszyn 1816 (altaria), 1880 (altaria), 1943 (altaria), -Strzelce 748, 1083, -Strzyżewo Kościelne 1483, 1487, 1488, -Szamotuły 873, 977, -Szubin 1241, -Ślesin 805, 1866, -Śrem 1699 (altaria), -Środa 560, 978, 1048, 1388 (kapituła), 1412 (kapituła), 1497 (kanonikat), -Świerczyna 1347, -Tarnowo Pałuckie 754, 1233, 1346, 1368, 1540, 1543, -Tłokinia 595, Trląg 729, -Tuczno 344, 1766, -Tulce 1094, -Uniejów 738, -Wąwelno 1302, -Wenecja 361,-Węglewo 946, -Wielenin 738, 750, 768, -Wierzbno 1296, 1371, -Winnagóra 1670, -Wronczyn 840, 880, 1174, 1178, -Wrząca 1318, -Złotków 548, -Zabartowo 473, -Zagórów 733, -Żnin 166, 285, -Żoń 535
Mansjonarze: -katedralni w Gnieźnie 940, 1271, 1605, -kolegiaccy w Kaliszu 1443, 1474
Oficjał, oficjał i wikariusz generalny: -gnieźn. 340, 517, 520, 526, 631, 689, 709, 721, 752, 756, 997, 1088, 1089, 1177, 1249, 1253, 1262, 1324, 1327, 1361, 1473, 1508, 1563, 1607, 1696, 1838, 1893, 2009, -pozn. 302, 478, 1126, 1603, -uniejowski 631; -wiceoficjał gnieźn. 366, 1648, -wiceoficjał pozn. 1389
Papież i agendy Stolicy Apostolskiej 524, 532, 914, 1158, 1509
Penitencjarze w katedrze pozn. 78
Sędzia delegowany 479, -arcybiskupa 1056, -papieski 840, 848, 883, 916, 986, 1111, 1143, 1361, 1452, -soboru bazylejskiego 1399
Szkoła gnieźn. 1225, -kal. 1340
Szpital: -Grodzisk -Św. Ducha 1357, -Kalisz -Św. Ducha 125, -Konin -Św. Ducha 1334, -Kościan -Św. Ducha 286, 287, 1043(?), Kościan -Św. Krzyża 1043, -Lwówek 1245, -Oborniki -Św. Ducha 878, 1261, 1269, 1410, -Oborniki -Św. Trójcy 1321, -Poznań -Św. Ducha 723, 968, 969, 1205, -Poznań -Św. Gertrudy 1234, -Pyzdry -Św. Ducha 207, 761, 1125, 1136, 1184, 1385, 1591, -Sieradz -Św. Ducha 807, -Słupca -Św. Ducha 943, -Stawiszyn -Św. Ducha 1994, 1996
Wikariusz kapitulny: -gnieźn. 318, 1421, -pozn. 1159
Wikariusz bpa-elekta pozn. 1110
Wikariusze i altaryści: -w katedrze gnieźn. 162, 219, 415, 450, 480, 481, 737, 1499, 1656, 1733, 1958, 1997, 1830, -w katedrze pozn. 64, 75, 82, 137, 169?, 171, 189, 194, 200, 204, 208, 227, 242, 245, 263, 264, 279?, 280, 282, 289, 292, 293, 300, 304-306, 309, 310, 319-323, 333, 335-338?, 341, 345, 346, 352-356, 367, 369, 371, 377-379, 390, 393-396, 421, 422, 428, 447, 452-459, 492-501, 511, 539-545, 547, 550, 558, 559, 561, 568, 581, 582, 588, 594, 596, 597, 617, 618, 620-628, 639, 641, 648, 649, 651-655, 657, 667, 672, 673, 682-686, 702, 703, 719, 720, 744-747, 771, 790-793, 797, 814, 841, 842, 869-874, 906, 915, 929, 956, 957, 981, 999, 1014, 1070, 1071, 1073, 1074, 1115, 1116, 1146-1151, 1187-1190, 1211, 1217-1219, 1251, 1252, 1273, 1274-1276, 1282, 1303, 1304, 1313, 1355, 1360, 1379, 1380, 1416, 1419, 1427, 1437, 1465-1471, 1552, 1574, 1584, 1604, -w kolegiacie kal. 868

2. Instytucje świeckie

(układ jak w p. 1)

Burgrabia zob. Sąd
Król: -Francja: -Karol VI 647, -Polska: -Władysław Jagiełło 426, 427, 950, 1021, 1023-1025, 1029, 1031, 1039-1041, 1044-1047, 1176, 1221, 1289, -Władysław III 1585
Książę: -Barnim V słupski 408, -Henryk IV Prawy 25, -Konrad oleśnicki 1743-1748, -Siemowit IV mazowiecki 272, -Władysław Opolczyk 259, 276
Miasto (władze samorządowe, wójtowie dziedziczni, cechy): -Buk 1034, -Byszewo 183, -Chodzież 1351, -Chwaliszewo 1142, 1240, -Ciołkowice, Ciołkowo (Wielichowo) 1237, 1621, 1661, -Czeszewo 1342, -Dolsk 460, 1198 (zarządca klucza biskupiego), -Gdańsk 1758, -Gniezno 1358, 1637 (szewcy), -Golina 198a, 822, -Gostyń 1386, 1402, -Goszczanów 505, -Gozdowo 508, -Grodzisk Wlkp. 984, 1849, -Górka (Miejska) 1161, -Kalisz 145 (rzeźnicy), 159 (sukiennicy), 432, 515, 776, 831, 887, 931, 1050, 1051, 1053, 1096, 1129, 1295, 1375, 1454, 1474, 1519, 1598 (sukiennicy), 1617, 1666-1668, -Kamień 1764, -Kazimierz (łęczycki) 1090, 1165, -Kcynia 1548, -Kłecko 1333, -Kobylin 1113, 1243, -Kolonia (Köln) 1277, -Konin 182 (wójt), 1055, 1549, -Kościan 351, 387, 389, 643, 644, 656, 1042, -Koźmin 507, -Kręsko 1498, -Krobia 889, -Krotoszyn 763, -Krzywiń 1460, -Landsberg (Gorzów Wlkp.) 229, -Lwówek 735, 851, -Łekno 1663, -Łobżenica 83, -Mogilno 722, -Mosina 1208, -Oborniki 767, 970, 971, 1316, -Odolanów (wójt) 237, 1834, -Opatówek 1496, -Ostrówek 1391, -Poniec 1006, 1544 (fals.), -Powidz 1077, 1104, -Poznań 518, 635, 669, 725, 764, 783, 819?, 839, 945, 990, 1102, 1239, 1240, 1415, 1505, 1506, 1613-1616, 1645, 1650-1653, 1682, -Przemęt 573, 681, -Przygodzice (Światłowo) 1462, -Pszczew 34, 589, -Pyzdry 30, 32 (mieszczanin), 56, 146 (handlarze mięsem), 147 (wójt), 173, 239, 294, 307, 308, 315, 316, 468, 1195, 1320, 1385, 1502, 1669, -Raszków 1639, -Rogoźno 1033, 1128, 1222, -Ryczywół (Nowy Ostrów) 1103, -Sarnowa 592, -Sieraków 780, -Skoki 218, -Skwierzyna 572, -Słupca 172, 312, 928, 1016, 1463, -Stawiszyn 47, 198, 261 (młyn), 864, 1916, 1929, 1994, -Ślesin 178, -Śmigiel (Koszanowo) 760, 1791, -Śrem 193 (młynarz), 386, 642, 960, 1186, 1590, 1608, -Środa 429, -Śródka 1032, -Światłowo zob. Przygodzice, -Święciechowa 962, -Toruń (Stare Miasto) 522, 799, 888, 1730, 1780, 1783, 1786, 1787, 1790, 1793-1815, 1818-1820, 1822-1826, 1829, 1831-1833, 1835, 1836, 1839-1843, 1845-1847, 1850, 1851, 1855-1857, 1861, 1864, 1875, 1906, 1951, 1990, 2005, 2011, 2014, -Ujście 712, -Wenecja 676, -Wielichowo zob. Ciołkowice, -Wieluń 327, 1769, -Wschowa 521, 838, 1100, 1101, 1422, 1665, -Żnin 155, 234, 297, 385, 1606
Rycerstwo: -nowomarchijskie 1331, -podkaliskie 1332
Sąd: -sądy ziemskie i grodzkie w Wielkopolsce (roczki i sędziowie oraz podsędkowie) 373, 401, 407, 469, 569, 587, 593, 598, 602, 658-660, 678, 687, 697, 716, 769, 770, 803, 820, 844, 858, 917-919, 995, 1001, 1004, 1008, 1028, 1030, 1099, 1105, 1108, 1124, 1134, 1144, 1160, 1162, 1166, 1173, 1182, 1183, 1197, 1199, 1200, 1223, 1350, 1365, 1442, 1458, 1600, -brzeski ziemski 1180, 1182, 1373, -gnieźn. roczek 758, 759, 965, 983, 988, 1081, 1117, 1169, 1185, 1297, 1319, 1390, -inowr. ziemski 1169, -kal. burgrabiowski 1434, 1475, -kal. roczek i generalny 552, 578, 811, 826, 830, 901, 965, 1037, 1091, 1131, 1163, 1167, 1168, 1180, 1244, 1288, 1292, 1315, 1319, 1352, 1366, 1902, 1960, 1998, -kcyński roczek 901, 1169, -koniński roczek 811, 1097, 1130, 1215, 1297, -kościański roczek 405, 704, 779, 782, 934, 1007, 1049, 1067, 1164, 1336, 1363, 1366, 1367, 1390, 1393, 1477, 1511, 1647, -nakielski ziemski 901, -króla 818, -pozn. roczek i generalny 434, 610, 711, 724, 959, 1067, 1081, 1106, 1139, 1154, 1166, 1172, 1180, 1185, 1224, 1308, 1319, 1322, 1366, 1369, 1477, 1515, -pyzdrski roczek 798, 965, 1037, 1054, 1117, 1185, 1195, 1292, 1297, 1319, 1352, 1369, 1390, 1511, -sier. starościński 1157, -sier. ziemski 1131, 1182, -wiel. ziemski 604, -sędzia delegowany 708
Sołtys: 14, 16, 60, 67-69, 72, 91-93, 95-97, 99, 104, 106, 107, 109, 113, 115, 116, 120-122, 126, 128, 129, 135, 138, 140, 142, 144, 149, 150, 154, 156, 161, 163, 167, 168, 181, 184-187, 192, 196, 203, 205, 212, 215, 217, 220, 225, 226, 232, 241, 243, 247, 249, 256, 266, 267, 271, 273, 291, 295, 296, 313, 339, 342, 350, 365, 374, 383, 391, 392, 416, 446, 449, 491, 510, 525, 537, 538, 556, 563, 566, 575, 577, 584, 591, 603, 637, 663, 696, 736, 796, 843, 853, 876, 879, 951, 987, 1020, 1086, 1118, 1212, 1260, 1376, 1384, 1400, 1441, 1456, 1480, 1553, 1557, 1571, 1651, 1681, 1708, 1714, 1750, 1753, 1761, 1853, 1899, 1911, 1966, 1992, 2002
Starosta, tenutariusz, zastawnik dóbr królewskich (układ topograficzny): -generalny Wlkp. 482, 514, 691, 847, 947, 948, 949, 1102, 1240, 1248, 1264, 1341, 1343, 1365, 1406, 1411, 1448, 1539, 1684, 1781, 1792, 1892, 2003, -koniński 1640, 1641, -wschowski 1679, -zastawnicy: 942 (Tuleja), 1062 (kary sądowe z Poznania), 1270 (Kcynia), 1306 (Babimost, Łagiewniki), 1461 (Rogoziniec), 1464 (Babimost), 1478 (Mosina), 1479 (Tuleja i Pietrzyków), 1489 (Babimost), 1490 (Rosocha), 1494 (Podstolice), 1510 (Rogoziniec), 1520 (Wrąbczynek i in.), 1521 (Pietrzyków i Tuleja), 1522 (Russów), 1523 (Kcynia), 1525 (Kościan), 1532 (Adamierz i in.), 1533 (Russów), 1545 (cła wlkp.), 1547 (poradlne wlkp.), 1554 (Podstolice i Brzekiniec), 1558 (Kcynia), 1560 (Kościan), 1581 (Pobiedziska), 1586 (Kościan), 1587 (Pobiedziska), 1593 (jez. Lednica), 1594 (Russów), 1596 (Śrem), 1597 (Russów), 1611 (Russów), 1618 (poradlne wlkp.), 1623 (poradlne wlkp.), 1626 (Russów), 1649 (Kościan), 1660 (cła wlkp.), 1676 (Kościan), 1677 (Russów), 1678 (Pobiedziska), 1683 (cła wlkp.), 1687 (dochody od Żydów kal.)
Urzędnicy wielkopolscy itp. 180, 1181, 1201, 1265, 1420 (wojewoda), 1643 Żupnicy w Bochni i Wieliczce 162
Żydzi: -kal. 996, 1692, -pozn. 645, 930, 1312, 1458, -pyzdrscy 1037

3. Osoby prywatne, fizyczne

2 (fals.), 9, 17, 18, 20, 21, 23, 31, 38, 40, 44*, 45, 48, 54, 70, 76, 81, 85, 101, 124, 130, 131 (fals.), 136, 139, 143, 158, 175-177, 179, 190, 197, 198a, 199 (fals.?), 210, 213, 214, 216, 218, 221, 222, 227, 231, 233, 236, 238, 248?, 250, 252, 254, 255, 258, 260, 265, 268, 274, 275, 277, 278, 281, 284, 288, 290, 303, 314, 328, 330-332, 348, 349, 358, 359, 363, 372, 373, 375, 376, 380, 381, 406, 409-411, 413, 419, 428, 435, 436, 461-465, 474, 475, 485, 486, 502-504, 513, 546, 551, 554, 564, 567, 574, 576, 586, 599-601, 607, 612-614, 636, 640, 650, 661, 664-666, 671, 675, 680, 688, 693, 694, 698, 699, 701, 705, 706, 713, 717, 727, 728, 730, 734, 735, 739, 741, 753, 765, 766, 772, 774, 777, 787, 789, 794, 795, 802, 806, 809, 812, 813, 816, 817, 821, 828, 829, 833, 837, 845, 846, 849, 850, 855, 857, 860, 867, 882, 884, 890, 898, 900, 902, 904, 905, 907, 908, 909, 911, 912, 920, 926, 927, 932, 933, 935-937, 941, 944, 952, 961, 964, 973, 975, 979, 980, 982, 985, 991, 993, 998, 1002, 1012, 1013, 1018, 1019, 1026, 1052, 1057, 1058, 1061, 1075, 1078, 1079, 1080, 1082, 1085, 1095, 1112, 1119, 1121-1123, 1127, 1135, 1138, 1140, 1175, 1192-1194, 1204, 1206, 1213, 1216, 1220, 1226-1228, 1230-1232, 1242 (fals.), 1246, 1256, 1263, 1266, 1280, 1283, 1287, 1290, 1291, 1294, 1299, 1305, 1307, 1309, 1314, 1329, 1338, 1339, 1345, 1353, 1356, 1359, 1362, 1364, 1370, 1374, 1377, 1381, 1382, 1392, 1397, 1408, 1409, 1439, 1440, 1444, 1450, 1455, 1472, 1481, 1482, 1484, 1486, 1491, 1501, 1504, 1514, 1516, 1524, 1527, 1528, 1530, 1531, 1541, 1546, 1550, 1556, 1562, 1568, 1570, 1572, 1575, 1576, 1579, 1589, 1592, 1595, 1599, 1601, 1612, 1619, 1627, 1631, 1634-1636, 1642, 1646, 1655, 1658, 1659, 1674, 1675, 1680, 1685, 1688, 1690, 1706, 1718, 1742, 1751, 1768, 1775, 1777, 1782, 1785, 1817, 1848, 1852, 1862, 1871, 1898, 1900, 1914, 1924, 1925, 1934-1936, 1945, 1950, 1954, 1956, 1964, 1967, 1969, 1973, 1979, 1981-1987, 1991, 2000, 2001, 2004, 2010, 2021

Wykaz pieczęci

Wykaz gromadzi informacje o pieczęciach: a) zachowanych (w najróżniejszym stanie) przy oryginałach, stanowiących podstawę wydawniczą niniejszej publikacji oraz b) wspominanych, wraz z dokładnymi opisami, w późniejszych transumptach nie zachowanych do dziś oryginałów lub z okazji ingrosowania tekstów oryginałów do ksiąg. Pieczęcie ad b) w wykazie oznaczono gwiazdką przy numerze dokumentu. Identyfikacje pieczęci przeprowadzono przy publikacji poszczególnych dokumentów, tam też dokładniejsze identyfikacje właścicieli pieczęci.

Układ alfabetyczny, według właściciela pieczęci.

Andrzej Łaskarz bp pozn. 865, 958*, 1036
Andrzej [Zaremba] bp pozn. 1670*
Bazyleja: -sobór 1399, 1564*
Będlewo: -Bieniak 1289*, -Sędziwój 1289
Bielawy: -Wincenty 1289*
Birków (Biórków): -Wilczek 1958*
Błażejewo: -Andrzej 1289
Bnin: -Andrzej bp pozn. 1630, -Jan 1289, -Piotr 1289
Bodzęta abp gnieźn. 1765*
Bodzęta bp krak. 1958*
Bogusław [Świnka?] oficjał pozn. 1094*
Bolesław Pobożny książę 17*, 21
Bonifacy IX papież 426
Brodnica: -Jan Goliasz 1289
Brudzewski Mirosław prep. gnieźn. 1110*
Brzostków: -Jan administrator gnieźn. sede vacante 1457, wik. gen. i oficjał gnieźn. 1543
Budko burgrabia w Koninie 1825
Chemka [z Gnuszyna?] 1289
Choryń: -Wincenty 1289*
Colanus abp Colossae? 37
Czacz: -Mikołaj 1289
Czarnków: -Jan 1289, -Kasper 1289*, -Mikołaj sędzia pozn. 723
Czernina: - Jan (i z Rydzyny) starosta wschowski 1951
Danaborz: -Andrzej 1311
Dębno: -Wincenty Kot abp gnieźn. 1543*, 1564*, 2019*, 2020*
Dobczyński Mikołaj 1289
Dobrogost Nowodworski bp pozn. 1069*
Dujan bp Hvaru 37
Elżbieta (Reiczka) królowa czeska 116a
Filip? [Zaremba] archidiakon gnieźn. 36
Gaj Wielki: -Piotr Skóra 1289*
Gentilis de Montefiore legat 1719*
Glinno: -Wojciech 1289
Głębocki Dobrogost 1289
Gnuszyn: -Chemka zob. Chemka
Gniezno: -kapituła katedralna 132a*, 975*, 1093*, 1225*, 1736*, 2020*, -kolegium wikariuszy 1829, 1835, 1836, -oficjalat? 512; -miasto 1031, -ława miejska? 1031
Gogolewo: -Paszek 1069*
Goliszew: -Jan Goły zob. Strzałkowo
Gołuchów: -Rafał 1289
Gostyń: -Bartosz i Janusz Wezenborgowie 1402
Górka Miejska: -Łukasz 1289
Grabianowo: -z Świema 1725*
Grądy: -Jakub wik. gen. gnieźn. 1405
Grodzisk Wlkp.: -miasto 2011
Gryżyna: -Andrzej 1176, 1289, -Przybysław 1176, 1289
Imram [wda krak.] 1958*
Innocenty VII papież 555, 565
Iwno: -Jarosław 832, 833*
Jadwiga królowa 287*
Jakub Augustini wrocł. wik. gen. 253
Jakub Świnka abp gnieźn. 36 Jan (Janusz) Suchywilk abp gnieźn. 1476*, 1760*
Jan bp pozn. [który?] 1094*
Jan de Palena audytor papieski 1143, 1184
Jan IV Łodzia bp pozn. 132a Jan [V] bp pozn. 242*
Jan Romka bp wrocł. 57
Jan V margrabia brandenburski 86
Jan XXIII (anty)papież 695
Janisław abp gnieźn. 975*, 1724*
Janusz Suchywilk zob. Jan
Jarosław Skotnicki abp gnieźn. 132a, 152*, 1729*, 1734*-1736*
Jeziora Wielkie: -Dobrogost 1289
Kalisz: -miasto 1021, 1730, 1798, 1810, 1812, 1814, 1819, 1820, 1823, -ława miejska 1021; -Paweł pleban Św. Wojciecha na Zawodziu 1725*, -Mikołaj z Kalisza oficjał gnieźn. 1694, 1697
Karsy: -Jasiek burgrabia w Słupcy 2014
Kazimierz Wielki król 430*, 781*, 1404*, 1738, 1958*
Kąkolewo: -Stefan 1289
Kicki Mikołaj archidiakon gnieźn. 733
Kiebłowo: -Abraham 1289
Kiszewo: -Niemierza 1289
Kobylin: -Andrzej 1113; -Wincenty 1113
Kokorzyn: -Opacz 1289
Kolno: -Dobrogost 1289
Kolonia: -gmina Niederich 1561
Konary: -Pakosz 1289
Konin: -miasto 799, 1024, 1697*, 1824, 1832
Konrad Probus bp Toul 37
Kopanica: -miasto 1289
Korczbok Maciej oficjał pozn. 1136
Korczbok Piotr 1289
Kościan: -miasto 1289, 1780, 1783, 1815, 1864
Kościelna Wieś?: -klasztor 133
Koźmin Wielki: -miasto 789*; -Bartosz Sokołowski z K. 789*
Krakwicz Janusz zob. Rąbiń
Kraków: -kapituła katedralna 1958*; - miasto pieczęć mniejsza 1958*
Krery: -Wojsław 363*
Krotoszyn: -Wierzbięta 1913*
Krzepczów: -Otto 1215
Kurowski Mikołaj zob. Mikołaj
Ląd: -klasztor 733, -Gerard opat 733, -Jan opat 257
Leszno: -Rafał 1289
Lubusz: -kapituła katedralna 231*
Luder z Brunszwiku wielki mistrz krzyżacki 114, 1010*
Łekno (Wągrowiec): -klasztor 638, 1346*, -Adolf opat 1346*, -Chrystian ze Spanheim opat 383, 638
Maciej bp włocławski 191
Maciej Korczbok zob. Korczbok
Malski Wojciech star. Wlkp. 1636 (z kontrasigillum)
Marcin V papież 916, 922, 986
Michał? [Zaremba] 36
Mieszko Stary książę 808*
Międzychód: -Hinczka 1289, -Teodoryk 1289
Międzyrzecz: -miasto 1289
Mikołaj Ciotczany? oficjał pozn. 1460
Mikołaj Długi kanonik gnieźn., oficjał kamieński 1838*
Mikołaj Kurowski abp gnieźn. 1827*
Mikołaj z Dyrrachium? bp Cotrone? 37
Mikołaj? [Zaremba] 36
Modła: -Benedykt wik. gen. gnieźn. 1010, 1225, 1896*
Mogilno: -klasztor 133, -Rafał opat 133
Mórka: -Jan 1289
Nakło: -miasto 1842
Niepart: -Mikołaj 1289
Niewierz: -Bodzęta 1289
Noger abp Benewentu 37
Nowy Dwór: -Dobrogost zob. Dobrogost
Oborniki: -miasto 1289, 1786, 1807
Obra?: -klasztor, -NN opat 39
Obrzycko: -Wincenty 1289
Oporowo: -Władysław oficjał gnieźn. 914
Orzeszkowo: -Dziersław 1289
Osieczna: -Maciej Borek zw. Strączkiem 1176, 1289; zob. też Ujście
Ostroróg: -Dobrogost 1289, -Sędziwój wda pozn. i star. Wlkp. 739*, 851* (z kontrasigillum), 927 (z kontrasigillum), 971 (z kontrasigillum), 1087* (z kontrasigillum), 1225, 1289, 1323 (z kontrasigillum), 1331, 1453, -Stanisław star. Wlkp. 1451, 1501
Owińska: -klasztor 392, -Anna opatka 392
Pakość: -Tomasz star. Wlkp. 1141, -Wojciech 1289
Paradyż: -klasztor 229*, -Andrzej opat 229*
Paweł bp pozn. 1398*
Petronus bp Larino 37
Pieranie: -Mikołaj pleban 1990 (pieczęć obca)
Piotr abp Oristano 37
Piotr bp lubuski 231*
Piotr bp Tarazony 37
Piotr Korczbok zob. Korczbok
Piotr z Brunaco bp Segni 37
Ponin: -Piotr 1317*, -Stefan 1317*
Poznań: -kapituła katedralna 132a, 242*, 525, 589, 1036, 1398*, 1447, 1670*, 2008*; -klasztor dominikanek 530, 698; -miasto 483 (wielka i sekretna), 574* (sekretna), 794*, 809 (wielka i sekretna), 1000 (sekretna), 1289 (sekretna), 1787 (sekretna), 1796 (sekretna), 1799 (sekretna), 1800 (sekretna), 1802 (sekretna), 1805 (sekretna), 1808 (sekretna), 1818 (sekretna), 1833 (sekretna), 1839 (sekretna), 1846 (sekretna); -NN mieszczanin 1806
Przecław: -Stanisław 1289*
Przemysł I książę 1704
Przemysł II książę 27, 28, 30, 32, 36, 38, 1404*, 1708
Pyzdry: -miasto 1790, 1813, 1841, 1845, 1847
Rąbiń: -Janusz Krakwicz 1289
Robert bp Isernii 37
Rogalin: -Stanisław 1289
Rogowo: -Michał 1289
Rogoźno: -miasto 1289
Rokosowo: -Dziersław 1289*
Rostworowo: -Dziersław 1289
Rydzyna: -Jan zob. Czernina, -Stefan 1289
Sepno: -Jakub 1289
Sędziwój kantor gnieźn.? 1704
Siemowit IV mazowiecki 1792, 1795
Sieraków: -Dobrogost 1289; -rektor szkoły 1392*
Skotnicki Jarosław zob. Jarosław
Sławnik syn Świętosława, Pałuka 38
Sławsko: -Marcin star. Wlkp. 1193, wda kal. 1216, 1289, 1441
Słupca: -miasto 1803, 1843
Sokołowski Bartosz zob. Koźmin
Stanisław Ciołek bp pozn. 1289, 2008*
Stęszew: -Przedpełk 1289
Strzałkowo: -Jan Goły z Goliszewa 1289, 1375
Strzelno: -klasztor 133
Szamotuły: -Wincenty 1289; -miasto 1811
Szczekociny: -Jan star. Wlkp. 762, 801*, 1906
Szubin: -Sędziwój 1793, 1822, 1831, -wdowa po nim Wichna 1855
Śrem: -miasto 1289
Środa: -kolegiata 978* (ustalenie wzoru przyszłej pieczęci); -miasto 1289, 1840*, 1861
Świnka Jakub zob. Jakub
Świnka? Bogusław zob. Bogusław Tomasz bp wrocł. 253*
Trzciel: -Maciej 1289
Trzemeszno: -klasztor 143*, 736*, -Andrzej prep. 736*, -Jan prep. 133*, 143
Ujście lub Osieczna?: -miasto 1289
Ułanowo: -Mikołaj Strzeszkowic (i z Łagiewnik) oficjał gnieźn. 512, 525, 741*, 754*, 1543*, 1821*
Urban VI papież 1762
Uście Solne: -Stanisław oficjał gnieźn. 1473*
Węgleszyn: -Tomek star. Wlkp. 567, 600, 1850, 1851, 1856, 1857
Wincenty [z Marcinkowa] dziekan gnieźn. 955*, 789*
Wincenty [z Niałka] abp gnieźn. 1093*
Witkowice: -Nikiel 1289
Władysław Odonic książę 7
Władysław Łokietek książę 56, 1404*
Władysław Jagiełło król 312, 327, 551, 570*, 609, 635, 726, 735*, 824, 831, 866*, 946*, 974, 994, 1016, 1128, 1241*, 1243, 1257, 1306, 1828
Władysław III król 1461, 1478, 1505, 1506, 1510, 1522, 1533, 1556, 1581, 1594, 1597, 1615, 1616, 1650, 1652, 1653, 1666, 1677, 1678
Włościejewki?: -Piotr Pasikoń 1289
Wojciech Jastrzębiec bp pozn. 589, 1826, abp gnieźn. 1225*, 1368*, 1543*, 1993*, 1996*
Wrocław: kapituła katedralna 253*
Wronki?: -miasto 1289
Wschowa: -miasto 1039, 1289
Zbąszyń: -Abraham 1176, 1289
Zdzież: -Wojciech 1289
Żnin: -miasto 1797, 1804, 1809, 1875, 2005

Wykaz znaków notarialnych

Wykaz uwzględnia tylko znaki umieszczone przez notariuszy publicznych na oryginałach, będących podstawą wydawniczą dla niniejszej publikacji, i opisane we wstępach do poszczególnych dokumentów. Pomija wzmianki o notariuszach i ich ewentualnych znakach. Układ alfabetyczny wedle imion i patronimików notariuszy.

Adam syn Zawiszy ze Smolic 1170, 1457
Andrzej syn Andrzeja z Łekna 1543
Andrzej syn Boguszy z Kruszyna 729, 852, 863, 1068
Andrzej syn Dziersława z Jackowa 808
Andrzej syn Wierzbięty z Bartochowa 1316
Andrzej syn Wojciecha z Pakości 736, 891, 893
Dobiesław syn Andrzeja z Koszut 1017, 1064
Dobiesław z Kołudy 1110
Gerard Cremer de Embrica 428
Gromisław ze Skotnik 852
Jakub syn Gromisława z Gołutowa 722
Jakub syn Jana z Brześcia 1010
Jakub syn Macieja z Łęczycy 1065, 1093
Jakub syn Stanisława z Kowalewic 1405
Jakub syn Wacława z Kobylina 866
Jan de Tateren 1184
Jan syn Gostka z Jabłkowa 928
Jan syn Mikołaja ze Stadnik 1694
Jan syn Pawła z Żyrosławic 1447
Jan syn Piotra z Lubstowa 1084, 1094
Jan syn Wojciecha Romana [z Gniezna] 1507, 1509
Jan syn Wojciecha z Poznania 899
Maciej syn Jana Linka 733
Maciej syn Jana Zenewel 590
Maciej syn Marcina z Kiebłowa (Kębłowa) 554
Maciej syn Pawła z Buku 1156
Maciej syn Piotra z Gniezna 1092
Maciej [syn Tomasza] z Gębic 893
Marcin syn Świętosława z Pobiedzisk 1225
Michał syn Andrzeja z Domasławia 1401
Mikołaj syn Jakuba z Pleszewa 969
Mikołaj syn Jana z Pabianic 1287
Mikołaj syn Jana z Tarnowa 947-949
Paweł syn Piotra ze Stawiszyna 1694, 1697
Piotr syn Jakuba z Radzimina 1407
Piotr syn Jana z Ponieca 1225
Piotr syn Marcina z Michałowa 1476
Piotr syn Mikołaja z Juncewa 1459
Piotr syn Wawrzyńca z Buku 1158, 1159
Szymon syn Marcina z Dąbia 583
Tomasz syn Mikołaja z Opieczyc, Opieczek 697a
Wilhelm Neue de Nouimagio 1111
Wojciech syn Adama z Dęborzeczki 1338
Wojciech syn Andrzeja z Gniezna 1518, 1569

Wykaz świętych i świąt

I. Święta z datacji dokumentów; II. Święta jako terminy: płatności, targów i jarmarków, sądów, zjazdów, rezygnacji itp.; III. Święci jako patroni kościołów, kaplic, szpitali, altarii (wielopatronackie wezwania tu rozbite na pojedyncze osoby); IV. Inne.

Adwent: II. 711
Adaukt zob. Feliks i Adaukt
Agata Dz i M (5 II): I. 140, 1988; III. 351; IV. 37 (odpust), 317 (odpust)
Agnieszka Dz (21 I): I. 66, 175, 598, 631, 686, 1256, 1279, 1394, 1395, 1420, 1758, 1880, 1886; III. 588, 597, 617, 903, 1610, 1633, 1638, 1693, 1885, 1903; IV. 37 (odpust)
Aleksy (17 VII): I. 389, 612, 613, 646, 783, 1049, 1050, 1051, 1053; II. 645; III. 351
Ambroży Bp (4 IV): I. 184; IV. 317 (odpust)
Andrzej Ap (30 XI): I. 362, 446, 740, 787, 811, 979, 1144, 1439, 1751; II. 514, 1393; III. 282, 292, 346, 351, 472, 628, 903, 981, 1148, 1229, 1272, 1354, 1452, 1885, 2019
Anna (26 VII): I. 1623; III. 1234, 1989 (recte: Maria!?)
Antoni (13 VI?): III. 1254, 1974
Apolonia Dz (9 II): I. 1015; III. 1609, 1610, 1633, 1693
Apostołowie: I. Rozesłanie (15 VII) 273, 1048, 1052, 1239, 1293, 1554, 1665, 1666, 1667, 1668, 1761; III. 351, 466, 479, 1885 (Rozesłanie); IV. 317 (odpust), 710 (odpust)
Arnulf Bp (18 VII): I. 1475
Augustyn Bp (28 VIII): I. 136, 1559; II. 384; III. 1821, 1826, 1837, 1886, 1891, 1895, 1928, 1930, 1931, 1976, 1995; IV. 317 (odpust)
Barbara Dz (4 XII): I. 1393; III. 286, 351, 561, 588, 597, 617, 697a, 838, 903, 1238, 1509, 1578, 1609, 1610, 1633, 1638, 1672, 1693, 1885, 1909, 1912, 1978, 1999, 2017, 2018, 2019
Barnaba Ap (11 VI): I. 267
Bartłomiej Ap (24 VIII): I. 13, 35, 552, 784, 972, 1105, 1106, 1374, 1423, 1522, 1558, 1560, 1593, 1625, 1677, 1678, 1679, 1680, 1681, 1682, 1683, 1752, 1790, 1856, 1884; II. 462, 1092, 1094, 1235, 1395, 1507, 1637; III. 966, 1272, 1323, 1431, 1432, 1457, 1816, 1830, 1885
Benedykt (21 III): I. 724, 1803; III. 1401
Bernard III. 1756, 1995
Błażej (3 II): I. 1121
Boże Ciało zob. Chrystus
Boże Narodzenie zob. Chrystus
Brykcjusz Bp (13 XI): I. 680
Brygida Dz (1 II): I. 201
Carnisprivium zob. Zapusty
Cecylia Dz (22 XI): I. 146, 147, 180, 900, 1895, 1927,
Chrystus: -Boże Ciało: I. 246, 252, 271, 284, 311, 374, 521, 523, 550, 570, 571, 604, 605, 606, 607, 711, 730, 731, 732, 805, 806, 807, 824, 887, 888, 919, 920, 1001, 1002, 1132, 1168, 1169, 1200, 1331, 1515, 1618, 1659, 1763, 1780, 1829, 1835, 1892, 1903, 1910, 1921, 1922, 1923, 1930, 1931, 1932, 1933, 1938, 1947, 1948, 1949, 1950, 1983, 1984, 1985, 1990, 2005; II. 1092, 1910, 1939; III. 78, 414, 477, 668, 963, 989, 1171, 1303, 1345, 1357, 1499, 1500, 1657, 1870, 1873, 1900, 1904, 1905, 1907, 1908, 1970, 1989, 1993; IV. 317 (odpust), 477 (odpust), 668 (msza), 1625 (msze), 1630 (msze), 1664 (odpust), 1993 (msza)
-Epifania (6 I): I. 17, 23, 80, 135, 170, 198, 209 (Trzech Króli), 234, 235, 243, 357, 423, 510, 721, 794 (Trzech Króli), 795, 796, 907, 908, 909, 910, 931, 984, 985, 1077, 1117, 1119, 1192, 1220, 1253, 1254, 1277, 1278, 1306, 1307, 1489, 1600, 1601, 1639, 1749, 1750, 1779, 1819, 1832, 1849, 1854, 1859, 1878, 1928, 1956, 1957, 1976, 1986; II. 404, 451, 1699; III. 856 (Trzech Króli), IV. 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 717 (msze za dobroczyńców z wyjątkiem Epifanii), 1664 (odpust)
-Narodzenie (Nativitas, 25 XII): I. 53, 594, 618, 742, 904, 1698, 1796, 1818, II. 93, 404, 408, 616, 619, 698, 772, 775, 1075, 1119, 1121, 1140, 1176, 1196, 1204, 1213, 1232, 1281, 1298, 1312, 1317, 1322, 1362, 1372, 1374, 1424, 1514, 1528, 1546, 1551, 1584, 1752, 1826, 1829, 1830, 1871, 1900, 1911, 1930, 1933, 1936, 1939, 1954, 1957, 1965, 1974, 1992; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 710 (odpust), 717 (msze za dobroczyńców z wyjątkiem Bożego Narodzenia), 1664 (odpust)
-Obrzezanie (Circumcisio, 1 I): I. 57, 563, 982, 983, 1075, 1272, 1305, 1381, 1445, 1636; II. 448, 1278, 1945; IV. 477 (odpust), 317 (odpust), 1664 (odpust)
-Wniebowstąpienie (Ascensio): I. 52, 81, 258, 373, 435, 436, 467, 468, 520, 569, 930, 1088, 1260, 1261, 1327, 1328, 1329, 1369, 1385, 1386, 1424, 1514, 1545, 1546, 1547, 1776, 1860, 1992; II. 1243, 1612; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 710 (odpust), 717 (msza za dobroczyńców), 1664 (odpust)
-Zmartwychwstanie (Pascha): I. 127, 149, 223, 224 (Conductus), 241 (Conductus), 303 (Conductus), 371 (Conductus), 385, 386 (Conductus), 387 (Conductus), 429, 584, 635, 637 (Conductus), 692 (Conductus), 693 (Conductus), 753 (Conductus), 754 (Conductus), 820, 964, 965, 991, 992, 993 (Conductus), 1021, 1023, 1126, 1127 (Conductus), 1162, 1163, 1164 (Conductus), 1195, 1284, 1285 (Conductus), 1319, 1320, 1363 (Conductus), 1365 (Conductus), 1366 (Conductus), 1400, 1650, 1651 (Conductus), 1652 (Niedziela Conductus), 1653 (j.w.), 1738 (Conductus), 1753 (Conductus), 1764, 1834, 1994 (Conductus); II. 68, 93, 120, 404, 449, 467, 491, 563, 579, 637, 696, 698, 1105, 1140, 1180 (Niedziela Conductus), 1182 (j.w.), 1197 (j.w.), 1204, 1212, 1256, 1384, 1426, 1433, 1456, 1557, 1725, 1753, 1844, 1853, 1903, 1924, 1925, 1930, 1932, 1953, 1966, 1980, 1992, 2015, 2017; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 710 (odpust), 717 (msze), 1664 (odpust)
-zob. też Niedziela
Chryzogon M (24 XI): I. 1964
Cineres zob. Środa Popielcowa
Commemoratio Animarum zob. Zaduszki
Damazy Pp (11 XII): I. 45
Damian zob. Kosma i Damian
Dionizy i Towarzysze (9 X): I. 39, 1481
Dni Krzyżowe (Rogationes, poniedziałek, wtorek i środa przed Wniebowstąpieniem): I. 298, 568, 728, 759, 1714, 1775
Dominik (4 lub 5 VIII): I. 73, 1243, 1966; IV. 37 (odpust), 717 (msze za dobroczyńców)
Dorota Dz (6 II): I. 599, 798, 933, 1733, 1891, 1934; II. 1317; III. 286, 334, 351, 371, 488, 561, 838, 903, 966, 978, 1272, 1354, 1370, 1419, 1427, 1538, 1577, 1578, 1609, 1610, 1633, 1638, 1693, 1698, 1885, 1909, 1912, 1929, 1935, 1989
Duch Św.: I. (Zesłanie, Pentecoste) 48, 121, 221, 266, 299, 388, 411, 437, 469, 697, 850, 884, 1000, 1029, 1030, 1089, 1090, 1091, 1262, 1263, 1288, 1425, 1548, 1613, 1614, 1615, 1616, 1617, 1657, 1658, 1788, 1814, 1909, 2000, 2001, II. (Zesłanie, Pentecoste) 491, 762, 1140, 1382, 1548, 1784 (octo diebus ante festum Penthekostes; ad festum Pentecostes), 1874, 1917, 1942, 1950, 1967, 1981, 1984, 1985, 1992; III. 125, 164, 286, 403, 404, 422, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 478, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 504, 505, 506, 509, 511, 525, 539, 540, 541, 547, 558, 563, 583, 588, 596, 626, 627, 639, 640, 652, 672, 682, 697a, 711, 723, 752, 761, 807, 836, 943, 978, 1136, 1158, 1159, 1205, 1214, 1317, 1334, 1357, 1385, 1389, 1403, 1404, 1408, 1410, 1473, 1509, 1573, 1591, 1662, 1766, 1935, 1969, 1996; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 710 (odpust), 1664 (odpust), 1300 (msza), 1334 (msza)
Dziewic Jedenaście Tysięcy (21 X): I. 281, 350, 737, 896, 976, 1185, 1597, 1634, 1857, 1915, 1942; III. 286, 351, 561, 649, 651, 978, 1282, 1304; IV. 98 (odpust); -zob. też Urszula
Epifania zob. Chrystus
Epimach M zob. Gordian i Epimach
Erazm Bp (3 VI): III. 351, 1974
Elżbieta (19 XI): I. 90, 145, 245, 739, 1301, 1391, 1438, 1532, 1777, 1943, 2004; III. 82, 208, 1911; IV. 37 (odpust)
Eufemia Dz (12/13 IV czy 16 IX?): III. 1120
Eustachy M (20 IX): III. 351
Ewangeliści: III. 466 (wszyscy ewangeliści), 479 (wszyscy ewangeliści); IV. 317 (odpust: święta wszystkich ewangelistów)
Fabian i Sebastian M (20 I): I. 177, 178, 1307, 1490, 1640, 1641, 1863; III. 351, 1509, 1999
Feliks i Adaukt (30 VIII): I. 1952; III. 1885
Filip i Jakub Ap (1 V): I. 161, 433, 434, 549, 567, 1028, 1128, 1165, 1230, 1231, 1456, 1512, 1852; II. 1090; III. 550, 1551
Florian (4 V): I. 517, 1287, 2018; III. 550, 570, 571, 573, 575, 586, 605, 608, 612, 633, 641, 642, 643, 644, 656, 665, 712, 714, 715, 726, 735, 1207, 1208, 1237, 1241, 1242, 1243, 1404
Franciszek (4 X): I. 316, 735, 895, 974, 1139, 1140, 1141, 1480, 1688, 1939, 1940, 1941; II. 198a; III. 1969; IV. 37 (odpust)
Gall (16 X): I. 1631
Gereon (10 X): I. 77
Gertruda (17 III): III. 1234p
Gordian i Epimach M (10 V): I. 1609
Gotard (5 V): I. 313, 941
Grzegorz Pp (12 III): I. 100, 751, 879; III. 320, 351, 390, 865; IV. 98 (odpust), 317 (odpust)
Helena (kilka dat do wyboru): III. 351
Hieronim (30 IX): I. 94; III. 2018, 2019
Idzi (1 IX): I. 213, 249, 268, 832, 1180, 1181, 1336, 1434, 1626, 1842
Jadwiga Wdowa (15 X): I. 698, 859, 860, 946, 1685, 1721, 1848, 1862, 1894; III. 5, 78, 351, 550, 806, 903; IV. 37 (odpust)
Jakub Ap (25 VII): I. 59, 63, 70, 125, 144, 344, 763, 830, 857, 970, 971, 1055, 1240, 1241, 1242, 1334, 1431, 1519, 1590, 1778, 1824, 1825, 1847; II. 198a, 1859, 1884; III. 269, 473, 562, 815, 861, 1111, 1202, 1203, 1258, 1281, 1303, 1313, 1387, 1396, 1507, 1551, 1885
Jakub Ap (1 V) zob. Filip i Jakub
Jan Ap i Ew (27 XII): I. 348; III. 15, 317, 357, 667, 815, 852, 1234, 1272, 1913; IV. 317 (odpust), 1272 (msza)
-Za Murami (Ante Portam Latinam, 6 V): I. 372
Jan Chrzciciel: -Narodzenie (24 VI): I. 9, 26, 62, 122, 158, 211, 551, 572, 573, 575, 586, 587, 712, 760, 761, 779, 780, 942, 1032, 1095, 1204, 1206, 1234, 1235, 1290, 1406, 1426, 1428, 1551, 1585, 1660, 1783, 1836, 1906; II. 423, 433 (post festum), 440, 463, 637, 1081 (post festum), 1164, 1176, 1311, 1435, 1529, 1583, 1673, 1752, 1826, 1829, 1836, 1894, 1935, 1983, 1992; III. 5, 135, 174, 188, 254, 415, 463, 471, 536, 549, 667, 671, 740, 856, 915, 1086, 1087, 1250, 1396, 1526, 1631, 1638, 1656, 1738, 1872, 1885, 1995, 1997, 2018, 2019; IV. 98 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust);
-Ścięcie (Decollatio, 29 VIII): I. 553, 785, 892, 923, 1213, 1523, 1561, 1562, 1594, 1595, 1718, 1791; IV. 317 (odpust)
Jan Jerozolimski zob. Jan Chrzciciel p. III
Jan i Paweł M (26 VI): I. 212, 261, 663; III. 37; IV. 37 (odpust)
Jedenaście Tysięcy Dziewic zob. Dziewic Jedenaście Tysięcy
Jerzy (23 IV): I. 661, 726, 804 (i Wojciech), 918, 1125, 1511, 1582, 1730, 1967; II. 408; III. 135, 286, 311, 420, 475, 480, 488, 549, 554, 966, 1436, 1539, 1655, 1849, 1889; IV. 317 (odpust)
Juda zob. Szymon i Juda
Katarzyna Dz i M (25 XI): I. 176, 229, 445, 557, 668, 770, 810, 864, 1113, 1340, 1392, 1414, 1572, 1693, 1810, 1858, 1916, 1953; II. 1639; III. 98, 141, 227, 245, 286, 361, 402, 403, 530, 630, 698, 710, 732, 838, 903, 915, 966, 976, 1268, 1276, 1323, 1300, 1330, 1344, 1457, 1517, 1609, 1610, 1633, 1664, 1672, 1693, 1885, 1903, 1929, 1935, 1978, 2018; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 1664 (odpust, dzień dedykacji kościoła)
Kilian i Towarzysze M (8 VII): I. 132, 1725
Klara (12 VIII): III. 1235, 1328, 1487, 1852
Klemens (23 XI): I. 32, 901, 1975
Kosma i Damian (26/27 IX): III. 320, 390
Krzysztof (25 lub 27 VII): III. 1989
Krzyż Św.: III. 292, 346, 351, 628, 954, 981, 1043, 1087, 1148, 1234p, 1385, 1830; IV. 37 (odpust), 1241 (msza), 1999 (msza);
-Podwyższenie (Exaltatio, 14 IX): I. 55, 173, 833, 1247, 1248, 1390, 1527, 1687; II. 420, 506; III. 1425; IV. 98 (odpust), 317 (odpust);
-Znalezienie (Inventio, 3 V): I. 758, 1130, 1402; IV. 98 (odpust), 317 (odpust), 2006
Lampert M (17 IX): I. 162, 973, 1270, 1478,
Leonard (6 XI): I. 203, 1926, 1973, 1974
Ludmiła (16 IX czy 10 XI?): III. 1396
Łazarz (17 XII): III. 1303, 1313 Łucja Dz i M (13 XII): I. 19, 105, 222, 700, 1186, 1441, 1442, 1484, 1485, 1533, 1794, 1845, 1998; IV. 37 (odpust), 317 (odpust)
Łukasz Ew (18 X): I. 27, 678, 1299, 1528, 1633, 1924, 1925, 1970, 1971, 1972; II. 2021; IV. 1655
Maciej Ap (24 II): I. 75, 483, 707, 1315, 1349, 1707, 1767, 1797, 1850; II. 1243, 1610; III. 1238, 1763, 1774
Małgorzata Dz (13 VII): I. 133, 152, 576, 611, 645, 714, 715, 782, 921, 1044, 1045, 1046, 1047, 1173, 1212, 1589, 1768; III. 206, 286, 335, 465, 667, 786, 903, 1254, 1578, 1610, 1638, 1693, 1885; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust)
Marcin Bp (11 XI): I. 67, 87, 129, 174, 206, 255, 332, 334, 392, 488, 592, 593, 760, 809, 837, 897, 898, 927, 951, 952, 1112, 1142, 1271, 1377, 1413, 1531, 1571, 1635, 1747, 1748, 1828, 1844, 1849, 2008; II. 47, 67, 68, 82, 87, 97, 92, 113, 116, 120, 122, 126, 415, 416, 449, 491, 510, 513, 556, 557, 563, 566, 577, 592, 603, 637, 675, 676, 688, 696, 763, 796, 1086, 1125, 1128, 1135, 1136, 1156, 1165, 1176, 1204, 1205, 1212, 1227, 1228, 1229, 1238, 1245, 1258, 1259, 1260, 1261, 1267, 1269, 1271, 1286, 1293, 1321, 1323, 1338, 1372, 1375, 1377, 1383, 1384, 1390 (post festum s. Martini), 1402, 1405, 1409, 1417, 1438, 1441, 1456, 1457, 1496, 1512, 1515, 1519, 1538, 1547, 1548, 1557 (płatnośa), 1557 (początek 14-letniej wolnizny), 1568, 1570 (in octava s. Martini), 1576, 1609, 1621, 1639, 1657, 1659, 1661, 1663, 1698, 1748, 1994, 1706, 1714, 1753, 1757, 1766, 1770, 1771, 1782, 1886, 1909, 1911, 1929, 1942, 1966, 1973, 1982, 1991, 1992, 1994, 1997, 2007, 2015; III. 465, 472, 518, 568, 865, 954, 1084, 1357, 1659, 1885; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 1267 (anniwersarz z mszą in crastino s. Martini), 1719 (kardynał tytułu Ś. Marcina in Montibus), 2017, 2019
Marek Ew (25 IV): I. 120, 155, 156, 365, 430, 431, 432, 566, 603, 822, 1544; IV. 1655
Marek Pp (7 X): I. 769
Maria Magdalena (22 VII): I. 1005, 1054, 1333, 1430, 1669, 1757, 1823; III. 29, 53, 118, 119, 219, 351, 465, 466, 479, 488, 504, 506, 509, 524, 554, 697a, 714, 865, 938 (Magdalena), 1214, 1254, 1345, 1387, 1396, 1425, 1584, 1619, 1625, 1630, 1782, 1870, 1873, 1913; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust)
Maria Panna (NMP): III. 1, 6, 7, 29, 33, 71, 78, 140, 155, 160, 166, 204, 219, 285, 286, 335, 351, 393, 409, 410, 512, 579, 631, 637, 638 (NMP ad Ortum), 682, 737, 740, 767, 939, 940, 989, 1003, 1120 (Maria Większa; NMP de Populo [del Popolo]), 1126, 1179, 1191, 1229, 1234, 1254, 1272, 1277, 1282, 1303, 1313, 1330, 1338, 1340, 1349, 1354, 1372, 1385, 1388, 1396, 1403, 1408, 1412, 1413, 1431, 1432, 1443, 1451, 1452 (Maria Większa), 1453, 1474, 1476, 1493, 1495, 1497, 1509, 1512, 1513, 1518, 1519, 1557, 1568, 1578, 1592, 1606, 1609, 1610, 1633, 1628, 1648, 1654, 1671, 1672, 1698, 1699, 1719, 1723 (Nemus S. Marie), 1724, 1734, 1735, 1736, 1757, 1765, 1778, 1821, 1826, 1837, 1858, 1865, 1872, 1882, 1885, 1888, 1894, 1897, 1901, 1909, 1915, 1923, 1929, 1935, 1939, 1957, 1963, 1965, 1969, 1975, 1978, 1989, 1995, 1999; IV. 37 (in quatuor festivitatibus), 78 (msza), 317 (odpust), 550 (godzinki), 668 (msze), 710 (odpust), 717 (msza za dobroczyńców: -wyjątkiem świąt NMP), 737 (msza), 1120 (polecenie duszy NMP), 1214 (msza), 1241 (msza), 1272 (msza), 1281 (officia), 1254 (msza), 1300 (msza), 1330 (msza), 1536 (msza), 1460 (officium), 1578 (msze), 1642 (polecenie duszy NMP), 1655 (j.w.), 1729 (divina officia in festivitatibus omnibus), 1766 (msza), 1882 (msze i kazania w święta maryjne), 1886 (msza codzienna), 1891 (msza codzienna), 1895 (msza codzienna), 1908 (msze), 1912 (msza), 1913 (donacja), 1920 (msza codzienna), 1922 (j.w.), 1928 (j.w.), 1930 (j.w.), 1931 (j.w.), 1935 (msze), 1969 (msza codzienna), 1976 (msza), 1978 (msza), 1989 (msze), 1995 (divina officia), 1996 (msza), 1999 (msza), 2001 (polecanie duszy NMP);
-Narodzenie (Nativitas, 8 IX): I. 86, 172, 262, 331, 482, 679, 716, 734, 856, 945, 1008, 1009, 1058, 1108, 1109, 1135, 1182, 1183, 1245, 1246, 1294, 1337, 1477, 1525, 1526, 1627, 1729, 1736, 1743, 1792, 1793, 1826, 1897; II. 551, 679, 1086, 1090, 1456, 1753; III. 361, 1323, 1457, 2017; IV. 477 (odpust), 1664 (odpust);
-Nawiedzenie (Visitatio, 2 VII): I. 608, 609, 610, 642, 643, 644, 713, 762, 829, 851, 890, 943, 944, 1003, 1004, 1034, 1035, 1037, 1038, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1099, 1172, 1208, 1236, 1292, 1387, 1855, 1913, 1951, 2003, 2020; III. 1577, 1870, 1873; IV. 1664 (odpust);
-Oczyszczenie (Purificatio, 2 II): I. 83, 126, 183, 283, 307, 308, 564, 705, 932, 959, 960, 961, 1012, 1013, 1280, 1312, 1346, 1382, 1397, 1494, 1576, 1798, 1799, 1999, 2006; II. 1250, 1279, 1382 (dominica post Purificacionem), 1897; IV. 477 (odpust), 1664 (odpust);
-Ofiarowanie (Praesentatio, 21 XI): III. 1609, 1610, 1633, 1672, 1693;
-Poczęcie (Conceptio, 8 XII): I. 240, 376, 669, 681, 699, 839, 1341, 1483, 1954, 1955; IV. 1664 (odpust);
-Wniebowzięcie (Assumptio, 15 VIII): I. 164, 186, 314, 416, 526, 589, 677, 765, 766, 767, 854, 1134, 1269, 1373, 1409, 1463, 1464, 1521, 1557, 1675, 1676, 2002; II. 449, 491, 510, 563, 637, 696, 767, 1140, 1212, 1384, 1462, 1557, 1663, 1855, 1930, 1940, 1941, 1955, 1966, 1992; III. 465, 667, 903, 966, 1238, 1268, 1296, 1354, 1574, 1816, 1853, 1880, 2018, 2019; IV. 477 (odpust), 668 (msza de Assumptione BV), 1238 (msze de Assumptione BMV), 1519 (ulica w Kaliszu), 1664 (odpust), 2018 (msza);
-Zwiastowanie (Annuntiatio, 25 III): I. 72, 359, 383, 407, 817, 938, 1018, 1451; III. 865; IV. 477 (odpust), 1664 (odpust)
Marta (19 I): IV. 317 (odpust)
Martynian zob. Proces i Martynian
Mateusz Ap i Ew (21 IX): I. 139, 163, 529, 858, 1249, 1479, 1744; II. 1566; III. 1763, 1774
Maurycy i Towarzysze (22 IX): I. 1375, 1711
Męczenników Dziesięa Tysięcy (22 VI): III. 561, 966, 978, 1282
Michał Archanioł (29 IX): I. 18, 110, 169, 214, 239, 391, 614, 615, 786, 1138, 1296, 1298, 1376, 1410, 1596, 1630, 1745, 1746, 1808; II. 27, 521 (niedziela przed M.), 579, 588, 732, 760, 789, 796, 1079, 1089, 1094 (Archanioł), 1127 (poniedziałek po M.), 1134, 1213, 1312, 1340, 1372, 1374, 1529, 1567, 1592, 1635, 1661, 1690, 1862, 1897, 1924, 1925, 1927, 1961, 1962, 1963, 1964, 2001; III. 74, 78, 98, 189, 347, 404, 465, 466, 479, 484, 524, 1087, 1238, 1300, 1660, 1741, 1837, 2018, 2019; IV. 37 (odpust), 317 (odpust), 414 (odpust), 1300 (msza w poniedziałek po M.), 2018 (msza)
Mięsopust zob. Zapusty
Mikołaj Bp (6 XII): I. 56, 165, 227, 650, 718, 812, 902, 1440; II. 707, 732, 739, 741, 1208, 1280, 1348, 1381, 1695, 1995; III. 78, 202, 206, 240, 286, 333, 361, 465, 487, 488, 512, 676, 740, 976, 978, 1096, 1133, 1234, 1238, 1254, 1268, 1277, 1296, 1325, 1330, 1338, 1375, 1408, 1550, 1578, 1689, 1719, 1724, 1726, 1727, 1729, 1734, 1735, 1736, 1752, 1754, 1757, 1760, 1763, 1767, 1770, 1771, 1772, 1773, 1774, 1778, 1788, 1789, 1821, 1826, 1844, 1854, 1859, 1860, 1863, 1865, 1867, 1874, 1878, 1879, 1881, 1882, 1884, 1885, 1886, 1891, 1895, 1900, 1901, 1903, 1919, 1920, 1922, 1926, 1927, 1928, 1930, 1931, 1932, 1933, 1935, 1938, 1940, 1941, 1942, 1946, 1947, 1948, 1949, 1952, 1953, 1955, 1961, 1962, 1969, 1970, 1971, 1972, 1974, 1976, 1977, 1978, 1980, 1993, 1995, 2019; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust), 1908 (msze środowe), 1920 (ulica), 1940 (ulica), 1941 (ulica), 1953 (ulica), 1973 (ulica), 1978 (ulica)
Młodziankowie (Innocentes, 28 XII): I. 1216, 1831
Modest zob. Wit
Narodzenie NMP zob. Maria Panna
Nawiedzenie NMP zob. Maria Panna
Niedziela: -Cantate Domino: I. 141, 1325, -Circumdederunt me: I. 774, 987, 1313 (dominica Septuagesimae), -Domine ne longe: I. 675, 847, -Esto mihi: I. 1383, -Factus est Dominus: I. 1516, 1861, 1875, -Gaudete in Domino (trzecia Adwentu): I. 449, -Invocavit me: I. 88, 210, 218, 275, 401, 427, 460, 600, 656, 657, 688, 723, 800, 844, 934, 1016, 1079, 1155, 1193, 1194, 1223, 1224, 1281, 1498, 1644, 1645, 1646, 1839, -Iubilate Deo: I. 171, 342, 727, 821, 1510, 1879, -Iudica me Deus: I. 256, 725, 816, 846, 1228, 1358, 1359, 1760, 1804, 1812, 1980, 2014, -Laetare Ierusalem: I. 195, 406, 634, 689, 691, 724, 751, 775, 803, 911, 912, 1019, 1020, 1226, 1227, 1353, 1356, 1421, 1505, 1506, 1541, 1580, 1581, 1649, 1766, 1945; II. 1633, 1865; -Misericordia Domini: I. 287, 694, 755, 756, 1197, 1322, 1874, 1961, 1962, 1963, -Oculi: I. 137, 148, 294, 405, 633, 801, 802, 936, 937, 990, 1082, 1124, 1283, 1318, 1350, 1351, 1352, 1384, 1502, 1579, 1811, 1820, 1881, 1899, 2011, -Omnes gentes: I. 853, -Omnia que fecisti nobis: I. 368, -Palmarum, Ramis Palmarum: I. 142, 185, 464, 709, 913, 1160, 1229, 1959, -Populus Syon: I. 1829, -Quasimodo geniti: I. 276, 602, 636, 819, 1024, 1025, 1321, 1364, 1813, 1946 (zob. też Conductus Pasche), -po Epifanii: I. 198, 381, 795, 1537, -po Jakubie: I. 971, 1674, -po Janie Chrzcicielu: I. 575, -po Nawróceniu św. Pawła: I. 629, 630, -po Scholastyce: I. 706, -przed Filipem i Jakubem: I. 1230, -przed Michałem Archaniołem: II. 521, -przed Oczyszczeniem NMP: I. 283, -przed Narodzeniem Pańskim: I. 618, -Reminiscere: I. 119, 286, 349, 402, 601, 658, 659, 660, 845, 877, 935, 989, 1081, 1157, 1257, 1348, 1448, 1449, 1539, 1647, 1787, 1851, 1929, 1936, -Salus populi: I. 1809, -Trójcy Św. (Trinitatis): I. 21, 61, 124, 131, 157, 412, 778, 885, 1166, 1167, 1199, 1264, 1265, 1266, 1289, 1458, 1501, 1785, 1815, -Veni et ostende: I. 130, -Vocem iocunditatis: I. 696, 882, 1259, -w oktawie św. Marcina: I. 837, 1691; -singulis diebus dominicis: IV. 317 (odpust)
Obrzezanie zob. Chrystus
Oczyszczenie NMP zob. Maria Panna
Ofiarowanie NMP zob. Maria Panna
Otylia Dz (13/14 XII): III. 1609, 1610, 1633, 1693
Pascha zob. Chrystus
Paweł Ap: -Nawrócenie (Conversio, 25 I): I. 30, 54, 182, 199, 228, 358, 629, 630, 687, 704, 1078, 1153, 1309, 1311, 1575, 1756, 1833, 1837, 1917; -zob. Piotr i Paweł
Paweł M zob. Jan i Paweł
Pentecoste zob. Duch Św. -Zesłanie
Piotr: -Katedra (22 II): I. 632, 2010; -Piotr w Okowach (Ad Vincula, 1 VIII): I. 71, 226, 831, 1006, 1100, 1176, 1177, 1427, 1782, 1806, -zob. Piotr i Paweł
Piotr i Paweł Ap (29 VI): I. 16, 42, 64, 91, 93, 98, 113 (bez Pawła), 154 (bez Piotra), 189, 204, 237 (bez Pawła), 278, 280, 312, 330, 525, 574 (bez Piotra), 639, 640, 641, 676 (?), 828, 1033, 1036, 1171, 1207, 1237 (bez Pawła), 1268, 1291, 1332, 1429, 1553, 1586, 1619, 1621, 1661, 1663, 1770, 1771, 1772, 1773, 1781, 1805 (bez Pawła), 1911; II. 75 (bez Pawła), 576 (bez Pawła), 1156 (bez Pawła), 1234, 1278, 1387, 1673; III. 4, 6 (bez Pawła), 7 (bez Pawła), 37, 118 (bez Piotra), 119 (bez Piotra), 200 (bez Pawła), 219 (bez Piotra), 282 (bez Pawła), 292 (bez Pawła), 346 (bez Pawła), 674, 903, 978, 981 (bez Pawła), 1003, 1076 (bez Pawła), 1116, 1143 (bez Pawła), 1148 (bez Pawła), 1387, 1549 (bez Pawła), 1699, 1767, 1860, 1865, 1885, 1913, 1935, 1974, 1980, 1993; IV. 37 (odpust; bez Pawła), 75 (sankcja ich klątwy), 317 (odpust), 409 (sankcja ich gniewu), 477 (odpust), 662 (sankcja ich gniewu), 1120 (polecenie duszy Piotrowi i Pawłowi), 1281 (officia divina), 1733 (odpust), 1762 (datum apud Sanctum Petrum), 2017 (denar św. Piotra)
Poczęcie NMP zob. Maria Panna
Proces i Martynian (2 VII): I. 82, 208, 247
Prokop Opat (4/5 VII): III. 1396
Prokulf (?): III. 1361
Pryska Dz (18 I): I. 1255, 1898
Quadragesima zob. Wielki Post
Quatuor Tempora zob. Suche Dni
Remigiusz i Towarzysze (1 X): I. 191, 315, 328
Rogationes zob. Dni Krzyżowe
Sewer Bp (22 X): I. 1412
Scholastyka Dz (10 II): I. 364, 674, 706, 962, 1800, 1865
Sebastian zob. Fabian i Sebastian
Seweryn Bp (23 X): I. 46, 291, 1060
Stanisław Bp i M (8 V): I. 190, 290, 327, 339, 408, 776, 994, 995, 996, 1131, 1323, 1324, 1611, 1853, 1919, 1920, 1979; II. 1406; III. 286, 317, 351, 740, 989, 1014, 1070, 1189, 1229, 1408, 1577, 1592, 1872, 1885, 1969, 2017, 2019; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 1120 (polecenie duszy Stanisławowi), 1436 (grób w Krakowie)
-Przeniesienie (Translatio, 27 IX): I. 614, 1297, 1960; III. 317; IV. 317 (dzień dedykacji kościoła), 317 (odpust)
Stefan Pp i M (2 VIII): I. 31; III. 1120 (de Pinia de Vrbe)
Suche Dni (Quatuor Tempora): II. 1413, 1425, 1486, 1663, 1693, 1763, 1767, 1785, 1816, 1854, 1863, 1878, 1879, 1891, 1895, 1901, 1908, 1915, 1919, 1920, 1922, 1923, 1928, 1931, 1938, 1942, 1946, 1947, 1948, 1949, 1971, 1972, 1979, 1993; IV. 1537 (msza za zmarłych), 1578 (termin mszy okresowej), 1605 (termin mszy okresowej), 1732 (anniwersarze)
Sylwester (31 XII): III. 1120
Sykstus (6 VIII): I. 1461,
Sylwester (31 XII): I. 743, 1444, 1637,
Szczepan M (26 XII): I. 74, 903, 1830, 1965; III. 78, 227, 245, 865, 1276, 1509, 1885, 1999; IV. 98 (odpust), 317 (odpust)
-Znalezienie (3 VIII): I. 1101, 1795
Szymon i Juda (28 X): I. 192, 205, 486, 530, 577, 578, 666, 924, 925, 926, 1061, 1062, 1843; II. 405; III. 978, 1789
Środa Popielcowa, Popielec (Cineres): I. 7, 24, 159, 160, 187, 1154 (caput Jeiunii), 1222, 1603, 1643, 1871; II. 777
Śródpoście (Methefaste): I. 1422, -zob. też Wielki Post
Świerad: III. 254
Tomasz Ap (21 XII): I. 288, 393, 536, 670, 813, 1067, 1215, 1342, 1343, 1415, 1534, 1769; II. 584
Tomasz Kantuaryjski (29 XII): I. 1011,
Trójca Święta I. zob. niedziela Trójcy Św. (Trinitatis); II. 1342, 1369; III. 78, 279, 550, 737, 978, 1254, 1321, 1323, 1372, 1457, 1550, 1698, 1837, 1867, 1909, 1912, 1988; IV. 317 (odpust), 737 (msza), 1241 (msza), 1254 (msza)
Trzech Króli zob. Chrystus -Epifania
Tyburcjusz i Walerian M (14 IV): I. 112, 1704
Tyburcjusz M (11 VIII): I. 1734, 1735, 1841
Tymoteusz Bp M (24 I): I. 1742
Urban Pp i M (25 V): I. 361, 967, 998, 1981, 1982, 1987; II. 1208
Urszula (21 X) -zob. też Dziewic Jedenaście Tysięcy: III. 351
Wacław (28 IX): IV. 37 (odpust), 98 (odpust)
Walenty M (14 II): I. 33, 108, 1122, 1123, 1314, 1538, 1602, 1801, 1977; III. 1272 Walerian zob. Tyburcjusz i Walerian
Wawrzyniec M (10 VIII): I. 476, 764, 1007, 1102, 1103, 1104, 1244, 1411, 1462, 1520, 1556, 1807; II. 1351, 1498, 1644; III. 133, 443, 465, 519, 755, 855, 865, 989, 1056, 1622, 1872, 1885; IV. 37 (odpust), 98 (odpust), 317 (odpust)
Wielki Piątek (Parasceve): I. 1161; IV. 317 (odpust)
Wielki Post (Quadragesima): I. 286, 1802; II. 401, 404, 407, 1772 (in medio Quadragesime), 1773 (in medio Quadragesime), 1865 (in medio Quadragesime), 1926 (super medium Quadragesime)
Wincenty M (22 I): I. 198a, 1864; III. 224; IV. 37 (odpust)
Wit, Wit i Modest (15 VI): I. 2, 585, 664, 826, 1031, 1201, 1517, 1789, 1822, 2012; II. 587 (Wit), 1695 (Wit)
Witalis M (28 IV): I. 138, 515, 1027
Wniebowstąpienie zob. Chrystus
Wniebowzięcie NMP zob. Maria Panna
Wojciech Bp i M (23 IV): I. 1, 143, 150, 151, 168, 179, 188, 225, 265, 295, 296, 297, 513, 514, 757, 804 (i Jerzy), 917, 940, 1026, 1085, 1086, 1097, 1198, 1258, 1367, 1453, 1454, 1455, 1584, 1606, 2016, 2017; II. 463, 519, 1156, 1235, 1309, 1395, 1637, 1695; III. 188, 227, 245, 286, 351, 402, 403, 465, 488, 554, 667, 946, 989, 1014, 1070, 1111, 1189, 1276, 1578, 1672, 1714, 1725, 1734, 1735, 1885, 1993, 2017, 2019; IV. 98 (odpust), 737 (msza), 736 (sigillum s. Adalberti), 1120 (polecenie duszy Wojciechowi), 1225 (sigillum), 1344 (nazwa wzgórza w Poznaniu), 1493 (prebenda w kolegiacie w Kaliszu), 1993 (msza);
-Przeniesienie (Translatio, 20 X): I. 270, 441, 665, 861, 1827, 2021; II. 420 (w oktawie Translacji)
Wszyscy Święci (1 XI): I. 102, 301, 616, 950, 1339, 1482, 1529, 1598, 1690, 1726, 1816, 1901; III. 300, 465, 466, 484, 648, 737, 978, 1282, 1372, 1377, 1403, 1431, 1432, 1486, 1513, 1584, 1605, 1655, 1837, 1885, 1935; IV. 37 (odpust), 317 (odpust), 477 (odpust), 717 (msze za dobroczyńców: -z wyjątkiem dnia Wszystkich Świętych), 1766 (msza)
Zaduszki (Commemoratio Animarum, 2 XI): III. 1282; IV. 317 (odpust)
Zapusty (Carnisprivium, Mięsopust): I. 799, 1496, 1786, 2015, II. 699, 1246, 1619, 1673, 1795, 1881, 1934, 1977
Zesłanie Ducha Św. zob. Duch Św.
Zmartwychwstanie zob. Chrystus
Zofia (15 V): I. 777, 997, 1608, 1610, 1656; III. 588, 597, 617
Zygmunt M i Król (2 V): I. 1129

Datacja rzymska: 15, 6, 10, 12, 15, 28, 29, 31, 34, 36, 37, 41, 42, 44, 52a, 58, 60, 64, 65, 78, 84, 85, 86, 92, 96, 97, 99, 101, 104, 106, 109, 118, 128, 132, 134, 161, 200, 202, 207, 216, 219, 238, 244, 253, 259, 316, 351, 409, 410, 413, 414, 426, 474, 477, 533, 555, 565, 662, 695, 708, 752, 815, 840, 848, 883, 916, 922, 986, 1388, 1399, 1452, 1719, 1723, 1724, 1728, 1739, 1762, 1870, 1872, 1893
Datacja lunarna: 215, 220, 233, 236, 242, 250, 251, 254, 257, 260, 263, 264, 269, 274, 277, 279, 282, 291, 299, 317, 318, 324, 326, 340, 347, 366, 370, 375, 382, 390, 403, 404, 415, 420, 425, 428, 439, 440, 442-444, 447, 448, 450, 459, 461-463, 465, 466, 470-472, 474, 475, 478-481, 484, 485, 487, 489, 490, 511, 512, 516, 518, 519, 524, 527, 528, 532, 535, 547, 548, 554, 556, 579, 583, 588, 590, 638, 690, 697a, 710, 717, 722, 729, 733, 736, 738, 741, 750, 768, 781, 797, 808, 823, 825, 827, 834-836, 838, 849, 852, 855, 862, 865-867, 878, 880-882, 886, 889, 891, 893, 894, 899, 914, 928, 947-949, 951, 953-955, 958, 966, 968, 969?, 975, 977, 978, 1010, 1017, 1056, 1057?, 1059, 1063-1066, 1068, 1076, 1080, 1083, 1084, 1092-1094, 1096, 1110, 1111, 1114, 1118, 1120, 1133, 1136, 1137, 1143, 1152, 1156, 1158, 1159, 1170, 1174, 1178, 1179, 1184, 1196, 1202, 1203, 1205, 1209, 1210, 1214, 1225, 1232, 1233, 1238, 1267, 1284, 1286, 1300, 1302, 1310, 1313, 1316, 1317, 1326, 1330, 1335, 1338, 1344, 1345, 1347, 1354, 1355, 1357, 1361, 1368, 1370-1372, 1378, 1389, 1396, 1398, 1401, 1403-1405, 1407, 1408, 1416, 1432, 1433, 1435, 1436, 1446, 1447, 1450, 1457, 1459, 1460, 1472-1474, 1476, 1486-1488, 1492, 1493, 1495, 1497, 1499, 1500, 1503, 1504, 1507-1509, 1513, 1518, 1524, 1530, 1536, 1543, 1549, 1550, 1563-1570, 1573, 1577, 1578, 1583, 1588, 1591, 1592, 1599, 1604, 1605, 1607, 1612, 1620, 1622, 1624, 1628, 1629, 1632, 1638, 1642, 1648, 1654, 1655, 1662, 1664, 1670-1673, 1686, 1689, 1694-1697, 1699, 1727, 1741, 1765, 1817, 1821, 1838, 1866-1869, 1873, 1876, 1882, 1883, 1885, 1887-1889, 1896, 1900, 1904-1908, 1912, 1918, 1935, 1937, 1958, 1969, 1978, 1989, 1993, 1995-1997, 2009, 2013, 2019

Wykaz niełacińskich słów pospolitych

Uwzględniono tylko wyrazy pospolite, nie będące częścią skłądową nzw miejscowych lub fizjograficznych, które występują w indeksie głównym. Nie uwzględniono polonizmów, które przyjęły się w polskiej łacinie średniowiecznej. Indeksowano tylko łacińskie dokumenty zachowane w całości, nie uwzględniono nowożytnych polskich streszczeń, podobnie i dokumentów zachowanych tylko w polskim nowożytnym przekładzie.

arcybiskup 296
barć 140, 592, 987, zob. też dzienie
bartodziej 984, 1966
białoskórnik 1222
bielawa (pastwisko) 1077
binduga 1229
blanki 935
błonie 984, 1615
błoto 912, 1121, 1409
borek 1580
bóbr 68
bród 70, 556, 925, 1430
brzeg 699, 1627
brzoza 1222
buda 819
budniczka 819
budnik 819
chart 1853
chojna 935, 1301
chromota 1246
cienki 1212
ciosna 1531
czapnik 1592
ćwiartka 819
ćwierć 1637
ćwiertnia 943, 984
dań 26, 27, 45
darń 1291
dąbrówka 23
dielmi (= palis et trabibus) 809
dłoń 907
dokonywać 1937
dostawa 1880
drgubica 964, 987
drożysko 971
drzeć 1222
dwa 1627, 1637
dziedzictwo (= haereditas) 1426
dzienie (barć) 1212
folować 1370
folusz 147, 1370
frower (jatka mięsna) 1125
gaczni (nemora) 83
gaj 406, 1837
gajony (gajony sąd) 1141
gajowe 696
garbarz, garbary 1615
garbować 1637
gerada 783
geschacht (= depactatus) 896
gieślarz 1637
godne (danina) 105
gon 210
gonitwa (w gonitwę) 339
gość 2019
gotowy 1592
góra 728
grab 935
granica 1213
grobla 467, 675, 693, 1634
groda (= structura) 21, 168
grodziszcze 155
handwerk 1537
handwerkmistrz 851
hełm 1225
jarz 806
jaz 68, 122, 163, 186, 317, 350, 681, 749, 1212, 1853
kamień (kamień łoju) 1165
kąt 68
kąty 984
kierz (szady kierz) 675
klep (=sieć) 1430
klepanie (= levatio) 701
klepnica (sieć) 1212
kłomia (sieć) 1212, 1557
kmieć 1243
knaflak 1637, knaflówka 1637
kneziek 1590
kołowrót 925, 1430
koły 311
koniec 1627
kopiec 434, 441, 614 (węgielny), 675, 725, 818, 897, 907, 1294, 1301, 1409, 1531
korzec, Turkowski korzec 2015
korzecznik 1140
krowa 1
krowne 1992
kubek 1655
kurdwan 1637
lantwójt 49, 722, landwójtostwo 1616, 1652
las 935, 1301
laska 818
leśny 1212
lęd (w lędziech) 935
los 1123
łąciec (= więcierz?) 1593
łąka (łęg?) 592
łęg 1661
łowisko 592
łój 1165
małdrat 1853
mały 1409
marlica 1637
marszałek 714
meszne 1324
miara 311, 850
miecz? 140
miejskie 984
mielcuch 592
młyn 296 (arcybiskupi)
młynica 179
młynisko 179
mniej (co jest mniej) 819
morga 149, 383, 416, 491, 510, 676, 897, 1212, 1456, 1557
mostne 26, 27, 45, 198 (mostowe)
mrzeża (sieć) 68
mrzost (sieć) 155
na ukrow 978
nacios 1531
nagórny 911 (nagórny staw)
najem 1307
najemnik 1640
naprawny (= inductor) 1658
nart 925, 1430
narzaz 6, 9, 10, 17, 18, 21, 26, 27, 29, 31, 38, 40, 45, 48, 210, 224
niewód 510
niwa, wielka niwa 140, 1557
obiadne, obiedne 339, 1992
obkowany (koń) 1642
oboczne (obroczne?) 1020
obora 1663, oborne 192
oczocht (= kanał) 819
odnoga 725
ogród (= merica) 851, (= hortus) 984
około (wokół) 984
olszyna 1077, 1849
omiecina 1291
opole 6, 10 (opolna krowa), 17, 18, 26, 27, 31, 38, 40, 45, 65, 105, 224
ortyl 144, 161, 1260
osika 725, 1222
oskard 359
osnowa 1592
ostrów 68, 987, 1531, 1606
ostrzambicz (= falangare, otaczać) 463
otsieczenie (= poena sorcialis) 851
pacht 1966
pal 725
panew 592
parobek 2010
pasieka 592
pastuszy (sąd) 1309
pastwa, płona p. 984, 1576
piekarne 105
piła 432
piwo 1637
pleśniwy (p. koń) 1127
płony 984, 1576
płosa 2015
podgródek zob. pogródek
podkomorzy 645
podle (= koło) 1849
podwoda, podwody 10, 635, 642, 643, 1548, 1637, 1700
podworowe 6, 7, 9, 10, 17, 18, 20, 21, 26, 27, 29, 31, 38, 40, 45, 105, 224
pogródek 679, 1991 (podgródek)
pokup (= poena) 765
polepszenie 984
poradlne 18, 20, 29, 40, 105, 339, 408, 491, 566, 603, 609, 637, 836, 876, 1009, 1623, 1992
posag 1018, 1119, 1138, 1299, 1329, 1572, 1698, 1956
postronek 1592
postrzygalnica 1128
pośledni 70
powic 1456
powołowe 10, 17, 20, 26
powód (danina) 18
powóz 7, 9, 10, 17, 21, 26, 27, 29, 31, 38, 40, 45, 48, 105, 224
pół (połowa) 179
prawidlny (człowiek) 800
pręt 185, 980, 1250
progon (pogoń?) 21
próg 679
przekupień 819
przekupka 819
przeorać (= perarare) 696
przerośl 1531
przewłoka (sieć) 749, 1430, zob. też przywłoka
przewód 6, 9, 10, 17, 18, 21, 26, 27, 29, 31, 38, 40, 45, 48, 105, 131, 210, 1700
przewóz 6
przewspacznica 1634, zob. też wspacznica
przędza 1592
przydatki (do roli) 416
przydziałki (do roli) 1372
przyjechać 1728
przypowiadać się 1658
przysąd 800
przysiężne 339
przystępować 1658
przywłoka (sagena) 186, 258, 510, 853, 879, 925
puszcza 2015
puścina (= sors hereditatis, spuścizna) 1175
puścina (desertum) 243
rama 1592
ratuski (=homo praetorialis) 1128
rok 959
rokita 725
rola 1627
rozbijać 1295
rozejść się (=contraire) 1060
rozsiekać 1311
rów 147, 1627, 1639
ruda (=molendinum forafodiendi) 964
rybitwa 491
rybnik (staw) 1639
rynna 1235
rynsztyn 1637
rżana (rżana mąka) 1140
samica (ciek wodny) 897, 1634, 1661
sążeń 925, 1430
schader 907
sep 359
siedlisko 1621,
skład (=depositorium) 515
skop 1663
słępnica 135, 149, 163, 186, 350, 374, 491, 537, 566, 603, 676, 879, 925, 1430, 1593, 1837
smolnica (= vasa picis) 819
smug 406, 725, 971, 1410
sokół 6, 26, 27, 45
sokole 65
sorcz? 1637
sosna 1301
sprzączka 1637
stado 392, 851, 1853
staje 806 (= iuger), 1553 (= stadio)
stan 45
stanie (= locum seu statio) 1222
starościna 216
stary 1627, 1913
staw 699, 800, 907, 911, 1241, stawowy brzeg 1627
stawidło 679
stawisko 163
stępa (walkmol) 521
stodoła 1460
stołowe 1302, stołowy 1358
stopa 907
stronne 1992
stróża 6, 7, 9, 10, 17, 18, 21, 26, 27, 29, 31, 38, 40, 45, 48, 66, 105, 224
struga (na strudze) 1913
struga 1212, 1661
strzelec 1640
studnia 1913
swój 1627
szady 675 (szady kierz)
szarwark 1537
szczotka 1592
szefelgeld 1128
szos 1358, 1506, 1661, 1663
sztuka 1637
ściegna 984
średzkie (prawo) 177
świadek 959
targ 1663
targowe 26, 27, 40, 45, 851, 945, 1201, 1235, 1243, 1663, 1668
tłuczony 1402
toń 725
topola 725
towar 819
tragarski 1637
trawnik 1627
trzy 1627
uchwała 1222, 1663
ugór 806
ujazd (= limitatio) 907
ujście 725
ukazywać 1637
w poprzek 1301
waga 851
walkmol, walkmyn (stępa) 147, 521, 944
walne 105
wały 935, 1849
wat (sieć) 116, 1837
ważnica 1128
wbijać 1728
weweritz 45
węda 1593
węgielny 614 (kopiec), węgielnik 1634
wiano 973, 1138, 1329, 1636
wiec (sąd) 987, 1141, 1430, wiecowy (sąd) 1309
wiecne 156, 267, 510, 577, 637, 1621
wielki 1557
wieprzowe 1853, 1992
wiertel 819, 964, 1663
wierzch 1627
wierża (sieć) 537 zob. wyrża
więcierz 174, 566, 787, 925, 1430, 1593
wkup 249, 1013, wkupić (się) 1853, 1914
włók (sieć) 510, 1593
włóka 267, 339, 902, 1601
woda 1627
wojenne 1853
wojewoda (Mołdawii) 1369
wojewodzi 588
wojna (= expeditio) 575
wolnik (= liber) 1222
wolny 1663
woźnica 997, 1637
woźny 732
wspacznica 1121, 1580, zob. też przewspacznica
wstecz 818
wychodzić 1880
wyclić 1013, 1288, 1646, wyclenie 1444
wyderkaf, na wyderkaf 865, 978, 985, 993, 1135, 1227, 1258, 1261, 1269, 1271, 1293, 1298, 1314, 1321, 1323, 1348, 1374, 1392, 1424, 1457, 1512, 1538, 1541, 1698, 1980, 2007, 2023
wygorzały 971
wyiścić 1374
wylewać 1627
wyrża 116
wysługa 1637,
wywiarować 1013, 1546, 1646
wyżeł 1853
wyższy 1222
wzdawać (= resignare) 707, 1571
zabrodnia 676, 749, 787, 925, 1430
zachodźca 1127,
zagon 763, 1627, 2015
zagroda 67, 851,
zagrodnik 851,
zajastka (sieć) 1430,
zajeżdżać 1430,
zakład 1121,
zakrawać (= incidere) 1637,
zapowiedni 935 (zapowiedni las)
zaprawiać 1121,
zapust 339, 402, 699, 1358, 1553, 1571, 1576
zastaw 1341
zator 1250
zawity 959 (zawity rok)
zytwynye? 147
żałować 1766
żyto (= bladium) 984

Indeks nazw geograficznych, osób i instytucji

Hasłami w indeksie są nazwy geograficzne w brzmieniu ustalonym w komentarzach (przypisach rzeczowych) do dokumentów. Inne wersje nazw pojawiają się w indeksie (jako hasła główne lub odsyłaczowe) tylko wówczas, gdy w przypisach rzeczowych nazwy nie objaśniono, także wówczas, gdy objaśniono ją błędnie - te ostatnie przypadki opatrzono także odpowiednią uwagą i zazwyczaj odesłaniem do Erraty.
Osoby umieszczone zostały pod miejscowościami, z których pochodziły, pod przydomkami (nazwiskami), ewentualnie - z braku tych elementów - pod imionami. Są to hasła podstawowe, grupujące informacje o wszystkich wystąpieniach danej osoby (w różnych rolach). W przypadku ludzi piszących się z różnych miejscowości, pod każdą odnotowujemy wzmianki jej dotyczące, łącząc je odsyłaczem 'zob. też'. Odsyłacze takie mają zawsze charakter obligatoryjny, informując o tożsamości osób (lub obiektów). Natomiast odsyłacze: 'por.' mają tylko charakter pomocniczy, sugerując szukanie dodatkowych informacji. Osoby umieszczano również pod miejscowościami, w których pełniły one funkcje lub piastowały godności; dla ułatwienia orientacji podano i tam numery dokumentów (przy bardzo licznych wzmiankach przytoczono, dla oszczędności, tylko pierwszy numer z dodatkiem 'n.' - następne: owych następnych szukać już trzeba w haśle podstawowym). Tylko w przypadku nieznanych skądinąd duchownych parafialnych oraz zakonników poprzestajemy na podaniu informacji o nich w hasłach dotyczących miejscowości parafialnych i klasztornych, nie tworząc już odrębnych haseł pod odpowiednimi imionami.
Tytuły obszerniejszych haseł, a niekiedy i ich części, wyróżniono drukiem majuskulnym. Tam też zastosowano podział informacji wedle następującego układu: I. Właściciel i jego przedstawiciele; II. Topografia (także przedmieścia); IIIa. Władze miasta i ustrój miejski, IIIb. Mieszczanie, IIIc. Ludzie pochodzący z miasta, IIId. Żydzi; IV. Kościół i jego funkcjonariusze; V. Ziemia, województwo, powiat itp. oraz urzędy z nimi związane; VI. Inne (np. cło). W mniejszych hasłach zachowujemy następującą kolejność: obiekty (fizjograficzne, budynki itp.), właściciele, Kościół, sołtysi i chłopi.
Liczby oznaczają numery dokumentów. Numery z dodatkiem 'p' (np. 1234p) informują, że dana osoba występuje tylko w przypisie.

Abraham, postać biblijna 1624
Abramowice w z. sier. 2020
Adam kan. gnieźn. 106, 120
Adam kan. pozn. 75
Adam kan. pozn. 75; zapewne ident. z kantorem pozn. 91, 93
Adam kan. pozn., joannita, pleban od Św. Michała w Poznaniu 189
Adam prep. rudzki 206, 226
Adam syn Ligaszcza 148, por. Rękawczyn
Adam świadek przy star. gen. Wlkp. 349
Adamierz zob. Niedamierz
Alba Julia, m. w Siedmiogrodzie: -bp Wilhelm 259
Aleksander kan. gnieźn. i scholastyk wiślicki 125
Aleksander książę litewski zob. Witold
Aleksander książę mazowiecki, bp-elekt trydencki, prep. gnieźn. 1059, 1068
Aleksander kustosz gnieźn. 60, 72
Alet, w południowej Francji: -bp Piotr 1120
Alsáni Walentyn bp Pécs (Pięciokościołów) na Węgrzech 259
Altenberg k. Kolonii, opactwo cystersów 89
Ambron Mateusz, kleryk diecezji Morinnen we Francji, sekretarz Jana bpa Morinnen 1435
Ambroży kan. pozn. 137
Ambroży kapelan księcia Przemysła I 9; być może ident. z klerykiem, ojcem Filipa, Jakuba, Mikołaja, Jaśka 31
Amera, niezident. miejscowość w Niemczech: -Henryk pleban w Lebberkem 1120
Andryczek zapewne z Pyzdr 221
Andrzej 1361
Andrzej 1892
Andrzej chor. płocki 224
Andrzej (Andrzejek) dworzanin Władysława Jagiełły 1154, 1164, 1166
Andrzej dziekan wrocł. 5
Andrzej kan. pozn. (1333 r.) 113
Andrzej kan. pozn. (1369 r.) 227
Andrzej kan. pozn. (1240 r.) 4
Andrzej klan kal. zob. Bnin
Andrzej klan zbąski 1751
Andrzej kncl. pozn. 137; może ident. z adiak. Andrzejem z Chojnicy
Andrzej pisarz konsystorza gnieźn. i wik. katedry gnieźn. 1883
Andrzej pkncl. abpa gnieźn. 1254
Andrzej pleban w Winnejgórze, wik. katedry pozn. 1670
Andrzej pokojowiec królewski (z Lubina?, z Łubna?, Malechowski?, Poniatowski?) 1154
Andrzej prep. pozn. 137
Andrzej syn Piotra kleryk diecezji Liége i not. publ. 1632
Andrzej wik. katedry gnieźn. 1564, 1565, 1655, 1656, pleban od Św. Trójcy w Gnieźnie 1565, 1656, pisarz Jaśka z Czechla 1655
Andrzej wik. katedry pozn. 1210
Andrzej (Zaremba) kncl. książęcy 26, 27, 48, adiak. kal. 27, bp pozn. 64, 75, 78, 82, 1670
Andrzej z O. zob. Opalenica
Anglia, sukno 1857
Anna Cylejska królowa polska, żona Władysława Jagiełły 437, 550, 570, 633, 635, 642, 643, 662, 1003, 1171, 1207, 1241
Antoni kantor pozn. 75
Anweil, Jan von, komtur w Świeciu 910
Apostolska Stolica zob. Rzym
Apostoł Paweł zob. Lubanie
Aquile Insula zob. Orli Ostrów
Arcugowo k. Witkowa 1622: -Dobiesław 1066, zob. też Jarząbkowo
Arkembold klan kal. 9, wda gnieźn. 18, wda kal. 19, 21, 22
Arkuszewo k. Gniezna 463; -Hanuszek zob. Gniezno, mieszczanie
Arles, m. we Francji: -abp Piotr 254
Arnesano, we Włoszech: -Bertrand audytor papieski 516
Arnold brat Mikołaja 255
Arnold kan. pozn. 525
Arnold syn Hapka (z Gniezna?) not. publ. 487, 519, adwokat w konsystorzu gnieźn. 729
Asyż: -kościół NMP in Porciuncula 414
Awinion, m. we Francji 216, 238, 244
B[...], zapis nazwy uszkodzony: -Andrzej 759
Babice k. Kazimierza, w z. łęcz. 1165, 1285
Babimost, m. w pow. kościańskim 1306, 1464, 1489; -tenuta 847, tenutariusz Piotr Korczbok z Trzebawia 847, 1020, 1306; -zamek 1464, 1489; -pleban Bogusław 1959
Babin k. Wrześni 227, 978; -Dziersław 930, 935, 1308, zob. też Murzynowo; -Tomasz 1475
Babki k. Poznania 434
Baborowo (Baworowo) k. Szamotuł 581: -Jarand Baworowski 851; -Mikołaj Baworowski, zapewne brat Jaranda 581, 694, 739, 851, 925, 933, 960, klucznik w Osiecznie 949, zob. też Binino
Bacha, niezident. obiekt k. Człopy 271
Badlin jez. k. Czarnkowa (obecnie jez. Bąblino) 131
Balhorn (?) Rother prokurator Kurii Rzymskiej 516
Balice k. Krakowa: -Mikołaj klan radomski 1548, zob. też Ossolin
Balice na Kujawach: -Mikołaj kleryk 1872
Balster (dziś Biały Zdrój) k. Kalisza Pomorskiego 199
Banów k. Krotoszyna 763
Banwering Czabel sługa bpa lubuskiego 1686
Baran Marcin wik. u NMP w Kaliszu 1885
Baranowo k. Poznania: -sołtys Godzisław z dziećmi Michałem, Pawłem i Niedziałką 189
Baranów k. Pleszewa: -Wojciech 514
Baranów w woj. sandom.: -Jakub Baranowski 1034, star. łęcz. 1580
Barchlin k. Śmigla: -Andrzej brat Sędziwoja 1076; -Mszczuj 70; -Sędziwój brat Andrzeja 1076
Barchołdek (dziś Brzeźniak) k. Człopy 2
Barcinek k. Pobiedzisk: -sołtys Chwał, łąka Olsze 392
Bardo k. Wrześni 1114; -Andrzej syn Andrzeja z Koszanowa, brat Mikołaja z Gogółkowa, Michała z Czacza i Janusza z Brzozogaju 186; -Jan Bardzki 1258; -Michał Bardzki 784, zob. też Graboszewo; -pleban Wojciech 1114
Barney Jan, not. Kamery Apostolskiej 1435
Barnim V książę słupski 408
Barszów k. Lubina na Śląsku: -Jakusz i Frącek 1744, 1746
Bartkowice w z. sier.: -Marcin kan. kruszwicki 1993
Bartłomiejowice k. Krotoszyna 1913
Bartochów w z. sier.: -Andrzej syn Wierzbięty not. publ. 1316, 1507
Bartodzieje k. Stawiszyna: -Mikołaj Bochnek 1589, por. Bochnek
Bartoluski Mikołaj sołtys (gdzie?) 671
Baszek Godzisław kustosz pozn. 16
Baszków k. Zdun, por. Poczkouo
Bautzen zob. Budziszyn
Bawar Konrad rycerz 59
Baworowski zob. Baborowo
Bawół, ostrów k. Goliny 198a
Bazyleja, m. w Szwajcarii 1361, 1388, 1399, 1542, 1555; -sobór 1279, 1361, 1365, 1373, 1378, 1388, 1399, 1459, 1542, 1555, 1563-1567, 1569, 1599, 1654, 2001
Bażyński Jan 1428
Bąkowa Góra w z. sier.: -Zbigniew Bąk klan rozpierski 884, 890
Beala zob. Czarna Struga
Bechcice w z. łęcz.: -Klemens podstoli łęcz. 1580; -Świętopełk wda łęcz. 58
Bedlno k. Sochaczewa na Mazowszu: -Piotr Rpiszka 272, klan wiślicki 372, star. opoczyński 1781
Belęcin k. Zbąszynia 1121
Belęcin Stary k. Krzywinia 1347
Belkala, niezident. osada k. Opatówka 129
Bełki, las i młyn k. Mogilna 225
Bełszewo na Kujawach: -Jarand Pomian syn Mikołaja, pisarz abpa gnieźn. 212, 219, kan. gnieźn. 234, 238, 250, 265-267, 270, 274, kan. płocki i łęcz. 238, kustosz gnieźn. 281; -Mikołaj ojciec Jaranda 1761
Benedykt (Bieniek) kan. gnieźn. 101, kustosz gnieźn. 120, 128, 135, 138
Benedykt prep. bożogrobców w Gnieźnie 135, 269, 270, oficjał gnieźn. 269, 270
Benešov, m. w Czechach: -Franciszek dziekan wrocł. 1817
Benewent, m. we Włoszech: -abp Noger 37
Benewice k. Pyzdr 294, 315, 316; -Arnold 294; -Katarzyna 315; -Przybysława 316
Beniamin syn Beniamina Zaremby, brat Wacława 59
Beniamin (Zaremba) syn Wawrzyńca, ojciec Bieniamina i Wacława 9, 86, klan i sęd. gnieźn. 2, wda pozn. 21, 41, 59
Benice k. Krotoszyna 177, 1527; -lokacja miasta 177; -Paszek klan gnieźn. 177, 183, 192, wda pozn. 210, 214, 218, 1749
Beo Jan pleban w Kwieciszewie 442
Berlinek k. Żnina: -miejsce zw. Wielkie Żale 156; -sołtys Andrzej syn Przybysława 156
Bernard oficjał w Kamieniu 854, 910
Bernardini Marcin abp Korfu 1361
Berwołd klan kal. 47, 58
Beszczowicze w diecezji krak.: -Mroczek kleryk 516
Będków w z. sier.: -Adam kan. pozn. 1094, 1391, kan. gnieźn. 1129, 1455, 1457, 1549, 2022
Będlewo k. Stęszewa 675; -Będlewski 716; -Bieniak syn Wawrzyńca 675, 1289 (pieczęć 52), 1298, stolnik pozn. 1393, chor. pozn. 1669, 1680; -Jan syn Sędziwoja 1289 (pieczęć 51); -Mikołaj syn Wawrzyńca 610, 650, 675, jego synowie 675; -Przedpełk syn Wawrzyńca 675; -Sędziwój syn Wawrzyńca 675, 1289 (pieczęć 50-51), 1298; -Wawrzyniec brat Jana z Łodzi 675; -Wichna żona Wawrzyńca 675; -Wojciech kan. pozn. 227, adiak. pozn. 280, 283, 321, 323, 332, 335, 336, 345, 346, 371, 434, wik. gen. pozn. 321, 323, 335, 336, 345, 346; -Wojciech syn Wincentego kan. pozn. 1876
Będzieszyn k. Ostrowa: -Mikołaj 316
Biała Góra, wzniesienie k. Chowanowa 971
Biała (która?): -Przedbór i Mikołaj 599
Biała w z. wiel.: -Wierusz 615
Biała, struga, dopływ Prosny 47
Białków Kościelny k. Koła: -pleban Jaczek 738
Białokosz k. Pniew 102, 209, 853; -jez., łąka Wyrzkowiec 853; -tenutariusz Mikołaj z Żydowa 853; -sołectwo 853, -dziedziczki sołectwa Małgorzata i Katarzyna wdowa po Piotrze Wacie (por. Głuponie i Kosiczyn) i Pawliku synach Bożydara 853, -sołtysi Bartłomiej i Marek 853, -ławnicy wymienieni imiennie 853
Białożewin k. Żnina: -sołtys Waldo syn Bogusza z Piotrowic 128
Białucha Mikołaj zob. Michałów
Bianca, Ugolino de, abp Splitu 259
Bidgoscza (tzn. z Bydgoszczy?) Jan 235
BIECHOWO k. Wrześni 227; I. -Janusz syn Mikołaja (także z Nowego Miasta) klan biechowski 177, 197, 198a, 199, 236; -Mikołaj brat Wincentego z Długiego, ojciec Janusza, Mikołaja i Wincentego, klan biechowski 105, wda pozn. 119, wda kal. 131, 136, 159, 160, 197, zob. też Dębno; -Mikołaj syn Mikołaja scholastyk pozn. 208, 225, 227, 265, kan. gnieźn. 225, 265, zob. też Nowe Miasto; -Wincenty syn Mikołaja (ojciec Janusza Furmana z Mchów i Zaniemyśla oraz Macieja Kota z Dębna), klan śremski 192, klan gnieźn. 197, 199, 210, 214, 236, 1738, zob. też Nowe Miasto; IV. -pleban: Andrzej 1996, Jan 1054, (tenże?) Marszałek 1114; V. -klan: Janusz z Biechowa i Nowego Miasta 177, 197, 198a, 199, 236, Jurek (Jerzy) Jerzy z Kwiatkowa i Lutyni 600, 637, 1848, 1900, Mikołaj z Biechowa 105, Mojek 1761, Stanisław ze Skarszewa 1434, 1647, Świętomir z Rozdrażewa 58
Biecz, m. w Małopolsce 1477; -klan Domarat z Kobylan 973, 1104, 1128
Bieczewo k. Wrześni 406
Bieczyny k. Czempinia 675; -Tomek syn Anny ze Srocka Wielkiego 1501, 1515; -Wawrzyniec 1501
Biedrzychowic Jakub (może syn Fryderyka z Čakovic?) 67
Bieganin k. Raszkowa: -Spytek 1332
Bieganowo k. Środy 816, 1396; -Jarosław 816, 1574, jego żona Przechna 1574
Bieganowo k. Wrześni 406; -Barnaba chor. kal. 294, 315, 316; -Dzierżek 1753, 1761, skarbnik pozn. 294, chor. pozn. 315, 328; -Łaszcz brat Mikołaja i Piotra 406, 1080; -Mikołaj brat Łaszcza i Piotra 406; -Piotr (Pietrasz) brat Łaszcza i Mikołaja 364, 406, 1914
Biel Henryk zob. Błeszno
Biela k. Ślesina 1175; -Dobroszka 759; -Olbracht 1175
Bielatów, ostrów k. Goliny 198a
Bielawa, łąka w Goraninie k. Gniezna 23, 252
Bielawy k. Janowca: -Andrzej (i z Padniewka) 301, 441; -Czesław bratanek Tomasza 441; -Mikołaj (i z Padniewka) 1015; -Tomasz stryj Czesława 441
Bielawy k. Poznania 1604; -Abraham syn Jury 1956; -Jura 723, 1956, zob. też Chojnica; -Wincenty Czuryło syn Jury 1085, 1289, 1381, 1604, zob. też Złotniki; -Wojciech syn Jury zob. Psarskie
Bielawy w z. łęcz.: -Stanisław kan. gnieźn. 1455, 1457, 1606, 2016-2018; -Wojciech Pustułka kan. gnieźn. 350, 375, 420, 443, 472, 519, 549, 603, 863, 940, 975, 1129, scholastyk łęcz. 420, 472, 549, 603, 863
Bielawy, zapewne k. Pakości 940
Bielczewo k. Konina: -Jan i Wojciech 1493
Bielewo k. Lubinia 1325; -Andrzej syn Stanisława alt. w Krzywiniu 1325
Bieniasz 834
Bieniaszowice (Biskupice Smolane) k. Kalisza: -sołtys Andrzej Smolka 95 Bieniek kustosz gnieźn. zob. Benedykt
Bieniszewo k. Kazimierza Biskupiego: -sołtys Mikołaj 825
Biernatki (Biernacice) k. Kalisza: -Franciszek 936; -Świętosław Biernacki 1693, zob. też Kalisz, mieszczanie; -Ubysław 1589p
Bierzglin k. Wrześni: -Jan ojciec Boguchwała z Jankowa klan kal. 235, 236, 287, 294, 311, 1749, 1753
Bierzwienna k. Kłodawy w z. łęcz.: -Jan 709; -pleban Andrzej 1137
Bierzwiennik, odnoga Noteci pod Drezdenkiem 947-949
Bierzwnik w Nowej Marchii: -klasztor cystersów 1723, 1739, opat 1723
Biezdrowo k. Wronek: -pleban (Mikołaj) Słupek ze Studzieńca 977, 1371, 1372
Binino k. Ostroroga (por. Byenino): -Mikołaj Baworowski 694, 851, 925, 933, zob. też Baborowo
Biskupia Gać, grobla w okolicach Trzemeszna 580
Biskupic Tomasz pleban w Janczewie 1887
Biskupice (które?) 194
Biskupice Dłużyńskie k. Śmigla: -sołtys 804
Biskupice k. Byczyny na Śląsku 231
Biskupice k. Nowego Sącza w Małopolsce: -Paweł Złodziej, miecznik krak. 1038, klan małogojski 1462
Biskupice k. Pobiedzisk 1236
Biskupice k. Środy i Giecza 1284
Biskupice Ołoboczne k. Ostrowa Wlkp. 1992; -sołtys Michał Piekarski 1992
Biskupice Smolane zob. Bieniaszowice
Biskupiec Jan przeor prowincji polskiej dominikanów 717, bp chełmski 1003, 1006, 1009, 1207, 1208, 1235, 1237, 1241-1243, 1270, 1328, 1342, 1351, 1353, 1965
Biskupiec k. Gniezna i Rogowa: -młyn abpa na Wełnie 296, 303
Biskupin k. Żnina 97, 361, 676; -jeziora 676; -sołtysi Krystyn i Mateusz 97
Blanse jez. 1721 Bledzew k. Skwierzyny 86; -opactwo cystersów 947-949, zob. też Zemsko
Blida (zapewne z pozn. rodziny mieszczańskiej): -Maciej kan. pozn. 250, 280, 335, 357, 371, 448, 466, 479, 525, 563, 589, 1876, not. publ. 357; -Michał kan. pozn. 488, 525, 560, 563, 640, 685, 744, 746, 771, 775, 791, 792, oficjał pozn. 685, 702, 775, 744, 746, 771, 791, 792, 1876, oficjał i wik. gen. biskupa pozn. 719, 720, 745
Blizanów k. Stawiszyna: -pleban 1335, plebani Wawrzyniec 1499, Krzesław i Piotr 1628
Blizbor komes, być może syn Piotra z Detlebowic 20
Bliżyce k. Skoków: -Niemierza 568, 706, 851, 1853, zob. też Kiszewo i Krężoły; -Trojan 568
Blonicze, zapewne Bojnice k. Środy 978
Błaszki (Błaszkowice) w z. sier. 1726; -Wojciech 1512; -pleban Maciej brat wójta w Stawie 1774
Błażej kan. pozn. 4
Błażejewo k. Bnina 1378, 1504; -gródek 935; -Andrzej ojciec Jana, Mikołaja i Wyszoty 935, 1289 (pieczęć 48), 1378, 1504; -Jan syn Andrzeja 1504; -Małgorzata żona Andrzeja 935; -Mikołaj Błażejewski sęd. pozn. 131, 145, 183; -Mikołaj syn Andrzeja 1504; -Wyszota syn Andrzeja 1504
Błeszno k. Częstochowy: -Henryk Biel kan. gnieźn. 297, 340, 347, 443, 463, 516, 519, 549, 566, 577, 603, 940
Błociszewo k. Śremu 455; -Jan 1193, 1194, 1337; -Mikołaj klan santocki 455, 572, 588, 601, 693, 694, 713, 724, 753, 757, sęd. pozn. 804, 821, 845, zob. też Brodnica; -kościół 1337
Błotnica k. Przemętu 608, 633, 662; -sołtys 633, 662, sołtys Paweł 674
Błożyno, wieś na gruntach której powstało m. Golina 198a
BNIN, m. w pow. pyzdrskim 1504, 1620; I. właściciele 1432: -Andrzej (w komentarzu określony jako Borkowic, zob. Errata) brat Wincentego, klan kal. 159, 179, 210, 214; -Andrzej brat Jana, Piotra i Wojciecha, pisarz królewski 1336, bp pozn. 466p, 1447, 1452, 1473, 1475p, 1477, 1497, 1504p, 1534, 1536, 1553, 1571, 1577, 1588, 1602, 1620, 1621, 1629, 1630, 1638, 1643, 1644, 1661, 1673, 2020; -Jan brat Andrzeja, Piotra i Wojciecha 763, 1504, 1620, miecznik pozn. 1258, 1289 (pieczęć 17), 1298; -Mikołaj (potem ze Stęszewa) brat Piotra 1620; -Mirosław kan. pozn. 314 (może raczej Mirosław z Grąblewa?); -Piotr brat Mikołaja 763, 1042, 1138, klan gnieźn. 1207, 1258, 1288, 1289 (pieczęć 31), 1298, 1423, 1478, 1501, 1538, 1620; -Piotr brat Andrzeja, Jana i Wojciecha 1504, 1620; -Wincenty (w komentarzu błędnie: z Koszanowa, zob. Errata) brat Andrzeja, kncl. abpi 92, 96, adiak. gnieźn. 99, 101, 104, kantor gnieźn. 106, dziekan gnieźn. 120, 128, 138, 142, 143, 150, 154-156; -Wojciech (potem ze Śmigla) brat Andrzeja, Jana i Piotra 753, 1504, 1620; IIIc. -Andrzej wik. katedry pozn. 466, 524; -Piotr syn Wawrzyńca not. publ. 1158, 1159, 1170, 1347, 1378, 1399, 1401, 1472, 1499, 1509, 1591, 1622, 1689, 1697; -Stefan syn Marcina not. publ. 318; IV. -kościół 1432, 1620; -pleban: Andrzej 1378, 1504, Mikołaj Pieczykabat 1504 (zob. też Poznań, mieszczanie); V. -klan: Filip z Sobótki 1768, Mrokota 18, 31
Bobrek k. Oświęcimia zob. Strzelicz Piotr
Bobrowniki k. Ostrzeszowa w z. wiel. 210
Bobrowniki k. Wągrowca 222, 1301
Bobulczyn k. Ostroroga: -Sędziwój 856
Bochnek Stanisław wik. kolegiaty w Łęczycy 1495; por. Bartodzieje
Bochnia, m. w woj. krak. 1958; -celnicy 198; -żupy 162, 198; -Piotr Bochner zob. Kalisz, mieszczanie
Bochwinus (odczyt niepewny) kan. 996
Boczków k. Kalisza (por. Poczkouo) 727
Boduszewo k. Murowanej Gośliny 1305; -sołectwo 1305
Bodzeporowice k. Kłecka: -Jan 741; -Katarzyna zob. Żerniki; -Michał 1526; -Mikołaj 1299
Bodzewo k. Gostynia 1544
Bodzęta abp-elekt gnieźn. 1762, abp gnieźn. 281, 285, 291, 295-297, 303, 438, 1764, 1765
Bodzęta dziekan gnieźn. 420, 443, 451, 474, 480, 481, 485, 486, 519, 549
Bodzęta dziekan krak., kan. gnieźn. (poźniejszy bp krak.) 120, 124, 128
Bodzęta klan giecki 26, por. Lubrza
Bodzęta łowczy gnieźn. 19
Bodzęta stolnik gnieźn. 9
Bogdałów k. Turku w z. łęcz. 738, 1061
Bogdanka rzeka i młyn zob. Poznań
Bogoria Jarosław zob. Skotnicki
Boguchwał dziekan pozn. 113, 137, 164
Boguchwał kantor pozn. 4
Bogucice k. Stawiszyna: -Wyszota 1332
Bogucice k. Szadka w z. sier.: -Bodzęta 1580
Bogumił pisarz grodu pozn. 264, por. Gryżyna
Bogumił podstoli inowr. 139
Bogumił wda pozn. 9
Bogumił Wielki komes 21, może ident. z komesem Bogumiłem 68
Bogumiłek 670
Bogumiłowice w Małopolsce: -Michał klan lubelski, ojciec Jana z Czyżowa 523, 656; por. Czyżów; -Paweł sęd. krak. 1916
Boguniewo k. Rogoźna 1128, 1557
Bogusław (Boguta) wicekustosz i alt. gnieźn. zob. Wylatowo
Bogusław adiak. uniejowski i kan. gnieźn. 109 Bogusław Domaradzic pkom. pozn. 2, 38, klan Ujścia 28, 38, sęd. kal. 49, 54, 65
Bogusław IX książę szczeciński i słupski 1363
Bogusław syn Jarosta 1704
Bogusław syn Wawrzyńca (por. Łekno), prep. szpitala Św. Ducha pod Poznaniem 697a, 723, 752, 881, 914, 968, 969, 1205, 1389, 1473, 1509, 1591, 1662, wiceoficjał pozn. 1389, 1509
Bogusz (z Turska) klan krzywiński 381
Bogusza pkom. pozn. 9
Bogusza sęd. pomorski 73
Boguszkowo w Małopolsce: -Krystyn pcz. sandom. 1342
Boguszyn k. Nowego Miasta nad Wartą 405
Boguszyn k. Śmigla: -pleban 1259
Boguta zob. Bogusław
Bogwidze (Sowina-Bogwidze) k. Kalisza 774; -Maciej mąż Katarzyny, brat Jakusza plebana w Skulsku 774
Bojanice k. Osiecznej 1482
Bojanowo (dziś Bojanowo Stare) k. Śmigla 59; -Andrzej 1075, 1112, 1119, 1246, wicewda w Kościanie 1322
Bojenice k. Rogoźna: -Jan 1966 Bojnice k. Środy zob. Blonicze
Bokowo k. Zdun 5
Boksice k. Waśniowa w woj. sandom. 1285
Bolcanus Marinus kardynał 326
Bolechowo k. Murowanej Gośliny 1179; -Michał sołtys w Starczanowie 525
Bolechówko k. Murowanej Gośliny 1179
Bolesław Pobożny książę wlkp. 6-11, 13-15, 17, 18, 20-23, 63, 74, 252, 270, 586, 1614, 1706, 1707; żona zob. Jolanta
Bolesławiec, m. nad Prosną w z. wiel.: -zamek 170, 224
Bolewice k. Lwówka 851
Bolonia 662, 1435; -opactwo benedyktynów Św. Prokula, opat Bartłomiej z Reggio 1361
Bondemino: -Jan pleban w Modrzu 718
Boniewo na Kujawach: -Mikołaj łowczy brzeski 743; -Stanisław stolnik brzeski 743
Bonifacy VIII papież 555 (może chodzi o Bonifacego IX?), 986
Bonifacy IX papież 326, 351, 409, 410, 413, 414, 426, 428, 442, 444, 451, ante 463, 465, ante 466, ante 473, 473-475, 477, 480, 481, 485, 505, 507, 516, 519, 524, 528, 532, 534, 555 (może chodzi o Bonifacego VIII?), 562, 565
Bonikowo k. Kościana 1112, 1525, 1649
Bonin, sołectwo wsi Winiary k. Poznania 488
Bonisshicze: -Marcin 328
Borek Maciej zob. Osieczna
Borek nad Wartą, k. Gorzowa 947-949
Borek syn Sławobora kan. gnieźn. 295-297, 340, 347, 350, 420, 443, 485, 516, 519, 526, 549, 566, 577, 603, kan. pozn. 339, 367, 369, 371, 525, 563, wik. i oficjał pozn. 367, 369, 371
Borek zob. Zdzież
Boreta syn Sędziwoja 33
Borganie (Borzygniew na Śląsku: Maciej stryj Piotra Temchina 1830
Bork Henryk poseł krzyżacki 1247, 1248
Borkowic Andrzej zob. Bnin
Borkowic Maciek star. Wlkp. 151p, por. Wezenborg Fredhalm
Borkowic Mikołaj pleban od NMP w Kaliszu 579
Borkowo k. Pyzdr 328
Borków Stary k. Kalisza: -Stefan 1647p, por. Rola; -kościół, sołtysi Hartrat i Goczałk 14
Borngraber Jan pisarz oficjała pozn. 263, alt. w katedrze pozn. 264, not. publ. 279, pisarz kapituły pozn. 280, kan. pozn. 280, 304, kan. i oficjał pozn. 306, 330, 332, 337, 338, 341, 353, 354, 357, wik. gen. pozn. 352, 357
Borowiec (Borowy Młyn), młyn k. Gniezna, u ujścia Bystrzycy do Krępy 787, 1526; -młynarz Jan 787
Borowo k. Czempinia 804; por. Borówko
Borowo k. Gołańczy 940
Borowo zob. Worowo
Borowskie (Zborowskie) w z. sier.: -Jakub syn Jana kleryk 1493
Borów k. Opatówka: -sołtysi Marcin i Stanisław z Cieni 876
Borówka k. Błonia na Mazowszu 78
Borówko k. Czempinia 1482, por. Borowo k. Czempinia Borsnicz, śląska rodzina rycerska: -Herman kan. wrocł. 1817; -Henryk kan. wrocł. 1817; -Jan bp lubuski 1893; -Konrad ze Zdun 1817; -Mikołaj scholastyk wrocł. 1817
Borszowice k. Jędrzejowa w Małopolsce: -Mikołaj Róża brat Zawiszy, kuchmistrz królewski 1559, 1686, 1695; -Zawisza pkom. królowej 1686, 1695
Boruchowo k. Rogoźna: -Tomal 1966
Borucin k. Pleszewa 911; -Piotr 1589
Borucin k. Zaniemyśla 197: -Jan 1231
Boruja k. Zbąszynia 1121
Borujski Młyn (Borujka) k. Zbąszynia 1121
Boruta kan. pozn. 75
Borysławice k. Kłodawy w z. łęcz.: -Mikołaj Jastrzębiec pkom. łęcz., ojciec Wojciecha 514; -Ścibor wda łęcz. 1241, 1242, 1996; -Wojciech Jastrzębiec prep. pozn. 1036 1142, 1210, 1236, 1237; -duchowny Mikołaj 1286
Borzejewo k. Środy 493; -Bodzęta 493, zob. też Chłapowo
Borzujewski (z Borzejewa?) Stanisław zob. Poznań, mieszczanie
Borzygniew zob. Borganie
Borzykowo k. Pyzdr 1520, 1532
Borzysław adiak. pozn. (późniejszy abp gnieźn.) 75
Borzysław k. Grodziska: -Henryk 1516
Borzysław kan. pozn. 525
Borzysław kantor włoc. 191
Borzysław klan żoński 28, 38
Boszkowska Góra, wzgórze w Sączkowie k. Śmigla 70
Bośnia, bp Dominik Tobia 259
Bowanchow zob. Bowętów
Bowętów w z. łęcz.: -Teodoryk syn Goworka kleryk 254
Boynch Jan not. publ., kleryk diecezji mogunckiej 1143
Boynek Jan not. publ., kleryk diecezji Münster 1184
Bożacin k. Krotoszyna 1527
Bożacin k. Rogowa 296, 303; -łąki Krasek i Trzciana, młyn na Krępie 296; -sołtys Mikołaj ze Strzyżewa 296
Bożatki k. Stawiszyna: -Strzeszek 1424, 1572
Bożdar ojciec Pawlika 853
Bożejewice k. Kruszwicy na Kujawach 188
Bożejewice k. Żnina: -Sławobór 694; -Sta nisław syn Piotra kleryk 487; -Wojciech 267
Bożęcin k. Krotoszyna: -Mikołaj 996
Bożęta zob. Bodzęta
Braciszewo k. Gniezna: -sołtys Jan 168
Branburg Jan kleryk 588
Brandenburgia 199, por. Nowa Marchia: -margrabia Jan
Bratysława zob. Pożoń
Branica w z. sier. 2016
Brączyn k. Błaszek 1210
Brdene Błoto, bagno k. Łobżenicy 83
Brdzay, być może Brdów k. Przedcza na Kujawach: -bracia Hinczka i Kunat, sołtysi w Wilkowie 575
Brenno, m. i wieś k. Przemętu 1482; -Andrzej por. Zbren; -Przybysław Gryżyński 859, zob. Gryżyna
Brest (z Brześcia?) Wojciech adwokat w konsystorzu pozn. 1405, 2013
Brochocice w woj. lubelskim: -Andrzej marszałek nadworny 824
Brodna k. Łobżenicy 1441; -jez. Czarna Brodna 1441; -sołectwo 1441
Brodnia w z. sier. 709, 944, 1160
Brodnica k. Śremu: -Andrzej 1193, 1194; -Jan 1194; -Jan Goliasz 1164, 1193, 1194, 1289; -Mikołaj sęd. pozn. 813, 1899, zob. Błociszewo; -Paszek chor. kal. 666, zob. Kępa i Landzeni; -parafia 874, wik. Jan 1405
Brodnica, m. w z. chełmińskiej 735
Brodowo k. Środy 978; -Mikołaj 679; -Wojciech 978, 1013
Brody k. Lwówka: -pleban Zbylut z Urbanowa 1060
Broniewice k. Mogilna 258
Broniewo k. Nakła 536; -kościół 536
Bronikowo por. Bronkaw
Bronisław jez. 785, por. Radzyncz
Bronisław kan. płocki i pisarz abpa gnieźn. zob. Strzałkowo
Broniszewo, zapewne k. Nieszawy na Kujawach: -pleban Henryk 1137
Broniszów w woj. sandom.: -Michałek Niedźwiedź pisarz królewski 210
Bronkaw, zapewne Brońsko, może jednak Bronikowo (k. Śmigla) 760
Brońsko k. Śmigla 591
Bródka Jan oficjał gnieźn. 106, 120, scholastyk gnieźn. 120
Bróg Jan zob. Skarszew
Bruchsalla: -Jodok kleryk diecezji spirskiej 1361
BRUDZEW, m. w pow. konińskim 902, 1026, 1206; I. -Jan 206; -Jarand wda inowr. 1161, 1171, 1235, 1241-1243, 1428, 1992, zob. też Grabie; -Jarand (z B.?) dziekan włoc. 1371; -Stanisław dziekan włoc. 1372; -Wojciech syn Jaranda z Grabi 902; II. -folwark 902; -karczmy 206, 902; -młyny 902; -przedmieście 902; IIIb. -Janusz i Szymon bracia (mieszczanie?, kmiecie?) 738; IV. -kościół 206, 708, 768, 902; -pleban Jan Plebanek 708, 738, 750, 768; -wik. Jan Mściszkowic 738; VI. -cło mostowe 902, 1206
Brudzew k. Słupcy: -Jan brat Mirosława, ojciec Niemierzy 1120; -Kiełcz ojciec Jana i Mirosława 232, 1065; -Mirosław syn Kiełcza, brat Jana, wik. i alt. katedry gnieźn. 347, pleban od Św. Michała w Gnieźnie 484, kan. pozn. 801, prep. gnieźn. 1059, 1065, 1068, bp-elekt pozn. 1108p, 1110, 1120, 1124p; -Niemierza z bratem, synowie Jana 1120; -kościół 1120
Brudzew k. Stawiszyna: -Jan Swadźba 992; -Mikołaj 1634 (w komentarzu błędnie odniesieni do miasta Brudzew)
Brudzinek k. miasta Brudzewa 1026
Brudzyń k. Janowca: -Maciej 1358, 1359
Brunkach: -Mikołaj kleryk 1361
Bryl Mikołaj zob. Dobrzec
Bryl Tomisław zob. Gorzycko
Brylewo k. Gostynia 766, 802, 908, 909, 1347; -Mikołaj 1293; -Maciej i Piotr bracia, Michał, bracia Stefan, Wyszek, Wojsław 1347; -kmiecie 1347
Bryski w z. łęcz. 696; -sołectwo 696, 736, sołtys Paweł 696
Brzeg, m. na Śląsku: -Mikołaj zob. Henryków
Brzekiniec k. Rogoźna 1554
BRZEŚĆ Kujawski, m. 90, 96, 132, 153, 408p, 550p, 726, 743, 776, 822, 997, 1027, 1028, 1097, 1153, 1197, 1524; II. -rynek 1524; IIIa. -pisarz miejski Jan z Topoli 1524; IIIb. -mieszczanie Gedeon i Piotr Modista 1524; IIIc. -Jakub duchowny, syn Jana 474, 475, 741, 1010; -Mikołaj pisarz biskupa pozn. 204; -Paweł syn Stanisława not. publ. 1889; -Stefan pleban w Kole zob. Koło; -Wojciech zob. Brest; IIId. -Żydówka Sara 1244; IV. -szpital za murami: -prep. Michał 1524; V. -sąd wiecowy 758, 759, 800; -urzędnicy 1182: -kncl. kuj. Przecław 105; -klan.: Chebda ze Służewa 153, Wojciech z Kościoła 368; -łowczy Mikołaj z Boniewa 743; -miecznik Wincenty z Ostrowa 294; -pcz. Wojsław z Krerów 363; -pkom.: Mikołaj z Woli 127, Wojsław 56; -psęd.: Andrzej z Brzezia 1213, Piotr z Popowa 800; -sęd.: Andrzej z Lubrańca 800, 994, 1097, 1213, Mikołaj z Kościelca 372, 606, 1775, Stanisław z Ostrowa 198a, Wincenty z Długiego 148, 153; -star.: Iwan z Obiechowa 602, Jakub z Koniecpola 743, 800, Piotr Szymonowic z Dębna 84, Przedbor z Koniecpola 153, 182, Sędziwój z Ostroroga 1153, 1245, Tomek z Węgleszyna 1775, 1776; -stolnik Stanisław z Boniewa 743; -wda: Jan 90, Jan z Lichenia 1235, 1241-1243, 1271, 1285, 1288, 1297, 1342, 1352, 1353, 1462, Krzesław z Kościoła 372, Wojciech z Kościelca 177, 198a, 222, 272, 276, Wojciech z Pakości 139, 148, 153
Brześć Litewski 1139
Brzezie k. Gostynia 1576; -sołtys Stefan Teschner 391; -kmieć Surco 130
Brzezie k. Kalisza (część Rajskowa) 1725
Brzezie k. Miłosławia: -sołectwo 121
Brzezie k. Niepołomic w woj. krak.: -Mikołaj marszałek nadworny 1334, 1336, 1548, zob. Wodzisław; -Zbigniew stryj Przedbora z Przechodów, marszałek nadworny 521, 551, 570, 635, 642, 643, marszałek Królestwa 665, 711-714, 776, 780, 803, 824, 831, 844, 887, 994, 995
Brzezie k. Pleszewa 1694; -Dorota matka Jana Lutkowica 1352, 1998; -Jan Lutkowic sekretarz królewski 1352, 1366, kan. pozn. 1391, 1553, 1571, 1620, 1621, 1694, 1998, kan. gnieźn. 1518, 1605, 1606, 1694, 2009, 2016-2018, kantor łęcz. 1694; -Lutek 1976, sęd. kal. 826, 859, 1292; -pleban Mikołaj 1694
Brzezie k. Sompolna (par. Mąkolno) na Kujawach: -Andrzej psęd. brzeski 1213
Brzezie, zapewne k. Brześcia Kujawskiego (par. Wieniec): -Jakub kleryk 1670
Brzeźnica, m. w z. sier.: -mieszczanie 1265
Brzeźno (Człuchowskie) na Pomorzu: -dziedzic Paszek, mieszczanin w Debrznie 670
Brzeźno k. Konina 575
Brzostków k. Żerkowa: -Arkembold ojciec Jana 1743; -Jan syn Arkembolda kantor gnieźn. 863, 940, 965, 1129, 1407, 1416, 1421, 1455, 1493, 1499, 1500, 1507-1509, 1518, 1530, 1543, 1549, 1563-1567, 1570, 1578, 1606, 1622, 1654, 1655, 1995, 2016-2018, 2022, administrator diecezji gnieźn. 1416, 1421, 1436, 1450, 1457, 2006, oficjał gnieźn. 1450, oficjał i wik. gnieźn. 1507-1509, 1518, 1530, 1543, 1549, 1563, 1564, 1570; -Jan młodszy, bratanek Jana kantora, zw. Nepos, kan. gnieźn. 1455, 1457, 1543, 1606, 2016-2018, 2022; -Mikołaj brat Jana młodszego 1564; -Olbracht brat Jana kantora 1491
Brzozogaj k. Kłecka: -Janusz, syn Andrzeja z Koszanowa, brat Andrzeja z Barda, Michała z Czacza i Mikołaja z Gogółkowa 186; -Piotr 1459; -Świętosław skarbnik kal. 294
Brzozogłowy Janusz star. bydgoski 857, 884, 1006, 1033, -jego synowie 1249
Brzyskorzystew k. Żnina 143, 1538; -Bogumił 707; -Grzymek 372; -Jan Słupski 1538; -pleban 425
Buchwald (Gajek) Henryk 1743
Bucz k. Śmigla 70; -Dobiesław brat Wolframa i Wyszomira 674; -Jakub 70; -Jan 821; -Wolfram brat Dobiesława i Wyszomira 674; -Wyszomir brat Dobiesława i Wolframa 674, 731, 1076, 2013
Buda, m. na Węgrzech 1520-1523, 1525, 1532, 1533, 1545, 1547, 1548, 1554, 1556, 1558-1560, 1585-1587, 1590, 1593, 1596-1598, 1600-1602, 1613-1618, 1623, 1626, 1649-1653, 1660, 1664-1669
Budko burgrabia w Koninie 1825
Budziczno w z. sier. 2003
Budziejewo k. Skoków: -Mikołaj Brlok, jego córka Katarzyna i jej mąż Jan syn Świętosława Kępy 1138; -ksiądz Mikołaj prezentowany na plebanię w Mieścisku 1394
Budzisław k. Gąsawy: -Mikołaj Słupek syn Bronisza, kan. gnieźn. 603, 863, 940, 1092 (może chodzi tu jednak o Mikołaja Słupka ze Studzieńca?), 1129, kan. pozn. 829, 889, 928, 943, 951, 977, 978, 1036, 1142, 1236; -sołtys Mikołaj (zapewne bratanek Mikołaja z Dębnicy) 168
Budzisław k. Kleczewa: -Bogusław (Bogusz) 741, 1019, psęd. kal. 1138, 1348, 1359, 1364, 1376, 1430, 1440, 1507p, zob. też Kruchowo; -Butek oraz Jan i Mikołaj jego bratankowie 1348; -Jan 1507
Budziszewo k. Rogoźna 214; -Adam 1646; -Teodoryk 636
Budziszewskie Jez. 1700, zob. Radusz
Budziszyn Materna zob. Kręsko
Budziszyn (Bautzen), m. na Górnych Łużycach: -Jan Stelzer kan. wrocł. 1817
Budziwój psęd. inowr. 148
Bug rzeka 1134
BUK, m. 465, 1011, 1034; II. -dwór bpa 465; IIIb. -mieszczanie 1034; IIIc. -Jakub Bukowski zob. Poznań, mieszczanie; -Jan bakałarz, wik. katedry pozn. 2013; -Maciej syn Pawła not. publ. (alt. w Buku) 1156; IV. -pleban: Mikołaj Pruska 1156, Wojciech z Szamotuł 1568; -wik. 1310; VI. -klucz dóbr bpa 987, 1553
Bukowe Źródło (Buchenborn), niezident. obiekt k. Śmigla 760
Bukowiec Górny k. Przemętu 136, 1482
Bukowiec k. Międzyrzecza: -Henryk Konopka 947
Bukownica k. Krobi 640; -Boguchwał syn Smysława 640; -Jafroszka matka Stanisława, Tomisława i Wojciecha 629; -Konrad i jego córki 640; -Mikołaj por. Koterba; -Pełka syn Smysława 640; -Smysław brat Konrada, ojciec Boguchwała i Pełki 640; -Stanisław (może ident. ze Stanisławem z pobliskiego Szurkowa), Tomisław i Wojciech synowie Jafroszki 629
Bukownica k. Ostrzeszowa w z. wiel.: -sołtys Dromasz 140
Bunino k. Ostrowa: -Budek 1315; -sołtys Maciej 1315
Buntensee w Turyngii: -Fryderyk protonotariusz Henryka I głogowskiego 1718
Burk na Górnych Łużycach (Lorch): -Franciszek 81
Burzenin k. Sieradza: -cło 198
Buszkowo k. Ślesina 759; -Jaszczołd 676, 774, zob. też Ruszkowo; -Laska 759; -Zawisza 2015
Butek sługa kanonika Dobiesława z Morakowa 538
Butek (Budko) wik. katedry gnieźn. 474, 475, 480, 519, 1836, 1908 Byczyna, m. na Śląsku 79
BYDGOSZCZ, m. na Kujawach 139, 259, 666, 857, 1663, por. Bidgoscza; II. -zamek 259; IIIb. -mieszczanin Maciej Żołędowski 857; IIIc. -Grzegorz syn wójta Filipa, not. publ. 1232; V. -ziemia 259; -urzędnicy: -chor. Wojciech Strzała z Kotomierza 857, 1263p; -klan.: Grzymek z Mikołajkowa 552, 751, Maciej 139, 148, Mikołaj Kiełbasa z Tymieńca 1104, 1322, 1328, Tomasz z Pakości 1033, 1038, 1042, 1050; -star. 910, Janusz Brzozogłowy 857, 884, 1006, 1033; -wiceurzędnicy: -wicesęd. Dominik Dziura 857; -wicewda Mikołaj Messzensky 857
Byenino Piotr wik. w Słupi 1156; może pochodził z Binina?
Bylew k. Ślesina: -Wojciech 578
Bylin k. Kostrzyna 338, 511; -Paweł 511
Bystrzyca k. Mogilna 941
Bystrzyca rzeka koło Gniezna 1706; -młyn, młynarz Kunko 1706
Bystrzyca, rzeka, prawy dopływ Wełny 124, 311
Byszew w z. łęcz.: -kmieć Jerzy 738
Byszewo k. Bydgoszczy: -opactwo cystersów, opaci Engelbert 35, Jan 183, Piotr 148
Bytkowo k. Poznania: -Dobrogost 588
Bytom (który?): -Henryk zob. Kalisz, mieszczanie
Bytyń k. Buku 926; -dwór i gródek 926; -Bieniak syn Mikołaja, ojciec Mirosława 601, 770, 926; -Bodzęta syn Mikołaja, wik. katedry gnieźn., potem świecki 474, 475, 480, 481, 601; -Jakub syn Mikołaja 601, 753; -Mikołaj klan starogrodzki, ojciec Bieniaka, Bodzęty, Jakuba, Mirosława, Piotra 275; -Mikołaj wik. katedry pozn. 626; -Mirosław (starszy) syn Mikołaja 601, kan. pozn. 739, 816, 829, 889, 926, 928, 943, 977, 978, 1011, 1069, 1142 (może raczej Mirosław z Grąblewa?); -Mirosław (młodszy) syn Bieniaka not. publ. 1432, 1433, kan. pozn. 1553, 1568, 1571, 1620, 1621; -Piotr dziekan pozn. 75, kncl. wlkp. 105; -Piotr (Pietrasz) syn Mikołaja 601, 770, 926; -kościół 926
Bzowo k. Czarnkowa 601
Caffarellae: -Antoni urzędnik Kurii Rzymskiej 1435
Canczyno zob. Kawczyn
Caransebes, m. nad Dunajem 1687
Carszowski zob. Karszowski
Castel San Giovanni, we Włoszech: -Mikołaj audytor papieski 428
Castellum: -Ventura urzędnik Kurii Rzymskiej 1435
Castillione we Włoszech: -Branda kardynał 1435
Caukenberch, wzgórze k. Bledzewa 86
Cebulka Mikołaj kan. pozn. 164, 204
Cedrowice k. Łęczycy: -Stefan 1165
Ceków k. Stawiszyna 730, 1634
Ceradz Kościelny k. Buku 1268; -Jan burgrabia pozn. 1106; -kościół 1268, wik. 1310
Cerekwica k. Borku: -Marcin 1460; -pleban Wincenty ze Strzałkowa 1673
Cerekwica k. Żnina: -Franciszek (Frącek) 190, 274, cześnik kal. 234, 252, 258, 283, 294, 1751; -pleban Maciej 166
Cerkwica Mała k. Kamienia Krajeńskiego 854; -sołtys Hynek z Obrowa 138
Cerkwica Wielka k. Kamienia Krajeńskiego 1764
Cernota Mateusz bp Szybeniku 259
Cesarini Julian kardynał 1279, 1664
Cezariusz dr medycyny, być może kan. pozn. 886
Chabsko k. Mogilna 1409
Charbielin k. Przemętu 1482
Charbin k. Powidza: -folwark 1077
Charbinowice w woj. sandom.: -Bartosz ochmistrz królowej 714; -Piotr syn Włodka, star. ruski 1128
Charłupia Wielka k. Sieradza 807; -tutor Jan z Góry 807
Chebda klan i star. sier. 182, 183
Cheboria: -sołtys Jakub mieszczanin z Pyzdr 87
Chełkowo k. Krzywinia: -Dziersław Leszczyński 1123
Chełm, miejscowość niezident. (Chełmno k. Pniew?, Chełm k. Krakowa?): -Jan 1186, Jan Chełmski 1322
Chełm, m. na Rusi: -bp Jan Biskupiec 1003 n.
Chełm k. Krakowa: -Stanisław Hanek pleban w Poniecu i prebendariusz w kościele Św. Marcina w Krakowie 1659; -Ścibor mąż Anny 1698, zob. też Poniec
Chełmce k. Opatówka: -pleban: Bronisz z Laskownicy 1563, 1569, Szymon ze Stawu 1063, 1096, 1129, 1132, 1417, 1654
Chełmno k. Pniew por. Chełm Chełmno w z. łęcz.: -pleban Herman 1407
Chełmno, m. w z. chełmińskiej: -moneta chełmińska 184; -prawo chełmińskie 116, 138, 142, 149, 184
Chełmski zob. Chełm
Chemka Bartosz herbu Pomian (może z Gnuszyna) 1289 (pieczęć 57)
Chęciny, m. w Małopolsce: -Iwan kantor gnieźn. 97, 99 (zob. Errata), 105, prep. gnieźn. 106, 118, 120, 125, 127, 138, 142, 149, 150, 1727
Chlebowo k. Dolska 1074, 1146; -Mikołaj brat Paszka 693; -Paszek (Paweł) 693, 802, 1193, 1382
Chlebowo k. Kłecka 1450; -Maciej i Szymon 1450; -kmiecie 1450
Chleu zob. Głowy
Chlewo k. Koźminka 1726; -Stanisław 1322; -kościół 213, pleban Gniewomir 1728
Chłapowo k. Środy 493; -Bodzęta 493, pcz. pozn. 514, psęd. kal. 578, 601, 604, 615, 634, 757, 782, 826, zob. też Borzejewo; -wdowa po nim Gertruda 1914; -Maciej syn Bodzęty, kan. pozn. 849, 951, 1068, 1187, 1280, 1371, 1372, 1423, 1914, 1968, adiak. pozn. 943, 1876, kan. gnieźn. 1995; -Mikołaj adiak. pozn. 525, 563, 589, 640, 828, 829; -Piotr Burczek syn Bodzęty 835, 1914; -Wojciech syn Bodzęty 1914
Chłądowo k. Witkowa 437; -Jan 364, 417, 580, 632; -Świętosław (Święszek) 1564, 1565, wicepsęd. w Gnieźnie 1644
Chmielinko k. Lwówka 851
Chmielnica, niezident. struga w okolicy Pniew, może górny bieg Mogilnicy 1553
Choceń k. Chodcza na Kujawach 27
Chocicza k. Książa 1013; -Maciej z żoną Małgorzatą 740; -Zawisza 634
Chocimie (dziś Gościm) k. Drezdenka 1453
Chociszewice k. Ponieca 1544; -Gniewomir 1541
Chocz, m. w pow. kaliskim: -cło 1265
Chodecz, m. na Kujawach 198
Chodorowice na Podolu 1226
Chodów k. Kutna w z. łęcz.: -Stanisław łowczy łęcz. 1176
Chodów k. Miechowa w Małopolsce: -Krzesław klan sandom. i star. gen. Wlkp. 605, 757; -pleban Andrzej 806
Chodzież, m.: -lokacja, wójt, targi i jarmarki 1351
Chojeński Jerzy 1541
Chojna k. Gołańczy: -Jarosław kan. gnieźn. 340
Chojnica k. Poznania: -Andrzej adiak. pozn. 164, 169, 200, 204, 208, 227, 240, 250, może ident. z kanclerzem pozn. 137; -Jan Chojnicki (zapewne z Chojnicy) 1541, por. Daleszyn; -Jura brat Piotra 530, zob. też Bielawy; -Piotr (Pietrasz) brat Jury 530, 723
Chojnów, m. na Śląsku: -książę Rupert 1038; -Marcin Vella not. publ. 781
Cholm 51
Chomęcice k. Stęszewa 547, 672; -Katarzyna siostra Mikołaja 447; -Mikołaj brat Katarzyny 447, 547
Chomętowo k. Żnina 1991
Chomiąża k. Środy Śląskiej: -Wawrzyniec kan. wrocł. 1817
Chomiąża Szlachecka k. Mogilna i Żnina 156, 225, 361; -Chwał Biały ojciec Jana 124, 265; -Jan syn Chwała, kan. gnieźn. 265; -Mikołaj (Krwawy Diabeł) klan nakielski 228, zob. też Wenecja
Chorin w Brandenburgii: -klasztor cystersów, opat 1723
Chorwacja 1664; -ban Mikołaj Szécsi 259
Choryń k. Kościana: -Wincenty 1057, 1289 (pieczęć 37)
Chorzemin k. Wolsztyna 1710, 1911; -sołtys Mikołaj Lagmo 1911
Chorzeń k. Konina 27
Chorzępin w z. sier.: -Jan pisarz konsystorza gnieźn. 1416, 1435
Choszczno (Arnswalde): -rajcy wymienieni imiennie 1739
Chotów k. Kalisza 1900
Chowanowo (dziś Kowanowo) k. Obornik 971
Chowanówko (dziś Kowanówko) k. Obornik 971; -Anna wójtowa w Obornikach 1227, zob. też Oborniki, wójtostwo; -bracia Maciej i Janusz wójtowie w Obornikach 971, zob. też Oborniki, wójtostwo
Chrapek (Chrupek) Marcin kan. gnieźn. 420, 462, 516, 549, 577, 603, 737, 749, 863, 940, 1889, ze Szczawina (jako regens wsi kapitulnej) 863, może ident. z Marcinem kan. lub wik. 519
Chroberz w Małopolsce: -Drogosz sęd. krak. 276, 290, 307, star. sier. 276
Chrosla komes 17
Chrostowo k. Ołoboku: -Stanisław Obermut pcz. kal. 1163, 1167
Chrostowski Mikołaj zob. Kalisz, mieszczanie
Chroślin zob. Krośnino
Chróścin k. Bolesławca w z. wiel. 170
Chruścina zob. Krośniccy
Chrzan k. Nowego Miasta nad Wartą: -bracia Mikołaj i Szymon (i z Dębna) 5
Chrzanów, m. w woj. krak.: -Stanisław Szybała duchowny 646
Chrzanów k. Pleszewa: -Stanisław 1996
Chrząblice k. Koła 206
Chrząstowo k. Książa 1322; -Dziersław, Jachna, Mikołaj i Wojciech dzieci Paszka 1075; -Jerzy Szajbel, ojciec Doroty żony Jakuba Kosowskiego ze Śremu 1322; -Paszek (Paweł) 693, 1075, łowczy kal. 713, 723, 821, zob. też Dobczyn, Graboszewo, Marszewo, Mikuszewo i Uchorowo
Chrząstowo w woj. sandom., pow. Pilzno: -Piotr prep. od Św. Floriana pod Krakowem 1404
Chrząstowski Mikołaj 1053, miecznik krak. 1098, krajczy królewski 1104
Chudowo, las między Międzylesiem a Budziszewkiem, w okolicy Rogoźna 1557
Chudzice k. Środy: -Wojciech podkonie pozn. 634
Chumiętki zob. Unięcice
Chwalczewo (Chwaliszewo) k. Krotoszyna: -Dziersław 1913
Chwalęcice k. Opatówka: -Bogusz, Chwalibóg i Piotr 213
Chwalęcin k. Nowego Miasta nad Wartą 317
Chwalęta Marcin zob. Osowa Sień
Chwalibogowo k. Słupcy: -Wincenty burgrabia w Kaliszu 1295, burgrabia w Gnieźnie 1644
Chwalibogowo k. Wrześni, par. Bardo: -Maciej 740, 961
Chwalibogówko k. Wrześni: -dziedzic Tomisław z Miłosławia 1281, zob. też Miłosław
Chwaliborzyce k. Uniejowa: -Wojciech 1996
Chwalisz włodarz kal. 9, 26, 27
Chwaliszewo (Grobla Kapitulna), m. k. Poznania 1142, 1240, por. Czartoria; -jatki 1142, 1303; -mieszkańcy: Adam syn wójta 1303, Jan Darmopych 1552, Mikołaj wójt 1142, Paweł Pachoł z Krzesin 1303, Pnibok wójt 1303, Stefan dzwonnik katedry 1303, Śliwka były burmistrz 1303
Chwał kleryk 242
Chwał włodarz kal. zob. Chwalisz
Chwałkowice k. Słupcy: -miejsce zw. Hawnal Dół 21; -Chwalisław, Piotr i Wacław 21; -Wincenty wicesęd. w Gnieźnie 897, 1138, 1644, 1987, wicechor. w Pyzdrach 1364
Chwałkowo k. Środy 542; -Andrzej Ciecierad 1381, 1557; -Filip Ciecierad pleban w Lechlinie 1017, 1094, kan. pozn. 1387, 1447; -Jan Ciecierad 801, 813; -Mikołaj Ciecierad 542
Chwałkowo Kościelne k. Książa: -dziedzice Jakub i Jan, kmiecie 1386
Chwarszczany k. Kostrzynia 1703
Chyby k. Poznania: -Chwalibóg i Michał, bracia Stefana 1956; -Stefan brat Chwaliboga i Michała 1026, 1052, 1058, 1061, 1087, 1956; -Stefan pleban w Rogoźnie 1557, 1563
Chycina k. Międzyrzecza: -Dzierżek syn Wincentego 585, burgrabia w Kębłowie 165; -Wincenty z synami Dzierżkiem, Mikołajem i Teodorykiem 585
Chylin k. Tuliszkowa 1052, 1082; -dziedzic Dobiesław z Kaszewa 1082; -Jarosław 1052, 1082; -Piotr 1082; -karczmarz Masny 738
Ciążeń, m. k. Pyzdr 198a, 664, 1198, 1263, 1354, 1412, 1577, 1629, 1630, 1914, 2014; -dwór bpa 664, 849, 1064, 1080; -młyn na Warcie 943; -Paweł wik. katedry pozn. 465; -pleban: Jan Lubiatowski 1603, Mikołaj 1094
Cichów k. Brudzewa: -Mrokota 1206, zob. też Janiszew
Ciechosław cześnik kal. zob. Kościełkowic
Ciecierad zob. Chwałkowo
Cielcza k. Jarocina: -Filip 416, 1789, klan ksiąski 693, 728 (i ze Skokowa); -Maciej i Marcin synowie Olbrachta, bracia Mikołaja z Pleszewa i Jana Suchorzewskiego 1491; -Olbracht 925, 933, 1425, 1900, jego dzieci 965; -alt. Mikołaj z Niechanowa 958
Cielmice k. Borku: -Henryk 1013
Cielmowo k. Gniezna 1622; -Andrzej, Dobrogost, Michał, Mikołaj, Piotr, Piotr Coschka, Piotr Łączka 1066; -Andrzej, Dobrogost, Maciej, Michał, Mikołaj, Paweł, Piotr, Piotr, Piotr Łączka, Piotr Ranschka, Sędziwój, Wojciech 1622
Ciemierów k. Żerkowa: -Dobrogost i Mikołaj synowie Markusza z Marzelewa 830
Cienia struga zob. Rudnik
Cienia, zapewne Cienia Wielka w z. sier., ale może jednak Cienia k. Opatówka: -Jakub 615, 1409, 1484, 1564, 1565; -Jarosław 992
Cienia k. Opatówka 129; -kmiecie Marcin i Stanisław, sołtysi w Borowie 876
Cienia Wielka w z. sier.: -Stanisław 1763
Cienin Kościelny k. Słupcy 198a, 933, 982; -Jan Laska brat Piotra 933; -Piotr Laska brat Jana 629, 933, por. Czeminski
Cieszęcin k. Wieruszowa w z. wiel.: -Jakub Wierusz 1438
Cieszęta psęd. kal. 235
Cieszkowo k. Zdun 5
Cieszyno, źreb w Mieleszynie k. Kłecka 31
Cigalo Hugo, abp Dubrownika 259
Ciołek: -Andrzej Ciołek z Żelechowa brat Stanisława, pkom. sandom. 1237, pkom. sandom. i star. gen. Wlkp. 1356p, 1365, 1377, 1381, 1390, 1406, 1411, 1578, 1605, 2003, 2004; -Stanisław brat Andrzeja, pkncl. Królestwa 990, 994, 1003-1006, 1009, 1016, 1028, 1030, 1032-1034, 1038, 1042, 1048, 1050, 1051, 1053, 1055, 1078, 1090, 1098, 1100, 1102-1105, 1107, 1128, 1134, 1161, 1162, 1168, 1171, 1965, kantor krak. 994, 1003-1006, 1009, 1016, 1033, 1038, 1042, 1048, 1050, 1051, 1053, 1090, 1098-1100, 1103, 1104, 1107, 1965, kustosz gnieźn. 1003, 1016, 1032-1034, 1038, 1042, 1048, 1050, 1051, 1053, 1055, 1078, 1090, 1098, 1100, 1103, 1104, scholastyk sandom. 1003, 1033, 1038, (rzekomy) kncl. krak. 1099 (błędny odczyt cancellarii zamiast cantoris), bp-elekt pozn. 1155p, 1160p, 1171, 1173, bp pozn. 1180-1182, 1197, 1198, 1201, 1205, 1207, 1208, 1210, 1211, 1214, 1219, 1236-1238, 1263, 1268, 1272, 1274, 1276, 1279, 1284, 1289, 1291, 1296, 1300, 1303, 1325, 1326, 1328, 1330, 1347, 1349, 1354, 1357, 1365, 1371-1373, 1378, 1388, 1396, 1397, 1405, 1412, 1427, 1429, 1431-1433, 1473, 1477, 1602, 1995, 1999, 2008; -Tomasz zob. Rozniszewo; -Ciołek syn Wiganda, jeden z bratanków Andrzeja i Stanisława 1432, 1433
Ciołkowice, Ciołkowo zob. Wielichowo
Ciosaniec k. Wielenia 1720
Ciotczany Mikołaj kan. pozn. 697a, 829, 838, 889, 928, 1036, 1080, 1125, 1142, 1158, 1236, 1268, 1291, 1371, 1372, 1391, 1412, 1429, 1447, 1460, 1468, 1473, 1553, 1571, 1591, 1603, 1620, 1621, 1912, 1876, 1968, 2008, pleban w Pyzdrach 1125, kncl. biskupa pozn. 1412, oficjał pozn. 1460, 1466, 1468, 1471, 1473, 1571, 1591, 1603, 1620, 1621, wik. gen. pozn. 1574
Ciświca k. Jarocina 1572; -Wacław Lutomierski z żoną Małgorzatą 1572, zob. też Lutomiersk
Ciuoda, bagno w okolicy Bledzewa 86
Cloczesko zob. Kłodzisko
Clodzicze zob. Kłodzice
Closzman Mikołaj zob. Grosman
Cluscheniza, najpewniej k. Słupcy 35
Coca: -Jan Didaci audytor papieski 1632
Colnar Jan urzędnik Kurii Rzymskiej 1435
Colonna Oddo adiak. kal. 579, zob. Marcin V papież
Conotopa zob. Konotopa
Cosczino, Coszczino (może Goszczynno w z. łęcz. lub Gościnna w z. sier.?): -Stanisław syn Przybysława not. publ., kleryk diecezji gnieźn. 1347
Cossa Baltazar zob. Jan XXIII papież
Cothvicz, de Pecold zob. Techwitz
Cotoń (Czatom) k. Rogowa 190, 274, 296, 303, 2016; -dziedzic (tzn. sołtys?) Mikołaj sołtys w Gałęzewie 339
Cotrone, m. we Włoszech: -bp Mikołaj 37
Cragence (Krajenka?): -Mikołaj 1231
Crakowe zob. Krakau
Crusczyno: -Jan i Mikołaj 1914 Csanád, m. w Siedmiogrodzie: -biskupi: Piotr 1590, Tomasz 259
Cséffa, m. w Siedmiogrodzie 1682
Csudár rodzina węgierska: -Henryk bp Eger, Jerzy cześnik Królestwa Węgierskiego, Piotr ban Sławonii, Stefan dowódca straży dworskiej 259
Cucth (Gandawa, Ginth?) w Niderlandach 47
Cudore Jan, urzędnik Kurii Rzymskiej 1120
Cuklwyech (Cuklewth) Mikołaj wik. katedry pozn. 1530
Cundrass Maciej kleryk 480
Cybina, rzeka, prawy dopływ Warty 163, 679
Cykowo k. Grodziska: -Jakusz 1516
Cyrnowsky Bartosz 1292
Czachorowo k. Gostynia 1576
Czacz k. Śmigla 591, 663; -zamek 591; -Jan syn Henryka z Zimnowody 591, 663, zob. też Zimnowoda; -Michał syn Andrzeja z Koszanowa, brat Mikołaja z Gogółkowa, Andrzeja z Barda i Janusza z Brzozogaju 186; -Mikołaj syn Henryka z Zimnowody 591, 663, 1135, 1289 (pieczęć 42), 1341, zob. też Zimnowoda; -Mikołaj z Granowa 591, zob. też Granowo; -Piotr syn Henryka z Zimnowody 591, 663, zob. też Zimnowoda; -dziedzice (z 1560 r.) 663; -sołtys Adeczek Gniewowski 663
Čakovice, w Czechach: -Fryderyk komornik Królestwa Polskiego 66, 67, por. Biedrzychowic
Czamanin k. Izbicy na Kujawach: -Otto 1213
Czampyn (Czapury?) 1303
Czapla k. Brudzewa 1061, 1206
Czaple, jez. k. Żnina 155, 285, 491
Czaple, zaginiona osada k. Żnina 234
Czapury k. Poznania 434, 1303 (Czampyn); -Pietrasz 434, 506
Czarkowo k. Kościana 387, 389, 1525, 1649, 1676
Czarkowo k. Ponieca: -Branek 391; -Gniewosz 1230
Czarków k. Konina: -młyn 248, młyn Zowągi Wąsny 268
Czarna Struga, lewy dopływ Warty 47, 158
Czarnca k. Włoszczowy, w woj. sandom.: -Jan adiak. kurzelowski 1338, 1989, 1992, 1993, 1996, kan. uniejowski, oficjał kal. 1338
Czarne Jez., w okolicy Międzychodu 987
CZARNKÓW, m. nad Notecią 2, 131, 271; I. -Jan syn Sędziwoja, brat Wincentego 199, sęd. pozn. 258, 271, 272, 290; -Jan brat Kaspra 700, 913, 1257, 1258, 1289 (pieczęć 18), 1449, pkom. pozn. 1698; -Jan rycerz Grobu Pańskiego 1242; -Kasper brat Jana 913, 1289 (pieczęć 58); -Mikołaj sęd. pozn. 434-436, 467, 575, 585, 601, 608, 610, 636, 650, 700, 711, 712, 715, 723, 724, 731; -Sędziwój syn Wincentego z Szamotuł, ojciec Jana i Wincentego 131, klan nakielski 175, 199; -Wincenty syn Sędziwoja, brat Jana 199, 261, 271, 701, zob. też Człopa; II. -gród 2, 131; III. -mieszkańcy 913, wójt Nikiel 701; IV. -pleban 701; V. -kasztelania 131; VI. -cło 131
Czarnków, miejscowość niezident. (może Czarnków nad Notecią): -Jan (brat Szymona z Ruszkowa) 236, adiak. gnieźn. 222, 224, 228, 265, 266, 270, 274, 281, 291, 1749, 1751, 1764, pkncl. Królestwa 222, 224, 228, 1749, 1751, 1764
Czarnocice k. Lubrańca na Kujawach: -Pełka 774
Czarnocin k. Wiślicy: -Jan burgrabia w Kole 1370; -Otto syn Andrzeja, kan. gnieźn. 238
Czarnocin w z. sier.: -pleban Jakub 1908
Czarnomyśl zob. Trzemeszno Lubuskie
Czarnotki k. Zaniemyśla 560, 1013
Czarnotul k. Strzelna 562, 1401, 1507; -Marcin Dubal, Stanisław ojciec Teodoryka 1401; -Teodoryk 1401, 1507; -sołtys Błażej 1401
Czarny Jan 1460
Czarny Stanisław 1479, 1520, 1521, zob. też Pietrzyków
Czarny Strumień, struga w okolicy Jez. Dymaczewskiego 675
Czarny Strumień, zapewne dopływ Ołoboku 923
Czartki k. Środy 978: -Jan 1281
Czartki Małe k. Środy 978
Czartki Wielkie w z. sier.: -Tomasz kan. pozn. (pisał się też z Kościoła) 1391, 1553, 1620, 1621, 2008
Czartkowo (Czartowiec, Czartowo) k. Witkowa 437, 1207
Czartoria, grobla przy Chwaliszewie k. Poznania 1142
Czaryż k. Szczekocin w Małopolsce: -Andrzej kan. pozn. 889, 1142
Czarzyky: -Sędziwój 1292
Czaszka Mikołaj komes 1714
CZECHEL k. Kalisza: -Andrzej z żoną Agnieszką 1674; -Budek (i z Sobótki) ojciec Dziersława, Hieronima i Jana 366, 1493; -Dziersław syn Budka, brat Jana i Sędziwoja 1493, kan. kal. 1512, 1655; -Dziersław brat Hieronima 1674; -Hieronim (i z Sobótki) syn Budka, brat Dziersława 1493, 1674; -Jakub ojciec Mikołaja 1655; -Jan (Jasiek) syn Budka, brat Dziersława i Sędziwoja, not. publ. 366, 487, kan. pozn. 465, 488, 508, 563, 589, 664, 889, 999, 1036, 1391, 1429, 1553, 1620, 1621, 1876, 2008, pleban w Gozdowie 508, kan. gnieźn. 863, 940, dziekan gnieźn. 1094, 1129, 1142, 1203, 1210, 1236, 1271, 1291, 1371, 1372, 1377, 1391, 1407, 1455, 1457, 1499, 1500, 1507, 1549, 1553, 1564, 1571, 1605, 1606, 1620, 1621, 1655 (i jego biblioteka), 1989, 2008, 2016-2018; -Mikołaj syn Jakuba, bratanek Jana, student w Krakowie 1655; -Naciek 1332, 1512, 1685, 2004; -Sędziwój (Sędek) syn Budka, brat Dziersława i Jana, kan. gnieźn. 1399, 1457, 1655, 1995, prep. od Św. Jerzego w Gnieźnie 1399, 1655; -Wojciech (i z Sobótki) 1493
Czechowo k. Gniezna: -Jan 1430; -Pakosław 489; -Paweł kan. pozn. 589, 801, 829, 968, 1120, kan. gnieźn. 940, 1129, 1889, adiak. śremski 943, 951, 968, 977, 978, 1036, 1069, 1094, 1142, 1968
Czechy 1458, 1490, 1664; -heretycy 995, 1001, -wojska 1331, 1332p; -królowie: Przemysł II Ottokar 25, Wacław II 67, 84; -królowa Elżbieta 116a; -Marcin zob. Poznań, joannici; -prowincja zakonu joannitów zob. Polska
Czedlicz (z osiadłej na Śląsku, a pochodzącej z Turyngii, rodziny von Zedlitz) Jan 688, 838
Czekanowo k. Ostrowa: -Jan 1636, 1693
Czeladź k. Wąsosza na Śląsku: -Gocwin i Mikołaj 528
Czeminski (może z Cienina k. Słupcy?) Piotr 298
Czempiń, m., por. Czampyn i Czepin, zob. też Piechanin
Czepin (Czempiń?): -Jan 753
Czeram, w pd.-zach. Wlkp. 228
Czerlejno k. Kostrzyna: -pleban Chebda z Wydzierżewic 1094; -sołectwo 69
Czerlin k. Kcyni 538
Czermin k. Pleszewa (por. Czirnino): -Iwan 1546, 1685, burgrabia w Kaliszu 1434; -Jan (Janek) 317, 1743, 1745; -Sędziwój 1768; -Żegota 812, 2004, stryj Agnieszki z Korzkwów 911, wicepsęd. w Kaliszu 818
Czerniec, las k. Goliny 198a
CZERNIEJEWO, m. k. Gniezna 290, 416; I. dziedzic zob. Sędziwój z Szubina; -burgrabia Eustachy 416; IIIb. mieszkańcy: Maciej 1440, Maciej cieśla 1642; IIIc. -Jan syn Stanisława not. publ. 1896, -Piotr mansjonarz gnieźn. 1958; IV. kościół, pleban Piotr Maginka, wik., szkoła parafialna 1642
Czernina k. Rydzyny, już na Śląsku: -Jan star. wschowski 551, 1951, zob. też Rydzyna; -Stefan 1289 (pieczęć 35), zob. też Rydzyna
Czersk, m. na Mazowszu: -adiak.: Dytko Pradel 204, Marcin 213, Wojciech 240, 250
Czerwony Kościół (dziś Czerwonawieś) k. Krzywinia 903; -Albrecht 905; -Janusz 1246; -młynarz Lasota 1325
Czesincus honor Kalisiensis 284
Czesław kan. gnieźn. zob. Święte
Czesławice k. Margonina 940, 1751
Czestek klan kostrzyński 136
Czestram k. Miejskiej Górki: -okolica (districtus) 226; -pleban Wojciech (zapewne ident. z Alberykiem Biegańskim) 1662
Czeszewo, m. k. Gołańczy 1342; -Andrzej Nielataj 1271, 1342, zob. Drzewianowo i Wiśniewo; -Dobiesław kan. gnieźn. 420, 443, 516, 519, 538, 549, 566, 577, 603, kncl. łęcz. 420, 538, 549, zob. też Morakowo
Czeszewo k. Miłosławia: -Michał (Nogaj) 1743; -Mikołaj Jarocki (wice)adiak. kal. 579p, 737, kan. gnieźn. 603, 863, 940, 965, 1063, 1092, 1129, 1399, 1889, 1995; -kościół 1546
Czieszyno, zaginiona osada k. Kłecka 31
Czincivino, zaginiona osada k. Wągrowca 383
Czirnino 5
Człopa, m. 199, 924; -districtus 199; -Jan sęd. pozn. 271, zob. też Czarnków; -Wincenty brat Jana 271, 701, zob. też Czarnków
Człuchów, m. na Pomorzu: -komtur 778, 1311, 1451
Czmoń k. Kórnika 935
Czołnochów k. Żerkowa: -Tomek 536
Czurydło Wincenty zob. Bielawy i Złotniki
Czychowo zob. Cichów
Czyżew k. Konina 13; -Dziersław 1980; -Wincenty syn Zbyluta 83
Czyżów w woj. sandom.: -Jan syn Michała z Bogumiłowic, wda krak. 1458, 1462, klan krak. 1498, 1528, star. krak. 1528
Ćmachowo k. Wronek: -Hamlet 179, zob. Oleśnica
Ćwierdzin k. Witkowa: -bracia Paweł i Piotr 580
Dachowa k. Kórnika 352; -Florian syn Szczedrzyka kan. pozn. 352, 371
Dagno w Dalmacji: -bp Przybysław, bp pomocniczy gnieźn. 1904
Dakowy Suche k. Opalenicy: -Gerward 675, 731
Dale[...], zapis nazwy uszkodzony: -Jan 1246
Dalekie k. Kaźmierza 567
Daleszyn k. Gostynia 558, 1541; -Jan Chojnicki 1541
Dalewice k. Proszowic w Małopolsce: -Gniewosz pkom. krak. 437, 468, 521, klan sandom. 571, 573; -Gniewosz syn Gniewosza podstoli krak. 665
Dalmacja: -ban Mikołaj Szécsi 1664
Damasław zob. Domasław
Damian kncl. kapituły pozn. 164, 208, 227, 240, 250, 263, 264, oficjał pozn. 263, 264
Damianowice (Damiansdorf) na Śląsku: -Mikołaj adwokat konsystorza we Wrocławiu 518
Danaborz, m. k. Wągrowca 1663; -Andrzej pcz. kal. 1956, klan kamieński 1032-1034, 1038, 1042, 1043, 1100, 1103, 1128, 1966, wda kal. 1138, 1161, 1171, 1176, 1180, 1235, 1246, 1271, 1287, 1288, 1301, 1305, 1311, 1351, star. nakielski 1311, star. rogoziński 1966; -jego pisarz Hertman 1966; -Świętosław kleryk, syn Tomisława 1751; -Tomisław pcz. pozn. 1737, sęd. kal. 228, 1751, zob. też Gołańcz; -Władysław (Włodek) syn Andrzeja, star. nakielski 1494, 1531, 1554, 2021
Daniel wik. katedry gnieźn. 1065
Dargun w Meklemburgii: -klasztor cystersów, opat 1723
Darzywsko Jan wik. katedry pozn. 1530
Dassius psęd. pozn. 1742
Daszewice k. Poznania 1072
David Jan i Jerzy bracia 1582
Dąbcze k. Rydzyny 1135, 1300, 1876; -Stefan z Rydzyny 1135; -kościół 1876; -sołtys 1135
Dąbie, w z. łęcz.: -Mikołaj syn Naczka not. publ. 465; -Sławęta 835, 836; -Szymon syn Marcina not. publ. 479, 583, 588, może ident. z wik. katedry pozn. 664
Dąbrowa (która?): -Peregryn 807
Dąbrowa k. Mogilna 562; -kmiecie 751
Dąbrowa k. Opatówka 812
Dąbrowa k. Poznania: -Dziersław 1194, 1322
Dąbrowa k. Wielunia: -Jan Hanczel dziekan gnieźn. 603, 1868; -Jan Mężyk 469, 551, 665, 669, 1037, 1287, pcz. nadworny 714, 780, 824, 1006, wda ruski 1353
Dąbrowa w z. sier. 2003
Dąbrowa, las w okolicy Czerniejewa 1440
Dąbrowiec, ostrów w Sękowie 1571
Dąbrówka k. Poznania 1123; -Piotr Słap 699, 1123, 1322, burgrabia w Kościanie 1336, por. Palędzie i Sędzinko
Dąbrówka w z. łęcz.: -Michał 1165
Dąbrówka Kościelna k. Koronowa na Kujawach 148
Dąbrówka Miejska (dziś D. Leśna) k. Obornik 971
Debrzno Człuchowskie (Frydland), m. na Pomorzu 1702; -mieszczanin Paszek z Brzeźna 670
Dembe w pd.-zach. Wlkp. 228
Der (Dyhrn), rodzina rycerska z Miśni osiadła na Śląsku: -Jan bp lubuski 1686, 1695; -Szyban i Werner, bracia 1718; -zob. też Kaczkowo
Deska, struga w okolicach Trzemeszna, zapewne dopływ Noteci 580
Deszczno k. Gorzowa nad Wartą 947-949
Deszno k. Turku: -Piotr 1685, wicewda w Kaliszu 1420, 1634
Detlebowice k. Śmigla, por. Blizbor
Detmar kapłan zob. Pobiedziska
Detwig kapelan książęcy 9
Dęba (Dęby) k. Tuliszkowa 2015, 2017
Dębice k. Dolska: -Jasiek 1743
Dębicz k. Środy: -Jan 1501
Dębienko na Krajnie 372, por. Klepacz
Dębina zob. Grobia
Dębłowo k. Kłecka 980
Dębnica k. Gniezna: -Czestek 925, łowczy gnieźn. i burgrabia w Gnieźnie 634; -Paweł Prus kapłan 481; -kościół 470, pleban Mikołaj Nepko 470
DĘBNO k. Jarocina: -Jakub Kot syn Macieja, kan. gnieźn. 1496, 1569, 1606, 2016-2018, dziekan i kan. gnieźn. 2022; -Jan Kot zob. Kleczew; -Maciej Kot (syn Wincentego z Biechowa i Nowego Miasta, brat Janusza Furmana z Mchów i Zaniemyśla), ojciec Jakuba, Jana i Wincentego 334, 467, 645, klan nakielski 782, 859, 912, 920, 1914; -Mikołaj brat Szymona 5, zob. Chrzan; -Mikołaj wda kal. 197, zob. też Biechowo; -Piotr syn Szymona star. kuj. 84, klan pozn. 105; -Szymon brat Mikołaja 5, zob. też Chrzan; -Wincenty Kot syn Macieja, kan. pozn. 1142, 1205, 1210, 1214, 1219, 1236, 1238, 1391, 1968, prep. kal. 1995, wik. gen. pozn. 1205, 1214, 1219, 1238, abp gnieźn. i prymas 1450, 1455, 1459, 1474, 1476, 1480, 1483, 1487, 1495, 1496, 1499, 1500, 1508, 1513, 1518, 1540, 1542, 1555, 1563-1567, 1569, 1573, 1578, 1583, 1599, 1603, 1605-1607, 1624, 1628, 1643, 1671, 1672, 1686, 1694, 1696, 1697, 2009, 2012, 2016-2020, 2022; -Wojciech Kot z Dębna zarządca Żnina i Wenecji 2006
Dębno k. Stęszewa 601
Dębogóra k. Kcyni 6, 7
Dęborzeczka k. Opoczna w Małopolsce: -Wojciech syn Adama not. publ. 1338, 1969, 1978
Dębowa Łęka k. Wschowy 1425
Dębsko k. Opatówka: -dzieci Marcina 965
Długa, niezident. obiekt k. Będlewa 675
Długa Wieś k. Stawiszyna 1916
Długi (Longus) Mikołaj kan. gnieźn. 420, 443, 471, 507, 516, 519, 531, 549, 595, 603, 1838, 1888, 1889, oficjał i wik. in spiritualibus w Kamieniu 1838
Długie (Stare i Nowe) k. Wschowy 1438; -Piotr Ledlow 902
Długie k. Włocławka na Kujawach: -Wincenty brat Mikołaja z Biechowa i Dębna, sęd. brzeski 148, 153
Długie, jez. k. Żnina 186
Dłusk k. Pyzdr 17, 18, 21, 30, 40, 45, 147
Dłużyna k. Śmigla 1482
Dobczyn k. Dolska: -Mikołaj kan. pozn. 1205; -Mikołaj świecki 1289 (pieczęć 29), 1322; -Paszek łowczy kal. 728, zob. też Chrząstowo, Graboszewo, Marszewo, Mikuszewo i Uchorowo
Dobek kan. kal. 579
Dobiegniew (Woldenberg), m. w Nowej Marchii 924; -rajcy wymienieni imiennie 1739
Dobiejewo k. Kłecka 31; -Jakusz (Kusz) 706, 772; -Wawrzyniec 706
Dobiejewo, jez. (Jez. Kłeckie) 31
Dobiesław k. Pleszewa 911
Dobiesław sęd. kal. 131, 160, 174, 199, 1731
Dobiesław wicedziekan pozn. 1472, por. Koszuty
Dobieszewice k. Pakości: -Jan 751; -Mikołaj 707; -Wasyl 680
Dobieszewo k. Kcyni: -Jan 1018; -Marcin (Kokoszka, Koszka) 1018; -Mikołaj 278; -Mikołaj Koszka (Kokoszka), syn Mikołaja, pisarz starosty gen. Wlkp. 694, 718, pleban w Poznaniu 718, pleban w Śremie 1170, 1236, 1432, 1433, kan. pozn. 1236, 1291, 1371, 1372, 1429, 1432, 1433, 1447, 1460, 1553, 1568, 1571, 1620, 1621, 2008; -Stanisław syn Marcina pisarz bpa pozn. 1673; -sołtys por. Dobrzno
Dobranów (w Małopolsce?): -Jan syn Dobiesza not. publ. 463, 528
Dobrestany k. Gródka Jagiellońskiego na Rusi 858, 974
Dobrogost cześnik kal. 136
Dobrogost zapewne klan gnieźn. 85
Dobrosułowo k. Kleczewa: -Przechna 1644
Dobrów k. Koła w z. łęcz.: -pleban Klemens 579
Dobrschonii civitas (Dobrzyca?, Dobrzyń?) 83
Dobry Ranek (w komentarzu błędnie: Dobra Ręka) Jasiek kan. pozn. 93, 113 Dobrylewo k. Żnina 603, 1991
Dobrzec k. Kalisza 1133, 1454, 1757, 1965; -młyn 1140; -Jan Radost zob. Kalisz, mieszczanie; -Piotr syn Pełki, jego bracia Michał 1885 i Paweł 1885, 1910, 1939, 1955, 1989, altaryści w Kaliszu 1885, zob. Kalisz, kościół NMP (altaria Jutki Piątkowej); -kościół 1133, pleban: Jan 202, Mikołaj Bryl 1133 (por. Gorzycko), Świętosław z Parzynowa 1133; -sołtys Mikołaj syn Gotarda 1140, 1454, 1929, zob. też Kalisz, mieszczanie
Dobrzno, może Dobieszewo k. Kcyni: -sołtys Kerstan 359
Dobrzyca k. Koźmina (por. Dobrschonii civitas): -Jan i Peczko synowie zmarłego Jana 129, Ofka ich matka 129, 203
Dobrzyń, m. nad Wisłą 1167 (por. Dobrschonii civitas); -książę Siemowit 43; -ziemia 259, szlachta 1286; - urzędnicy: -chor.: Aleksy z Płomian 1342, Jan Koszysko z Orchowa 580, 634, 785, 857, 897, 920; -cześnik Jan Kretkowski 578; -klan: Andrzej Świnka z Zielonej 776, 800, 857, Mikołaj Słup z Wierzbicka 1342, Piotr Karwacian z Włoszczowy 713, 714; -pcz. Jan Smilsz z Lutomierska 1580; -psęd. Mikołaj z Lutomierska 1580
Dojca, jez. (dziś jez. Wioska) na rzece Dojcy 1121, 1711
Dojca, rzeka, prawy dopływ Obry 1121, 1711
Dojutrów k. Kalisza (por. Jutrkowski): -młyn 14; -Filip 536, wdowa po nim Dobrochna 687
Dolany k. Lądku 26, 27
Dolsk, m. 403, 404, 460; -klucz dóbr biskupa pozn. 391, 1198, tenutariusz: Florian z Poklatek 1198, Stiisz 391; -dwór bpa 44; -jarmark 460; -wójtostwo 460, 1477; -kościół, pleban Jakub z Prażmowa 1427, 1432, 1433
Domachowo k. Krobi 44
Domarat bp pozn. 91, 93
Domarat sęd. pozn. 6
Domasław (Damasław) k. Kcyni: -Jan Koza 739, wicewda w Gnieźnie 892, 897; -Michał syn Andrzeja, not. publ. 1401, 2007, pisarz konsystorza gnieźn. 1401, pleban w Sokolnikach i wik. katedry gnieźn. 1416, pleban w Słupcy 1524, pleban w Słupcy i Zagórowie 1696; -Michał syn Piotra, not. publ. 1450
Domek zob. Kłodzin
Dominik kan. pozn. 91, kncl. pozn. 93, adiak. pozn. 113
Dominik kleryk pozn. 697a
Dominik not. Władysława Łokietka 52, 53, 62
Dominik wicekustosz katedry pozn. 189
Dominik z synami (pretendenci do wsi Wielonek, Glinki i Łachowo) 148
Dominis, de Jan bp Waradynu 1590, 1651; -Krszewan bp Trogiru 259
Donatowo k. Śremu 141, 209, 1020, por. Rogatowo; -jez. 1020; -sołtysi Maciej i Piotr 217, 1020, Piotr i Marcin 1020
Donin Jerzy zob. Sarnowa
Dopiewiec k. Stęszewa 720
Dopiewo k. Stęszewa: -las 699
Dovczino 164
Drachowo k. Gniezna 1622; -Dobiesław 696; -Andrzej, Bartosz, Grzymisław, Jakub, Jan, Jarosław, Miczek, Mikołaj, Mikosz, Stanisław, Wincenty, Wojciech, Wyszak 1066; -Agnieszka, Bartłomiej, Bartosz, dwóch Grzymisławów, Jadwiga, trzech Jakubów, trzech Janów, dwóch Jarosławów, trzech Maciejów, Michał, Miczek, trzech Mikołajów, trzech Piotrów, Stanisław, Tomasz, Wawrzyniec, Wincenty, dwóch Wojciechów, Wyszak 1622; -Wojciech 1426
Drachówko k. Gniezna: -Agnieszka, Bartłomiej, Jadwiga, dwóch Jakubów, czterech Janów, czterech Maciejów, Michał, dwóch Mikołajów, trzech Piotrów, dwóch Stanisławów, Wojciech 1066; -dwóch Janów, Piotr, Stanisław 1622
Drahim (dziś Stare Drawsko), m. 742, 921; -zamek 778, 921, 950, 974, 1585; -tenutariusz: Arnold i Jakub z Koprzywna 950, Jan Wedel 1585, Piotr Polak z Lichwina 1456; -Drahimski zob. Oborniki, mieszczanie oraz Poznań, mieszczanie
Drawno zob. Wedel
Drawsko Pomorskie, m. w Nowej Marchii 1248
Drczesnik, ostrów k. Goliny 198a
Dreuel Herman rycerz 59
Drewno k. Mogilna: -jez. Drewno 225; -sołtys Wojciech, podkonie abpa gnieźn. 664
Drezdenko, m. nad Notecią 888, 895, 913, 921, 924; -zamek 222, 551, 924, 947-949, 972; -lasy 921; -bracia Arnold, Bertold, Dobrogost, Henryk i Ulryk von der Osten 222; -Ulryk von der Osten, z żoną Katarzyną von Wartenberg 551
Drobnin k. Ponieca 909, 1482; -Bogumił 21p
Drohobycz, m. na Rusi 1185
Droszew k. Kalisza: -Filip 1424, 1504; -Jan 1592
Drozd Jan zob. Gulczewo
Drumla Jakub zob. Sobiesiernie
Druszkowo k. Mikstatu 22
Drużyn, m. k. Grodziska: -pleban Jakub, kościelni Jan i Piotr 1156
Dryja Maciej zob. Modliszewo
Drzążno k. Mroczy na Krajnie: -Michał 1531; -pleban Paweł 1492
Drzeczkowo k. Osiecznej: -Mikołaj syn Wincentego, kapłan 1177
Drzeński Paweł z Grodziska, kapłan 1317, alt. katedry pozn. i patron szpitala Św. Ducha pod Grodziskiem 1357; por. mieszczanin Drzeński w Grodzisku
Drzewce k. Ponieca 691; -Dojazd 70; -Sobek Wyskota 691, zob. też Żytowiecko
Drzewce (D. Stare) k. Wschowy 1718, 1848; -Bogusz Wezenborg 1718, zob. Wezenborg; -Mikołaj de Nugo 1718; -Hincza Krakwicz 1848
Drzewce w z. łęcz.: -Mikołaj syn Mirosława not. publ. 1654
Drzewianowo na Krajnie 1302; -Andrzej Nielataj 1302, zob. też Czeszewo i Wiśniewo; -pleban: Jan 1302, Paweł 1838
Drzewica w woj. sandom.: -Jan brat Klemensa i Mikołaja kan. pozn. 1291, 1357, 1371, 1372, adiak. warszawski 1357, 1371, 1372, 1429, 1553, 1571, 1620, 1621, 2008, wik. gen. pozn. 1357, 1371, 1372; -Klemens brat Jana i Mikołaja, kan. i oficjał pozn. 1355, 1371, 1372, 1379, 1460, 1591, kan. pozn. 1553, 1568, 1571; -Mikołaj brat Jana i Klemensa kustosz sandom. 1306, sekretarz królewski 1306, pisarz królewski 1336, kan. pozn. 1391
Dubrownik: -abp Hugo Cigalo 259
Duch Święty, niezident. obiekt k. Goliny 198a
Dujan bp Hvaru 37
Dulinen: -Bernard syn Henryka 428
Dupie, miejsce w Goraninie k. Gniezna 23
Dupin (dzisiaj Dubin), m.: -Czema, Jasiek i Pakosz synowie Szczedrzyka 1747, 1748, 1759; -zamek 1747
During Andrzej zob. Gulcz
Durowo k. Wągrowca 28
Durzyno struga k. Krotoszyna 1913
Dusina k. Gostynia 1084, 1170
Duszno k. Mogilna 201, 1015: -sołtys Wit syn Idzika 249
Dyek: -Gerard kleryk diecezji kolońskiej, not. publ. 1632
Dyhrn zob. Der
Dymaczewo (Dymoczewo) k. Stęszewa 452; -Wojciech 436, zob. też Góra
Dymitr abp Ostrzyhomia, kncl. króla Ludwika 259
Dzancow: -Szymon kan. włoc. 1764, 1765, prep. rudzki 303
Dzaro podstoli pozn. 261
Dzeczino (Dzięczyna k. Ponieca?, Dziękczyn k. Janowca?): -Sędek 680
Dziadkowo k. Gniezna: -Adelard 1742 Dziaduszyce k. Miechowa: -Florian 536, pcz. krak. 643, 644
Działyń zob. Pępice
Dzie[...], zapis nazwy uszkodzony: -Maciej 1571
Dziechowo k. Sępólna Krajeńskiego: -sołtysi Mikołaj z Gdańska i Mikołaj Ostróżka 184
Dziećmiarki (Dziećmiarowice) k. Kłecka 706; -Jan 1526; -Maciej 912, -Mikołaj 1568; -Piotr 1459
Dziedno na Krajnie 183
Dziedzice k. Słupcy 35
Dziekanowice k. Gniezna 1655; -Wojciech 1987; -pleban 1327
Dzielice k. Koźmina 859, 938
Dziersław adiak. pszczewski 371
Dzierzgoń, w Prusach: -komtur 700
Dzierżanów k. Kobylina: -Frącek Rzepkowicz 645
Dzierżek burgrabia pozn. 275
Dzierżek kan. łęcz. 104
Dzierżnica k. Wrześni 1218; -Andrzej 869; -Bodzęta 1218p, wicechor. w Pyzdrach 1012
Dzierżoniów zob. Reichenbach
Dzierżykraj ęd. kal. 41, 45
Dzierżykraj syn Walenty komes 33
Dzierżykraj wda gnieźn. 6
Dziesiąte k. Pobiedzisk 67
Dzietrzkowice k. Bolesławca w z. wiel. 170; -młyn 360
Dziewierzewo k. Kcyni: -Dzierżykraj 278; -plebani Lasota i Wincenty 438, 487
Dzięciołowo k. Poznania 464, 1123; -Przecław Chwalikowski mieszczanin pozn. 464, zob. też Poznań, mieszczanie
Dzięczyna k. Ponieca por. Dzeczino
Dziękczyn k. Janowca por. Dzeczino
Dziura Dominik wicesęd. w Bydgoszczy 857
Dziurka Jan zob. Gnuszyn
Dziwisz prep. łęcz. i kan. gnieźn. 202
Dzwonowo, m. k. Skoków 1147; -Dobrogost wda pozn. 90; -Marcin 278, 374; -Mikołaj 540, 679, zob. Rujsce; -Świętosław Zwanowski zob. Oborniki, mieszczanie; -Wincenty 801, 1147
Eberswalde, w Brandenburgii 86
Ebronensis (z Evora w Portugalii czy może z Hebronu?) bp Marcjalis 1143
Eger, na Węgrzech 1596; -biskupi: Henryk Csudár 259, Szymon Rozgonyi 1590, 1598, 1601, 1651; -adiak. i kan. Jan Gruszczyński z Iwanowic 1533
Egipt 1624
Elbląg, m. w Prusach 114
Eleden, Bernard von, wójt krzyżacki w Tczewie 176
Elżbieta (Bośniaczka) królowa Węgier i Polski, żona Ludwika 259
Elżbieta (Granowska) królowa Polski, żona Władysława Jagiełły 779, 1003, 1171, 1207, 1241, zob. też Granowo
Elżbieta (Łokietkówna) królowa Węgier i Polski, żona Karola Roberta 236, 239, 254, 259, 308, 312, 1328
Elżbieta (Reiczka) królowa Czech, żona Wacława II 116a
Embrica, zapewne we Flandrii: -Gerard Kremer not. publ., kleryk diecezji Maastricht 428
Erlichshausen, Konrad von, komtur w Starogrodzie Chełmińskim 1428
Eudoksja żona Mieszka Starego 10
Eugeniusz IV papież 1399, 1452
Eustachy burgrabia w Czerniejewie 416
Eustachy Jankowic klan Wielenia 1704
Evora, w Portugalii, por. Ebronensis
Ezechiel prorok 1624
Falkenhain, rodzina rycerska ze Śląska: -Henryk zob. Piotrowo; -Falkenhain Jan zob. Poznań, mieszczanie; -Falkenhain Piotr 521, 1287, por. Przyczyna
Fałkowo k. Gniezna 1399
Fałkowo k. Kostrzyna: -Wincenty 998
Fałków k. Końskich w woj. sandom.: -Jakub Szyrzyk kustosz gnieźn. 156; -Piotr łowczy sandom. 521, psęd. sandom. 656
Farurej Jan i Mikołaj zob. Garbów
Ferrara, m. we Włoszech 1452
Filip Jankowic (Zaremba), syn wdy Janka, brat Sędziwoja z Jarocina, Michała, Mikołaja i Olbrachta, adiak. gnieźn. 36, 41, 45, 49
Filip kustosz kurzelowski 1407, 1427, 1432, 1433, kan. pozn. 1427
Filip syn Ambrożego 31
Filip syn Peregryna, brat Jakusza i Jana 40, 66, klan lędzki 105
Filip wicekustosz pozn. 865
Fisseregnum, zapewne we Włoszech: -Jan kapłan diecezji Novara 1120
Flamandzka miara 1661
Flinta zob. Osobłoga
Florencja, we Włoszech 848, 883; -Mikołaj de Bard bankier 1361
Florencjusz kan. pozn. 4
Florian pisarz biskupa pozn. 16
Florian syn Wojciecha Ociosańca, brat Jana 44
Folwark zob. Grodztwo
Fordon, m. k. Bydgoszczy: -wójtostwo 1249
Francja: -król Karol VI Szalony 647, 778
Frankfurt (nad Odrą), m. w Brandenburgii 947-949, 1248
Fritzlar, m. w Hesji: -Jan Holcz kapłan 1120
Fryderyk kan. pozn. 44
Frydland zob. Debrzno i Mirosławiec
Fulschussel: -Jerzy kan. otmuchowski i oficjał wrocł. 507, 518; -Piotr zob. Poznań, mieszczanie
Fulštin na Śląsku Opawskim: -Przybysław 20; -Marcisz 1281, 1283
Furman Jan i Janusz zob. Mchy i Zaniemyśl
Gabriel kan. pozn. 93, kncl. pozn. 113
Gać (Powęzowa) k. Koźminka: -Chwalibóg 1725; -Mikołaj 1512; -Szymon 213
Gać k. Skoków 1465
Gać, młyn k. Procynia na Kujawach 800
Gaj k. Poznania 518, 860: -Wronka córka Hanka Cieszymira 518
Gaj Mały k. Szamotuł 977
Gaj Wielki pod Pniewami 279; -Piotr Skóra 1246, psęd. pozn. 1288, 1289, 1322, 1360, 1377, 1381, 1423, 1449, 1515, 1516, sęd. pozn. 1556, 1598, 1675; -Wojciech Skóra klan radzimski 279; -pleban Zdzisław kan. pozn. 91
Gajek Henryk zob. Buchwald
Gajek Piotr zob. Wtórek
Gałązka Jan i Sędziwój zob. Żdżarowita
Gałązki Wielkie k. Kalisza 727; -Filip krewny Katarzyny z Grzybowa 727; -Mikołaj Cieszęcic 727
Gałczyn k. Trzemeszna: -Dziersław 1250; -Mikołaj 580
Gałęzewo k. Żnina: -młyn 339; -sołtys Mikołaj z Cotonia 339
Gałka Mikołaj zob. Gniezno, mieszczanie
Gałka Wojciech zob. Kalisz (p. IIIc)
Ganckow pleban od Św. Marcina pod Poznaniem, alt. katedry pozn. 1357
Gandawa por. Cucth
Garai Mikołaj palatyn Węgier 259
Garb Jan landwójt w Mogilnie 722
Garbatka, obiekt k. Rogoźna 1128
Garbowo k. Kalinowy w z. sier. 807, 1009
Garbów w woj. sandom.: -Jan Farurej 837; -Mikołaj Farurej (może syn Jana?) 1681
Garby k. Swarzędza 685
Garczen tuż k. Poznania, prawdopodobnie Ogrody (zob. Poznań, przedmieścia), a może Górczyn 860
Garzyn k. Osieczny 908, 909
Gatalócsy Mateusz bp Vesprém 1598
Gawłowice k. Mogilna 258
Gawłów k. Sochaczewa na Mazowszu 78
Gądki k. Poznania: -Jan 1312; -Tomasz 1216
Gąsawa k. Żnina: -Maciej syn Macieja not. publ. 1507; -pleban Piotr 318
Gąsawa Stara (dziś Gąsawka), rzeka, lewy dopływ Noteci 155, 350, 676
Gąsin k. Turku w z. sier.: -Jan 1215
Gąska Wojciech 743, por. Stwolno
Gdańsk, m. 41, 73, 103, 123, 1857; -rada miejska 1758; -mieszczanie 522, -Konrad Lancow 388; -Mikołaj sołtys w Dziechowie 184; -urzędnicy zob. Pomorze; -komtur Winrych von Kniprode 123; -droga z Poznania do Gdańska 1653
Gedlcza zob. Jedlec
Gelman Jan magister 428
Gentilis (de Montefiore), kardynał, legat papieski 1719
Gerard kan. pozn. 4
Gerlib kan. pozn., scholastyk i oficjał gnieźn. 91
Gerward bp włoc. 188
Gewicz Franciszek kan. wrocł. 1817
Gębarzewo k. Gniezna: -Hektor 1440, burgrabia w Gnieźnie 1376
Gębice k. Czarnkowa 2, 131; -Florian pisarz Czarnkowskich 271; -Jan Szemboj (Wszebor?) 701; -Sułek 271
GĘBICE, m. na Kujawach 800, 824, 857, 1167; IIIa. -wójt, burmistrz, rajcy i pisarz miejski 877; IIIb. -Jakub Półtorak burmistrz 877; -Jakub Sekuła rajca 877; -Jakub syn Pawła pisarz miejski 877, rektor szkoły w Trzemesznie 751; -Jan wójt 877; -Marcin krawiec, rajca 877; -Mikołaj Golena 800; -Mikołaj Łacinic 877; -Mikołaj Suszewski rajca 877; -Mikołaj Wartała 877; -Stanisław golarz, rajca 877; -Stanisław Olszyński rajca 877; -Szymon syn Pęczka kleryk 877; IIIc. -Jakub syn Mikołaja not. publ. 1935; -Maciej syn Tomasza not. publ. 852, 862, 893, 1111, 1143
Giecz k. Środy: -klan: Bodzęta (z Lubrzy?) 26, Dobrogost z Włościejewek 317, 552, 634, 693
Gierek kan. pozn. 44, 91, 93
Giewartów k. Słupcy 299, 484; -Bogusław z córkami Dorotą i Małgorzatą, Febronia żona Grzymisława a następnie Łaszcza z Kozarzewa, Grzymisław ojciec Bogusława i Świętosława, Poraj wnuk Grzymisława, Świętosław z córką Afrą 484; -Gerward brat Macieja Maczudy, adwokat w konsystorzu gnieźn. 484; -Maciej Maczuda zob. Lubstów; -Mikołaj 298, 368; -kościół Wszystkich Świętych, pleban Marcin, wik. Jan 484, pleban Wojciech 1401
Gil Mikołaj zob. Kurowo
Giza Piotr zob. Wronczyn
Giżyce k. Grabowa, w pow. kal.: -Mikołaj 1424
Giżyce k. Sochaczewa na Mazowszu: -Mikołaj scholastyk krak. i kan. pozn. 1447; -Paweł kan. gnieźn. (potem bp płocki) 1129, 1333, 1457
Glamboczyecz zob. Głęboczek
Gliniany na Rusi 769, ante 851
Glinka k. Kostrzyna: -Jan 679
Glinki k. Koronowa na Kujawach 148
Glinki zob. Poznań, przedmieścia
Glinno k. Murowanej Gośliny 745: -Wojciech 745, 1289 (pieczęć 21)
Glinno (?): -Sędek dziekan łęcz. 1569
Glińsko k. Śmigla 591, 760
Glisno k. Wyrzyska na Krajnie: -Michał 1531; -pleban 1492
Gliwice m. na Śląsku: -Mikołaj kan. wrocł. 1817; -Piotr pisarz w Kurii Rzymskiej 1762
Gluchowo zob. Gułtowy
Głęboczek, jez. k. Mogilna 225
Głęboczek (dziś Jez. Czekanowskie), jez. k. Wągrowca 430, 431
Głęboczek k. Murowanej Gośliny 792, 907; -Boguchwał 345; -Dobrogost (brat Mikołaja i Pietrasza) 792, 907, 1289 (pieczęć 45), jego bracia 907, zob. Popowo, Szymankowo; -Mikołaj (brat Dobrogosta i Pietrasza) adiak. pozn. 1236, 1268, 1284, 1291, 1371, 1372, 1391, 1429, 1553, 1571, 1642, 1694, 2000, 2001, 2008, 2013, 2020, 2022, kan. gnieźn. 1236, 1455, 1457, 1518, 1606, 1694, 2016-2018, wik. gen. i oficjał pozn. 1236, 2013, oficjał pozn. 1552; -Ozjasz 1423; -Pietrasz (Piotr, brat Dobrogosta i Mikołaja) 792, 1289, 1465
Głęboczek k. Wągrowca 164
Głęboka Struga, zapewne dopływ Warty k. Obornik 971
Głodowe jeziora, zapewne rozlewiska Noteci w okolicach Trzemeszna 580
Głogowiec k. Mogilna 55, 748
GŁOGÓW, m. na Śląsku 1718, 1722, 1805; I. -książęta: Henryk 81, 1717, 1718, Henryk II (Wierny) 81, 1720-1722, Henryk (Żelazny) 222, Henryk (Starszy) 1445; IIIc. -Marcin zob. Poznań, klasztor dominikanów; -Michał Brig adwokat w konsystorzu wrocł. 518; IV. -kolegiata NMP: -adiak. Henryk Senftleben 1452; -klasztor klarysek: -mniszka Małgorzata z Kalisza 1917
Głogówek, m. na Górnym Śląsku: -kolegiata Św. Bartłomieja, kan. Mikołaj Schonkromer 1830
Głoskowice, zapewne Głosków na Mazowszu: -Maciej wik. katedry gnieźn. (może jednak pochodził z Głusek?) 474, 475, 480, 481, 519; -Naczek kan. gnieźn. 347, 350, 361, 365; -Przegląd kan. gnieźn. 365
Głowacz Abraham zob. Zbąszyń, Jan zob. Graboszewo, Jan zob. Leżenice, Jan zob. Oleśnica
Głowy (Chleu) w z. łęcz.: -targ 27
Główczyn 52a
Główiew k. Rychwału: -Jan Kraska star. koniński 1640, 1641, zob. też Łubnica; -sołtys Gaweł Żupca 241, 273, 1753, 1761
Głuchowo lub Głuchów (który?): -Andrzej 1743
Głuchowo (k. Wronek?, k. Kalisza?): -Wincenty 927
Głuchowo k. Kalisza: -Maciej 1206
Głuchowo k. Wronek 821
Głuchów k. Pogorzeli: -Jasiek 237
Głuponie k. Lwówka: -Piotr Wata 1121, zob. też Kosiczyn, por. Białokosz
Głuski (Głóski) k. Kalisza, por. Głoskowice: -Jan 1163, 1167; -Jasiek 1424; -Mikołaj 1332
Głuszyna k. Poznania 434: -kolegiata: prep.: Hektor z Koziemina 943 n., Michał 280, 300, 302, Wojciech 332, 371, 488, 525, 563, 589
Gnatek Marcin 671
Gniazdów k. Kalisza: -Gniazdowski zob. Kalisz, mieszczanie; -Piotr i Sędek 1332
Gniew, m. na Pomorzu: -sęd. (urzędnik krzyżacki) 1453
Gniewkowo, m. na Kujawach 259, 896 (zjazd polsko-krzyżacki); -książę Władysław Biały 259; -star. Borowiec ze Złotowa 769; -wda (zob. też Inowrocław): Jan z Kościelca 743, 823, 884, Maciej Maczuda z Lubstowa 372, 460, 484, 578, Maciej z Łabiszyna 635, 665, 678
Gniewomir ojciec Samsona 38
Gniewomir sęd. pozn. 2
Gniewowo k. Śmigla 59; -Adeczek Gniewowski sołtys w Czaczu 663
GNIEZNO, m. 5, 41, 225, 243, 339, 424, 465, 506, 509, 526, 546, 587, 721, 738, 749, 825, 827, 895, 896, 924, 997, 1087, 1205, 1235, 1249, 1324, 1358, 1435, 1492, 1564, 1566, 1567, 1570, 1612, 1624, 1637, 1648, 1662, 1689, 1856;
-miejsce wystawienia dokumentów: -abpa gnieźn. 60, 92, 99, 101, 128, 138, 142, 155, 162, 190, 211, 212, 219, 220, 226, 265, 270, 274, 281, 291, 295-297, 303, 340, 350, 361, 365, 486, 549, 556, 566, 577, 603, 690, 692, 737, 863, 940, 955, 1129, 1233, 1368, 1455, 1518, 1578, 1603, 1605-1607, 1733, 1736, 1827, 1829, 2016-2019, 2022; -kapituły 1877, 1944; -oficjała lub wik. gen. 269, 419, 425, 438, 439, 442, 448, 450, 451, 462, 466, 473, 478, 479, 489, 490, 502-505, 508, 512, 531, 532, 535, 548, 729, 741, 754, 808, 825, 827, 914, 975, 1010, 1083, 1093, 1137, 1170, 1196, 1225, 1302, 1347, 1401, 1416, 1450, 1457, 1492, 1509, 1543, 1564, 1566, 1567, 1570, 1591, 1622, 1689, 1694, 1697, 1866, 1896, 1904, 1908, 1918, 1997, 2007; -władcy 6, 7, 10, 15, 19, 20, 23, 41, 49, 62, 430, 432, 468, 605, 606, 1003, 1004, 1102, 1103, 1168, 1169, 1201, 1235; -sądu ziemskiego 1987 (zob. też sąd ziemski); -star. gen. Wlkp. 124, 294, 755, 756, 784, 785, 911, 912, 924, 925, 998, 1018, 1019, 1058, 1085, 1271, 1323, 1348, 1356, 1359, 1434, 1538; -władz miejskich 1031, 1637; -miejscowych duchownych 74, 135, 150, 156, 168, 225, 249, 266, 311, 313, 339, 374, 420, 443, 444, 463, 485, 787, 880, 980, 1057, 1063, 1086, 1092, 1507, 1549, 1656, 1732; -innych wystawców 120, 133, 143, 151, 252, 467, 553, 607, 700, 788, 826, 1250, 1430, 1526, 1883, 1887, 1905, 2006; -I.N. 470, 471, 484, 527, 1472, 1499, 1654, 1995
II. -cegielnia kapitulna 1087; -kanalizacja 1235, 1637; -karczmy 10; -młyn 10; -ratusz 1235, 1358, 1637; -rynek 1637; -ulica z katedry do miasta 2007;-umocnienia (propugnacula) 368; -wiatrak na wzgórzu w stronę Winiar 1087; -przedmieścia 1066, 1624, zob. Wiskitki, por. kościoły Św. Jerzego, Michała, Wawrzyńca i klasztor bożogrobców
IIIa. -wójtostwo 1358, wójt: Gosiek 135, Hanek 1869, Jakub (Jakusz) ze Świniar 892, 897, 925, Jasiek kan. gnieźn., brat Stefana 74, Janek 124, Piotr ze Świniar 1031, 1358, ze Skiereszewa 1622, Stefan brat Jaśka 74; -burmistrz, rajcy i ławnicy 1031, rajcy 1358, ławnicy 1637; -cechy mieczników, siodlarzy szewców 1637; -jarmarki 1637
IIIb. -Andrzej rzeźnik, ławnik 1031, rajca 1637; -Andrzej szewc, rajca 1031; -Andrzej złotnik, ławnik 1031; -Arnold 168; -Arnold Sgupnis 1869; -Dobek 1637; -Dziersław rajca 1031; -Gerlach 249; -Hanek burmistrz 135; Hanek wójt 1869; -Hano, Hannos syn Hanona 440; -Hanuszek (zapewne z Arkuszewa) 1250, zob. Mikołaj; -Henryk włodarz gnieźn. 6; - Henryk 1856 (wcześniej w Toruniu); -Jakub rajca 1637; -Jakusz syn Linka rajca 1031; -Jan golarz, ławnik 1031; -Jan Melibroda 1526; -Jan Sikora starszy cechu szewców 1637; -Jan Linek zob. Maciej; -Janusz z Wielunia rajca 1031; -Jędrzych (Jędrzychowa?) 1637; -Klemens burgrabia w Gnieźnie 1250; -Linek zob. Jakusz, Linek Maciej zob. p. IIIc.; -Maciej Kurek rajca 1637; -Marcin Kapinos starszy cechu szewców 1637; -Marcin kusznik 2007; -Michał Gallus syn Piotra i Helki 440; -Mikołaj Gałka 463, 579; -Mikołaj Kot burmistrz 1637; -Mikołaj Strzeszek rajca 1637; -Mikołaj zięć Żukowskiej ławnik 1031; -Niemsta, wdowa po nim Zofia (z Gurowa) z córką Anną 1323, 1457; -Paweł Glomisz 419; -Paweł krawiec, ławnik 1031, rajca 1637; -Pieszyk Piotr. zob. p. IIIc; -Piotr burmistrz 1031; -Stanisław Brostycz rajca 1031; -Stanisław gliniarz 1087; -Stanisław krawiec 440; -Stanisław Narożny rajca 1637; -Święch burmistrz 1358; -Świętosław łucznik, ławnik 1031; -Wojciech Romanus, ojciec Jana, adwokat w konsystorzu gnieźn. 808, 880, 975, 1066, 1093, 1137, 1170, 1378, 1399, 1401, 1450, 1488, 1493, 1504, 1507, 1509, 1543, 1564, 1565, 1604, 1622, 1686, 1689, 1697, 1904; -Wojciech syn Glicznara 1888; -Zofia zob. Niemsta; -Żukowska zob. Mikołaj
IIIc. -Andrzej zob. Trzemeszno, zakonnicy; -Jan Romanus syn Wojciecha, not. publ. 1493, 1543, wik. katedry gnieźn. 1543, 1656, 1697; -Jan syn Jakuba not. publ. 1094, pisarz biskupa pozn. 1396; -Maciej syn Bartłomieja not. publ. 1655; -Maciej syn Jana Linka not. publ. 733, 1887; -Maciej syn Piotra not. publ. 1092, kleryk 1120; -Mikołaj syn Hanuszka (Janusza) not. publ., pisarz konsystorza gnieźn. 1010, 1093, 1137; -Mikołaj syn Proszka not. publ., adwokat w konsystorzu gnieźn. 1170; -Mikołaj syn Tomasza not. publ. 1530; -Paweł syn Mikołaja, kleryk 1203; -Paweł syn Wilusza (recte: Wysza?) not. publ., adwokat w konsystorzu gnieźn. 1170; -Paweł syn Wysza adwokat w konsystorzu gnieźn. 524, 528; -Piotr adwokat w konsystorzu gnieźn. 535, być może ident. z nim Piotr alt. w katedrze pozn. 568, oraz Piotr 548, adwokat w konsystorzu gnieźn. 466, not. publ. 474, 475; -Piotr Pieszyk adwokat w konsystorzu gnieźn. 1866; -Piotr syn Wojciecha not. publ. 1958; -Tomasz z Gniezna zob. Kalisz, mieszczanie; -Wojciech Gnieźnieński zob. Żnin, mieszczanie; -Wojciech Kukla syn Andrzeja, pisarz biskupa pozn. 1427, not. publ. 1518, 1569, pisarz abpa gnieźn. 1578, 2019, pleban w Kwieciszewie
IV. -prowincja kościelna 326, 507, 546, 548, 1347, 1530, 1583, 1648; -arcybiskupstwo, diecezja 5, 254, 340, 347, 420, 424, 426, 438, 439, 442, 465, 473, 474, 485, 507, 512, 546, 548, 646, 738, 891, 1111, 1143, 1183, 1201, 1286, 1508, 1607, 1624, 1662; -archidiakonat 448, 863, 883, 1435, 1455; -dekanat 1583
-abp: -Bodzęta 281, 285, 291, 295-297, 303, 438, 1764, 1765; -Dobrogost z Nowego Dworu 340 n.; -Jakub Świnka 35, 36, 55, 60, 69, 72, 1714, 1719, 1765, 1992, 1995; -Jan Suchywilk 254, 256, 265, 270, 274, 531, 1760, 1882, 1995; -Janisław 92 n.; -Janusz 12, 14; -Jarosław Skotnicki 132a; -Mikołaj z Kurowa 426 n.; -Mikołaj Trąba 695 n.; -Wincenty 1093; -Wincenty Kot z Dębna 1450 n.; -Wincenty z Marcinkowa (elekt) 968, 969; -Wojciech Jastrzębiec 384 n.
-bp pomocniczy: -Erazm Willis bp Natury 1267; -Jan bp Leodoricum 418, 516, 630, 710, 1870, 1873; -Jan bp Natury 1407, 1540; -Przybysław bp Dagno 1904
-dwór abpa: -cześnik Mikołaj 60; -kapelan: Dziwisz z Wawrowic 256, Mikołaj Kucharski 1513, Piotr pleban z Góry 385, Piotr z Radomska 256; -klucznik Andrzej Smolka 95; -marszałek Paszek z Gosławic 997; -pcz. Piotr 475, 480; -pkom. Kuno 60; -podkonie Wojciech sołtys z Drewna 664; -skarbnik: Bogusław z Sandomierza 97, 101, Hanek 154, Jan 60, Maciej 220, 234, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 314 n., Przybysław 124, 125, 128
-kancelaria abpa: -kncl. Wincenty z Bnina 92, 96; -pisarz: Andrzej z Łuczyc 60, 72, Benedykt z Modły 365, Bogusław z Sandomierza 91, Bronisław ze Strzałkowa 220, Hanek 206, Jarand z Bełszewa 212, 219, Marcin 291, Marcin 787, Mikołaj z Kiełkowic 1607, Wojciech Jastrzębiec 1764, Wojciech syn Adam 1765, Wojciech Kukla z Gniezna 2019, Wojciech ze Szlachcina 1765; -pkncl. Andrzej 1254, Andrzej z Kruszyna 1992, 1996, Bertold z Kamienia 256, 270, 274, 1764, Hanek 118, Jan 155, Mikołaj 109
-administrator diecezji sede vacante 318: -Jan z Brzostkowa 1416, 1421, 1436, 1450, 1457, 2006; -Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 339 n., Wincenty z Marcinkowa 955, Władysław z Oporowa 1944
-oficjał i wik. gen. 474, 485, 752, 946, 1088, 1177, 1202, 1249: -oficjał: Benedykt prep. bożogrobców w Gnieźnie 269, 270, Gerlib 91, Jan Bródka 106, 120, Jan z Brzostkowa 1450, Michał z Krowicy 709, 721, 729, 749, Mikołaj z Kalisza 1604, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 442 n., Władysław z Oporowa 914; -oficjał i wik. gen.: Benedykt z Modły 805 n., Jan z Brzostkowa 1507-1509, 1518, 1530, 1543, 1549, 1563, 1564, 1570, Mikołaj z Kalisza 1607, 1612, 1622, 1624, 1648, 1689, 1694, 1696, 1697, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 737, 756, 1543, 1890, Mikołaj Strosberg 340 n., Przedwój z Grądów 1493, 1570, 1578, 1591, 1607, 1622, Stanisław z Uścia 1435 n., Władysław z Oporowa 975; -wik. gen.: Benedykt z Modły 1010 n., Bogusław z Wylatowa 1868, 1869, 1872, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 448, 754, 1896
-wiceoficjał (surogat): Bogusław (Boguta) z Wylatowa 417 n., Benedykt z Modły 914, Mikołaj Goszczyński 975; -surogat wikariusza gen. Jan syn Trojana wicedziekan gnieźn. 1648, surogat wikariusza gen. i oficjała Paweł ze Stawiszyna 1648
-konsystorz 1399, 1416, 1421, 1450, 1549, 1694, 1697; -akta 1232, 1347
-adwokat konsystorski: Andrzej Kukla z Pakości 808, 1078, 1401, Arnold syn Hapka 729, Bartłomiej z Jerzyna 462, 466, 470, 1866, Buszek z Żytowlic 347 n., Gerward z Giewartowa 484, Jan z Grodziska 729, Maciej syn Baszka 1066, Maciej z Zarzewa 1093, 1137, 1170, Marcin z Pobiedzisk 1137, Mikołaj syn Proszka z Gniezna 1170, Mikołaj z Kcyni 1866, Paweł syn Wilusza (recte: Wysza?) z Gniezna 1170, Paweł syn Wysza z Gniezna 524, 528, Paweł z Kłodawy 729, Peregryn z Pępic 439 n., Piotr 326, Piotr Pieszyk z Gniezna 1866, Piotr z Zawichostu 366 n., Piotr Kostrzewa 1622, 1697, Piotr z Modliszewa 975, 1066, Sędek 729, Stanisław Goźdź 1378, 1401, 1508, 1509, 1591, 1622, 1697, Stanisław Piórko z Szadka 524, 528, 548, Tomasz z Książa 1347, 1450, Tomasz z Żernik 1137, Wojciech Romanus z Gniezna 808 n., Wojciech z Kłecka 1066, 1092, Wojciech z Łabiszyna 1648
-pisarz konsystorski 440: Andrzej 1883, Andrzej z Kruszyna 1866, Andrzej z Wieńca 1347, 1401, Jakub z Łęczycy 1137, Jakub Szarowsky 1347, Jan z Chorzępina 1416, 1435, Jan z Pawłowa 1622, Marcin z Pobiedzisk 1010, Michał z Domasławia 1401, Mikołaj Kot ze Świekotek 1401, Mikołaj syn Hanuszka z Gniezna 1010, 1093, 1137, Mikołaj z Tokar 1435, Piotr z Janczewa 1401, 1435, Stanisław z Międzychodu 1010, Stanisław z Wolanowic 1622, Wojciech z Żychlina 1549
-pisarz oficjała Mikołaj z Kik 439 n., Paweł 74, Piotr syn Mikołaja z Janczewa 1416, 1459
-posłaniec (nunccius) Maciej 1866, Paweł Pożar 1170, 1401
-protonotariusz Marcin pleban w Stawie 1080
-KATEDRA 326, 366, 415, 420, 440, 465, 467, 474, 475, 480, 481, 487, 749, 519, 527, 835, 891, 1065, 1094, 1120, 1378, 1457, 1459, 1564, 1566, 1567, 1654, 1655, 1662, 1694, 1697, 2007; -fabrica 1499; -kaplica NMP 940; -kaplica 742; -altarie zob. niżej; -wzgórze katedralne (Summum) 1399, z kościołem Wszystkich Św. 1605, siedzibą arcybiskupa 516, 1694 (por. 375), oraz domami kanoników 487, 524, 528, 729, 1010, 1378, 1472, 1549, 1591, 1654, 1655 (por. 340, 347, 366, 808, 1401, 1543, 1612, 1697); -cmentarz katedralny 471, 997
- -altarie 835; -Bożego Ciała 1499, 1500; -Św. Marcina w kaplicy 465, 472, altarysta: Piotr z Piaskowic 443, 465, Przedwój z Malczewa 465, Strzeszek z Ułanowa 465, 472; -NMP 1872; -NMP, Św.Św. Pawła i Marii Magdaleny 219; -Św. Stanisława (Bpa) 1872; -Wniebowzięcia NMP, Michała, Jana Chrzciciela, Hieronima i Barbary 2018, -Wniebowzięcia NMP, Michała, Jana Chrzciciela, Hieronima i Barbary oraz Marcina, Stanisława, Andrzeja, Mikołaja i Wojciecha 2019; -Św. Trójcy, NMP i Wszystkich Św. 737
- -altarysta: Bogusław (Boguta) z Wylatowa 366 n., Domek z Kłodzina 849, 882, 1869, 1872, Franciszek z Orzka 834, Jakub 1564, Jakub z Grądów 2019, Jan Radzicha 1065, Maciej 1741, Mikołaj Frombonis 448, Mikołaj Grosman 466 n., Mikołaj syn Tomaszka wik. katedry gnieźn. 1883, Mirosław z Brudzewa 347, Piotr penitencjarz 1655, Wincenty 1093
- -pozostały kler katedralny: -hebdomadariusze 465, 1064, 1065, 1564, 1566, 1567; -mansjonarze 940, 1271, 1605: -Angelus 980; -penitencjarz Tomasz 226; -szafarz 450: Mikołaj Kochan 474, 475, 480, Wacław 475, 481; -zakrystianin Maciej z Kłecka 1092; -kapłani: Piotr Tharus 475, Stanisław z Trzemeszna 1567
- -świątnicy katedralni 471
- -szkoła katedralna 74; -rektor: Janisław kan. gnieźn. 74, Michał 462, 474, 475, 480, 519, 1836, Sędek 729
-KAPITUŁA KATEDRALNA 12, 69, 72, 92, 95-97, 99, 101, 104, 106, 109, 115, 120, 125, 128, 132a, 138, 142, 149, 150, 154-156, 168, 181, 190, 196, 206, 219, 220, 225, 226, 234, 238, 249, 256, 265-267, 270, 274, 281, 285, 291, 295-297, 303, 313, 339, 340, 347, 350, 361, 365, 375, 409, 410, 416, 420, 424, 438, 439, 442, 443, 465, 467, ante 469, 474, 480, 485, 486, 491, 516, 519, 531, 546, 549, 556, 566, 577, 603, 737, 749, 876, 883, 891, 893, 940, 975, 1059, 1064, 1068, 1093, 1096, 1109, 1129, 1132, 1348, 1399, 1407, 1457, 1691; -kanonia 238, 1503; -kantoria 1887; -kustodia 226, 249; -prebendy magistra teologii i doktora praw 1459; -pisarz kapituły Paweł 74
- -prałaci: -adiak. (por. archidiakonat): Bronisław ze Strzałkowa 295-297, 303, Filip Jankowic 36, 41, 45, 49, Jan z Grądów 2006, Jan z Czarnkowa 222 n., Jan z Niewiesza 1446 n., Jarosław z Kłobukowa 340 n., Marcin 190, 203, 212, 1736, Mateusz z Neapolu 444, Mikołaj z Kik 733 n., Przecław ze Służewa 118 n., Tomisław 109, Wincenty z Bnina 99, 101, 104; -dziekan: Bodzęta 420 n., Grzegorz z Trzebienic (postulat) 1868, 1869, Jakub Kot z Dębna 2022, Jan 1736, Jan z Czechla 1094 n., Jan Hanczel z Dąbrowy 603, 1868, Mikołaj 60, Mikołaj 92, 96, 99, 101, Tomasz 74, Wincenty z Bnina 120, 128, 138, 142, 143, 150, 154-156, Wincenty z Marcinkowa 679, Wojciech 190, 265, 266, 270; -kanclerz: Bronisław ze Strzałkowa 274, 291, 1764, Jan z Koziebród 1407 n., Kiełcz z Sudołu 420 n., Mikołaj 138 n., Mikołaj Pieniążek 339, 340, 361, 485, Piotr 17, Piotr 97, 99, 101, 104, 106, 109, 118, 120, Świętopełk z Zadusznik 646, 737, 749, 863, 940, 1889, Wincenty 297; -kantor: Andrzej Łaskarz z Gosławic 1887 (postulat), Iwan z Chęcin 97, 99, 105, Jan z Brzostkowa 863 n., Marcin 96, Mikołaj z Kurowa 339, Jan z Wolicy 225-227, Piotr 361, Piotr Kuropatwa z Grodziny 420 n., Tomisław 118, 120, 138, 142, 149, 150, Wincenty z Bnina 106; -kustosz: Aleksander 60, 72, Benedykt (Bieniek) 120, 128, 135, 138, Jakub Pałuka ze Starego 420 n., Jakub Szyrzyk z Fałkowa 156, Jan 206, Jan Furman z Mchów i Zaniemyśla 1447 n., Jan z Trląga 737, 749, Jarand Pomian z Bełszewa 281, Kiełcz z Tuliszkowa 149, 150, Mikołaj 64, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 1904, 1905, 1907, 1908, Piotr 190, 303, 1736, Przedwój z Grądów 1131, Stanisław Ciołek 1003 n., Tomisław 97, 99, 106, Wierzbięta 212, 226, 231, 249, 265, 266, 270, 274, Wojciech 291, 295-297; -prep.: Aleksander 1059, 1068, Andrzej z Lubrzy 99, Iwan z Chęcin 106 n., Jan Suchywilk 156, Mikołaj 66, 74, Mikołaj z Kożuchowa 219, 220, 1751, Mikołaj Strosberg 250 n., Mirosław z Brudzewa 1059, 1065, 1068, Otto z Mstyczowa 175, Piotr 291, Przedwój z Grądów 1210 n., Włościbór 60; -scholastyk: Andrzej Myszka z Nieprześni 1129, 1457, 1518, 1606, 2016-2018, Gerlib 91, Jan Bródka 120, Janusz 291, 295-297, Kiełcz z Tuliszkowa 155 n., Klemens 92, 106, Maciej 128, 142, 143, 150, Michał z Krowicy 420 n., Piotr 125, Piotr Wolfram 943, 1063, 1069, Wojciech Jastrzębiec 340, 347
- -kanonicy: Abraham z Przezwodów 420, Adam 106, 120, Adam z Będkowa 1129, 1455, 1457, 1549, 2022, Alberyk z Modły 516, 549, 577, 729, 863, 940, 1129, Aleksander 125, Andrzej z Jackowa 1455, 1457, 1606, 2016, Andrzej Łaskarz z Lichenia 1455, 1457, 2016-2018, 2022, Andrzej z Łuczyc 72, 97, 101, 109, Benedykt (Bieniek) 101, Benedykt z Modły 805 n., Benedykt Struś 97, Blizbor z Kwiatkowa 549, 566, 603, 1889, Bodzęta 120, 124, 128, Bogusław 109, Bogusław z Oporowa 203, 234, 265, 291, 297, 303, 340, Bogusław z Sandomierza 97, 101, 104, 109, 125, Borek syn Sławobora 295 n., Bronisław ze Strzałkowa 265, 266, Daćbog ze Szczawina 420, 549, Dobiesław syn Sławnika z Czeszewa i Morakowa 219 n., Donin ze Skrzyńska 783, 822, 824, Dytko Pradel 265, Dziwisz 202, Henryk Biel z Błeszna 297 n., Henryk Repte 549, 566, Jakub (z Jeziorska?) 1877, Jakub Kot z Dębna 1496, 1569, 1606, 2016-2018, 2022, Jakub Pałuka ze Starego 340, 347, 428, Jan adiak. pomorski 266, 274, Jan 190, Jan kncl. łęcz. 96, Jan prep. kal. 190, Jan prep. od Św. Jerzego w Gnieźnie 311, 340, 347, 420, Jan prep. rudzki 97, 101, 106, Jan Młodszy (zw. Nepos) z Brzostkowa 1455, 1457, 1543, 1606, 2016-2018, 2022, Jan z Chomiąży 265, Jan z Czechla 863, 940, Jan z Grądów 1435 n., Jan z Kurowa 546, Jan de Lanke 516, Jan Lutkowic z Brzezia 1518, 1605, 1606, 1694, 2009, 2016-2018, Jan Pella z Niewiesza 863, Jan z Rudzicy 1129 n., Jan z Rytwian 1503, Jan Odrowąż ze Sprowy 1494, 1525, Jan z Trląga 265, 266, 270, 281, 291, 295-297, Jan z Wróblewa 737, Janisław 74, Jarand Pomian z Bełszewa 234, 238, 250, 265-267, 270, 274, Jarand z Niewiesza 1606, 2016-2018, 2022, Jarosław 291, Jarosław z Chojny 340, Jarosław z Kąkolewa 940 n., Jasiek wójt gnieźn. 74, Kiełcz z Tuliszkowa 125, 128, Klemens 125, Klemens z Mechnacza 203, 219, 234, 265, 1764, Krzesław ze Świętego 347, 420, 549, Maciej z Chłapowa 1995, Maciej Dryja z Modliszewa 1129 n., Marcin 519, Marcin dziekan łęcz. 128, Marcin Chrapek 420 n., Marcin (pleban) z Góry 190, 1736, Marcin z Warki 265, Marcin z Wawrzeńczyc 340, Marek 297, Michał z Krowicy 365, Mikołaj 139, 220, Mikołaj adiak. kal. 106, 120, Mikołaj adiak. Zamthest 225, Mikołaj kan. od Św. Jerzego w Gnieźnie 375, Mikołaj z Biechowa 225, 265, Mikołaj Długi 420 n., Mikołaj z Głęboczka 1236, 1455, 1457, 1518, 1606, 1694, 2016-2018, Mikołaj z Górki 350 n., Mikołaj Jarocki z Czeszewa 603 n., Mikołaj z Kalisza 1549, Mikołaj z Kik 733, 749, 889, 1066, 1622, Mikołaj z Kożuchowa 202, 1727, 1734, Mikołaj z Kórnika 215, Mikołaj Słupek z Budzisławia 603 n., Mikołaj Słupek ze Studzieńca 1092, 1995, 1997, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 281 n., Mikołaj z Margonina 266, 270, 280, Mikołaj z Niewiesza 1455, 1457, 1606, 1694, 2016-2018, 2022, Mikołaj Pieniążek 291, 295-297, Mikołaj Trąba 608, Naczek z Głoskowic 347, 350, 361, 365, Otto z Czarnocina 238, Paweł 104, Paweł z Czechowa 940, 1129, 1889, Paweł z Giżyc 1129, 1333, 1457, Paweł Soso ze Szlachcina 291, 340, 347, 350, 420, 443, 488, 546, Piotr 92, 101, 155, 156, Piotr 96, 128, Piotr Grolok 281, Piotr z Gruczna 143, Piotr z Kobylina 549, 566, 577, 737, 863, 940, 1889, Piotr z Pieczewa 295-297, 303, Piotr z Pniew 1455, 1457, 2022, Piotr Strzelicz 420, Piotr de Vaczslawycz 281, Przecław 190, Przedwój z Grądów 737, 863, 940, Przegląd z Głoskowic 365, Przybek 92, 101, 106, Przybysław 125, 128, Serassius 92, Sędek 1997, Sędziwój 155, Sędziwój z Czechla 1399, 1457, 1655, 1995, Sławnik z Radziątkowa 2016, 2020, 2022, Stanisław, Stanisław z Bielaw 1455, 1457, 1606, 2016-2018, Strasz 120, 135, Strzeszek z Łagiewnik i Ułanowa 863, 1391, Szymon 19, Szymon ze Stawu 1888, Świętomir 219, 225, 226, Świętosław 72, Tomasz 225, 265, 270, Tomasz ze Strzępinia 1388 n., Tomisław 96, Wawrzyniec czyli Lorek z Uniejowa 297 n., Wincenty kncl. gnieźn. 297, Wincenty prep. rudzki 168, Wincenty prep. uniejowski 291, Władysław z Oporowa 914, 940, 965, 1067, 1237, 1944, 1995, Wojciech 143, Wojciech 603, Wojciech Pustułka z Bielaw 350 n., Zbigniew 516
- -wik. wieczysty: 162, 219, 326, 415, 450, 492-501, 737, 997, 1642, 1656, 1732, 1733, 1741, 1826, 1829, 1830, 1835; Adam ze Smolic 1654, 1656, 1997, Andrzej 1883, Andrzej pleban od Św. Trójcy w Gnieźnie 1564, 1565, 1655, 1656, Andrzej z Kruszyna 1958, Andrzej z Parzęczewa 1656, Andrzej z Rypina 1656, Bartłomiej Slewacz 474, Bartłomiej ze Stawiszyna 475, Bodzęta z Bytynia 474, 475, 480, 481, 601, Bogusław (Boguta) z Wylatowa wicekustosz 366 n., Butek 474, 475, 480, 519, Butek (Budko) 1836, 1908, Daniel 1065, Domek z Kłodzina 428, 481, Grzymisław 1656, Jakub wicedziekan 326, Jakub z Łęczycy 1125, Jan Romanus z Gniezna 1543, 1656, 1697, Jan Guzdrałka 1065, 1450, 1656, Jan z Grodziska 741, Jan z Inowłodza 1656, Jan Kaczka z Kaczkowa 474, 480, 519, 1836, Jan z Popowa 474, 475, 490, 519, 1836, Jan Radzicha 474, 475, 480, 849, 1059, 1065, Jan Rod 1997, Jan syn Trojana wicedziekan gnieźn. 1648, 1655, Maciej 481, Maciej 1741, Maciej z Głoskowic 474, 475, 480, 481, 519, Maciej Korybutowic 1401, Marcin 519, Marcin z Gołocic 1904, Marcin z Gurowa 1622, 1656, Marek z Grotkowa ante 466, ante 469, 474, 475, 480, 481, 1866, Michał wicekustosz 440, 462, 474, 475, 480, 516, 519, 532, 1836, Michał rektor szkoły katedralnej w Gnieźnie 462, 474, 475, 480, 519, 1836, Michał z Domasławia 1416, Michał z Inowłodza 1958, 1997, Mikołaj 249, Mikołaj 1564, Mikołaj 1656, Mikołaj pisarz 1656, Mikołaj precentor 1656, Mikołaj Goszczyński 1883, Mikołaj Kochan 474, 475, 480, 1836, Mikołaj Nepko 470, 474, 475, 480, 481, 1958 (wicedziekan), Mikołaj z Powodowic 1958, Mikołaj syn Tomaszka altarysta gnieźn. 1883, Mikołaj Kowtyr ze Żnina 1656, Mikołaj z Sumina 519, Mikołaj Wilk 462, 481, 554, Mirosław z Brudzewa 347, Paweł z Zarzewa 808, 1056, 1065, 1066, 1836, Piotr 475, 480, 1836, Piotr wicekustosz 834, 1997, Piotr z Łukomia 1958, Piotr Szymon 1656, Sędek precentor 480, 519, 1836, Stanisław 1656, Stefan z Pawłowa 471, 474, 475, 480, 481, 519, 1835, 1836, 1866, 1868, Strzeszek z Ułanowa 465, Świętosław 1564, 1656, Świętosław z Modliszewa 474, 475, 480, Tomasz z Książa 1385, Wacław (Więcek) 474, 475, 481, 487, 519, 1835, 1836, Wincenty 1873, Wojciech wicedziekan 471, 474, 484, 490, 519, 1836, Wojciech Karszowski 475, 480, Wojciech z Turzy 1905, 1907, 1908
-INNE KOŚCIOŁY:
- -kolegiata Św. Jerzego na grodzie 475, 1436; -kanonicy: Franciszek z Orzka 1436, Jan 135, Mikołaj kan. gnieźn. 375, Mikołaj Goszczyński 975, 1889, 1908; -prepozyci 375: Jan kan. gnieźn. 311, 340, 347, 420, Przecław 190, 213, Przybysław 148, Sędziwój z Czechla 1399, 1655; -wiceprep. Marcin 475, 480; -wikariusze 1539, wik. Piotr Rzeżucha 480
- -kościół Św. Jana zob. klasztor bożogrobców
- -kościół Św. Krzyża (należący do bożogrobców) 1087; -prebendarz Wilhelm 787 (zob. klasztor bożogrobców)
- -kościół Św. Michała na przedmieściu 74, 347, 465, 1087, 1741; -pleban: Maciej Łapsz 347, Mirosław z Brudzewa 484, Partes 1741
- -kościół Św. Mikołaja 465, 487; -pleban: Jan 1873, Wacław 487
- -kościół Św. Piotra: -pleban Maciej Korybutowic 1549
- -kościół Św. Trójcy: -pleban Andrzej 1565, 1656; -altaria Narodzenia NMP, Św.Św. Bartłomieja i Katarzyny 1323, 1457, 1622, altarysta Marcin Gurowski 1323
- -kościół Św. Wawrzyńca na grodzie 443, 465, 519, 755, 1056, 1066, 1622, 1872; -pleban: Domek (Domasław) z Kłodzina 855, 867, 1066, 1622, 1872, Jan 1870, Marcin z Gurowa 1622
- -kościół Wszystkich Św. na wzgórzu katedralnym (in Summo) 1605, 1655; -mansjonarze 1377
-KLASZTORY:
- -bożogrobców (miechowskich) na przedmieściu, ze szpitalem i kościołem Św. Jana 8, 10, 74, 124, 244, 270, 311, 463, 536, 549, 671, 980, 1086, 1087, 1399, 1430, 1459, 1526, 1631, 1656, por. kościół Św. Krzyża; -prepozyt 916: Benedykt 135, 269, 270, Filip 311, 318, Heling 235, Jan z Lelowa 1631, Mikołaj 840, 880, 892, 897, 916, 925, 980, 1059, 1068, Mikołaj 1399, 1459, 1526, 1631, Przybysław 374, 415, 463, 471, 536, 549, 671, 787, 1631, Stanisław 1250, 1459, 1995, 1997, Wacław Grzybowski 1086, 1087, Wasyl 174; -bracia: Baltazar 311, Bartłomiej 787, Grzegorz 980, 1086, Marcin 880, 980, Michał 135, Michał z Prus 269, Mikołaj 311, Piotr de Warszewia (z Warszawy?) 269, Stanisław 980, Wilhelm 311, 374, 787, 980 (zob. kościół Św. Krzyża)
- -franciszkanów: -gwardian Jan 2007; -lektor Mikołaj 211
- -klarysek 116a, 513, 1235, 1328, 1487; -opatka 133: Katarzyna 1328, Katarzyna 1852, Krystyna 513, Małgorzata 1487, Przechna 513, Przecława 243; -mniszki: Anna furtianka 513, Barbara 513, Chwalisława furtianka 513, Dorota 1487, Dorota wikaria 1487, Elżbieta magistra schole 1487, Jadwiga 1487, Katarzyna furtianka 1487, Katarzyna córka Bertolda z Inowrocławia 513, Katarzyna córka Naczęsława 513, Katarzyna z Zagajewa klucznica 513, Klara 1487, Machulka piwniczna 1487, Małgorzata 513, Niecława 513, Siechna 1487, Świętochna 1487, Tomisława 1487; -prokurator klasztoru Jan de Zagorzewo 1852
V. -kasztelania 15; -powiat (districtus) 154, 220, 250, 274, 291, 295, 361 (po 1400 r. często); -territorium 99; -ziemia (terra) 99, 155, 168
-sąd ziemski (królewski) 252, 301, 430, 431, 433, 434, 441, 514, 552, 553, 552, 587, 604, 607, 615, 634, 757-759, 892, 897, 965, 983, 988, 1015, 1081, 1117, 1138, 1166, 1169, 1185, 1288, 1290, 1297, 1319, 1376, 1390, 1440, 1644; -księga sądowa 372; -woźny: Piotr 1526, Jakub Weprowicz 634
-urzędnicy (por. też Kalisz, gdyż urzędników kal. zwano niekiedy wymiennie gnieźn.): -cześnik Wit 38; -klan: Beniamin 2, Beniamin z Uzarzewa 159, Dobrogost 85, Dziersław z Iwna 272, Jan (Janusz) z Sokołowa 376, 430, 432, 434, 571, 573, 593, Paszek z Benic 177, 183, 192, Piotr z Bnina 1207 n., Przecław z Gułtów 23, Szymon 1321, Wincenty z Biechowa 197, 199, 210, 214, 236, 1738; -łowczy: Bodzęta 19, Czestek z Dębnicy 634; -pkom. Sędziwój z Jarocina 19, 49; -podłowczy Wrocław z Szyszyna 221; -sęd.: Beniamin 2, Piotrek 85, Sędziwój 62; -stolnik: Bodzęta 9, Mikołaj 316; -włodarz: Henryk z Gniezna 6, Niemierza 124, Świętosław 72; -wda: Arkembold 18, Dzierżykraj 6
-wiceurzędnicy: -burgrabia 1265: Czestek z Dębnicy 634, Hektor z Gębarzewa 1376, Jan z Krzekotowa 1138, Klemens z Gniezna 1250, Mikołaj z Grzybowa 892, 897, 1323, 1356, 1358, 1987, Stanisław z Mierucina 1430, 1440, Wincenty z Chwalibogowa 1644; -wicechor.: Jan Sobiejucha z Modliszewa 892, 897, 1138, Mikołaj z Noskowa 1644, Mikołaj z Trąbczyna 1376, 1440; -wicepkom.: Andryczka z Obłaczkowa 1644, Wojciech z Modliszewa 1138, Wojciech z Popowa 897; -wicepsęd.: Święszek z Chłądowa 1644, Tomisław z Małachowa 892, 1092, 1376, Tomisław z Nadarzyc 897; -wicesęd.: Tomasz z Wilczyna 1138, Tomisław z Nadarzyc 892, Wierzbięta Piętka z Grzybowa 1440, Wincenty z Chwałkowic 897, 1138, 1644; -wicewda: Jan Koza z Domasławia 892, 897, Jan ze Strzałkowa 1440, Mirosław z Pakszyna 1644, Wojciech z Niemczyna 1138, 1376
VI. -cło 1265; -gnieźn. miara objętości 155; -miasto obłożone interdyktem 450
Gnin k. Grodziska 985; -Miks z żoną Małgorzatą 985; -kmieć Pietryka 985
Gnojno, zapewne na Kujawach lub w z. łęcz.: -Andrzej 935
Gnuszyn k. Pniew: -Bartosz zob. Chemka; -Jan Dziurka 567; -Jan Sikora z synem Wojciechem, Wojciech 853
Gobya Mikołaj (zapewne chodzi o Grobię) 1266
Goczałkowo k. Gniezna 1622; -Maciej sołtys w Gogółkowie 186; -Mikołaj 1654; -Paweł 1066, 1138, 1622
Godawy k. Żnina 361, 1991; -Jakusz i Spytek 1991
Godziątków k Kalisza: -Mikołaj Długosz i jego żona Jachna córka Mikołaja Gotardowica z Kalisza 1900
Godziemba herb 865
Godziesze Małe k. Kalisza 140, 710; -sołtysi Budek i Staszek 140, Wawrzyniec 1480
Godziszewo k. Tczewa na Pomorzu 105; -dwór cystersów lędzkich 205, 233, 246; -sołtys Mikołaj z Petershagen 116
Gogolewo k. Krobi 4
Gogolewo k. Książa 317; -Paszek 317, 334, 859, 1069, pkom. pozn. 610, 614, 635, 645, 1848, sęd. pozn. 902, 908, 909, 920, 938, 1032, 1069, zob. też Rozdrażew; -kościół Św. Jana Ewangelisty i Św. Stanisława 317, 1069
Gogółkowo k. Żnina 676; -jeziora 186; -Mikołaj syn Andrzeja z Koszanowa, brat Andrzeja z Barda, Janusza z Brzozogaju i Michała z Czacza, kantor łęcz. i kan. pozn. 186; -sołtys Maciej z Goczałkowa 186
Gola (która?): -Mikołaj 1271, 1281
Gola k. Rakoniewic 403, 1710
Gola k. Sławy Śląskiej 1720
Golcze zob. Gulcz
Golczewo, Golczewski zob. Gulczewo
Goldberg zob. Złotoryja
Goleiejewo zob. Gościejewo
Golina (która?): -Marcin 1216
GOLINA, m. w pow. konińskim (por. Błożyno) 198a, 331, 822; I. -Jan 198a, 368, 822, -Sągniew stolnik kal. z żoną Jadwigą 331; II. -ostrowy Bielatów, Bawół, Drczesnik, Kępiste, Tulcwy, wzgórze Kzuza Górka, struga 198a; IIIb. -Bogel, rajca Gawek, wójt Mączka, burmistrz Mikołaj, rajca Mikołaj, rajca Mikołaj Parzychowicz 331
Golina k. Jarocina 1374; -Przedpełk Mościc 1374, zob. też Koźmin; -Rafał z Gołuchowa 1374, zob. też Gołuchów i Obiechów; -Wierzbięta 1220; -pleban 1152
Golinino 5
Goliszew k. Stawiszyna: -Jan Goły 1375, zob. też Strzałków
Goluchowo: -Jakub zob. Gułtowy
Gołanice k. Wschowy: -Henryk zob. Kotwicz; -Jan Kotwicz star. wschowski 1647, 1669, 1679, 1680, zob. też Siedlnica
Gołańcz, m. w pow. kcyńskim 164; -Andrzej syn Kusza, brat Michała 1531; -Kusz brat Świętosława i Wierzbięty 367, 383, 509, 551, 552, 724, 833, 857, zob. Wiry; -Maciej bp włoc. 98, 105, 127, 132, 132a, 134, 188, 191; -Michał syn Kusza, brat Andrzeja 1531; -Świętosław brat Kusza i Wierzbięty, kan. włoc. 509, 520; -Tomisław pcz. pozn. 179, 1731, sęd. kal. 210, 235, 236, 252, zob. Danaborz; -Wierzbięta brat Kusza i Świętosława 383, 509, 629, zob. Smogulec
Gołaszyn k. Obornik 1410
Gołąbki k. Trzemeszna: -Bartosz 897, 1483; -Mikołaj 671; -Piotr Rzepka 671
Gołębin Stary k. Czempinia 1909
Gołębiów w woj. sandom.: -Mikołaj burgrabia w Poznaniu 816, zob. też Usarzów
Gołków k. Słupcy 35, 144
Gołocice w z. łęcz.: -Marcin syn Pawła wik. gnieźn. 1904, not. publ. 1068, 1889, 1908, 1944; -Piotr kapłan 1867
Gołuchów k. Pleszewa: -Barbara córka Rafała 1374; -Elżbieta wdowa po Rafale 1675; -Iwan syn Rafała, brat Rafała 1675; -Rafał (syn Iwana z Obiechowa, brat Jana z Goliszewa i Strzałkowa), podstoli pozn. 1289 (pieczęć 15), 1374, pkom. kal. i star. gen. Wlkp. 1406, 1411, 1424, 1426, 1430, 1434, 1444, 1448, 1454p, 1462, 1465, 1467, 1469, 1470, 1546, 1588, 1675, 2009, zob. też Golina i Obiechów; -Rafał syn Rafała, brat Iwana 1675, zob. Mikuszewo; -Żegota klan wilkowyjski 13, łowczy kal. 19, 27; -pleban 152
Gołuski k. Stęszewa 563, 1123; -sołtys Stanisław z synami Jakubem i Piotrem 563
Gołutowo zob. Gułtowy
Goły Jan zob. Goliszew i Strzałków
Gonice k. Wrześni: -Piotr (Pietrasz) 755, wiceburgrabia w Pyzdrach 433
Goniębice k. Osiecznej 1372; -dziedzice 1372; -kościół, pleban Wojciech, kapłan Mikołaj Głupiec, wik., witryk 1209; -kmieć Jakub 1209
Gora zob. Góra
Goranin k. Gniezna: -karczma 18, miejsca Dupie i Moszczenica, las Wygorzel i łąka Bielawa 23, 252, las Wirabyenyecz, miejsce Śliwie 1440; -Bodzęta 267; -bracia Marcin, Michał i Mikołaj 1440; -Przybysław syn Pacyńca 18, 23; -Przybysław 252; -Stefan 252
Goranin k. Ślesina 912, 973, 1231; -Bodzęta 1231; -Rusin 973; -Sędziwój 912, 973, 1231, wicesęd. w Pyzdrach 1364; -Zbrosław 912; -kmiecie Andrzej i Stefan 912
Gorazdowo k. Pyzdr 328; -Andrzej 298, 316, 328, 406; -Mikołaj cześnik kal. 634, 740
Gori zob. Góry
Gortatowo k. Swarzędza: -staw Kruszczyński 163; -Mikołaj 163; -Sędziwój i Wojciech 232; -sołtys Maciej 163
Goruńsko k. Bledzewa 86
Goryszewo k. Mogilna: -młynarz Stanisław z żoną Stachną i matką Katarzyną Furmankową 877
Gorzewski (zapewne z Gorzewa k. Obornik) Stanisław alt. w Obornikach 1229
Gorzkowo: -Mikołaj bp wileński 630, 710
Gorzkowski (może z Gorzykowa k. Witkowa) Jan 1168
Gorzów Wlkp. zob. Landsberg
Gorzuchowo k. Kłecka 706; -Piotr 269, 1018
Gorzuchowo k. Rogoźna 1128, 1557
Gorzuchy k. Stawu 1726
Gorzyce k. Czempinia 1482
Gorzyce k. Miłosławia: -Bodzęta 961; -Maciej 416
Gorzycko k. Międzychodu 987; -Dobiesław 948; -Tomisław Bryl 948
Gorzyszewo k. Kwieciszewa: -sołtys Hanek Fluk 154
Gosław (Wyskota) kan. pozn. 240, 1741
Gosławice k. Konina 26; -Andrzej Łaskarz brat Dziersława z Lichenia, prep. włoc. 364, 578, 664, 1887, protonotariusz Stolicy Apostrolskiej, postulowany na kantorię gnieźn. 1887, bp pozn. 801, 823, 828, 829, 838, 849, 865, 886, 887, 889, 899, 903, 915, 929, 938, 939, 943, 951, 954, 958, 966, 977, 978, 986, 987, 989, 1003, 1011, 1014, 1016, 1017, 1032-1034, 1036, 1038, 1042, 1043, 1055, 1059, 1064, 1065, 1068, 1069, 1080, 1084, 1108p, 1198, 1388, 1909, 1912, 1914, 1916; -Andrzej Łaskarz bratanek poprzedniego zob. Licheń; -pleban 825
Gosławice w z. łęcz.: -Paszek marszałek abpa gnieźn. 997
Goso Paweł zob. Szlachcin
Gostkowo k. Krobi 4
Gostomia, struga w okolicy Rogowa 339
Gostusza, zapewne lewy dopływ Noteci w okolicy Nakła 1241
Gostyczyna k. Kalisza: -Gisbrecht z córką Anną 616; -Sędziwój syn Gisbrechta 616, kan. kal. 1254; -Wincenty 887, 931, 1293, 1491; -Zofia córka Gisbrechta, zakonnica w Ołoboku 616; -plebani Wilhelm: 1714, Wincenty 709
GOSTYŃ, m. 391, 786, 952, 1386, 1402, 1576; I. -Bartosz Wezenborg brat Janusza (synowie Bartosza z Koźminka) 723, 786, 823, 848, 953, 1084, 1135, 1170, 1216, 1238, 1986, klan nakielski 1402, 1541, 1576, zob. też Poniec i Wezenborg; -Hinczka Wezenborg stryj Bartosza, brat Pota 391, zob. też Poniec i Wezenborg; -Janusz brat Bartosza (synowie Bartosza z Koźminka) 786, 823, 1402, 1576, zob. też Poniec i Wezenborg; -Mikołaj Przedpełkowic, brat Przedpełka ze Spławia, wda kal. 40, 52a, 54, 58, 65, 66, 1113, 1711; -Mikołaj syn Wojciecha 130; -Wojciech syn Mikołaja Przedpełkowica 130; -Poto Wezenborg, brat Hinczki 391, zob. też Wezenborg; II. -brama Kaliska 786; -jatki, łaźnia 786, jatki, targ 1402; -przedmieście Malinka 786; -folwark 1576; -zamek 1084; IIIa. -burmistrz i rajcy 130, 1238, burmistrz, rajcy i ławnicy 391; -cech rzeźników 1402; IIIb. -Andrzej Laska 1576; -Antoni Roisnicz burmistrz 130; -Gabriel Otrok ławnik 391; -Greiffe ławnik 391; -Henil szewc, rajca 391; -Jan młynarz w Solcu 1291; -Kuncze rzeźnik, rajca 391; -Maciej płóciennik, ławnik 391; -Marcin solarz, rajca 391; -Michał rzeźnik, burmistrz 391; -Mikołaj Borgnicht rajca 130; -Mikołaj Hay ławnik 391; -Piotr Konieczka ławnik 391; -Piotr rzeźnik, ławnik 391; -Pacek szewc, rajca 130; -Stefan rzeźnik, rajca 391; IV. -kościół Św. Małgorzaty 786, 1084: -dziekan Ziemięta 786 (potem pleban, zob. Strzelce); -pleban 823, 953, 1576, pleban: Paweł 786, 879, 1084, Ziemięta 1084, 1170 (wcześniej dziekan, zob. Strzelce), Maciej Krowina z Ponieca 1238; -wik. Maciej 786; -altarie: -Wniebowzięcia NMP i Św. Małgorzaty, alt. Grzegorz 823 (zob. też Grzegorz na s. 369); -Wniebowzięcia NMP, Św. Św. Mateusza, Michała, Mikołaja i Barbary, alt. Mikołaj Spiech z Ponieca 1238; VI. -dystrykt 640
Gostyń Stary k. Gostynia: -prep. Jerzy 1170, Mikołaj 1084, 1170
Goszczanów k. Sieradza: -pleban Santor z Ogorzelczyna 505; -wikariusze 505
Goszczynno w z. łęcz. (por. Cosczino): -Stanisław syn Falisława not. publ. 1997
Goszczyński (prawdop. z Goszczynna) Mikołaj syn Stanisława, pleban w Strzyżewie 729, kan. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie 975, 1889, 1908, wiceoficjał gnieźn. 975, not. publ. 1866, wik. katedry gnieźn. 1883
Gościejewice k. Ponieca: -Jan 567, 599
Gościejewo k. Rogoźna 131, 222, 1212, 1557, 1966; -sołtys Przybysław 1557
Gościeszyn k. Rogowa 311; -sołtys Mikołaj syn Pęclawa 168; -karczmarz Piotr mąż Stachny z Ostrowitego 1092
Gościnna w z. sier. por. Cosczino
Goślina Murowana (Kościelna), m. 1305 (por. Koslin); -dziedzice Mikołaj ze Śliwna i Andrzej z Danaborza 1305; -młyn 1305; -wójtostwo 1305; -Michał (pleban?) 1460
Gotpold por. Kothpolan
Gowarzewo k. Swarzędza: -Adam 336, 629, jego bracia Hincza i Wincenty Sierota 336
Gozdowo k. Wrześni 406, 508, 519; -tenutariusz Mikołaj Strosberg 508; -plebani Jan z Czechla 508 (zob. Czechel), Zdzisław 1068
Gozdowo w woj. płockim: -Bogusław kapelan bpa pozn. 1912
Gozdów k. Grzymiszewa 2015, 2017
Goździchowo k. Grodziska: -Hinczka 1516
Goździkowo (k. Tczewa?, k. Lądku?) 552
Goźdź Stanisław adwokat w konsystorzu gnieźn. 1378, 1401, 1508, 1509, 1591, 1622, 1697
Góra (która?), por. też Górecki, Górski: -Jakub 1356; -Jan tutor w Charłupi 807; -Janusz 1377 (por. Górka Kociałkowa i Górka Świdwina); -Mikołaj Kraczek 1789
Góra k. Bnina: -Piotr 2015; -Wojciech 1013, 1390
Góra k. Kostrzyna 679; -młyn 679; -kościół 679
Góra k. Stęszewa: -Wojciech 675, zob. Dymaczewo
Góra k. Szamotuł: -Niemierza 739
Góra k. Żnina 155; -plebani Marcin kan. gnieźn. 190, 1736, Mikołaj 318, Piotr kapelan abpa gnieźn. 385; -wik. Bartłomiej 1896; -sołtys Marcin syn Jakuba 350
Góra, jez. k. Kostrzyna 679
Górczyn k. Łaska w z. sier. 2016
Górczyn k. Poznania 865 (por. Garczen); -sołtys Mikołaj Lindener mieszczanin pozn. 865
Górecki (z Góry lub Górki, por. Górski): -Andrzej 1527; -Mikołaj 1541
Górka k. Objezierza 856; -Bogusław 872, zob. Koszuty
Górka k. Śremu 915
Górka Kociałkowa k. Pobiedzisk (por. Górka Świdwina): -Arnold 1658; -Janusz 706, 1289, 1316, skarbnik kal. 1123 (por. też Góra i Górka Świdwina)
GÓRKA Miejska, m. 333, 741, 952, 1161; I. -Andrzej 1308; -Dorota matka Łukasza 1336; -Jakub brat Mikołaja, ojciec Łukasza i Wyszota 639, 821, 952, 966, 1386p; -Łukasz syn Jakuba, brat Wyszoty 952, 966, 1144, 1161, 1289 (pieczęć 10), 1308, 1314, 1336, 1396, 1424, 1431-1433, star. kościański 1353, 1393, 1525, 1558, 1560, pcz. pozn. 1449, 1491, 1525, wda pozn. 1581, 1586, 1587, 1593, 1649, 1658, 1669, 1678, 1680, 1681, tenutariusz Pobiedzisk 1593; -Mikołaj brat Jakuba, 816, 1399, kan. gnieźn. 350, 365, 420, 443, 467, 519, 549, 566, 577, 603, 737, 741, 863, 940, 1129, 1225, 1416, 1455, 1457, 1889, 1995, kncl. pozn. 371, 420, 488, 525, 563, 576, 589, 640, 737, 739, 741, 789, 813, 828, 829, 863, 889, 928, 943, 951, 952, 966, 1011, 1036, 1069, 1117, 1144, 1210, 1225, 1236, 1268, 1284, 1291, 1294, 1371, 1372, 1391, 1396, 1416, 1424, 1429, 1431-1433, 1447, 1876, 1968, 2008, kan. pozn. 966, 1117, 1396; -Mikołaj 1336; -Wojciech 1743; -Wyszota syn Jakuba, brat Łukasza 952, 966, prep. pozn. 1314, 1396, 1424, 1431, 1432, 1447, 1553, 1620, 1621; IIIa. -wójt 1161; IV. -kościół i pleban 966, pleban Jakub 1642; -altaria Wniebowzięcia NMP, Św.Św. Bartłomieja, 10 Tysięcy Męczenników, Jerzego, Katarzyny i Doroty 966, alt. Filip syn Grzegorza 966
Górka Mileszyna (dziś Targowa Górka) k. Wrześni 626, 1470: -Dobrogost 626; -Stanisław pleban w Kicinie 1120; -Zbylut 626
Górka Świdwina k. Powidza (może ident. z Górką Kociałkową?) 740: -Janusz 740 (por. też Góra i Górka Kociałkowa)
Górki Duże i Małe, wsie w z. sier. 1285
Górki Zagajne k. Kcyni: -Wojciech 1226
Górski Jan 704 (por. Góra, Górecki)
Górsko k. Wielenia nad Obrą 228, 1721, 1722
Góry (które?): -Pomian 267
Góry k. Kleczewa: -Paweł 900
Górzno k. Osiecznej: -Pietrasz wicechor. w Kościanie 691
Górzno k. Złotowa 1531
Grabia Paweł podskarbi pozn. 13p, 31, pkom. Przemysła II 51
Grabianowo k. Śremu 874, 915 (por. Grambanow); -Daniel 217
Grabianowo k. Kalisza 1714; -Kilian chor. kal. i Świema chor. lędzki, patroni kościoła Św. Wojciecha pod Kaliszem 1725; -Włost syn Wyszoty, pleban u Św. Wojciecha pod Kaliszem 1714
Grabic Wawrzyniec, kleryk diecezji pozn. 1452 (por. Grabie)
Grabie k. Inowrocławia na Kujawach 678 (zjazd polsko-krzyżacki), 1888; -Agnieszka wdowa (po kim?) 1888; -Jan brat Jaranda 807, klan spicymierski 1675; -Jarand brat Jana, chor. inowr. 822, 824, 1026, star. inowr. 824, wda inowr. 1206, zob. też Brudzew; -Wawrzyniec wik. katedry pozn. 1530 (por. Grabic); -Wojciech syn Jaranda 902, zob. też Brudzew
Grabienice k. Rychwału 27, 837; -Mikołaj 755; -Stanisław z żoną Jadwigą 837
Grabonóg k. Gostynia 952
Graboszewo k. Słupcy: -Dziersław pleban w G. 1407, pleban w Krobi i tenutariusz Opatówka 1480; -Jan Głowacz (syn Jana Głowacza z Leżenic, brat Abrahama ze Zbąszynia, brat stryjeczny Abrahama z Kębłowa i Abrahama z Przezwodów) klan santocki 1289; -Michał Bardzki 912, zob. też Bardo; -Paweł (Paszek) 364, 406, zob. też Chrząstowo, Dobczyn, Marszewo, Mikuszewo i Uchorowo; -pleban Dziersław z G. zob. wyżej
Grabowa k. Radomia: -Pełka syn Włościbora kantor pozn. 563, 589, 640, 664, 697a, 703, 804, 823, 828, 829, 878, 889, prep. pozn. 711, 1876, wik. gen. pozn. 697a, 703, 711
Grabowo k. Gołańczy 879
Grabowo Królewskie k. Wrześni 1106; -Przybak podstoli kal. 406, 469; -sołtys Mikołaj 1085, 1106, 1122, 1186, 1193, 1194, 1216, zob. też Luboń
Grabowo, przedmieście Kcyni 1548
Grabów k. Łęczycy: -pleban Krzesław 738
Grabów, m. w z. wiel. 807p
Grabski Dobiesław zob. Grobia
Grabski Jan zob. Grabie
Grad Staszek zob. Szreńsk
Gradowice k. Wielichowa: -sołtysi Mikołaj i Jan 113
Gralewo k. Międzychodu 619; -kmieć Jan Skarba, sołtys w Szarczu 987
Grambanow (Grębanin k. Kępna w z. wiel.?, Grabianowo k. Śremu?) 40
Grambnicze: -Stanisław syn Bartłomieja not. publ., kleryk diecezji pozn. 1347
Granowo k. Grodziska 779; -Andrzej wicesęd. w Kościanie 691; -Anna z synami 1363; -Elżbieta wdowa po Wincentym, macocha Mikołaja 779, zob. Elżbieta (Granowska) królowa Polski; -Jan i Mikołaj bracia 1646, zob. też Wargowo; -Mikołaj syn Wincentego, brat Jana 591, 1294p, zob. też Czacz i Ziemin; -Wincenty 136, 1743, klan nakielski 376, 386, 387, 645; -Wyszak 102; -pleban Jan 1156
Granssin k. Tczewa na Pomorzu (może chodzi o Żukczyn?) 117
Grąblewo (Grąbiewo) k. Grodziska 647p; -Mirosław kan. pozn. 280, 314 (może raczej Mirosław z Bnina?), 488, 525, 563 (może raczej Mirosław z Bytynia?); -Tomisław 1849
GRĄDY w z. sier.: -Chwał ojciec Jana i Mikołaja 1435, 1493, 1549, 1606, jego synowie 2018; -Jakub brat Przedwoja, pleban w Koninie 1110, 1549, kan. pozn. 1371, 1372, 1389, 1391, 1405, 1419, 1429, 1432, 1433, 1435, 1437, 1447, 1466, 1473, 1509, 1549, 1553, 1571, 1620, 1621, 2012, 2018, wik. gen. i oficjał pozn. 1389, 1391, 1392p, 1396, 1405, 1419, 1429, 1432, 1433, 1437, 1473, 1509, alt. w katedrze gnieźn. 2019; -Jakub kapłan 1401; -Jan syn Chwała, adiak. gnieźn. 2006, kan. gnieźn. 1435, 1455, 1457, 1493, 1499, 1549, 1606, 1655, 2016-2018, 2022; -Jan syn Mikołaja 2018, 2019; -Mikołaj syn Chwała 1435; -Mikołaj brat Przedwoja 1435; -Piotr bratanek Przedwoja, kleryk 1493; -Przedwój brat Jakuba, kan. gnieźn. 737, 863, 940, kantor włoc. 737, 863, 1034, kustosz gnieźn. 1131, prep. gnieźn. 1210, 1236, 1237, 1278-1280, 1284, 1291, 1304, 1310, 1313, 1316, 1319, 1334, 1371, 1372, 1435, 1447, 1455, 1493, 1499, 1500, 1507, 1518, 1549, 1553, 1570, 1578, 1591, 1607, 1622, 1654, 1995, 2012, 2016-2018, 2022, kan. pozn. 1210, 1236, 1279, 1280, 1284, 1291, 1304, 1310, 1313, 1316, 1371, 1372, 1447, 1553, 2008, wik. gen. i oficjał pozn. 1278-1280, 1284, 1304, 1310, 1313, 1316, wik. gen. i oficjał gnieźn. 1493, 1570, 1578, 1591, 1607, 1622
Grębanin k. Kępna w z. wiel. 210, por. też Grambanow
Gręboszów k. Wiślicy: -Sięgniew pkncl. Królestwa 119
Groba, nieokreślony obiekt k. Będlewa 675
Grobia (dziś Dębina) k. Śmigla 813; -Dobiesław 731; -Mikołaj zob. Gobya; -kościół 1642
Grobla Kapitulna zob. Chwaliszewo
Grocholice k. Uniejowa w z. sier.: -Jan 807
Grocholin k. Kcyni 285
Grochoła Dzierżek i Wincenty zob. Ostroróg
Grochoła Trojan zob. Raczkowo
Grochowiska Księże k. Żnina 10; -jez. 135; -sołtys Mikołaj syn Jana 135
Grochowiska Szlacheckie k. Żnina: -Mikołaj Ząb 784
Grochowo k. Międzyrzecza 959, 1095; -Dorota 959
Grodków, m. na Śląsku: -Jan kan. wrocł. 254
Grodna k. Lwówka 851
Grodno, m. nad Niemnem: -zjazd 1297
Grodziec k. Miłosławia: -wójtostwo 1574
Grodzielec (Grudzielec) k. Raszkowa 1493; -Jan 1493; -Mikołaj syn Sieciecha 795
Grodzina (dziś Grudzyny) k. Jędrzejowa: -Piotr Kuropatwa kantor gnieźn. 420, 443, 451, 485, 486, 516, 519, 534, 549, 566, 577, 589, 603, 1877, 1887, kan. pozn. 589
GRODZISK (G. Wielkopolski), m. 870, 984, 985, 1357, 1534, 1849, 2011; I. -Borek syn Świętosława z Szubina 482, 1849, zob. też Szubin; -Kiebel 680; -Maciej syn Świętosława z Szubina 1849, zob. też Trzciel; -Niemierza Ostroroski 984, 1534, 2011, zob. też Lubosz i Ostroróg; -Sędziwój brat Niemierzy 1534; -Wichna (żona Świętosława z Szubina), matka Borka i Macieja 482, 984, 1849, zob. Szubin; II. -młyn, staw 984; -przedmieście zob. Grodzisk Stary; -wały miejskie 1849, bramy Sucha i Wodna 984, 1849; IIIa. -rada miejska 1849; -burmistrz i rajcy 1357, 2011; -pisarz (miejski?) Jan z Totloff 1849; IIIb. -mieszczanie 984, 1849: -Drzeński 984 (por. Drzeński); -Hanlin Grodziski 1849; -Jakub szewc 985; -Jan Fingerhut 985; -Jan Genco rajca 2011; -Jędrzych 984; -Maciej Słowik 1357; -Maciej Szymun 1357; -Marcin Beszechowicz 1357; -Michał z Kolska 2011; -Mikołaj Peterlep rajca 1357; -Piotr kuśnierz, rajca 2011; -Piotr Polico rajca 2011; -Piotr Śremski burmistrz 1357, 2011; -Siestrzeniec 984; -Tomek rajca 2011; IIIc. -Jan adwokat w konsystorzu gnieźn. 729, 1904; -Jan wik. katedry gnieźn. 741; -Mikołaj kapłan 1259; -Mikołaj syn Jana, not. publ. 1504, 1673; -Mikołaj Suł 1536; IV. -kościół parafialny, pleban Marcin 1622; -kaplica Św. Ducha 1317, 1357, prep. Wojciech z Szamotuł 1317, 1357
Grodzisk k. Stawiszyna: -prep. Grzegorz 1086
Grodzisk Stary, przedmieście Grodziska 984
Grodzisko k. Pleszewa 10, 11, 807
Grodzisko, jez. k. Margonina (może dziś Jez. Laskowskie) 879
Grodziszcze k. Czerniejewa 23, 252
Grodztwo (Folwark), folwark królewski pod Kościanem 1043, 1649, 1676
Grolok Jakub kan. pozn. 488, 525, 563
Grolok Piotr kan. gnieźn. 281
Gromadno k. Kcyni: -Wincenty psęd. kal. 294, zob. też Laskownica
Gronowo (Grunowo) k. Leszna 1209; -Mikołaj 1057; -Zygmunt 1112, 1209, jego matka Gryta 1209
Gronówko k. Leszna: -Zygmunt 1209
Grońsko k. Lwówka 851
Grosman Mikołaj alt. katedry gnieźn. 466, 474, 480, 481, 484, 528, 535, 546, 548, 1905
Grotkowo k. Gniezna: -Marek syn Zelka wik. katedry gnieźn. ante 466, ante 469, 474, 475, 480, 481, 1866 Grotków zob. Grodków
Grotniki k. Przemętu 136, 1482
Gródek Jagielloński, m. na Rusi 1131, 1264, 1306
Gródziec na Kujawach: -Maciej syn Mikołaja not. publ. 1883
Grójce Stare i Nowe (dziś Grójec Wielki i Mały), wsie k. Babimostu 1464, 1489
Gruczno k. Świecia na Pomorzu 219; -Piotr kan. gnieźn. 143
Grudzielec zob. Grodzielec
Grudzyny zob. Grodzina
Gruszczyce w z. sier.: -Jan brat Piotra 992, 1295, zob. też Iwanowice; -Mikołaj Kośmider 1594, 1626; -Piotr brat Jana 1295, zob. też Stobno
Gruszczyn k. Swarzędza: -Stanisław Świnka 1416
Gruszka Jan zob. Pawłowice
Gruwelhut, Busz von, rycerz brandenburski 86
Grylewo k. Wągrowca 6, 7; -Janusz 1663
Gryżyna k. Kościana: -Andrzej Pokrętka, brat Przybysława 376, 608, 680, 1176, 1289 (pieczęć 61), zob. też Osieczna; -Andrzej brat Wojsława, bratanek Przybysława 1482; -Bogumił 217 (por. Bogumił); -Przybysław brat Andrzeja 608, 680, 1482, burgrabia w Kościanie 691, stolnik pozn. 859 (też z Brenna), 908, 909, 1043, 1176, 1289 (pieczęć 12); -Wojsław 1738, sęd. pozn. 102, klan santocki 228; -Wojsław brat Andrzeja, bratanek Przybysława 1482; -Wyszak brat Małgorzaty z Młynów 1912
Grzebieniatka, struga k. Rogoźna 1128
Grzebienisko k. Buku 1268
Grzegorz IX papież 1703
Grzegorz XI papież 238, 244
Grzegorz XII papież 733, 1870, 1872, 1873
Grzegorz adwokat w konsystorzu wrocł. 1114
Grzegorz dziekan pozn. 34, 44, 64
Grzegorz kan. pozn. 4
Grzegorz ojciec kanonika Henryka (zapewne mieszczanin pozn.) zob. Henryk
Grzegorz pleban w Konojadzie 786, 823, alt. w Gostyniu 823
Grzegorzew k. Koła 1318, 1573; -kościół 1318
Grzegorzowice k. Opatowa w woj. sandom. 1285
Grzegorzowice k. Skały w Małopolsce: -Żegota Nekanda 1660
Grzęby (Grziamby, Grzyambi), wzgórza k. Obornik 970
Grzlemasso Tomisław 537
Grzmiąca, rzeka w okolicy Barcina 267
Grzonek kleryk 242
Grzybieniec, jez. k. Międzychodu 987
Grzybno k. Mogilna 225; -sołtys Janusz Wielki Tobół 225
Grzybno k. Mosiny: -Pełka wicepsęd. w Poznaniu 1106
Grzybno, jez. k. Mogilna 225
Grzybno, jez. k. Trzemeszna 156
Grzybowo k. Czarnkowa 131
Grzybowo k. Gniezna 463
Grzybowo k. Kościana 1263
Grzybowo k. Rogoźna 1700
Grzybowo k. Wrześni: -Dziersław z córką Katarzyną 727; -Mikołaj Twardowski 911; -Mikołaj 911, burgrabia w Gnieźnie 892, 897, 1323, 1356, 1358, 1987
Grzybowo Pięcine k. Skoków: -Wierzbięta Piętka 1557, wicesęd. w Gnieźnie 1440, zob. też Przysieka, por. Kiszkowo
Grzybowski Jan zob. Kalisz, mieszczanie
Grzybowski Wacław prep. bożogrobców w Gnieźnie 1086, 1087
Grzymisław wik. katedry gnieźn. 1656
Grzymiszew k. Tuliszkowa 1082, 2020; -dziedzic Marcin 2015, 2017; -miasto 2015; -kościół par. Narodzenia NMP, Wojciecha, Stanisława, Marcina i Barbary 2015, 2017
Grzywa zob. Gryżyna
Grzywacz Mikołaj wik. katedry pozn. 1530
Gulcz k. Czarnkowa 1242; -Andrzej During 701; -Arnold zob. Tuczno; -Jakub Knyszyński 1242, zob. też Knyszyn; -Mikołaj 271; -Sławnik Piotryszewicz 1242
Gulczanka zob. Pokrzywnica
Gulczewo (Golczewo) k. Wrześni: -Jan Drozd 1441; -Sędziwój 1332 (zob. też Kalisz, mieszczanin); -Świętosław (Święszek) brat Suprachta 755, 1230; -Supracht 755
Gulczewo k. Płocka na Mazowszu: -Stanisław Sówka scholastyk włoc. (potem bp płocki) 191
Gulszyn k. Babimostu: -wdowa po Ramfoldzie Treplinie 1445
Gułtowy k. Kostrzyna: -Jakub syn Gromisława not. publ. 474, 502, 722; -Janusz syn Przecława 1742, -Przecław klan gnieźn. 23; -Przecław ojciec Janusza, star. kal. 145, klan pozn. 159, 160, 175, wda kal. 192, 199, 210, 212, 214, 218, 222, 228, 235, 236, 252, 258, 1742, 1749, star. gen. Wlkp. 1742
Gurowo k. Gniezna 1323, 1457, 1622; -Dobrogost 1622; -Dziersław brat Stanisława i Wojciecha; -Marcin alt. w kościele Św. Trójcy w Gnieźnie 1323, wik. katedry gnieźn. 1622, 1656, pleban od Św. Wawrzyńca w Gnieźnie 1622; -Mikołaj syn Wojciecha 1323, 1457; -dwóch Mikołajów, Piotr, Stanisław 1622; -Stanisław i Wojciech bracia Dziersława 1323, 1457; -Wojciech ojciec Mikołaja 1457; -Wojciech i Wojsław 1066, 1622; -Zofia zob. Gniezno, mieszczanie
Guzdrałka (Guździałka?) Jan wik. katedry gnieźn. 1065, 1450, 1656
Guździno (Goździn) k. Rakoniewic 1710
Gwda, rzeka, 1441, 1531
Gwiazda, jez. w okolicy Barcina 267
Gwiazdowo k. Kostrzyna 456, 559, 703; -Jakusz 456, 559; -Mikołaj (Włodyczka) syn Jaśka, kan. pozn. 371, pisarz kapituły pozn. 371, 525, not. publ. 509, 563, wicedziekan pozn. 679; -Przecław 1568
Györ, m. na Węgrzech: -bp Wilhelm 259
Hain, rodzina rycerska z Miśni, osiadła na Śląsku: -Tammo 1748
Hak (Hok) Herman 1679
Halicz, m. na Rusi 1369 (zjazd); -abp Jakub Strepa 1848, Mikołaj Trąba 678, 687, 695
Hamer zob. Łachowo
Hamrzysko k. Czarnkowa 1242
Hanczel Jan zob. Dąbrowa
Handlungsbach zob. Struga
Hanek pkncl. abpa gnieźn. 118, skarbnik abpa gnieźn. 154, not. publ. 202, pisarz abpa gnieźn. 206, kan. pozn. 227
Hartman pisarz Andrzeja z Danaborza 1966
Hatvan, m. na Węgrzech 1594
Haugwitz (śląska rodzina rycerska) Knecht komandor joannitów z Tyńca 1738
Hauswald Henryk not. publ., kleryk diecezji miśnieńskiej 357
Hebron por. Ebronensis
Heling Jan prokurator Kurii Rzymskiej 852, 1143
Helwig kan. pozn. 4
Henryk I (III) książę głogowski 81, 1717, 1718
Henryk II (IV Wierny) książę głogowski i wlkp. 81, 1720-1722
Henryk (V Żelazny) książę głogowski i żagański, syn Henryka Wiernego 222
Henryk (IX Starszy) książę głogowski 1445
Henryk IV Prawy książę wrocł. 25
Henryk adiak. pozn. 34, scholastyk pozn. 64
Henryk brat Świętosława i Zbyluta 6
Henryk kan. pozn. 75
Henryk kan. wrocł., prokurator bpa 57
Henryk organista (w katedrze pozn.?) 494
Henryk pisarz Sędziwoja z Szubina 1831
Henryk syn Grzegorza zob. Poznań (p. IIIc, na s. 436-437)
Henryków na Śląsku: -klasztor cystersów, opat Mikołaj z Brzegu 1398
Herman kan. pozn. 113
Hermanni villa 5
Herndorff zob. Żukowice
Hersolt Henryk urzędnik Kurii Rzymskiej 474
Heyda na Śląsku: -Tomasz lekarz, kan. legnicki 512
Hédervári Wawrzyniec palatyn Węgier 1548, 1590, 1598, 1601, 1651
Hohenstein, Jost von, komtur toruński 896
Hok zob. Hak
Holon: -Grzegorz not. publ. 2013
Horodło, m. 1134 (zjazd)
Horváti Jan ban Maczwy 259
Horváti Paweł bp Zagrzebia 259
Hostiensis zob. Ostia
Hotto zob. Krzepczów
Humbert Mateusz prokurator Kurii Rzymskiej 1435
Hunyadi Jan wda siedmiogrodzki 1651
Hvar, w Dalmacji: -biskupi Dujan 37, Stefan 259
Hynek kantor (Iwan?) zob. Chęciny
Ilik kan. pozn. 91, scholastyk pozn. 113, 137, 164
Ilmie k. Kalisza 115
Iłowiec k. Czempinia 495; -Świętosław (Święszek) 495, 821, 1283, klan karzecki 1322; -Wojciech (świecki) 1986; -Wojciech kapłan, brat Święszka 495
Iłowiec Mały k. Czempinia 330; -Niczek 330
Iłowo k. Sępólna Krajeńskiego: -sołtys Lutek, sołtys w Lutówku 232
Iłów k. Sochaczewa na Mazowszu 78
Imielenko k. Pobiedzisk 739, 1396, 1416; -Stanisław 1416, zob. Imielno
Imielno k. Pobiedzisk 739, 741; -Stanisław 739, 741, jego synowie Adam, Andrzej i Jan 741, zob. Imielenko; -Wojciech 1658
Imiełków zob. Jemiołkowo
Inflanty 1428 (por. Leuonia); -mistrz krzyżacki 762
Innocenty VII papież 533, 555, 562, 565
Inowłódz, m. w z. łęcz.: -Jan wik. katedry gnieźn. 1656; -Michał wik. katedry gnieźn. 1958, 1997
INOWROCŁAW, m. na Kujawach 148, 173, 222, 259, 372, 373, 388, 408, 665, 715, 884, 1030, 1088, 1199, 1776, 1806; II. -zamek 127; IIIa. -wójt Ludek 127; IIIb. -Bertold ojciec Katarzyny klaryski w Gnieźnie 513; IIIc. -Jan syn Wojciecha not. publ. 1432, 1433, 1563, 1656p; V. -sąd 1169, 1776; -urzędnicy: -chor. Jarand z Grabi 822, 824, 1026; -klan: Mikołaj Szarlejski ze Ściborza 1520, 1598, 1601, Oswald z Płomykowa 248, 1753; -pcz.: Marcin (Materna) z Krotoszyna i Pakości 897, 1148; -pkom.: Dobiegniew z Kołudy 139, Stefan Rola 1647; -psęd.: Budziwój 148, Ubysław z Lipia 1775; -podstoli: Bogumił 139, Jan z Kołudy 1490; -sęd.: Jan z Kościelca 127, 139, 148, Jarosław z Sadlna 372, 1775; -star.: Jarand z Grabi 824, Maciej z Łabiszyna 678; -wda (zwany też gniewkowskim): Jan z Kościelca 743, 824, 884, Jarand z Brudzewa i Grabi 1161, 1171, 1206, 1235, 1241-1243, 1428, 1992, Maciej Maczuda z Lubstowa 372, 460, 484, 578, Maciej z Łabiszyna 635, 665, 678
Irządze w z. sier.: -Przybek wda sier. 327
Isernia, m. we Włoszech: -bp Robert 37
Iwanki k. Kalisza: -Piotr 1454
Iwanowice k. Błaszek w pow. kal. 992, 1726; -Jan brat Piotra z Gruszczyc 923, 992, chor. sier. 1295, zob. Gruszczyce; -Jan (syn Jana) adiak. i kan. w Eger, sekretarz królewski (późniejszy abp) 1533; -pani Iwanowska 1592; -kościół Św. Katarzyny 98, 630, 710, 732, 992, 1664, pleban Andrzej 710, kapłan 1089; -altaria 732, 992, altaryści Mikołaj i Piotr 992, alt. Piotr z Warty
Iwno k. Kostrzyna 379, 496, 1568; -Domarat star. wlkp. 252, 258, 261, 272, 275, 276, klan pozn. 272, 275, 276, 290, zob. Pierzchno, por. Międzychód; -Dziersław podstoli kal. 258, klan gnieźn. 272; -Jan 1568; -Jarosław klan pozn. 119, wda pozn. 131; -Jarosław chor. pozn. 600, 647, 713, 714, 724, 742, star. wschowski 647, 832, 833, star. nakielski 742, 762, pkom. kal. 776, 780, 833; -Mroczek 379, burgrabia (star.?) we Wronkach 1758; -Teodoryk 724, chor. pozn. 780, 1283, jego żona Katarzyna 1283, zob. też Międzychód, Siekowo i Siekówko; -pleban Stanisław Pacierz ze Środy 1278, 1326; -sołtys Michał 1459
Izaak, postać biblijna 1624
Izajasz prorok 1624
Izdby k. Mogilna 201, 441, 1015
Izdebno k. Kostrzyna: -Wojciech, Wojtek 679, 856
Izdebno k. Żnina: -pleban Michał 531, 532
Izrael, postać biblijna 1624
Jabłkowo k. Skoków: -Dziersław 772; -Jan por. Jabłków; -kmiecie Jakub włodarz, Mikołaj Golusz i Mikosz ojciec Pawła plebana w Modliszewie 419
Jabłków k. Konina 428; -Jan syn Gostka not. publ. (być może z Jabłkowa k. Skoków) 928, 1435
Jabłona Stara k. Rakoniewic 1711
Jabłonka k. Kleczewa 548; -Henryk, Mikołaj i Wawrzyniec sołtysi w Złotkowie 215
Jabłonka Mała (dziś Kozie Głowy) k. Kleczewa 548
Jabłonna k. Grodziska 896, 1121
Jabłonowo k. Sierakowa: -Jan 949
Jabłonowo, zapewne k. Ujścia 601
Jabłowo k. Żnina: -Jan 897, zob. Palędzie Kościelne
Jackowice w z. łęcz.: -Daćbog klan kazimierski 643, 644
Jacków w z. łęcz.: -Andrzej syn Dziersława not. publ. 808, 975, 1904, 1908, kan. gnieźn. 1455, 1457, 1606, 2016; -Wolimir 1888
Jaczów k. Głogowa na Śląsku: -Mikołaj adwokat w konsystorzu wrocł. 518
Jadowniki k. Żnina 361
Jadwiga córka Władysława Jagiełły 1003, 1021, 1023-1025, 1029, 1031, 1039-1041, 1044-1047
Jadwiga królowa Polski, żona Władysława Jagiełły 360, 437, 550, 570, 1003, 1171, 1207, 1241p
Jadwiga wdowa po Władysławie Odonicu 6-8, 1704
Jagodno k. Kostrzyna 1468, 1469; -Jan z żoną Grzymką 1468, 1469
Jagow, Betke von 86
Jajko Mikołaj wicekustosz pozn. 208
Jaksa burgrabia w Międzyrzeczu 959
Jakub adiak. pszczewski 164, 200, 204, oficjał pozn. 200, 204, kan. pozn. 204
Jakub alt. katedry gnieźn. 1564
Jakub bp Makarskiej 259
Jakub (brat Jaśka i Tylona) kan. pozn. i kncl. bpa 64, 75
Jakub kan. łęcz., pleban w Kędzierzynie 975, 1066
Jakub kan. pozn. 4
Jakub kan. pozn. 91, 93
Jakub kapłan 879, 1254
Jakub pisarz księcia Władysława Łokietka 83
Jakub pleban w [...] 318
Jakub scholastyk pozn. 16
Jakub syn Augustyna adiak. legnicki, kan. wrocł., administrator biskupstwa wrocł. 253
Jakub syn kleryka Ambrożego 31
Jakub wicedziekan gnieźn. 326
Jakubowo k. Rogoźna: -Piotr 1589
Jakubowo k. Trzemeszna 571, 634; -Pakosława wdowa po Jakubie z dziećmi Czestkiem, Jakubem, Ninogniewem i Zofią 571
Jakusz podkonie pozn. 1756 Jambrosthcowo: -Wawrzyniec syn Piotra not. publ., kleryk diecezji gnieźn. 1524
Jamiński (pleb. w Jamnie k. Gąbina na Mazowszu) Mikołaj kan. pozn. (syn Piotra ze Środy) 330, 338, 371, 488, 525
Jan zob. też Janek, Janusz i Jasiek
Jan XXIII (Baltazar Cossa) (anty)papież 662, 695, 708, 738, 752, 914, 1452, 1684
Jan [...]dorf zob. Żukowice
Jan 263
Jan adiak. łęcz. 72
Jan adiak. pomorski, kan. gnieźn. 266, 274
Jan alt. altarii NMP w katedrze pozn. 393
Jan alt. pozn. 699, 1355
Jan bp Natury, bp pomocniczy gnieźn. 1407, 1540
Jan bp Leodoricum, bp pomocniczy gnieźn. 418, 516, 630, 710, 1870, 1873
Jan bp Morinnen 1435
Jan bp pozn. (który?) 1094
Jan bp Srijemu 259
Jan doktor (może ident. z Januszem Suchywilkiem?) 145
Jan (Doliwa) bp pozn. 172, 177, 178, 192, 194, 204, 208, 218, 227, 236, 240, 242, 260
Jan dziekan gnieźn. (1358 r.) 1736
Jan dziekan gnieźn. (1408 r.) 603 zob. Dąbrowa
Jan dziekan pozn. 16
Jan generał zakonu karmelitów 963
Jan (Gerwic) bp pozn. 34, 44, 52a, 589, 1716, por. Jan kantor pozn.
Jan kan. gnieźn. 190
Jan kan. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie 135
Jan kan. płocki 104
Jan kan. pozn. (może ident. z kanclerzem książęcym) 4
Jan kan. pozn. 4
Jan kan. pozn. 75
Jan kan. włoc. 140
Jan kan. wrocł., pisarz biskupa wrocł. 57
Jan kantor łęcz. 226
Jan kantor pozn. (może ident. z biskupem Janem Gerwicem) 16, 34
Jan kantor pozn. 928, 943, 951, 977, 978, 999, 1011, 1036, 1068, 1069, 1142, 1210, 1236, 1968
Jan kapelan Zarembów 59
Jan klan śremski 218
Jan kleryk 264
Jan kncl. Bolesława Pobożnego 13, por. Jan kan. pozn.
Jan kncl. łęcz., kan. gnieźn. 96
Jan Kropidło zob. Kropidło
Jan (I) książę żagański 551
Jan kustosz gnieźn. 206
Jan kustosz łęcz. 154
Jan kustosz pozn. 113, 137, 164, 204, 208, 227, 240, oficjał pozn. 227
Jan (Łodzia) bp pozn. (w komentarzu błędnie rozróżniany na Jana III Doliwę i Jana IV Łodzię): kncl. pozn. 91, adiak. pozn. 93, bp pozn. 98, 102, 113, 118, 119, 121, 132a, 137
Jan mansjonarz kolegiaty NMP w Kaliszu 1191
Jan (V) margrabia brandenburski 86 Jan marszałek koronny, pkom. sandom. 236
Jan Nigri kan. wrocł. 1817
Jan not. publ. 806, 1450
Jan pisarz Stefana z Rydzyny 1118
Jan pkncl. abpa 155
Jan prep. kal., kan. gnieźn. 190
Jan prep. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie, kan. gnieźn. 311, 340, 347, 420
Jan prep. pozn. 16, 37, 64, 75, 91
Jan prep. rudzki, kan. gnieźn. 97, 101, 106
Jan prep. szpitala Św. Ducha pod Poznaniem i kan. pozn. 317, 332, 371, 377-379, 395, 422, 452-459, 478, 492-498, 504, 506, 509, 511, 525, 539-541, 547, 558, 563, 583, 588, 596, 626, 627, 639, 640, 652, 672, 682, kan. pozn. 488, 589, oficjał pozn. 377-379, 395, 421, 422, 452-459, 478, 488, 492-498, 504, 506, 509, 511, 525, 539-541, 547, 558, 559, 563, 581, 583, 588, 589, 594, 596, 626, 627, 639, 652, 672, 682
Jan prep. średzki 1388
Jan rektor szkoły katedralnej pozn. 314, 335, kan. pozn. 335
Jan skarbnik abpa gnieźn. 60
Jan star. śremski 817
Jan star. Wlkp. 70
Jan syn Hemmerlina alt. w katedrze wrocł. 1744
Jan syn Peregryna, brat Filipa i Janusza 40, 66
Jan syn Sędziwoja, bratanek Dzierżykraja 33
Jan syn Trojana, wicedziekan gnieźn. 1648, 1655, wik. katedry gnieźn., surogat wikariusza abpa 1648
Jan syn Wojciecha Ociosańca, brat Floriana 44
Jan Tanctoris prokurator Kurii Rzymskiej 1111
Jan wda brzeski 90
Jan wda z Radziejowa (błąd kopisty?) 735
Jan wicedziekan pozn. 1530
Jan wik. katedry pozn. 789
Janchin 1254
Janczewo (dziś Juncewo) k. Kcyni: -Piotr pisarz konsystorza gnieźn. 1401; -Piotr syn Jana, pisarz konsystorza gnieźn. 1435; -Piotr syn Mikołaja not. publ., pisarz oficjała gnieźn. 1416, 1459; -Przecław syn Mikołaja not. publ. 1549; -pleban: Benedykt 471, 579, Dzięczmar 721, Tomasz Biskupic 1887
Janek pkom. Mieszka Starego 1
Janek syn Kosta 83
Janek syn Tolomeja 1704
Janek włodarz pozn. 62
Janek (Zaremba) ojciec Sędziwoja z Jarocina, Filipa, Michała, Mikołaja i Olbrachta, wda pozn. 17, 36, klan kal. 19
Janisław abp gnieźn. 92, 95-99, 101, 104, 106, 109, 115, 118, 119, 124, 125, 128, 975, 1724, 1726, 1727, 1882, 1995
Janisław kan. gnieźn i rektor szkoły katedralnej gnieźn. (może ident. z późniejszym abpem?) 74
Janiszew k. Turku: -Mrokota 1061, zob. też Cichów; -Jan Turek pleban 768
Janiszewo k. Ponieca: -Wojsław 1438
Jankowice k. Kobylina 998, 1012
Jankowice k. Sandomierza (w komentarzu błędnie: J. k. Szydłowca): -Grotek 1596, 1680
Jankowo k. Kostrzyna: -sołtys Świętosław 679
Jankowo Dolne k. Gniezna: -Bodzęta kan. łęcz. 1407, 1483, 1493, 1496, 1508, 2009, 2012; -Boguchwał syn Jana z Bierzglina, kustosz pozn. 311; -Dobiesław 749, 800, psęd. kal. 892, 897, 1012, 1092, 1250, 1483, 1608, 1987; -Jan 1538; -Piotr syn Dobiesława 1250, 1640, 1641, zob. Nidom; -pleban 326, pleban Marek 439; -kmieć Wacław Gawłowic sołtys w Wierzbiczanach 556
Janków k. Pleszewa 807
Janowice k. Konina 900
Janowice w z. sier.: -Tomasz Szeliga pkom. sier. 992
JANOWIEC (Janów Młyn), m. k. Gniezna 48; I. -Jan 998; -Mikołaj i Wojciech 1455; -Wojciech syn Janka 48; IIIa. -Stanisław Kortyza z żoną Małgorzatą, wójtowie w Mogilnie 722; IV. -kościół 1455
Janów Młyn zob. Janowiec
Jansdorf k. Kościana: -sołtys Piotr 1864
Janusz scholastyk gnieźn. 291, 295-297
Janusz syn Peregryna, brat Filipa i Jana, cześnik kal. 40, 66
Januszewice k. Stęszewa 1156
Jaraczewo k. Borku: -Beniamin 284, 1743; -Zaremba 1900
Jarand dziekan włoc. 1371 zob. Brudzew
Jarand star. sier. 145
Jaranowo k. Inowrocławia na Kujawach: -Wojciech syn Strzeszka 1662
Jarantów k. Stawiszyna: -Mikołaj Roszust 599
Jardanowice (dziś Wiardunki) k. Rogoźna 199; -Boguchwał 1538, 1557; -Mikołaj 1607; -Stefan kan. pozn. 1553, 1620, 1621, 1642
JAROCIN, m. 586; I. -dziedzic 1114; -Anna żona Przedbora z Przechodów 803p; -Bieniak 1743, 1745; -Maciej 998, 1013, 1293, 1541; -Maciej kapłan (zapewne syn poprzedniego) 1673; -Mikołaj Jarocki zob. Czeszewo; -Sędziwój syn Janka, brat Filipa, Michała, Mikołaja i Olbrachta 36, pkom. gnieźn. 19, 49; -Michał Mokronos (mieszczanin?) zob. Pyzdry; -Sędziwój 381, 406, 586, zob. Mokronos; II. -zamek 1745; V. -pleban 1152; VI. -cło 239, 586
Jarogniewice k. Czempinia: -Jan syn Jarosława 357; -Jan brat Jarosława 813; -Jarosław ojciec Jana 357; -Jarosław brat Jana 813, 995; -Jerzy wicepkom. w Kościanie 1192; -Michał brat Piotra 801, 1256, burgrabia w Kościanie 1322, zob. Jaromierz; -Piotr brat Michała 801; -Wojciech 371, zob. Sędzinko
Jaromierz k. Wolsztyna 1426: -Michał Jarogniewski 1426, zob. Jarogniewice
Jarosław abp zob. Skotnicki
Jarosław prep. kolegiaty NMP w Kaliszu 868, 1969
Jarosław Vsczyensis (syn Mszczuja?) kan. gnieźn. 291
Jarosław, m. na Rusi 1126
Jarosławiec k. Stęszewa: -Junoch 1426
Jarosławiec k. Środy 978; -Jan 1475
Jarosławki k. Książa: -Marcin 2015
Jarost wda kal. 1
Jaroszewice k. Rychwału: -Andrzej 837
Jaroszewo (które?): -Stanisław Jaroszewski 1425; -Wojciech kan. pozn. 1236 (?), 1291, adiak. pszczewski 1371, 1372
Jaroszewo k. Kłecka: -Mikołaj 1873
Jaroszewo k. Żnina 491; -bagno Rybitwy 491; -sołtys Strasz 181
Jaroszyn k. Słupcy 1260; -sołtys Mikołaj z bratankiem Janem 1260
Jarząbkowo k. Wrześni: -Dobiesław 1622, zob. też Arcugowo; -Jan 489; -kościół 489
Jarzyce (Jarki) k. Stawu 1726
Jasiek adiak. pszczewski 525
Jasiek kan. pozn. 113, por. Dobry Ranek
Jasiek pisarz Mieszka Starego 2
Jasiek pisarz Przemysła II (brat Jakuba i Tylona) 38, 40, 47
Jasiek syn kleryka Ambrożego 31
Jasieniec k. Sochaczewa: -Stefan star. mazowiecki 272
Jasień, łąka w Oraczewicach 763
Jasin k. Swarzędza 453; -Wincenty Kotka 453, 629, 679, 1116, zob. też Krzesiny; -Wojciech (syn Wincentego) 1312
Jaskółka Wincenty zob. Parzęczewo
Jastek (Jaszek) scholastyk łęcz. 1734
Jastrzębi Las, las k. Barcina 267
Jastrzębiec Marcin zob. Rytwiany
Jastrzębiec Mikołaj i Wojciech prep. pozn. zob. Borysławice
Jastrzębiec Wojciech z Łubnicy (stryj Jana i Marcina z Rytwian) kan. sandom., pisarz abpa gnieźn. 1764, scholastyk gnieźn. 340, 347, bp pozn. 384, 390, 393, 403, 404, 410, 412, 430, 434, 436, 460, 465, 466, 468, 488, 502, 507, 508, 521, 523, 524, 550, 551, 565, 568, 570-573, 584-586, 589, 597, 601, 605, 606, 608, 612-614, 617, 618, 628-630, 633, 640-642, 648, 649, 664, 667, 710, 829, 1826, 1829, 1836, 1876, star. koniński 575, 584, bp krak. i kncl. Królestwa 713, 770, 776, 822, 824, 890, 944, 964, 1916, 1918, abp gnieźn. i prymas 992, 994, 1003, 1007, 1009, 1017, 1032, 1033, 1035, 1055, 1056, 1066, 1080, 1089, 1093, 1094, 1096, 1100, 1103, 1107, 1109, 1111, 1129, 1132-1134, 1143, 1161, 1168, 1171, 1183, 1191, 1201, 1202, 1207, 1208, 1225, 1233, 1235, 1241-1243, 1254, 1264, 1276, 1279, 1285, 1335, 1346, 1351, 1353, 1368, 1388, 1394, 1395, 1399, 1401, 1407, 1417, 1459, 1474, 1543, 1622, 1965, 1968, 1989-1996
Jastrzębiec Wojciech prep. pozn. zob. Borysławice
Jastrzębnik, łąka we wsi Wierzbno k. Międzychodu 1296
Jaszkowo k. Śremu: -Andrzej (syn Wyszaka z Gryżyny) 1482; -Piotr Golonka sołtys w Śnieciskach 266
Jawor, m. na Śląsku: -Jakusz i Mikołaj zob. Poznań, mieszczanie
Jaworowo k. Witkowa 20
Jaworski Jan 1370
Jaźwiny k. Rogoźna 636; -Machna ze szwagrem Jakubem 636
Jedlec (dziś Jedlec -Stara Wieś) k. Kalisza 1266; -Jan z żoną Dorotą 1266, 1424, por. Jedlecki; -Michał Jedlecki 1930, zob. Kalisz, mieszczanin; -Świętosław Kithnowski 160
Jedlecki (z Jedlca k. Kalisza lub z Jedlczy k. Książa w Małopolsce) Jan zarządca dóbr kapituły gnieźn. 1078
Jedlnia k. Radomia 1154, 1223, 1224
Jelitowo k. Rogoźna: -Wojtek 1966
Jelitów k. Raszkowa: -Tomasz 1512
Jemiołkowo (Imiełków) k. Grzymiszewa 2015
Jerzykowo k. Pobiedzisk: -Mikołaj klan ostrowski 275
Jerzyn k. Pobiedzisk 1581; -Bartłomiej syn Świętosława, adwokat w konsystorzu gnieźn. 462, 466, 470, 1866, not. publ. 475, 478, 484, 519, 524, 548
Jevíčko zob. Gewicz
Jezierski Maciej zob. Pogrzybów
Jezierzany k. Gniezna 124, 311, 374, 671, 787, 897; -młynarz Bogusz 892; -sołtysi Mikołaj Szczytnicki i Marek młynarz z Księżego Młyna 374
Jezierzany, jez. k. wsi J. 174, 925, 374, 1250, 1430
Jeziora (dziś Jeziory) k. Zaniemyśla: -Dobrogost 993, 1283, 1289 (pieczęć 60), zob. Luciny; -Paweł 1135; -Szymon syn Świętosława not. publ. 1568, 1670
Jeziorki k. Wyrzyska 258; -Sędziwój 1531
Jeziorko, jez. k. Pszczewa 34
Jeziorsko (?): -Jakub prep. uniejowski, kan. gnieźn. 1877
Jeziory zob. Jeziora
Jeżewo k. Borku: -Dominik 1139
Jeżewo w z. sier. 902
Jeżów k. Opatowa w woj. sandom. 1285
Jeżyce k. Poznania 171, 860, 1651; -ogrody Jana Wielgusa, Mikołaja syna Maćka, Wojciecha Bogatego 865; -sołectwo 1651
Jędrzychowice k. Wschowy: -Nikiel Kotwicz 937, por. Siedlnica
Jindřichův Hradec, w Czechach: -Henryk przeor joannitów na Czechy, Polskę i Austrię 529
Jolanta (Helena) wdowa po Bolesławie Pobożnym 74
Jordanów k. Rychbachu na Śląsku: -Wincenty Jordansmole kncl. i kan. wrocł. 1398
Juncewo zob. Janczewo
Jungingen, Konrad von, wielki mistrz krzyżacki 388, 1781, 1784, 1851
Jurkowo k. Krzywinia: -Mikołaj 1246
Jutrkowski (z Dojutrowa?) Paweł wik. kolegiaty NMP w Kaliszu, surogat oficjała kal. 1338
Jutrosin, m.: -mieszczanin Stefan, wójt w Opatówku 1496; -pleban 953, Jan 697a
Kaczka Jan zob. Kaczkowo
Kaczka Stanisław kan. średzki 978
Kaczkowo k. Gniezna: -Jan Kaczka wik. katedry gnieźn. 474, 480, 519, 1836
Kaczkowo k. Rydzyny na Śląsku: -Niczek (z rodziny Der) 1743; -Szymon (z rodziny Der) kan. pozn. 775, 828, 829, 886, 889, 928, 943, 951, 1069
Kalczewo: -Jan i Niemierza 1318
Kale Guncel 1744
Kalinowa w z. sier.: -Jan Łopata, syn Marcina 807, ante 851, 992, klan santocki 1546; -Marcin ojciec Jana i Wawrzyńca 1774, klan sier. 468, 635, 807, 931, 944, 992, 1048, 1050, 1052, 1091, star. wiel. 807, 931, 992, wda sier. 1287, 1315, 1498; -Wawrzyniec Zaremba syn Marcina 807, marszałek nadworny 944, 1003, 1032, 1033, 1043, 1048, marszałek wielki 1127, 1207, 1240, star. wiel. 1240, klan sier. 1287, 1328, 1334, 1498, 1556, 1590, 1598, 1601, 1647
Kaliska k. Kleczewa: -Andrzej 1288; -Ifland z żoną Małgorzatą 1288, 1290; -Katarzyna Kaliska zob. Konin, mieszczanie; -Maciej 1288; -kmiecie Latoszewa i Tworek, zagrodnik Andrzej 1288
KALISZ, m. nad Prosną 159, 197, 243, 327, 432, 460, 468, 515, 831, 931, 967, 1050, 1053, 1096, 1129, 1132, 1140, 1161-1163, 1332, 1338, 1343, 1375, 1402-1404, 1413, 1434, 1454, 1474, 1476, 1495, 1496, 1592, 1609, 1610, 1633, 1635, 1639, 1654, 1666, 1667, 1671, 1674, 1687, 1688, 1692, 1693, 1696;
-miejsce wystawienia dokumentów: -władcy 11, 14, 26, 27, 29, 61, 159, 160, 360, 429, 635, 820, 939, 991, 1320, 1965; -starosty gen. Wlkp. 241, 261, 381, 406, 637, 795, 812, 859, 887, 927, 936, 937, 972, 1220, 1293, 1424, 1512, 1575, 1640, 1641, 1674, 1685, 1693, 1753, 1784, 1789, 2009; -abpa gnieźn. 109, 132a, 630, 1513, 1696, 1724, 1727, 1760; -miejscowych duchownych 1338, 1476, 1714, 1725; -władz miejskich 423, 616, 976, 979, 1002, 1021, 1132, 1340, 1413, 1609, 1610, 1633, 1635, 1688, 1730, 1752, 1754, 1757, 1767, 1770-1773, 1779, 1785, 1788, 1798, 1810, 1812, 1814, 1819, 1823, 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919-1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1961-1964, 1967, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985, 2002; -sądów: ziemskiego 235, 446, 1647, grodzkiego 2003, 2004, wojewodzińskiego 1420; -innych wystawców 33, 66, 71, 108, 129, 140, 727, 728, 931, 992, 1375, 1519, 1546, 1671; -I.N. 1408, 1550, 1885, 1900, 1935, 1969, 1978
II. -brama 1404, brama Toruńska 1952, 1955, 1957, 1989, brama Wrocławska 1693; -domy: dwór abpa 1476, 1975, dom prepozyta NMP 1975, 1985; -jatki 1770, jatki chlebowe 1858, 1989, jatki mięsne 33, 145, 868, 1671, 1771, 1858, 1881, 1885, 1921, 1932, 1982, 1989; -kramy 159, 1592, 1671, 1926, 1932, 1955; -mosty 1096, 1550; -mury miejskie 1668, 1688, 1693; -ratusz 1254, 1752, 1978, 1993; -rynek 616, 1254, 1408, 1413, 1859, 1865, 1878, 1886, 1891, 1894, 1895, 1900, 1924, 1925, 1928, 1977; -słodownia 1773, 1910, 1963, 1970; -sukiennice 1926, 1969; -tartak 432; -ulice: -Długa 976, 1340, 1635, 1969, -Grodzka 1772, 1881, 1927, 1946, 1947, 1971, -ku kościołowi Św. Mikołaja 262, Św. Mikołaja 1940, 1941, 1953, 1973, 1978, -Mnisza 1919, 1983, -NMP 1519, -Piekarska 1340, -Piskorzewska 1254, 1862, 1897, 1922, 1936, 1950, 1967, 1972, 1978, -Stelmachów 1836, 1863, 1974, 1979, 1904, 1935, 1978, 1979, 1981, -Sukiennicza (lanificum) 1254, 1930, 1961, 1962, -Szczudłowska 1963, 1984, -Toruńska 1730, 1871, 1874, 1884, 1898, 1939, 1948, 1949, 1955, 1963, 1978, 1989, -Winna za bramą Toruńską (wieś Winiary, zob.) 1952, 1955, 1993, -Wrocławska 1610, 1633, 1671, 1788, 1910, 1915, 1989; -więzienie (cippus) 1295; -żydowska dzielnica 1970
-przedmieścia 159, 1550; por. kościoły Św. Trójcy i Św. Ducha, por. ul. Winna, por. Kalisz Stare Miasto i Kalisz Zawodzie; -folwark (pod miastem?) 1592; -młyny: -młyn k. bramy Wrocławskiej, młynarze Benedykt z żoną Katarzyną 1685, 1693, jego brat Maciej 1693; -młyn pod zamkiem, młynarz Aleksy z żoną Jadwigą i synem Marcinem 1688; - młyn Korczak, młynarz Stefan 1592
-zamek 432, 1002, 1009, 1332, 1688, 1810, 1955; -burgrabia 1810; -sługa zamkowy Piotr Mierznik 1969
IIIa. -prawo niemieckie 1916; -prawo składu 515
-wójtowie dziedziczni Henryk z Bytomia 33, Rychewin 14
-burmistrz i rajcy, wójt i ławnicy 423, 616, 1340, 1413, 1609, 1633, 1635, 1770-1773, 1779, 1788, 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919-1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1964, 1967, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985; -burmistrz, rajcy 262, 887, 931, 1133, 1254, 1295, 1338, 1474, 1688, 1730, 1752, 1754, 1757, 1767, 1785, 1798, 1810, 1812, 1814, 1819, 1820, 1823, 2002; -wójt 1053, 1375, 1519
-pisarz miejski Jan 129; -słudzy rady: Maciej Korczak, 1476, 1592, Piotr Kitlicz 1476, 1969
-cechy: rzeźnicy 145, sukiennicy 159, 1598; -starsi cechowi 1767
IIIb. -mieszczanie 432, 515, 1851;
-Adam szewc 1871; -Agnieszka córka starej wójtowej (Małgorzaty) 1982; -Agnieszka wdowa po Stanisławie Pychadle 1969; -Agnieszka wdowa po Szczepku 1635; -Aleksy 1592; -Aluta siostra Niklosa Kalisza z Torunia 1798; -Aminebir zob. Katarzyna; -Andrzej Brechtel ławnik 1878, 1879; -Andrzej cegielnik 1952, 1993; -Andrzej Kędziorka 1859, 1895, rajca 1021, 1924-1934, 1936, 1938, ławnik 1939-1943, 1946-1950, 1952; -Andrzej Kluge 1884, wdowa po nim Małgorzata i córka Katarzyna 1884; -Andrzej Luterbach 1940, 1941; -Andrzej Pesdrych (z Pyzdr?) 261; -Andrzej Radost ojciec Mikołaja 1767, 1860, wdowa po nim Jutka 1767, 1860; -Andrzej Sebchin (Szebetin) 1254, 1950, por. Sebchin; -Andrzej siodlarz, ławnik 1633, 1635; -Andrzej syn Arnolda rajca 1754, 1757; -Andrzej Szlose (Klose?) 777; -Anna córka Wachnika 1933; -Anna wdowa po Zimnoznoju 976; -Antoni (tożsamy z nastęonym?) rajca 1767; -Antoni Erhard ławnik 1770-1773, 1779; -Anzelm piekarz 1254; -Arnold sołtys w Tłokini 129; -Augustyn Lunkowicz 1810; -Augustyn piekarz 1878;
-B. 1592; -Bank Piotr zob. p. IIIc; -Bartek 1823; -Bartłomiej (Bartosz) Gremil gladiator 1772, 1878, 1891, ławnik 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1933; -Bartosz Rimer 1927; -Bartosz Zewinage 1633, krawiec 1671; -Bartram zob. Michał; -Bekel Piotr zob. p. IIIc; -Beker zob. Jerzy; -Benke słodownik 777; -Beracher zob. Jan; -Beserich zob. Jan; -Beuteler zob. Jan, Piotr; -Białorzut zob. Jakub; -Biały zob. Mikołaj; -Biernacki zob. Święszek; -Bivris? zob. Mikołaj; -Błaszki zob. Wojciech; -Bochner zob. Jan, Maciej, Piotr; -Bodzen Ror zob. Mikołaj; -Bogaty zob. Staszek; -Bogusz 1939, 1989; -Bolech zob. Jakub; -Brechtel zob. Andrzej, Jan; -Brlok zob. Jakub; -Broda zob. Jan (Jasiek); -Brożyna zob. Maciej; -Buchwald zob. Mikołaj; -Buda 262;
-C. 1592; -Cardus zob. Mikołaj; -Coser Smedirin 1874; -Croph 1863;
-Długi zob. Jakub; -Doktor zob. Mikołaj, por. p. IIIc (Mikołaj i Wincenty synowie doktora); -Dorota wdowa po Siczku 1941; -Drolle zob. Jan; -Drożdżak 1254, zob. Maciej;
-Eliasz syn Pietrasza Seibot 1688; -Elżbieta Klein 1976; -Elżbieta Smedechin żona Tomasza Wartenberga 1859, jej córki 1859, por. Smedechin; -Elżbieta wdowa po Jakuszu Bełch 1867; -Erazm kramarz (tożsamy z następnym?) 1926; -Erazm Margref ławnik 616, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1881, 1884, rajca 777, 1878, 1879, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919, 1920-1923; -Erhard zob. Antoni;
-Faber zob. Wojciech; -Fausse zob. Mikołaj; -Fenno (?), jego żona Zofia 1671; -Fogel zob. Henryk; -Franciszek Stachlitz 868, 1932, rajca 1844, ławnik 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865; -Franciszek Zore 1862; -Frirman zob. Mikołaj; -Frycikowski (Fryczkowski) 1910, wdowa po nim 1989; -Furer zob. Wacław;
-Gałka zob. Mikołaj, Gałka Wojciech zob. IIIc; -Gbur (Gebauer?) 1978, Gebauer zob. Mikołaj; -Glockin zob. Mikołaj; -Glugoss 1254; -Głęboki zob. Jan; -Gniazdowski 1954, zob. Jakub, por. Gwiazdowski; -Golczewski zob. Sędziwój; -Golisz zob. Paweł, Golisz Jan zob. p. IIIc; -Gorteler, Gurteler zob. Mikołaj; -Gotard zob. Mikołaj Gotardowic; -Gremil zob. Bartłomiej; -Grochała zob. Maciej; -Grod zob. Mikołaj; -Grzegorz szewc 1862; -Grzybowski zob. Jan; -Gwiazdowski 1974, por. Gniazdowski;
-Hampel zob. Wacław; -Hanczlin 1936; -Handke zob. Staszek; -Hanek syn Rydgiera 1725; -Hanek Wilusz rajca 1757; -Hannosmutter zob. Mikołaj; -Hanusz Seibot zob. Jan; -Hanusz Wajner zob. Małgorzata; -Hanut zob. Jan łucznik, Piotr; -Hennik zob. Małgorzata; -Henryk burmistrz 33; -Henryk z Bytomia zob. p. IIIa; -Henryk Fogel 1773; -Henryk Kegel rajca 1752; -Henryk Kotliński rajca 1340, 1609, 1610, 2002, burmistrz 1413, zob. Kotlin; -Henryk Mundel 1894, ławnik 1779, rajca 1788; -Henryk Schelesil burmistrz 1770-1773, 1779, rajca 616, 1785, 1788, 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874; -Henryk Stuzienka 14; -Herwig zob. Mikołaj 1820; -Heydloff zob. Marcin, Heydloff Jan zob. p. IIIc; -Hincza zob. Michał; -Hirmanko (Jerzmanek?) 1671; -Homut zob. Jakiel, Piotr, por. Hanut; -Horkramer zob. Jan;
-Jaćko 1969, rajca 727, 777, 976, 979, 1002, 1021, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, 1901, 1903, 1924-1933, 1939-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1963, burmistrz 1910, 1915, 1917, 1919-1923; -Jakiel Homut ławnik 1910, rajca 1967, 1096, 1129; -Jaklin kramarz rajca 1844, 1854, por. Jakub kramarz; -Jakub (Jakusz) Bełch (Bolech) 1254, wdowa po nim Elzbieta 1867; -Jakub (Jakusz) Białorzut szewc 1254, 1867; -Jakub (Jakusz) Długi 1897; -Jakub (Jakusz) Kolski 1910, 1989Ja; -Jakub (Jakusz) syn Pieczka 1946, 1947, ławnik 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985; -Jakub (Jakusz) Złotowłos ławnik 1340, 1609, 1619, 1633, 1635; -Jakub Brlok ławnik 1609, 1610, rajca 1633, 1635, 1688; -Jakub Koszyk słodownik 1340; -Jakub kramarz (tożsamy z Jaklinem?), ojciec Wincentego 1858, rajca 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874; -Jakub kramarz 423, rajca 615; -Jakub Marszowski 262, zob. Marszewo; -Jakub Starzyk 1927; -Jakub syn Michała Gniazdowskiego zob. p. IIIc; -Jakub Zachariaszowy 1844, rajca 1770-1773, 1779, 1844, wójt 616, 1788, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874; -Jakusz syn Pieczka 1140; -Jakusz zob. Jakub; -Jan Beracher ławnik 1858, 1859; -Jan Beserich (Pisdrich) 1881, 1971, ławnik 777, 976, 1002, 1886, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, 1901, 1903, 1910, 1953-1955, 1957, 1961-1963, rajca 1021, 1934, 1936, 1938, wójt 1340, 1915, 1917, 1919- 1928, 1930-1933, 1939-1943, 1946-1950, 1952, 1967; -Jan Beuteler 1779, 1925; -Jan Bochner (z Bochni) rajca 1788; -Jan Brechtel 1891; -Jan (Jasiek) Broda słodownik, rajca 1340, 1609, 1688, 2002; -Jan Drolle 1932; -Jan Głęboki 1979, 1981; -Jan Grzybowski szewc 1635; Jan (Janusz) Hanut łucznik 1254, ławnik 616, 777, 976, 1002, 1021, 1340; -Jan Hanut łucznik, 1894, 1927, ławnik 1871, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1895, 1897, 1898, 1900, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1933, 1939-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1963, 1967, wójt 1901, 1903, 1910, 1934, 1936, 1938, 1970- 1975, 1977, 1979, 1981-1985; -Jan Horkramer rajca 1767; -Jan kaletnik 1254, 1865, ławnik 1939-1943, 1946-1952; -Jan Keseling golarz, ławnik 976, 1002, 1021, 1132, 1340, 1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1963, 1967, rajca 1133, 1413, 1609, 1610, 1633, 1635, 1688, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985; -Jan kramarz 33; -Jan Mnich rajca 1752; -Jan Mundel ławnik 1770-1773, rajca 1779, 1785; -Jan Nimineister rajca 1767; -Jan olejnik 1140; -Jan Ostrzeszowski 1978; -Jan Paśnik kuśnierz 1977; -Jan pisarz miejski 129; -Jan Potrzeba tkacz, z żoną, córką Katarzyną i siostrami Dorotą oraz Małgorzatą 1592, jego brat Tomasz, zob. Tomasz; -Jan Pusbutil rajca 1770, 1771, 1772, 1773; -Jan Radost z Dobrca rajca 1779, wójt 1770-1773, ławnik 1788; -Jan Renis kramarz 1140, 1254, 1609, 1925, 1931, rajca 616, 777, 1021, 1844, 1854, 1858, 1859, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1894, 1895, 1897, 1901, 1903, 1915, 1917, 1919- 1923, 1934, 1936, 1938, 1993, burmistrz 1862, 1863, 1865, 1891, 1939, 1940-1943, 1946-1950, 1952; -Jan Rusowski 1871, 1884, 1935, 1940-1942, 1955, 1977, ławnik 777, 1878, 1879, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, 1901, 1903, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1933, rajca 1910, jego żona Klara 1871, 1935 (wdowa), jego córki Gela (Gertruda) i Anna 1935, 1955; -Jan Schelesil ławnik 1788; -Jan Scherer ławnik 1770-1773, 1779; -Jan Scherer golarz, ławnik 1924-1928, 1930-1933; -Jan (Hanusz) Seibot 1688, ławnik 1844, 1858, 1859; -Jan Skora ławnik 1779; -Jan Snyder 1901; -Jan stelmach 1934; -Jan stelmach, rajca 1770-1773; -Jan Strönchin 1886, ławnik 1878, 1879, 1881, 1884; -Jan syn Katarzyny Kokdaszowej 1972; -Jan tkacz 1254; -Jan Wilczanowski (= Włoczanowski?) 1633; -Jan Włoczonowski (= Wilczanowski?) 1982; -Jandro z Ostrzeszowa wójt 1779, rajca 1785; -Janusz 996; -Jasiek rajca 1254; -Jawor 1002; -Jedlecki zob. Michał; -Jeleń zob. Piotr; -Jerzy Becker 1922; -Jutka Piątkowa 1885, 1922, 1939, 1957, 1989; -Jutka zob. Andrzej Radost;
-Kakadech zob. Mikołaj, por. Katarzyna Kokdaszowa; -Kampelman Jan zob. p. IIIc; -Kasper rzeźnik 1874, 1932; -Kasper, wdowa po nim 1975; -Katarzyna Aminebir 1779; -Katarzyna Kokdaszowa z synem Janem 1972; -Katarzyna Kormanowa 1886; -Katarzyna wdowa po Niklosie 1973, 1978, 1979, 1981-1985, jej syn zob. Mikołaj syn Niklosowej; -Katarzyna córka Andrzeja Kluge 1884; -Kegel zob. Henryk; -Keseling zob. Jan; -Kędziorka zob. Andrzej; -Kitlicz zob. Piotr; -Klara zob. Jan Rusowski; -Klein zob. Elżbieta; -Kleinschmied zob. Mikołaj; -Klemens sukiennik, tkacz 1930, 1957, 1989, rajca 1132, 1133, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985; -Klose zob. Mikołaj, Wawrzyniec, por. Szlose; -Kluge zob. Andrzej; -Kocz 1973, zob. Mikołaj, por. Korcz; -Kokdaszowa zob. Katarzyna, por. Mikołaj Kakadech; -Kokoszka Jan zob. p. IIIc; -Kolski zob. Jakub; -Komorek 1592; -Konrad Stron rajca 1754, por. Strönchin; -Korab zob. Michał; -Korczak zob. Maciej; -Korman Mikołaj i Tylman zob. p. IIIc, Kormanowa zob. Katarzyna; -Korcz zob. Nikel, por. Kocz; -Kostrzyn, z zob. Wincenty; -Koszyk zob. Jakub; -Kościołek zob. Stefan; -Kotliński zob. Henryk; -Koza zob. Wawrzyniec; -Kranch zob. Mikołaj; -Krostowski zob. Mikołaj; -Kunisz zob. Mikołaj; -Kupferschmied zob. Marcin, Piotr;
-Langewiszke ławnik 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865; -Lorek (Wawrzyniec) rzeźnik 1940, 1941; -Lulik Mikołaj, zob. p. IIIc; -Lunkowicz zob. Augustyn; -Luterbach zob. Andrzej; -Łuszczek 1635;
-Maciej Bochner (z Bochni) rajca 1754, 1757; -Maciej Bochner 1924, ławnik 1878, 1879, 1898, 1900; -Maciej Drożdżak 1961, 1962, zob. Drożdżak; -Maciej Grochała 976; -Maciej Korczak 1476, 1592; -Maciej Maczuda 1140, 1974, rajca 1388, 1413, 1476, burmistrz 1340, 1609, 1610, 1633, 1635, 1688, 2002; -Maciej Pągowski ławnik 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985; -Maciej Seibot 1903; -Maciej Sierpek 1964, 1983; -Maciej Spruch 1950, 1967, 1978; -Maciej Tłokiński 1939, 1963, 1969, 1989; -Maciej z Królikowa 1140; -Maciej Zdziech rajca 1340, 2002, por. Zdziech; -Maciej Zewinage 1610, 1671, ławnik 1633, 1635; -Maczuda zob. Maciej; -Małgorzata Hennik z córką Katarzyną 1891; -Małgorzata stara wójtowa (Aldefoytin) 1917, jej córka zob. Agnieszka; -Małgorzata wdowa po Andrzeju Kluge 1884; -Małgorzata wdowa po Hanuszu Wajnerze 1812, 1948, 1949; -Marcin Brożyna kramarz 1953; -Marcin Heydloff 1865, ławnik 777, 976, 1002, 1788, 1844, 1854, 1858, 1859, 1894, 1895, 1897, 1901, 1903, 1953-1955, 1957, rajca 616, 1021, 1096, 1129, 1132, 1862, 1863, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1898, 1900, 1915, 1917, 1919-1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952, 1961-1963, 1967, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985, por. Marcin Wydżga; -Marcin krawiec 1885, rajca 976, 979, 1002, 1021, 1096, 1129,1898, 1900, 1910, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1933, 1953-1955, 1957, 1961-1964, 1967; -Marcin Kupferschmied 1935, rajca 976, 979, 1002, 1021, 1096, 1129, 1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1963, 1967; -Marcin Mientys 1915; -Marcin Ronchret ławnik 1788; -Marcin słodownik z żoną Heleną 1898; -Marcin Wucherer burmistrz 1844, rajca 1854, 1878, 1879, 1881, 1884; -Marcin Wydżga (tożsamy z Marcinem Heydloff?) rajca 1133, 1935, 1993; -Marcin z Żelazkowa 1002; -Margref zob. Erazm, Paweł; -Marszowski zob. Jakub; -Michał Bartram 1935, ławnik 1934, 1936, 1938, 1969; -Michał Gniazdowski zob. Jakub, por. Gniazdowski i Gwiazdowski; -Michał Hincza ławnik 1915, 1917, 1919-1923; -Michał Jedlecki 1930; -Michał Korab, wdowa po nim Katarzyna 1967; -Michał płatnerz 1935; -Michał Sobiemądry 1338; -Michał syn wójta 1140; -Michał z Piwonic słodownik 1254, 1867; -Michał złotnik 1969; -Michałowa Smagadłowa 1592; -Mientys zob. Marcin; -Mikołaj Biały 1592; -Mikołaj Bivris? 1788; -Mikołaj Buchwald rzeźnik 1671; -Mikołaj Cardus 979; -Mikołaj Chrostowski 616; -Mikołaj de Strona rajca 1785, por. Strönchin; -Mikołaj Doktor rajca 1770-1773, 1779; -Mikołaj Fausse ławnik 1021; -Mikołaj Frirman krawiec 1948, 1949; -Mikołaj Gałka 1340, 1408, rajca 976, 979, 1002, 1021, 1129, 1953-1955, 1957, 1961-1963, 1993; -Mikołaj Gebauer (Gebur) 1934, 1936, 1950, 1954, por. Gbur; -Mikołaj Gebauer syn Mikołaja Gebauer 1898; -Mikołaj (Niczko) Glockin rajca 1754, 1757, 1767, 1770-1773; -Mikołaj Gorteler, Gurteler 1814, 1953; -Mikołaj Gotardowic (syn Gotarda) 616, 927, 1454, 1785, 1900, 1901, 1921, 1938, 1989, 1993, rajca 976, 979, 1002, 1021, 1254, 1939-1943, 1946-1950, 1952, 1961-1963, 1993, ławnik 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985, sołtys w Tłokini 595, sołtys w Dobrcu 1140, 1454, 1929, jego żony Katarzyna 616, 1671, 1672, 1900, oraz Zofia 1900, 1929, jego córki (z pierwszej żony) Anna żona Mikołaja z Modły 927, Jachna żona Mikołaja Długosza z Godziątkowa 1900, Barbara żona Mikołaja Strosberga z Poznania 927, 1900; -Mikołaj Grod 1863; -Mikołaj Hannosmutter rajca 1633, 1635, 1688; -Mikołaj Herwig 1820; -Mikołaj Kakadech bednarz 1897; -Mikołaj Kleinschmied 1989, ławnik 777, 976, 1002, 1021, 1340, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1901, 1903, 1910, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1934, 1936, 1938-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1964, 1967, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985; -Mikołaj Klose słodownik, 1915, ławnik 616, 777, 976, 1002, 1021, 1862, 1863, 1865, 1871-1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1901, 1903, 1935, 1953-1955, 1957, 1961-1963, 1967; -Mikołaj Kocz 1140, ławnik 1021, 1609, 1610, wójt 1633, 1635, por. Nikel Korcz; -Mikołaj Kranch 1989, ławnik 616, 1844, 1854, 1858, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1891, wójt 776, 777, 1894, 1895, 1897, 1900, burmistrz 976, 979, 1002, 1053, 1096, 1129, 1132, 1133, rajca 1021, 1901, 1903, 1924-1934, 1936, 1938, 1953-1955, 1957, 1961-1963, 1967, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985, 1859, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1910, 1915, 1917, 1919-1923, 1939-1943, 1946-1950, 1952, sołtys w Rajskowie 1191, jego żona Katarzyna 1191, 1519, 1609, 1671, 1943; -Mikołaj Krostowski 616; -Mikołaj Kunisz (Lunisz?) 1973, rzeźnik 1978, ławnik 1633, 1635; -Mikołaj Lulik 1375, alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1338, 1900, 1938, 1952, 1970; -Mikołaj Mundel ławnik 1901, 1903, 1910; -Mikołaj Niszyc 1981; -Mikołaj Nygeseyn 1881; -Mikołaj Pącki 1871; -Mikołaj pilarz, witryk kościoła Św. Mikołaja 1976; -Mikołaj Radost syn Andrzeja 1767, 1860, ławnik 1886, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, 1910, 1915, 1917, 1919-1921, 1939-1943, 1946-1948, 1950, 1952, rajca 1924-1934, 1936, 1938, 1967, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985, wójt 1953-1955, 1957, 1961-1963, burmistrz 1993, por. Mikołaj Szydło; -Mikołaj Radost ławnik 777, 1779, wójt 976, 1002, rajca 1021, 1096, 1129, 1132, 1133, burmistrz 1254; -Mikołaj Renis ławnik 1609, 1610; -Mikołaj Ror Bodzen 1878; -Mikołaj Sadowski 1592; -Mikołaj Schonfeld 1946, 1947; -Mikołaj Skolka (Skałka?) 1950, 1967, 1978, por. Mikołaj Stolla; -Mikołaj słodownik, ławnik 1021; -Mikołaj słodownik, ławnik 1967; -Mikołaj Stolla 1919, por. Mikołaj Skolka; -Mikołaj Strönchin 512, 1779, burmistrz 1788, por. Mikołaj de Strona; -Mikołaj Swalim ławnik 616, 1862, 1863, 1865, 1871; -Mikołaj Sycek 1254; -Mikołaj syn Niklosowej (Katarzyny) ławnik 976, 1002, 1910, 1915, 1917, 1919-1928, 1930-1934, 1936, 1938, 1939-1943, 1946-1950, 1952-1955, 1957, 1961-1963; -Mikołaj syn Pietrasza Seibota 1688; -Mikołaj Szczudło 1898, 1984, por. Szczudło; -Mikołaj Szutcze piekarz 1922; -Mikołaj Szydło (tożsamy z Mikołajem Radostem?) ławnik 1922, 1923, 1949; -Mikołaj de Szynfelt 129; -Mikołaj Tłokiński z żoną Katarzyną 1900; -Mikołaj Wachsmut 1767; -Mikołaj Weis siodlarz, ławnik 1633, 1635, 1934, 1936, 1938, rajca 1132, 1133, 1340, 1970-1975, 1977, 1978, 1979, 1981-1985, 2002, wójt 1609, 1610; -Mikołaj Weyman ławnik 1770, 1771, 1773; -Mikołaj Winczig (z Wińska) ławnik 1340, 1967, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985, wójt 1413; -Mikołaj wójt z Nowego Miasta 129; -Mikołaj Zachariaszowy ławnik 1770-1773; -Mikora 1967, 1972; -Milizer zob. Wawrzyniec; -Mnich zob. Jan; -Mroczek 1961, 1962; -Mundel zob. Henryk, Jan, Mikołaj;
-N. 1592; -Nikel Korcz rzeźnik 1921, 1989, por. Kocz, por. Mikołaj Kocz; -Niklos Kalisz zob. Toruń, mieszczanie; -Niklos rzeźnik 1671; -Niklos zob. Katarzyna; -Nimineister zob. Jan; -Niszyc zob. Mikołaj; -Nygeseyn zob. Mikołaj;
-Oskolanka słodownik 1002, zob. Paweł; -Ostrzeszowski zob. Jan, Jandro;
-Packi zob. Mikołaj; -Paśnik zob. Jan; -Paweł Erazma Margref 1983, rajca 1413; -Paweł Golisz (Golusz) ławnik 1788, wójt 1844, burmistrz 616, 777, 1854, 1858, 1859, 1871, 1874, 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1894, 1895, 1897, 1898, 1900, rajca 1862, 1863, 1865, 1891, 1923, wdowa po nim Katarzyna 1923; -Paweł Margref rajca 1767; -Paweł Oskolanka i jego żona Dorota 1592, por. Oskolanka; -Paweł Ritheler rajca 1767; -Paweł Suchylas słodownik 1970, 1993; -Paweł zięć Rychnowskiej 1985; -Pągowski zob. Maciej; -Pesdrych (Beserich) zob. Andrzej, Jan; -Peterlin Struś rajca 1752; -Peterman zob. Piotr, jego syn; Piątkowa zob. Jutka; -Piecz zob. Piotr; -Pieczek ojciec Jakuba zob. Jakub; -Pietrasz 1610; -Piotr Schon 1819; -Piotr (Piotraszek) witryk kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu 1338; -Piotr alias Petto 1901; -Piotr Beuteler rajca 1754; -Piotr Bochner ławnik 1788, rajca 616, 777, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1894, 1895, 1897, wójt 1878, 1879, 1881, 1884, 1886, 1891; -Piotr cieśla 1970, 1993; -Piotr Hanut (tożsamy z następnym?) ławnik 1788; -Piotr Homut 1771, ławnik 1779, rajca 1785; -Piotr Jeleń 1788, 1978; -Piotr kaletnik, rajca z synem Piotrem 1757; -Piotr Kitlicz sługa rady 1476, 1969; -Piotr kramarz 1926; -Piotr krawiec 1920; -Piotr Kupferschmied 1964; -Piotr Maled... 1862; -Piotr Piecz bednarz (botener) 1140, 1495, 1971, ławnik 1891, 1900, 1901, 1903, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985, rajca 1021, 1924-1933, jego żona Piechna 1413, 1495; -Piotr Rusowski 1971, 1974; -Piotr Seibot 1754, rajca 1752, ławnik 1779; -Piotr Strebel stelmach 1592; -Piotr Suchylas 1970; -Piotr syn Petermana 261; -Piotr syn Piotra kaletnika 1757; -Piotr (Pietrasz) Seibot 976, 1754, ławnik 1340, 1609, 1610, 1633, 1635, jego synowie zob. Eliasz i Mikołaj; -Piórko zob. Święch; -Podeszwa zob. Wojciech; -Potrzeba zob. Jan, Tomasz; -Pusbutil zob. Jan; -Pychadło zob. Agnieszka;
-Racław krewny Jana Potrzeby 1592; -Radost zob. Andrzej, Jan, Mikołaj; -Renis zob. Jan, Mikołaj, Renis Andrzej zob. p. IIIc; -Rimer zob. Bartosz; -Ritheler zob. Paweł; -Ronchret zob. Marcin; -Rusowski zob. Jan, Piotr, Rusowski Mikołaj zob. p. IIIc; -Rychewin zob. p. IIIa; -Rychnowski 1854, Rychnowska zob. Paweł; -Rydygier ojciec Hanka 1725;
-Sadowski zob. Wacław; -Schelesil zob. Henryk, Jan; -Scherer zob. Jan; -Schon zob. Piotr; -Schonfeld zob. Mikołaj; -Sebchin 1936; -Sebchin zob. Andrzej; -Seibot zob. Hanusz, Jan, Maciej, Mikołaj, Piotr; -Sędka 1978; -Sędziwój Golczewski rajca 1413, zob. Gulczewo; -Sędziwój kramarz 1413p, ławnik 1609, 1610, 1633. 1635; -Siczek, wdowa po nim Dorota 1941; -Sierpek zob. Maciej; -Skarszewski zob. Stanisław, Skarszewski Jan zob. p. IIIc; -Skolka zob. Mikołaj, por. Stolla; -Skora zob. Jan; -Smagadłowa zob. Michałowa; -Smedechin 1886, zob. Elżbieta; -Smedirin zob. Coser 1874; -Snyder zob. Jan; -Sobiemądry zob. Michał; -Sobol 1919; -Spruch zob. Maciej; -Stachlitz zob. Franciszek; -Stanisław krawiec 1671; -Stanisław pisarz miejski 1592, 1609, 1979, 2002; -Stanisław Pychadło zob. Agnieszka; -Stanisław Sędek 1254, 1936; -Stanisław Skarszewski 1974, zob. też Skarszew; -Stanisław szewc 1633; -Stanisław Veneczke 777; -Starzyk zob. Jakub; -Staszek Bogaty 1592; -Staszek Handke 1903; -Stefan 1978; -Stefan Kościołek 1948, 1949; -Stefan rzeźnik 1898; -Stolla zob. Mikołaj, por. Skolka; -Stramo 33; -Strebel zob. Piotr; -Strona de zob. Mikołaj (= Strönchin?); -Strönchin właściciel jatki 1921, zob. Jan, Mikołaj, por. też Konrad Stron, Mikołaj de Strona; -Stron (= Strönchin?) zob. Konrad; -Strus zob. Peterlin; -Stryj 1592; -Suchylas zob. Paweł, Piotr; -Swalim zob. Mikołaj; -Sycek zob. Mikołaj; -Szczepek zob. Agnieszka; -Szczudło 1878, 1963, zob. Mikołaj; -Szebetin zob. Andrzej; -Szlose zob. Andrzej, por. Klose; -Szutcze zob. Mikołaj; -Szydło zob. Mikołaj;
-Święch zwany Piórko 1254; -Święchna Zaportowa 1984; -Święszek Biernacki 1609, 1610, zob. Biernacice; -Świętochna rzeźniczka 1989;
-Tłokiński zob. Maciej; -Tomasz krawiec, brat Jana Potrzeby 1592; -Tomasz kuśnierz (z Gniezna?) 1609, 1610; -Tomasz Wartenberg (z Sycowa) mąż Elżbiety Smedechin 1859, ławnik 616, 1854, 1871, 1874, 1886; -Tomek Wilkszycki rajca 1633, 1635, 1688, zob. Wilkszyce; -Tworek 1844;
-Veneczke zob. Stanisław;
-Wachnik ojciec Anny 1933; -Wachsmut zob. Mikołaj; -Wacław Furer 1922; -Wacław Hampel ławnik 1967, 1970-1975, 1977, 1979, 1981-1985, rajca 1254; -Wacław Sadowski 1140; -Wacław słodownik 1979; -Wajner zob. Hanusz; -Wartenberg (z Sycowa) zob. Tomasz; -Wawrzyniec zob. Lorek; -Wawrzyniec (Lorenc) Klose ławnik 1340; -Wawrzyniec Koza (Kosa?) 1002; -Wawrzyniec Milizer, słodownik 1788, ławnik 1844; -Weis zob. Mikołaj; -Weyman zob. Mikołaj; -Wilczanowski zob. Jan; -Wilhelm (Vilim) 14; -Wilkszycki zob. Tomek; -Wilusz zob. Hanek; -Wincenty kramarz, ławnik 616, 1844, 1854, 1858, 1859, 1862, 1863, 1865, 1871, 1874, 1884, rajca 777, 1891, 1894, 1895, 1897, 1898, 1901, 1903; -Wincenty syn Jakuba kramarza 1858; -Wincenty z Kostrzyna 1894, ławnik 1881, 1884; -Winczig (z Wińska) zob. Mikołaj; -Wit rzeźnik 1920, 1973; -Włoczanowski zob. Jan, por. też Wilczanowski; -Wojciech (z Błaszek?) 1512; -Wojciech czapnik 1592; -Wojciech Faber 1901; -Wojciech kuśnierz, rajca 2002, 1340, 1413, 1609, 1610, 1633, 1635; -Wojciech Wolny 1910, 1989; -Wojtek Podeszwa 1854; -Wolny zob. Wojciech; -Wucherer zob. Marcin; -Wydżga zob. Marcin;
-Zachariaszowy zob. Jakub, Mikołaj, Zachariaszowy Jan zob. p. IIIc; -Zaportowa zob. Święchna; -Zdziech 1957, 1989, por. Maciej Zdziech; -Zewinage zob. Bartosz, Maciej; -Zimnoznój zob. Anna; -Złotowłos zob. Jakub; -Zore zob. Franciszek; -Żegocina 1338, zob. Żegocin; -Żelazkowski zob. Marcin
IIIc. -Andrzej Renis bakałarz sztuk 1694, precentor i mansjonarz u NMP w Kaliszu 1474, 1481, 1550, 1628, 1694, kan. wiel. 1474; -Jakub Gniazdowski z Kalisza alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1978; -Jan Golisz (Golusz) alt. u Św. Mikołaja 1338, 1788, 1874, 1917, 1932, 1933, 1946, 1953; -Jan Heydloff alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1844, 1865, 1881, 1884; -Jan Kampelman wik. u NMP w Kaliszu 1969; -Jan Kokoszka kleryk 1550; -Jan Skarszewski kleryk 1550; -Jan Zachariaszowy alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1754, 1757, 1770-1773; -Maciej kanonik pozn. 488, 525, 589; -Marcin (z Kalisza?) 1779; -Mikołaj dr praw, mgr 1605, kan. gnieźn. 1549, kan. łęcz. 1569, lektor prawa w Gnieźnie 1578, 1607, oficjał gnieźn. 1604 i wik. gen. gnieźn. 1607, 1612, 1622, 1624, 1648, 1689, 1694, 1696, 1697; -Mikołaj Korman alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1767; -Mikołaj Lulik alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1338, 1938, 1952, 1970; -Mikołaj Rusowski alt. u NMP w Kaliszu 1993; -Mikołaj syn doktora, alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1878; -Mikołaj syn golarza, alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1962; -Piotr Bank bakałarz, mansjonarz u NMP w Kaliszu 1413 i wik. 1495; -Piotr Bekel kapłan 1885, alt. u NMP w Kaliszu 1408, 1885, wik. 1408, 1969, 1975, 1995; -Stanisław syn Michała alt. u NMP w Kaliszu 1609, 1610, 1633, 1671, 1672, 1693; -Tylman Korman alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1860; -Wincenty dr (syn doktora?) alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1096, 1885, 1926, 1927, 1961, alt. u NMP w Kaliszu 1338; -Wojciech Gałka pisarz 1338, wik. i alt. u NMP w Kaliszu 1338, 1408, 1474, alt. 1993, wik. 1995
IIId. -Żydzi 1420, 1687, 1692, 1892, 1970; -Abraham 2003; -Camona 996; -Chadzyń czyli Jordan syn Dawida 1420; -Daniel 645; -Dawid 996, 2003; -Golda żona Palty 1420p; -Icek (Hicak) 1292; -Izrael 996; -Jan (Jone) 1292; -Jordan syn rabina Michała 1420p; -Józef 996, 1292; -Kawian 1420, 1687p, 2003, jego żona Sława 1687p; -Marek 1687; -Michał 996, 1420, jego żona Słota 1420p; -Paczula siostra Kawiana 1687; -Palto mąż Goldy 1420; -Ruchana siostra Sary, Paczuli i Kawiana 1687p; -Salomon Słoma 1420p; -Sara siostra Kawiana 1687
IV. -OFICJALAT: -oficjał: Jan z Czarncy 1338, Ninota z Kościerzyna 1513, Szymon ze Stawu 1476; -surogat oficjała Paweł Jutrkowski 1338
-KOLEGIATA NMP (kościół parafialny) 409, 579, 631, 1408, 1474, 1476, 1513, 1592, 1693, 1724, 1729, 1735, 1736, 1760, 1821, 1827, 1859, 1882, 1885, 1935, 1969, 1965; -zakrystia (sacristia seu cripta) 1885; -cmentarz 1338; -witrycy Michał Sobiemądry 1338, Piotr (Piotraszek) 1338
- -pleban 512, plebani Mikołaj Borkowic 579, Piotr z Pieczewa 1765
- -mansjonarze 1443, 1474, 1481; -Andrzej Renis z Kalisza 1474, 1481, 1550, 1628, 1694; -Jan z Sobótki 1550; -Paweł syn Piotra ze Stawiszyna 1648, Piotr Bank z Kalisza 1413
- -altarie 1191, 1254; -altaria Bożego Ciała, Św. Anny [recte: NMP?], Krzysztofa i Doroty (fundacji Jutki Piątkowej) 1885, 1989: alt. Michał z Dobrca (postulat) 1885, Paweł z Dobrca 1885, 1910, 1939, 1955, 1989; -altaria Ofiarowania NMP i Św. Św. Doroty, Barbary, Katarzyny, Apolonii i Otylii 1609, 1610, 1633, 1693: alt. Stanisław syn Michała z Kalisza 1609, 1610, 1633, 1671, 1672, 1693; -NMP i Wszystkich Św. 1513: altaryści Mikołaj Clinonis i Ninota z Kościerzyna 1513, Jan Kyndo 1408; -altaria fundacji Szczudły: alt. Piotr 1963
- -alt. 1448; alt.: Maciej z Rogoźna 1557, Marcin Baran 1894, 1897, Mateusz 1858, Mikołaj 1476, Mikołaj Rusowski z Kalisza 1993, Paweł ze Stawiszyna 1648, Piotr 1915, 1923, Piotr Bekel z Kalisza 1408, 1885, Stanisław ze Stawiszyna 1694, Wincenty dr (syn doktora?) z Kalisza 1338, Wojciech Gałka z Kalisza 1338, 1408, 1474, 1993
- -dzwonnik 579, Wojciech z Modły 1476; -hebdomadariusz 1513; -kaznodzieja 1518, kaznodzieje Maciej 1512, Rodger 1735; -kustosz seu zakrystianin 579
- -szkoła: -rektor 579; -pomocnik nauczyciela (signator) 1340
- -KAPITUŁA KOLEGIACKA: -adiak.: Andrzej (Zaremba) 27, Jan z Niewiesza 1995, Klemens z Mechnacza 203, 219, 234, 265, 1764, Mikołaj 72, 106, 109, Mikołaj Jarocki z Czeszewa 579p, 737, Oddo Colonna 579, Stefan Palecz 904;
- - -kan. 579; -kan. Blizbor z Kwiatkowa 579, Dobek 579, Dziersław z Czechla 1512, 1655, Grzegorz z Ociąża 1493, Jerzy z Ostrowa 1349, 1354, Mikołaj Trąba 579, Piotr z Nowca 1995, Piotr z Pieczewa 1765, Przybysław 140, Sędziwój z Gostyczyny 1254, Szymon ze Stawu 1990, 1992, 2012; -kanonikat i prebenda Św. Wojciecha 1493; -prep. 579: Andrzej z Klęki 579, 631, 637, 868, Andrzej z Żydowa (zapewne ident. z Andrzejem z Klęki) 1789, 1985, Blizbor z Kwiatkowa 737, Jakub 1495, Jarosław 868, 1969, Przybysław? 140, Świętomir 219, 225, Wincenty Kot z Dębna 1995
- - -wik. wieczyści 579, 868, 1408, 1413, 1495, 1518, 1969, 1989, 1995, -ich dom 1519; -precentor Andrzej Renis z Kalisza 1474, 1481, 1550, 1628, 1694; -wiceadiak. Mikołaj Jarocki z Czeszewa zob. adiak.; -wik.: Jakub 1719, Jan 1995, Jan Kampelman z Kalisza 1969, Jan Kyndo 1254, 1408, 1969, Jan Śliwka 1885, 1901, 1935, Maciej 1096, 1476, Marcin Baran 1885, Mikołaj z Gniezna 979, Mikołaj 1338, 1476, Paweł 1096, Piotr 1963, Piotr Bank z Kalisza 1495, Piotr Bekel z Kalisza 1408, 1969, 1975, 1995, Piotr syn Przybka 1885, Wojciech Gałka z Kalisza 1338, 1408, 1474, 1995
-KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA 262, 512, 1408, 1133, 1719, 1724, 1729, 1734-1736, 1757, 1760, 1821, 1886, 1891, 1895, 1900, 1901, 1919, 1930, 1931, 1935, 1969; -nowa kaplica 1754, 1757; -cmentarz 1338; -witryk Jakub Zachariaszowy 1859
- -pleban Beniamim 1719, były pleban Mikołaj 1734, 1735
- -prep.: 1408: Bartłomiej 1993, 1995, Bogusław (ustąpił) 1821, Jan Rost 781, 1827, Jan (zapewne ident. z Janem Rostem) 1882, Maciej przedtem podprzeor na Piasku we Wrocławiu 202, 1734, 1735, 1752, Mikołaj 1976, Paweł 1550, 1689, Wilhelm przedtem prep. w Mstowie 1821, 1827
- -altarie: -altaria Bożego Ciała: alt. Mikołaj Lulik z Kalisza 1900, 1970; -altaria Bożego Ciała, Piotra, Pawła i Wojciecha 1993; -altaria Św. Katarzyny: alt. Jakub 976; -altaria Św. Katarzyny i Agnieszki: alt. Tomasz 1903; -altaria Św. Mikołaja 1754: alt. Jan Zachariaszowy z Kalisza 1754; -altaria NMP, Katarzyny i Barbary: altarysta Jakub syn Michała Gniazdowskiego z Kalisza 1978; -altaria NMP, Piotra i Pawła: alt. Jan Heydloff z Kalisza 1865; -altaria NMP, Piotra i Pawła, Katarzyny, Doroty i Wszystkich Świętych (fundacji Jana Rusowskiego): alt. Jan syn Hanka i Anny z Pyzdr 1935, 1940, 1941, 1942, alt. Marcin 1955, alt. Mikołaj z Oporowa 1972, 1977, 1980; -altaria Św. Św. Piotra i Pawła (por. niżej, altaria nowa, postulat Mikołaj Koremman): alt. Tylman Korman z Kalisza 1860; -altaria Św. Św. Piotra i Pawła, Erazma i Antoniego (fundacji Piotra Rusowskiego): alt. Mikołaj 1971, 1974; -altaria Św. Św. Szymona i Judy 1789; -Św. Trójcy, Św. Św. Antoniny, Małgorzaty i Marii Magdaleny 1254; -nowa altaria: alt. Marcin kan. legnicki 1778; -nowa altaria: alt. Mikołaj Korman z Kalisza 1767; -altaria fundacji Małgorzaty wdowy po Wajnerze: alt. Tomasz 1947-1949
- -altaryści 1980; alt.: Jan Golisz (Golusz) z Kalisza 1338, 1788, 1874, 1917, 1932, 1933, 1946, 1953, Jan Heydloff z Kalisza 1844, 1881, 1884, Jan Zachariaszowy z Kalisza 1757, 1770, 1771, 1772, 1773, Mikołaj syn doktora z Kalisza 1878, Mikołaj Lulik z Kalisza 1338, 1938, 1952, Mikołaj syn golarza z Kalisza 1962, Mikołaj z Oporowa 1980, Paweł (pleban w Stawiszynie) 1816, Tomasz 1854, 1863, 1878, Wincenty dr (syn doktora?) z Kalisza 1096, 1885, 1926, 1927, 1961
- -hebdomadariusz 1133
- -szkoła 1773, jej uczniowie 1886, 1891
-INNE KOŚCIOŁY I KLASZTORY:
- -kościół Św. Stanisława franciszkanów 1408, 1592, 1724, 1729, 1760, 1969; -gwardian Marcin 1882; -wikariusze 1408
- -kościół Św. Trójcy na przedmieściu 1550
- -kościół i szpital Św. Ducha za murami 125, 1403, 1404, 1408, 1724, 1729, 1760, 1935, 1969; -klasztor duchaków 1403, 1404; -prep. 1408
- -nowa kaplica na przedmiesciu 1550
- -kościół Św. Wojciecha zob. Kalisz Zawodzie
V. -powiat, okolica, ziemia: 15, 47, 55, 60, 95, 106, 109, 115, 125, 202, 203, 210, 224, 313, 365, 665, 730, 732, 1063, 1622, 1626
-sąd ziemski, królewski: 401, 407, 469, 678, 716, 749, 758, 795, 803, 811, 826, 830, 901, 965, 1027, 1037, 1091, 1131, 1157, 1163, 1167, 1168, 1244, 1292, 1319, 1352, 1366, 1546, 1575, 1634, 1640, 1641, 2003, 2004; -sąd grodzki 1265, 1295, 1647; -sąd wojewodziński dla Żydów 1420
-urzędnicy: -chor.: Barnaba z Bieganowa 294, 315, 316, Kilian z Grabianowa 1725, Mikołaj z Pleszewa 1237, 1293, 1424, 1431, 1432, 1491, 1675, Paszek z Brodnicy i Kępy 613, 666, Piotr z Żernik 749, 892, 897, 1138; -cześnik: Ciechosław Kościełkowic 20, 26, Dobrogost 136, Frącek z Cerekwicy 234, 252, 258, 283, 294, 1751, Grzymała z Rościnna 1138, Jan z Lichenia 827, 887, Jan Kraska z Łubnicy 1685, Janusz syn Peregryna 40, 66, Mikołaj z Gorazdowa 634, 740, Ubysław z Radostowej 52, 58; -klan: Andrzej z Bnina 159, 179, 210, 214, Arkembold 9, Berwołd 47, 58, Jan z Bierzglina 235, 236, 287, 294, 311, 1749, 1753, Jan z Tuliszkowa, Janek 19, Marcin ze Sławska 1100, 1138, 1153, 1161, 1171, Piotr z Żernik, Sławęta 105, Świętosław z Szubina 386, 387, 412, 430-432, 434, 1822, 1824, 1825; -konarski Naszan 27; -łowczy: Czestek z Wilczyna 784, Dziersław z Lichenia 298, 364, Paszek z Chrząstowa i Dobczyna 713, 723, 728, 821, Roszek 40p, 62, 71, Sambor z Małachowa 925, 1012, 1018, 1085, 1138, 1987, Stojgniew 40, Żegota z Gołuchowa 19, 27; -miecznik: Jan Skierka z Sarbinowa 1358, 1359, 1440; -pcz.: Andrzej z Danaborza 1956, Sędziwój z Wiśniewa 538, 634, Stanisław Obermut z Chrostowa 1163, 1167, Wincenty z Szamotuł 731, Wojciech z Kobylina 287; -pkom.: Adam z Wapna 175, 183, 192, 198a, 212, Andrzej z Koszanowa 119, Dobrogost z Szamotuł 977 n., Jarosław z Iwna 776, 780, 833, Jarosław z Rozdrażewa 938, Mikołaj z Wolicy 252, 258, Piotr z Zakrzyna 1634, Rafał z Gołuchowa 1406 n., Stefan z Trląga 431, 552, 580, 604, 615, 634, 707, Sykstus 13, Ubysław z Rębielic 40, Wojciech z Lubrzy 30, 32, 33; -pdsęd.: Bodzęta z Chłapowa 578, 601, 604, 615, 634, 757, 782, 826, Bogusz z Budzisławia i Kruchowa 1138, 1288, 1290, 1348, 1359, 1364, 1376, 1430, 1440, 1507p, Cieszęta 235, Dobiesław z Jankowa 892, 897, 1012, 1092, 1250, 1483, 1608, 1987, Jakusz Jaka z Wilczyna 431, 433, 434, 514, 552, Tomasz z Wilczyna 1644, Wincenty z Gromadna i Laskownicy 294; -podskarbi: Zdzisiek 13; -podstoli: Dziersław z Iwna 258, Przedpełk z Kopydłowa 726, Stanisław z Ostroroga 1298, 1350, 1451, 1475, 1482, 1501, 1512, 1518, 1698; -sęd.: Andrzej z Ryszewa 13, Bogusław Domaradzic 49, 54, 65, Dobiesław 131, 160, 174, 199, 1731, Dzierżykraj 41, 45, Jakusz Jaka z Wilczyna 578 n., Jan z Kwiatkowa 892, 897, 925, 1012, 1157, 1980, 1987, Lutek z Brzezia 826, 859, 1292, Maciej z Wąsoszy 412 n., Mikołaj z Wenecji 283, 316, 361, 364, 368, 372, 514, 1775, Tomisław z Danaborza i Gołańczy 210, 228, 235, 236, 252, 1751, Trojan z Łekna 1138, 1288, 1393, 1440, 1644, 1663; -skarbnik: Janusz z Górki Kociałkowej 1123, Świętosław z Brzozogaju 294; -star.: Przecław z Gułtów 145; -stolnik: Mikołaj, Piotr 198a, Piotr z Łęgu 328, Sągniew z Goliny 331; -włodarz: Chwalisz (Chwał) 9, 26, 27, Wiktor 33; -wda: Andrzej z Danaborza 1138 n., Arkembold 19, 21, 22, Jarost 1, Maciej z Wąsoszy 586 n., Marcin 84, 85, 90, Marcin ze Sławska 1420, 1441, 1634, Mikołaj 2, Mikołaj syn Janka 62, Mikołaj z Biechowa 131, 136, 159, 160, 197, Mikołaj Przedpełkowic z Gostynia 40, 52a, 54, 58, 65, 66, 1113, 1711, Przecław z Gułtów 192 n., Sędziwój z Szubina 276 n., Wojciech z Szaradowa 994, 1019
-wiceurzędnicy: -burgrabia: Chwalęta z Lubicza 1475p, Iwan z Czermina 1434, Jan z Łopienna 1647, 1693, Marcin ze Zbierska 1589, Stanisław z Mierucina 1157, 1185, Tomasz Ciołek z Rozniszewa 2003, Wincenty z Chwalibogowa 1295; -sęd. grodzki Andrzej Siekacz z Podkoc 1647, 1693, Jan z Muchnina 2003; -wicechor.: Bogusz z Prus 1157; -wicepkom.: Andryczka z Obłaczkowa 1440, Krzywosąd z Tymieńca 1157; -wicepsęd.: Jan z Krośnina 1157, Żegota z Czermina 818; -wicesęd.: Dobek z Pawłowa 1157, Stefan ze Strzydzewa 818; -wicewda: Andrzej z Kotlina 818, Jakusz z Podlesia 1157, Piotr z Deszna 1420, 1634
VI. -cło 1265, 1320, 1545, 1617, 1660, 1668, 1683; -synod 630; -targowe 1668
Kalisz Stare Miasto 1053, 1592, 1725, 1965: -młyn 1943
Kalisz Zawodzie: -kościół Św. Wojciecha, pleban: Piotr 1725, Włost z Grabianowa 1714; -patroni kościoła Kilian i Świema z Grabianowa 1725
Kalisz Pomorski, m. w Nowej Marchii 344, 1766; -pleban i oficjał kaliski Henryk Pape 344, 1715, 1766
Kaliszany k. Wągrowca 164, 537
Kaliszkowice k. Ostrzeszowa w z. wiel. 1022
Kalky (Kałów w z. łęcz.?): -pleban Błażej 808
Kalo Jan alt. w katedrze wrocł. 1398
Kalocsa, m. na Węgrzech: -abp Stefan 259
Kałduniewice (niezident.): -Jan 1341
Kałęczyn k. Brześcia na Kujawach: -Pietrasz 743
Kałów w z. łęcz. por. Kalky
Kamienica k. Kazimierza Biskupiego: -sołtys Mikołaj 825
Kamienica k. Wągrowca: -jez., młyn, karczma 537; -sołtys Jerzy, sołtys Gutro (także sołtys z Morakowa) 537
Kamienice k. Ostrowa Wlkp. 1354, 1743p; -folwark Jerzego z Ostrowa kanonika kal. 1349
Kamieniec k. Grodziska 1259; -Wincenty Korczbok z żoną Katarzyną i córką Anną 1259; -kościół, dwór plebana 1259; -karczmarz Paweł Wronka, kmiecie 1259
Kamieniec k. Kłecka 519; -Ozjasz 1821
Kamieniec k. Krosna w Małopolsce: -Piotr 1669
Kamieniec k. Trzemeszna 580
Kamieniewice zob. Kamionki
Kamienna (Kamionna) k. Błaszek 732; -karczmy 732; -Dobrogost Popręski (z Poprężnik) 732, 812, 887, 912, 925, 931, 933, 936, 937, 1900; -por. Kamieński
Kamień (który?): -Bertold pkncl. abpa 256, 270, 274, 1764; -pleban Jan 738
Kamień k. Słupcy 933, 982
KAMIEŃ Krajeński, m. na Krajnie 270, 1764; I. -prokurator (zarządca klucza abpiego) kan. Klemens z Mechnacza 1764; II. -zamek abpa gnieźn. 1838; III. -wójt Herman Templin 1764; IV. -oficjalat 1417, -oficjał 901, oficjał Bernard 854, 910, Mikołaj Długi (i wik. in spiritualibus) 1838, Szymon ze Stawu 1129, 1132, 1990; V. -klan: Andrzej z Danaborza 1032-1034, 1038, 1042, 1043, 1100, 1103, 1128, 1966, Andrzej z Szaradowa 234, Dobrogost z Kolna i Prusimia 1176 n., Dobrogost z Ostroroga 1698, Janusz ze Starczanowa 228, 235, 236, Wojciech z Szaradowa 375 n.
Kamieński (zapewne z Kamiennej k. Błaszek): -Mikołaj i Stanisław 1163
Kamionek k. Gębic na Kujawach: -młyn 800
Kamionka zob. Zawłostowo
Kamionki (Kamieniewice) k. Kórnika 1471; -Stanisław 1186, 1216, 1228
Kamionna, m. k. Międzychodu: -Dobrogost 711, 947; -Jan 1082, 1087; -Sędziwój 993, 1026
Kania, struga w okolicy Wronek: -młyn na K. 179
Kaniów na Opolszczyźnie: -Stanimir 1769, wójt wiel. 615
Kantrin k. Gniezna 10
Kapalica k. Jarocina 1372
Karczewo k. Grodziska 906
Kargowa k. Babimostu: -Bernard 1959
Karmin k. Pleszewa 1220; -Wojciech z żoną Jadwigą 1220
Karmin k. Śmigla: -Iwan 1193
Karna (dziś Samica Wielka), rzeka w okolicy Zbąszynia: -młyn na K. 1121
Karnin k. Gorzowa 229, 947-949; -kościół 947-949
Karniszewo k. Kłecka 471; -Andrzej i jego żona Katarzyna 471, 757
Karol VI Szalony król Francji 647, 778
Karsewo k. Witkowa: -Wojciech 1980
Karsy (które?): -Jasiek burgrabia w Słupcy 2014; -Mikołaj Karszowski sołtys w Strzyżewie Kościelnym 787; -Wojciech Karszowski wik. katedry gnieźn. 475, 480
Karsy k. Ostrowa Wlkp.: -Jan 1992
Karwacian Piotr zob. Włoszczowa
Karzec k. Krobi: -klan: Peregryn 1761, Świętosław z Iłowca 1322
Kaszczor k. Wolsztyna 9
Kaszew w z. sier.: -Dobiesław 1082, zob. Chylin i Krzymów
Kaszko (Kasztolko), las k. Przemętu 1445
Kasztolko, las k. Kramska 1715
Kawczyn k. Kościana: -Chwalimir (w komentarzu błędnie: Kiączyn) 208, zob. Oborzyska
Kawęczyn k. Wrześni: -Hekhard 1141
Kawnice k. Goliny 198a
Kazimierz (Jagiellończyk) król Polski 1241, 1334, 1458p, 1479, 1490, król Polski 1649
Kazimierz (Wielki) król Polski 118, 119, 131, 132a, 133, 136, 139, 141, 145-148, 159, 160, 172-175, 177, 178, 182, 183, 187, 192, 197, 198, 198a, 199, 204, 209, 210, 214, 218, 221-224, 228, 230, 236, 239, 248, 275, 307, 312, 327, 430, 521, 606, 635, 642, 643, 714, 764, 780, 781, 822, 1016, 1038, 1109, 1201p, 1241, 1320, 1464, 1598, 1734-1736, 1338, 1743, 1745-1747, 1749, 1848, 1958, 1740
Kazimierz Biskupi, m. k. Kleczewa 1026, 1559, 1686, 1695; -tenutariusz: Jan z Lichenia 827, Paweł Zborzeński 1559; -mieszkańcy: Jarosław, Maciej, Maciej włodarz, Mikołaj Konopka 825; -pleban Michał 729, 825, 827, wik. 827
Kazimierz, m. w z. łęcz. 1090, 1165, 1484, 1285, 1286, 1484, 1580; II. -karczmy 1165; -młyn 1580; -rynek 1165; III. -wójt 1165; -mieszczanie: Michał burmistrz, Mikołaj Szirocha, Wojciech Sekman 1484; IV. -wik. Jan 1165; V. -klan Daćbog z Jackowic 643, 644; VI. -jarmarki 1090
Kaźko książę szczeciński i słupski 259
Kaźmierz, m. k. Szamotuł: -pleban Paweł zob. Poznań, dominikanie
Kąkolewo k. Leszna: -Andrzej brat Jarosława 2006; -Janusz Krakwicz 1075, zob. Rąbiń; -Jarosław kan. gnieźn. 940, 1455, 1457, 1472, 1487, 1488, 1549, 1578, 1606, 1622, 1648, 2016-2018, 2022, kan. pozn. 1371, 1372, 1391, 1429, 1447, 1472, 1487, 1488, 1553, 1571, 1620, 1621, 1648, 2008, kan. wrocł. 1648; -Stefan 1289 (pieczęć 26)
Kąpiel k. Gniezna: -pleban 416; -sołtysi Cielej i Trzepek 416
Kąpiel, bagno k. Modliszewa 269
Kątny Młyn, młyn k. Mogilna 751
Kątny Młyn, młyn k. Poznania, może k. Krzesin 488
Kąty w z. wiel.: -Wierusz 615, sęd. wiel. 1287
KCYNIA, m. 359, 762, 1270, 1523, 1548, 1558: II. -łąka Polesie 359; -jatki, kramy, ławy szewskie, postrzygalnia, staw 1548; -młyny 1548, młyn koński, wiatrak, 359; -przedmieście Grabowo 1548; IIIa. -rajcy, wójt 1548; -wójt Andrzej 359; -burmistrz Marcin Kłobuczkowic 359; IIIb. -Janusz młynarz 359; -Paweł kowal 359; IIIc. -Mikołaj not. publ. (może ident. z plebanem?) 548, -Mikołaj adwokat w konsystorzu gnieźn. 1866; IV. -kościół 438, 487, 1145; -pleban: Maciej zob. Obiechów, Mikołaj Divida z Walewic, Mikołaj syn Roszka 438 (por. Mikołaj wśród mieszkańców); V. -sąd ziemski (królewski) 901, 1169, 1299, 1307; VI. -cło 1548
Kesselberg zob. Jarocin
KĘBŁOWO (Kiebłowo), m. k. Wolsztyna 1008; I. -Abraham (brat stryjeczny Abrahama z Przezwodów, Abrahama ze Zbąszynia i Jana Głowacza z Graboszewa) 1008, 1067, 1283, 1289 (pieczęć 59), 1684, 1698; -Mikołaj syn Bodzęty 890, pkom. Królestwa Polskiego 1711; II. -zamek 165, burgrabia Dzierżek z Chyciny; IIIc. -Maciej syn Marcina not. publ. 554; V. -kościół 402
Kębłowo k. Miłosławia 1359; -Hebrard i Dytko synowie Zygfryda 101; -Piotr not. publ. 1076, może ident. z Piotrem mężem Katarzyny 1359
Kędzemino k. Bnina 1432
Kędzierzyn k. Gniezna 101, 291; -pleban: Jakub 975, 1066, Paweł 1908; -sołtys Jan Piotrowski 291
Kępa Mała k. Zaniemyśla: -kościół Św. Doroty 334
Kępa Świętosław ojciec Jana męża Katarzyny z Budziejewa 1138
Kępa Wielka k. Zaniemyśla 1013; -młyn 1013; -Mikołaj 1135; -Paszek chor. kal. 613, zob. też Brodnica i Landzeni; -Piotr z bratanicą Katarzyną 1013; -Wincenty wda pozn. 235, 236, 276, 287
Kępiste, ostrów k. Goliny 198a
Kępno, m. w z. wiel.: -Wierzbięta z Palowic 210, 216, zob. też Palowice; -zamek 210; -jatki 79
Kęszyca k. Międzyrzecza: -sołtys 972
Kęszyce k. Ostrowa Wlkp.: -Andrzej Szepiotko 931
Kiączyn k. Stawiszyna 47, 1916
Kiączyn k. Szamotuł 279, 1360; -Chwalimir zob. Kawczyn
Kicin k. Poznania: -Stanisław pleban w Mileszynej Górce 1120; -pleban Mikołaj ze Stępocina 1472
Kicki Mikołaj zob. Kiki
Kiebłowo zob. Kębłowo
Kiedrowo k. Łekna 2023
Kiekrz k. Poznania: -Michał Lunak 1087, 1314, 1323, 1329, 1348, 1356, 1358, 1956, zob. też Urbanowo; -pleban Wojciech 1017
Kiełbasa Mikołaj zob. Tymieniec
Kiełbaska, rzeka, lewy dopływ Warty 1206
Kiełczew k. Koła: -Mikołaj 1052
Kiełczewo k. Kościana 333; -sołtys Nippe Schorling 1864
Kiełkowice k. Lelowa w woj. krak.: -Mikołaj syn Stanisława not. publ. 1404, 1607, pisarz abpa gnieźn. 1607
Kiełpiny k. Wolsztyna 404
Kierzkowo k. Barcina 1578; -Nasił 1314, 1358, 1359, 1381, 1538, 1578, jego żona Juta z Nieczajny 1381, 1538, 1578; -kościół 1381, pleban Zdzisław 707, altaria Św. Doroty 1538, altaria NMP, Św.Św. Wojciecha, Mikołaja, Barbary, Doroty i Małgorzaty 1578
Kieżmark, m. na Spiszu 1511
Kijanica (Kwieciszewnica), rzeka, dopływ Noteci k. Kwieciszewa 486, 566, 785; -młyn na K. 486
Kijewo k. Środy 978
Kijowiec k. Ślesina: -Mateusz 299
KIKI w z. sier.: -Marcin 733; -Mikołaj Kicki, syn Filipa, not. publ. i pisarz oficjała gnieźn. 439, 442, 462, 474, 475, 480, 487, 489, 505, 519, 524, 532, 535, 548, 1866, kan. gnieźn. 733, 749, 889, 1066, 1622, kan. pozn. 889, 928, 943, 951, 954, 966, 968, 969, 977, 978, 999, 1011, 1014, 1036, 1069, 1110, 1158, 1159, 1873, 1877, 1883, 1887, 1889, 1968, adiak. gnieźn. 733, 749, 940, 943, 954, 966, 968, 969, 977, 978, 999, 1011, 1014, 1036, 1056, 1064, 1066, 1068, 1069, 1074, 1110, 1120, 1123, 1129, 1142, 1158, 1159, 1271, 1377, 1388, 1605, 1622, referendarz papieski 951, wik. gen. pozn. 954, 966, 968, 969, 977, 978, 1014, 1388, 1447, administrator diecezji pozn. 1074, 1123, 1142, 1158, 1159, 1184; -Trojan 733
Kikowo k. Pniew: -Jakub alt. altarii Św.Św. Piotra i Pawła w Śremie 1699; -Jakusz syn Błażeja, wójt w Pszczewie 589
Kiljańczyce k. Stawu 1726
Kisy k. Czarnkowa 131
Kiszewo k. Szamotuł 1899; -Niemierza 1085, 1103, 1289 (pieczęć 32), 1305, 1329, 1348, 1351, 1899, zob. też Bliżyce i Krężoły
Kiszkowo, m. k. Skoków 519, 772; -Wierzbięta 960, może ident. z Wierzbiętą z Grzybowa Pięcinego i Przysieki; -pleban Jakub 1873
Kithnowski Świętosław 160 zob. Jedlec
Kleczew, m. 1653; -Jan Kot z żoną Agnieszką 1599, por. Dębno; -Jan 548; -Katarzyna 1599; -pleban Jakub 548
Kleczowski (zapewne z Kleczewa) Maciej zob. Konin, mieszczanie
Kleczs: -Jan syn Mikołaja pleban w Zabartowie ante 473, 473
Klemens kan. pozn. 113
Klemens kleryk 1689
Klemens scholastyk gnieźn. 92, 106, kustosz wrocł. (zob. Errata) i kan. gnieźn. 125
Klepacz Andrzej (może z Dębienka?) 372
Kleszczewo k. Kostrzyna: -Filip 677; -Mroczek brat Piotra Kota z Tarnowa, psęd. pozn. 436, 610, 650, 677, 679, 711, 723, 724
Klęka k. Jarocina: -Andrzej prep. kolegiaty NMP w Kaliszu (zapewne ident. z Andrzejem z Żydowa, zob.) 579, 631, 637, 868, jego bratanek Stanisław 868
Kliaczowski Jakusz 731
Klonek, młyn k. Obornik 1410
Klonowiec k. Osiecznej 1209; -Boguchwał 70
Klwanie (dziś Krwony) k. Turku 750, 768
KŁECKO, m. 209, 218, 587, 706, 1333, 1868; I. -burgrabia Mikołaj 1883, -procurator (burgrabia?) Przemił 1333; IIIa. -rajcy 1333; IIIb. -mieszczanie 526, Bogusław i Stanisław 1868; IIIc. -Maciej zakrystianin katedry gnieźn. 1092; -Stanisław syn Wita not. publ. 1412; -Wojciech adwokat w konsystorzu gnieźn. 1066, 1092; IV. -pleban Świętosław 1333, 1450; V. -districtus 314
Kłobia k. Brześcia na Kujawach (por. Kłóbka) 27, 105
Kłobuck, m. w woj. krak.: -pleban Maciej
Kłobukowo k. Lipna w z. dobrz.: -Jarosław adiak. gnieźn. 340, 347, 350, 375, 420, 443, 444, 485, 516, 519, 549, subkolektor świętopietrza 444
Kłoda k. Rydzyny 1876; -kaplica 1876
Kłodawa k. Tczewa na Pomorzu 73, 103, 105, 107, 114, 117, 233; -karczma Piotra młynarza 233
Kłodawa, m. w z. łęcz. 1054, 1653; -Paweł adwokat w konsystorzu gnieźn. 729, not. publ. 1887; -Paweł kan. pozn. 1968 (najpewniej ident. z poprzednim); -Piotr bakałarz 880
Kłodzice (niezident.): -Bartłomiej syn Bartosza not. publ., kleryk diecezji gnieźn. 254
Kłodziejewo k. Mogilna 258, 1356; -Jan Rogala brat Marcina z Wyrzyska, Szczepanki i Ofki żony Jakuba z Wilczyna 1356; -sołtys 1356
Kłodzin k. Janowca: -Domek (Domasław) syn Miłobrata, wik. katedry gnieźn. 428, 481, alt. katedry gnieźn. 849, 882, 1869, 1872, pleban kościoła Św. Wawrzyńca w Gnieźnie 855, 867, 1066, 1622, 1872; -Mikołaj bratanek Domka 867, 882
Kłodzisko k. Wronek: -Rafał 1305
Kłosów k. Oławy na Śląsku: -pleban Michał Wilda 1398
Kłóbka k. Kowala na Kujawach (por. Kłobia): -Benedykt 1578; -Jarand klan kowalski 800
Kmita Piotr klan lubelski 290, wda sandom. 460, wda krak. 612, 633
Knecht postać niezident. 896
Knin, m. w Dalmacji: -bp Paweł de Trecci 259
Kniprode, Winrych von, komtur gdański 123, wielki mistrz krzyżacki 246
Knyszyn k. Murowanej Gośliny: -Jakub 936, 937, 1242, zob. też Gulcz; -Jan 949
Kobylany k. Dukli w woj. krak.: -Domarat klan biecki 973, 1104, 1128, star. koniński 973
Kobyle Błoto, bagno w okolicy Obornik 971
Kobyle Pole k. Poznania: -młynarze Maciej 459, Tworek 277, 284
Kobylec k. Wągrowca 537; -Zbylut 510
KOBYLIN, m. 1113, 1243; I. -Andrzej 677, 859, 1113, 1243; -Mikołaj 1743; -Mikołaj 1113, 1243; -Piotr syn Wojciecha, dziekan pozn. 485, 488, 525, 549, 563, 576, 577, 589, 737, 753, 801, 828, 829, 863, 889, 928, 943, 951, 954, 977, 978, 999, 1003, 1011, 1036, 1094, 1142, 1968, kan. gnieźn. 549, 566, 577, 737, 863, 940, 1889, jego bracia 576, jego brat 1011; -Wierzbięta 859, zob. Krotoszyn; -Wincenty 1113, 1243; -Wojciech pcz. kal. 287; IIIa. -wójtostwo 1113, 1243, wójt Andrzej Halgunta 1113; -burmistrz i ławnicy 1113; IIIb. -Jan Kłaj, Jasiek, Klemens Łysy, Piotr Jagniątkowic, Piotr Kaltwasser ławnik, Mikołaj Jaskier burmistrz, Piotr not., Rachaelw[...] sukiennik i ławnik, Wojtyrak szewc i ławnik 1113; IIIc. -Andrzej pisarz konsystorza pozn. 1699; -Jakub syn Wacława not. publ. 866; IV. -pleban 502; VI. -jarmarki i targi 1243
Kobylniki k. Grodziska 984
Kobyłka Mikołaj kapelan abpa Bodzęty 1764
Kobyłki w z. sier.: -Mikołaj Katman cześnik sier. i star. łęcz. 1580
Kocanowo k. Pobiedzisk 1581
Kochan Mikołaj wik. i szafarz katedry gnieźn. 474, 475, 480, 1836
Kochovicz Wyszek (zapewne Wittego von Kottwitz, z osiadłej na Śląsku rodziny pochodzącej z Miśni, por. Kotwicz) 81
Kociałkowa Górka zob. Górka Kociałkowa
Kociugi k. Ponieca: -Michał 1204; -Szymon Oderwolf 1204
Kocur Jan pleban kościołów Św. Wojciecha i Św. Jerzego pod Poznaniem 554
Koczewo w okolicy Czarnkowa 199
Kokanin k. Kalisza 14; -sołtys Mikołaj syn Jana 365
Kökeritz (Kokericz), Walter von, rycerz i sługa biskupa lubuskiego 1686
Kokorzyn k. Kościana: -Opacz 1289 (pieczęć 55), 1322
Kokoszczyn k. Poznania 1423
Kokoszka Jan kleryk z Kalisza 1550
Kokundorf k. Poznania (Kundorf) 518, 865, 969; -mieszkańcy: Agnieszka 518, Bartłomiej de Lom 968, Helusza 518, Klemens sołtys 968, M[...]bicz 968, Mikołaj 518, Paweł Hirt 968, Stefan 518, 968
Kolędzino k. Skoków 214
Kolno k. Międzychodu: -Dobrogost syn Stanisława 753, 765, 766, 802, 1108, 1899, klan kamieński 1176, 1246, 1289 (pieczęć 5), 1322, 1362, 1377, 1393, 1449, 1462, 1464, 1489, zob. Prusim; -Dobrogost 1501, psęd. pozn. 1698; -Stanisław 619
KOLONIA (Köln), m. w Nadrenii 1277, 1561; II. -dom zw. Damme 39, 77; -gmina Niederich 1561; -ulice: Gartengasse 638, Streitgasse 257, ul. Dzwonów 324, ul. Szeroka 46; IIIa. -burmistrz, rajcy i ławnicy 1277; IIIb. -Arnold syn Arnolda Butzen 110, 111; -Arnold de Zudendorp kowal z żoną Meczą 370; -Gerard de Geuwenich mąż Krystyny de Roekesheim 257; -Gerlach z żoną Adelajdą 324; -Gotard de Ruremunde kowal z żoną Töle, rodzice Jana mnicha w Lądzie 370; -Henryk z Lomere ojciec Henryka i Wilhelma mnichów w Obrze 24, 39, 77; -Henryk de Moelich z żoną Krystyną, rodzice Gerlacha mnicha w Lądzie 251; -Henryk de Nederig z żoną Gertrudą 46; -Henryk de Roekesheim 257; -Herman de Goch 324; -Herman Scherffchyn 1561; -Jan de Spainheim z żoną Meczą, rodzice Chrystiana opata w Łeknie 329, 638; -Konrad Mnich z żoną Liwerdą 24, 39; -Konstanty von Lysskirchen 1561; -Richolf de Hoenkirchen z żoną Krystyną, rodzice Filipa mnicha w Lądzie 257; -Teodoryk Mądry z żoną Gertrudą 46; -Th. Brunne 77; -Tylman 46; -Tylman brat Ludwika mnicha w Obrze 112; -Wilhelm z Paryża z żoną Gretą, rodzice Wilhelma mnicha w Łeknie 324; IV. -katedra, kan. Jan z Lowanium; -klasztor franciszkanów 370; -klasztor NMP ad Ortos 329, 638; -kolegiata Św. Andrzeja 46; -kościół Św. Gereona 46; -kościół parafialny Św. Kolumby 24, 39, 77, 94, 110, 111, 251, 257, 324, 329, 370, 638, 837, 1561; -kościół parafialny Św. Krzysztofa 46
Kolossae, m. na Rodos: -abp Wawrzyniec 37
Kolski Jakub zob. Kalisz, mieszczanie
Kolsko: -Michał zob. Grodzisk, mieszczanie
Koła k. Śmigla 1482
Kołacin k. Książa 1149, 1150, 1275; -Sędziwój i Żegota 1149-1151
Kołaczek Jan zob. Pigłowice
Kołaczkowo k. Witkowa 437
Kołata k. Pobiedzisk 835: -Boguchwał 679
Kołdrąb k. Janowca: -jez. 607
KOŁO, m. nad Wartą 1048-1053, 1206, 1292, 1370, 1573, 1675; I. -burgrabia Jan z Czarnocina 1370; II. -młyn 944, 1370, folusz 1370; -most 944; -mury miejskie 1370; IIIb. -Adam Flak, Andrzej Wysmal, Baskowa, Bodzanowa, Fastowa, Koliwodzina, Jarantowa 1370; -Klemens 738; -Mikołaj Lifa mąż Zbietki z Łęczycy 462; -Stanisław Gąsiorek 1370; -Stanisław (Staszek) młynarz, syn Świętosława 1370; -Stefan Sikora 738; -Świętosław (Świętosław) cieśla, młynarz, ojciec Stanisława, krewny Wawrzyńca z Woli Ponętowskiej 944, 1370; -Tomasz 1370; IIIc. -Maciej profesor teologii 1474, kan. pozn. 1968; IV. -kościół Św. Doroty 1370: -pleban 738, 1573, pleban Stefan z Brześcia 1370; -wik. 1573, wik. Maciej 1370; -altaria 1370; -kaplica Św. Ducha, rektor Mikołaj bożogrobca z Miechowa 1573
Kołuda k. Inowrocławia na Kujawach: -Dobiegniew 127, pkom. inowr. 139; -Dobiegniew (Dobiesław) syn Bezdziada, kleryk 1059, 1120, not. publ. 1110, kan. pozn. 1158, 1159; -Jan podstoli inowr. 1490; -Janusz 1110
Kołybki k. Wągrowca: -Chwał i Trojan 1663
Komorek Jan 798
Komorniki k. Kostrzyna 454; -Bodzęta 454; -Jan 935, burgrabia w Poznaniu 1515; -Mikołaj 1568
Komorniki k. Poznania: -dziedzic 1833; -pleban Ludwik 282, 563; -sołtys 1833; -Marcin Schuler (zapewne z K.) 1833
Komorowo k. Lwówka 851, 1245
Komorowo k. Szamotuł: -Zachariasz wicewda w Poznaniu 1423, zob. też Piaskowo
Komorowo k. Wolsztyna 403; -Marcin 919; -Mikołaj 961; -pleban 403
Komorowski (zapewne z Mazowsza) Tomasz marszałek bpa pozn. 1326
Komorze k. Nowego Miasta nad Wartą: -Jan 1579; -Katarzyna 405
Komudo (Kormido) Stefan 433
Konarskie k. Książa 317
Konary k. Miejskiej Górki: -Pakosz 1289 (pieczęć 22)
Konary k. Mogilna 361
Konarzew k. Krotoszyna: -Zawisza 1980
Konarzewo k. Stęszewa 457, 458, 682; -Marcin Owieczka 682; -Mikołaj Owieczka 458; -Tomasz Owieczka 1447; -kościół 699, 1447, pleban 563
Konicensis (może chodzi o Łowicz? - Louicensis), pleban Bogusław z Sandomierza 125
Konicki Jan 1298
Koniecpol w z. sier.: -Jakub wda sier. 384, 386, 387, 389, 430, 432, 434, 437, 445, 460, 468, 523, 570, 572, 573, 575, 605, 606, 612, 642-644, 665, 743, 776, 783, 800, 822, 884, 944, 1009, 1033, 1042, 1050, 1053, 1055, 1916, 1965, star. kuj. 743, 800, ochmistrz królowej 1053; -Jan Taszka 1206, sekretarz królewski 1292, kncl. koronny 1342, 1351, 1353, 1367, 1394, 1411, 1415, 1461, 1462, 1498, 1502, 1522, 1523, 1547, 1548, 1560, 1581, 1586, 1590, 1597, 1598, 1601, 1651, 1665, 1680, 1681, 1998; -Przedbór star. kuj. 153, 182; -Przedbór klan rozpierski 1590, 1598
Konikowo k. Gniezna, dziś w granicach Gniezna 235, 463
KONIN, m. 145, 146, 180, 182, 185, 198a, 241, 248, 268, 273, 312, 584, 586, 587, 602, 611, 799, 973, 991, 993, 1006, 1024, 1025, 1055, 1104, 1164, 1290, 1332-1334, 1549, 1660, 1697, 1730, 1761, 1824, 1825, 1832, 1834
I. -tenutariusz (starosta, burgrabia) 575, Budko 1825, Domarat z Kobylan 973, Jan Kraska z Główiewa i Łubnicy 1053, 1314, 1640, 1641, 1685, Oswald z Płomykowa 248, Świętosław z Szubina 268, Wojciech Jastrzębiec 575, 584
II. -jatki i ławy, łaźnia 182, jatki 1697; -most 1334; -winnnica plebańska 1549; -zamek 584
IIIa. -wójtostwo: -wójt Wilhelm mieszczanin z Sieradza, sołtys Wągłczewa 182, 185; -rada miejska 1824, 1832, -rajcy 799, 1549, rajcy i ławnicy 1024, 1697; -prawo miasta K. 198a; -jarmarki 1055
IIIb. -mieszczanie 1822: -Andrzej Konirad 185; -Arnold rajca 1549; -Hanek piekarz 185; -Hanek zob. Piech; -Henryk Tizitzaszitz 185; -Henryk rajca 1024; -Jan ławnik 1024; -Jan Świnka rajca 1024; -Katarzyna Kaliska (zapewne z Kalisk) 1824, 1825; -Maciej burmistrz 1549; -Maciej Gwer (Gner) sołtys w Wilkowie 575, celnik 665, 1249, 1980; -Maciek Kleczowski rajca 1024; -Marcin Kleinschmied rajca 1024; -Marcin Opuchły rajca 1024; -Marcin Schokek ławnik 1024; -Mikołaj kupiec 185; -Mikołaj murarz 1024; -Paweł rajca 1024; -Piech syn Hanka 185; -Piotr nożownik, wdowa po nim Katarzyna 799; -Stanisław szewc, rajca 1024; -Stanisław Wantuch rajca 1024; -Świętosław szewc, rajca 1024; -Thocsey tkacz 1832; -Tomasz krawiec, rajca 1024; -Wawrzyniec 1549; -Wojciech Gromek ławnik 1024; -Wojciech Wojtek rajca 1549
IV. -kościół parafialny 1549; -pleban Jakub z Grądów 1110, 1549, zob. też Grądy; -szkoła parafialna 1549; -kościół szpitalny Św. Ducha pod miastem 1334
V. -powiat (districtus) 178, 198a, 549, 575; -sąd ziemski (królewski) 469, 811, 1097, 1130, 1213, 1215, 1290, 1297, 1334; -woźny sądowy 578
- łowczy: Jan z Kwiatkowa 637, 1900, Mikołaj z Ociąża 1577, Wojciech z Tuliszkowa 1761
VI. -cło 1545, 1660, 1683, celnik zob. mieszczanin Maciej Gwer
Konin Stare Miasto 1641; -młyn 182; -Bronisz 1641; -Piotr z Jankowa 1640, 1641
Koninek k. Wągrowca 510, 1663; -jez., łąka Obora 510; -sołtys Jan Maślanka 510
Konojad k. Kościana: -pleban Grzegorz 786, 823
Konopka Henryk zob. Bukowiec
Konopka Piotr zob. Zakrzewek
Konotopa, (jez. ?) k. Mogilna 225
Konotopia k. Skoków: -Mikołaj 1526
Konrad I książę mazowiecki 1038
Konrad II książę oleśnicki i kozielski 1743-1748
Konrad IV książę oleśnicki, bp wrocł. 1022
Konrad V Kącki książę oleśnicki 1287
Konrad VII Biały książę oleśnicki 1343
Konrad bp lubuski 49
Konrad bp Toul 37
Konrad prep. wrocł. 5
Konradowo k. Wschowy 228
Konstancja, m. w Niemczech 815; -sobór 748, 752, 1890, 1996
Konyczsky zob. Konicki
Kopanic Dzierżykraj 56
Kopanica, m. nad Obrą 1289 (pieczęć 70)
Kopaszyn k. Wągrowca 28
Kopojno k. Zagórowa: -młynarz Tworzyjan 158
Koprzywno Stare (Pokrzywno) k. Czaplinka na Pomorzu: -bracia Arnold i Jakub tenutariusze Drahimia 950, Arnold Pokrzywnicki 1247, zob. Wałdowo
Kopydłowo k. Konina: -Przedpełk podstoli kal. 726, klan lędzki 1104, 1138, 1475
Korab herb 1493
Korabniki na Kujawach (k. Kruszwicy lub k. Włocławka) 127
Korczbok: -Jan 411; -Maciej oficjał i kan. pozn. 981, 1011, 1068, 1070-1072, 1076, 1084, 1094, 1116, 1126, 1136, 1142, 1149, 1150, 1152, 1170, 1174, 1178, 1179, 1187-1189, 1210, 1217, 1218, 1236, 1252, 1968, 2013, alt. katedry pozn. 1084; -Piotr brat Zygmunta zob. Trzebaw; -Wincenty zob. Kamieniec; -Zygmunt brat Piotra zob. Zielęcin
Korczyn Nowy (Nowe Miasto Korczyn), m. w Małopolsce 770, 1008, 1124, 1180, 1181, 1350-1353, 1478, 1828
Körmend, m. na Węgrzech 1539
Kormido zob. Komudo
Koronowo, m. na Kujawach 183, 569; -bitwa z Krzyżakami 670
Koronowo k. Osiecznej 680; -Mikołaj z żoną Beatą 680
Korybutowic Maciej wik. katedry gnieźn. 1401, pleban od Św. Piotra w Gnieźnie 1549
Korytków k. Turku w z. sier.: -Mikołaj 1636
Korytnica w woj. sandom.: -Tworzyjan (Florian) star. międzyrzecki 947-949, 1789, klan wiślicki 1916
Korzecznik k. Przedcza na Kujawach: -Mikołaj 1230, zob. też Sokołowo
Korzenica w z. sier. (tuż przy granicy z pow. kaliskim): -Arnold 732
Korzeniewo k. Stawiszyna: -Piotr (brat Świętomira z Koźlątkowa i Mikołaja z Sośnicy) 996
Korzkiew k. Ojcowa w woj. krak.: -Jakub bp płocki zob. Kurdwanowski
Korzkwy k. Pleszewa: -Michał z żoną Agnieszką, bratanicą Żegoty z Czermina 911
Kosiczyn k. Zbąszynia: -Jan 1516; -Mikołaj Wata 1121, zob. Nądnia; -Piotr Wata 1516, wicesęd. w Poznaniu 1515, zob. też Głuponie, por. Białokosz
Kosisky, Kosziky: -Stanisław syn Floriana not. publ., kleryk diecezji gnieźn. 823, 849
Koslin (Goślina?): -pleban Sander 279
Kosmów k. Stawiszyna: -Ubysław 1634
Kosowo (dziś Kosewo) k. Powidza 1644
Kosowski (może sołtys z Kosowa k. Gostynia) Jakub zob. Śrem, mieszczanie
Kossosici 40
Kost ojciec Janka 83
Kostrzewa Piotr adwokat w konsystorzu gnieźn. 1622, 1697
KOSTRZYN, m. między Poznaniem a Gnieznem 243; IIIa. -wójtostwo 1574, wójt: Domarat 371, Mirosław 243; IIIb. -Jan Marzęta, Maciej Rogoz, Mikołaj krawiec, Stanisław Jeziorko, Więcek 243; IIIc. -Piotr Kostrzyński zob. Poznań, mieszczanie; -Wincenty zob. Kalisz, mieszczanie; -Wojciech kan. pozn. 1876; IV. -parafia 775; pleban: Bernard 954, Jan 243; V. -klan: Czestek 136, Hamlet z Oleśnicy 1756, Piotrek 67
Kostrzyń nad Odrą: -ziemia 1703 Koszanowo k. Pniew 1553
KOSZANOWO, wieś i m. k. Śmigla: I. -Andrzej ojciec Andrzeja z Barda, Janusza z Brzozogaju, Michała z Czacza i Mikołaja z Gogółkowa, pkom. kal. 119, klan pozn. 124, 127, 131, star. Wlkp. 124, 127; -Bogusław kan. pozn. 91, 93; -Henryk Oppeln 1791; -Ramsz Oppeln ojciec Mikołaja Ramsza ze Śmigla 760; -Wincenty adiak. i dziekan gnieźn. zob. Bnin; II. -m. (zob. Śmigiel): burmistrz, rada, jatki i kramy, łaźnia, plac Żydowski 760, mieszczanin Jan Kühne 760; IV. -pleban 760
Koszewo k. Czarnkowa 131
Kosziky zob. Kosisky
Koszkowo k. Borku 492; -Szymon 492p
Koszuty k. Kórnika: -Bogusław 856, 1186, 1308, 1377, 1432, 1433, 1501, wicestar. w Pyzdrach 1364, zob. też Górka; -Dobiesław syn Andrzeja, not. publ. 1017, 1064, 1065, 1068, wik. katedry pozn. 1179, 1278, 1313, może ident. z wicedziekanem pozn. 1472; -Szymon 933, 1527, zob. też Podstolice
Koszuty Małe k. Słupcy 144; -młyn 342; -Gerward 45; -sołtysi bracia Piotr, Jan i Janusz 342
Koszyce, m. na Słowacji 239
KOŚCIAN, m. 286, 348, 386, 387, 389, 402, 482, 551, 572, 573, 608, 609, 643, 644, 650, 656, 713, 765, 766, 780, 813, 821, 934, 1037-1043, 1075, 1095, 1119, 1135, 1172, 1193, 1194, 1204, 1228, 1237, 1283, 1298, 1300, 1336, 1337, 1400, 1444, 1482, 1485, 1525, 1551, 1560, 1586, 1636, 1649, 1660, 1676, 1690, 1780, 1783, 1805, 1815, 1864, 1909, 1999
I. -tenutariusz (star.): Łukasz z Górki 1353, 1393, 1525, 1558, 1560, Piotr z Szamotuł 1680, Sędziwój z Ostroroga 1112; -burgrabia grodzki 1127
II. -brama Głogowska 351; -brama Nowa 1485; -jatki 1228, 1317; -kramy 644, 656, 1317, -łaźnia 1300; -mury miejskie 644; -ratusz 1204, 1300, 1999; -rynek 1551; -ulice: Głogowska 1690, Sukiennicza 1485; -zamek 1560, 1649, 1676, -burgrabia zamkowy 1127
- przedmieścia 1525, Stare Miasto 731, por. też szpitale Św. Ducha i Św. Krzyża; -folwark królewski zob. Grodztwo
IIIa. -wójtostwo 1317, 1357; -wójtowie 1336: -Piotr brat Stefana 804, 1075, 1119, 1317, zob. Ponin; -Stefan brat Piotra 1317; -Zofia żona Piotra 1298
- władze miejskie 1289 (pieczęć 63); -burmistrz 286, 351, 1042, 1246, 1400, 1485, 1551, 1690, 1780, 1783, 1815, 1864, rajcy 286, 351, 656, 1042, 1300, 1317, 1400, 1485, 1551, 1690, 1780, 1783, 1815, 1636; -ławnicy 1042, 1336;
- cechy 1042
IIIb. -Adam [nazwisko] zob. Andrzej, Jakub, Jan, Michał, Mikołaj, Wawrzyniec; -Andrzej Adam zob. Poznań, mieszczanie; -Andrzej Lamberg 1228; -Barbara dzwonniczka, matka Jana i Macieja 1690; -Daniel, wdowa po nim 1999, jego syn Michał zob. p. IIIc; -Egeler zob. Wacław; -Franciszek burmistrz 804; -Giecki zob. Mikołaj; -Grasim 1485; -Hannos [...]sener 1690; -Hannos Schoris 1864; -Henlin Goelczl 287; -Henryk Beyer 1780 zob. Toruń, mieszczanie; -Henryk Pirbin 1780; -Herman zob. Mikołaj, Piotr; -Jakub Adam brat Michała i Mikołaja 1228; -Jakub Kune rajca 1690; -Jakub Rorman 1228, 1272, 1353; -Jakub syn Piecza sołtysa z Sierakowa 1783, zob. Toruń, mieszczanie; -Jan Adam 1485, por. Poczlaw; -Jan Bader 1551; -Jan Bawsman rajca 1485; -Jan Kofman 1228; -Jan Kune rajca 1551, 1690; -Jan Stollo zob. szpital Św. Ducha, prep.; -Jan syn Barbary dzwonniczki 1690; -Jan zob. Piotr; -Klaus 680; -Kune zob. Jakub, Jan; -Lamberg zob. Andrzej, Piotr; -Longus z żoną Katarzyną 1300, por. Paweł Długi; -Maciej 1224; -Maciej syn Barbary dzwonniczki 1690; -Maciej Zyganda rajca 1485, 1551; -Marcin Rokita 1551; -Michał Adam brat Jakuba i Mikołaja 1228, 1485, 1551; -Michał Scholcz piekarz 1485, 1999; -Mikołaj rajca 1485; -Mikołaj Adam brat Jakuba i Michała 1228, rajca 1485, 1690; -Mikołaj Berngrab rajca 1551, por. Mikołaj Gerngros; -Mikołaj Czewschler burmistrz 1400, 1485, rajca 1551, 1690; -Mikołaj Gerngros 1485, por. Mikołaj Berngrab; -Mikołaj Giecki 1999; -Mikołaj Herman rajca 286; -Mikołaj Jorger 804; -Mikołaj Staser rajca 286; -Mikołaj Zaparcki 1690; -Niczek Arcach rajca 286; -Niczek Bory rajca 286; -Nikel Schindler 1690; -Nolla zob. Wojciech; -Paweł Długi 1228, por. Longus, zob. Osieczna, mieszczanie; -Paweł Welker rajca 1485; -Piotr 1815, -Piotr Beuer 1780; -Piotr Herman 1509, 1999, sołtys w Nacławiu 1400, rajca 1485, 1551; -Piotr Lamberg rajca 1400; -Piotr Rodeberg 1509; -Piotr Radeberg 1999; -Piotr Stollo burmistrz 286; -Piotr Szenker 1485; -Piotr Sztor 650; -Radeberg zob. Piotr; -Rorman zob. Jakub; -Stefan Scharer rajca 1551, 1690; -Stollo zob. Piotr; -Wacław Egeler burmistrz 1551, rajca 1690; -Wawrzyniec Adam rajca 1690; -Wojciech rajca 1485; -Wojciech Nolla 1393, rajca 1551, burmistrz 1690; -Wojciech chor. rycerz mieszkający w mieście 1263, por. Kotomierz
IIIc. -Benedykt Popek alt. w Kościanie 1300; -Michał syn Daniela, alt. w Kościanie 1999; -Mikołaj Hesken duchowny 1485, oficjał pozn. 1535; -Piotr syn Jana not. publ. 1118, 1209
IV. -kościół parafialny NMP 1112, 1783: -pleban 1300
- -altarie 1485, altaryści 1300, altarysta Piotr Bory 1999; -altaria Św.Św. Andrzeja i Grzegorza 351; -altaria Św. Apostołów 351; -altaria Św.Św. Doroty, Agaty i Heleny 351; -altaria Św.Św. Filipa i Jakuba, alt. Andrzej Kleiber 1551; -altaria NMP, Św.Św. Jana Ew., Andrzeja, Bartłomieja, Walentego i Doroty 1272; -altaria NMP, Św.Św. Szczepana, Fabiana, Sebastiana i Barbary 1509, 1999, alt. Michał z Kościana 1999, Stefan ze Stobnicy 1509; -altaria Św.Św. Michała i Katarzyny, alt. Benedykt Popek z Kościana 1300; -altaria Św.Św. Wojciecha, Stanisława i Jadwigi 351; -altaria Św.Św. Urszuli, Jedenastu Tysięcy Dziewic, Barbary i Marii Magdaleny 351; -altaria wójtowska, alt. Marcin 1298
- szpital i kaplica Św. Krzyża 286, 1043, kaplica Św. Krzyża, Św.Św. Fabiana, Sebastiana, Eustachego, Erazma i Aleksego, za bramą Głogowską 351; -prep. 1043
- szpital Św. Ducha za miastem 287, 1043: -prep. Jan Stollo 403, 404
- dom joannitów, komandor Piotr 529
V. -powiat (districtus) 357, 619; -sąd ziemski (królewski) 405, 610, 650, 658-660, 691, 704, 765, 766, 779, 782, 919, 934, 1007, 1049, 1067, 1112, 1164, 1195, 1204, 1322, 1363, 1366, 1367, 1390, 1393, 1444, 1477, 1482
- wiceurzędnicy: -burgrabia 1042, 1298, burgrabia: Krystyn z Szelejewa 1228, Michał z Jarogniewic 1322, Mikołaj z Usarzowa 765, 804, Przybysław z Gryżyny 691, Tomisław z Sarbinowa 1353, Zachariasz z Piaskowa 934; -wice-pkom. Jerzy z Jarogniewic 1192; -wicepsęd. Pietrasz Siekierka z Siekierek 691; -wicesęd. Andrzej z Granowa 691; -wicewda: Andrzej z Bojanowa 1322, Stanisław Żydówka z Rogaczewa 691
VI. -cło 1544, 1545, 1660, 1690, 1683; -stacje królewskie 1586
Kościanki k. Wrześni: -Tomasz Kościanka 433, zob. też Nadarzyce
Kościelec (Kościół) k. Inowrocławia na Kujawach: -Dobrochna córka Mikołaja, żona Janusza 743; -Florian bp płocki 98; -Jan (Jasiek) sęd. inowr. 127, 139, 148; -Jan (Janusz) mąż Dobrochny, wda inowr. (gniewkowski) 743, 824, 884; -Mikołaj sęd. brzeski 372, 606, 1775; -Wojciech wda brzeski 177, 198a, 222, 272, 276
Kościelec w Wielkopolsce (k. Koła lub k. Stawiszyna): -pleban Mikołaj 265
Kościelec k. Stawiszyna: -Franciszek 66; -Mikołaj rektor szpitala w Stawiszynie 1996
Kościelec Wojciech zob. Pakość
Kościelna Wieś k. Kalisza 1140; -opactwo benedyktyńskie Św. Wawrzyńca, opat Henryk 133
Kościelna Wieś k. Krobi 889
Kościelna Wieś zob. Kościół
Kościełkowic Ciechosław 19, cześnik kal. 20, 26
Kościerzyn w z. sier.: -Ninota oficjał i alt. kal. 1513
Kościół (dziś Kościelna Wieś) k. Brześcia na Kujawach: -Dobiesław syn Krzesława, ojciec Krajny 105; -Dobiesław syn Żyry 153, klan kruszwicki 222; -Krzesław ojciec Dobiesława 105; -Krzesław wda brzeski 372; -Marcin (zapewne z K.) 736; -Trojan ojciec Żyry 90, 105; -Wojciech klan brzeski 368; -Żyra syn Trojana, mąż Krajny, ojciec Dobiesława 90, 105, 153
Kościół (Lądek) k. Lądu zob. Lądek
Kościół (Tum k. Łęczycy) 2009; -Tomasz zob. Czartki Wielkie
Kot Jan (może z Tarnowa?) 551
Kot Jan, Maciej i Wincenty zob. Dębno i Kleczew
Kot Maciej wik. katedry pozn. 1530, por. Maciej
Kot Mikołaj i Niewstąp zob. Świekotki
Kot Piotr zob. Tarnowo
Kot Wojciech zob. Dębno, Olszyce
Koterba Mikołaj (może z Bukownicy k. Krobi?) 650
Kothpolan (Gotpold?) pisarz Przemysła II 19
Kotka zob. Jasin i Krzesiny
Kotlin k. Pleszewa: -Andrzej wicewda w Kaliszu 818; -Henryk zob. Kalisz, mieszczanie; -Mikołaj Ramsz (por. też Ramsz) 902, 1114, 1572, 1960, jego żona Jadwiga 1960
Kotłowski Janusz psęd. sier. 1647
Kotłów k. Ostrzeszowa w z. wiel. 1022; -pleban 1022
Kotojedzko (Kotowiecko) k. Kalisza 1493; -Bieniak 1493; -Grzegorz 1493; -Grzymek 727; -Jakusz 1493; -Jan Koźlik 1493; -Janusz 1332, 1493; -Maciej 1493; -Michał 1332, 1493; -Mikołaj 1493; -Stefan 1332; -Stefan 1493; -Tomasz 1493; -Wawrzyniec 1493
Kotomierz k. Bydgoszczy na Kujawach: -Wojciech Strzała chor. bydgoski 857, 1263p
Kotowiecko zob. Kotojedzko
Kotowski Mikołaj 1250
Kotunia k. Słupcy: -Gebhard 35
Kotusz k. Kościana: -Wilczek 348
Kotwicz: -Andrzej zob. Lasocice i Słupca, wójt; -Henryk (z Gołanic lub Siedlnicy) 982; -Henryk zob. Niałek; -Jan zob. Gołanice, Siedlnica; -Mikołaj zob. Siedlnica; -Nanker zob. Radomicko; -Nikiel zob. Jędrzychowice; -Wyszak zob. Żegrowo; -Wyszek por. Kochovicz
Kowal, m. na Kujawach 173; -Lampert syn Stanisława not. publ. 768, 1888; -klan 758, Jarand z Kłóbki 800
Kowale Księże k. Turku 2012
Kowale w z. wiel.: -Piotr 1769 Kowalewice w z. łęcz.: -Jakub syn Stanisława not. publ. 1405, 1513, 1696, 2019
Kowalewo k. Janowca 418, 1870, 1873
Kowalewo, zapewne k. Kalisza: -Stanisław 843; -sołectwo 843
Kowalewo-Stara Wieś k. Słupcy 144, 1309; -sołtysi Michał Hynkowicz 1309, Stanisław syn Macieja Prisiny 161; -kmiecie 161
Kowalskie k. Pobiedzisk 835; -Adam 679, 1174, 1178; -Jarosław 1258; -kmiecie 1174, 1178
Kowanowo, Kowanówko zob. Chowanowo, Chowanówko
Kownaty k. Słupcy 1035; -sołectwo 433
Koza Jan zob. Domasław
Kozanki k. Uniejowa w z. sier.: -Marcin Kozanka z żoną Wichną z Kwiatkowa 936
Kozarzew k. Kleczewa: -Abraham i Jakusz 1137; -Łaskarz mąż Febronii z Giewartowa 368, 484, 632, zob. Giewartów; -Łukasz i Olbracht 1137; -kościół 1137, pleban: Andrzej, prezentowani na plebana Jan Małek i Michał z Małachowa 1137
Kozeński Mikołaj kleryk diecezji gnieźn. 1686
Kozie Głowy zob. Jabłonka Mała
Koziebrody k. Raciąża na Mazowszu: -Jan syn Pawła kncl. gnieźn. 1407, 1457, 1480, 1496, 1518, 1583, 1606, 1648, 1655, 1989, 1992, 1993, 2016-2018, 2022
Koziegłowy, m. w woj. krak.: -Krystyn (Krzczon) klan sądecki 290, 307, 308, 312, 389, 445, 665, 709, 857, 1048, 1050, 1053; -Krystyn syn poprzedniego, klan sądecki 1315
Kozielsko k. Wągrowca: -Dobiesław 449, 538; -Drogomir i jego ojciec Zbylut 6; -pleban Michał 1316
Koziemin (dziś Koźmin) k. Turku, w pow. konińskim: -Hektor (w komentarzu błędnie: Koźminek) kleryk 484, kan. pozn. 823, 828, 829, 928, 943, 951, 987, 1011, 1036, 1068, 1142, 1170, 1179, 1210, 1236, 1268, 1284, 1371, 1372, 1391, 1396, 1429, 1447, 1553, 1568, 1571, 1620, 1968, 2008, prep. w Głuszynie 943, 951, 987, 1068, 1142, 1179, 1210, 1236, 1268, 1284, 1371, 1372, 1968, 2008, oficjał i tenutariusz w Pszczewie 987
Kozikowo k. Kcyni: -Dziersław sęd. (starosty nakielskiego?) 833
Kozłowo k. Gniezna: -Jan 311; -Janusz 249
Kozłowo k. Trzemeszna 784
Kozłów k. Miechowa: -Mikołaj Kozłowski kan. pozn. 977, 978, 1011, 1036, 1076, 1080, 1968
Koźlątków k. Opatówka: -Świętomir (brat Piotra z Korzeniewa i Mikołaja z Sośnicy) 996, 1001, 1244, zob. też Sośnica
KOŹLE, m. na Śląsku: I. -książę zob. Konrad II; IIIc. -bracia Paweł i Piotr kanonicy wrocł. 1817
Koźlinin k. Zdun 5, 1817
KOŹMIN (Wielki K., Orla), m. w pow. pyzdrskim 789, 1541, 1544, 1572; I. -Bartosz Sokołowski syn Jana z Sokołowa 782, 789, 798, zob. też Poniec; -Jan z Sokołowa 507, zob. też Sokołowo; -Mościc klan pozn. 1012, zob. też Stęszew; -Przedpełk Mościc 1206, 1363, 1374, 1501, 1572, tenutariusz Odolanowa 1374, zob. też Stęszew; IIIa. -burmistrz Zgryzek 789; -rajcy 859, 938; IIIb. -Magdalena 1612; IIIc. -Jan syn Michała pleban w Krotoszynie 763; -Michał syn Jana not. publ. 1912; IV. -kościół parafialny: -pleban 1152, pleban: Jan Spigel, Michał 507; -kościół i szpital Św. Ducha i Św. Marii Magdaleny na przedmieściu 859, 938
Koźmin k. Tczewa na Pomorzu 76, 80, 105
Koźmin zob. Koziemin
KOŹMINEK, m. w pow. kal. 1232; -dwór 1232: I. -Bartosz Wezenborg (brat Hinczki i Pota z Gostynia, ojciec Janusza i Bartosza z Gostynia) książę (dux) w K. 237, wda pozn. 312, zob. Odolanów; -Wojciech klan śremski, jego żona Witochna ze Stawu 1232, zob. Krotoszyn i Pakość; IIIc. -Jan syn Czesława not. publ. 1232; IV. -kościół: pleban Michał 1996, wik. Jan z Rajska 1232
Kożuchów k. Pilzna w woj. sandom.: -Mikołaj adiak. krak. i kan. gnieźn. 202, 1727, 1734, prep. gnieźn. 219, 220, 1751
Kożuchy k. Błaszek 1493; -Marcin 1493, zob. też Radliczyce, Rajsko
Kożuszkowo k. Skulska 721
Kórnik, m. 1431-1433; -jez. 1431; -zamek 1433; -Mikołaj kan. gnieźn. 215, kncl. wlkp. 215, bp pozn. 245, 247, 250, 252, 323, 333; -kościół NMP, Wszystkich Św. i Św. Bartłomieja 1431-1433, pleban 1424
Kraczek Mikołaj zob. Góra
Krajenka (Krajna), m. w pow. nakielskim, por. Cragence
Krajewice k. Gostynia 1576
Krakanowo Płowieckie k. Gniezna 15
Krakau (na Górnych Łużycach), Henryk von 86
KRAKÓW 1, 125, 254, 287, 307, 308, 389, 427, 445, 460, 465, 633, 669, 687, 810, 867, 882, 1016, 1226, 1306, 1363, 1365,1366, 1373, 1390, 1403, 1404, 1406, 1414, 1415, 1442, 1448, 1458, 1461, 1462, 1464, 1489, 1490, 1494, 1498, 1502, 1503, 1505, 1506, 1528, 1544, zjazd ogólnopolski 917; II. -rynek 1503; -jarmarki 1050; IIIb. -mieszczanie 1287: -Jakub Stradomski 1528p; -Jan Lubart złotnik 1503, 1528; -Konrad zob. Opole; IIIc. -Florian kan. pozn. 488, 525; IIId. -Żydzi 427
IV. -diecezja 465, 1286; -bp 340, biskup: Jan Radlica 276, Nanker 98, Piotr Wysz z Radolina 460, 1829, 1836, Wojciech Jastrzębiec 713, 770, 776, 822, 824, 890, 944, 964, 1916, 1918, Zbigniew z Oleśnicy 1009, 1090, 1285, 1351, 1353, 1498, 1965
- oficjał Jan z Lgoty 1403, 1404
- katedra 1659; -grób króla Kazimierza Wielkiego 236, -grób św. Stanisława 1436 - -kapituła katedralna: -adiak.: Jarosław Skotnicki 118, 119, Mikołaj z Kożuchowa 202, 1727, 1734; -dziekan: Bodzęta 120, 124, 128, Donin ze Skrzyńska 776, 778-780, 783, 822, 824, Jan z Tarnowa 388, Mikołaj Lasocki 1544, 1676, Jan Szafraniec 845 n., Władysław z Oporowa 1285, 1328, 1334, 1351, 1353; -kncl. bpa Zbigniew z Nasiechowic 254; -kanonicy: Donin ze Skrzyńska 783, 822, 824, Jan z Lgoty 1403, 1404, Michałek 1727, Mikołaj Trąba 608, 633, Piotr Wolfram 1063, Stanisław Piórko z Szadku 849, 855, 867, 882, Sylwester ze Zdziechowa 1033, 1334, Zbigniew 90; -kantor: Kiełcz z Sudołu 646, Stanisław Ciołek 994 n., Świętopełk z Zadusznik 646, 737, 749, 863, 940; -kustosz Paweł Włodkowic 849; -prep. Abraham z Przezwodów 420; -scholastyk Mikołaj z Giżyc 1447; -wikariusze katedralni 1403
- kościół Św. Floriana na Kleparzu za murami miasta 1404; -prep.: Donin ze Skrzyńska 712 n., Mikołaj Trąba 550 n., Piotr z Chrząstowa 1404, Władysław z Oporowa 1207, 1208, 1235, 1237, 1241-1243, Zbigniew z Oleśnicy 858, 890, 918, 919, 939
- kościół Św. Michała na Wawelu: -prep. Jan Rej z Szumska 1660, 1665-1669
- kościół NMP (farny): -pleban 465; -wikariusze 1403 - kościół Wszystkich Św.: -pleban 465; -wikariusze 1403
- dom bożogrobców Św. Jadwigi na Stradomiu: -Mikołaj 806
- szpital Św. Ducha 1403, 1404; -prep. Jan, brat Paweł 1403, 1404; - uniwersytet 1655: -student Mikołaj z Czechla 1655
V. -ziemia 769, 947-949, 1617; -urzędnicy: -chor.: Jan Bejzat z Mokrska 1681, Żegota z Pisar 642; -kncl. zob. Polska; -klan: Dobiesław z Kurozwęk 276, Jan z Czyżowa 1498, 1528, Jan z Tęczyna 389, 445, 460, 1828, Krystyn z Ostrowa 1009, 1090, 1965, Mikołaj Białucha z Michałowa 1285, 1351, 1373, 1406, 1442, 1448; -miecznik: Mikołaj Chrząstowski 1098, Paweł Złodziej z Biskupic 1038; -pcz.: Florian z Dziaduszyc 643, 644, Tomek z Węgleszyna 364 n.; -pkom.: Gniewosz z Dalewic 437, 468, 521, Krzywosąd 119, Piotr Szafraniec 633, 656, 783, 822, 944, 1101, 1916, Spytek z Tarnowa 307, 308; -podstoli: Dobiesław z Kurozwęk 145, Gniewosz z Dalewic 665, Piotr Szafraniec 437; -sęd.: Drogosz z Chrobrza 276, 290, 307, Jan Rej z Szumska 1462, Mścibor z Perzyc 5, Paweł z Bogumiłowic 1916; -star.: Jan z Czyżowa 1528, Mikołaj Białucha z Michałowa 1351, 1373, Sędziwój z Szubina 276, 290; -wda: Dobiesław z Kurozwęk 236, Jan z Czyżowa 1458, 1462, Jan z Tarnowa 1916, Jan z Tęczyna 1498, 1556, Piotr Kmita 612, 633, Piotr Szafraniec 1334, 1351, 1353, Spytek z Melsztyna 327
VI. -grzywna krakowska 143, 937
Krakwicz, rodzina rycerska z Kreckwitz na Łużycach, osiadła na Śląsku i w Wielkopolsce: -Hincza zob. Drzewce; -Janusz zob. Kąkolewo, Rąbiń
Kramblowo w z. wiel. 40
Kramskie Jez. (jez. Tuchola, dziś Wojnowskie) 1445
Kramsko Nowe k. Babimostu 1445, 1715; -pleban Maciej 1959; -sołtys Wawrzyniec z synami Henrykiem, Janem, Mikołajem i Pawłem 1959
Kramsko Stare k. Babimostu 1445, 1715
Krasek Wielki łowczy Bolesława Pobożnego 21
Kraska Jan zob. Główiew i Łubnica
Kraszyce na Kujawach: -Zbrosław 1986
Krąpka, struga k. Raszkowa 1639
Krąplewo k. Stęszewa 977
Krążkowy k. Kępna w z. wiel. 40
Krbava, biskupstwo w Chorwacji: -bp Tomasz 259
Krebs Michał kan. wrocł. 1817
Kreckwitz zob. Krakwicz
Krerowo k. Środy 816; -pleban Marcin Sikora 1427
Krery k. Radziejowa na Kujawach: -Wojsław pcz. brzeski 363
Kretki k. Rypina w z. dobrz.: -Jan Kretkowski cześnik dobrz. 578, klan rypiński 857, 994
Kretkowo k. Pyzdr: -Marcin syn Piotra, alt. altarii Św. Barbary w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 697a
Kreuzburg Mikołaj alt. w katedrze wrocł. 1398
Kreuzburg w Turyngii: -Teodoryk kan. i oficjał wrocł. 953, 1114
Krępa k. Ostrowa Wlkp. 1354; -folwark Jerzego z Ostrowa kanonika kal. 1349
Krępa, rzeka, prawy dopływ Wełny 296
Kręsko k. Babimostu 890, 1498 (nieudana lokacja miasta); -Janusz Sczaniecki 890; -Materna Budziszyn 890, 1127, 1498
Krężoły k. Rogoźna 1103, 1853; -Niemierza 1853, 1899, zob. Bliżyce i Kiszewo; -sołtysi Paweł, Maciej i Sędziwój 1853, Maciej Kędziorowy 1899
Krobia, m. 889; -districtus (klucz dóbr bpa) 391, tenutariusz Stiisz 391; -pleban 502, pleban Dziersław z Graboszewa 1480; -wik. Michał 1405
Krobia Stara k. Krobi 640; -kmieć Mikołaj 829
Kromnowo Jan zob. Łysiny
Kromolice k. Kobylina: -Świętopełk 1743
Kromolice k. Kórnika 1314
Kropidło Jan książę opolski, bp pozn. 282, 283, 916, bp włoc. 468, 612, 735, 1826, 1829, 1830, 1836
Krosna (Krosno) k. Mosiny 1478
Krosno, m. nad Odrą na Śląsku: -mieszczanie Jan złotnik i Mikołaj Geiseler 590
Krostowski (Chrostowski) zob. Kalisz, mieszczanie
Krośniccy (zapewne z Krościny [dziś Chruścina] k. Głogowa) Andrzej i Jan burgrabia we Wschowie 1438
Krośnino k. Pleszewa: -Jan wicepsęd. w Kaliszu 1157; -Maciej kan. pozn. 1553, 1642
KROTOSZYN, m. 763; I. -Wierzbięta 763, 1913, 1914, zob. też Kobylin; II. -jatki, kramy, słodownia, młyn, staw 763; IIIa. -wójt Bogusław 1913, -rajcy 763; IV. -kościół par. 1913, -pleban: Jakub 1913, Jan syn Michała z Koźmina 763
Krotoszyn k. Barcina: -Marcin pcz. inowr. 897, zob. też Pakość; -Tomasz brat Marcina 897, zob. też Pakość; -Wojciech brat Marcina i Tomasza 1575, zob. też Koźminek i Pakość
Krotoszyn Stary k. Krotoszyna 763, 1913; -Franciszek 1913
Krowica (Pusta i Zawodnia), dwie wsie k. Opatówka 1493; -Chwalibóg brat Stanisława 213; -Jan, Janusz, Mikołaj i Piotr, bratankowie Chwaliboga i Stanisława 213; -Michał syn Wojciecha, kan. gnieźn. 365, scholastyk gnieźn. 420, 516, 549, 566, 589, 709, 721, 729, 737, 749, 1877, 1889, oficjał gnieźn. 709, 721, 729, 749; -Stanisław brat Chwaliboga 213; -Stanisław 1323, 1512; -Wojciech ojciec Michała 365, zob. też Łask
Krowina zob. Poniec
Król Jan kapłan 697a
Królewiec, las w Mierzewie k. Wrześni 20
Królewska Woda, struga k. Obornik 971
Królikowo k. Szubina 424, 1622; -Dobiesław 424, 425; -Jakusz 1945; -bracia Marcin, Mikołaj i Wincenty (także z Wiskitek) 1622
Królików k. Rychwału: -Andrzej 1220; -Jan klan śremski 412, 431, 434; -Maciej zob. Kalisz, mieszczanie; -Marcin 1220; -Mikołaj 1220; -Wawrzyniec 1220; -Wawrzyniec Zaremba klan lędzki 159, 177, klan pozn. 236, 1749
Kruchowo k. Trzemeszna 1945; -Bogusław (Bogusz) psęd. kal. 1288, 1290, zob. też Budzisław; -Maciej 1945; -Mikołaj 785, por. Trzemeszno, mieszczanie; -pleban Andrzej 1567
Krunchno na Śląsku: -pleban Jan 57
Krupka Andrzej zob. Skórzewo
Kruspe (Krusse) Mikołaj kan. pozn. 279, 280
KRUSZWICA, m. na Kujawach 177, 178, 1166; IV. -kolegiata Św. Piotra: -adiak. Jan z Trląga 265, 266, 270, 291, 295-297; -dziekan 1143, Sędziwój z Piasków 708, 738, 750, 768, 852; -kan.: Donin ze Skrzyńska 783, 822, 824, Marcin z Bartkowic 1993, Wojciech z Trąbczyna 2000, 2001; -prep.: Jan Pella z Niewiesza 485, 759, 863, 884, 1889, Mikołaj z Niewiesza 1694; -scholastyk Jarand z Niewiesza 2000, 2001; V. -powiat 743; -klan: Dobiesław z Kościoła 222, Krzczon z Siemunowa 800
Kruszyn na Kujawach (k. Brześcia lub k. Bydgoszczy): -Andrzej syn Boguszy pisarz konsystorza gnieźn. 1866, not. publ. 729, 852, 863, 1068, 1080, 1873, 1889, 1896, wik. katedry gnieźn. 1958, pkncl. dworu abpa gnieźn. 1992, 1996, zapewne ident. z plebanem w Słupcy 1064
Krwony zob. Klwanie
Kryte k. Inowrocławia 188
Krzan (Krzon) k. Kościana (albo Wałcz?) 1704
Krzekotowice k. Krobi: -Mikołaj 1425
Krzekotowo k. Pakości: -Jan burgrabia w Gnieźnie 1138
Krzemieniewo k. Ponieca 766, 802, 908, 909, 1482; -dwór, karczma, wiatrak 766; -Anna żona Dobrogosta Prusimskiego 909; -Bawor mąż Małgorzaty 765, 766; -Jan syn Bawora 766; -sołectwo 766
Krzepczów k. Piotrkowa w z. sier.: -Otto burgrabia w Sieradzu 1157, sęd. grodu sier. 1215
Krzesiny k. Poznania 453, 488, 1116, por. Kątny Młyn; -Wincenty Kotka 453, 1116, zob. Jasin; -Wojtek (zapewne Wojtek Bogaty) mieszczanin pozn. z synami Mikołajem i Piotrem 488, zob. Poznań, mieszczanie
Krześlice k. Pobiedzisk: -Dziersław 677, 723
Krzewie w z. łęcz.: -Kiełcz kan. pozn. 589
Krzyczki k. Nasielska na Mazowszu: -Przybysław (w komentarzu błędnie: Krzycko k. Wschowy) kan. pozn. 371, 465, 488, 525, 563, 589, 775, 1876
Krzymów k. Konina 1052, 1082: -Dobiesław z Kaszewa 1082, zob. Chylin i Kaszew
Krzysztoforzyce k. Krakowa: -Mikołaj Mączka 1557, 1600
Krzywa Góra k. Pyzdr 192; -sołtys Mikołaj Błyskawica 192
KRZYWIŃ, m. 1325, 1460; IIIa. -wójt Ota 1325; -burmistrz i rajcy 1325, 1330, 1460; IIIb. -Jakub burmistrz 1325, 1330; -Jakub Białek 1325; -Jan Gołąbek rajca 1325; -Jan Krzywiński (wójt z K.?) 130; -Marcin rajca 1325; -Marcin Mościeski (z Mościszek) 1325; -Mikołaj Klich rajca 1325, 1330; -Ota wójt, wdowa po nim Elżbieta 1325; -Paweł Jaskółka rajca 1325, 1330; -Piotr Narożny 1325; -Wincenty Gołąbek rajca 1325, 1330; IV. -kościół Św. Mikołaja 1325, 1460; -pleban Paweł 1405, 1460, wik. Mikołaj Głupczyc 1460; -altaria NMP, Św.Św. Mikołaja i Katarzyny 1325, 1330; -alt. Jakub 1460; V. -klan: Bogusz z Turska 381, Filip z Miłosławia 315, Mikołaj z Niepartu 1289
Krzywosąd mąż Doroty 1322
Krzywosąd pkom. krak. 119
Krzyżacy, Zakon Krzyżacki 132a, 133, 518p, 551p, 670, 678, 778, 854, 896, 972, 1247, 1248, 1255, 1311, 1332p, 1582, zob. Inflanty i Prusy; -pokój z Polską 921, 947-949; -wielki mistrz: Henryk von Plauen 670, 700, 715, Konrad von Jungingen 388, 1781, 1784, Konrad von Wallenrod 1776, Luder 114, 1010, Michał Küchmeister 700 n., Paweł Russdorf 947 n., Winrych von Kniprode 246; -urzędnicy zob. Gdańsk, Gniew, Lipienek, Ludwik, Nowa Marchia, Radzyń, Starogród Chełmiński, Świecie, Tczew, Toruń, Tuchola
Krzyżowniki k. Kórnika: -Jan 851, 911
Książ, m. w Małopolsce: -Tomasz adwokat w konsystorzu gnieźn. 1347, 1450, wik. katedry gnieźn. 1385, kleryk 1459
KSIĄŻ, m. w Wielkopolsce 334, 694; I. -Jan 704, 763; -Wincenty 284; IV. -pleban: Jakub 284, Piotr z Pleszewa 1628 (zob. też Pleszew); V. -klan: Filip z Cielczy i Skokowa 693, 782, 728, Henryk z Zimnowody 401, 407, 429, 469, 514, 663, Stanisław z Mierucina 1430, 1440, Stanisław ze Skarszewa 1163, 1287
Księginki k. Kościana: -Jasiek 1112
Księże Góry, wzgórza k. Obornik 970
Księży Młyn, zapewne młyn na Wełnie k. Janowca: -młynarz Marek sołtys w Jezierzanach 374
Kucharski Mikołaj kapelan abpa gnieźn. 1513
Kuchary k. Kalisza 1736, 1976; -sołtysi Bartek z żoną Stachną 1976, Jan 1689; -ławnicy wymienieni imiennie 1976
Kuchary k. Stawiszyna 47
Kuchary Kościelne k. Rychwału i Zagórowa 27; -Pełka 755; -pleban Stanisław 1866
Küchmeister Michał, wielki mistrz krzyżacki 700, 726, 742, 762, 854, 895, 896, 910, 913, 924
Kuczkowo k. Śremu 163; -Michał alt. katedry pozn. 1217, wik. katedry pozn. 1317, alt. w kolegiacie NMP w Poznaniu 1396, wicekustosz pozn. 1530
Kujawy w z. dobrz.: -Wawrzyniec 1389
Kujawy, ziemia 105, 146, 407, 569, 921, 1107, 1613, 1617; -książę Władysław 191; -sądy 1180; -urzędnicy zob. Brześć
Kukla Andrzej zob. Pakość
Kukla Marcin zob. Poznań, mieszczanie
Kukla Wojciech zob. Gniezno, mieszczanie
Kuklinowo k. Kobylina 998, 1012
Kundorf zob. Kokundorf
Kuno pkom. abpa gnieźn. 60
Kunowo k. Buku 926
Kunowo k. Kwieciszewa 363; -młyn, młynarz Wojciech z żoną Stachną 363
Kunowo k. Strzelna: -Wincenty 751
Kurdwanowski Jakub bp płocki 555, 612, 630, 710, 1829, 1836, 1916
Kurnatowice k. Sierakowa: -Marcin 947, 987
Kuropatwa Piotr zob. Grodzina
Kurowo k. Kalisza: -Mikołaj Gil 911
Kurowski Mikołaj zob. Kurów
Kurozwęki, m. w woj. sandom.: -Dobiesław podstoli krak. 145, wda krak. 236, klan krak. 276; -Krzesław klan wiślicki 1601, klan wiślicki i star. gen. Wlkp. 1527, 1538, 1539, 1541, 1547, 1572, 1575, 1577, 1578, 1589, 2015, 2017
Kurów k. Bochni: -Jan syn Klemensa, kan. pozn. 472, 546, kan. gnieźn. 546; -Mikołaj syn Klemensa, kantor gnieźn. 339, bp pozn. 352, 371, 373, bp włoc. 384, 386, 387, 389, 445, abp gnieźn. 426, 430, 432, 435, 437, 439p, 442, 443, 448, 450, 451, 470, 472-474, 484-486, 488, 490, 491, 516, 519, 527, 546, 548, 549, 555, 556, 566, 570-572, 577, 579, 595, 603, 612, 630, 631, 633, 634, 646, 695, 710, 876, 992, 1395, 1427, 1827, 1860, 1866-1868, 1872, 1877
Kurski zob. Kurza
Kursko (Tursko k. Pleszewa?): -villicus Stanek 140
Kurza Góra k. Kościana 287, 1525, 1649, 1676
Kurza k. Stawiszyna: -folwark i młyn 1448; -Jan 1448
Kurzelów, m. w woj. sandom.: -adiak. Jan (Janusz) z Czarncy 1338, 1989, 1992, 1993, 1996; -kan. Stanisław 226; -kustosz Filip 1407, 1427, 1432, 1433; -prep. Bronisław ze Strzałkowa 265, 266
Kuśnie w z. sier.: -Łukasz pcz. sier. 182
Kutno, m. w z. łęcz. 1653
Kuźnica Grabowska k. Grabowa w z. wiel.: -młyn kuźniczy 964, jego posiadacze Długosz 964, Jan i Wojciech Rostogowie 964p
Kwaskowo (niezident.) 27
Kwiatków k. Ostrowa Wlkp. 1654; -Blizbor pisarz królewski 449, kan. gnieźn. 549, 566, 603, 1889, kan. kolegiaty NMP w Kaliszu 579, prep. tamże 737; -Dziersław brat Pawła 1654; -Jan brat Jurka, łowczy koniński 637, 1900, klan lędzki 859, sęd. kal. 892, 897, 925, 1012, 1157, 1980, 1987; -Jerzy (Jurek) brat Jana, klan biechowski 600, 637, 1848, zob. też Lutynia; -Paweł brat Dziersława 1654; -sołectwo 1654
Kwiatków Stary k. Koła 936; -Marcin i Wichna żona Marcina z Kozanek 936
Kwieciszewnica zob. Kijanica
Kwieciszewo, m. k. Mogilna 154, 442, 486, 1599; -młyn na Kijanicy 486; -mieszczanin Jan Hanek młynarz 486; -kleryk Czesław 487; -plebani Jan Beo 442, Wojciech Kukla z Gniezna 2019
Kwielice k. Głogowa na Śląsku: -pleban Fryderyk 57
Kwilcz k. Sierakowa: -Tomasz 1501
Kyndo (Kyendo) Jan wik. kolegiaty NMP w Kaliszu 1254, 1408, 1969, alt. tamże 1408
Kzuza Górka, wzgórze k. Goliny 198a
Lackfy Stefan koniuszy Królestwa Węgier 259
Ladnicensis episcopus zob. Jan bp Leodoricum Lambert kan. pozn. 91
Lancze zob. Łąka
Landik (puszcza?, rzeka?) k. Złotowa 1531
Landsberg (dziś Gorzów Wlkp.), m. nad Wartą w Nowej Marchii 86, 913, 921, 924, 947-949, 1331; -most i cło mostowe 947-949; -szkoła 949; -rajcy 229; -mieszczanin Jan Kot 949
Landzeni: -Paszek Biały 317, zob. też Brodnica i Kępa Wielka
Lange Reinald not. publ., kleryk diecezji kolońskiej 1632
Langenove: -sołtys Pecold 100
Lanke (któraś z wsi o nazwie Łąka, Łąkie lub Łęg): -Jan kan. gnieźn. 516
Lanse, Ludwik von, komtur toruński 832
Lantman Mikołaj kan. pozn. 589, 889, 943, 977, 978, 1011, 1036, 1069, 1142, 1210, 1236, 1284, 1291, 1371, 1372, 1391, 1447, 1553, 1571, 1620, 1621, 1625, 1630, 1876, 2008, pleban od Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1621, 1625, 1630
Larino, m. we Włoszech: -bp Petronus 37
Laska Jan zob. Łęg
Laskownica k. Gołańczy: -Bronisz pleban w Ludomach 1480, 1496, 1508, pleban w Chełmcach 1563, 1569; -Wincenty 278, 537, 1756, zob. też Gromadno
Laskowo (które?): -Wilczek 1685
Laskowo k. Szamocina: -Maciej bratanek Wojciecha z Szaradowa 879; -sołtys Marcin 879
Lasocice k. Leszna 1438; -Andrzej Kotwicz sęd. wschowski 1438, por. Słupca, wójt
Lasotki w z. dobrz.: -Mikołaj Lasocki dziekan krak. 1544, 1676; -Mikołaj 1596
Latalice k. Pobiedzisk: -Jan 1593, 1658
Laterański sobór 1872
Latowice k. Mikstatu: -Piotr 1332
Latowski Stanisław podskarbi koronny, kan. pozn. 1236
LĄD, nad Wartą 100, 122, 126, 233, 299, 551, 830, 1240, 1260, 1481: II. -gród 1; IV. -kościół parafialny 733; -pleban: Feliks 733 (por. mnisi), Ryszard 1383 (zob. mnisi), Szymon 205 (zob. mnisi), Zdzisław 68; -por. też mnich Fryderyk
- opactwo cystersów NMP i Św. Mikołaja 1, 3, 13, 27, 41, 43, 61, 62, 65, 84, 87, 103, 123, 246, 298, 364, 368, 433, 536, 552, 590, 611, 632, 733, 755, 943, 1260, 1277, 1309, 1376, 1481; -dwór opacki 299; -młyn 1260
- -opaci 24, 41, 65, 84, 90, 153, 552, 590, 611; opat: Gerard 35, 45; Gerard 370, 380, 412, 523, 536, 632, 733, 755, por. mnich Gerard; -Gizylbert 158, 161, por. mnich Gisbert; -Herman 26; -Jakub 100; -Jan 100, 132-134, 144, 191, 205, 233, 257, 299, 342; -Jan von Schuyren 1260, 1277, 1309, 1376, 1383, 1561, 1995; -Konrad 66, 73, 76, 80; -Maciej 105, 107, 114, 116, 117, 122, 126, 205; -Maciej 1540, 1697, zob. Łekno, mnisi; -Ryszard 1481, por. mnich Ryszard; -Tylman 251; -Wilhelm 1010; -Zygfryd 824, 866, 925, 1035, por. mnich Zewrzyd
- -mnisi: -Adolf piwniczny 1260; -Albert przeor 122, 126, furtian 144; -Albert piwniczny 1309; -Arnold furtian 122, 126; -Dytmar 35; -Feliks szafarz 342, por. pleban; -Filip syn Richolfa de Hoenkirchen z Kolonii 257; -Fryderyk podprzeor 158, 161; -Fryderyk mszalnik (missarius) 1309; -Gerard podprzeor 233, przełożony dworu w Wielodworze 342, por. opat Gerard; -Gerard 733; -Gerard szafarz 1383; -Gerlach syn Henryka de Moelich z Kolonii 251; -Gisbert 132, por. opat Gizylbert; -Gobelin skarbnik 733, 1260, starszy 1309; -Goczałk komornik 35; -Goczałk piwniczny 233; -Gotfryd piekarz 158, 161, 233; -Henryk przeor 35; -Henryk przeor 342; -Herman podprzeor 126, kustosz i podprzeor 144; -Herman piwniczny 342; -Jan były kantor 144; -Jan furtian 158, 161, 342; -Jan piekarz 1277; -Jan piwniczny 35; -Jan piwniczny 158, 161; -Jan podprzeor 122, 342; -Jan podprzeor 1260, 1309; -Jan przełożony dworu w Lipiej Górze 158, 161, i Wielodworze (?) 205; -Jan przeor 158, 161, 233; -Jan przeor 733; -Jan syn Gotarda de Ruremunde z Kolonii 370; -Konrad podprzeor 35; -Mikołaj 122, 126, 1244; -Piotr przeor 1309; -Rudiger klucznik 283; -Rulkin przeor 144, przełożony dworu w Ratyniu 161, furtian 233; -Ryszard klucznik i pleban 1383, por. opat Ryszard; -Szymon 191, pisarz opata 158, 161, 205, zob. pleban; -Wilhelm furtian 35; -Wilhelm furtian 1260, 1309; -Zewrzyd piwniczny 733, por. opat Zygfryd; V. -chor. Świema z Grabianowa 1725; -kasztelania 45; -klan: Bodzęta z Lubrzy 23, Filip 105, Jan z Kwiatkowa 859, Łaszcz z Przewłok 84, Maciej z Pożegowa 18, Przedpełk z Kopydłowa 1104, 1138, 1475, Stojgniew 66, Wawrzyniec Zaremba z Królikowa 159, 177, Wojciech 56, 58; -podłowczy 62, podłowczy Stanisław 62; -skarbnik Ozjasz 56
Lądek (wcześniej Kościół), m. nad Wartą 144, 824, 1260; -targ 27; -sołtys Konrad łucznik zob. Słupca, mieszczanie
Lbesffali Jan kan. wrocł. 1817
Lech Teodoryk, dominikanin, spowiednik Przemysła II 29
Lechlin k. Skoków 2008; -pleban Filip Ciecierad z Chwałkowa 1017, 1094
Lechowo k. Grodziska 1329
Ledlow Piotr zob. Długie
Lednica, jez. k. Lednogóry 1593
Lednogóra k. Gniezna 1327
Legnica, m. na Śląsku 1805: IIIc. -Frącek sołtys w Woli Skorzęckiej 295; -Wojciech Iper adwokat w konsystorzu wrocł. 518; IV. -kolegiata: -adiak. Jakub syn Augustyna 253; -kan.: Marcin (z Kalisza?) 1779, Tomasz z Heyda 512
Lelów, m. w woj. krak.: IIIc. -Jan prep. bożogrobców w Gnieźnie 1631; -Mikołaj syn Marcina not. publ. 646; -Tomasz adiak. łęcz. 1059, 1068
Lemberg (być może Lwówek na Śląsku?): -Andrzej zastępca Wacława z Michałowic, przeora joannitów 1398; -Gallus przeor joannitów 529
Lenartowice k. Pleszewa: -Adam 1292
Leo Wilhelm, prokurator Kurii Rzymskiej 428
Leodoricum, w Grecji: -bp Jan 418, 516, 630, 710, 1870, 1873
Leszczeński (może z Leszczyn w z. sier.?) Mikołaj 1503, por. też Leszyce
Leszno (dziś m.) w pow. wschowskim: -Dziersław Leszczyński z Chełkowa 1123; -Rafał 1193, 1289 (pieczęć 19)
Leszyce (Lesice w z. łęcz.?): -Mikołaj 696, por. Leszczeński
Leśniewo k. Gniezna 250, 1210
Leśnikowo k. Żnina 181
Leuonia (Lowanium?, Inflanty?): -Jan prokurator w Kurii Rzymskiej 1435
Lewis Wawrzyniec wik. katedry pozn. 1530
Lewocza, m. na Spiszu 964, 965, 967
Lexandrouicz: -Stefan pisarz Henryka II głogowskiego 1721
Leziona k. Kalisza 923; -Bogusz (Bogusław) 818, 923, jego brat Jan 818; -Marcin i Piotr 923
Leżenice na Mazowszu: -Jan Głowacz (ojciec Jana Głowacza z Graboszewa, bratanek Dobrogosta z Nowego Dworu), wdowa po nim Jadwiga 516
Lęgniszewo k. Kcyni 538, 1740; -Marcin i Świętosław synowie Bodzęty, sołtysi w Panigrodzu 538
Lgiń (w komentarzu błędnie: Legnica) k. Wschowy 81, 1720, 1721
Lgota k. Oleśnicy na Śląsku: -Jan Elgot kan. i oficjał krak. 1403, 1404
Lgów k. Żerkowa: -Jan 1527
Libartowo (Wybiartowo) k. Kostrzyna 243; -sołtys Miłek syn Andrzeja 243
LICHEŃ k. Konina 578; -Andrzej Łaskarz syn Dziersława, kan. pozn. 1447, 1571, 1605, 1606, 1620, 1621, 2008, kan. gnieźn. 1455, 1457, 2016-2018, 2022; -Dziersław brat Andrzeja Łaskarza z Gosławic, ojciec Andrzeja i Jana 578, łowczy kal. 298, 364; -Jan syn Dziersława, tenutariusz Kazimierza Biskupiego 827, cześnik kal. 827, 887, klan śremski 1006, 1033, 1048, 1052, 1053, 1103, 1138, wda brzeski 1235, 1241-1243, 1271, 1285, 1288, 1297, 1342, 1352, 1353, 1462
Lichin, las w Mierzewie k. Wrześni 20
Lichtenow Piotr subdiakon 242
Lichwin k. Biecza w Małopolsce: -Piotr Polak 1479p, 1600, tenutariusz Wałcza 1439, 1456, Drahimia 1456, Rogoźna 1514, 1557p, Śremu 1514, star. podolski 1514, 1533, zob. też Wierzenica
Ligaszcz ojciec Adama 148, por. Rękawczyn
Ligęza Jan wda łęcz. 327, 384, 386, 389, 412, 430, 431, 434, 436, 445, 460, 523, 633, 1775
Lindenau, przewidywana przy lokacji nowa nazwa Wierzbna k. Słupcy 26
Linek zob. Gniezno, mieszczanie
Linkowicz Augustyn zob. Toruń, mieszczanie
Linowiec k. Powidza 1997 Lipe k. Stawiszyna: -Jarosław 47
Lipiagóra k. Lądku: -dwór cystersów z Lądu, przełożony Jan 158, 161, zob. Ląd, mnisi; -sołtys Ulryk 122
Lipie na Kujawach: -Ubysław psęd. inowr. 1775
Lipienek w z. chełmińskiej: -wójt krzyżacki 913
Lipiny k. Gołańczy 1751
Lipiny k. Koła 900
Lipiny k. Margonina 940
Lipki k. Bałdrzychowa w z. sier.: -Grzymała 1578
Lipno k. Leszna 1482
Lipowskie, niezident. miejsce (źródło) k. Sarnowy 592
Lis Marcin klan zbąszyński 20, por. Marcin komes
Lisewo k. Ślesina: -Maciej kleryk 1421
Lisiec Wielki k. Tuliszkowa: -sołtys Berwold 1334
Lisków k. Koźminka: -pleban Jan 631; -sołtys Łagus 60
Lisowic Ubyszek 1743
Liszkowo k. Inowrocławia na Kujawach 1026
Litomyśl, m. w Czechach: -Wincenty kan. wrocł. 1817
Litwa 1081, 1091; -książęta Świdrygiełło 945, 1547, Witold 1003 n., Zygmunt Kiejstutowic 1297, 1311; -buty litewskie 1637
Löben, śląska rodzina rycerska: -Konrad 1718; -Piotr 225
Lopenno zob. Łopienno
Lorch zob. Burk
Losoncsi Władysław wda siedmiogrodzki 259
Lossow Peczko 86
Lowanium (Louvain), m. w Belgii: -Jan kan. koloński 1120, prokurator w Kurii Rzymskiej 1143, por. Leuonia
Lowen zob. Löben
Lubanie k. Brześcia na Kujawach: -Paweł zw. Apostoł syn Piotra not. publ. 1378, 1401, 1450, 1591, 1622, 1697
Lubański Klemens 867
Lubasz k. Czarnkowa, por. Lubosz: -pleban Klemens 1280
Lubcz k. Rogowa: -sołtys Częstosław syn Marcina 99; -kościół 339
Lubiatowa k. Rydzyny 1876
Lubiatowo k. Dolska 545, 558, 1149, 1150; -Jan tenutariusz Opatówka 1603; -Katarzyna dominikanka w Poznaniu 530; -Mikołaj 376, 478, stolnik pozn. 545, 558, 608, 704, 724; -Mikołaj 1216, 1230
Lubiąż, na Śląsku: -opactwo cystersów, opat Paweł 528; -mnich Gunter 1721
Lubicz k. Poznania 1188: -Chwalęta 1188, 1362, burgrabia w Kaliszu 1475p, jego żona Tomka 1188; -Jan syn Chwalęty 1258, pisarz konsystorza pozn. 1699; -Staszek 801
Lubicz k. Torunia w z. chełmińskiej 945
Lubieniów zob. Lubrza
Lubień (Lubiń) k. Trzemeszna 1409: -jez. 1409 Lubień k. Kowala na Kujawach: -Jan Śledź bp przemyski 1128
Lubiesz k. Tuczna: -Wojciech Runghen 1766
Lubieszewo k. Mogilna (obecnie część Strzelc): -Sędziwój i Wacław bracia 151
Lubieszewo (Lubieszewko), jez. k. Trląga i Pakości (por. jez. Trląg) 151, 157, 785, 788
Lubin w z. dobrz.: -Andrzej podskarbi koronny 1257, 1342, star. pyzdrski 1385p, 1479p, por. Andrzej pokojowiec królewski; -Mikołaj Parawa 1521
Lubin, m. na Śląsku: -książę Rupert 1038
Lubinowo (niezident.): -Jan 34
Lubiń k. Krzywinia 962; -opactwo benedyktynów 1460, 1705, 1709, 1750; -opaci 962, 1057, Mikołaj 1330, 1460, Wojciech 1750, Wojciech 1017; -mnich Sędek 1017; -pisarz opata Mikołaj z Ponieca 1460; -kościół klasztorny 894
Lublin, m. w Małopolsce 1249, 1270, 1297; -klan: Jan ze Szczekocin 753 n., Michał z Bogumiłowic 523, 656, Piotr Kmita 290
Lubodziesz, jez. k. Czarnkowa, dziś zapewne jez. Długie 131
Lubogoszcz k. Sławy Śląskiej 1720
Luboml, m. na Rusi 401
Lubomyśl k. Ślesina 900, 912; -Wawrzyniec 900, 973, 991, 1018, 1230, jego żona Katarzyna 973, zob. Sokołowo
Lubonia k. Ponieca 1204, 1659; -młyny 1204; -Janusz Oderwolf 1204
Lubonie k. Kłodawy: -Wojciech kleryk 1389
Luboniec k. Zaniemyśla 1013
Luboń k. Poznania 702, 725, 1085, 1106, 1193, 1194, 1216, 1219, 1636; -Jakusz Pomian 702, 725, 1085, 1106, 1219, jego żona Katarzyna 1085; -Jarand 725; -Mikołaj z Grabowa 1216; -Mikołaj Strosberg mieszczanin pozn. 1636; -Pomian (może ident. z Jakuszem?) 288
Luboska, struga k. Wielichowa 1661
Lubostroń zob. Pilatowo
Lubosz (Lubasz k. Czarnkowa lub Lubosz k. Pniew), gród 236
Lubosz k. Pniew: -Niemierza 851, 870, 984, 985, 1085, 1849, zob. też Grodzisk i Ostroróg; -plebani Jan 1534, Stefan 1534
Lubosz, jez. k. Goliny 198a
Lubowo k. Wronek: -Paweł 1853; -Sarlat 179; -Wincenty 1853
Lubraniec, m. na Kujawach: -Andrzej sęd. brzeski 800, 994, 1097, 1213
Lubrza (Lubieniów), m. k. Świebodzina: -Andrzej syn Krystyna, kantor łęcz. i kan. pozn. 64, prep. gnieźn. 99; -Bodzęta klan lędzki 23, może ident. z klanem gieckim 26; -Krystyn ojciec Wojciecha 66; -Wojciech syn Krystyna 66, pkom. kal. 30, 32, 33
Lubrze k. Nowego Miasta nad Wartą 467: -młyn 467
Lubstów k. Ślesina 920, 1213; -Jan syn Piotra not. publ. 849, 1084, 1094; -Maciej Maczuda brat Gerwarda z Giewartowa, wda gniewkowski 372, 460, 484, 578; -Piotr Wysz (syn Macieja) kustosz pozn. 1447
Lubusz, m. nad Odrą: -biskupstwo 36, 57, 58, 340, 1559; -biskup: Jan Borsnicz 1893, Jan Der 1686, 1695, Jan Waldow 986, Konrad 49, Piotr 231; -scholastyk Paweł ze Szlachcina 291, 340, 347, 350, 420, 488
Lubzina, rzeka, prawy dopływ Neru 1484
Luchow, łużycka rodzina rycerska: -Herman pisarz margrabiego brandenburskiego 86
Luchowo na Krajnie 1837; -pleban 1492
Lucim na Krajnie 183
Luciny k. Zaniemyśla 841; -Dobrogost 841, zob. też Jeziory
Luder (z Brunszwiku), wielki mistrz krzyżacki 114, 1010
Ludkowo k. Pakości 940
Ludomy k. Obornik 970 (por. też 1219); -Dobrogost, Wojciech i ich bratankowie 970; -pleban Bronisz z Laskownicy 1480, 1496, 1508
Ludwik komtur krzyżacki 1311
Ludwik król Węgier i Polski 254, 255, 259, 261, 273, 276, 521, 1268p, 1761, 1848
Ludwik pleban w Komornikach 282, 563, alt. altarii Św. Krzyża, Św.Św. Piotra i Andrzeja w katedrze pozn. 282, kan. pozn. 371, 488, 563, 589, 628, 648, 1876
Ludzisko k. Strzelna na Kujawach: -Jan 1622, 1872; -Jarosław 1622; -Przybigniew 1066, 1622
Lulin k. Obornik 596, 977; -dziedzic (Wojciech?) 596
Lunak Michał zob. Kiekrz i Urbanowo
Lusowo k. Poznania 1423; -pleban: Marcin 899, 1094, Mikołaj 371
Lusówko k. Poznania 627, 652; -dziedzic 627, Mikołaj (w komentarzu błędnie: Lusowo) 935
Lutogniew k. Krotoszyna 763, 1527
Lutomia, jez. w Sączkowie k. Śmigla 70
Lutomiersk w z. łęcz. 1580; -młyny 1580: -Jan Smilsz pcz. dobrz. 1580; -Mikołaj psęd. dobrz. 1580; -Wacław, mąż Małgorzaty 1572, 1580, też zob. Ciświca
Lutowo k. Sępólna Krajeńskiego 232; -bracia Janek, Mikołaj i Tomisław 232
Lutówko k. Sępólna Krajeńskiego: -sołtysi Lutek z Iłowa, Otto z siostrzeńcem Świętkiem 232
Lutynia k. Pleszewa: -Jurek klan biechowski 1900, zob. też Kwiatków
Lwowski Las, las k. Lwówka 851
Lwów, m. na Rusi 1848: -urzędnicy lwowscy zob. Ruś
Lwówek, m. na Śląsku, por. Lemberg
LWÓWEK, m. w Wielkopolsce 851, 908, 909, 1245, 1394, 1537, zob. też Więcewojszyno i Wojszyno; II. -dwór dziedzica, folwarki pod miastem, fosa miejska, łaźnia, waga, młyn Niemierzy z Lubosza, młyn słodowy, most 851; IIIa. -wójt 1245, burmistrz 851, rajcy 851, 1245, 1537; -cech 1537, rzemieślnicy 851; IIIb. -burmistrz Piotr Baran, rajcy Jan Bazar, Jan Knobloch, Maciej Jadrny, Mikołaj Otman i Stanisław rzeźnik 1537; IV. -kościół parafialny: pleban Joachim 851, altaryści 1537, alt. Jan 1537; -szkoła 851; -szpital 1245
Lycowo, może Łykowo w z. sier.?: -Andrzej 1026, 1130
Lyndenow zob. Lindenau
Lypsko zob. Lipienko
Lyzkow: -Paweł stolnik Królestwa Węgier 259
Lzneczynia (por. Żnin): -Kasper wik. katedry pozn. 2013
Łabiszyn, m. na Kujawach 758, 921; -Maciej wda gniewkowski 635, 665, 678, star. inowr. 678, wda brzeski (kuj.) 757, 758, 776, 783, 800, 822, 824, 857, 920, 933, 961, 964, 982, 994, 1003, 1019, 1055, 1100, 1103, 1138, 1171, 1176, 1180; -Małgorzata córka Sędziwoja z Szubina, żona Macieja 678, 1223
Łabiszyn k. Gniezna lub k. Kcyni: -Jan 1741; -Luder 1741; -Mieszek 600; -Wojciech syn Pawła kleryk diecezji gnieźn., not. publ., adwokat w konsystorzu gnieźn. 1648
Łabiszyn k. Gniezna (dziś część Łabiszynka): -Czcibor 1250, zob. też Łabiszynek
Łabiszynek k. Gniezna 296; -Czcibor 925, zob. też Łabiszyn
Łachowo na Krajnie (zapewne późniejszy Hamer) 148, lokacja miasta Koronowo 183
Łagiewniki k. Pobiedzisk 255; -Janusz 703
Łagiewniki k. Poznania 1306; -sołtys Mikołaj 1362
Łagiewniki k. Pyzdr 292, 1114; -kmiecie 1114
Łagiewniki Kościelne k. Kłecka 418, 1870, 1873; -Krystyna wdowa po Strzeszku, matka Mikołaja i Wawrzyńca 418, 1870; -Mikołaj syn Strzeszka i Krystyny, kan. pozn. 280, 332, 371, 488, 525, 563, 589, 828, 829, kan. gnieź. 281, 291, 295-297, 303, 314, 350, 361, 418, 424, 425, 438-440, 442, 448, 462, 466, 473, 478, 479, 484, 487, 489, 490, 502-506, 508, 509, 512, 516, 517, 519, 520, 524, 526-528, 531, 532, 535, 546, 548, 549, 566, 577, 603, 689, 690, 692, 729, 737, 741, 749, 754, 756, 914, 1543, 1821, 1838, 1866, 1873, skarbnik abpa gnieźn. 314, 339, 340, 347, 371, 375, 418, 424, 425, 438-440, 442, 443, 462, 466, 473, 474, 478, 479, 484, 485, 487, 489, 490, 502-506, 509, 512, 519, 524, 525, 528, 531, 532, 1821, 1838, 1870, 1873, administrator diecezji gnieźn. 339, 347, 424, 425, 438-440, 689, 690, 692, 1821, 1877, oficjał gnieźn. 442, 450, 451, 462, 466, 473, 474, 478, 479, 484, 485, 487, 489, 490, 502-506, 508, 509, 512, 516, 517, 520, 524-528, 531, 532, 535, 546, 548, 549, 566, 577, 589, 603, 689, 692, 729, 737, 741, 756, 914, 1543, 1838, 1866, 1890, wik. gen. gnieźn. 448, 737, 754, 756, 1543, 1890, 1896, kustosz gnieźn. 1904, 1905, 1907, 1908; -Strzeszek zob. Mikołaj; -Strzeszek syn Wawrzyńca, kan. gnieźn. 1391, zob. też Ułanowo; -Wawrzyniec syn Strzeszka, ojciec Strzeszka, klan ostrowski 418, zob. też Ułanowo; -Mikołaja brat Wawrzyniec 1870; -Włodek Wałach 1499, 1500, 1507; -kościół 418, 1499, 1500, 1870, 1873
Łapanów w woj. krak.: -Zbigniew Łapka pokojowiec królewski 1139
Łapsz Maciej pleban od Św. Michała w Gnieźnie 347
Łask, m. w z. sier.: I. -Jan chor. mniejszy sier. 992, 1493; -Wojciech 365, zob. też Krowica; IIIc. -Mikołaj syn Jakuba alt. w Iwanowicach 732; -Peregryn zob. Trzemeszno, opactwo
Łaskarz: -Andrzej bp zob. Gosławice; -Andrzej kan. gnieźn. zob. Licheń
Łaszczyn k. Ponieca 4
Łaszków k. Stawiszyna 47
Ławiczno k. Gniezna 925, 1430
Łaziska (niezident.): -Andrzej not. publ. 256
Łącki Przedpełk zob. Łęki Wielkie
Łącko k. Osiecznej 1177
Łącko zob. Łąsko
Łąka, Łąkie zob. Lanke
Łąka, niezident. obiekt (jez.?) w okolicy Mogilna 225
Łąkie k. Gniezna: -jez. 749
Łąkoszyn w z. łęcz.: -Jan klan łęcz. 783
Łąsko (Łącko) na Krajnie 139; -Hektor 139, zob. Pakość i Sępólno
Łeknieńskie Jez., jez. k. Łekna 1663
ŁEKNO, m. k. Wągrowca 28, 265, 1663, 1756; I. -Trojan adiak. włoc. 134, prep. pozn. 164, 204, 208, 227, 240, 280, 314, 525; -Trojan sęd. kal. 1138, 1288, 1393, 1440, 1644, 1663, 2023; II. -ratusz, rynek, jatki, słodownie, targi, wójtostwo 1663; IIIa. -wójtostwo, burmistrz Jakub Krupka 1663; IIIc. -Andrzej syn Andrzeja not. publ. 1543; -Bogusław syn Wawrzyńca not. publ. 1460, może ident. z Bogusławem prep. Św. Ducha pod Poznaniem i oficjałem pozn. (por. Bogusław); -Stanisław not. publ. 1486
IV. -kościół parafialny 1233; -pleban 123, 1368, pleban Mikołaj Ziemski 1401; -wik. 1368
-opactwo cystersów (zob. też Wągrowiec) 6, 7, 164, 510, 570, 638, 1346
- -opaci (uwzględnieni też opaci i mnisi piszący się z Wągrowca) 89, 570; -Adolf 1093; -Adolf 1346, 1368, 1540, 1543, zob. mnisi i Tarnowo, pleban; -Chrystian Spainheim 383, 430, 431, 449, 510, 537, 538, 638, zob. mnisi; -Goblin 1731, -Henryk 1756, -Henryk 2023; -Herman 176, 1740, 1749; -Jakub 754, 1093, 1233; -Jan 52; -Jan Spainheim 638, zob. mnisi; -Jan 1316; -Mikołaj 94; -Piotr 28, 35; -Tylman Krumpach 324, 329
- -mnisi: -Adolf pleban w Tarnowie 1233, potem opat; -Chrystian Spainheim z Kolonii, syn Jana 329, potem opat; -Henryk pleban w Tarnowie 1233, 1540, 1543; -Jakub 1093; -Maciej pleban w Tarnowie (najpewniej mnich w Ł.) 449, 502, 754; -Maciej pleban w Tarnowie 1346, 1368, zob. Ląd, opaci; -Tylman z Kolonii 94; -Tylman pleban w Tarnowie 75; -Tylman pleban w Tarnowie 1543; -Wilhelm syn Wilhelma z Paryża z Kolonii 324
ŁĘCZYCA, m. w z. łęcz. 469p, 521, 523, 612, 613, 646, 783, 831, 1007, 1055, 1089-1091, 1176, 1241-1243, 1341, 1411, 1569, 1580, 1776, 1907; II. -dwór abpa 1569; IIIb. -Mikołaj Wieczerza, jego córka Zbietka żona Mikołaja Lify z Koła 462; -Węgier zob. p. IIIc.; IIIc. -Jakub syn Macieja not. publ. 1065, 1066, 1093, 1137, 1170, 1958, 2000, 2001, wik. katedry gnieźn. i pleban w Złotkowie 1125, pisarz konsystorza gnieźn. 1137; -Mikołaj kleryk 834; -Piotr Węgier syn Wita, adiak. śremski 1205, 1284, 1236; -Stefan zob. Poznań, klasztor dominikanów
IV. -kolegiata NMP 409, 410, 1056, 1569:
- -prałaci i kanonicy: -adiak.: Benedykt z Modły 805, 808, 825, 827, 914, 1883, 1889, 1896, 1900, Jan 72, Mikołaj 154, 220, Mikołaj z Margonina 220, 266, 270, 280, Mikołaj Pieniążek 291, 295-297, Sędek 1569, 1989, 1993, 1996, Tomasz z Lelowa 1059, 1068; -dziekan: Marcin 128, Sędek z Glinna 1569, Sędziwój 968; -kanonicy: Bodzęta z Jankowa 1407, 1483, 1493, 1496, 1508, 2009, 2012, Dzierżek 104, Jakub 975, 1066, Jan z Rytwian 1503, Jan z Wylatowa 516, Janusz z Wszołowa 728, Jarand z Bełszewa 238, Kiełcz z Pakszyna 471, Marcin 256, Mikołaj 206, 219, Mikołaj z Kalisza 1569, Paweł 1763, Piotr 472, Piotr z Pieczewa 1764, Sędek 1569, Stanisław 254, Stanisław Pełka 256, Szymon ze Stawu 1896; -kantor: Andrzej z Lubrzy 64, Bogusław z Sandomierza 104, 109, Jan 226, Jan Lutkowic z Brzezia 1694, Mikołaj 72, Mikołaj z Gogółkowa 186, Piotr 92, 96; -prep.: Dziwisz 202, Piotr 128, Piotr z Piaskowic 737, 835, 836, Władysław z Oporowa 1285; -scholastyk: Bogusław z Oporowa 265, 291, 297, 340, Jastek (Jaszek) 1734, Piotr z Piaskowic 410, Strzeszek z Ułanowa 1447, Wojciech Pustułka z Bielaw 420, 472, 549, 603, 863
- -wikariusze: Stanisław Bochnek 1495, Wojciech 579
- kościół parafialny Św. Andrzeja 472; -pleban Piotr 472
V. -ziemia 769, 1090, 1107, 1613, 1617; -urzędnicy: -kanclerz: Dobiesław z Czeszewa i Morakowa 347, 350, 420, 538, 549, Florian z Mokrska 139, 159, 177, 182, 183, 198a, 199, 218, Jan 96; -klan Jan z Łąkoszyna 783; -łowczy: Mikołaj z Oporowa 472, Stanisław z Chodowa 1176; -pkom. Mikołaj z Borysławic 514; -podstoli Klemens z Bechcic 1580; -sta: Dziwisz z Węgleszyna 182, Jan z Baranowa 1580, Mikołaj z Kobyłek 1580; -wda: Jan Ligęza 327 n., Jan z Nowogródka 525p, Ścibor z Borysławic 1241, 1242, 1996, Świętopełk z Bechcic 58, Wojciech Malski 1498 n.
VI. -synod 448; -zjazd 895, 896, 1088, 1089, 1091p
Łęg k. Pleszewa: -Jan Laska 1986; -Przedbór z Przechodów, bratanek Zbigniewa z Brzezia, mąż Anny z Jarocina 803, zob. też Przechody i Żegocin
Łęg k. Śremu 614, 1204; -młyn 614; -Mikołaj z Sepna 1204, zob. też Sepno; -Piotr (Piotrek) 283, 315, stolnik kal. 328, jego brat 283; -Wyszota 614, 693, 716
Łęg k. Włocławka na Kujawach 43, 90, 105, 132, 134, 153, 191
Łęg zob. Lanke
Łęgowo k. Wągrowca 449; -jez. 499; -sołtysi Wawrzyniec i Wojciech 449
Łęka Mała k. Ponieca: -Marcin Łęcki 1743
Łęka Wielka k. Ponieca: -Maciej pleban w Poniecu 1632
Łęki Wielkie k. Kościana: -Chociemir 1704, -Jan 1516; -Pietrek, wdowa po nim i jej nepoci 1704; -Przedpełk Łącki 1121, zob. też Srocko Małe
Łężyn k. Ślesina 1980
Łobez k. Jarocina 1372; -Gniewosz 846
Łobżenica m. 83, 1837; I. -Arnold Wałdowski z synem Pietraszem 1837; -Wincenty syn Piotra 83; IIIc. -Mikołaj syn Jana not. publ. 1417; IV. -kościół parafialny, pleban 1492; -klasztor i kościół augustianów 1837, wik. Jan z Mirosławca 1837, Jan Duzssow, Jan syn Wulperta, Dawid bracia (augustianie?) 1837
Łodzia Stefan zob. Srocko Małe
Łodzia, herb 1011
Łomnica k. Piły 2
Łopata Jan zob. Kalinowa
Łopienno k. Janowca 1399; -Jan burgrabia w Kaliszu 1647, 1693; -pleban 1324, pleban Jakub 471, wik. Mikołaj 1570
Łopuchowo k. Murowanej Gośliny: -Maciej 1316; -Mroczek 801, 908, 909, 1019, 1060, 1081, 1089, 1099, 1108, tenutariusz Powidza 1077, 1104
Łoskuń k. Murowanej Gośliny: -Maciej Myszka 1588
Łowęcice k. Jarocina: -Ubysław 284
Łowęcin k. Swarzędza: -sołtys Maciej 163
Łowicz, m. na Mazowszu 154, 1653, 1765, 1998; -zamek 472; -NN not. publ. 472; -pleban od Św. Ducha Świętosław 836, por. Konicensis
Łowiska Elżbieta zob. Poznań, mieszczanie
Łowisko k. Miłosławia 1054
Łowisko, lasy k. Sarnowy 592
Łódź k. Stęszewa 348; -Jan brat Wawrzyńca z Będlewa 436, 675, 699
Łubnica w z. łęcz.: -Jan Kraska 996, 1055, tenutariusz koniński 1053, 1314, 1685, cześnik kal. 1685, zob. też Główiew
Łubnice k. Bolesławca w z. wiel. 170; -kościół 689, 690, 692, plebani Kasper 689, 690, Marcin Hertman ze Strzelna
Łubnice w woj. sandom.: -Wojciech Jastrzębiec zob. Jastrzębiec
Łubno (które?): -Andrzej por. Andrzej pokojowiec królewski
Łubowice k. Skoków: -Piotr 772
Łuck, m. na Wołyniu: -zjazd 1197, pokój z Krzyżakami 1311
Łuczyce k. Krakowa: -Andrzej pisarz abpa gnieźn. 60, 72, kan. uniejowski 60, kan. gnieźn. 72, 97, 101, 109, kan. płocki 72, kncl. płocki 97, 101, 109; -Piotr zob. Szafraniec
Łukom k. Zagórowa: -Jasiek 632; -Piotr wik. katedry gnieźn. 1958
Łukowo k. Obornik 568, 1294; -Anna (żona Mikołaja z Granowa) 1294; -Jan, wdowa po nim Klara 568
Łukowo k. Wągrowca: -Tomisław 510, 537, 1756
Łupice k. Przemętu 9, 228
Łykowo w z. sier. por. Lycowo
Łysa Góra, wzgórze k. Śmigla 760
Łysiny k. Wschowy: -Jan Kromnowo 1647
Łysy Mikołaj kapłan 471
M[...], zapis nazwy uszkodzony: -Zawisza 1768
Macew k. Pleszewa, ante 851
Macewo zob. Marcewo
Machcin k. Śmigla 1482
Maciej bp przemyski 1848
Maciej kan. pozn. 91
Maciej kan. pozn. i pleban w Tłokini 1476
Maciej klan bydgoski 139, 148
Maciej pisarz Bolesława Pobożnego 17 (tu nazwany też prepozytem!), 20
Maciej pleban w Kłobucku i pisarz królewski 175
Maciej posłaniec konsystorza gnieźn. 1866 Maciej scholastyk gnieźn. 128, 142, 143, 150
Maciej skarbnik abpa gnieźn. 220, 234
Maciej syn Baszka adwokat w konsystorzu gnieźn. 1066
Maciej syn Jana Linka not. publ., zob. Gniezno, mieszczanie
Maciej wik. katedry gnieźn. 481
Maciej alt. i wik. katedry gnieźn. 1741
Maciej wik. katedry pozn. 1473, por. Kot Maciej
Maciek podstoli płocki 224
Maczuda Maciej zob. Lubstów oraz Kalisz, mieszczanie
Maczwa na Węgrzech: -ban Jan Horváti 259
Magdeburg, m. w Niemczech: -prawo magdeburskie 163, 183, 217, 224, 228, 243, 383, 387, 389, 392, 460 521, 572, 573, 592, 665, 712, 735, 760, 780, 796, 824, 853, 1006, 1053, 1062, 1208, 1212, 1243, 1391, 1462, 1498, 1548, 1557, 1608, 1663, 1667, 1749
Maginka Mikołaj wik. katedry pozn. 354, 697a, 865, adwokat w konsystorzu pozn. 878, 899
Maginka Piotr (por. Venibą) wik. katedry pozn. i pleb. w Czerniejewie 1530 (?), 1642
Magna Curia zob. Wielodwór
Makarska, w Dalmacji: -bp Jakub 259
Makuszewo k. Wrześni: -Przecław 816
Malanów k. Opatówka 106, 2017; -plebani Jakub 2017, Świętosław 1765
Malassow 1712, por. Miłoszewo
Malbork, m. w Prusach 742, 1781, 1784
Malczewo k. Gniezna: -Miklasz 1427, wicemarszałek biskupa pozn. 1673; -(pleban) Przedwój alt. altarii Św. Marcina w katedrze gnieźn. 465
Malechowski Andrzej por. Andrzej pokojowiec królewski
Maloga Jakub bożogrobca w Pyzdrach 806
Malski Wojciech zob. Małe
Mała Wieś k. Targowej Górki 1470
Małachowo k. Dolska 197
Małachowo k. Słupcy: -Janusz brat Wojsława ze Stawu 19
Małachowo k. Witkowa 437, 1207; -Bogusław kleryk 1056, 1066, 1622; -Jan 1066, 1622; -Małgorzata żona Sambora 770; -Michał prezentowany na plebana w Kozarzewie 1137; -Mikołaj 1565; -Sambor 1066, 1622, klan zbąszyński 724, 740, 770, 784, łowczy kal. 925, 1012, 1018, 1085, 1138, 1987, wicestarosta w Pyzdrach 1012, zob. też Rosnowo; -Sędziwój 1018; -Tomisław (brat Sambora) 1384, 1987, wicepsęd. w Gnieźnie 892, 1092, 1376, wicepsęd. w Pyzdrach 1012; -Wawrzyniec 1066, 1622, 1987; -Wincenty 1066, 1622
Małe w z. łęcz.: -Wojciech Malski 1643, ochmistrz królowej 1128, wda łęcz. 1498, 1618, wda łęcz. i namiestnik królewski 1618, wda łęcz., namiestnik królewski i star. gen. Wlkp. 1636, 1640, 1641, 1647, 1653, 1674, 1684, 1685, 1691, 1693, 1698
Małgów k. Koźmina: -Dzierżek 740
Małków k. Warty w z. sier.: -Andrzej i Piotr 992
Małociechowo k. Świecia na Pomorzu 219
Małocin k. Nakła 536; -kościół 536
Małogoszcz, m. w Małopolsce: -klan Paweł z Biskupic 1462
Maniewo k. Obornik 1410
Mantua, m. we Włoszech 840
Marcewo (Macewo) k. Słupcy 828
Marchwacz k. Opatówka 129
Marcin V papież (zob. też Oddo Colonna) 815, 832, 840, 848, 861-863, 868, 880, 883, 891, 893, 914, 916, 922, 953, 986, 1059, 1064, 1068, 1111, 1120, 1143, 1180p, 1184, 1202, 1452
Marcin adiak. gnieźn. 190, 203, 212, 1736, może ident. z kan. gnieźn. 155 oraz z adiak. czerskim 213
Marcin alt. altarii Św.Św. Agnieszki, Barbary i Zofii w katedrze pozn. 588, 597
Marcin dziekan łęcz. i kan. gnieźn. 128
Marcin kan. gnieźn. (zob. Marcin Chrapek) lub wik. katedry gnieźn. 519
Marcin kan. gnieźn. 155, może ident. z Marcinem adiak.
Marcin kan. gnieźn. i pleban w Górze 190, 1736
Marcin kan. łęcz. 256
Marcin kantor gnieźn. 96
Marcin komes 17, por. Marcin Lis
Marcin not. 787
Marcin pisarz abpa gnieźn. 291
Marcin pleban w Lusowie 899, 1094, wik. katedry pozn., wicedziekan pozn. 1094
Marcin pleban w Stawie, protonotariusz konsystorza gnieźn. 1080
Marcin syn Helmana pisarz 1853
Marcin wda kal. 84, 85, 90
Marcin wiceprep. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie 475, 480
Marcinkowo Górne k. Żnina: -Andrzej 124; -Tomisław (Tomek) 676, 706; -Wincenty kan. pozn. 488, 525, 563, 589, 640, 679, 789, 793, 797, 801, 814, 823, 841, 872, 889, 928, 951, 956, 968, 1036, 1069, 1876, dziekan gnieźn. 679, 789, 793, 797, 801, 814, 823, 828, 829, 841, 863, 872, 881, 889, 940, 943, 951, 952, 955, 956, 968, 969, 999, 1036, 1069, 1889, 1944, wik. gen. pozn. 789, 793, 797, 801, 814, 823, 828, 829, 841, 872, 881, 889, 956, administrator diecezji gnieźn. 955, abp-elekt gnieźn. 968, 969
Marcjalis Formerii audytor papieski 1111, 1143, kan. paryski 1111, bp Ebronensis 1143
Marek burgrabia w Sieradzu 1434
Marek kan. gnieźn. 297
Margonin, m. 1588; -Jarosław syn Mikołaja not. publ. 1347; -Mikołaj adiak. łęcz. 220, adiak. łęcz. i kan. gnieźn. 266, 270, 280; -Mikołaj zob. Poznań, mieszczanie; -Przecław sęd. pozn. 210, 214, 218, 236, zob. Prusinowo; -kościół 424, 1588, plebani Marcin i Marek 424 (zob. Słupy), Michał 1588
Markowice k. Środy 1437; -Józef 1437
Markowy Młyn, młyn nad Obrą k. Gostynia (dziś wieś Markowo) 1541
Marlewo k. Poznania 52a
Marszewo k. Śremu 377; -Paweł Wyskota 377, zob. też Chrząstowo, Dobczyn, Graboszewo, Mikuszewo i Uchorowo
Marszewski Jakub zob. Kalisz, mieszczanie
Marulew k. Turku 738; -kmiecie 738
Marzelewo k. Wrześni: -Dobrogost syn Markusza 632, 820; -Markusz ojciec Dobrogosta 820; -Mikołaj i Piotr synowie Markusza 820
Marzenin k. Wrześni 835, 836; -pleban Jan Radzicha 417, wik. Mikołaj 835, 836; -sołtys Jan 835-836
Masłowo k. Dolska: -Andrzej 1743
Masłowo k. Rydzyny 1876
Matafaro Dymitr bp Ninu 259
Matafaro Piotr abp Zadaru 259
Mateusz kan. pozn. 75
Mazowsze: -książęta Aleksander 1059, 1068, Konrad 1038, Siemowit 272, 1781, 1792, 1793, 1795; -star. Stefan z Jasieńca 272; -wda Abraham Socha 1792, 1793
Mączniki k. Gniezna 536
Mąkolno k. Koła 1061; -Jakub Parsk 759
Mąkowarsko na Krajnie 183
Mątwy k. Inowrocławia na Kujawach 173
Mchy k. Książa 197, 334, 846; -Jan Furman syn Janusza 846; -Janusz Furman 334, zob. też Zaniemyśl; -Wincenty syn Janusza 846, 1377, 1607
Mechnacz k. Szubina: -Klemens adiak. kal. i kan. gnieźn. 203, 219, 234, 265, 1764, 1764, zarządca dóbr abpich w Kamieniu 1764
Mechnica k. Koźla na Opolszczyźnie: -Grzegorz syn Wojciecha not. publ. 1503
Medyka, m. na Rusi 678, 1127, 1128, 1130, 1367
Megen, Meghen: -Arnold prokurator Kurii Rzymskiej 428
Melcer Henryk alt. altarii Podwyższenia Krzyża Św. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1425
Melfi, m. na Sycylii: -bp 473
Melsztyn, m. w woj. krak.: -Spytek wda krak. 327
Messzensky Mikołaj wicewda w Bydgoszczy 857
Meszna zob. Zdrojewnica
Męka w Sieradzkiem: -kościół Św. Wojciecha 1734-1736
Mężyk Jan zob. Dąbrowa
Mianowice k. Kępna w z. wiel. 40, 210
Miastowice k. Kcyni 438, 487; -Jakub 537; -Bogumił, Marcin, Marcisz, Mikołaj i wdowa po innym Mikołaju, Naczek, Paweł, Przecław, Stanisław, Szymon, Wawrzyniec 438
Miąskowo k. Krzywinia: -Cielej brat Jarosława 765
Michalcza k. Kłecka: -Wawrzyniec 349
Michał adiak. pszczewski 563, 589
Michał alt. w katedrze pozn. 1416
Michał alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1418
Michał bp Skradinu 259
Michał kan. pozn. 250, 280, 300, 302, prep. w Głuszynie 280, 300, 302, oficjał pozn. 300, 302
Michał kan. pozn. 4, 1704, zapewne ident. z kapelanem Przemysła I 9
Michał kan. pozn. 91
Michał kan. rudzki 206
Michał kapelan biskupa wrocł. 57
Michał sługa Tomka z Węgleszyna 1850
Michał syn Janka, brat Sędziwoja z Jarocina, Filipa, Mikołaja i Olbrachta 36
Michał syn Stanisława not. publ., kleryk diecezji pozn. 200
Michał wicekustosz gnieźn. 440, 475, 516, 519, 531, 532, 1836
Michał wik. katedry gnieźn., rektor szkoły katedralnej 462, 474, 475, 480, 519, 1836
Michałek kan. krak. 1727
Michałowice (może Michalovice w Czechach): -Wacław przeor prowincji czesko-polskiej joannitów 1398
Michałów k. Opatówka: -Piotr syn Marcina not. publ. 1476; -sołtysi Marek 129, Jakub 129, 203, Siedlisz syn Siedlika 203
Michałów k. Pińczowa w Małopolsce: -Mikołaj Białucha klan wojnicki 437, 468, 571, 605, 606, 656, wda sandom. 735, 783, 807, 822, 857, 964, 1009, 1916, 1965, star. sier. 807, klan krak. 1285, 1351, 1373, 1406, 1442, 1448, star. krak. 1351, 1373
Miechów, m. w Małopolsce 1631; -klasztor bożogrobców (jego filią był dom bożogrobców w Gnieźnie) 11, 1009, 1573, 1631; -prep. 1009, prepozyt: Jan Oczko 1573, 1631, Michał 806, 807; -bracia: Jan klucznik, Maciej zarządca dóbr, Mikołaj pleban od Św. Ducha w Kole, Mikołaj, Piotr, Piotr skarbnik, Urban kustosz 1573
Miecław świadek w Kaliszu 1725
Mieczewo k. Kórnika: -Jakusz 1154, 1162; -Wincenty 802
Mieczownica k. Słupcy: -Mikołaj 1077
Miejska Górka zob. Górka Miejska
Mieleszyn k. Kłecka: -źrebia Socreczino, Miroladovo, Cieszyno, Mileszyno 31
Mieleszyn k. Wieruszowa w z. wiel. 170; -pleban 690, 692
Mielżyn k. Witkowa: -Piotr 490, 785, 800, 837, 920; -Stanisław 927, 1348
Mierucin (który?): -Bernard Oderwolf 688, 838
Mierucin k. Mogilna 1356; -Stanisław burgrabia w Kaliszu 1157, 1185, wice-pkom. w Pyzdrach 1364, klan ksiąski i burgrabia w Gnieźnie 1430, 1440; -kmiecie 751
Mierzewo k. Wrześni 20, 940; -Kosiarz 911
Mierzyce w z. wiel.: -Wiktor 1769, zob. Zdrganie
Mieszko Stary książę wlkp. 1, 2, 10, 27, 63, 808
Mieszków k. Jarocina: -Drogosław 1743
Mieścisko k. Buku 753, 1003, 1011, 1268; -Wałach, wdowa po nim Małgorzata 1003; -Wincencja 753; -kościół Wniebowzięcia NMP, Św.Św. Mikołaja i Katarzyny 1268, 1310, pleban Jan 1310
Mieścisko, m. w pow. gnieźn.: -kościół 1394, pleban Maciej 1394, Mikołaj z Budziejewa 1394
Mięcierzyn k. Rogowa 296, 2022
Międzybórz k. Sycowa na Śląsku: -Piotr 1744
MIĘDZYCHÓD, m. nad Wartą 948; I. -Domarat syn Teodoryka 948; -Teodoryk bratanek Domarata z Pierzchna 647p, chor. pozn. 948, 1289 (pieczęć 14), zob. też Iwno, Siekowo i Siekówko; IIIb. -wójt Wilhelm i mieszczanin Marcin Warcina 948; IIIc. -Wojciech z M. pleban w Wierzbnie 1371
Międzychód k. Dolska: -Hinczka 1289 (pieczęć 55)
Międzychód k. Kłecka 1324; -Stanisław syn Marcina pisarz konsystorza gnieźn. 1010, not. publ. 1065, 1066
Międzygórze, bagno k. Bledzewa 86
Międzylesie k. Konina 584; -sołectwo, wójt 584
Międzylesie k. Rogoźna 1128, 1557; -Kusiów Staw 1557; -Mikołaj Gębolis 1212; -sołtys 1128, Wojciech Okrągły mieszczanin z Rogoźna 1557
MIĘDZYRZECZ, m. w Wielkopolsce 9, 86, 589, 959, 1041, 1095, 1099, 1451; I. -zamek i star. 947-949; -star. Florian (Tworzyjan) z Korytnicy 947-949; 1789; -burgrabia Jaksa 959; IIIa. -władze miejskie 1289 (pieczęć 66); -rada 1041; IV. -pleban 959, pleban Jan Stojan 465p (por. Poznań, p. IIIc); V. -klan: Janusz Furman z Zaniemyśla 572, 610, 645, Przedpełk ze Stęszewa 275, 321, Wincenty z Szamotuł 977 n.
Migacz Henryk zob. Uniesław
Mikołaj IV papież 42
Mikołaj adiak. kal. 72, 106, 109, kan. gnieźn. 106, 120
Mikołaj adiak. łęcz. 154, 220
Mikołaj adiak. pszczewski, kan. pozn. 227
Mikołaj adiak. śremski 664
Mikołaj adiak. śremski, kan. pozn. 227, 240, 250
Mikołaj adiak. Zamthest (zanotecki?), kan. gnieźn. 225
Mikołaj alt. w katedrze pozn. 200
Mikołaj bp Cotrone 37
Mikołaj bp pozn. 16, 951
Mikołaj brat Arnolda 255
Mikołaj cześnik abpa gnieźn. 60
Mikołaj dziekan gnieźn. 60, prep. gnieźn. 66, 74
Mikołaj dziekan gnieźn. 92, 96, 99, 101
Mikołaj Frombonis alt. w katedrze gnieźn. 448
Mikołaj Jankowic, syn Janka, brat Sędziwoja z Jarocina, Filipa, Michała i Olbrachta 36, wda kal. 62 Mikołaj kan. gnieźn. 139, 220
Mikołaj kan. gnieźn., kan. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie 375
Mikołaj kan. łęcz. 206, 219
Mikołaj kan. pozn. 137, 208, 227
Mikołaj kan. pozn. 4
Mikołaj kan. pozn. 4
Mikołaj kantor łęcz. 72
Mikołaj kapelan Przemysła I 9
Mikołaj kapłan 1885
Mikołaj kncl. gnieźn. 138, 142, 149, 155, 156, 203, 1727, 1734, 1736
Mikołaj książę opawski, star. Wlkp. 65
Mikołaj kustosz gnieźn., kan. pozn. 64
Mikołaj kustosz pozn. 4
Mikołaj kustosz pozn. 91, 93
Mikołaj kustosz średzki 1278
Mikołaj kustosz wrocł. 5
Mikołaj marszałek Zygmunta Korybutowica 817
Mikołaj not. publ. 314, 485
Mikołaj not. publ. 1507
Mikołaj pisarz Przemysła II 49-50
Mikołaj pisarz Sędziwoja z Szubina 1831
Mikołaj pisarz, wik. katedry gnieźn. 1656
Mikołaj pkncl. abpa gnieźn. 109
Mikołaj pkncl. i kan. kal. zob. Mikołaj Trąba
Mikołaj (pleban) z Lusowa, wik. i alt. katedry pozn. 371, por. Mikołaj Sołtys
Mikołaj precentor, wik. katedry gnieźn. 1656
Mikołaj prep. szpitala Św. Ducha pod Poznaniem, kan. pozn. 164
Mikołaj psęd. pozn. 316
Mikołaj star. w Wieleniu nad Notecią 1739
Mikołaj stolnik gnieźn. 19
Mikołaj syn Ambrożego 31
Mikołaj syn Hanczka, alt. w kaplicy szpitalnej Św. Krzyża pod Poznaniem 1234, alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1345, 1396
Mikołaj syn Hanuta kan. średzki 1497
Mikołaj syn Piotra pleban w Śródce 465
Mikołaj syn Tomaszka alt. i wik. katedry gnieźn. 1883
Mikołaj wda kal. 2
Mikołaj wicekustosz i wik. katedry pozn., alt. altarii Św. Doroty w katedrze pozn. 1427
Mikołaj wik. katedry gnieźn. 1564
Mikołaj wik. katedry gnieźn. 249
Mikołaj wik. katedry pozn. 1473
Mikołajewice k. Witkowa: -Wojciech 850, 891, 893, 1564, 1565
Mikołajkowo (Mikołajkowice) k. Pakości: -Grzymek klan bydgoski 552, 751
Mikorzyn k. Ślesina: -Czestek 900; -Jan Sławęcic 185
Mikstat, m. w z. wiel.: -wójt Hynek 1230
Mikuszewo k. Miłosławia 594, 620; -Paszek Wyskota 594, 620, zob. też Chrząstowo, Dobczyn, Graboszewo, Marszewo i Uchorowo; -Rafał 1546, zob. też Gołuchów
Milaj Mikołaj zob. Miłosław
Mileszyna Górka zob. Górka Mileszyna
Milicz m. na Śląsku 1743
Miliczin w Czechach: -Jasiek syn Wernera kleryk diecezji praskiej 253
Miłaczewo k. Konina: -Jan 1636
MIŁOSŁAW, m. 1281, 1374; I. -Filip brat Piotra, kncl. wlkp. 84, 90, adiak. pozn. 91; -Filip 1743, klan krzywiński 315; -Filip 1281; -Mikołaj Milaj 1281; -Piotr brat Filipa 84; -Piotr brat Tomisława 1281; -Tomisław brat Piotra 1068, 1080, 1281; IIIc. -Krzysztof adwokat w konsystorzu pozn. 518, 530, 878, 899, wik. katedry pozn. 697a; -Mikołaj Kordos wik. katedry pozn. 1473; IV. -kościół Św. Jakuba 1258, 1281, pleban Boguchwał 1281, wikariusze 1281
Miłoszewo (?) k. Rogoźna 1700, por. Malassow
Miroladovo źreb w Mieleszynie k. Kłecka 31
Mirosławiec (Frydland), m. k. Wałcza 778; -Jan syn golarza (?) wik. w Łobżenicy 1837
Mirosławki k. Stęszewa: -Michał i Urban 600
Mirost kapelan Przemysła I 9
Miroszka k. Witkowa 1207
Mirot: -pleban Mikołaj Sołtys 1357
Mirucki zob. Mierucin
Misca jez. k. Sępólna Krajeńskiego 232
Młodojewo k. Słupcy 828; -Marcin syn Mikołaja 828; -pleban Adam 1080
Młyniewo k. Grodziska 984
Młynkowo k. Czarnkowa 131
Młyny (Trzykolne Młyny) k. Kórnika: -Bogusław Młyński pleban we Wschowie 1361, 1425; -Jan (Janusz) brat Jarosława 935, 952; -Jarosław brata Janusza 952, 1013; -Małgorzata Młyńska siostra Wyszaka z Gryżyny 1909, 1912
Mnichowo k. Gniezna 519
Mnichów Kąt, opustoszała osada k. Miłosławia 332
Mnichy k. Międzychodu 619
Mochel, jez. k. Kamienia Krajeńskiego 138
Mochy (dziś Mochyńskie), jez. k. wsi Mochy 165, 1684
Mochy k. Wolsztyna 228
Modliszewko k. Gniezna (zob. Modliszewo) 1869; -kościół Św. Jakuba, plebani Maciej 269, Paweł z Jabłkowa 419
MODLISZEWO k. Gniezna 269, 419, 1869; -błoto Kąpiel 269; -Andrzej 269, 757, jego matka 269; -Jan Sobiejucha ojciec Mikołaja 980, 1086, 1087, 1883, 1987, wicechor. w Gnieźnie 892, 897, 1138, zob. też Wełnica; -Maciej Dryja (brat Marcina ze Szczytnik) kan. gnieźn. 1129, 1450, 1455, 1457, 1518, 1995, 2016-2018, 2020, 2022, kan. pozn. 1268, dziekan pozn. 1284, 1291, 1371, 1372, 1391, 1429, 1553, 1571, 1605, 1606, 1620, 1621, 1697, 2000, 2001, 2008; -Magda 419; -Mikołaj brat Piechna 419; -Mikołaj syn Jana 1086; -Piechno brat Mikołaja 416, 419; -Piotr adwokat w konsystorzu gnieźn. 975, 1066; -Świętosław wik. katedry gnieźn. 474, 475, 480; -Wojciech 1526, wicepkom. w Gnieźnie 1138
Modła (która?): -Alberyk kan. gnieźn. 516, 549, 577, 729, 863, 940, 1129, adiak. warszawski 563, 589, 863, 1236, może ident. też z kan. gnieźn. Wojciechem 603, por. Rajsko, pleban
MODŁA k. Goliny: -Benedykt syn Macieja, pisarz abpa gnieźn. 365, not. publ. 519, 579, adiak. łęcz. 805, 808, 825, 827, 914, 1883, 1889, 1896, 1900, kan. gnieźn. 805, 808, 836, 914, 940, 1010, 1065, 1066, 1092, 1093, 1129, 1137, 1170, 1196, 1225, 1232, 1253, 1302, 1324, 1327, 1347, 1378, 1401, 1416, 1450, 1457, 1591, 1622, 1889, 1888, 1892, 1900, 1904, 1907, 1908, 1995, oficjał gnieźn. 805, 808, 825, 827, 836, 863, 940, 1010, 1056, 1065, 1066, 1083, 1092, 1093, 1137, 1170, 1196, 1225, 1232, 1253, 1262, 1302, 1327, 1335, 1347, 1378, 1401, 1416, 1450, 1504, 1591, 1622, 1896, 1900, 1904, 1907, 1908, 1918, 1958, 1997, 2007, surogat oficjała gnieźn. 914, wik. gen. gnieźn. 1010, 1065, 1066, 1093, 1225, 1401, 1504, 1591, 1918, 1958, 1997
Modła k. Koźminka: -Mikołaj, wdowa po nim Anna córka Mikołaja syna Gotarda mieszczanina kal. 927; -Mikołaj Długi 931; -Wojciech dzwonnik w kolegiacie NMP w Kaliszu 1476
Modłowo k. Pleszewa 807, 1009
Modrze k. Stęszewa: -bracia Jakub Linda kleryk, Piotr i Wojciech 698; -pleban Jan de Bondemino 718
Mogilnica rzeka por. Chmielnica
MOGILNO, m. 437, 671, 751, 1001; IIIa. -wójtostwo 707, 722, wójtowie Andrzej brat Piotra 707, 722 (jego córki Gertruda i Magdalena), Mikołaj syn Piotra 722, Piotr brat Andrzeja, ojciec Mikołaja 707, 722; -burmistrz i rajcy 862, burmistrz, rajcy i ławnicy 722, landwójt 722, sąd 722; IIIb. -Andrzej burmistrz 862; -Andrzej Niedziałka rajca 862; -Bartłomiej rajca 722; -Gromisław ławnik 722; -Jakub Bar rajca 722; -Jan Garb landwójt 722; -Jan szewc, rajca 722; -Maciej Łazanka 722; -Michał Krupka ławnik 722; -Mikołaj Mnocho ławnik 722; -Paweł Kapica rajca 722; -Piotr szewc, ławnik 722; -Wojciech burmistrz 722, rajca 862; -Wojciech Szrama 722; IV. -kościół parafialny Św. Jakuba 444, 534, 562, 815, 852, 861-863, 883, 891, 893, 1111, 1143, 1202, 1203, 1401; -pleban: Andrzej z Wieńca 562, 852, 863, 883, Piotr syn Tomasza, mnich z opactwa 1111, 1143, Stanisław mnich z opactwa 861-863, Stefan mnich z opactwa 1202, 1203, 1401, 1507; -wikariusze Mikołaj 852, Wawrzyniec 862, Mikołaj 1111, 1143; -kościelny Jan 862
-opactwo benedyktynów 15, 63, 76, 151, 180, 188, 442, 444, 445, 534, 562, 707, 722, 852, 861, 862, 883, 885, 893, 941, 1111, 1143, 1202, 1401, 1409, 1507; -kapitularz 852
- -opaci: -Andrzej 301; -Arnold 223; -Borzysław 157, 188, 195; -Jakub 1169; -Klemens 707, 722, 785, 788, 808, 815, 861-863, 875, 891, 893, 941, 1083; -Maciej 80; -Mikołaj 76, 80, 188; -Mikołaj 382, 441, 442, 444, 445, 534; -Piotr 1015, 1401, 1507; -Przybysław 15; -Rafał 133, 151; -Świętosław 1111, 1143, zob. mnisi; -Tomasz 55
- -mnisi: -Bartłomiej 861, 862; -Grzegorz 76; -Jakub przeor 195; -Jakub 201; -Jakub 862; -Jan 861; -Jan kantor 862; -Jan klucznik 861; -Jan przeor 861, 862; -Mikołaj kustosz 861, 862; -Piotr Zump 707; -Piotr 862; -Piotr 862; -Piotr syn Tomasza, Stanisław i Stefan zob. plebani w kościele parafialnym; -Szymon 862; -Świętosław 862, zob. opaci; -Wojciech 707, 861; -Wojsław 707
- -kościół klasztorny Św. Jana Ewangelisty 15, 852
V. -districtus 223
Mogiła k. Krakowa: -opactwo cystersów, opat Jan 1887
Mogolim Mikołaj wik. katedry wrocł. 1398
Mojek klan biechowski 1761
Mojżesz, postać biblijna 1624
Mokownica k. Witkowa 364, 368
Moków, las k. wsi Mokownica 994
Mokronos Bartek, Henryk, Michał zob. Pyzdry, mieszczanie
Mokronos k. Koźmina: -Dziersław 1013; -Dzierżykraj syn Sędziwoja 47; -Mikołaj 1541; -Sędziwój 507, zob. Jarocin
Mokrsko w Małopolsce: -Florian kncl. łęcz. 139, 159, 177, 182, 183, 198a, 199, 218, pkncl. królewski 1738; -Jan Bejzat chor. krak. 1681
Mokrzec, las k. Rogoźna 1128, 1557
Mołdawia, wda zob. Sirczko
Monice w z. sier. 2020
Mons dwór cystersów z Lądu zob. Lipiagóra
Monsorini (odczyt niepewny): -Mikołaj urzędnik Kurii Rzymskiej 1435
Moraczewo i Moraczewo Małe, wsie k. Rydzyny 1876
Morakowo k. Kcyni: -Dobiesław syn Sławnika, kan. gnieźn. 219, 265, 291, 347, 350, kncl. łęcz. 347, 350, zob. też Czeszewo; -sołtysi Gutro (także sołtys z Kamienicy) 537, Więcek 359, villicus Jakub 359
Morasko k. Poznania 1150, 1151
Morawin k. Stawiszyna: -Mikołaj Roszust 931, zob. też Sławin i Wola Rozostowa
Morawki k. Błaszek: -Mikołaj 676
Morimond, w Burgundii: -opactwo cystersów, opat Wilhelm 89
Morinnen, we Francji: -bp Jan 1435
Morsko k. Konina 13, 27
Morsko w z. wiel.: -kmieć Wawrzyniec 1769
Morzysław k. Konina: -kmieć Wawrzyniec 991
Mosczenicza zob. Mościenica
MOSINA, m. k. Poznania 551, 564, 847, 1208, 1478; I. -tenuta 847, tenutariusz 1208, tenutariusz Piotr Korczbok z Trzebawia 847; IIIa. -wójt 1208; IIIc. -Maciej kapłan 1214; IV. -pleban Wacław 1396, rektor szkoły Henryk 1020
Moskorzów k. Lelowa w woj. krak.: -Klemens pkncl. Królestwa 384, 387, 389, 411, 430, 435, 437, klan wiślicki 521, 585, 598
Mościejewo k. Sierakowa 977
Mościenica k. Czerniejewa 23, 252
Mościszewo k. Żnina 361
Mościszki k. Lubinia: -Marcin Mościski zob. Krzywiń, mieszczanie
Motkowski Mikołaj burgrabia pozn. 2015
Mórka k. Dolska: -Jan 1289 (pieczęć 34)
Mrocza, m. na Krajnie: -pleban 1302
Mroczek Mikołaj kleryk diecezji wrocł. 253
Mroczkowice (Mroczki) k. Stawu 1726, 1728
Mrokota klan bniński 18, 31
Mrowiniec k. Wagrowca: -Dobrogost 1663
Msszianko w Nowej Marchii 199
Mstów m. w Małopolsce: -prepozytura kanoników regularnych z Piasku we Wrocławiu, prep. Wilhelm 1821, zob. Kalisz, kościół Św. Mikołaja
Mstyczów, m. w Małopolsce: -Otto kncl. wlkp. 118, 119, 136, 145, 175, 183, 210, prep. gnieźn. 175
Mścigniew kan. pozn., prep. szpitala Św. Ducha pod Poznaniem 204
Mściwój II książę pomorski 41, 114
Muchnino w z. sier.: -Jan sęd. grodu kal. 2003
Murowana Goślina zob. Goślina Murowana
Murzynowo (Murzynówko) k. Środy 1258; -Dziersław 1258, zob. też Babin; -Grzymek 514
Muschow, śląska rodzina rycerska: -Hanek 1744
Mydlniki zob. Zaklika
Mylum: -Bus rycerz brandenburski 86
Mysławy k. Sępólna Krajeńskiego 833
Myszka Andrzej zob. Nieprześnia
Myślątkowo k. Trzemeszna: -Paweł wik. katedry pozn. 1059, 1068; -Stanisław 897
Myślęcin k. Gniezna: -Janusz 998
Myślibórz k. Goliny 198a; -Jan 299, 412; -Szymon 68
Myzelkensbude, bagno k. Bledzewa 86
Nacesławice k. Błaszek: -Spytek 732, 812
Nacław k. Kościana 387, 389, 1400, 1525, 1649, 1676 (por. Poczlaw); -sołectwo 1400, sołtys Piotr Herman 1400
Naczęsław ojciec Katarzyny klaryski w Gnieźnie 513
Nadarzyce k. Wrześni: -Andryczka wicepkom. w Pyzdrach 1012, zob. też Obłaczkowo; -Marcin 1579; -Tomisław wicesęd. w Gnieźnie 892, wicepsęd. w Gnieźnie 897, zob. też Kościanki; -Wawrzyniec 1579
Nadborowo k. Kcyni: -Maciej 537
Nagradowice k. Kostrzyna 499; -Pietrasz brat Jana z Piotrowa 288, wicewda w Poznaniu 588, zob. też Starołęka
Náklo na Morawach: -Hieronim kan. wrocł. 1817
NAKŁO, m. nad Notecią 374, 670, 743, 832, 833, 1029, 1241, 1311, 1531, 1653, 1842, 2021; II. -staw miejski 1241; IIIa. -burmistrz, rajcy i ławnicy 1029, wójt i rajcy 1842; IIIb. -Dominik landwójt, rajca 1029; -Glazar rajca 1029; -Jakub Obiecan rajca 1029; -Jakub Sperny ławnik 1029; -Jan burmistrz 1029; - Maciej Pesk rajca 1029; -Michał rajca 1029; -Mikołaj Chmiel rajca 1029; -Mikołaj cieśla, ławnik 1029; -Paweł Walka rajca 1029; -Piecz rajca 1029; -Piotr Kunat ławnik 1029; -Piotr Poździewlazł rajca 1029; -Stefan Rozborski ławnik 1029; -Stefan syn Wawrzyńca i Katarzyny 1842, zob. Toruń, mieszczanie; -Szymon Bezujowicz rajca 1029; -Wojciech Chrzuszczek ławnik 1029; -Zbylut rajca 1029
V. -kasztelania 35; -powiat (districtus) 183, 712, 1417; -sąd królewski 901; -klan: Bartosz Wezenborg z Gostynia 1402, 1541, 1576, Beniamin z Uzarzewa 136, Maciej Kot z Dębna 782, 859, 912, 920, 1914, Maciej Borek z Osiecznej 1675, 1698, Mikołaj z Chomiąży i Wenecji 228, 1749, Sędziwój z Czarnkowa 175, 199, Sędziwój z Szamotuł 287, Świętosław 6, Wincenty z Granowa 376, 386, 387, 645; -sęd. zob. Kozikowo; -star.: Andrzej z Danaborza 1311, Chwał ze Strzelec 1169, 1241, Jarosław z Iwna 742, 762, Maciej z Wąsoszy 670, 712, Władysław z Danaborza 1494, 1531, 1554, 2021; -podstarości Andrzej Nielataj z Wiśniewa 1531; -pisarz grodzki Jan 1837
Nakwasin k. Kalisza: -Wierzbięta 1980
Nanker bp krak. 98
Narajewo k. Rogowa 339
Naram kan. pozn. 164
Naramice w z. wiel.: -Jan 615
Naramowice k. Poznania 956; -Erazm 796, 801, 956, zob. Poznań, mieszczanie; -Mikołaj podwójci pozn. 1652, zob. Poznań, mieszczanie
Nasiechowice k. Miechowa: -Zbigniew kncl. biskupa krak. 254
Nasięgniewo k. Włocławka na Kujawach 1167
Naszan konarski kal. 27
Naszan prep. wiślicki 118
Natura (Athyra), m. w Azji Mniejszej: -biskupi Erazm Wilis 1267, Jan 1407, 1540
Nądnia k. Zbąszynia: -Mikołaj Wata 993, 1052, zob. też Kosiczyn
Neapol, m. we Włoszech: -Mateusz syn Lamberta kolektor papieski, adiak. gnieźn. 444
Nekla k. Czerniejewa 600
Nepko Mikołaj pleban w Dębnicy 470, wik. katedry gnieźn. 470, 474, 475, 480, 481, wicedziekan 1958
Ner, rzeka 1474, 1580
Niałek (Wielki) k. Wolsztyna: -młyn (Niałecki Młyn) 919; -Henryk Kotwicz 1075, 1121, por. Kotwicz; -kościół 404
Nidom k. Czarniejewa 1483; -Piotr 1538, zob. też Jankowo Dolne
Nieborza k. Wolsztyna 404
Nieboż, las k. Mogilna 63, 180, 201, 223, 1015
Niechanowo (które?): -Mikołaj syn Macieja, alt. w Cielczy 958
Niechanowo k. Witkowa 1622; -pleban Jakub 1066, 1622
Niechanowo w pow. kal. 40; -Mikołaj 108
Niechłód k. Wschowy: -pleban Mikołaj 1438
Nieckeritz, Mikołaj von, wójt Nowej Marchii 1247, 1248
Nieczajna k. Obornik 199; -Jutka 1381; -kapelan Henryk 6
Niedamierz (dziś Adamierz) k. Pyzdr 1520, 1532
Niedzięgiel, jez. k. Powidza 1376
Niedźwiedziny k. Skoków: -Mikołaj młynarz w Owińskach 461
Niedźwiedź k. Mogilna 156
Niedźwiedź w Małopolsce: -Jakusz chor. (nadworny?) 307
Niegibalin k. Brudzewa w pow. konińskim 961, 1061
Nielataj Andrzej zob. Czeszewo, Drzewianowo i Wiśniewo
Nielęgowo k. Kościana 59
Niemarzyn k. Miejskiej Górki 592, 952
Niemczyn k. Wągrowca 258, 1663; -Wojciech 1966, wicewda w Gnieźnie 1138, 1376
Niemierza włodarz królewski (w Gnieźnie?) 124
Niemodlin (Falkenberg), m. na Opolszczyźnie: -Mikołaj Falkenbarg zob. Pyzdry, mieszczanie
Nieorza Piotr wda sandom. 222
Niepart k. Krobi: -Mikołaj klan krzywiński 1289 (pieczęć 33); -kościół 4; -Jan (pleban) w N. 718, kan. pozn. 314, 371, 488, 502, 525, 545, 563, 589, 618, 667, 699, 1876, wik. gen. pozn. 447, 502, 543-545, 618, 657
Niepołomice, m. w Małopolsce 593, 864, 901, 1308, 1343 (zjazd), 1916
Niepruszewo k. Buku 1252
Nieprześnia w woj. krak.: -Andrzej Myszka scholastyk gnieźn. 1129, 1457, 1518, 1606, 2016-2018
Niesłusz k. Konina: -Mikołaj zob. Ciotczany
Niestronno k. Mogilna 156, 225, 562; -sołtys Janusz Wielki Tobół 225
Nieszawa k. Torunia: -komtur 1806
Nieświastów k. Kleczewa: -Bartosz 825
Nietąszkowo k. Śmigla 610; -Jan 1246
Nietąszkowo k. Ujścia: -Przecław syn Jarosława, not. publ. 531, pleban w Rogoźnie 599, 636, protonotariusz starosty 659
Nietobyle k. Więcborka na Krajnie: -Trojan 901
Nietrzanowo k. Środy: -pleban Maciej 842
Nieubyla (Nubela) w z. sier. 2018
Niewierz k. Lwówka: -Bodzęta 1289 (pieczęć 38), 1296, 1371, jego żona Agnieszka 1286, 1371, zob. też Wierzbno; -Dobrogost syn Bodzęty 1296, 1371; -Mikołaj syn Bodzęty 1296, 1371; -Sędziwój syn Bodzęty 1371
NIEWIESZ w z. sier.: -Jan (syn Chebdy) dziekan włoc. 1110, 1435, 1447, 1492, 1553, 1571, 2000, 2001, adiak. gnieźn. 1446, 1447, 1455, 1492, 1518, 1606, 2016-2018, 2020, 2022, adiak. kal. 1995, kan. pozn. 1446, 1447, 1492, 1553, 1571, 2008, administrator diecezji pozn. 1446, 1447; -Jan (Janusz) Pella prep. kruszwicki 485, 759, 863, 884, 1889, kan. gnieźn. 863, bp włoc. 994, 1055, 1090; -Jarand kan. gnieźn. 1606, 2016-2018, 2022, scholastyk kruszwicki, kan. włoc. i wiel. 2000, 2001; -Mikołaj Pella syn Chebdy, kantor pozn. 1361, 1371, 1372, 1391, 1447, 1553, 1571; -Mikołaj zw. Niklinem kan. gnieźn. 1455, 1457, 1606, 1694, 2016-2018, 2022, kan. pozn. 1694, prep. kruszwicki 1694; -por. też Stanisław Pełka
Niezamyśl zob. Zaniemyśl
Nieżychowo k. Wyrzyska na Krajnie 258
Nijmwegen, m. w Holandii: -Wilhelm Neue kleryk diecezji kolońskiej, not. publ. 1111, 1143
Niklos sługa Jarosława Kąkolewskiego 1648
Nimmerdeutz Jan kan. wrocł. 1817
Nin, w Dalmacji: -bp Dymitr Matafaro 259
Ninino k. Rogoźna: -Jan 1601; -Wincenty 1212
Nitra, m. na Słowacji: -bp Dominik de Novocolo 259
Noger abp Benewentu 37
Norymberga, m. w Niemczech 1643, 1645
Nosala Jan zob. Rakowo
Nosek Mikołaj kan. pozn. 332
Noskowo k. Wrześni 417; -Mikołaj wicepsęd. w Pyzdrach 1364, wicechor. w Gnieźnie 1644; -sołtys Maciej, kmiecie 417
Nosków k. Jarocina 579, 1372; -Jakub brat Krzywosąda 1246, 1372, 1382; -Krzywosąd 1372, zob. też Wława i Zalasewo; -kościół Św. Trójcy, NMP, Św. Michała i Wszystkich Św. 1372
Noteć, rzeka 199, 913, 921, 947-949, 1241, 1242
Nouimagium zob. Nijmwegen
Novocolo de, Dominik bp Nitry 259
Novum Forum zob. Środa Śląska
Nowa Marchia 700, 895, 896, 924, 947-949, 1153, 1255, 1311, 1331, 1428, 1451, 1453, zob. też Brandenburgia; -wójtowie: Jodok Strupperger 921, Mikołaj von Nieckeritz 1247, 1248
Nowa Wieś k. Obornik 845, 1321
Nowa Wieś k. Poznania: -ogrody Macieja Rataja i Wojciecha Zawal 865
Nowa Wieś k. Rychwału 837
Nowa Wieś k. Sompolna 1213; -Piotr Konopka z Zakrzewka 1213
Nowa Wieś k. Strzelna i Kleczewa zob. Nowy Wójcin
Nowa Wieś k. Szamotuł 977
Nowa Wieś k. Śmigla 760
Nowa Wieś (Niechanowska) k. Powidza 1207
Nowa Wieś (Podgórna) k. Pyzdr 1579
Nowe Miasto (które?): -Stanisław alt. altarii Św.Św. Agnieszki, Barbary i Zofii w katedrze pozn. 588p
Nowe Miasto nad Wartą 197, 467; -Jan 405, 467; -Janusz 1743, zob. też Biechowo; -Mikołaj syn Mikołaja z Biechowa i Dębna, brat Janusza i Wincentego, scholastyk pozn. 197, zob. też Biechowo; -Wincenty brat Mikołaja 177, zob. też Biechowo; -wójt Mikołaj 129, zob. Kalisz, mieszczanie
Nowe Miasto Korczyn zob. Korczyn Nowy
Nowe Ogrody zob. Ogrody
Nowiec k. Dolska 694, 1146; -Piotr kan. kal. 1995, kan. pozn. 889, 943, 977, 978, 1036, 1074, 1094, 1146p, 1221, 1268, 1371, 1372, 1391, 1968; -Wojciech z żoną Białą Damą 694
Nowodworski Dobrogost zob. Nowy Dwór
Nowogród Wielki, m. na Rusi 1166p
Nowogródek, m. na Litwie 1144; -książę Zygmunt Korybutowic 817
Nowogródek k. Lipna w z. dobrz.: -Jan wda łęcz. 525p; -Mikołaj wojewodzic, dziekan włoc. 525
Nowy Dwór k. Trzemeszna 1395
Nowy Dwór, m. na Mazowszu: -Dobrogost (stryj Jana Głowacza z Graboszewa) bp pozn. 286, 287, 300, 302, 312, 317, 326, 332, 333, 335, 344, 1069, 1766, kolektor Kamery Apostolskiej 326, abp gnieźn. 340, 347, 350, 361, 365, 366, 372, 375, 384, 385, 410, 417-420, 424, 426, 438, 439, 442, 1870, 1873; -Wincenty (zapewne z tego N.D.) 942, 1007, 1105, zob. też Pietrzyków, Tuleja
Nowy Korczyn zob. Korczyn Nowy
Nowy Ostrów (poźniej Ryczywół), m. k. Rogoźna 1103
Nowy Trląg zob. Trląg
Nowy Wójcin, zapewne Nowa Wieś k. Wójcina, Strzelna i Kleczewa 885
Nugo de, Mikołaj 1718
Nulteris de, Jordan syn Jana not. publ., not. Kurii Rzymskiej 1435
Nyrarz, struga 853
Nysa m. na Śląsku: - mieszczanie 2014
Obermut Stanisław zob. Chrostowo
Obiechów k. Jędrzejowa: -Iwan (ojciec Rafała) star. kuj. 602, star. ruski 1902, zob. też Sobota; -Maciej pleban w Kcyni 438, 487, 488, kan. pozn. 488; -Rafał (syn Iwana) podstoli pozn. 1098, zob. też Golina i Gołuchów
Objezierze k. Obornik 872; -Mikołaj kan. pozn. 1620, 1621; -pleban Bartłomiej z Tymieńca 899, 1405
Obłaczkowo k. Wrześni: -Andryczka wicepkom. w Kaliszu 1440, wicepkom. w Gnieźnie 1644, zob. też Nadarzyce
Obora, łąka w Koninku k. Wągrowca 510
OBORNIKI, m. nad Wartą 218, 482, 520, 599, 612, 698, 730, 767, 778, 845, 878, 970, 971, 1128, 1227, 1229, 1261, 1269, 1321, 1410, 1638, 1807, 1851; I. -tenutariusz: Mikołaj Tumigrała z Siekowa 970, 971; II. -jatki 1261, 1269, 1316, 1638; -ratusz 767, 1227, 1229, 1321; -młyn większy na przedmieściu 767; -młyn na Wełnie 599; -droga ku Warcie, zw. binduga 1229; IIIa. -wójtostwo 1227, 1261, 1269, 1410, 1638; -wójt: -Anna żona Wierzbięty 1227, 1261, 1269, 1410p, zob. też Chowanówko i Tuczępy; -Janusz brat Macieja 739, 971, zob. też Chowanówko; -Maciej brat Janusza 971, zob. też Chowanówko; -Wierzbięta mąż Anny 1227, 1261, 1269, 1316, 1410, zob. też Tuczępy; -władze miasta 1289 (pieczęć 68); -burmistrz i rajcy 767, 1229, 1261, 1269, 1321, rajcy 1786, 1794, 1807; -protonotariusz miejski Marcin 767; -cech słodowników 1638; IIIb. -mieszczanie 612; -Andrzej piekarz 767; -Dobiesław młynarz 599; -Drahimski 1638, zob. Poznań, mieszczanie; -Halin piekarz 767; -Hannos, potem w Toruniu 1786, 1794; -Henryk Lindenar rajca 767; -Hynek zob. Jerzy; -Jakusz 1229; -Jan Brona 1229, rajca 1321; -Jan (Janusz) Skrzetuski rajca 1227, 1229, 1261, burmistrz 1269, 1321; -Jan Zewrzyd rajca 1269; -Janusz szewc 767, 1638; -Jerzy rzeźnik 1229; -Jerzy syn Hynka rajca 1227, 1229, 1261; -Klimek rajca 767; -Marcin Sweczar starszy rajca 767, 1227, 1229; -Marcin Sweczar młodszy 767; -Michał, wdowa po nim Małgorzata 1638; -Michał Budny 1229, rajca 1261; -Michał Narożny 767; -Michał Zając rajca 1227, 1229, 1269, 1321; -Michałek burmistrz 767; -Mikołaj Gracz burmistrz 1227, 1229, 1261, rajca 1269; -Mikołaj kleryk, bratanek Jana plebana w Żoniu 535; -Mikołaj krawiec 1229; -Mikołaj Poczelvsky rajca 767; -Mikołaj Sarniewski (Czerniewski) rajca 1227, 1229, 1261, 1321; -Niklos 1807; -Paszek Półtorajaśka 767; -Piotr Liczko 1321; -Stanisław Kucz rajca 767; -Stanisław Rinc rajca 1227, 1229, 1261; -Stanisław Serwatka młynarz większego młyna 767; -Strichholz 767; -Świętosław Kędzierzawy rajca 1321; -Świętosław Zwanowski 767; -Tomasz rzeźnik, rajca 1269; -Wojciech Waldach rajca 1269, 1321; -Wojtek zob. Poznań, mieszczanie; IV. -kościół parafialny NMP 767, 1638, witrycy 767; -pleban Piotr 1212; -altaryści 1227; -altaria Św.Św. Andrzeja i Stanisława 1229; -altaria Św.Św. Jana Chrzciciela, Agnieszki, Małgorzaty, Doroty i Barbary 1638; -szpital i kaplica Św. Ducha pod miastem 1321, 1410; -prep.: Andrzej 1214p, 1410, Michał Papuga 1214, Paweł 878, 1214p; -kościół i szpital Św. Trójcy pod miastem 1261, 1269, 1988
Oborzyska Stare k. Kościana: -Chwalimir zob. Kawczyn (nie Kiączyn jak błędnie w komentarzu)
Obórka k. Gniezna 519
OBRA k. Wolsztyna: -sołtys Stefan Truchviam 1911; -kościół parafialny Św. Elżbiety, pleban Henryk 1911 (zob. mnisi)
-opactwo cystersów 404, 1426, 1710, 1711, 1715, 1911
- -opaci 39: -Adolf 404; -Gotfryd 404p; -Herman 919, 1049, 1414, 1426, 1445, 1911, 1959; -Jan 110-112; -S. 24; -Teodoryk 1414; -Wilhelm 46, 77
- -mnisi: -Arnold syn Arnolda Buzen z Kolonii 111; -Henryk pleban Św. Elżbiety w Obrze 1911; -Henryk syn Henryka de Lomere z Kolonii 39, 77; -Henryk syn Henryka de Nederig z Kolonii 46; -Ludwik z Kolonii 112; -Teodoryk wójt 1911; -Ulryk przeor 1911; -Wilhelm syn Henryka de Lomere z Kolonii 24
Obra, rzeka 86, 1541, 1621
Obrowo k. Kamienia Krajeńskiego: -Hynek sołtys w Cerkwicy Małej 138
Obrzyca, folwark k. Poznania 1171
Obrzycko k. Przemętu 9, 228
Obrzycko, m. nad Wartą: -Wincenty 1289 (pieczęć 53)
Ochędzyn k. Wieruszowa w z. wiel. 170
Ochodza k. Opola na Śląsku: -Stanisław zob. Opole
Ociąż k. Ostrowa Wlkp.: -Dziersław 727, 1493, zob. też Kwiatków; -Grzegorz syn Dziersława, kan. kolegiaty NMP w Kaliszu 1493; -Mikołaj łowczy koniński 1577; -pleban Bartłomiej 1714
Ocieski Jan kncl. koronny (1562 r.) 584
Ocieszyn k. Obornik: -sołectwo 744, sołtys Iwan z Soboty 744
Ociosaniec Wojciech, ojciec Jana i Floriana 44
Ociosna k. Środy 1013
Oczkowice k. Miejskiej Górki 952
Oćwieka k. Żnina: -młynarz Jan Cietrzew 850
Oderwolf, rodzina rycerska: -Bernard zob. Mierucin, -Janusz zob. Lubonia, -Szymon zob. Kociugi
Odolan cześnik Mieszka Starego 1
Odolanów, m. nad Baryczą 237, 1834; -dziedzic (książę!) Bartosz Wezenborg 237, zob. też Koźminek; -tenutariusz Przedpełk Mościc z Koźmina 1374; -wójt Mikołaj Nowak 237; -zamek 1374
Odpługa osoba niezident. 1592
Odrowąż dr praw (może ident. z Janem Odrowążem ze Sprowy?) 1365
Oganka Jan zob. Ułanowo
Ogorzała Jan komes 21, 68
Ogorzelczyn k. Tuliszkowa: -Santor pleban w Goszczanowie 505
Ogrody k. Wschowy: -Jan Schandorf (Schellendorf?) 1647
Ogrody zob. Poznań, przedmieścia
Okunek, jez. k. wsi Skrzatusz k. Wałcza 1456
Olbass Janusz 575
Olbracht stryj Jarosława z Ruchocina, zob. Biela
Olbracht syn Janka, brat Sędziwoja z Jarocina, Filipa, Michała i Mikołaja 36
Olekszyn k. Kłecka 418, 1870, 1873
Oleśnica, m. na Śląsku 1745-1748; -książęta: Konrad II 1743-1748, jego synowie Konrad IV bp wrocł. 1022, Konrad V Kącki 1287, Konrad VII Biały 1343
Oleśnica k. Chodzieży: -Hamlet (Grzymała) podkonie pozn. 175, klan kostrzyński 1756, też zob. Ćmachowo
Oleśnica w woj. sandom.: -Dobiesław ojciec Pawła z Sienna 1593p; -Jan Głowacz marszałek Królestwa 1315, klan sandom. 1498; -Zawisza 407; -Zbigniew scholastyk i kan. sandom. 810, 824, protonotariusz królewski 824, prep. od Św. Floriana pod Krakowem 858, 890, 918, 919, 939, bp krak. 1009, 1090, 1285, 1351, 1353, 1498, 1965
Oleśnica, rzeka, prawy dopływ Prosny 964
Oliwa k. Gdańska na Pomorzu: -opactwo cystersów 117
Olsza k. Mogilna: -młynarz Stanisław Niechorzałek z żoną Katarzyną 941
Olszyce k. Środy 1252: -Michał 1303; -Wojciech Kot brat Mikołaja i Niewstąpa ze Świekotek 1382
Ołaczewo k. Miłosławia: -sołectwo 167
Oława, m. na Śląsku: -Mikołaj mansjonarz katedry wrocł. 253
OŁOBOK w pow. kal. 476, 689, 923, 1027; -cło 1096, 1129, 1132; -dwór szlachetnej Elżbiety i jej syna Michała 88
-opactwo cysterek 12, 22, 33, 71, 79, 88, 108, 170, 360, 423, 476, 604, 615, 689, 690, 692, 1027, 1091; -opatki: -Beata 923; -Benedykta 604, 615, 689, 690; -Dorota ze Sławina 476; -Małgorzata 604; -mniszki: -Anna 262, 423; -Małgorzata z Wielunia 1293; -kościół klasztorny 1293
Ołobok, rzeka 923
Opala (zapewne z rodziny von Oppeln) Hanczel pokojowiec królewski 1101
Opalenica, m.: -Andrzej not. publ. 1550
Opathowiecz, może chodzi o Opatówek 902
Opatowice k. Kępna 224
Opatowiec w woj. sandom.: -pleban Mikołaj Rimar 254
Opatów k. Kępna 224
Opatów, m. w woj. sandom. 844, 1155, 1686, 1695; -dwór biskupów lubuskich 1686; -star. Kasper Rosenham 1686
OPATÓWEK, m. w pow. kal. 129, 1496, 1603; -miejsce wystawienia dokumentów abpa 104, 152, 202, 203, 213, 579, 631, 854, 1133, 1254, 1335, 1474, 1480, 1495, 1496, 1563, 1726, 1728, 1729, 1860, 1867, 1880, 1882, 1989, 1992, 1993, 1996, 2012; I. -klucz dóbr abpich (districtus) 365, 876; -tenutariusz: Dziersław z Graboszewa 1480, Jan z Lubiatowa 1603; -włodarz abpa gnieźn. Wawrzyniec 140; II. -zamek 1563; III. -wójt Stefan z Jutrosina, mieszczanie Bartosz, Chwalik 1496; -pisarz Tomasz 1969; IV. -pleban Mikołaj 1496, 1989, 1996
Opawa, m. na Morawach: -książę Mikołaj 65; -Mikołaj z O. zob. Poznań, mieszczanie
Opieczyce k. Gniezna: -Tomasz syn Mikołaja not. publ. 697a, wik. katedry pozn. 878, adwokat w konsystorzu pozn. 899, 1084
Opoczno m. w woj. sandom.: - star. Piotr Rpiszka z Bedlna 1781
OPOLE, m. na Śląsku: I. -książęta: Jan zob. Kropidło, Władysław (XIII w.) 25, Władysław (XIV w.) 259, 276, 360; IIIc. -Andrzej zob. Poznań, klasztor dominikanów; -Konrad (z piszącej się z Opola rodziny mieszczan krak.) adiak. śremski 563, 589, 640; -Mikołaj zob. Poznań, klasztor dominikanów; -Mikołaj z Gliwic kan. wrocł. 1817; -Stanisław syn Pawła (właściwie z Ochodzy k. Opola) not. publ. 1404; IV. kolegiata Św. Krzyża: kan. Mikołaj Schonkromer 1830
Oporowo (k. Ponieca) lub Oporów (miasto): -pleban Jan 579
Oporowo k. Ponieca 1698; -Andrzej Wyskota brat Bawora, Hanczla i Liska 908; -Bawor Wyskota brat Andrzeja, Hanczla i Liska 802, 908, jego żona Małgorzata 802, 908, zob. też Krzemieniewo; -Dorota żona Bartosza Ponieckiego 1698; -Hanczel Wyskota brat Andrzeja, Bawora i Liska 908; -Lisek Wyskota brat Andrzeja, Bawora i Hanczla 908
OPORÓW, m. w z. łęcz.: I. -Bogusław kan. gnieźn. 203, 234, 265, 291, 297, 303, 340, scholastyk łęcz. 265, 291, 297, 340; -Mikołaj łowczy łęcz. 472; -Władysław 1130, kan. gnieźn. 914, 940, 965, 1067, 1237, 1944, 1995, scholastyk włoc. 914, 975, 1088, oficjał gnieźn. 914, oficjał i wik. gen. gnieźn. 975, administrator diecezji gnieźn. 1944, prep. od Św. Floriana pod Krakowem 1207, 1208, 1235, 1237, 1241-1243, pkncl. Królestwa 1180-1183, 1185, 1195, 1197, 1199, 1200, 1207, 1208, 1226, 1235, 1237, 1241-1243, 1285, 1326, 1328, 1334, 1342, 1351, dziekan krak. 1285, 1328, 1334, 1351, 1353, prep. łęcz. 1285, prep. średzki 1326, bp-elekt włoc. 1353 (potem abp gnieźn.); IIIc. -Mikołaj alt. w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu 1980
Oporzyn k. Margonina 549
Oppeln, rodzina rycerska z Łużyc (por. Opala): -Henryk zob. Koszanowo; -Jan zob. Robaczyn; -Ramsz star. wschowski 1738; -Ramsz zob. Koszanowo
Oraczew w z. sier. 2012
Oraczewice k. Krotoszyna 763, łąka Wołówka 763
Oraniec, ostrów w Sękowie 1571
Orany zob. Wroryawy
Orchowo k. Trzemeszna 1997; -Hektor syn Jana 785, 857, 1135; -Jan Kosisko ojciec Hektora, chor. dobrz. 580, 634, 785, 857, 897, 920; -Jan mąż Ofki Sokołowskiej z Ponieca 1544p, 1632p; -Mikołaj 1753
Orchowska Wólka k. Powidza 1997
Orchówek k. Powidza 1997
Oristano, m. na Sardynii: -abp Piotr 37
Orkowo k. Śremu 1429; -Teodoryk kan. pozn. 75
Orla zob. Koźmin
Orle Wielkie k. Wronek 179, 821
Orli Ostrów, ostrów k. Obornik 970
Orpiszewo k. Raszkowa 1708, sołtys Gosław 1708
Orszula Jan zob. Śrem, wójtostwo
Orzek k. Przemyśla: -Franciszek dziekan przemyski i alt. katedry gnieźn. 834, kan. od Św. Jerzego w Gnieźnie 1436
Orzeł k. Kamienia Krajeńskiego, na Pomorzu: -sołtys Piotr Zdzistryj 149
Orzeszkowo k. Środy: -Dziersław 718, burgrabia w Poznaniu 933, 960, 966, 1087, 1289 (pieczęć 39), 1305, 1329, 1381; -Jan wicewda w Pyzdrach 1012
Osia Góra k. Żnina 676
Osiecko k. Skwierzyny 86
Osiecz Wielki k. Brześcia na Kujawach: -Jan 1213
OSIECZNA, m. w pow. kościańskim 903, 1118; I. -Andrzej 725, zob. też Gryżyna; -Borek 1511; -Maciej Borek zw. Strączek 1176, 1177, 1289 (pieczęć 23), star. wschowski 1425, 1438, klan nakielski 1675, 1698; IIIa. -pieczęć miejska por. Ujście; IIIb. -Knapik 1118; -Oleszno 1118; -Paweł Długi (Lang, Długi Paszek) 905, 1135, 1211, burmistrz 903, jego żona Katarzyna 1135, zob. Kościan, mieszczanie; -Wincenty syn Grzegorza 1118; IIIc. -Jan syn Mikołaja alt. w Osiecznej 1909, 1912; -Stefan syn Jakuba kleryk 528; IV. -kościół Św. Trójcy 1909, 1912, pleban 1912, pleban i alt. Jan 1698; -altaria 1211; -altaria Św. Trójcy, NMP i Św. Doroty, alt. Jan, pleban 1698; -(taż?) altaria Św. Trójcy, Św.Św. Barbary i Doroty, alt. Jan syn Mikołaja z Osiecznej 1909, 1912; -altaria Wniebowzięcia NMP, Św. Św. Piotra, Pawła, Andrzeja, Barbary, Katarzyny, Małgorzaty, Doroty, Agnieszki, Jadwigi 903
Osieczno Stare (Hochzeit) k. Człopy: -zamek, klucznik Mikołaj Baworowski 949
Osiek, ostrów k. Miłosławia 332
Osiek k. Kalisza: -Jan 923
Osiek k. Połańca w woj. sandom. 845
Osiek k. Wyrzyska na Krajnie 183, 258
Osiek Wielki k. Żmigrodu na Śląsku: -Dzierżek 1748
Osikowo k. Strzelna na Kujawach 442
Osiny k. Gąsawy 361
Osiny k. Kępna w z. wiel. 40
Oskobłok zob. Osobłoga
Osłonin k. Przemętu 228, 1712; -Jakub Wojszewicz, Jędrzych i Oćmik 681, zob. Przemęt, mieszczanie i wójtowie
Osobłoga, Oskobłok (dziś Flinta), rzeka, prawy dopływ Wełny 612, 970, 1853
Osowa Sień k. Wschowy 81, 521, 1425, 1680; -Marcin Chwalęta 1425, 1680, jego żona Agnieszka 1425
Osowiec k. Powidza 1997
Osowo k. Wrześni 227
Ossolin k. Sandomierza: -Jan (Jasiek) klan wiślicki 307, 308, 312; -Mikołaj klan wojnicki 1669, 1681, zob. też Balice
Osten, von der, brandenburska rodzina rycerska, zob. Drezdenko
OSTRORÓG, m. k. Szamotuł 856, 895, 1453; I. -Dobrogost syn Sędziwoja 1289 (pieczęć 36), 1314, 1451, klan kamieński 1698; -Dzierżek Grochoła klan santocki 283, 287, por. Raczkowo; -Jan syn Sędziwoja 1058, 1082, 1085; -Niemierza 984, zob. też Lubosz; -Sędziwój ojciec Dobrogosta, Jana i Stanisława, chor. pozn. 437, 551, wda pozn. 585, 586, 601, 608, 610, 614, 780, 890, 964, 1006, 1009, 1033, 1038, 1048, 1050, 1090, 1098, 1100, 1112, 1123, 1153, 1171, 1176, 1206-1208, 1235, 1241-1243, 1245, 1246, 1288, 1289 (pieczęć 2), 1328, 1363, 1366, 1377, 1381, 1453, 1498, wda pozn. i star. gen. Wlkp. 677, 678, 680, 691, 694, 700, 711-714, 724, 725, 732, 735, 739, 740, 747, 847, 851, 856, 859, 887, 888, 895, 896, 902, 908, 909, 911-913, 920, 921, 924, 925, 927, 933-938, 947-950, 952, 960, 961, 967, 970-972, 974, 977, 982, 983, 993, 998, 1003, 1018, 1019, 1026, 1027, 1032, 1042, 1043, 1052, 1055, 1058, 1061, 1081, 1082, 1085, 1087, 1102-1104, 1109, 1225, 1294, 1298, 1299, 1301, 1305, 1307, 1314, 1320, 1322, 1323, 1329, 1331, 1341, 1343, 1348, 1356, 1358-1360, 1405, 1416, 1457, 1605, 1956, 1960, 1965, star. kościański 1112, star. brzeski kuj. 1153, 1245; -Stanisław syn Sędziwoja 974, 1453, podstoli kal. 1298, 1350, 1451, 1698, podstoli kal. i star. gen. Wlkp. 1475, 1482, 1501, 1512, 1518; -Wincenty Grochoła kan. pozn. 280, scholastyk pozn. 314, prep. pozn. 317, 332, 371, 488, 1853, por. też Raczkowo; IIIb. -Niklos Hekhard 949; IV. -kościół parafialny: -pleban Stanisław 949; -altaria Trzech Króli 856
Ostrowąż (Ostrowąs) k. Ślesina: -pleban Prędota 1866
Ostrowce k. Żnina: -pleban 425, pleban: Piotr 267, Wojciech 707
Ostrowickie, jez. k. Trzemeszna 220
Ostrowite Kapitulne k. Kleczewa: -kościół 92, pleban 827; -sołtys Mikołaj syn Serwina 92
Ostrowite Prymasowskie k. Trzemeszna 220; -pleban 566; -sołtys Paweł Witoszka 220
Ostrowite Trzemeszeńskie k. Trzemeszna 1092, 1395; -Sługotka ojciec Stachny żony Piotra karczmarza z Gościeszyna 1092
Ostrowni, jez., zapewne jez. Ostrowite k. Łobżenicy na Krajnie 83
Ostrowo Kościelne k. Słupcy 1035; -kościół 1035
Ostrowy (które?) 10
Ostrów (który?): -Jan Pali 1642
Ostrów (który?), w Kaliskiem: -Przechna teściowa Marcina z Cielczy 1491
Ostrów k. Grabowa w pow. kal. 887, 931; -Jakusz, Piotr i Połubion z matką Sędką 887, 931
Ostrów nad Gopłem na Kujawach: -Jan dziekan włoc. 134, 191; -Stanisław sęd. kuj. 198a; -Wincenty miecznik kuj. 294
Ostrów (Lednicki): -klan: Mikołaj z Jerzykowa 275, Wawrzyniec z Łagiewnik i Ułanowa 314, 418
Ostrów (dziś Ostrówek) k. Stawiszyna 47; -sołtys Borzek z Rakowa 313
Ostrów Psienie k. Pleszewa 2010
Ostrów Szlachecki k. Wrześni: -Piotr 850
Ostrów (dziś Ostrowiec Świętokrzyski), m. w woj. sandom.: -Krystyn klan sandom. 372, 389, 445, 523, wda sandom. 642-644, 656, klan krak. 1009, 1090, 1965
Ostrów Tumski zob. Ostrówek i Poznań, katedra
Ostrów Wlkp., m. w pow. kal. 1354, 1577; -Jerzy kan. kolegiaty NMP w Kaliszu 1349, 1354; -kościół Św.Św. Andrzeja i Doroty 1349, 1354, Nawiedzenia NMP, Św. Św. Stanisława i Doroty 1577
Ostrówek (Ostrów), m. k. Poznania, na prawym brzegu Warty, w pobliżu katedry; -wzgórze katedralne (Summum) zob. Poznań, katedra; -miasto 1240, 1391, wójt Jan 679, 1391, rzeźnicy i jatki 1391
OSTRZESZÓW, m. w z. wiel. 526, 1287; IIIc. -Jan Ostrzeszowski, Jandro z O. zob. Kalisz, mieszczanie; IV. -kościół NMP 160; V. -sąd królewski 1287; VI. -cło 160
Ostrzyhom, m. na Węgrzech: -abp Dymitr 259
Otharski (może Ocharski?) Jan 1410
Otmuchów, m. na Śląsku: -kapituła: kan. Jerzy Fulschussel 507, 518
Otorowo k. Szamotuł 1219; -wik. Maciej 856
Owcze Głowy k. Rogoźna 1212; -sołtys Jakub Runo mieszczanin w Rogoźnie 1212
Owieczka zob. Konarzewo
OWIŃSKA k. Poznania 392, 461, 1179, 1704; -młyny 461; -kościół parafialny, pleban 1179, pleban Bogusław 392, 461;
-opactwo cysterek 116a, 362, 461, 1179, 1723; -opatka 230, Anna 392; -Eufrozyna 461; -Fenenna 1723; -Krystyna 1179; -mniszki: -Beniamina kantorka 1723; -Dorota podprzeorysza 461; -Dzierżka przeorysza 392, 461; -Formoza podprzeorysza 392; -Mirosława podprzeorysza 1723; -Osanna piwnicza 1723; -Saula przeorysza 1723; -Sulisława kustoszka 1723; -Tyberia piwniczna 392, 461; -przeorzy: Mikołaj brat Pawła 392, Paweł 461; -włodarze klasztorni: Klimaszek 392, Mikołaj 461
Owsiska, bagno k. Mogilna 1015
Ozimina k. Sambora na Rusi 1062
Ozjasz skarbnik lędzki 56
Pabianice, m. w z. łęcz. 1117; -Mikołaj syn Jana not. publ. 1286
Pacanowice (Pacynowice) k. Pleszewa (por. Peczinovice): -Piotr kleryk 1543; -Piotr 1543, 1564
Pacierz zob. Środa
Pacow (Pąchów k. Konina?) 428
Pacynowice zob. Pacanowice
Paczolth, las k. Złotowa 1531
Padniewko k. Mogilna 301; -młyn 1015; -Andrzej Bielawski 301; -Mikołaj (i z Bielaw) 1015; -Tomasz 201
Padniewo k. Mogilna 195, 201, 301, 441, 562, 1015
Paduch Mikołaj alt. i wik. katedry pozn. 1396
Pakawie k. Wronek: -Pakawski zob. Poznań, mieszczanie
Pakoskie Jez. zob. Trląg
Pakosław łowczy pozn. 9
PAKOŚĆ, m. nad Notecią na Kujawach 764, 1141; I. -Bartosz bratanek Wojciecha Kościelca 139; -Hektor brat Świętopełka i Wojciecha 184, zob. też Łąsko i Sępólno; -Marcin (Materna) pcz. inowr. 1138, zob. też Krotoszyn; -Świętopełk brat Hektora i Wojciecha 139; -Tomasz (Tomek) 764, 884, klan bydgoski 1033, 1038, 1042, 1050, klan pozn. 1098, 1100, 1103, klan pozn. i star. gen. Wlkp. 1123, 1135, 1138, 1141, 1146, 1148, 1151, 1161, 1171, 1175, 1980, 1986, zob. też Krotoszyn; -Wojciech Kościelec brat Hektora i Świętopełka, ojciec Wojciecha, stryj Bartosza, wda brzeski kuj. 139, 148, 153; -Wojciech syn Wojciecha Kościelca 139; -Wojciech klan śremski 1289 (pieczęć 6), zob. też Koźminek i Krotoszyn; -Wojciech zob. Andrzej; IIIc. -Andrzej Kukla syn Wojciecha not. publ. 707, 736, 808, 891, 893, adwokat w konsystorzu gnieźn. 808, 1078, 1401
Pakszyn k. Gniezna: -Janusz 787; -Kiełcz kan. łęcz. 471; -Mirosław wicewda w Gnieźnie 1644
Palecz: -bracia Grzegorz i Stefan adiak. kal. 904
Palena: -Jan audytor papieski 1143, 1184
Palędzie (P. Wielkie) k. Poznania: -Marcin syn Mikołaja i Przybysławy 464; -Stanisław Słap 770, 791, 804, 821, 1123, wicewda w Poznaniu 926, 1106, por. Dąbrówka i Sędzinko
Palędzie Kościelne k. Mogilna 562; -Jan 897, zob. też Jabłowo
Palow (Palovo) na Łużycach: -Konrad 81
Palowice k. Raciborza na Opolszczyźnie: -Wierzbięta (w komentarzu błędnie: z Paniewic) star. gen. Wlkp. 160, 174, 175, 179, 180, 182, 193, 1737, star. i klan pozn. 198a, 199, 210, 214, 221, 817, 1651, 1738, 1739
Pałczyn k. Miłosławia 1281; -Wojciech z żoną Anną 1258
Pałuka Jakub zob. Stare
Pałuka Wojciech bp pozn. 164, 167
Pałuki, region (districtus) 285, 737
Pampowski zob. Pępowo
Panctis, de: -Gerard Werdeman not. publ., kleryk diecezji kolońskiej 1184
Panienka k. Jarocina 957
Paniewice zob. Palowice (Wierzbięta) i Pannewitz (Maciej)
Panigródz k. Kcyni: -sołtysi Marcin i Świętosław synowie Bodzęty z Lęgniszewa 538
Pannewitz, rodzina rycerska z Łużyc, osiadła na Śląsku: -Dytmar 81; -Maciej (w komentarzu błędnie: z Paniewic) kan. wrocł. 253; -Maciej 81, 1718; -Piotr 1718; -Wolfram 81, burgrabia w Szprotawie 1721
Pape Henryk prep. i oficjał w Kaliszu Pomorskim 344, 1715
Paradyż k. Międzyrzecza 229; -opactwo cystersów 229, 590, 619, 947-949, 1098; -opat 1452, Andrzej 229, 947-949; -Andrzej Wandholz 947; -Henryk 590, 619; -Jakub 1098; -mnich Andrzej 590
Parkowo k. Obornik 971, 1557
Parlin k. Mogilna 519; -Jan 1654; -pleban 534
Parma, m. we Włoszech: -wik. Antoni de Bermiciis 1388
Parsko k. Śmigla 59
Paruchowo k. Żerkowa: -przewóz 1579
Paryż k. Żnina: -Dobiegniew 1384
Paryż, m. we Francji: -kan. Marcjalis 1111; -mieszczanin Wilhelm, zob. Kolonia, mieszczanie
Parzęczewo k. Wielichowa 1192; -Andrzej wik. katedry gnieźn. 1656; -Mikołaj 1192, 1204; -Tomasz 1204; -Wincenty Jaskółka 1259
Parzno k. Piotrkowa w z. sier.: -pleban Marcin z Tarnowa 1480, 1496
Parzydlnica, las k. Jarocina 1372
Parzynów k. Ostrzeszowa w z. wiel.: -Świętosław syn Jaśka pleban w Dobrcu 1133
Pasikoń zob. Włościejewki
Paśnik Maciej komes 68
Paweł bp pozn. 4, 1398, 1701, 1702
Paweł kan. gnieźn. lub płocki 104
Paweł kan. łęcz. i pleban w Stawiu 1763
Paweł kan. pozn. 91, 113 (tu dwóch tego imienia)
Paweł kapelan biskupa wrocł. 57
Paweł pisarz kapituły gnieźn. i oficjała gnieźn. 74
Paweł (pisarz dokumentu wystawionego w Kaliszu) 1714
Paweł pleb. w Stawiszynie i alt. w kościele Św. Mikołaja w Kaliszu 1816
Paweł wik. katedry pozn. 245
Paweł Włodkowic zob. Włodkowic
Paweł zwany Apostoł zob. Lubanie
Pawia, m. we Włoszech: -sobór 978
Pawłowice (które?): -Jan Gruszka 1642, wik. katedry pozn. 789, 1179, 1355, 1509, 1530, alt. katedry pozn. 1355
Pawłowice k. Rydzyny: -pleban Wawrzyniec 1118, 1158, 1159; -sołtys Paweł, ławnicy 1118
Pawłowice k. Żerkowa 317
Pawłowo (które?): -Stefan wik. katedry gnieźn. 471, 474, 475, 480, 481, 519, 1835, 1836, 1866, 1868
Pawłowo k. Gniezna: -kapłan (pleban?) Jan 954, pewnie ident. z nim Jan syn Bogusza kapelan Mikołaja Kickiego 966; -pleban Wojciech 1887
Pawłowo Skockie k. Skoków 1147
Pawłowo Żońskie k. Wągrowca 10; -Paweł 10
Pawłowski Stanisław bp płocki 1098, 1208, 1285
Pawłów k. Kalisza: -Dobek wicesęd. w Pyzdrach 1012 i w Kaliszu 1157; -Jan syn Dobiesława, pisarz konsystorza gnieźn. 1622, pisarz konsystorza pozn. 1699; -Pietrasz 1789
Pąchów k. Konina por. Pacow
Pągowski Maciej zob. Kalisz, mieszczanie
Pątnów k. Konina: -Domarat 825; -Dzierżykraj 83
Pécs (Pięciokościoły), m. na Węgrzech: -bp Walentyn Alsáni 259
Peczinovice, Pecznyevice, Peczniovice zob. Pieczew
Peiser, Peyser (z Pyzdr) Mikołaj kan. pozn. 889
Pella zob. Niewiesz
Pełka (może Pella, por. Niewiesz) Stanisław kan. łęcz. 256, por. Stanisław
Pełka prep. pozn. i wik. gen. pozn. zob. Grabowa
Penansznagora zob. Pieniężna Góra
Peregryn klan karzecki 1761
Peregryn ojciec Filipa, Jana i Janusza 40
Peregryn scholastyk pozn. 823
Perzanowo na Mazowszu: -Piotr not. publ. 269
Perzyce k. Zdun: -Mścibor sęd. krak. 5
Petershagen (Petirschagen): -Mikołaj sołtys w Godziszewie 116
Petronus bp Larino 37
Peyser zob. Peiser
Pęchowo na Kujawach 1855
Pęcław k. Poznania, por. Poczlaw
Pęczniew k. Uniejowa w z. sier.: -Jan Radlica 1082, zob. też Rajsko, por. Radlica
Pękosławice k. Opatowa w woj. sandom. 1285
Pępice (dziś Działyń) k. Gniezna: -Peregryn syn Klemensa adwokat w konsystorzu gnieźn. 439, 440, 462, 524, 527, 729, 741, 880, 975, 980, 1010, 1066, 1137, 1170, 1347, 1378, 1401, 1450 (tu nazwany synem Piotra!), 1549, 1622, 1642, 1697, 1866, 1873, 1904
Pępowo k. Krobi: -Andrzej (pisany z P. zapewne jako pleban) wik. katedry pozn. 1317, 1530; -plebani Andrzej (por. Poznań, mieszczanie) i Mikołaj 502
Pętkowo k. Środy 978
Piaseczne, zarośla k. Gostynia 1576
Piaseczno k. Sępólna Krajeńskiego 1086; -jez. 1086; -sołtys Mikołaj Kędziorka 1086
Piaski zob. Poznań, przedmieścia
Piaski, zapewne k. Szadka w z. sier. 738; -Jan brat Świętosława 1088; -Mikołaj 966; -Sędziwój dziekan kruszwicki 708, 738, 750, 768, 852; -Świętosław brat Jana 1088
Piaskowice (Pieskowice) w z. łęcz. 836; -Jan 836; -Piotr syn Bolesty, kleryk 409, 472, scholastyk łęcz. 410, alt. altarii Św. Marcina w katedrze gnieźn. 443, 465, prep. łęcz. 737, 835, 836
Piaskowo k. Ostroroga: -Mikołaj 1426, 1430, 1484; -Zachariasz 952, 982, 1348, 1381, burgrabia w Kościanie 934, wicewda w Poznaniu 1515
Piąszyce, folwark w Dusinie 1084, 1170
Piątek Mały k. Stawiszyna: -Chebda 1685
Piątek, zapewne m. w z. łęcz.: -Jakub syn Stanisława not. publ. 579; -Mikołaj bakałarz 1017, not. 1409
Piątkowo k. Miłosławia 332; -Mścigniew klan zbąszyński 315, 328, 332; -Mścich 1386
Piątkowo k. Poznania 29, 209
Piątkowski Marcin 1475
Piecewo k. Złotowa 1531
Piechanin, wieś, na gruntach której powstało m. Czempiń 977
Pieczew (Pieczynowice) w z. łęcz., por. Peczinovice: -Piotr kan. gnieźn. 295-297, 303, kan. łęcz. 1764, kan. i pleban kolegiaty NMP w Kaliszu 1765
Pieczykabat zob. Poznań, mieszczanie
Pieczyn k. Złotowa 1531, jez. 1531
Pieczyska k. Człopy 701
Pieczyska, niezident. obiekt k. Pieczyna 1531
Piekarka Stanisław szlachcic 1503
Pieniążek Mikołaj adiak. łęcz. 291, 295-298, kan. gnieźn. 291, 295-297, kncl. gnieźn. 339, 340, 361, 485
Pieniężna Góra, niezident. obiekt w okolicy Gniezna 463
Pieranie k. Kruszwicy na Kujawach: -pleban Mikołaj 1990
Pierwoszewo k. Wronek: -Hektor 179
Pierzchno k. Kórnika 353, 356, 1314; -Domarat star. gen. Wlkp. 252, 947-949, klan pozn. 353, 356, zob. też Iwno, por. Międzychód; -kościół 1433, pleban Stanisław 1433; -sołtys 504
Pierzny Młyn, młyn k. Uzarzewa 488
Pieskowa Skała zob. Szafraniec
Pieskowice zob. Piaskowice
Pietrzyków k. Pyzdr 328, 613, 666, 1479, 1521; -tenutariusz: -Stanisław Czarny 1479, 1521, 1532; -Wincenty 1292, zob. Nowy Dwór
Piętno k. Tuliszkowa 2017
Pigłowice k. Środy 1364; -Małgorzata wdowa po Janie Kołaczku 1364; -Mikołaj 1644
Pilatowo (dziś Lubostroń) k. Łabiszyna na Kujawach 884
Pilica w woj. sandom.: -Otto star. gen. Wlkp. 235, 575
Pilik zob. Sierpc
Pińsko k. Szubina 6, 7
Piotr abp Arles, kamerariusz papieski 254
Piotr abp Oristano 37
Piotr adiak. pozn. 4, 16
Piotr adiak. pszczewski, kan. pozn. 250, 280
Piotr adwokat w konsystorzu gnieźn. 326
Piotr alt. i penitencjarz katedry gnieźn. 1655
Piotr bp Alet 1120
Piotr bp Csanad 1590
Piotr bp lubuski 231
Piotr bp Senja 37 Piotr bp Tarrazony 37
Piotr bp Vácu 259
Piotr bp Vesprém 259
Piotr bp wileński 1918
Piotr kan. gnieźn. 92, 101, 155, 156
Piotr kan. łęcz. i pleban w Łęczycy 472
Piotr kan. pozn. 113
Piotr kan. pozn. 227
Piotr kan. pozn. i pisarz kapituły pozn. 240
Piotr kan. pozn. i prokurator mazowiecki kapituły pozn. 240
Piotr kan. pozn., pleban w Tarnowie Podgórnym 280
Piotr kantor gnieźn. 361, 371, kustosz pozn. 371
Piotr kantor gnieźn. zob. Grodzina
Piotr kantor łęcz. 92, 96, kan. gnieźn. 96, 128, prep. łęcz. 128
Piotr kapelan Przemysła I 9, pisarz Bolesława Pobożnego 13, kncl. Bolesława 18, 21, kncl. gnieźn. 17
Piotr kncl. gnieźn. 97, 99, 101, 104, 106, 109, 118, 120
Piotr kustosz gnieźn. 190, 303, 1736
Piotr not. publ., kleryk diecezji Liége 1111
Piotr pleban w Węglewie, następnie pleban od Św. Wojciecha pod Poznaniem 946, 955
Piotr prep. gnieźn. 291
Piotr scholastyk gnieźn. 125
Piotr scholastyk pozn. 75
Piotr sługa prepozyta z Trzemeszna 527
Piotr stolnik kal. 198a Piotr syn Detlefa z synami Boguszą i Blizborem 1704
Piotr syn Łucjana, kan. pozn. 488, 525, 563, 589, 640, 1014, 1876
Piotr syn rybaka, not. 237
Piotr syn Stefana nuncjusz i kolektor papieski, kan. wrocł. 254
Piotr Szymon (tzn. syn Szymona?) wik. katedry gnieźn. 1656
Piotr Święty zob. Przemęt, Przedmieście Św. Piotra
Piotr wicekustosz gnieźn. 834, 1997, por. Piotr wik. gnieźn.
Piotr wiceprep. sandom. 1568
Piotr wik. katedry gnieźn. 475, 480, 1836, pcz. abpa 475, 480, por. Piotr wicekustosz
Piotr wik. katedry przemyskiej 834
Piotr włodarz pyzdrski 32
Piotr woźny gnieźn. 1526
Piotrek cześnik pozn. 27, klan pozn. 2, 41, 45, wda pozn. 58
Piotrek klan kostrzyński 67
Piotrek sęd. gnieźn. 85
Piotrkowice k. Czempinia 1298; -Jan 802, 1899; -Proces 1298, 1509; -Święszek 804, zob. Sączkowo
Piotrków (Trybunalski), m. w z. sier. 327, 584, 1078, 1583; -synod prowincjonalny 1583; -zjazd generalny 584
Piotrowice (które?): -Bogusz z synem Waldem sołtysem w Białożewinie 128
Piotrowice k. Słupcy 943
Piotrowice w z. sier. 2020
Piotrowo (które?): -Jan 536; -Jan sołtys w Żeleźnicy 196
Piotrowo k. Czempinia: -Kachna (żona Henryka Falkenhaina) 610
Piotrowo k. Gniezna 925, 1250, 1430; -Naciesław 168, 174; -Naciek stryj Wojciecha 925; -Wojciech bratanek Naćka 925, 1250, 1430, 1526
Piotrowo k. Poznania: -jez. 1171; -Andrzej syn Jana 1216, 1382; -Jan brat Pietrasza z Nagradowic 588, zapewne ident. z ojcem Andrzeja 1382
Piórko Stanisław zob. Szadek
Pirdyn (Pyzdry?) 58
Pisary w woj. krak.: -Żegota chor. krak. 642
Piscia: -Filip i Franciszek notariusze Kamery Apostolskiej 1435
Piściec k. Trzemeszna 897; -struga Piściec 671, młyn Piściec 671, 897
Piwonice k. Kalisza: -Jakub Piwoński zob. Staw, wójtostwo; -Jan syn Świętosława 1426, 1522, 1533, 1597, 1611, 1626, 1677; -Michał zob. Kalisz, mieszczanie; -Niemierza syn Świętosława 1533, 1626; -Świętosław ojciec Jana i Niemierzy 1626, jego żona Anna 1533
Plauec, najpewniej Spławce k. Kleczewa 55
Plauen, Henryk von, wielki mistrz krzyżacki 670, 700, 715
Pląskowo k. Skoków: -Mikołaj 718
Pleschewo, zapewne Pleszów, ale może i Pleszew: -Jan 1085
Plesszowski (z Pleszewa?) Mikołaj 314
PLESZEW, m. w pow. kal. 1491, 1628, 1768 (por. Pleschewo); I. -Mikołaj syn Olbrachta z Cielczy, chor. kal. 1237, 1293, 1424, 1431, 1432, 1491, 1675; -Żegota 2010, jego córka Anna żona Jana z Tokarzewa 2010; IIIb. -Marcin Synowiec, mąż Anny, ojciec Jana i Marcina 958 (tu jako burmistrz), 1196, 1622, jego syn Jan zob. p. IIIc; -Marcin syn Macieja 1293; -Marcin syn Marcina Synowca 1196; -Paweł 1037; IIIc. -Jan (Janusz) syn Marcina Synowca 958, pleban w Wilkowie 1196, kleryk prezentowany na plebana od Św. Wawrzyńca w Gnieźnie 1622; -Maciej syn Grzegorza kleryk 1628; -Mikołaj syn Jakuba not. publ. 968, 969, 1064, 1066, 1068, 1076; -Paweł syn Jakuba not. publ. 958; -Piotr syn Wojciecha pisarz konsystorza pozn. 1473, alt. w katedrze pozn., pleban w Książu 1628; -Wojciech syn Macieja kleryk 1628; IV. -kościół: alt. Mikołaj 1628, kapłan Bogusz 958; -szkoła, rektor Jakub syn Mikołaja 958
Pleszów w woj. krak. por. Plesschewo
Plewiska k. Poznania 801; -sołtys Mikołaj 842
Plewnia k. Kalisza 1634; -Piotr 1634; -Trojan kapłan 1338
Plouen, Henning von, rycerz brandenburski 86
Pławno k. Murowanej Gośliny 907
Płocicz k. Kamienia Krajeńskiego: -sołtys Olbracht syn Piotra 142
PŁOCK, m. na Mazowszu 223, 224, 1795; IIIc. -Bogusław zob. Gozdowo; IV. -bp 340, bp: Florian z Kościelca 98, Jakub Kurdwanowski 555, 612, 630, 710, 1829, 1836, 1916, Stanisław Pawłowski 1098, 1208, 1285, Stanisław Sówka 224; -kapituła katedralna 922; -adiak. Zbylut 134; -kncl. Andrzej z Łuczyc 97, 101, 109; -kanonicy: Andrzej z Łuczyc 72, Bronisław ze Strzałkowa 219, Jan 104, Jarand z Bełszewa 238, Paweł 104, Stanisław 226; -kantor Daćbog ze Szczawina; -prep. Zbylut 227; V. -urzędnicy: -chor. Andrzej 224; -podstoli Maciek 224; -sęd. Gotard z Życka 224; -skarbnik Wojciech 224; -wda Staszek Grad ze Szreńska 776
Płock k. Wąsosza na Śląsku: -Trestram 391
Płomiany w z. dobrz.: -Aleksy chor. dobrz. 1342
Płomykowo (dziś Płonkowo) k. Gniewkowa na Kujawach: -Bartosz 1532; -Oswald klan inowr. 248, 1753, star. koniński 248; -pleban Mikołaj Passor 1401
Płowce k. Środy 978, 1094; -kmiecie wymienieni imiennie 1094
PNIEWY, m. w pow. pozn. 209, 541, 851; -Dorota 541; -Jan 908, 909, 1362; -Piotr syn Jana, kncl. pozn. 1391, kan. pozn. 1447, 2008, kan. gnieźn. 1455, 1457, 2022, kantor pozn. 1620, 1621; -kościół 1642
POBIEDZISKA, m. w pow. gnieźn. 187, 199, 209, 218, 272, 349, 435, 517, 835, 1581, 1587, 1658, 1678, zob. też Polska Wieś; I. -tenutariusz Łukasz z Górki 1593; II. -jatki 517; -młyn koński 435; -zamek 1658; IIIa. -rajcy 517, burmistrz, rajcy, wójt, ławnicy, mistrzowie cechowi 1045; IIIb. -Andrzej Gaglasza sukiennik 1045; -Andrzej Pokułowic ławnik 1045; -Bartłomiej młynarz 435; -Błażej 679; -Jakusz sukiennik, rajca 1045; -Jan krawiec, rajca 1045; -Jan Slomich krawiec 1045; -Lorek sukiennik, rajca 1045; -Maciej Gabenek sukiennik 1045; -Maciej Panek burmistrz 1045; -Maciej Syrwatka piekarz 1045; -Maniek sołtys w Podarzewie 67; -Mikołaj Gyeszauis ławnik 1045; -Mikołaj krawiec 1045; -Mikołaj Sikora ławnik 1045; -Olbracht 67; -Paweł Palec rajca 1045; -Piotr wójt 1045; Piotr burmistrz 1658; -Purchla rajca 1045; -Stanisław Węglewski rzeźnik 1045; -Stefan Mężyk ławnik 1045; -Świętosław syn Lutomira 303, jego syn Marcin zob. p. IIIc; -Wawrzyniec Gębalic ławnik 1045; -Wojciech Szercze piekarz 1045; -Wojciech Śmirag rzeźnik 1045; IIIc. -Detmar kapłan 517; -Marcin syn Świętosława, pisarz konsystorza gnieźn. 1010, adwokat w konsystorzu gnieźn. 1137, not. publ. 1225; IV. -pleban 955, Adam 279, Tomasz 729; V. -districtus 741
Poczepne (?) w Konińskiem 2020
Poczkouo (Baszków k. Zdun?, Boczków k. Odolanowa?) 5
Poczlaw (Nacław k. Kościana?, Pęcław k. Poznania?): -Jan Adam 1485, zob. Kościan, mieszczanie
Podarzewo k. Pobiedzisk: -sołtys Maniek z Pobiedzisk 67
Podgórzyn k. Żnina 256, 281; -sołtys Mikołaj Włocławski zob. Żnin, mieszczanie
Podkoce k. Kalisza: -Andrzej Siekacz 843, 1332, sęd. grodzki kal. 1647, 1693; -Jan 1332; -Siech 489
Podlesie k. Żerkowa: -Jakusz wicewda w Kaliszu 1157 i w Pyzdrach 1364
Podlesie Kościelne k. Skoków: -Jan 1557; -Janusz 240, zob. Skoki
Podłęże, las k. Książa 1291
Podmokle Małe i Wielkie, wsie k. Babimostu 1464, 1489
Podole, ziemia: -star. Piotr Polak z Lichwina 1514, 1533; -wda Hryćko Kierdejowicz z Pomorzan 1548, 1590, 1680, 1681
Podolino k. Kcyni: -Wojciech kleryk 1524
Podrzecze k. Gostynia: -Mikołaj 1438; -Sułek Pocuszka 391
Podstolice k. Rogoźna 222, 1494, 1554
Podstolice k. Wrześni: -Szymon 835, 933, zob. też Koszuty
Pogorzały Las (?) k. Złotowa 1531
Pogorzela, m. w pow. pyzdrskim: -Dorota wdowa po Januszu 859, 938; -Ruland 938, zob. Sobótka Mała
Pogorzelica k. Pyzdr: -cło mostowe 30
Pogrzybów k. Raszkowa 1627; -miejsce zwane Mościanek 1627, wiatrak 1627; -Jan 1627; -Maciej Jezierski 1627
Poklatki k. Środy: -Florian kan. pozn. 413, 446, 479, 488, 518, 524, 525, 563, 589, 789, 828, 829, 878, 886, 889, 928, 943, 951, 999, 1036, 1068, 1142, 1198, 1236, 1268, 1284, 1291, 1876, 1968, tenutariusz Dolska 1198
Pokrętka Andrzej zob. Gryżyna
Pokrzywnica (dziś Gulczanka), rzeka, lewy dopływ Noteci 1242
Pokrzywnica, rzeka, prawy dopływ Prosny 1496, 2015
Pokrzywnicki zob. Koprzywno
Poladowo k. Śmigla 228
Polak Piotr zob. Lichwin
Polanowice k. Kruszwicy na Kujawach: -Andrzej syn Jakuba not. publ. 2013; -Klemens 127
Polanowo k. Powidza 38
Polenz, brandenburska rodzina rycerska: -Mikołaj pleban w Rusinowie 590
Polesie, łąka k. Kcyni 359
Police k. Koła 1206
Police k. Ślesina: -Bartosz 920
Policko k. Międzyrzecza: -Jan i Maciej 987
Policko k. Zagórowa 35
Polikno (Polichno) k. Turku: -Jan 2001
Polne k. Śremu 915; -Wojciech Polny wik. katedry pozn. 874, 915, alt. altarii Nawiedzenia NMP, Św.Św. Piotra, Andrzeja i Mikołaja w katedrze pozn. 1149, 1275
Polodowo (Poladowo) k. Śmigla 1713
POLSKA: -ziemia (terra Polonie) zob. Wielkopolska (ją bowiem przeważnie oznacza ten zwrot); -Królestwo Polskie 53, 326, 383, 411, 427, 444, 460, 468, 510, 520, 521, 551, 572, 573, 575, 593, 599, 609, 613, 637, 642, 643, 656, 669, 678, 687, 712, 715, 735, 780, 820, 832, 854, 921, 922, 945, 947-950, 972, 967, 978, 1090, 1096, 1099, 1107, 1109, 1119, 1124, 1128, 1134, 1144, 1160, 1161, 1166, 1177, 1181, 1183, 1197, 1199, 1201, 1207, 1208, 1223, 1237, 1243, 1255, 1287, 1297, 1311, 1320, 1334, 1342, 1343, 1350, 1351, 1365, 1367, 1373, 1375, 1400, 1428, 1442, 1555-1557, 1585, 1599, 1613, 1624, 1643, 1645, 1650, 1664, 1665, 1667-1669, Korona Królestwa 259, 858, 1089, 1390, 1393, 1451, 1453, 1585, baronowie Królestwa 236, 259, 326, prałaci i baronowie Królestwa 1289, szlachta Królestwa 1172, skarb Królestwa 236, pieczęć Królestwa 276, moneta Królestwa 314, cła w Królestwie 780, 1016, zwyczaj Królestwa 255; -Res publica 406, 1100, 1168
-prawo polskie 45, 449, 460, 468, 537, 538, 572, 573, 575, 577, 592, 603, 712, 735, 1100, 1195, 1208, 1243, 1342, 1351, 1496, 1548, 1667; -wojska polskie 1331
-królowie 945, 1201; zob. Kazimierz Jagiellończyk, Kazimierz Wielki, Ludwik, Przemysł, Wacław, Władysław Łokietek, Władysław Jagiełło, Władysław III, Zygmunt August, Zygmunt Stary
-królowe zob. Anna Cylejska, Elżbieta (Bośniaczka), Elżbieta (Granowska), Elżbieta (Łokietkówna), Jadwiga, Zofia
-królewny zob. Jadwiga (córka Władysława Jagiełły)
-dwór królewski: -chor. Jakusz z Niedźwiedzia 307; -komornik Fryderyk z Čakovic 66, 67; -krajczy: Mikołaj Chrząstowski 1104, Piotr Szafraniec 1098, Wojciech ze Słupów 1523, 1558; -kuchmistrz Mikołaj Róża z Borszowic 1559, 1686, 1695; -magister kapeli Sylwester ze Zdziechowa 1054, 1171, 1264; -marszałek: Andrzej z Brochocic 824, Jan 236, Jan z Oleśnicy 1315, Mikołaj z Brzezia i Wodzisławia 1288, 1334, 1336, 1548, Wawrzyniec Zaremba z Kalinowy 944, 1003, 1032, 1033, 1043, 1048, 1127, 1207, 1240, Zbigniew z Brzezia 521 n.; -ochmistrz królowej: Bartosz z Charbinowic 714, Jakub z Koniecpola 1053, Wojciech z Małego 1128; -pcz. Jan Mężyk z Dąbrowy 714, 780, 824, 1006; -pkom. królowej Zawisza z Borszowic 1686, 1695; -podskarbi: Andrzej z Lubina 1257, 1342, Stanisław Latowski 1236; -podstoli Krzesław Wojszyk z Wójczy 1679; -pokojowiec: Andrzej 1154, Hanczel Opala 1101, Zbigniew Łapka z Łapanowa 1139; -spowiednik Sylwester ze Zdziechowa 1334
-kancelaria królewska, koronna:
- -kanclerz (nazywany też kanclerzem krak.): Jan Ocieski 584, Jan Radlica 276, 1761, Jan Szafraniec 994 n., Jan Taszka z Koniecpola 1342 n., Wojciech Jastrzębiec 713 n., Zaklika 287, 290, 307, 308, 312
- -pisarz: Andrzej z Bnina 1336, Blizbor z Kwiatkowa 449, Donin ze Skrzyńska 666, Dytko Pradel 204, Jan ze Sprowy 1479, Maciej 175, Michałek Niedźwiedź z Broniszowa 210, Mikołaj z Drzewicy 1336, Przybysław 148, Sylwester ze Zdziechowa 1336, 1539, Szymon z Ruszkowa 222, 224, Świętosław (pisarz podkanclerzego) 1749
- -pkancl.: Donin z Skrzyńska 712 n., Florian z Mokrska 1738, Jan z Czarnkowa 222, 224, 228, 1749, 1751, 1764, Jan Szafraniec 845 n., Klemens z Moskorzowa 384, 387, 389, 411, 430, 435, 437, Mikołaj Trąba 460 n., Piotr Woda ze Szczekocin 1462 n., Sięgniew z Gręboszowa 119, Stanisław Ciołek 990 n., Władysław z Oporowa 1180 n., Zbigniew 90
- -protonot.: Donin ze Skrzyńska 697, Zbigniew z Oleśnicy 824; -sekretarz: Jan Lutkowic z Brzezia 1352, 1366, Jan z Iwanowic 1553, Jan Taszka z Koniecpola 1292, Mikołaj z Drzewicy 1306
-polska prowinicja zakonu dominikanów, przeor Jan Biskupiec 717
-prowincja zakonu joannitów (obejmująca Czechy, Polskę i Austrię): -przeor: Gallus de Lemberg 529, Henryk z Jindřichův Hradca 529, Rupert 1038, Wacław z Michałowic 1398
Polska Wieś k. Pobiedzisk 835, 1581; -Szymon 1658, kmiecie Piochna i Tomasz 1658
Połajewo k. Ryczywołu 1853
Połażejewo k. Środy: -Mikołaj 1194
Połęczyno k. Kościerzyny na Pomorzu 176
Pomarzanki, Pomarzany zob. Pomorzanki, Pomorzany
Pomer Mikołaj wik. i alt. katedry pozn. 300, 346
Pomian Jakusz zob. Luboń
Pomorzanki k. Kłecka: -Ptolemeusz bratanek Jana ze Żdżarowity 706, 772, por. Wronczyn (Tolomej)
Pomorzany: -Hryćko Kierdejowicz wda podolski 1548, 1590, 1680, 1681
Pomorzany k. Kłecka 131, 1019 (por. Pomorze); -Dziersław syn Stanisława, not. publ. 504; -Jan 85; -Jarosław 706, 1019, 1873; -Maciej 1019; -Zdziszek 1019; -pleban Grzegorz 1873
Pomorze, może chodzi o Pomorzany, a może o ziemię pomorską: -Będzimir syn Marzenisa 175
Pomorze, ziemia 105, 149, 219 (por. też 175); -książę Mściwój II 41, 114; -sęd. Bogusza 73; -wda Święca 73, 76
-oficjalat pomorski (districtus Pomeranie) diecezji gnieźn. 1417, prebenda adiak. pomorskiego w kapitule włoc. 274, adiak. pomorski Jan 266, 274
Poncina bp Senja 259
Ponętowska Wola zob. Wola Ponętowska
Ponętów k. Koła w z. łęcz.: -Mikołaj 1061
Poniatowo w z. sier.: -Przedwój 992
Poniatowski Andrzej por. Andrzej pokojowiec królewski
Ponicla, las k. Zdun 5
PONIEC, m. w pow. kościańskim 691, 1006, 1632, 1659; I. -Bartosz Sokołowski (z Sokołowa), syn Jana z Sokołowa, mąż Doroty z Oporowa 848, 933, 1006, 1019, 1544, 1632, 1698, zob. też Koźmin; -Bartosz Wezenborg 786, też zob. Gostyń i Wezenborg; -Hinczka Wezenborg, wdowa po nim 691, zob.też Gostyń i Wezenborg; -Janusz Wezenborg 786, zob. też Gostyń i Wezenborg; -Ofka córka Bartosza Sokołowskiego, żona Jana Orchowskiego 1544p, 1632p; -Synocha córka Bartosza Sokołowskiego 1632, 1698; -Ścibor Chełmski mąż Anny córki Bartosza Sokołowskiego 1632, 1659, 1698; II. -folwark 1659; -łaźnia 953; -przedmieścia 1006; IIIb. -Jakub Drulla 848; -Jan Iwan 1659; -Maciej Fedelar 848; -Marcin Bedłka 1659; -Mikołaj Czewlej 1659; -Mikołaj Kłys 1659; -Wawrzyniec Salzer 848; IIIc. -Mikołaj Krowina kapłan, stryj Macieja Krowiny plebana w Gostyniu 1238; -Mikołaj Puczka kleryk 848, 953; -Mikołaj Spiech alt. w Gostyniu 1238; -Mikołaj pisarz opata w Lubiniu 1460; -Piotr Puczka kleryk 848, 953; -Piotr syn Jana not. publ. 1225; IV. -kościół 1632, pleban 953, plebani Andrzej z Poznania 502, Stanisław Hanek z Chełmu 1659; VI. -cło 1544
Ponikwa, rzeka, lewy dopływ Obry 86
Ponin k. Kościana: -Piotr wójt kościański 1075, 1119, zob. Kościan, wójtostwo
Popielewo k. Trzemeszna 1395
Popowo (które?): -Dobrogost 1359, zob. też Głęboczek; -Jan kapłan 347; -Jan wik. katedry gnieźn. 474, 475, 490, 519, 1836
Popowo (Kościelne) k. Skoków: -Jan 1612; -Zbylut 706; -wik. Stanisław 1612
Popowo (P. Polskie k. Krzywinia lub P. Stare k. Śmigla?): -Janusz 681
Popowo k. Kłecka: -Sędziwój 1741; -Tomisław 1741; -Wojciech 1250, wicepkom. w Gnieźnie 897
Popowo k. Miłosławia 1054
Popowo k. Skwierzyny 86
Popowo k. Szamotuł: -Grzegorz 982
Popowo nad Gopłem na Kujawach: -Piotr psęd. brzeski 800
Poprężniki w z. sier.: -Dobrogost zob. Kamienna
Posadowo k. Lwówka 1060
Postcowo, dziś zapewne część wsi Przybysław k. Żerkowa 49
Potarzyca k. Jarocina 1424, 1431, 1432; -Jan 1572; -kościół 1372
Potępin, jez. k. Śremu 614
Potrzanowo k. Skoków 240; -Maciej 1266; -Mikołaj 1742
Powała zob. Taczów
POWIDZ, m. w pow. gnieźn. 172, 1077, 1104; I. -tenuta dóbr królewskich 1077, tenutariusz: Michał z Ralewic 1376, Mroczek z Łopuchowa 1077, 1104; II. -jeziora 925, 1430; IV. -kościół: -pleban: Borzysław 1077, Paweł 756; -wik. Bogusław i Stanisław 1077; V. -districtus 437
Powiercie k. Koła: -młyn, młynarz Stanisław (Staszek) 1370
Powodowice (Podobowice) k. Żnina: -Mikołaj wik. katedry gnieźn. 1958
POZNAŃ, m. 29, 209, 243, 254, 264, 275, 278, 279, 387, 389, 392, 460, 465, 466, 482, 502, 504, 518, 530, 563, 598, 602, 635, 669, 691, 699, 705, 712, 725, 766, 783, 809, 816, 851, 853, 865, 918, 930, 943, 969, 972, 984, 990, 1011, 1030, 1032, 1034, 1036, 1062, 1100, 1102, 1126, 1139, 1154, 1176, 1184, 1197, 1237, 1240, 1308, 1322, 1361, 1389, 1393 (zjazd), 1405, 1411, 1486, 1505, 1506, 1517, 1544, 1562, 1591, 1615, 1616, 1630, 1632, 1636, 1613, 1643, 1645, 1650-1653, 1657, 1662, 1682, 1695:
-miejsce wystawienia dokumentów: -władców 38, 48, 50, 52, 52a, 54, 85, 102, 119, 131, 141, 175, 214, 411, 435, 517, 570, 571, 585, 668, 712, 779, 890, 942, 946, 1005, 1032, 1033, 1100, 1101, 1171, 1207, 1208, 1237, 1324, 1327, 1328; -biskupów pozn. 4, 44, 78, 82, 91, 93, 113, 137, 164, 204, 208, 227, 240, 245, 247, 250, 332, 371, 390, 589, 640, 641, 823, 828, 829, 838, 865, 886, 889, 943, 951, 1011, 1036, 1068, 1069, 1236, 1268, 1272, 1284, 1291, 1300, 1330, 1396, 1427, 1429, 1536, 1553, 1571, 1588, 1620, 1621, 1638, 1661, 1713, 1738, 1749, 1826, 1912; -starostów 67, 258, 275, 288, 316, 564, 567, 581, 591, 629, 677, 680, 718, 739, 753, 762, 801, 802, 816, 851, 895, 913, 934, 935, 952, 960, 982, 983, 1186, 1216, 1265, 1305, 1314, 1329, 1377, 1381, 1636, 1691, 1698, 1742, 1850, 1906, 1960; -oficjała i wikariusza gen. 263, 264, 306, 321, 330, 335-338, 367, 395, 421, 422, 447, 452-459, 492-498, 511, 539-545, 547, 558, 559, 581, 583, 588, 594, 596, 618, 626, 627, 639, 652, 657, 672, 682, 685, 697a, 702, 703, 719, 720, 744-746, 771, 775, 789, 881, 954, 966, 977, 978, 1070-1072, 1076, 1116, 1136, 1149, 1150, 1152, 1174, 1178, 1187-1189, 1214, 1217, 1218, 1238, 1252, 1278-1280, 1282, 1304, 1310, 1313, 1316, 1355, 1357, 1379, 1389, 1391, 1446, 1535, 1552, 1670, 1699, 1937, 2013; -władz miasta 289, 293, 304, 305, 309, 310, 319, 320, 322, 362, 394, 396, 483, 557, 574, 621-625, 653, 654, 673, 683, 686, 809, 819, 1079, 1000, 1073, 1115, 1190, 1234, 1251, 1256, 1273, 1339, 1387, 1517, 1529, 1582, 1584, 1595, 1619, 1625, 1657, 1799-1802, 1805, 1808, 1818, 1833, 1839, 1846; -miejscowych duchownych 118, 189, 260, 280, 314, 525, 530, 554, 563, 597, 717, 1142, 1158, 1159, 1179, 1205, 1221, 1303, 1344, 1391, 1447, 1530, 1642, 1662; -sądu ziemskiego 723, 735, 1106, 1122, 1423, 1449, 1515, 1516; -innych wystawców 59, 163, 236, 277, 278, 282, 283, 292, 357, 464, 684, 1094, 1123, 1192, 1289, 1312, 1317, 1349, 1393, 1431, 1646; -I.N. 1345, 1568, 1604
II. -bramy: Wodna 809, 1273, Wielka 809, 1273, Wrocławska 625, 809, 886, 1619, Wroniecka 322, 653, 865, 899, 1339; -budy w rynku 819; -cegielnia 1415; -domy: Abrahama ze Zbąszynia 1516, Jana Dera (Dyhrna) bpa lubuskiego 1695; -jatki 794, 899, 1036, 1217, 1303, 1562; -kramy 898, 1036, 1387; -ławy 865; -łaźnia 1782; -mury 669, 1486, 1584, 1615, 1652; -fosy 518, 809, 1652; -postrzygalnia 310, 358; -ratusz 280, 320, 390, 697a, 711, 724, 809, 1176, 1387, 1486; -rynek 263, 309, 322, 396, 509, 673, 790, 819, 898, 1036, 1070, 1073, 1256, 1282, 1345, 1387, 1584; -słodownie 557, 661, 697a, 1189; -sukiennice 697a; -targ solny 794, 1036; -ulice: Mała Żydowska 1000, Psia (dziś Szkolna) 621, 1189, 1562, Szewska 1251, 1529, Tkacka (Żydowska) 1079, Tumska (Wielka) 500, 557, 1282, Wielka 871, Wodna 624, 1234, 1486, 1714, Woźna 539, 557, Wrocławska 625, 1418, Wroniecka 289, 319, 1387, 1486, Żydowska (por. Tkacka) 82, 623, 653, 654, 1115, 1584; -wodociągi 54; -zamek 71, 275, 288, 355, 576, 747, 1073, 1415, 1650; wzgórze zamkowe (Podgórcze) 1380; -wrotny Mikołaj 1380
-przedmieścia 1011, 1615 (zob. też kościoły Św. Marcina, Wojciecha, klasztor Bożego Ciała, szpitale; inne człony konurbacji zob. Chwaliszewo, Czartoria, Ostrówek, Śródka):
- -Garbary 161
- -Glinki 518
- -Ogrody (Nowe Ogrody) 518, 1387, por. Garczen; -winnica 1387; -sołtys 1387; -mieszkańcy: Helżka Długa 518, Florian Kamadorf 518, Maciej Kyvlhembiter 1387, Marcin Wierzba 518, Mikołaj Hodorf 518, Piotr Czump zob. mieszczanie, Wenszer 518
- -Piaski 1345, 1595; -Paweł Teubner 1595; -Piotr Dietrich Piotr zob. Poznań, mieszczanie; -Stanczel Kamir 1595
- -Stelmachy: -Mikołaj Czeler 1619; -Paszek stelmach 1619; -Andrzej Ziberlich, Michał i Mikołaj Bergerowie zob. Poznań, mieszczanie
- -Wierzbice, pole zw. W. 1591
- -Św. Wojciecha 698, 865, 1344, zob. kościół Św. Wojciecha
-młyny k. Poznania: -młyn na Warcie (który?) 914; -młyn na fosie, za bramą Wielką 809; -młyn książęcy w mieście 54, pod zamkiem 275, zwany Bogdanka 288, 355, 378, 497, 661, 668, 1486, młynarze: -Hanlin (por. młyn dominikanów) 275, 288, 497, jego żona Katarzyna, jego brat Piotr 275, -Stanisław mieszczanin pozn. 1355; -młyn dominikanek za wzgórzem Św. Wojciecha 530, 698, 865, 1344; -młyn dominikanów 483, młynarz Hamil z żoną Małgorzatą 483 (por. młyn Bogdanka); -młyn młynarza Brunka nad Wartą 82; -młyn młynarza Święka 82; -Persick Moele 932; -młyn szpitala Św. Ducha 82, 483, 932; -Walkmol, młynarz Andrzej 711; -Wielki Młyn królewski naprzeciw klasztoru dominikanów 809, 1102, młynarze Jakub 1102, Mikołaj 1339
IIIa. -wójtostwo dziedziczne: -wójt Tylo 54
-władze miejskie 394, 1102, 1289 (pieczęć 62); -rajcy 1787, 1799, 1800, 1802, 1805, 1808, 1818, 1833; -burmistrz i rajcy 169, 171, 280, 289, 293, 304, 305, 309, 310, 319, 320, 322, 362, 622-625, 653, 654, 683, 764, 790, 809, 865, 886, 899, 914, 932, 1036, 1073, 1115, 1176, 1190, 1217, 1239, 1240, 1251, 1276, 1380, 1415, 1418, 1506, 1517, 1602, 1643, 1657, 1801, 1839, 1846; -burmistrz, rajcy, wójt i ławnicy (także sąd gajony) 358, 388, 396, 483, 501, 557, 574, 621, 661, 673, 686, 697a, 705, 794, 819, 860, 898, 1000, 1046, 1079, 1234, 1256, 1339, 1387, 1529, 1562, 1582, 1584, 1595, 1619, 1625; -ławnicy 686; -landwójtostwo 1616, 1652
-pisarze miejscy: Bernard z Pyzdr mieszczanin pozn. 518, 557, 574, Jan Kliza zob. mieszczanie; -pieczęć miejska większa i mniejsza 809; -mennica miejska 669
-cech rzeźników 362, 839
-jarmarki 1544, targi 1544, 1650
IIIb. -mieszczanie 895, rybacy 725
-Adam zob. Andrzej; -Adam słodownik 557; -Alin zob. Hanlen; -Andral (Jędral) rajca 697a, 898, 1000, ławnik 794, 819, 1079; -Andrzej Adam z Kościana ławnik 1584, 1595; -Andrzej Beme ławnik 1234, 1339; -Andrzej Czewschler ławnik 1339, 1529, 1562, rajca 1387, 1657; -Andrzej Kirschner (kuśnierz) 1796, wójt 661, 819, 898; -Andrzej Klinkener 1802, burmistrz 483, 1777, rajca 358, 518, 557, 574, 1782; -Andrzej Kraj 557; -Andrzej młynarz z młyna Walkmol 711; -Andrzej płóciennik 1486; -Andrzej Śremski ławnik 1234, rajca 1256; -Andrzej Ziberlich 1619; -Anna Lindner (żona Henryka?) 1282; -Anna Mądra 1486; -Anna zob. Mikołaj Idzik; -Aue zob. Piotr;
-Bar zob. Wojciech; -Bartek Cieszymir 282, 292, 306, 1148; -Bartosz Pieczykabat rajca 794, ławnik 819; -Bartosz Siwy ławnik 1584, 1595; -Bartosz Ute rajca 557, 574, 1782; -Bederman zob. Jan; -Belnar 1303; -Beme (Czech) zob. Andrzej, Jakusz, Jan, Mikołaj; -Berger zob. Jan i Michał; -Bernard piekarz 1079, 1584; -Bernard z Pyzdr pisarz miejski 518, 557, 574, ławnik 558, 574; -Białek zob. Stanisław; -Białowąs zob. Stefan; -Bieniak 865; -Bincher zob. Jakub; -Blida zob. Blida na s. 337; -Bogna zob. Jakusz; -Boguchna Wysławska 1280, por. Poznań, klasztor dominikanek; -Breiger zob. Mikołaj; -Bruscow, Brustow zob. Jan, Peczko; -Buchwald zob. Grzegorz, Henryk; -Bukowski zob. Jakub; -Burchard zob. Jan, Michał;
-Chwast zob. Jan; -Cieszymir zob. Bartek, Piotr; -Czarny zob. Maciej; -Czech zob. Beme; -Czepel zob. Jan, Mikołaj; -Czeuchner zob. Jan; -Czewschler zob. Andrzej; -Czump zob. Jan, Piotr;
-Dawid zob. Jan, Jerzy; -Dietrich zob. Piotr; -Dobek krawiec 1234; -Dominik krawiec 1189; -Dorreuept zob. Marcin; -Drahimski 1638, zob. Oborniki; -Elżbieta Białowąsowa żona Stefana 865, 1355, 1486;
-Elżbieta Fafkowa (siostra Gertrudy Peszlowej, żona Jana Fafki) 898, 1036; -Elżbieta Kęplewa 1217; -Elżbieta Łowiska 557; -Erazm zob. wieś Naramowice;
-Fafko (Pfaffe) zob. Elżbieta, Jan, Kasper, Mikołaj; -Falkenhain (Poniec, Poniecki) zob. Jan; -Folker Stowen 796, rajca 557, 574, 809, 819, 860, 1000, burmistrz 705, ławnik 794, wójt 1079, 1234, 1256, 1339; -Fryderyk zob. Piotr; -Fulschussel zob. Piotr (por. Fulschussel na s. 354);
-Gedernicht zob. Marcin; -Gerlin zob. Jan, Wojciech; -Gertruda Peszlowa (siostra Elżbiety Fafkowej), wdowa po Mikołaju Peszlu 886, 1234, 1446; -Girke zob. Maciej; -Gniewomir ławnik 794; -Goch zob. Wawrzyniec; -Gocze zob. Mikołaj; -Goldberg (ze Złotoryi) zob. Mikołaj; -Goldner zob. Piotr; -Grabisza zob. Jan; -Grasenaw zob. Tylo; -Grodis zob. Pieczek; -Grosse zob. Henryk; -Grucza zob. Jan; -Grzegorz Buchwald rajca 1529, 1562, ławnik 1584, 1595, 1619, 1625; -Grzegorz kowal 564; -Grzegorz zob. w p. IIIc; -Grzegorz zob. Hanek; -Grzymała zob. Jan; -Gunczko łaziebnik 518; -Gunter zob. Mikołaj; -Gutkind zob. Herman;
-Hamil z żoną Małgorzatą, młynarz z młyna dominikanów 483, por. Hanlen; -Hanek (Jan) Radeberg (Śledź) rajca 1234, 1529, 1562, 1584, 1595, 1619, 1625, ławnik 1256, 1339; -Hanek syn Grzegorza 263, 264, 275, jego żona Elżbieta 264, 275, 280; -Hanlen (Alin) młynarz z młyna Bogdanka 275, 288, 497, rajca 1777, 1782, jego brat Piotr i żona Katarzyna 275, por. Hamil; -Hanos Kempe 289; -Hannos Phessir 1847; -Hanusz Koszyk 654; -Hartung rajca 169; -Helisz zob. Piotr; -Hening Schuler rajca 169, 171; -Hening Stuler 899, por. Jan Stuler; -Henryk Bednarz (Bottner) ojciec Wincentego, ławnik 483, 661, 697a, 705, 794, 819, 1777, rajca 860; -Henryk Buchwald 865, 1805, rajca 809, 819, 932, burmistrz 839, ławnik 898, 1079; -Henryk Grosse 1818; -Henryk Krapicz rajca 1256, 1562, ławnik 1529; -Henryk Lindner 1214, por. Anna; -Henryk Obendfreude rajca 557, 574; -Henryk de Thonch (Thuccz), mąż Ewy, ojciec Ludwika i Katarzyny 171; -Henryk syn Grzegorza zob. p. IIIc; -Herman Gutkind rajca 705; -Herman Schildow burmistrz 169; -Hinkelmanowa 1387; -Hof zob. Jan; -Hoffmann zob. Jerzy;
-Idzi 509, 520, 1846, kramarz 518, por. Mikołaj Idzik;
-Jadwiga Kusznowa 1190; -Jakub Bincher 683; -Jakub (Janusz!) Bogna 305, 309; -Jakub Bukowski rzeźnik 1562; -Jakub (Jakusz) Król 698, rajca 557, 574, 661, 705, 1079, 1256, ławnik 697a, 794, 860, 898, 1000; -Jakub młynarz z Wielkiego Młyna 1102; -Jakub Polewka 839; -Jakub (Janusz!) Siekierka 305, rajca 277; -Jakub (Jakusz) Sołtysek 322, 1070, jego żona Dzierżka 322; -Jakusz (zapewne Beme) krojownik sukna, rajca 697a; -Jakusz Jawor ławnik 661; -Jan Bederman ławnik 1529, 1562; -Jan Beme (Czech) ławnik 358, 557, 574, 1777, 1782, może ident. z nim Jan Biemko 697a; -Jan Beme (różny od poprzedniego) ławnik 1256, 1339, 1387, rajca 1234, 1517, 1619, 1625; -Jan (Hanus) Berger brat Michała 1214, ławnik 819, 1234, 1256, 1529, 1562, rajca 860; -Jan Bruscow rajca 169; -Jan Burchard 673; -Jan Chwast 839; -Jan Czech zob. Jan Beme; -Jan Czepel 1282, ławnik 1079, 1234, 1584, 1595, 1619, 1625, rajca 1256, 1339; -Jan Czeuchnar ławnik 1619, 1625; -Jan Czump 319, ławnik 358, 483, 557, 574, 1777; -Jan Dawid brat Jerzego 1582; -Jan Fafko ławnik 358, 483, 557, 574, 1036, 1256, 1387, 1529, 1562, burmistrz 661, 1339, 1345, 1517, 1651, rajca 705, 1234, 1619, 1625, 1657, 1777, jego żona zob. Elżbieta; -Jan Falkenhain (Poniecki, Ponicz) 1806, rajca 898, 932, 1234, 1339, 1387, 1517, 1529, 1562, 1584, 1595, burmistrz 1256, ławnik 1619, 1625; -Jan Gerlin ławnik 1584, 1595, 1619, 1625; -Jan Grabisza, wdowa po nim pani Śreniawska 1486; -Jan Grucza 881, 898, 1036; -Jan Grzymała ławnik 898, 1000, 1256, 1387, rajca 932, 1234, 1339, 1517; -Jan von der Heide łucznik, rajca 1584, 1595; -Jan von Hofe (de Curia) ławnik 483; -Jan Janusz 518; -Jan Kinderman piekarz 1079, 1115; -Jan Kliza pisarz miejski 697a, rajca 860, 898, 1079, 1339, ławnik 1000, 1387, 1619, 1625; -Jan Kończak brat Macieja i Piotra 932; -Jan Kriben 899, ławnik 705; -Jan Lindner ławnik 483, wójt 557, 574, 705, 794; -Jan Lybsok złotnik 1267; -Jan Maul rajca 1387; -Jan medyk 623, 653; -Jan Obornik, syn Mikołaja, not. publ. 242, 260; -Jan Oputo 1256; -Jan Ponicz (Poniecki) zob. Jan Falkenhain; -Jan Rosental kusznik 1486, rajca 1339, ławnik 1619, 1625; -Jan rymarz, ławnik 1339; -Jan Ryszko 394, rajca 697a, 809, 819; -Jan Salsus (Salszycz) 54, 82 jego żona Julianna, jego bratankowie Mikołaj, Tylo i Piotr Cracz 82; -Jan Schewkeler 1800; -Jan Seidehefter 1529; -Jan Stowen ławnik 1339; -Jan Stuler 305, por. Hening Stuler; -Jan Szyling 654; -Jan Tycz ławnik 1079, rajca 1256, 1387; -Jan Ute rajca 171; -Jan Wielki 839; -Jan Zet (syn Jerzego) 968, 969, 1339; -Janchin teść Wawrzyńca 1562, 1584, 1595; -Janchin zob. Piotr; -Jandral, Jędral zob. Andral; -Janek zob. Stanisław; -Jawor (tzn. z Jawora) zob. Jakusz, Mikołaj; -Jerzy Dawid brat Jana 1582; -Jerzy Hoffmann ławnik 1079, 1234; -Jerzy Jost kramarz, rajca 1584, 1595, 1619, 1625; -Jerzy (Jurga) Merkiel 304, burmistrz 518, 954, ławnik 661, 705, rajca 809, 819, 1777, 1782, wójt 860, 1387; -Jerzy (Jurga) Zemilteig ławnik 661, 697a, 705; -Jerzy (Jurga) Zet (ojciec Jana) 1839, rajca 483, 518, 661, 697a, 1777, 1782; -Jodok syn Mikołaja not. publ. 299; -Joppenbecker zob. Pieczykabat; -Jost zob. Jerzy;
-Kaltwasser zob. Zygmunt; -Kamrer zob. Bartłomiej, Niczek; -Kasper Fafko 1345, 1806, rajca 809, 819, ławnik 1234, 1339, jego brat 1806; -Kasper Lantman wójt 1584, 1595; -Katarzyna kramarka 1154, 1162; -Katarzyna Pabiszowa 588, 617; -Kempe zob. Hanos; -Kępel zob. Elżbieta; -Kinderman zob. Jan; -Kirstan rajca 171, jego syn Piotr zob. p. IIIc; -Kitlicz zob. Niklos; -Klinkener zob. Andrzej, Mikołaj; -Knobloch zob. Michał; -Kocur Jan zob. p. IIIc; -Kokot zob. Marcin; -Konrad Ottendorf 698, rajca 661, 1000, 1079, ławnik 697a, 705, 794, 819, 860, 898; -Kończak zob. Jan, Maciej i Piotr; -Koseler zob. Niklos; -Kostrzyński zob. Pieczek, Kostrzyński Piotr zob. p. IIIc; -Koszyk zob. Hanusz; -Kraj zob. Andrzej; -Kriben zob. Jan; -Kros zob. Paweł; -Król zob. Jakub; -Krystyn (Krzczon) zob. Mikołaj; -Krzysztof rzeźnik 1234; -Krzyżan 1418; -Kukla zob. Marcin; -Kunicz zob. Maciek; -Kurzątko zob. Mikołaj, Wojciech, Kurzątko Jan zob. p. IIIc;
-Lamprecht zob. Niczek, Paweł, Piotr; -Lantman zob. Kasper; -Linda zob. Maciej -Lindner zob. Anna, Henryk, Jan, Mikołaj; -Litwin zob. Mikołaj; -Ludwik syn Henryka de Thonch (Thuccz) 171; -Lutek rajca 169, 171; -Lybsok zob. Jan;
-Łowiska zob. Elżbieta; -Łukasz Kupferschmied (miedziownik) rajca 1000, burmistrz 1079, 1234, ławnik 1256;
-Maciej Blida zob. Blida na s. 325; -Maciej Bonno 518; -Maciej Czarny rajca 1619, 1625; -Maciej Girke z żoną Katarzyną 794; -Maciej Kończak brat Jana i Piotra 932; -Maciej Kunicz rajca 794; -Maciej Linda 263; -Maciej murarz 865, rajca 1256; -Maciej Polski 1251; -Maciej Salomon rajca 860, 898; -Maciej Słodki 594, rajca 518; -Maciej słodownik 1000; -Maciej Walter 625; -Mahoth 794; -Małgorzata Lindinne 865; -Małgorzata Poschke 1714; -Małgorzata Szwabowa siostra Jana Kocura 554, por. Szwab; -Marcin 1808; -Marcin Dorreuheupt 1799; -Marcin Gedernicht 1273; -Marcin Kokot rzeźnik z żoną Katarzyną i pasierbicą Agnieszką 1562; -Marcin kramarz z żoną Katarzyną 865; -Marcin Kukla z żoną Katarzyną 263; -Marcin rzeźnik 1073; -Maul zob. Jan; -Mądra zob. Anna; -Meissner zob. Piotr; -Melsdorf (por. Moldorf) zob. Piotr; -Merkiel zob. Jerzy; -Michał Berger brat Jana 1214, 1619, rajca 1256, ławnik 1584, 1595, 1619, 1625; -Michał Blida zob. Blida na s. 337; -Michał Burchard 898, 1036, ławnik 860; -Michał Długi (Lang) 1079, rajca 1529, 1562; -Michał Knobloch 1584; -Michał Storkitel rajca 358, ławnik 483, 557, 574, 1777; -Michał Szostak 1234; -Mieszko ławnik 661; -Mikołaj Beme (Czech) ławnik 1000, 1234, rajca 1529, 1562; -Mikołaj Berger 1619, ławnik 1387; -Mikołaj Bielek 698; -Mikołaj Brieger miedziownik 1005, zob. Toruń, mieszczanie; -Mikołaj Czepel ławnik 1529, 1562; -Mikołaj Fafko 698; -Mikołaj Gocze ławnik 661, rajca 898, 932, 1000, 1079; -Mikołaj Goldberg 293, ławnik 358, por. Szamotuły, mieszczanie; -Mikołaj (Niklos) Gunter 661, ławnik 557, 574, 794, 819, 860, 898, wójt 697a, 1000; -Mikołaj Idzik 574, jego żona Anna 574, 1345, jego dzieci 574, por. Idzi; -Mikołaj Jawor 621, 622, jego żona Sławięchna 622; -Mikołaj Klinkener 1625, 1630; -Mikołaj Kurzątko 1486; -Mikołaj kuśnierz, rajca 1584, 1595, wójt 1619, 1625; -Mikołaj Lindner 1806, rajca 705, 794, 809, 819, 860, 898, ławnik 1000, sołtys w Górczynie 865; -Mikołaj (Niczek) Litwin 518, rajca 661, 794, 1777, burmistrz 697a; -Mikołaj Margoniński 865; -Mikołaj Moldorf ławnik 1387; -Mikołaj młynarz z Wielkiego Młyna (Grosenmolner) 1339; -Mikołaj Naramowski rajca 1584, 1595, 1619, 1625, 1657, landwójt 1652, zob. Naramowice; -Mikołaj Obornik zob. Jan; -Mikołaj z Opawy 1796, zob. Toruń, mieszczanie; -Mikołaj (Niklos) Pabisz rajca 358, ławnik 1777; -Mikołaj Pałuka 422, ławnik 557, 574, burmistrz 860, 898, 932, 1000; -Mikołaj Peszel 1446, 1806, rajca 483, ławnik 860, wdowa po nim zob. Gertruda; -Mikołaj Pieczykabat 1387; -Mikołaj Pinos 839; -Mikołaj Plicht 396; -Mikołaj (Niczek) Poznański 839, ławnik 860, rajca 932; -Mikołaj Rosental 871; -Mikołaj rzeźnik 1801; -Mikołaj Strosberg syn Piotra 718; -Mikołaj Strosberg Młodszy (Minor) syn Piotra 718; -Mikołaj Strosberg Starszy (Senior) syn Piotra 718, 898, 927, 1216, 1636, ławnik 1079, 1529, 1562, rajca 1000, 1339, 1657, jego żony: Barbara córka Mikołaja Gotarda z Kalisza 927, 1636, Małgorzata 1216; -Mikołaj Strosberg Większy (Maior) syn Piotra 718; -Mikołaj syn Krystyna 1486; -Mikołaj syn medyka 200, rajca 169, 171; -Mikołaj syn Przecława, bakałarz 1486; -Mikołaj syn Wojtka (Bogatego) 488; -Mikołaj Zaleski ławnik 1387, rajca 1529, 1562, burmistrz 1636, 1657, por. Zalesie; -Mikołaj zob. Jodok; -Moldorf (por. Melsdorf) zob. Mikołaj; -Morlin zob. Piotr;
-Naramowski zob. Erazm, Mikołaj; -Nepek kleryk 204; -Nicze Matysz ławnik 358, 1777; -Niczek Kamrer burmistrz 310; -Niczek Lamprecht 263; -Nicze Trochtil łaziebnik 1782; -Niklos 967; -Niklos Kitlicz ławnik 1777; -Niklos Koseler 1839; -Niklos Wenczke i jego żona Gertruda 1714;
-Obendfreude zob. Henryk; -Obornik zob. Jan, Mikołaj, Wojciech; -Opacz Kleinschmied 500, 501; -Oputa zob. Jan; -Ottendorf zob. Konrad;
-Pabisz zob. Katarzyna, Mikołaj; -Pakawski 518; -Pałuka zob. Mikołaj; -Pasek stelmach 1619; -Paszek 1808; -Paweł dzwonnik 1486; -Paweł (Paszek) Kros ławnik 1000, rajca 1517, 1657; -Paweł Lamprecht 288, rajca 358, 518; -Paweł rzeźnik 865; -Paweł Teubner 1595; -Paweł Wartemberg rajca 358; -Paweł Winter rajca 1387; -Peczko Brustow rajca 171; -Peszel zob. Gertruda, Mikołaj, Peszel Mikołaj i Paweł zob. p. IIIc; -Pfaffe zob. Fafko; -Phessir zob. Hannos; -Piechno burmistrz 275, 277; -Piechno sołtys w Winiarach 1517; -Pieczek Grodis 899; -Pieczek Kostrzyński rajca 275, 277; -Pieczykabat (Joppenbecker) zob. Bartosz, Mikołaj, Pieczykabat Mikołaj zob. p. IIIc; -Pinos zob. Mikołaj; -Piotr, jego żona Katarzyna 388 (może tożsamy z Piotrem Lamprechtem); -Piotr Aue ławnik 661, 819, rajca 794; -Piotr Cieszymir 466, 479, 524, wójt 358, 483, 1777; -Piotr cistifex 1267; -Piotr Cracz bratanek Jana Salsusa 82; -Piotr Czump 518p, por. przedmieście Ogrody; -Piotr Dietrich 1595, por. Piotr z Piasków; -Piotr Fryderyk (syn Fryderyka) ławnik 898, 1000; -Piotr Fulschussel 624; -Piotr Goldner (Goldschmied) 1625, 1630, ławnik 483, 697a, 705, rajca 557, 574, 661, 860, 932, 1079, 1234, 1387, burmistrz 794, 809, 819, jego żona Jadwiga 1625, 1630; -Piotr Helisz ławnik 1079; -Piotr Janchin, wdowa po nim Katarzyna 899; -Piotr Kończak brat Jana i Macieja 932; -Piotr Lamprecht ławnik 358, 483, por. Piotr; -Piotr Meissner ławnik 860; -Piotr Melsdorf 337; -Piotr mieczownik, rajca 705, ławnik 898, 1000; -Piotr Morlin kołodziej 1267; -Piotr z Piasków ławnik 358, rajca 1777, 1782 (może ident. z Piotrem Dietrichem); -Piotr Rewaker z żoną Heleną 1387; -Piotr Sarbinowski zob. wieś Sarbinowo; -Piotr (Pietrasz) Schneider (krawiec) rajca 483, 661; -Piotr Schwertfeger rajca 705; -Piotr słodownik 82; -Piotr stolarz 1642; -Piotr Strosberg ojciec czterech Mikołajów 718, rajca 358, 483, 518, ławnik 1777; -Piotr syn Wojtka (Bogatego) 488, 865; -Piotr ze Środy 358; -Piotr Tescher 1529; -Plicht zob. Mikołaj; -Polewka zob. Jakub; -Polski zob. Maciej; -Poniecki, Ponicz zob. Falkenhain; - Poschke zob. Małgorzata; -Prus 163; -Przecław Chwalikowski 464; -Przecław zob. Mikołaj;
-Radeberg zob. Hanek; -Rewaker zob. Piotr; -Richlinger rajca 171; -Rosental zob. Jan, Mikołaj; -Rothe zob. Wawrzyniec; -Rymar zob. Tomasz; -Rynek 488p, por. p. IIIc (Bartłomiej); -Ryszko zob. Jan; -Salomon zob. Maciej;
-Salsus zob. Jan, Salsus Mikołaj zob. p. IIIc; -Schewkeler zob. Jan; -Schildau zob. Herman; -Schuler zob. Hening; -Seidenhefter zob. Jan; -Siekierka (pewnie z Siekierek k. Kostrzyna) zob. Jakusz; -Słodki zob. Maciej; -Sołtysek zob. Jakub; -Stanisław Białek 1486; -Stanisław (Staszek) Borzujewski 288, 539, 1172, 1806, rajca 483, 518, 557, 574, 794, 809, 819, wdowa po nim Magdalena 1172; -Stanisław młynarz z Bogdanki 1355; -Stefan Białowąs 865, jego żona zob. Elżbieta; -Stefan kuśnierz 1282; -Stefan Melczer 518; -Stefan Większy złotnik 1267; -Sthoszar 1303; -Stojan zob. Szymon, Stojan Andrzej zob. p. IIIc; -Storkitel zob. Michał; -Stowen (Stowbe) zob. Folker, Jan; -Strosberg zob. pięciu Mikołajów, Piotr; -Stuler zob. Henning, Jan; -Szostak zob. Michał; -Szyling zob. Jan; -Szymon Stojan ławnik 557, 574, 1777, rajca 697a, 1782; -Szwab kowal 518, por. Małgorzata;
-Śledź zob. Hanek; -Śremski zob. Andrzej; -Śreniawska zob. Jan Grabisza; -Święk młynarz 82; -Święszek, jego żona Barbara 794, 1036; -Święszek krawiec, rajca 697a; -Święszek (Święch) rzeźnik 898, 1036, ławnik 1079, rajca 1387;
-Tescher zob. Piotr; -Teubner zob. Paweł; -Thonch, Thuccz zob. Henryk; -Tomasz Mulner 661; -Tomasz Rymar 1937; -Trochtil zob. Nicze; -Tycz zob. Jan; -Tyczko nożownik 506, ławnik 358; -Tylo zob. wójtostwo; -Tylo Grasenow 518, burmistrz 358, 362; -Tylo Salsus bratanek Jana 82;
-Ute zob. Bartosz, Jan;
-Villus kramarz 54;
-Walenty krawiec, ławnik 1584, 1595, rajca 1619, 1625; -Walter zob. Maciej; -Wartemberg (tzn. z Sycowa) zob. Paweł; -Wasyl zob. Wawrzyniec, Wojciech; -Wawrzyniec Goch rajca 1529; -Wawrzyniec Kleinschmied 1256; -Wawrzyniec Rothe 1787, zob. Toruń, mieszczanie; -Wawrzyniec Wasyl rajca 483, burmistrz 557, 574, burgrabia w Poznaniu 718, wdowa po nim Gertruda 790; -Wawrzyniec z Żurawi zięć Janchina, burmistrz 1529, 1562, rajca 1584, 1595, 1657; -Wąsowski zob. Wojciech; -Wenczke zob. Niklos; -Wierzbięta kramarz 288, 310, 914, 1595, ławnik 661, 705, 794, 819, 1256, 1339, 1387, rajca 1079, 1234, 1517; -Wincenty bednarz (syn Henryka), ławnik 860, 1529, 1562, 1584, 1595; -Winter zob. Paweł; -Wojciech zob. Jan; -Wojciech 1345; -Wojciech Bar 1079, 1584; -Wojciech Becker (piekarz) 871, ławnik 705; -Wojciech Gerlin rajca 1517, wójt 1529, 1562, burmistrz 1584, 1595, 1619, 1625; -Wojciech Kurzątko, ojciec Jana Janika i Mikołaja 1486; -Wojciech kuśnierz 82; -Wojciech rector antiquus (cechu rzeźników?) 839; -Wojciech Wasyl 1355; -Wojciech Wąsowski rajca 898, 932, 954, 1000; -Wojtek Bogaty, ojciec Wojtka 705, 860, 865, rajca 358; -Wojtek Bogaty syn Wojtka, ojciec Mikołaja, Piotra i Wojtka 488, 564, 705, 860, 865, 1355, rajca 483, 518, 557, 574, jego żona Nela 488; -Wojtek Bogaty syn Wojtka 865; -Wojtek z Obornik (Obornicki) 466, 524; -Wojtek rzeźnik 839;
-Zaleski zob. Mikołaj; -Zemilteig zob. Jurga; -Zet (Zyt) zob. Jan, Jurga; -Ziberlich zob. Andrzej; -Zygmunt Kaltwasser rajca 1079, ławnik 1234, 1256, burmistrz 1387
IIIc. -Andrzej pleban w Poniecu 502; -Andrzej Stojan wik. katedry pozn. 465 (por. Międzyrzecz, pleban); -Bartłomiej Kamrer kan. pozn. 332; -Bartłomiej (Bartek), syn Rynka, kan. pozn. 488, 508, 525, 563, 589, 640, 823, 829, 878, 886, 889, 928, 939, 943, 951, 968, 977, 978, 1036, 1048, 1069 (tu nazwany omyłkowo kantorem), 1876, pleban w Środzie 939, 978, 1048; -Henryk syn Grzegorza, wuj Piotra ze Środy mieszczanina pozn. 358, alt. w katedrze pozn. 245, 355, 378, kan. 320, 355, 371, 378, 390, pleban w Śródce 355, 378; -Jan Janik (Kurzątko), syn Wojciecha (brat Mikołaja), not. publ. 899, alt. w katedrze pozn. 1317, 1486, alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1584, alt. w kościele Wszystkich Św. pod Poznaniem 1584; -Jan Kocur brat Małgorzaty Szwabowej, pleban od Św. Wojciecha i Św. Jerzego w Poznaniu 554; -Mikołaj Peszel alt. w kaplicy Św. Krzyża pod Poznaniem 1446; -Mikołaj Pieczykabat alt. w farze pozn. 1345, pleban w Bninie 1504; -Mikołaj Salsus bratanek Jana, wik. katedry pozn., alt. altarii Św. Elżbiety w katedrze pozn. 82; -Mikołaj Strosberg duchowny zob. Strosberg na s. 461; -Paweł Peszel kapłan 1446, kan. w Środzie 1497; -Piotr Kostrzyński wik. katedry pozn. 626; -Piotr syn Kirstana, kapłan 333; -Stanisław syn Janka kleryk 1225
IIId. -Abraham, wdowa po nim Jachna 1139; -Czułek 1458; -Eliasz 1458; -Helena zob. Poznań, dominikanki; -Hes 1458; -Icek 1000; -Icek zięć Manlina 930; -Jordan 278; -Kusiel z żoną Czarną 1575; -Łazarz 1000; -Maj 623; -Manlin teść Icka 930; -Manlin 1312, 1458; -Piesak 1458; -Ruffus 1312; -Siffra 1308; -Słoma 1312; -por. też w p. II, ul. Żydowska
IV. -BISKUPSTWO, diecezja 5, 36, 465, 466, 502, 504, 1107, 1108, 1110, 1124, 1155, 1160, 1180-1182, 1184, 1197, 1347, 1361, 1365, 1373, 1388, 1442, 1620, 1621, 1632, 1662
- -biskup 5, 340, 1014, 1377, 2014; -biskup: Andrzej z Bnina 1447 n., Andrzej Łaskarz z Gosławic 801 n., Andrzej (Zaremba) 64, 75, 78, 82. 1670, Dobrogost z Nowego Dworu 286 n., Domarat 91, 93, Jan (który?) 1094, Jan (Doliwa) 172 n., Jan (Gerwic) 34, 44, 52a, 589, 1716, Jan (Łodzia) 98, 102, 113, 118, 119, 121, 132a, 137, Jan Kropidło 282, 283, 916, Mikołaj 16, 951, Mikołaj z Kórnika 245, 247, 250, 252, 323, 333, Mikołaj z Kurowa 352, 371, 373, Mirosław z Brudzewa 1108p, 1110, 1120, 1124p, Paweł 4, 1398, 1701, 1702, Stanisław Ciołek 1155p n., Wojciech Pałuka 164, 167, Wojciech Jastrzębiec 384 n.
- -dwór bpa: -kapelan Bogusław z Gozdowa (i Płocka) 1912, Jakub z Prażmowa 865; -kuchmistrz Wierzbięta 1673; -marszałek Tomasz Komorowski 1326; -skarbnik Staszek 227; -wicemarszałek Miklasz z Malczewa 1673
- -kancelaria bpa: -kanclerz: Jakub brat Tylona 64, 75; -pisarz: Bogusław z Sandomierza 91, Florian 16, Jan z Gniezna 1396, Mikołaj z Brześcia 204, Stanisław z Dobieszewa 1673, Wojciech Kukla z Gniezna 1427
- -administrator sede vacante diecezji: Jan z Niewiesza 1446, 1447, Mikołaj z Kik 1074, 1123, 1142, 1158, 1159, 1184
- -oficjał i wikariusz gen. 474, 568, 1036, 1184, 1303: -wikariusz: Jakub z Wyganowa 1473, Jan z Drzewicy 1357, 1371, 1372, Jan (pleban) z Niepartu 447, 502, 543-545, 618, 657, Mikołaj Ciotczany 1574, Mikołaj z Kik 954 n., Pełka z Grabowej 697a, 703, Wincenty Kot z Dębna 1205, 1214, 1219, 1238, Wincenty z Marcinkowa 789 n., Wojciech z Będlewa 321, 323, 335, 336, 345, 346; -oficjał: Bogusław Świnka ante 809, Damian 263, 264, Jakub adiak. pszczewski 200, 204, Jan 227, Jan prep. od Św. Ducha pod Poznaniem 377 n., Jan Borngraber 352, 357, Klemens z Drzewicy 1355, 1371, 1372, 1379, 1460, 1591, Maciej Korczbok 981 n., Michał prep. w Głuszynie 300, 302, Michał Blida 685 n., Mikołaj z Głęboczka 1552, Mikołaj Hesken z Kościana 1535, Mikołaj Strosberg 279; -wikariusze i oficjałowie: Borek syn Sławobora 367, 369, 371, Jakub z Grądów 1389 n., Jakub z Wyganowa 1670, 1699, Jan Borngraber 306 n., Michał Blida 719, 720, 745, Mikołaj Ciotczany 1460 n., Mikołaj z Głęboczka 1236, 2013, Przedwój z Grądów 1278 n.,
- -wiceoficjał: Bogusław 1389, 1509
- -konsystorz: -adwokat: Klemens z Wilczyna 1084, 1316, Krzysztof z Miłosławia 518, 530, 878, 899, Mikołaj Maginka 878, 899, Mikołaj z Raciążka 1084, 1205, Mikołaj Resner ze Słupcy 899, Piotr z Radzewa 1084, Stanisław Stadnik 1405, Tomasz z Opieczyc 899, 1084, Tomasz z Żernik 1316, Wojciech Grych ze Śródki 1205, Wojciech z Szamotuł 899, Wojciech Brest 1405, 2013; -pisarz: Andrzej z Kobylina 1699, Jan z Lubicza 1258, Jan z Pawłowa 1699, Piotr z Pleszewa 1473, Wojciech 1937
-KATEDRA Św.Św. Piotra i Pawła 75, 116a, 200 (tu wezwanie), 204, 242, 260, 809, 878, 968, 1003 (tu wezwanie), 1011, 1036, 1076, 1094, 1184, 1303, 1396, 1442, 1460, 1530, 1568, 1604, 1642, 1655, 1662; -ołtarz główny 1211, inne ołtarze zob. altarie; -kapitularz w zakrystii Św. Stanisława 64; -kaplica 1313, kaplica bpa 550, kaplica-kapitularz 928, 943, 977, 978, 999, 1069, 1371, 1372, 1447, kaplica mansjonarska 1276, kaplica Wszystkich Św. 1282; - krużganek 550, 1282, 1473; -zakrystia 64, 242, 648, 1282, 1313, 1396, 1397; izba dzwonników 628
- -wzgórze katedralne (Summum), dwór bpa 488, 838, 1064, 1065, 1068, 1326, 1389, 1405, domy kanoników 204, 1084, 1179, 1303, 1642 (por. 899, 1355, 1357, 1568), zob. też kolegiata NMP oraz Ostrówek
- -altarie: -altaria Bożego Ciała 78: alt. Paweł Drzeński z Grodziska 1357; -altaria Dziesięciu Tysięcy Męczenników 194; -altaria Jedenastu Tysięcy Dziewic 649, 651, 1304; -altaria Jedenastu Tysięcy Dziewic, Dziesięciu Tysięcy Męczenników i Św. Barbary 561, 651; -altaria NMP 78, 393, alt. Jan 393, Stefan pleban w Uchorowie 393; -altaria NMP, Dziesięciu Tysięcy Męczenników i Jedenastu Tysięcy Dziewic 1282; -altaria Nawiedzenia NMP, Św.Św. Piotra, Andrzeja i Mikołaja, alt. Wojciech Polny z Polnego 1149, 1275; -altaria Św.Św. Agnieszki, Barbary i Zofii 588, 597, 617, alt. Marcin 588, 597, Stanisław z Nowego Miasta 585p; -altaria Św. Doroty 371, 1419, 1427, alt. Mikołaj wicekustosz pozn. 1427; -altaria Św. Elżbiety 82, 208, alt. Mikołaj Salsus z Poznania 82; -altaria Św. Floriana 641; -altaria Św.Św. Grzegorza, Kosmy i Damiana 320, 390; -altaria Św. Jadwigi 78, 550; -altaria Św.Św. Jakuba, Łazarza i NMP 1303, 1313, alt. Jakub z Wyganowa 1313; -altaria Św.Św. Jana Chrzciciela i Katarzyny 915; -altaria Św. Krzyża, Św.Św. Piotra, Pawła i Andrzeja 282, 292, 346, 628, 981, 1116, 1148, alt. Ludwik pleban w Komornikach 282; -altaria Św. Marcina 568, alt. Piotr z Gniezna 568; -altaria Św. Michała 78; -altaria Św. Mikołaja 78, 333; -altaria Św. Szczepana 78; -altaria Św. Św. Szczepana, Wojciecha i Katarzyny w kaplicy mansjonarskiej 1276; -altaria Św. Trójcy 78, 279, 550; -altaria Św. Św. Wojciecha, Stanisława i Katarzyny 227, 245; -altaria Św.Św. Wojciecha i Stanisława 1014, 1070, 1189, alt. Henryk syn Grzegorza (z Poznania) 245, 355, 378; -altaria wikariuszy 1211; -altaria Wniebowzięcia NMP, Św.Św. Jana Chrzciciela, Jana Ewangelisty, Wojciecha i Małgorzaty 667, 1574; -altaria Wszystkich Świętych obok zakrystii 300, 648
- -altaryści: Ganckow pleban od Św. Marcina 1357, Jan 699, 1355, Jan Borngraber 264, Jan Gruszka z Pawłowic 1355, Jan Janik z Poznania 1317, 1486, Maciej Korczbok 1084, Michał 1416, Michał z Kuczkowa 1217, Mikołaj 200, Mikołaj pleban z Lusowa 371, Mikołaj Paduch 1396, Mikołaj Pomer 300, 346, Mikołaj Sołtys 1357, 1427, Piotr z Pleszewa 1628, Wojciech z Szamotuł 1504, 1568, 1642
- -gracjaliści: Jerzy 1396, Stanisław Rączka 1313, 1405
- -penitencjarze 78
- -szkoła katedralna: -rektor Jan kan. pozn. 314, 335; -szpital dla scholarów 1642
- -świątnicy katedralni 323
-KAPITUŁA katedralna 16, 44, 64, 75, 78, 91, 93, 118, 119, 132a, 137, 164, 204, 208, 227, 240, 247, 250, 260, 286, 292, 330, 332, 371, 434, 436, 488, 519, 525, 563, 589, 640, 664, 679, 804, ante 809, 828, 829, 889, 915, 916, 928, 943, 951, 977, 978, 1011, 1036, 1069, 1142, 1155, 1198, 1210, 1221, 1236, 1279, 1284, 1291, 1317, 1371, 1372, 1391, 1423, 1429, 1442, 1447, 1571; -kanonie 922, prebenda dziekana 1221; -pisarz kapituły: Jan Borngraber 263, Jan z Żyrosławic 1391, Mikołaj z Gwiazdowa 371, 525, Piotr 240;
- -prałaci 775: -adiak.: Andrzej z Chojnicy 164 n., Borzysław 75, Dominik 113, Filip z Miłosławia 91, Henryk 34, Jan (Łodzia) 93, Maciej z Chłapowa 943, 1876, Mikołaj z Chłapowa 525, 563, 589, 640, 828, 829, Mikołaj z Głęboczka 1236 n., Piotr 416, Wojciech z Będlewa 280 n., Wojsław 137;- dziekan: Boguchwał 113, 137, 164, Dytko Pradel 208, 227, 250, 260, 265, Grzegorz 34, 44, 64, Jan 16, Maciej Dryja z Modliszewa 1284 n., Piotr z Bytynia 75, Piotr z Kobylina 485 n., Witosław 4; -kncl. 354: Andrzej 137, Damian 164, 208, 227, 240, 250, 263, 264, Dominik 93, Gabriel 113, Jan (Łodzia) 91, Mikołaj Ciotczany 1412, Mikołaj z Górki 371 n., Piotr z Pniew 1391, Sławnik z Radziątkowa 1620, 1621, Stanisław Prus 240, 250, 280; -kantor: Adam 91, 93, Antoni 75, Boguchwał 4, Henryk Żyła 200, 204, 208, Jan 1634, Jan 1959 n., Janusz z Wszołowa 332, Mikołaj Pella z Niewiesza 1361, 1371, 1372, 1391, 1447, 1553, 1571, Mikołaj Strosberg 254, 279, 280, 283, Pełka z Grabowej 563 n., Piotr z Pniew 1620, 1621, Wojsław 113, Wyskota 1276; -kustosz: Boguchwał z Jankowa 311, Godzisław Baszek 16, Jan 113, 137, 164, 204, 208, 227, 240, Mikołaj 4, Mikołaj 91, 93, Mikołaj z Soboty 1553, 1571, 1620, 1621, Piotr kantor gnieźn. 371, Piotr Wysz z Lubstowa 1447, Szymon ze Stobnicy 525, 563, 828, 829, Tomasz 34, 44, 52, 64, 75; -prep. 260, 916; prep. Andrzej 137, Jan 16, 37, 64, 75, 91, Marcin Jastrzębiec z Rytwian 664, Pełka z Grabowej 711, 1876, Trojan z Łekna 164, 204, 208, 227, 240, 280, 314, 525, Wincenty 34, Wincenty Grochoła z Ostroroga 317, 332, 371, 488, 1853, Wojciech Jastrzębiec z Borysławic 1036, 1142, 1210, 1236, 1237, Wyszota z Górki 1314 n.; -scholastyk 889; scholastyk Henryk 64, Ilik 113, 137, 164, Jakub 16, Mikołaj z Biechowa i Nowego Miasta 197, 208, 225, 227, 265, Mikołaj z Sumina 889 n., Peregryn 823, Piotr 75, Wincenty Grochoła z Ostroroga 314, Wojciech 34
- -kanonicy: Adam 75, Adam 75, Adam 189, Adam z Będkowa 1094, 1391, Ambroży 137, Andrzej 4, Andrzej 113, Andrzej 227, Andrzej z Czaryża 889, 1142, Andrzej Łaskarz z Lichenia 1447, 1571, 1605, 1606, 1620, 1621, 2008, Andrzej z Lubrzy 64, Andrzej z Sarnowa 1391, 1553, Andrzej z Żerkowa 2008, Arnold 525, Bartłomiej Kamrer z Poznania 332, Bartłomiej syn Rynka z Poznania 488 n., Błażej 4, Bogusław z Koszanowa 91, 93, Bogusław Świnka ante 809, Borek syn Sławobora 339, 367, 369, 371, 525, 563, Boruta 75, Borzysław 525, Cezariusz 886, Dobiegniew z Kołudy 1158, 1159, Dominik 91, Donin ze Skrzyńska 783, 822, 824, Dziersław Wyskota 280, Filip kustosz kurzelowski 1427, Filip z Chwałkowa 1387, 1447, Florencjusz 4, Florian z Dachowej 352, 371, Florian z Krakowa 488, 525, Florian z Poklatek 413 n., Fryderyk 44, Gabriel 93, Gerard 4, Gerlib 91, Gierek 44, 91, 93, Gosław 240, 1741, Grzegorz 4, Hanek 227, Helwig 4, Hektor z Koziemina 823, Henryk 75, Henryk syn Grzegorza (z Poznania) 320, 355, 371, 378, 390, Herman 113, Ilik 91, Jakub 4, Jakub 91, 93, Jakub brat Tylona 64, 75, Jakub adiak. pszczewski 204, Jakub z Grądów 1371 n., Jakub Grolok 488, 525, 563, Jakub z Wyganowa 943 n., Jan 4, Jan 4, Jan 75, Jan Borngraber 280, 304, Jan z Czechla 465 n., Jan z Drzewicy 1291, 1357, 1371, 1372, Jan Furman z Mchów i Zaniemyśla 1205 n., Jan Lutkowic z Brzezia 1391, 1553, 1571, 1620, 1621, 1694, 1998, Jan z Kurowa 272, 546, Jan (pleban) z Niepartu 314 n., Jan z Niewiesza 1446, 1447, 1492, 1553, 1571, 2008, Jan prep. od Św. Ducha pod Poznaniem 317 n., Jan Rakwicz 1447, 1571, 1620, 2008, Jan rektor szkoły katedralnej pozn. 335, Jan z Twardowa 1553, 1571, 1620, 1621, Jan z Wolicy 227, Jan z Worowa 332, Janusz z Wszołowa 333 n., Jarosław z Kąkolewa 1371 n., Jasiek 113, Jasiek Dobry Ranek 93, 113, Kiełcz z Krzewia 589, Klemens 113, Klemens z Drzewicy 1355 n., Lambert 91, Ludwik pleban w Komornikach 371, 488, 563, 589, 628, 648, 1876, Maciej 91, Maciej Blida 250 n., Maciej pleban w Tłokinii 1476, Maciej z Chłapowa 849 n., Maciej z Kalisza 488, 525, 589, Maciej z Koła 1968, Maciej Korczbok 981 n., Maciej Dryja z Modliszewa 1268, Maciej z Krośnina 1553, 1642, Maciej z Obiechowa 488, Maciej z Tarnowa 1284, 1371, 1391, Maciej Wronczyński 1236, 1355, 1429, Mateusz 75, Michał prep. w Głuszynie 250, 280, 300, 302, Michał 4, 1704, Michał 91, Michał Blida 488 n., Mikołaj 4, Mikołaj 4, Mikołaj 137, 208, 227, Mikołaj adiak. pszczewski 227, Mikołaj adiak. śremski 227, 240, 250, Mikołaj Cebulka 164, 204, Mikołaj Ciotczany 697a n., Mikołaj z Dobczyna 1205, Mikołaj kustosz gnieźn. 64, Mikołaj prep. od Św. Ducha pod Poznaniem 164, Mikołaj z Dobieszewa 1236 n., Mikołaj z Drzewicy 1391, Mikołaj z Giżyc 1447, Mikołaj z Gogółkowa 186, Mikołaj z Górki 966, 1117, 1396, Mikołaj z Gwiazdowa 371, Mikołaj Jamiński 330, 338, 371, 488, 525, Mikołaj z Kik 889 n., Mikołaj z Kozłowa 977, 978, 1011, 1036, 1076, 1080, 1968, Mikołaj Kruspe 279, 280, Mikołaj Lantman 589 n., Mikołaj zw. Niklinem z Niewiesza 1694, Mikołaj Nosek 332, Mikołaj z Objezierza 1620, 1621, Mikołaj Peiser (z Pyzdr) 889, Mikołaj Słupek z Budzisławia 829 n., Mikołaj Słupek ze Studzieńca 828 n., Mikołaj z Soboty 1504, Mikołaj Strosberg 250, 371, Mikołaj Strzeszkowic z Łagiewnik 280 n., Mirosław z Bnina 314, Mirosław (starszy) z Bytynia 739 n., Mirosław (młodszy) z Bytynia 1553, 1568, 1571, 1620, 1621, Mirosław z Brudzewa 801, Mirosław z Grąblewa 280, 314, 488, 525, 563, Mścigniew prep. od Św. Ducha pod Poznaniem 204, Naram 164, Paweł 91, 113, Paweł 113, Paweł z Czechowa 589, 801, 829, 968, 1120, Paweł z Kłodawy 1968, Pietrzyk ze Skórzewa 4, Piotr 113, Piotr 227, Piotr adiak. pszczewski 250, 280, Piotr pisarz kapituły pozn. 240, Piotr prokurator mazowiecki kapituły 240, Piotr pleban w Tarnowie Podgórnym 280, Piotr syn Łucjana 488, 525, 563, 589, 640, 1014, 1876, Piotr Kuropatwa z Grodziny 589, Piotr z Nowca 889, Piotr z Pniew 1447, 2008, Piotr Wendeler 488, 589, 640, Piotr Wolfram 951, 1069, 1094, Przedwój z Grądów 1210 n., Przybigniew 204, 208, 227, 240, 250, 280, Przybysław z Krzyczek 371, 465, 488, 525, 563, 589, 775, 1876, Racibor 91, Sędziwój 1063, Sędziwój z Soboty 1670, Sławnik z Radziątkowa 1553, Stanisław 227, Stanisław Latowski 1236, Stanisław Piórko z Szadka 829, 849, 929, Staszek 227, Stefan 14, Stefan 113, Stefan dziekan wrocł. 113, Stefan z Jardanowic 1553, 1620, 1621, 1642, Strzeszek z Ułanowa 829 n., Szczedrzyk 75, Szymon adiak. pszczewski 240, Szymon z Kaczkowa 775 n., Świętosław prep. od Św. Ducha pod Poznaniem 280, 304, Świętosław z Wrzący 1284, Teodoryk z Orkowa 75, Tomasz z Czartek 1391, 1553, 1620, 1621, 2008, Tomasz ze Strzępinia 1429, 1447, Tomisław 91, Twardomir 4, Tylo 31, Walczek 227, Wincenty 4, 1704, Wincenty 91, Wincenty Kot z Dębna 1142 n., Wincenty z Marcinkowa 488 n., Wincenty Grochoła z Ostroroga 280, Władysław z Sarnowa 1620, 1621, Wojciech 4, Wojciech 1236, Wojciech adiak. czerski 240, 250, Wojciech prep. w Głuszynie 332, 371, 488, 525, 563, 589, Wojciech z Będlewa 227, Wojciech z Będlewa 1876, Wojciech z Kostrzyna 1876, Wojciech ze Szlachcina 640, Wojsław 91, 93, Zbylut z Urbanowa 1553, 1571, 1620, 1621, Zdzisław pleban z Gaju 91, Zdzisław adiak. śremski 75
- -wik. katedralni 64, 75, 137, 171, 200, 263, 264, 280, 289, 293, 302, 305, 306, 309, 310, 319, 321-323, 325, 335-337, 341, 345, 352, 355, 356, 367, 369, 377-379, 394-396, 421, 422, 447, 452-459, 492-501, 504, 511, 539-545, 547, 550, 558, 559, 561, 581, 582, 594, 596, 597, 617, 620-627, 639, 641, 649, 651-655, 657, 672, 673, 682-686, 702, 703, 719, 720, 744-747, 771, 790-793, 797, 814, 841, 842, 869-873, 906, 915, 929, 956, 957, 977, 999, 1014, 1071-1074, 1115, 1126, 1146, 1147, 1174, 1178, 1187-1190, 1211, 1218, 1251, 1252, 1273, 1274, 1276, 1282, 1304, 1360, 1379, 1380, 1397, 1465-1471, 1552, 1604: -wikariusze: Andrzej 1670, Andrzej 1210, Andrzej z Bnina 466, 524, Andrzej z Pępowa 1317, 1530, Andrzej Stojan z Poznania 465, Dobiesław z Koszut 1179, 1278, 1313, Dobiesław (z Koszut?) wicedziekan 1472, Dominik wicekustosz 189, Filip wicekustosz 865, Jan 789, Jan wicedziekan 1530, Jan z Buku 2013, Jan Darzywsko 1530, Jan Gruszka z Pawłowic 789, 1179, 1355, 1509, 1530, Jan Rakwicz 1280, Jerzy Tymota ze Śremu 306, Kasper de Lzneczynia 2013, Kasper ze Żnina 1642, Krzysztof z Miłosławia 697a, Maciej 1473, Maciej Kot 1530, Maciej ze Stęszewa 242, 260, Marcin wicedziekan, pleban w Lusowie 1094, Marcin Sikora pleban w Krerowie 1427, Marcin z Tarnowa 1228, Michał z Kuczkowa 1317, wicekustosz 1530, Mikołaj 1473, Mikołaj wicekustosz 1427, Mikołaj z Bytynia 626, Mikołaj Grzywacz 1530, Mikołaj z Gwiazdowa wicedziekan 679, Mikołaj Jajko wicekustosz 208, Mikołaj Maginka 354, 697a, 865, Mikołaj Kordos z Miłosławia 1473, Mikołaj Cuklwyech 1530, Mikołaj pleb. z Lusowa 371, Mikołaj Paduch 1396, Mikołaj Pomer 300, 346, Mikołaj Pruska 789, Mikołaj Pusik 1530, Mikołaj Salsus z Poznania 82, Mikołaj Sołtys wicekustosz 1357, 1427, Paweł 245, Paweł z Ciążenia 465, Paweł z Myślątkowa 1059, 1068, Piotr Maginka 1530, 1642, Piotr Kostrzyński z Poznania 626, Piotr Skórka 200, Piotr Venibą 1530, Stanisław 163, Szymon z Dąbia 664, Tomasz z Opieczyc 878, Tomasz ze Strzępinia 720, Wawrzyniec 886, Wawrzyniec z Grabi 1530, Wawrzyniec Lewis 1530, Wawrzyniec z Winiar 1179, 1280, Wojciech Polny z Polnego 874, 915, Wojciech z Sępólna 1076; -wik.-organista 356, Henryk 494
-INNE KOŚCIOŁY:
- -kolegiata NMP na wzgórzu katedralnym (in Summo) 204, 335, 682, 1003, 1011, 1036, 1179, 1396, 1568: -altaria NMP, Św.Św. Jana Chrzciciela, Jakuba, Prokopa i Ludmiły 1396, alt. Michał z Kuczkowa 1396
- -kościół Bożego Ciała zob. klasztor karmelitów
- -kościół Św. Jerzego (na wzgórzu Św. Wojciecha), pleban Jan Kocur z Poznania 554
- -kościół Św. Marcina 518, 954: -pleban 1446, plebani Ganckow 1357, Marek 954; -wik. Marcin 1084
- -kościół Św. Marii Magdaleny (farny) 29, 53, 118, 119, 714, 1387, 1396, 1536, 1657, cmentarz 119, 714, nowy cmentarz 1657:
- - -pleban 465, 504, 506, 509, 881, pleban: Mikołaj z Dobieszewa 718, Mikołaj Lantman 1621, 1625, 1630, Wojciech 200
- - -alt. 1345, Jan Janik z Poznania 1584, Michał 1418, Mikołaj Pieczykabat z Poznania 1345, Mikołaj syn Hanczka 1345, 1396, Mikołaj z Szamotuł 1657, Teodor 1486, Tomasz 1657; -altarie 1387, 1619: -altaria Podwyższenia Krzyża Św., alt. Henryk Melcer 1425; -altaria Św. Barbary 697a, alt. Marcin z Kretkowa 697a; -altaria Św. Jerzego, Wojciecha, Mikołaja i Doroty 488; -altaria Św. Michała i Wszystkich Św. 466, 479, 524, alt. Jerzy Tymota ze Śremu 466, 524; -altaria Św.Św. Piotra, Pawła, Jakuba i Barbary 1214, 1387, alt. Mikołaj z Wrześni 1214; -altaria Zwiastowania NMP, Św.Św. Szczepana, Grzegorza, Marcina i Wawrzyńca 865
- - -bractwo modlitewne 1536
- - -dzwonnik Paweł 881
- - -kolegium mansjonarzy 1345
- - -wikariusze 1214
- -kościół Św. Michała zob. dom joannitów
- -kościół Św.Św. Pawła i Jana zob. klasztor dominikanek
- -kościół Św. Wojciecha za miastem 946, 955; -pleban 465, plebani Jan Kocur z Poznania 554, Piotr 946, 955, Sędek 946, 955
- -kościół Wszystkich Św. za murami: -altaria 1486; -alt. Jan Janik z Poznania 1584
-KLASZTORY:
- -klasztor dominikanek Św. Katarzyny 29, 42, 51, 53, 102, 118, 119, 141, 530, 698, 714, 865, 1339, 1344, 1517:
- - -zakonnice: -Anna 314; -Anna 1344; -Boguchna 1344, por. Poznań, mieszczanie; -Dobrosława 314; -Dorota 1344; -Helena 1344; -Helena niegdyś Żydówka 698; -Helena podprzeorysza 530; -Helena Raciborska 530; -Jadwiga podprzeorysza 698; -Jadwiga przeorysza 217; -Jadwiga Rykalanka klucznica 530; -Jadwiga Wolicka przeorysza 1020, 1344; -Katarzyna Iwanówna 1344; -Katarzyna Lubiatowska 530; -Katarzyna podprzeorysza 1344; -Katarzyna przeorysza 853; -Katarzyna zakrystianka 698; -Luchna 1344; -Małgorzata 1344; -Marta 1344; -przeorysza 714; -Przechna 698, zakrystianka 530; -Świętochna przeorysza 530, 698; -Świętosława 314
- - -kościół klasztorny Św.Św. Pawła i Jana 37, 118-119, 209 (tu jako kościół Św. Katarzyny!), 865 (Św. Katarzyny!)
- -klasztor dominikanów Św. Dominika 51, 357, 483, 530, 557, 661, 677, 698, 717, 809, 1000, 1122, 1190, 1267, 1344, 1382, 1405, 1423, 1449, 1515, 1529, 1642:
- - -zakonnicy: -Andrzej z Opola 717; -Dobiesław przeor 1405; -Klemens 717; -Marcin z Głogowa zakrystianin 717; -Michał 717; -Michał Sekuła 717; -Mikołaj Czarny włodarz 717; -Mikołaj z Opola 717; -Paweł lektor, pleban kazimierski (najpewniej w Kaźmierzu) 530; -Piotr przeor 899, -Piotr Hartung 1704; -przeor 557; -Stefan z Łęczycy 717; -Stefan przeor 899, 1937; -Sulisław 1704; -Szymon Czarny 717; -Tadeusz przeor 483, 717; -Teodoryk Lech spowiednik książęcy 29 (zob. Lech)
- - -kościół klasztorny 809; -ołtarz Św. Jana Ewangelisty 357; -kaplica Szamotulskich 717; -cmentarz 1267
- -dom joannitów 796, 1173; -komandor 1173, komandor: Bogusz 609, Bozdziech 796, Mikołaj Poppo 189, Olbracht 609p; -bracia: Adam 189, Budek 189, Gwalo 189, Jan 189, Jan Schmiedchen 796, Maciej z Wrocławia 189, Marcin z Czech 796, Peterlin 189
- - -kościół Św. Michała (Św. Jana): -plebani Adam 189, Mikołaj 796
- -klasztor karmelitów Bożego Ciała za miastem 414, 477, 565, 668, 718, 963, 1171, 1345, 1657, cmentarz 1345; -przeor Andrzej 963, Leon 718
-SZPITALE:
- -szpital Św. Ducha za miastem 711, 752, 914, 968, 969, 1389; -prepozyci: Bogusław syn Wawrzyńca 697a n., Jan kan. pozn. 317 n., Mikołaj 164, Mścigniew 204, Świętosław 280, 304
- -szpital Św. Gertrudy: altaria NMP, Św.Św. Jana Ewangelisty, Mikołaja i Anny 1234
- -szpital Św. Krzyża za bramą Wrocławską 886, 954, 1234p, cmentarz 954; -kapelan Mikołaj 954; -altaria Św. Krzyża 1446; -altaryści: Mikołaj Peszel z Poznania 1446, Mikołaj syn Hanczka 1234
V. -powiat (districtus) 255, 576, 619, 718, 735; -ziemia 175
-sąd ziemski (królewski) 405, 436, 601, 602, 658-660, 711, 716, 723, 724, 731, 735, 770, 803, 907, 918, 959, 1067, 1081, 1106, 1122, 1123, 1139, 1154, 1162, 1166, 1172, 1185, 1224, 1294, 1308, 1319, 1366, 1369, 1449, 1477, 1515, 1516; -woźny 1224, woźni: Jakub 1106, Jan 1423
-urzędnicy: -chor.: Bieniak z Będlewa 1669, 1680, Dzierżek z Bieganowa 315, 328, Jarosław z Iwna 600, 647, 713, 714, 724, 742, Sędziwój z Ostroroga 437, 551, Teodoryk z Siekowa, Iwna i Międzychodu 780, 948, 1283, 1289, 1322; -cześnik Piotrek 27; -klan: Andrzej z Koszanowa 124, 127, 131, Dobrogost z Szamotuł 1423, 1498, 1545p, 1572, 1605, Domarat z Iwna i Pierzchna 272, 275, 276, 290, 353, 356, Jarosław z Iwna 119, Marcin ze Sławska 1176 n., Mościc ze Stęszewa i Koźmina 386 n., Piotr Szymonowic z Dębna 105, Piotrek 241, 245, Przecław z Gułtów 159, 160, 175, Przedpełk ze Spławia 84, 85, Tomasz z Pakości 1098 n., Tomisław z Szamotuł 136, Wawrzyniec Zaremba z Królikowa 236, 1749, Wierzbięta z Palowic 198a, 199, 210, 214, 221, 817, 1651, 1738, 1739; -łowczy Pakosław 9; -miecznik: Jan z Bnina 1258, 1289; -pcz.: Bodzęta z Chłapowa 514, Jan Goły ze Strzałkowa 1289, Łukasz z Górki 1449, 1491, 1525, Mikołaj Kiełbasa z Tymieńca 822, 1034, 1052, Tomisław z Gołańczy i z Danaborza 179, 1737, Wincenty z Sierakowa 576, 713; -pkom.: Bogusław Domaradzic 2, 38, Bogusza 9, Dobrogost z Szamotuł 970, 971, Jan z Czarnkowa 1698, Marcin ze Sławska 912, 920, 931, 1050, Paszek z Gogolewa 610, 614, 635, 645, 1848, 1914, Piotr Korzbok z Trzebawia 1098, 1128, 1192, 1237, 1289, 1306, 1322, Świętosław z Szubina 268, 1756, Wierzbięta ze Smogulca 119, Wojciech 54; -podkonie: Jakusz 1756, Hamlet z Oleśnicy 175, Wojciech z Chudzic 634; -podłowczy: Gerward ze Słomowa 1742; -psęd.: Dassius 1742, Dobrogost z Kolna 1698, Mikołaj 316, Mroczek z Kleszczewa 436, 610, 650, 677, 679, 711, 723, 724, Piotr Skóra z Gaju 1288 n., Stanisław z Szurkowa 1106; -podskarbi Paweł Grabia 13p, 31; -podstoli: Andrzej Nielataj z Wiśniewa 1531, Dzaro 261, Marcin ze Sławska 730, 837, Piotr Korczbok z Trzebawia 908, 909, 1034, Rafał z Gołuchowa i Obiechowa 1098, 1289, 1374, Stefan z Trląga 258, 283, 552; -sęd.: Abraham ze Zbąszynia 1283 n., Domarat 6, Gniewomir 2, Jan z Czarnkowa 258, 271, 272, 290, Mikołaj z Błażejewa 131, 145, 183, Mikołaj z Błociszewa i Brodnicy 804, 813, 821, 845, 1899, Mikołaj z Czarnkowa 434 n., Mikołaj z Sepna 1106, 1122, 1123, 1204, Paszek z Gogolewa i Rozdrażewa 902, 908, 909, 920, 938, 1032, 1069, Piotr Skóra z Gaju 1556, 1598, 1675, Przecław z Margonina i Prusinowa 210, 214, 218, 228, 236, Wojsław z Gryżyny 1482; -skarbnik: Dzierżek z Bieganowa 294; -stolnik: Bieniak z Będlewa 1393, Mikołaj z Lubiatowa 545, 558, 608, 704, 724, Przybysław z Gryżyny 859, 908, 909, 1043, 1176, 1289; -włodarz Janek 62; -wda: Bartosz Wezenborg z Koźminka 312, Beniamin (Zaremba) 21, 41, 59, Bogumił 9, Dobrogost z Dzwonowa 90, Janek (z Jarocina) 17, 36, Jarosław z Iwna 131, Łukasz z Górki 1581 n., Mikołaj z Biechowa 119, Paszek z Benic 210, 214, 218, 1749, Piotrek 58, Sędziwój z Ostroroga 585 n., Sędziwój z Szamotuł 386, 387, 432, 435, 522, 717, 1775, Stanisław 2, Tomisław z Szamotuł 1711, Wincenty z Kępy 235, 236, 276, 287
-wiceurzędnicy: -burgrabia: Dziersław z Orzeszkowa 933, 960, 966, 1087, 1289, 1305, 1329, 1381, Dzierżek 275, Jan z Ceradza 1106, Jan z Komornik 1515, Mikołaj z Gołębiowa i Usarzowa 816, Mikołaj Motkowski 2015, Mikołaj z Sadowia 1423, Wawrzyniec Wasyl z Poznania 718; -wicechor.: Mikołaj z Sadów 1423, Niewstąp ze Świekotek 1106, Wincenty Sokołowski z Sierosławia 1515; -wicepkom.: Jan z Ruśca 1515, Jarosław z Zaparcina 1423, Nikiel z Witkowic 1106; -wicepsęd.: Pełka z Grzybna 1106, Wincenty ze Zborowa 1423, 1515; -wicesęd.: Jakub z Sepna 1106, Piotr Wata z Kosiczyna 1515; -wicewda: Pietrasz z Nagradowic i Starołęki 499, 588, Stanisław Słap z Palędzia 926, 1106, Zachariasz z Komorowa i Piaskowa 1423, 1515
VI. -pożar 563, powódź 1427; -poznańska miara i waga 82; -cło 1544, 1545, 1613, 1660, 1683
Pożarowo k. Wronek: -Mikołaj 1305; -Parys 816, 851
Pożegowo k. Gostynia 1478, 1501; -Maciej klan lędzki 18
Pożoń (Preszburg, Bratysława) 1719
Pradel (niemiecka rodzina rycerska osiadła na Śląsku) Dytko adiak. czerski i pisarz królewski 204, dziekan pozn. 208, 227, 250, 260, 265, kan. gnieźn. 265
Pratum: -Jan urzędnik Kurii Rzymskiej 1435
Prawęcice w z. łęcz. 1285
Prażmowo k. Grójca na Mazowszu: -Jakub kapelan biskupa pozn. 865, pleban w Sobikowie 865, 938, pleban w Prażmowie 1017, 1064, pleban w Dolsku 1427, 1432, 1433, adiak. śremski 1530, 1553, 1571, 1620, 1621; -pleban zob. wyżej
Prączkowo k. Zdun 1817
Prezeca zob. Przysieka Niemiecka
Prętkowice k. Kościana 813
Prnikewald: -Bartłomiej substytut w kościele Św. Krzyża we Wrocławiu 781
Procyń k. Gębic na Kujawach: -młyn zob. Gać; -Mikołaj 580, wdowa po nim Wszeborka, jego synowie Piotr i Stanisław 800
Promno k. Pobiedzisk: -młyn 679
Prosna, rzeka 108, 432, 923
Prus Stanisław kncl. kapituły pozn. 240, 250, 280
Prusak Piotr komes 31
Prusim k. Międzychodu: -Dobrogost 619, 851, 908, 909, 947, jego żona Anna z Krzemieniewa 909, zob. też Kolno
Prusinowice k. Opatowa w woj. sandom. 1285
Prusinowo k. Bnina: -Przecław sęd. pozn. 228, zob. też Margonin
Prusinów k. Żerkowa: -Stefan 1589
Pruska Mikołaj wik. katedry pozn. 789, pleban w Buku 1156
Prusy k. Jarocina: -Bogusz wicechor. w Kaliszu 1157
Prusy, kraj 921, 1428, 1451, 1582, moneta 233; zob. Krzyżacy; -Michał bożogrobca w Gnieźnie 269
Pruszcz na Krajnie: -Jaszczołt z żoną Anną 1026
Pruśce k. Rogoźna 449; -Jakub 431, klan rogoziński 636, 724, 785, zob. Smogulec
Przebędowo k. Murowanej Gośliny: -Mikołaj 530, 907, 1988; -sołtys Świętosław z żoną Jadwigą 1988
Przechody w woj. krak.: -Przedbór 803, 844, zob. też Łęg i Żegocin
Przecław k. Szamotuł: -Stanisław 1289 (pieczęć 46)
Przecław kncl. kuj. Władysława Łokietka 105
Przecław prep. od Św. Jerzego w Gnieźnie 190, 213, kan. gnieźn. 190
Przecław sługa oficjała pozn. 263
Przedbórz, m. w z. łęcz. 1105
Przedecz, m. na Kujawach: -NN klan 758
Przedpełkowo k. Sępólna Krajeńskiego 270
Przedwój ojciec Świętosława 47
Przedzeń k. Stawiszyna: -Sułek 927, 936
Przelewice k. Człopy 701
PRZEMĘT, m. w pow. kościańskim 70, 573, 608, 633, 662, 681, 810, 1076, 1452; IIIa. -wójtostwo 681, wójt 573, 1076, wójtowie Jędrzych i Oćmik z Osłonina, Agnieszka żona Jędrzycha 681; -burmistrz, rajcy i ławnicy 681; IIIb. -Adam Kobylicz ławnik 681; -Dziersław Puczkowicz 681; -Filip Bogusławowicz ławnik 681; -Jakub Wojszewicz z Osłonina 681; -Jan Borek burmistrz 681; -Jan Budych ławnik 681; -Jan Filipowicz ławnik 681; -Janusz 59; -Janusz Teufel 681; -Janusz Wolhen ławnik 681; -Klemens Wyszkowicz 681; -Kunat rajca 681; -Marcin Kostrzewa rajca 681; -Niczek rajca 681; -Stach Knotek 681; -Stach Łagwicz ławnik 681; -Stanek Sadowicz rajca 681; -Wach Laskowicz 681; IIIc. -Andrzej not. publ. 681; IV. -kościół parafialny Św. Andrzeja, pleban Mikołaj syn Więcka 1452; -opactwo cystersów (zob. Wieleń) 724, 2013: -opaci zob. Wieleń; -mnisi: Maciej przełożony dworu w Przysiece, Mikołaj prep. w Wieleniu 1076; V. -gród i kasztelania 136, kasztelania (districtus) 9, klan Sędziwój Gałązka ze Żdżarowity 706
Przemęt, Przedmieście Św. Piotra 608, 633, 662, 674; -kościół Św. Piotra i Pawła 674, 1076, plebani Piotr 681, Wojciech 1076
Przemił burgrabia w Kłecku 1333
Przemysł I książę Wlkp. 6-11, 1038, 1098, 1614, 1704
Przemysł II książę Wlkp. 19, 25-32, 36, 38, 40, 41, 44, 45, 47-51, 57, 58, 116a, 583, 1033, 1034, 1404, 1651, 1681, 1705, 1708-1713, 1715, król Polski 52, 53, 118, 119, jego córka zob. Elżbieta, królowa Czech
Przemysł II Ottokar król Czech 25
Przemyśl, m. na Rusi 700 (zjazd), 1262, 1369; -bp Jan Śledź z Lubienia 1128, Maciej 1848; -dziekan Franciszek z Orzka 834; -wik. katedralny Piotr 834
Przepadła, dolina k. Łobżenicy 83
Przeradz k. Międzychodu 619
Przerawa, jez. w okolicy Margonina, może dzisiejsze jez. Pustkowie 879
Przerosłe, jez. k. Łobżenicy 83
Przerowy k. Goliny 198a
Przesieka zob. Przysieka
Przespolew k. Kalisza 1634
Przetoczna zob. Przytoczna
Przewłoki k. Ślesina: -lasy 578; -Łaszcz klan lędzki 84
Przezwody w woj. sandom.: -Abraham (bratanek Jana Głowacza z Graboszewa) prep. krak. i kan. gnieźn. 420
Przybek kan. gnieźn. 92, 101, 106
Przybigniew kan. pozn. 204, 208, 227, 240, 250, 280
Przybina k. Rydzyny 1876
Przyborowo k. Gniezna: -Stanisław z braćmi i bratankami 252
Przyborowo k. Krobi 4
Przyborowo k. Szamotuł: -Gotard 1314, 1356, 1358
Przybychowo k. Czarnkowa: -bracia Kornos i Mikołaj 701 Przybysław k. Żerkowa 49, 231
Przybysław bp tytularny Dagno, bp pomocniczy gnieźn. 1904
Przybysław kan. (może prep.?) kolegiaty NMP w Kaliszu 140
Przybysław prep. od Św. Jerzego w Gnieźnie, pisarz królewski 148
Przybysław skarbnik abpa 124, 125, 128, kan. gnieźn. 125, 128
Przyczyna Dolna k. Wschowy 521
Przyczyna Górna k. Wschowy 228, 521, 1101; -kościół 521; -sołtys Mikołaj Herold 1681
Przygodzice k. Ostrowa Wlkp. 1462 (nieudana próba lokacji miasta Światłowo)
Przylepki (Przylepice) k. Kościana: -Pabiasz 217
Przysieka k. Kłecka: -folwark, kmiecie 980
Przysieka k. Skoków 1742; -Wierzbięta Piętka 896, 988, 1186, tenutariusz w Rogoźnie 1212, 1222, 1329, zob. też Grzybowo Pięcine, por. Kiszkowo
Przysieka Niemiecka (Stara) k. Śmigla 59, 228; -gaj Warist 59; -dwór cystersów z Przemętu, przełożony Maciej 1076 (zob. Przemęt, mnisi)
Przysieka Polska (Mała) k. Śmigla 59
Przyszów, m. w woj. sandom. 658-660, 950
Przytoczna (Przetoczna) k. Skwierzyny 1296; -Marcin 1514, zob. też Zajączkowo; -pleban 1296
Psarskie k. Pniew: -Sędziwój 436; -pleban Piotr 853
Psarskie k. Poznania: -Wojciech Suczka syn Jury z Bielaw 1956, tenutariusz Środy 1369, jego siostra 1956, por. Suczka
Psary k. Ostrowa Wlkp.: -Abraham Roszust 931, 1789, sęd. sądu wojewodzińskiego w Kaliszu 1420; -Adam 1493
Pszczew, jez. k. Pszczewa 34
PSZCZEW, m. w pow. pozn. 34, 987; I. -klucz dóbr bpich (dystrykt) 34, tenutariusz Hektor z Koziemina 987; II. -młyn 589; III. -wójtowie: Grzymek i Piotr synowie Mikołaja Cholewy, Jakusz syn Błażeja z Kikowa 589; IV. -kościół, pleban Stanisław 987; -adiak. Dziersław 371, Jakub 164, 200, 204, Jakub z Wyganowa 889 n., Jasiek 525, Michał 563, 589, Piotr 250, 280, Sędek 713, 1876, Szymon 240, Wojciech z Jaroszewa 1371, 1372; -oficjał Hektor z Koziemina 987
Ptaszkowo k. Grodziska 1060; -Maciej zob. Śródka, mieszczanie; -Marcin 1738
Ptowo (Ptow) w płd.-zach. Wlkp. 228, 1716
Ptur, jez. k. Żnina (dziś Jez. Wolickie) 267
Puchała Dobek zob. Węgry
Puck, m. na Pomorzu: -klan Wojsław 73
Puczek Zewrzyd zob. Szczepankowo
Pusik Mikołaj wik. katedry pozn. 1530
Pustachowa, struga, lewy dopływ Wełny 374
Pustochowo, jez. w okolicach Trzemeszna i Mogilna 249
Puszcz Jerzy not. publ., kleryk diecezji wrocł. 1686
Pyantha zob. Przysieka (Wierzbięta Piętka)
Pynnowe, niezident. obiekt k. Bledzewa 86
Pyriz w płd.-zach. Wlkp. 228
Pysząca k. Śremu 614
Pyszczyn k. Gniezna 519, 1869; -sołtys Paweł 1869; -kmieć? Stanisław 1869
PYZDRY, m. nad Wartą 30, 32, 56, 146, 239, 243, 294, 307, 308, 416, 446, 468, 575, 600, 740, 798, 989, 1125, 1158, 1184, 1320, 1385, 1502, 1579, 1669; -miejsce wystawienia dokumentu 32, 53, 56, 58, 65, 84, 105, 147, 157, 192, 195, 207, 221, 298, 315, 328, 343, 364, 806, 837, 888, 933, 961, 989, 1012, 1013, 1383, 1385, 1579, 1790, 1986, 1813, 1841, 1845, 1847
I. -tenutariusz (star.) 147, 1669, star. Andrzej z Lubina 1385p, 1479p; -burgrabia zamkowy Racibor Szczeciński 1385; -włodarz Piotr 32
II. -brama w stronę zamku 1383; -cegielnia 343; -jatki 56, 87, 989, 1125, 1136, 1383; -młyny: folusz pod zamkiem i inny młyn nad Wartą 147, Poschmel 207, szpitalny 1385, wójtowski 1385; -most na Warcie 147; -mury 1385, -ratusz 1385; -sukiennice 56; -ulica Sukiennicza 989; -winnice 1385; -zamek 147, 1383, 1385, burgrabia zamkowy Racibor Szczeciński 1385
IIIa. -wójtostwo 56, 147, 292, 468, 582, 628, 655, 981, 1148, 1195, 1385; -wójt: Andrzej 147, Jasiek 30, 87, Mikołaj 582, 628, bracia Bartosz, Jakub, Jan Mączka, Mikołaj 1385; -władze miejskie 343, rajcy 207, 294, 1790, 1813, 1841, 1845, 1847, burmistrz i rajcy 221, 315, 316, burmistrz, rajcy i ławnicy 989, 1025, 1125, 1383, 1385; -cech kowali 1790, -cech rzeźników 989, 1136, 1385, 1669; -targi 1669
IIIb. -Andrek syn Hartmuta 207; -Andryczek (zapewne z Pyzdr) 221; -Andrzej Festembarg (Testinbarg) rajca 1383, 1385; -Andrzej Furman 806; -Andrzej stelmach 1813, zob. Toruń, mieszczanie; -Andrzej syn Gotfryda kowala 87; -Andrzej Tarnowski burmistrz 989, 1383, 1385, rajca 1125, por. Bartosz i Pietrasz; -Anna wdowa po Hanku zob. p. IIIc; -Bartek Mokronos syn Henryka, brat Henryka Mokronosa i Jana Weiknechta 207, por. Michał; -Bartek syn Meinlera, rajca 207; -Bartosz krawiec, burmistrz 1125, rajca 1383, 1385; -Bartosz z Tarnowa, brat Jaśka, jego córki Anna i Małgorzata 1579, por. Andrzej i Pietrasz; -Bernard zob. Poznań, mieszczanie; -Gertruda wdowa po Hermanie Gelhor 87; -Gotfryd kowal zob. Andrzej; -Hanek zob. p. IIIc; -Hanek Herbrartowic 1136; -Hanek Ples 207; -Hartmut zob. Andrek; -Henkin zob. Hildebrand; -Henryk Mokronos ojciec Bartka, Henryka i Jana Weiknechta 207, por. Michał; -Henryk z Soli 32; -Herman Gelhor zob. Gertruda; -Hildebrand syn Henkina 87; -Jakub Geweytfuer rajca 989; -Jakub sołtys w Cheboria 87; -Jakub syn Walczka, Walczek 1158, 1184, 1383, rajca 989; -Jan Hamerlin rajca 1383, 1385; -Jan Kazirod rajca 989, 1385p (por. altaryści); -Jan Prossil 87; -Jan Sparer 343; -Jan Stefan 1125; -Jan Tarnowski, wdowa po nim 416, por. Andrzej, Bartosz i Pietrasz; -Jan Weiknecht syn Henryka Mokronosa, brat Bartka i Henryka 207; -Jasiek 207; -Jasiek z Tarnowa brat Bartosza 1579, por. Andrzej i Pietrasz; -Jon syn sołtysa, rajca 207; -Kaszubina rzeźniczka 1136, 1383; -Lorek zob. Wawrzyniec; - Maciej Żołtobrzuch 989; -Marcin słodownik 1841; -Marcinek Redrich 989; -Meinler zob. Bartek; -Michał Kukla 1195; -Michał Mokornos (Mokronos?) z Jarocina 87, por. Bartek, Henryk, Jan; -Michał sukiennik 989; -Mikołaj 207; -Mikołaj Falgeburgensis, Falkenbarg (tzn. z Niemodlina?) 207, rajca 989, 1125; -Mikołaj Heckhard burmistrz 207; -Mikołaj Heidenreich rajca 1125, 1383, 1385; -Mikołaj Praski rzeźnik 989, 1136; -Mikołaj Rumeland 1790, zob. Toruń, mieszczanie; -Mikołaj Sreder rajca 207, por. Piotr; -Mikołaj zob. Mikołaj Peiser (por. Peiser, na s. 424); -Oblin mincerz 30, 32; -Osanna zob. Piotr Schilder; -Pietrasz Tarnowski rajca 989, 1125, por. Andrzej, Bartosz i Jan; -Piotr Schilder z siostrą Osanną 1847; -Piotr Sługocki rajca 1125, 1383, 1385; -Piotr Sreder rajca 207, por. Mikołaj; -Piotr Wilk 87; -Prus rzeźnik 1383; -Walczek zob. Jakub; -Wawrzyniec Cet[...] 221; -Wawrzyniec Lorek rzeźnik 989, 1136; -Wawrzyniec rzeźnik, rajca 207
IIIc. -Andrzej z Pyzdr zob. Kalisz, mieszczanie; -Jan syn Anny wdowy po Hanku, alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu 1935, 1940-1942; IIId. - Icek z żoną Czarną 1292, Muszki 1037
IV. -kościół parafialny NMP 740, 989, 1136, 1385; -altarie: -alt. Stanisław z Rudzicy 1066; -altaria Bożego Ciała, Św.Św. Stanisława, Wojciecha i Wawrzyńca (patronatu rzeźników), alt. Mikołaj Kazirod 989, 1385 (por. Pyzdry, mieszczanie); -altaria Św.Św. Jana Chrzciciela, Stanisława i Mikołaja 740; -kaznodzieja Paweł 1125; -szkoła, rektor Jan 806
-klasztor franciszkanów, gwardian Roman 343
-kościół Św. Krzyża za miastem 1385
-szpital Św. Ducha (bożogrobców) za miastem 207, 1125, 1385; -prep.: Mikołaj syn Michała 1125, 1136, 1158, 1159, 1184, 1385, Świętosław 806; -zakonnik Jakub Maloga 806
V. -powiat (districtus) 332, 364, 446, 514, 613, 666; -sąd ziemski (królewski) 157, 174, 401, 407, 433, 469, 782, 965, 989, 1037, 1054, 1117, 1185, 1292, 1297, 1315, 1319, 1352, 1364, 1369, 1374, 1390, 1644
-wiceurzędnicy: -wiceburgrabia Pietrasz z Gonic 433; -wicechor.: Bodzęta z Dzierżnicy 1012, Wincenty z Chwałkowic 1364; -wicepkom.: Stanisław z Mierucina 1364, Andryczka z Nadarzyc 1012; -wicepsęd.: Mikołaj z Noskowa 1364, Tomisław z Małachowa 1012; -wicesęd.: Dobek z Pawłowa 1012, Sędziwój z Goranina 1364; -wicestar.: Bogusław z Koszut 1364, Sambor z Małachowa 1012; -wicewda: Jakusz z Podlesia 1364, Jan z Orzeszkowa 1012
VI. -cło 146; -pyzdrska miara objętości 342
Queliz zob. Kwielice
Rabowice k. Swarzędza: -sołtysi Mikołaj i Zdzisław 796
Raciążek (Raciąż), m. na Kujawach 134, 188, 669, 1826, 1829, 1831; -Mikołaj syn Piotra not. publ. 862, 1076, adwokat konsystorza pozn. 1084, 1205
Racibor kan. pozn. 91
Racibórz, m. na Opolszczyźnie: -Helena zob. Poznań, dominikanki; -Jan syn Piotra not. publ. 1096
Racięcice k. Koła: -Paszek 993
Racławice, może późniejszy folwark k. Ostrowa Wlkp.: -Dobrogost syn Niemierzy 732, zob. też Kamienna
Racławki (Racławice) k. Wrześni: -Niemierza 1058
Raczkowo k. Skoków: -Jan syn Dobiesława 1381; -Trojan Grochoła 278, 314, por. Ostroróg; -kościół 438
Raczyn w z. wiel.: -Maciej Struś 1062; -Wisław (Wyszek) Raczyński 918
Radawnica k. Złotowa na Krajnie 1531
Radlica Jan bp-elekt krak., kncl. Królestwa 276, 1761
Radlica Jan zob. Pęczniew i Rajsko
Radliczyce k. Opatówka 1493; -Marcin 812, 904, 1493, jego żona Małgorzata 904, zob. też Kożuchy i Rajsko; -Michałek 1725
Radłowo k. Słupcy 1035
Radolina k. Goliny: -Piotr Wysz bp krak. 460, 1829, 1836; -Świętopełk 298, 299
Radom, m. w Małopolsce: -klan Mikołaj z Balic 1548
Radomicko k. Śmigla 369; -Jasiek 70; -Mikołaj Warmul z żoną Małgorzatą córką Wyszka Kotwicza z Żegrowa 376; -Nanker Kotwicz 982
Radomierz k. Przemętu 228, 608, 633, 662; -Hans Korcze 674; -Michał Jędrzejewic 681; -sołtys 633, 662
Radomsko, m. w z. sier. 198 (cło), 276, 855; -Piotr kapelan abpa gnieźn. 256
Radostowe Błoto, bagno w okolicy Mogilna 201
Radostowo k. Żnina: -Stefan 1231, burgrabia w Ujściu 1441
Radostów k. Bolesławca w z. wiel. 170; -Ubysław (w komentarzu błędnie: Radostowa) cześnik kal. 52, 58, zob. też Rębielice
Radoszewice k. Przedcza na Kujawach: -Przedwoj 676
Radusz, jez. k. Rogoźna, zapewne dzisiejsze Jez. Budziszewskie (zob.) 214
Radwankowo k. Buku: -Wojciech syn Jakuba 371, zob. też Sędzinko
Radwańczewo k. Ślesina: -Jan z Lichenia 1271
Radzewo k. Kórnika: -Piotr adwokat w konsystorzu pozn. 1084
Radziątków w z. sier.: -Sławnik kan. pozn. 1553, adiak. uniejowski 1553, 1571, 1605, kncl. pozn. 1620, 1621, kan. gnieźn. 2016, 2020, 2022
Radzicha Jan pleban w Marzeninie 417, wik. katedry gnieźn. 474, 475, 480, 849, 1059, 1065, alt. katedry gnieźn. 1065
Radzicz k. Wyrzyska na Krajnie: -Wojuta 833
Radziejów, m. na Kujawach 994-996, 1195; -Jan wda (chyba pomyłkowo przypisany do R.) 735; -cło 408; -sąd 201
Radzim, gród k. Obornik: -klan: Jarota z Wilkowa 376, 610, 724, Wojciech Skóra z Gaju 279
Radzymin k. Sąchocina na Mazowszu: -Piotr syn Jakuba not. publ. 1407
Radzyncz, jez., może dzisiejsze jez. Bronisław k. Pakości, 785
Radzyń w z. chełmińskiej: -komtur 1453
Rafał 1246
Rajsko k. Opatówka 904; -Aaron syn Jana Radlicy 1493; -Jan Radlica brat Marcina, ojciec Aarona i Jana 1493, zob. też Pęczniew; -Jan syn Jana Radlicy 1493; -Jan Swirzconis wik. w Koźminku 1232; -Marcin brat Jana 904, 1493, zob. też Kożuchy i Radliczyce; -pleban: Alberyk (por. Modła) 904, Paweł 1603; -wikariusze Domasław i Jakub, kapłani Jan i Tomasz 904
Rajsków k. Kalisza 1725; -sołectwo 776, sołtys Mikołaj Kranch 1191 (zob. Kalisz, mieszczanie); -kmiecie wymienieni imiennie 1725
Rakojady k. Skoków 240
Rakowice k. Oleśnicy na Śląsku zob. Rakwicz
Rakownica, struga w okolicach Rogowa 296
Rakowo (które?): -Borzek sołtys w Ostrowie 313
Rakowo k. Czerniejewa 290
Rakowo k. Ślesina 549
Rakowo k. Wągrowca: -Jan Nosala 510; -Świętosław 1663; -Trojan 1531
Raków w z. wiel.: -Maciej 615
Rakwicz (rodzina rycerska z Rakowic k. Oleśnicy na Śląsku): -Jan wik. katedry pozn. 1280, kan. pozn. 1447, 1571, 1620, 2008; -Lutek 521
Ralewice k. Szadku w z. sier.: -Michał tenutariusz Powidza 1376
Ramsz 1246, por. Koszanowo, Kotlin i Śmigiel
Raszewo k. Trzemeszna 566; -jez. 566; -sołtys Zdzisław 566
Raszewy Małe i Wielkie, wsie k. Żerkowa 1546
Raszków k. Kościana: -Piotr 348
RASZKÓW, m. w pow. kal. 1627, 1639; I. -Wojciech 1639; II. -las Olszec, struga Krąpka 1639; -browar, jatki, młyn, rynek, ulice, staw, targi 1639; IIIa. -burmistrz i rajcy, cechy 1639
Rataje k. Poznania 354
Rataje k. Pyzdr 328
Ratyń k. Lądu: -dwór cystersów z Lądu, przełożony Rulkin 161, zob. Ląd, mnisi
Rawa Mała, ostrów k. Wilkowa 575
Rąbczyn k. Raszkowa: -Jan 1332
Rąbiń k. Kościana: -Janusz Krakwicz 1075, 1289 (pieczęć 28), zob. też Kąkolewo
Rączka Stanisław kapłan gracjalista w katedrze pozn. 1313, 1405
Rąka (Ręka) k. Kórnika 935
Rechta, struga k. Słupcy 26
Recz k. Kłecka: -Kiełcz 471, 1358
Redgoszcz k. Wągrowca: -Boguchwał 1663
Reggio, m. we Włoszech: -Bartłomiej opat benedyktynów w Bolonii 1361
Regnick Jan not. publ. 428
Regnum, Regnum Polonie zob. Polska
Reichenbach (dziś Dzierżoniów), m. na Śląsku: -Żyd Jakub 645
Rej Jan zob. Szumsko
Relitsco, zapewne Rgielsko k. Wągrowca 28
Rembieszów w z. sier. 2016; -Jarosław cześnik sier. 1580
Ren, rzeka w Niemczech 257
Renis zob. Kalisz, mieszczanie
Reńsko k. Wielichowa 1192: -Mikołaj 1192
Repte (zapewne ze wsi Repty k. Tarnowskich Gór na Opolszczyźnie) Henryk kan. gnieźn. 549, 566
Rębielice w z. wiel.: -Ubysław pkom. kal. 40, zob. też Radostów
Ręka zob. Rąka
Rękawczyn k. Trzemeszna 580; -Ligaszcz brat Albryka z Sucharzewa 580, 850
Rgielsko k. Wągrowca zob. Relitsco
Riemen zob. Rym
Rieti, m. we Włoszech 37
Rimini, m. we Włoszech 1870, 1872
Ringenwalde k. Wschowy 1718, 1848
Rino: -Filip not. publ., kleryk diecezji Limoges 1111
Robaczyn k. Śmigla: -Jan (Oppeln?) 1246
Robakowo k. Trzemeszna 1384 (por. Rogatowo); -sołtysi: Jan i Stanisław bracia, Wojciech 1384
Robczysko k. Rydzyny 1238
Robert bp Isernii 37
Rod Jan wik. katedry gnieźn. 1997
Rogacki Jan 1693
Rogacz (Rogaczewo?) 619
Rogaczewo k. Czempinia 330 (por. Rogacz i Rogatowo); -Dzierżek 330; -Stanisław Żydówka wicewda w Kościanie 691
Rogala Jan zob. Kłodziejewo
Rogalin k. Kórnika: -Mikołaj 1430; -Stanisław 1289 (pieczęć 54); -pleban Jan 279
Rogaszyce k. Ostrzeszowa w z. wiel.: -Marcin (w komentarzu błędnie: R. k. Żerkowa) 887, 923, 931
Rogaszyce k. Żerkowa: -Mikołaj 902, 1292, 1323
Rogatowo (Donatowo, Robakowo lub Rogaczewo): -włodarz Wawrzyniec 217
Rogołowsko k. Przemętu 228
Rogowo k. Krobi: -Michał 1289 (pieczęć 25), 1642
Rogoziniec k. Trzciela 1461, 1510
ROGOŹNO, m. 2, 31, 131, 175, 222, 551, 570, 636, 1128, 1212, 1222, 1439, 1557; I. -zamek i tenuta dóbr królewskich 1128, 1557, dobra królewskie 1966; -tenutariusz: Andrzej z Danaborza 1966, Piotr Polak z Lichwina 1514, 1557p, Wierzbięta Piętka z Przysieki 1212, 1222, 1329; -klan: Jakub z Prusiec i Smogulca 636, 724, 785, Jakub z Rynarzewa 1138, 1253, Jan Oganka z Ułanowa 1348, 1499, 1500, Janusz Furman z Mchów i Zaniemyśla 381; II. -jez. 1128, 1212, lasy 1222; -jatki, kramy 1222; -młyn 209; -postrzygalnia 1128; -ratusz 1128, 1222; -rynek 1222; -waga 1128; IIIa. -wójtostwo ante 1003, -wójt 1128, wójt Dobrogost 1033; -władze miejskie 1289 (pieczęć 69); -burmistrz i rajcy 1557, rajcy 1222; -cech szewców 1222; IIIb. -Andrych rajca 1557; -Forman 1222; -Jakub Runo sołtys w Owczych Głowach 1212, por. Paweł; -Maciej Rybak burmistrz 1557; -Marcin Somnowski 1222; -Mikołaj Bębenek rajca 1557; -Mikołaj Dnik 1222; -Paweł Runo 1557, por. Jakub; -Piotr Budych rajca 1557; -Stanisław 1636; -Wincenty 1222; -Wojciech Okrągły sołtys w Międzylesiu 1557; -Wojciech Staroń 1222; IV. -kościół 1222, pleban 1212, Przecław z Nietąszkowa 599, 636, Stefan z Chyb 1557, 1563
Rokitnica k. Słupcy 35
Rokosowo k. Krobi: -Dziersław 936, 937, 952, 960, 993, 1061, 1082, 1289 (pieczęć 44)
Rokutów k. Pleszewa 807
Rola Stefan pkom. inowr. 1647, por. Borków
Romanus Jan i Wojciech zob. Gniezno, mieszczanie
Romka Jan bp wrocł. 57
Rosenham Kasper, star. biskupa lubuskiego w Opatowie 1686
Rosko k. Wielenia 1242
Rosnowo k. Stęszewa: -Dominik 179; -Iwo (Iwan) 1742; -Sambor klan zbąszyński, jego żona Małgorzata 770, zob. też Małachowo
Rosocha k. Koła 1490; -Wincenty 1370
Rososzyca k. Kalisza 40, 1443; -Marcin syn Świemy 1493, 1687; -Mikołaj Świema 1448; -Piotr 1493; -Świema ojciec Marcina i Mikołaja 476, 931, 1443, 1493, 1687, z synami 1443
Rostarzewo k. Wolsztyna 402, 403; -Stefan syn Wojciecha 402, 403, 906, 934, 1121, jego siostra Helena 934; -Wojciech ojciec Stefana 402, 403; -kościół Św.Św. Wojciecha i Katarzyny 402, 403
Rostworowo (Rozwarowo) k. Obornik: -Dziersław 1266, 1289 (pieczęć 11), 1381
Roszek brat Stojgniewa, łowczy kal. 40p, 62, 71, jego synowie 71
Roszkowo k. Skoków 240
Roszków k. Jarocina 1372
Roszust Abraham zob. Psary, Roszust Mikołaj zob. Morawin, Sławin i Wola Rozostowa, Roszust Sędziwój i Stanisław zob. Złotniki Małe
Rościnno k. Skoków 29, 209; -jez. 29; -Grzymała cześnik kal. 1138
Rozbitek k. Sierakowa 1466, 1467; -Wierzbięta 982, 1305, zob. też Sieraków
Rozdrażew k. Koźmina 17, 938; -Jarosław 317; -Jarosław 1527, pkom. kal. 938, jego żona Jadwiga 1527; -Paszek sęd. pozn. 938, pkom. pozn. 1914, zob. też Gogolewo; -Świętomir syn Bożna 17, klan biechowski 58; -pleban Wojciech 763, 938
Rozdziałowo zob. Rożdżały
Rozdzice (Różyce) w z. łęcz.: -Jakusz 1580; -Mikołaj 1052, 1484, jego żona Anna 1052
Rozgonyi Szymon bp Eger 1590, 1598, 1601, 1651
Rozniszewo (Rozniszew) na Mazowszu: -Tomasz Ciołek burgrabia kal. 2003
ROZPRZA, w z. sier.: IIIa. -Wawrzyniec kleryk 1404; V. -klan: Przedbór z Koniecpola 1590, 1598, Zbigniew z Bąkowej Góry 884, 890
Rozwarowo zob. Rostworowo
Rożdżały (Rozdziałowo) k. Kalisza 927, 1216; -Mikołaj Strosberg mieszczanin pozn., Mikołaj z Grabowa 1216
Rożniaty k. Kruszwicy na Kujawach 920; -Piotr 920
Rożnowo k. Obornik 612, 971; -młyn 612; -Jan z żoną Małgorzatą 1574; -wójtostwo 1574
Różanna k. Gębic na Kujawach: -Tomek 580
Różanna, struga k. wsi Różanna 580
Różyce zob. Rozdzice
Rpiszka Piotr zob. Bedlno
Rszew k. Konina: -Mikołaj 1165
Ruchocin k. Witkowa: -Jan 632; -Jarosław 1175
Ruchocina Gać (Ruchocki Młyn), młyn k. Wolsztyna 1121, 1711
Ruda, w z. wiel.: -kan. Michał 206; -prep.: Adam 206, 226, Jan 97, 101, 106, Kiełcz z Tuliszkowa 125, 128, Szymon de Dzancow 303, Wincenty 168
Rudki k. Ostroroga: -Jan Rudzki 856; -Stanisław Rudzki 1266
Rudnicze k. Poznania 29, 209
Rudnik, struga k. Opatówka, może ident. z Cienią, dopływem Pokrzywnicy 1496
Rudniki (dziś Rudnicze) k. Wągrowca 1301
Rudus, jez. k. Rogoźna, może dzisiejsze jez. Ruda 1212
Rudzica k. Konina: -Jan (syn Prędoty) kan. gnieźn. 1129, 1455, 1472, 1518, 1606, 1989, 1995, 1997, 2016-2018, 2022, prep. średzki 1472; -Kiełcz 1996; -Klemens 1996; -Prędota (brat Jana?) kleryk 808; -Stanisław 1056, bakałarz 1063, alt. w Pyzdrach 1066, pleban w Strzyżewie Kościelnym 1472, 1483, 1487, kapłan 1622
Rudzki zob. Rudki
Rues Olbracht zob. Toruń
Rujsca k. Kostrzyna 540, 703
Runga Dobiesław zob. Sypniewo
Rupert, książę śląski na Lubinie i Chojnowie, przeor joannitów na Polskę, Czechy i Austrię 1038
Rusek Mikołaj kleryk diecezji pozn. 204
Rusiec k. Kcyni: -Jan wicepkom. pozn. 1515
Rusiec w z. sier. 290
Rusinów k. Międzyrzecza: -pleban Mikołaj Polenz 590
Rusko k. Borku 1372
Ruskowo, dziś zapewne część wsi Przybysław k. Żerkowa 49
Rusocice k. Turku 2015; -Jan 812; -pleban 738
Rusocin k. Dolska 693: -młyn 693
Rusocin k. Tczewa na Pomorzu: -Bartłomiej i Piotr synowie Wojsława 103, 123
Rusowski Jan, Mikołaj, Piotr zob. Kalisz, mieszczanie
Russdorf Paweł komtur tucholski 742, 762, wielki mistrz krzyżacki 947-949, 967, 972, 974, 1005, 1141, 1153, 1247, 1248, 1255, 1257, 1311, 1428, 1451, 1453
Russów k. Kalisza 665, 1522, 1533, 1594, 1611, 1626, 1677, 1980; -Jan, Mikołaj, Piotr Rusowscy zob. Kalisz, mieszczanie
Ruszkowo k. Sompolna na Kujawach 759; -Jaszczołd, bracia Piotr i Włodek 759
Ruszków k. Koła 1206
Ruszków k. Wiślicy w Małopolsce: -Szymon (brat Jana z Czarnkowa) pisarz królewski 222, 224
Ruś, ziemia 254, 1617, Królestwo 254; -star.: Iwan z Obiechowa 1902, Piotr z Charbinowic 1128, Piotr ze Sprowy 1590; -wda Jan Mężyk z Dąbrowy 1353
Rutka, jez., może dzisiejsze jez. Wierzbno k. wsi Wierzbno 1296
Rybitwy k. Pobiedzisk 1581
Rybitwy, bagno w Jaroszewie k. Żnina 491
Rybnik k. Osieczny 908, 909
Rybno Małe k. Kłecka 418, 1870, 1873
Rybowo k. Gołańczy 737
Rychnów k. Stawiszyna: -Rychnowski zob. Kalisz, mieszczanie; -pleban Leonard 1335; -kmiecie wymienieni imiennie 1335
Rychwał, m. w pow. konińskim: -Anna żona Marcina ze Sławska 1153p
Ryczywół zob. Nowy Ostrów
Rydzyna, m. w pow. kościańskim 1876; -Jan 376, 647p, 1876, zob. też Czernina; -Stefan (syn Jana) 1118, 1135, 1238, 1289 (pieczęć 35), zob. też Czernina; -kościół par. 1876 (erekcja), -pleban Szymon 1968
Ryga, m. w Inflantach: -abp Jan Walenrode 700
Ryksa żona Przemysła II, matka królowej czeskiej Elżbiety 116a
Rym (Riemen) Tammo 1718
Rynarzewo, m. k. Szubina 1253; -Jakusz (Jakub) 740, 833, 998, klan rogoziński 1138, 1253
Rypin, m. w z. dobrz.: -Andrzej wik. katedry gnieźn. 1656; -klan Jan Kretkowski 857, 994
Rypułtowice k. Pabianic w z. łęcz. 1244
Ryszewo k. Rogowa 225, 784; -Andrzej sęd. kal. 13; -Grzymisław 168; -Maciej 696; -sołtys Piotr 168
Rytwiany w z. sandom.: -Jan (syn bratanka Wojciecha Jastrzębca) kan. gnieźn., kan. łęcz., alt. w Zgierzu 1503; -Marcin Jastrzębiec (bratanek Wojciecha Jastrzębca) prep. pozn. 664
Ryżyn k. Sierakowa: -Mikołaj 856
Rzadkwin k. Strzelna na Kujawach 785; -Maciej syn Piotra not. publ. 1370
Rząsiny, jez. k. Łobżenicy na Krajnie 83
Rzechta w z. sier. 2018; -szlachcic Podłężski (?) 2018
Rzeczyce na zach. granicy Wlkp. 551
Rzepka Piotr zob. Gołąbki
Rzepkowicz Frącek zob. Dzierżanów
Rzeżucha Piotr kapłan 440, wik. kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie 480
Rzgów k. Zagórowa 27
Rzyczkowo k. Krobi 4
RZYM, m. 734, 1120; -miejsce wystawienia bull 42, 351, 409, 410, 413, 414, 426, 428, ante 463, ante 466, ante 469, ante 473, 473, 474, 477, 485, 533, 565, 695, 708, 734, 916, 986, 1762, -innych dokumentów 428, 1059, 1110, 1111, 1120, 1143, 1184, 1632; -kościoły: Św. Barbary 474, Św. Eufemii 1120, S. Maria Maggiore 1120, S. Maria del Popolo 1120 (grób Mirosława z Brudzewa), S. Maria Rottonde 1111, 1143, Św. Stefana de Pinia 1120 (pleban Franciszek), Św. Sylwestra 1120; -dzielnice: Parioli 474, Pigna 1120
-Stolica Apostolska 409, 414, 426, 439, 465, 473, 474, 485, 505, 507, 518, 519, 528, 533, 546, 555, 695, 708, 733, 738, 750, 768, 1105, 1110, 1111, 1114, 1158, 1184, 1205, 1378, 1388, 1398, 1452, 1459, 1555, 1569, 1599, 1632, 1662, 1664, 1872, 1873, 1887, 1893, por. Awinion
- -papieże zob. Bonifacy, Grzegorz, Innocenty, Jan, Marcin, Mikołaj, Urban, por. Awinion
- -kardynał: Marinus Bolcanus 326, Branda de Castillione 1435, Julian Cesarini 1279, 1664, Gentilis 1719
-Kuria Rzymska 318, 426, 443, 473, 474, 485, 502, 505, 519, 546, 555, 695, 738, 849, 882, 1105, 1110, 1111, 1120, 1143, 1156, 1158, 1184, 1205, 1220, 1435, 1452, 1459, 1524, 1569, 1632
- -abrewiator Henryk Hersolt 474
- -adwokat Antoni z Caffarellae 1435
- -audytor: Bertrand z Arnesano 516, Hieronim Seidenberg 428, Jan Didaci de Coca 1632, Jan de Palena 1143, 1184, Marcjalis Formerii 1111, 1143, Mikołaj z Castel San Giovanni 428, Mikołaj Vordis 428
- -prokurator: Arnold z Megen 428, Jan Colnar 1435, Jan Cudore 1120, Jan Heling 852, 1143, Jan de Leuonia 1435, Jan z Lowanium 1143, Jan de Scribanis 852, Jan Tanctoris 1111, Mateusz Humbert 1435, Mikołaj de Monsorini 1435, Rotherus Balhorn 516, Ventura de Castello 1435, Walenty 1435, Wilhelm Leo 428
- -notariusze: Jan de Nulteris 885, Jan de Prato 1435, Jan Sabeke z Werda 1120, Piotr z Gliwic 1762, Piotr z San Geminiano 1435
-Kamera Apostolska: -kamerariusz Piotr (bp Arles) 254; -notariusze: Filip i Franciszek de Piscia 1435, Jan Barney 1435, Jan Valiar 1435; -wiceaudytor Mikołaj de Tudissis 1361
- -kolektor: Dobrogost z Nowego Dworu 326, Mateusz z Neapolu 444, Piotr syn Stefana 254, Piotr Wolfram 951, 1063, not. Jan Valiar; -subkolektor Jarosław z Kłobukowa 444
Rzytki, bagna nad Dojcą i Karną 1121
S. not. publ. 1604
S[...]yewycze, zapewne w Małopolsce 1655
Sabaszczewo k. Miłosławia: -młynarz Mikołaj 221
Sackerow zob. Zakrzów Saczyn k. Opatówka: -sołtys Grzegorz 2002
Sadce (Szarcz k. Międzychodu?) 34
Sadlno k. Radziejowa na Kujawach: -Jarosław sęd. inowr. 372, 1775
Sadowie k. Ostrowa Wlkp.: -Maciej 1493
Sadowie k. Stęszewa: -Mikołaj burgrabia w Poznaniu 1423
Sadowski Mikołaj i Wacław zob. Kalisz, mieszczanie
Sady k. Poznania: -Mikołaj wicechor. w Poznaniu 1423; -Wincenty 1646
Salendorf: -Fryderyk kan. wrocł. 1817
Salomon, król izraelski 1370
Samica, struga w okolicach Starego Bojanowa, lewy dopływ Obry 70
Samson syn Gniewomira 38
San Geminiano, m. we Włoszech: -Piotr not. Kamery Apostolskiej 1435
San k. Podiebradów w Czechach: -Jan Czapek 1548
San, rzeka w Małopolsce 716
Sancze: -Jakub duchowny 1778
SANDOMIERZ, m. w Małopolsce 290, 656, 1107-1109, 1182, 1183, 1223p; IIIc. -Bogusław pisarz biskupa pozn. 91, kan. gnieźn. 97, 101, 104, 109, 125, skarbnik abpa gnieźn. 97, 101, kantor łęcz. 104, 109, pleban Konicensis (z Łowicza?) 125; IV. -kolegiata 1568; -kan.: Donin ze Skrzyńska 466, Mikołaj Trąba 608, 633, Sylwester ze Zdziechowa 1054, 1262, 1264, Wojciech Jastrzębiec 1764, Zbigniew z Oleśnicy 810, 824; -prep. Zaklika 287, 290, 307, 308, 312; -scholastyk: Stanisław Ciołek, Zbigniew z Oleśnicy 810, 824; -wiceprep. Piotr 1568 1568; V. -ziemia 1285, 1434, 1617; -urzędnicy: -klan: Gniewosz z Dalewic 571, 573, Jan z Oleśnicy 1498, Krystyn z Ostrowa 372, 389, 445, 523, Krzesław z Chodowa 605, 757, Tomek z Węgleszyna 586 n.; -łowczy Piotr z Fałkowa 521; -pcz. Krystyn z Boguszkowa 1342; -pkom.: Andrzej Ciołek 1237 n., Jan 236; -psęd.: Piotr z Fałkowa 656; -sęd.: Piotr z Wyszmontowa 1686; -wda: Jan z Tarnowa 290 n., Krystyn z Ostrowa 642-644, 656, Mikołaj Białucha z Michałowa 735, 783, 807, 822, 857, 964, 1009, 1916, 1965, Piotr Kmita 460, Piotr Nieorza 222, Spytek z Tarnowa 1351
Sanok, m. na Rusi 919
Santok nad Wartą: -zamek 949; -prep. Tylo 38, 40, 48; -klan: Dzierżek Grochoła z Ostroroga 283, 287, Jan Głowacz z Graboszewa 1289, Jan Łopata z Kalinowy 1546, Mikołaj z Błociszewa 455 n., Mikołaj z Żydowa 780, 802, 853, Wojsław z Gryżyny 228
Sarbia k. Buku 1268; -Świętopełk 341
Sarbia k. Wągrowca 240
Sarbinowo (które?): -Dzierżek Sarbinowski 1743; -Tomisław klan żoński, burgrabia w Kościanie 1353; -Wincenty 364, 722
Sarbinowo k. Kostrzyna 915
Sarbinowo k. Ponieca 952
Sarbinowo k. Swarzędza: -sołtys Piotr (zapewne mieszczanin pozn.) 686
Sarbinowo k. Żnina 491; -Jan Skierka 1138, 1271, miecznik kal. 1358, 1359, 1440; -sołtys Jan Konopka 491
Sarbka k. Wągrowca: -łąka Dobrogostowa 383; -sołectwo 383
Sarcz, jez. k. Czarnkowa 131
Sarnia Zwola k. Opatowa w woj. sandom. 1285
Sarnowa, m. w pow. kośc. 4, 592; -dwór, przedmieścia, wójt, burmistrz, rajcy 592; -dziedzic Jerzy Donin 592, 813, jego matka Małgorzata 592
Sarnowo (które?): -Andrzej kan. pozn. 1391, 1553; -Władysław kan. pozn. 1620, 1621
Sarnowo (Sarny) k. Słupcy 1035
Sarnowo k. Ślesina: -Boguchwał, wdowa po nim Helena 1199, 1224; -Jakusz 805; -Mikołaj 299
Saxo, niezident. osoba z otoczenia Siemowita mazowieckiego, zapewne Sasin 272
Sącz (Nowy S.), m. w woj. krak. 1510
Sącz (Stary S.), m. w woj. krak.: -klan: Krystyn z Koziegłów (starszy) 290 n., Krystyn z Koziegłów (młodszy) 1315
Sączkowo (Sączkowice) k. Przemętu 608, 633, 662; -Boszkowska Góra, Sosnowy Ostrów 70; -Jakub z siostrą Maruszą 70; -Katarzyna 724; -Święszek 804, zob. Piotrkowice; -sołectwo 70, sołtys 633, 662, sołtys Roznos (duchowny) 70
Sąpolno zob. Sępolno
Sbojowiska, niezident. osada k. Mogilna 201
Schandorf (por. Schellendorf) Jan zob. Ogrody
Schedoske (może z Żydowa k. Kalisza?) Mikołaj 237
Schellendorf, śląska rodzina rycerska: -Jan por. Schandorf; -Konrad 1850
Schenkendorf, m. na Dolnych Łużycach: -Otto Schenk 86
Schlieben, rodzina rycerska z Miśni, osiadła na Śląsku: -Piotr 1748
Schonkromer Mikołaj kan. opolski i głogówecki 1830
Schuyren, Jan von, zob. Ląd, opat
Schywecz zob. Siwiec
Sclavus Ulryk rycerz 59
Sco[...]ecz, zapis nazwy uszkodzony: -Przecław syn Andrzeja kleryk diecezji krak. 254
Scoloszyno k. Wrześni 835
Scribanis de, Jan prokurator Kurii Rzymskiej 852
Scziec k. Goliny 198a
Sczkowo: -Piotr syn Mirosława, not. 297
Segni zob. Senj
Seidenberg Hieronim audytor papieski 428
Seidlitz (śląska rodzina rycerska pochodząca z Miśni): -Otto por. Zilicz; -Tammo 1721
Semilwicz Piotr wik. katedry wrocł. 253
Sempelbork zob. Sępólno Krajeńskie
Senftleben Henryk adiak. głogowski 1452
Senj (Segni, Signia), m. w Dalmacji: -bp: Piotr 37, Poncina 259
Sepno k. Kościana: -Jakub (brat Mikołaja) 1112, 1204, 1283, 1289 (pieczęć 24), 1322, wicesęd. w Poznaniu 1106; -Mikołaj (brat Jakuba) 567, 600, 982, sęd. pozn. 1106, 1122, 1123, 1204; -Wawrzyniec 650; -Wincenty 804
Serassius [zapis zepsuty] kan. gnieźn. 92
Sędek (Sędziwój) pleban od Św. Wojciecha pod Poznaniem, następnie pleban w Węglewie 946, 955, 1327
Sędek adiak. łęcz 1569, 1989, 1993, 1996, 1997, kan. gnieźn. 1997
Sędek adiak. pszczewski 713, 1876
Sędek dziekan łęcz. zob. Glinno
Sędek kan. łęcz. 1569
Sędek rektor szkoły katedralnej w Gnieźnie i adwokat w konsystorzu gnieźn. 729, zapewne ident. z nim wik. i precentor katedry gnieźn. 480, 519, 1836
Sędowo k. Mogilna 258, 1356
Sędzice w z. sier. 2020
Sędzinko k. Buku: -Dorota wdowa po Stanisławie Słapie 371, por. Dąbrówka i Palędzie; -Jasiek 699; -Wojciech syn Jakuba z Radwankowa 371, zob. też Radwankowo; -Wojciech z Jarogniewic 371, zob. też Jarogniewice
Sędzino k. Buku 1419
Sędziwój dziekan łęcz. 968, por. Sędek 1569
Sędziwój kan. gnieźn. 155
Sędziwój kan. pozn. 1063
Sędziwój ojciec Borety 33
Sędziwój ojciec Jana 33
Sędziwój sęd. gnieźn. 62
Sękowo k. Pniew 1571; -las Sirow, ostrów Dąbrowiec 1571; -sołtysi: Wawrzyniec Wach 1553, 1571, jego bratankowie Maciej, Piotr, Stefan, Tomasz i Wojciech 1571
Sępolno (Sąpolno), struga i młyn na niej k. Lwówka 1245
SĘPÓLNO Krajeńskie (Sempelbork), m. na Krajnie 270, 1451; I. -Hektor 184, zob. też Łąsko i Pakość; -Sędziwój i Stanisław z Ostroroga 1451, zob. też Ostroróg; IIIb. -Jan Gynznik wójt, Krystian Kedendorf i Reiman Kedendorf 184; IIIc. -Wojciech wik. katedry pozn. 1076; IV. -pleban: Andrzej 1417, Jan bożogrobca 184, Stanisław bożogrobca 1086, 1417p; -rektor szkoły Wawrzyniec 1417
Sgenkendorp zob. Schenkendorf
Siąszyce k. Rychwału: -Marcin 469, 697, wdowa po nim Dobrochna z dziećmi 697; -Wilczek 837
Sieczkowice k. Kruszwicy na Kujawach: -Janna 1775
Siedlątków w z. sier.: -Chwalibóg 213
Siedlec k. Kleczewa: -Jakusz 774
Siedlec k. Kostrzyna 395; -Janusz 1473; -Jarosław 395; -Mroczek, Świętosław i Wojciech 1473; -Przecław 1986; -kościół 1473, pleban Maciej 1066, 1473
Siedlec k. Wolsztyna 404: -kościół Św. Michała 404
Siedleczko k. Łekna 1731, 1737, 2023; -właściciel: Bodzęta z Wiśniewa 1737, 1740
Siedlemin k. Jarocina: -Jan 830, Jan Krugarz 1152, jego żona Małgorzata Gołębiówna 1152; -Przosna 830; -pleban 1152
Siedlimowo k. Kleczewa 721, 1421; -pleban Gromisław 1421; -sołtys Marcjan Siekierka 96
Siedlnica k. Wschowy 1679; -Henryk zob. Kotwicz; -Jan Kotwicz 1425, zob. też Gołanice; -Mikołaj Kotwicz 1647, 1679, por. Jędrzychowice
Siedlno k. Świecia na Pomorzu 219
Siedmiogród: -wda: Jan Hunyadi 1651, Mikołaj Ujlaki 1651, Władysław Losoncsi 259
Siekierka (pewnie z Siekierek): -Jakub zob. Poznań, mieszczanie; -Pietrasz zob. Siekierki
Siekierka Marcjan zob. Siedlimowo, sołtys
Siekierki Wielkie k. Kostrzyna 349; -Jakub por. Siekierka; -Jan 927, 993, 1058, 1061, 1082; -Mikołaj z żoną Stawaną 349; -Mikołaj 629; -Pietrasz Siekierka wicepsęd. w Kościanie 691
Siekierzyn k. Żerkowa 36
Siekowo k. Wielichowa 810, 1283; -dziedzice 810; -Mikołaj Tumigrała 1906, 1956, tenutariusz Obornik 970, 971; -Otto 650; -Teodoryk chor. pozn. 1322, zob. też Iwno, Międzychód i Siekówko
Siekówko k. Wielichowa 1283, fortalicium Teodoryka z Iwna 1283, zob. też Iwno, Międzychód i Siekowo
Sielec k. Inowrocławia na Kujawach 188
Siemian adiak. wrocł. 5
Siemianowo k. Gniezna 1499, 1500, 1904, 1905, 1907, 1908
Siemowit IV książę mazowiecki 272, 1781, 1792, 1793, 1795
Siemowit książę dobrz. 43
Siemunowo na Kujawach: -Krzczon klan kruszwicki 800
Siena, m. we Włoszech: -sobór 977
Sieniec w z. wiel.: -kmieć Janek 1769
Sienno, m. w woj. sandom.: -Paweł zw. Wojnicki (syn Dobiesława z Oleśnicy klan wojnickiego) 1593, 1651
Sienno k. Leszna: -Tomisław 1112
Sienno k. Słupcy: -Prędota, jego dzieci i wdowa po nim 1987
Sieradowo k. Ostroroga 821
SIERADZ, m. 12, 27, 944, 1215, 1285, 1319; II. -rynek 1017; -zamek 1009; IIIb. -mieszczanie: -Mikołaj Goły 1017; -Wilhelm zob. Konin, wójtostwo i Wągłczew, sołtys; IV. -kościół klasztoru [dominikanów] Św. Stanisława 1286; -szpital bożogrobców Św. Ducha 807; V. -ziemia 182, 290, 1107, 1613, 1617; -sąd grodzki 1215; -sąd królewski (ziemski) 1131, 1182, 1336, 2003; -urzędnicy: -chor.: Jan z Iwanowic 1295, Jan z Łaska 292, 1493; -cześnik: Jarosław z Rembieszewa 1580, Mikołaj z Kobyłek 1580; -klan: Chebda 182, 183, Marcin z Kalinowy 468 n., Wawrzyniec Zaremba z Kalinowy 1287 n.; -pcz. Łukasz z Kuśniów 182; -pkom. Tomasz Szeliga z Janowic 992; -psęd. Janusz Kotłowski 1647; -sęd. Piotr z Widawy 944; -star.: Chebda 182, 183, Drogosz z Chrobrza 276, Jarand 145, Mikołaj Białucha z Michałowa 807; -wda: Jakub z Koniecpola 384 n., Marcin z Kalinowy 1287, 1315, 1498, Przybek z Irządz 327; -wiceurzędnicy: -burgrabia: Marek 1434, Otto z Krzepczowa 1157, -sęd. grodu Otto z Krzepczowa 1215; VI. -cło, celnicy 198
Sierakowo k. Kościana 387, 1525, 1676, 1783, młyn 387; - sołtys Piecz, ojciec Jakuba mieszczanina w Kościanie 1783
Sierakowo k. Kruszwicy na Kujawach: -Trojan 1213
Sierakowo k. Sarnowy, dziś w granicach Rawicza 4
Sierakowo k. Słupcy 1035
SIERAKÓW, m. nad Wartą 780, 1392; I. -Dobrogost 780, 949, 1289 (pieczęć 27); -Wierzbięta 1466, 1467, zob. też Rozbitek; -Wincenty pcz. pozn. 576, 713; -Wincenty adiak. uniejowski 375, 1059, 1068, 1889; II. -dwór 949; IIIb. -Andrzej Ząbek 1392, Jan Pusik 1392, Marcin Malo burmistrz 1392, Mikołaj Kukiełka 949, Mikołaj Liczykęs 949, Paweł Pach 1392; IV. -pleban Stefan 949
Siernicze Wielkie k. Kleczewa 15, 55
Sierniki k. Stęszewa 675
Sierosław k. Poznania: -Wincenty Sokołowski wicechor. w Poznaniu 1515
Sieroszewice k. Ostrowa 1443, 1819
Sierpc, m. na Mazowszu: -Jasiek Pilik 272
Sierzchów k. Opatówka 1714; -sołtysi Wojan i Szymon 1714
Siewieruszowice (?) k. Stawu 1726
Sikora Jan zob. Gnuszyn
Sikora Marcin wik. katedry pozn., pleban w Krerowie 1427
Sikora Mikołaj (może z Dębienka?) 372
Sikorowo (Sikorzyn k. Śmigla?): -Michał 998
Sikorz k. Sępólna Krajeńskiego 270
Sikorzyn k. Śmigla (por. Sikorowo): -Mikołaj 804; -Sędziwój 1112
Silicus zob. Ilik
Sirczko (Stefan) wda Mołdawii 1369
Sirow, las w Sękowie 1571
Siwiec Piotr familiaris Mikołaja z Błociszewa 588
Skalbmierz, m. w Małopolsce 803; -prep. Sylwester ze Zdziechowa 1539
Skalmierz (Skarbimierz) k. Stawu w z. sier. 1726, 1728; -Michał 732
Skalmierzyce k. Kalisza 519; -pleban Jan 489
Skarbienice k. Żnina 35
Skarboszewo k. Słupcy 26; -pleban Piotr 326; -sołtys Klemens Włodyczka 91
Skarczinow (może Starczanowo?): -Andrzej 127
Skarszew k. Kalisza: -Bernard 1163, 1167; -Jan Bróg 1232; -Jan kleryk 1550; -Stanisław 1220, klan ksiąski 1163, 1287, klan biechowski 1434, 1647; -Stanisław Skarszewski zob. też Kalisz, mieszczanie
Skazimieriensis castellanus zob. Kamień
Skąpe, jez. k. wsi Gogolewo 317
Skiereszewo k. Gniezna 1622; -Katarzyna, jej syn Jan, jej brat Piotr wójt gnieźn. (zob. Gniezno, wójt, oraz Świniary) 1622
Skierka Jan zob. Sarbinowo
SKOKI, m. w pow. pozn. 218, 240, 907, 1756; I. -Jakub pleban w Smogulcu 1492; -Jan, Jan, Jasiek, Paweł bracia 612; -Janusz 1756, zob. też Podlesie; II. -zamek 1756; IV. -kościół Św. Mikołaja 240
Skoków k. Borku: -Filip klan ksiąski 728, zob. też Cielcza
Skomlin k. Wielunia w z. wiel. 12
Skoraczewo k. Kościana 813; -Bronisz 902; -Dobiesław brat Mikołaja 1112; -Mikołaj (Nikel) brat Dobiesława 813, 1112, 1426, jego żona 813; -Wawrzyniec 1112
Skoraczewo k. Mroczy na Krajnie 1302
Skorzęcin k. Powidza 632, 1376; -sołtysi Andrzej Kozik, Jan Francz, ich bratankowie Michał i Mikołaj 632
Skotnicki Jarosław Bogoria adiak. krak. 118, 119, abp gnieźn. 132a, 138, 142, 149, 152, 154-156, 159, 160, 162, 166, 181, 183, 190, 191, 196, 202, 203, 206, 211-213, 219, 220, 226, 234, 238, 274, 875, 1727-1729, 1733-1736, 1741, 1751, 1765, 1882, 1995
Skotniki k. Miłosławia: -Mikołaj Wiercikij 334
Skotniki k. Radziejowa na Kujawach: -Gromisław syn Michała not. publ. 852, 1883
Skóra Piotr i Wojciech zob. Gaj Wielki
Skórka Piotr wik. katedry pozn. 200
Skórki k. Janowca Wlkp.: -Sędziwój 527, 912, 952, 1087; -Wincenty 1527; -pleban Stefan 729
Skórzewo k. Poznania: -Andrzej Krupka 567, 650, 699, 724, 802; -Chwalibóg 567; -Pietrzyk kan. pozn. 4; -pleban Jerzy Tymota ze Śremu 306, 438
Skradin, m. w Chorwacji: -bp Michał 259
Skrzatusz k. Wałcza 1456; -sołtysi Stanisław Ćwiklicz i Marcin Oszczepnikowicz 1456 Skrzatusz, jez. k. wsi Skrzatusz 1456
Skrzebowa k. Raszkowa 381; -Ubysław z żoną Zofią 381
Skrzetusz k. Ryczywołu 1853, 1899; -Jan (Janusz) Skrzetuski zob. Oborniki, mieszczanie
Skrzin w okolicy Koronowa: -Dzierżek 148
Skrzynka, jez. k. Gniezna (może dziś Jez. Wełnickie) 749
Skrzynki k. Kórnika 1314
Skrzyńsko w woj. sandom.: -Donin kan. sandom. i pisarz królewski 666, protonotariusz królewski 697, pkncl. Królestwa 712, 714, 715, 726, 730, 735, 769, 776, 778-780, 783, 811, 822, 824, prep. od Św. Floriana na Kleparzu pod Krakowem 712, 714, 715, 726, 730, 735, 769, 783, 822, 824, dziekan krak. 776, 778-780, 783, 822, 824, kan. gnieźn., krak., włoc., pozn. i kruszwicki 783, 822, 824
Skulsk, m. na Kujawach 774; -plebani Jakusz 774 (zob. Bogwidze), Paweł 1421
Skwierzyna, m. nad Wartą 572; -wójt 572, wójt Henryk 1040; -burmistrz Henryk Teutich, rajcy Jakub Sachcze, Jan Brant, Piotr Szwab 1040
Slewacz Bartłomiej wik. katedry gnieźn. (może chodzi o Bartłomieja ze Stawiszyna?) 474
Sliczewo (może Służew?): -Mikołaj syn Grada 738
Slotko stolnik margrabiego brandenburskiego 86
Sloynow (ze Słonego k. Głogowa?) Jan 1721
Sluhawy zob. Tłukawy
Słaborowice (Slaborow) k. Ostrowa Wlkp.: -Jan 1315
Słaboszewo k. Pakości: -pleban 1696
Słap Piotr zob. Dąbrówka
Słap Stanisław zob. Palędzie, Sędzinko
Sławęcin (który?): -Trzebor 757
Sławęcin k. Ślesina 298, 299, 912; -łąka Sucha 185; -sołtys Marcin 185
Sławęta klan kal. 105
Sławica k. Skoków 1465
Sławin k. Ołoboku 1027; -Dorota opatka klasztoru w Ołoboku 476; -Mikołaj (Roszust?) 818, 1027, zob. Morawin i Wola Rozostowa
Sławnik kan. zob. Radziątków
Sławnik Jan kapłan 403, 404
Sławnik syn Świętosława 38
Sławno k. Czarnkowa: -Dobrogost 271; -Tomasz 271; -Tomasz 1329, 1356, 1426, 1430
Sławno k. Kłecka: -kościół parafialny 418, 1873, pleban Dobrogost 1904; -sołtys Klema 212
Sławonia: -ban Piotr Csudár 259
Sławoszew k. Pleszewa: -Berwold 961, 1012; -Mirosław Zaremba 998; -pleban Maciej 1196
Sławoszewo k. Kleczewa: -Andrzej 127; -Andrzej syn Jakuba not. publ. 1628; -Włodek 825
Sławsk k. Konina 27, 1230, 1231; -Marcin 811, podstoli pozn. 730, 837, pkom. pozn. 912, 920, 931, 1050, klan kal. 1100, 1138, 1153, 1161, 1171, klan pozn. 1176, 1186, 1193, 1194, 1216, 1220, 1228, 1230, 1231, 1240, 1288, 1289 (pieczęć 3), 1376, 1393, star. gen. Wlkp. 1186, 1193, 1194, 1216, 1220, 1228, 1230, 1231, 1240, opiekadlnik (tutor) Wlkp. 1393, 1420, wda kal. 1420, 1441, 1634, tenutariusz Ujścia 1441, jego żona Anna z Rychwału 1153p
Sławsko k. Strzelna na Kujawach 188
Słębowo k. Kłecka 209, 314
Słocin zob. Sułocino
Słomczyce k. Słupcy 21
Słomniki k. Krakowa, cło 198
Słomowo k. Rogoźna 131; -Andrzej 1166, 1305, 1381; -Gerward 258, podłowczy pozn. 1742
Słonawy k. Obornik 214
Słonawy, bagno k. wsi Słonawy 971
Słone k. Głogowa na Śląsku por. Sloynow
Słowikowo k. Trzemeszna: -Jaracz 1507
Sługocin k. Zagórowa 412; -Maciej syn Szymona 122; -Mateusz 299; -Piotr Sługocki zob. Pyzdry, mieszczanie; -sołtys Suła 68
Słup (który?): -Andrzej syn Jakuba not. publ. 1900
Słup Mikołaj zob. Wierzbicko
SŁUPCA, m. w pow. pyzdrskim 144, 172, 326, 412, 761, 764, 943, 1016, 1035, 1463, 1653, 1803, 1843, -miejsce posiedzeń sądu ziemskiego 412, 469
I. -klucz dóbr bpów pozn. 828, burgrabia Jasiek z Kars 2014
II. -jatki 761, 1463, młyn koński 943
IIIa. -wójtostwo dziedziczne: -wójt 761, Andrzej Kotwicz z żoną Elżbietą 928 (por. Lasocice), Mikołaj 100; -burmistrz i rajcy 100, rajcy 1803, 1843, burmistrz, rajcy i ławnicy 761, 928, 1463; -pieczęć miejska 100; IIIb. -mieszczanie 312: -Andrzej Czirny ławnik 1463, por. Piotr; -Burchard burmistrz 1463; -Druchwin burmistrz 100; -Druchwin pasierb Konrada łucznika 100; -Filip karczmarz, rajca 1463; -Helbracht rajca 761; -Henzo rajca 100; -Hubitte Michał zob. w p. IIIc; -Jakub Col rajca 1463; -Jakub Curz ławnik 1463; -Jan Chudy rajca 1463; -Jan syn Lucjana ławnik 1463; -Jan syn Pecolda, burmistrz 761, rajca 1463; -Jan syn Wietrzycha, rajca 928; -Jan Walter wójt 1463; -Konrad łucznik, sołtys w Kościele, jego żona Jutta matka Druchwina 100; -Lucjan zob. Jan; -Marcin krawiec, rajca 761; -Marzec 943; -Mikołaj Baryczka rajca 761; -Mikołaj Kempe rajca 100; -Mikołaj szewc, ławnik 1463; -Otto rajca 100; -Paweł syn Michała, sołtys w Złotkowie 150; -Pecold zob. Jan; -Piotr Czirmi ławnik 1463, por. Andrzej; -Piotr Dobek ławnik 1463; -Piotr Khernar rajca 761; -Piotr Rupert syn Mikołaja Ruperta 1803, zob. Toruń, mieszczanie; -Piotr Sołtys (Petrzolthisz) rajca 761, 928; -Piotr Wyl burmistrz 928; -Resner Mikołaj zob. p. IIIc; -Święch Godzięba rajca 1463; -Święch tkacz, ławnik 1463; -Tomasz syn Stefana 1843, zob. Toruń, mieszczanie; -Wietrzych zob. Jan; -Wojciech Strzeszich 1463; -Wylpetir zob. Piotr; IIIc. -Michał syn Konrada Hubitte not. publ. 1059; -Mikołaj Resner adwokat w konsystorzu pozn. 899; -Tomasz syn Stanisława not. publ. 834
IV. -kościół parafialny: -dziekan Mikołaj 331, 368; -pleban 326, Andrzej (z Kruszyna?) 1064, Dobiesław 443, Michał z Domasławia 1524, Stanisław ze Środy 1696; -szpital Św. Ducha za miastem 761, 943, prep. Jan Kharthenar 761
Słupca k. Międzychodu: -młyn 1296
Słupek Mikołaj zob. Budzisław i Studzieniec
Słupia (Kapitulna) k. Rawicza 592; -pleban Wawrzyniec 1662; -sołtysi Jakub, Michał i Stanisław bracia 226
Słupia k. Bolesławca w z. wiel. 224
Słupia k. Stęszewa 1156; -pleban Wawrzyniec 1156, 1662p
Słupia Mała k. Środy 978
Słupia Wielka k. Środy 978; -Mikołaj 1278
Słupowo k. Mroczy na Krajnie: -Włościbor 833
Słupsk, m. na Pomorzu: -książęta zob. Barnim V 408, Bogusław IX 1363, Kaźko 259
Słupy k. Szubina: -Mikołaj Słupski 1538; -Wojciech krajczy koronny 1523, 1558; -plebani Marcin i Marek 424, 425 (zob. Margonin)
Służew k. Inowrocławia na Kujawach (por. Sliczewo): -Andrzej 148; -Chebda klan brzeski 153; -Jan pkom. kuj. 222; -Przecław syn Bronisza adiak. gnieźn. 118, 120, 125, 128, 138, 142, 149, 150, 154, 155, 1736; -Wawrzyniec kleryk 1313
Smeschewo zob. Śmieszkowo
Smogorzewo k. Gostynia: -Mikołaj 2015
Smogulec k. Gołańczy: -Bogusław syn Jakuba 85; -Domarat syn Jakuba 85; -Domarat ojciec Jakuba 85; -Jakub syn Domarata, ojciec Bogusława, Domarata, Marcina i Wierzbięty 85, klan rogoziński 28, zob. też Pruśce; -Marcin syn Jakuba 85; -Wierzbięta syn Jakuba 85, pkom. pozn. 119; -Wierzbięta 1381, 1945; -pleban Jakub ze Skoków 1492
Smolice w z. łęcz.: -Adam syn Zawiszy, not. publ. 1170, 1457, wik. katedry gnieźn. 1654, 1656, 1997, pleban w Zabartowie 1997
Smolka Andrzej klucznik abpa i sołtys w Bieniaszowicach 95
Smolka Piotr zob. Staw, wójt
Smugacizna rzeczka k. Grzymiszewa 2015
Smuszewo k. Wągrowca 265; -Zbylut 537
Smyczyna k. Śmigla: -Dobiesław 70; -Jan Wilkowski 1444, zob. też Wilkowo Niemieckie
Sobiałkowo k. Miejskiej Górki 639
Sobiejucha Jan zob. Modliszewo
Sobień w z. łęcz. 1285
Sobieńska Wola w z. łęcz. 1285
Sobiesiernie k. Buku 547
Sobiesiernie k. Wrześni: -Czestek 416; -Jakub Drumla 751
Sobiesławice (w z. łęcz.?): -Paweł 1654
Sobikowo na Mazowszu: -pleban Jakub z Prażmowa
Sobota k. Poznania 719; -Dobrogost 1504p, 1670p; -Iwan 602, 719, sołtys w Ocieszynie 744, jego bracia Dziersław, Mikołaj i Przybysław 602p, zob. też Obiechów; -Jan brat Mikołaja 1323, 1358; -Mikołaj syn Dobrogosta, brat Jana 1314, 1323, 1329, 1356, 1358, kan. pozn. 1504, kustosz pozn. 1553, 1571, 1620, 1621; -Sędziwój syn Dobrogosta, kan. pozn. 1670; -pleban Marcin 1205, 1591
Sobowidz k. Tczewa na Pomorzu 246
Sobótka (Czobotha), m. na Śląsku: -Mikołaj adwokat w konsystorzu wrocł. 518
Sobótka w z. łęcz.: -targ 27
Sobótka (Mała) k. Kalisza: -Lurant (Roland) 1900, zob. też Pogorzela; -Świętosław 1493
Sobótka Wielka (Sobótka) k. Kalisza 40; -Filip klan bniński 1768; -Hieronim syn Budka 1493, zob. też Czechel; -Jan kapłan 1694, mansjonarz w kolegiacie NMP w Kaliszu 1550; -Paweł kleryk 1935; -Sędziwój 381; -Wojciech 1493, zob. też Czechel
Socha Abraham wda mazowiecki 1792, 1793
Socreczino, źreb w Mieleszynie k. Kłecka 31
Sokola Dąbrowa k. Bledzewa 86
Sokolniki k. Kłecka 1856; -Budek, Jan i Mikołaj 1348, zob. też Budzisław; -pleban: Marcin 439, 471, Michał z Domasławia 1416, -wik. Marcin 471
Sokolniki k. Kostrzyna: -Mikołaj Trąmpczyński 371, zob. też Trąbczyn; -Pietrasz z synami 371; -Wit 775
Sokolniki k. Poznania 209
Sokołowice (Sokołowo) k. Śmigla: -Zygmunt 1425
Sokołowo (Sokołowice) k. Oleśnicy na Śląsku: -Bartosz syn Jana, jego córki Anna i Synocha zob. Koźmin i Poniec; -Jan (Janusz) 507, klan gnieźn. 376, 430, 432, 434, 571, 573, 593, wdowa po nim Stachna 593, zob. też Koźmin
Sokołowo k. Koła 900, 937, 1018, 1230; -Jan 937; -Mikołaj brat Piotra 900, 1230, zob. Wrząca Wielka; -Piotr brat Mikołaja 900; -Wawrzyniec 900, 1018, zob. też Lubomyśl
Sokołowski (z którego Sokołowa lub Sokołowic?): -Jan 1503; -Wincenty zob. Sierosław
Solec (który?) 1196
Solec k. Książa 1291, 1497, 1673; -klucz dóbr biskupów pozn. 121, 167, -włodarz Janusz z Wszołowa 332; -dwór bpa 1291; -młyn 1291; -kościół 1291
Solec (Szulec) k. Opatówka w pow. kaliskim: -sołtys 109, sołtys Brudz 106
Sołacz k. Poznania 567, 717, 1344; -młyn 717; -Bodzęta 567
Sołtys Mikołaj pleban w Mirot, wicekustosz i alt. katedry pozn. 1357, wicekustosz, wik. i alt. katedry pozn. 1427, por. Mikołaj, pleban w Lusowie
Sommerfeld (Zomerwelt) Jan kleryk diecezji pozn. 204
Sompolno k. Radziejowa na Kujawach 1213
Sonino zob. Sumino
Sonka Holszańska zob. Zofia
Sorubz k. Tczewa na Pomorzu 105
Sosnowy Ostrów, ostrów w Sączkowie 70
Soso Paweł zob. Szlachcin
Sośnica k. Pleszewa: -fortalicium 728, młyn 728; -Dobiesław, jego żona Pachna 728; -Janusz brat Stefana 140, 1480; -Maciej, wdowa po nim Katarzyna 728; -Mikołaj (brat Świętomira) 1001; -Stefan brat Janusza 140, 1480; -Świętomir (brat Mikołaja) 1572, 1647, zob. też Koźlątków
Sośno k. Sępólna Krajeńskiego 1417; -Niemierza 1417
Sowina (Kościelna lub Cerkiewna) k. Pleszewa 2022
Sowina (Sowina Bogwidze) k. Pleszewa, zob. Bogwidze: -pani Sowińska 1592
Sowiniec k. Mosiny 1478
Sól k. Zagórowa 32; -Henryk zob. Pyzdry, mieszczanie
Sówka Stanisław bp płocki 224
Spicymierz, w z. łęcz. 882, 1734, 1735; -klan Jan z Grabi 1675
Spigel Jan zob. Koźmin pleban
Spisz, kraina w Słowacji: -Jakub sęd. dworu węgierskiego 259; -Konrad not. publ. 507
Spławce k. Kleczewa zob. Plauec
Spławie k. Poznania 325, 657; -Mikołaj 280, 325, 657, 793; -Przedpełk brat Mikołaja z Gostynia, klan pozn. 84, 85; -Wojciech 935, 937, 1312, 1382, 1646
Spławie k. Pyzdr 198a, 1579
Sprowa, m. w woj. krak.: -Jan Odrowąż (późniejszy abp gnieźn.) pisarz królewski 1479, kan. gnieźn. 1494, 1525, por. Odrowąż; -Piotr star. lwowski 1590
Srapczino (Trąbczyn?): -Jan 1231
Srijem (Mitrovica Srijemska), m. w Serbii: -bp Jan 259
Srocko Małe k. Czempinia: -Przedpełk 934, zob. też Łęki Wielkie; -Stefan Łodzia 348
Srocko Wielkie k. Czempinia 389, 675, 1515; -Anna matka Tomasza z Bieczyn 1515
Sroczewo k. Książa 197
Srzederz, Srzedir (Sreder) por. Środa
Stadnik Stanisław adwokat w konsystorzu pozn. 1405
Stadniki k. Dobczyc w woj. krak.: -Jan syn Mikołaja not. publ. 1622, 1694, 1697
Stanisław kan. łęcz. (por. Stanisław Pełka), pleban we wsi Tropie 254
Stanisław kan. płocki i kurzelowski 226
Stanisław kan. pozn. 227
Stanisław kapelan biskupa wrocł. Jana Romki 57
Stanisław not. publ. 487
Stanisław podłowczy lędzki 62
Stanisław sługa Jana Kocura plebana od Św. Wojciecha w Poznaniu 554
Stanisław św., jego grób w Krakowie 1436
Stanisław wda pozn. 2
Stanisław wik. katedry gnieźn. 1656
Stanisław wik. katedry pozn. 163
Stanszyce: -Jan syn Mikołaja kleryk diecezji gnieźn., not. publ. 880
Stara Łąka (niezident.) 27
Stara Wieś (niezident.): -Włościbor syn Jana 1063
Stara Wieś k. Obornik 1410; -zagroda Krzyczka 1321
Starczanowo k. Murowanej Gośliny 525; -sołtys Michał z Bolechowa 525
Starczanowo k. Wrześni, por. Skarczinow: -Janusz klan starogrodzki 212, 214, klan kamieński 228, 235, 236; -Mikołaj 600
Stare k. Skoków: -Jakub Pałuka kan. gnieźn. 340, 347, 428, kustosz gnieźn. 420, 443, 474, 485, 502, 516, 519, 549, 566, 577, 603, 1877
Stare Miasto zob. Konin Stare Miasto
Starężyn k. Wągrowca 258
Starkowo k. Śmigla 228, 1717
Starkowskie Jez. k. Śmigla 70
Starogród Chełmiński, w z. chełmińskiej: -komtur Konrad von Erlichshausen 1428
Starołęka k. Poznania 498, 718; -folwark 1171: -Domarat 816; -Pietrasz (Piotr) 498, 567, 677, wicewda w Poznaniu 499, zob. też Nagradowice; -Wierzbięta 498, 499, 588
Starygród k. Kobylina: -kasztelania (districtus) 177, klan Janusz ze Starczanowa 212, 214
Staszek (por. Stanisław) kan. pozn. i skarbnik bpa 227
Stauarzowsky Piotr 1292
Staw (który?): -Jan z żoną Felicją i córką Witochną, żoną Wojciecha z Koźminka 1232; -pleban: Marcin, Mikołaj 1232
STAW, m. w z. sier. 637, 732, 1727, 1763; I. -Mikołaj z matką (Przechną?) 1774, -Wawrzyniec z braćmi i dziećmi 1763; II. -jatki, łaźnia 1774; IIIa. -wójtostwo dziedziczne 1763, 1774; -wójt: Jakub Piwoński 1763, 1774, jego dzieci Bartosz, Maciej plebanem w Błaszkach i Anastazja 1774, Piotr Smolka 811; IIIb. -rajcy Lutka, Michał Więc, Przybek, Więc, Więcek, Woziwoda 1763; IIIc. -Marcin (syn Stanisława) not. publ. i pleban w Stawie 1995; -Michał syn Zdzisława not. publ. 375, 487; -Szymon (syn Macieja), pleban w Chełmcach 1063, 1096, 1129, 1132, 1417, 1654, oficjał kamieński 1129, 1132, 1990, kan. kal. 1254, 1474, 1476, 1495, 1654, 1990, 1992, 2012, oficjał kal. 1476, kan. gnieźn. 1888, kan. łęcz. 1896, pleban w Stawie 1888, 1896; IV. -kościół parafialny Św. Mikołaja 1726-1728, 1763, 1774, 1896; -pleban: Jan 1774, Klemens 1728, Marcin ze Stawu 1995, Paweł 1763, Szymon ze Stawu 1888, 1896; -wik. Janusz 1763; -altaria Św.Św. Macieja i Mateusza 1763, 1774, alt. Marcin 1774, Michał 1763
Staw k. Słupcy; -Mikołaj 1077; -Piotr (Pietrasz) 433, 552, 632; -Wojsław brat Janusza z Małachowa 19
STAWISZYN, m. w pow. kal. 198, 384, 864, 1163, 1320, 1816, 1916; II. -młyn na Czarnej Strudze 47; -młyn koński, młynarz Jakusz 261; IIIa. -wójt Jan Noga z żoną Anną 1994, 1996; -burmistrz 1254, 1816, -rajcy 1023, 1254, 1816, 1929, -ławnicy 1816; -starsi cechów krawców, piekarzy, rzeźników, szewców i tkaczy 1816; -sołtys Mikołaj syn Floriana 47; IIIb. -mieszczanie 198, 1264: -Dorota Kolosówna 1264; -Hanchin starszy cechu rzeźników 1816; -Hanek Bliznar burmistrz 1816; -Jakusz Wąs starszy cechu szewców 1816; -Jan Molner zob. p. IIIc; -Janusz Czarny ławnik 1816; -Jung Hannus Bies ławnik 1816; -Łukasz starszy cechu tkaczy 1816; -Łukasz Lowigo ławnik 1816, -Łukasz 1254; -Michał krawiec 261; -Michał starszy cechu rzeźników 1816; -Michał Bertramowic rajca 1816; -Mikołaj Bezyakel 1254; -Mikołaj Golisza 261; -Mikołaj ławnik 1816; -Mikołaj starszy cechu krawców 1816; -Mikołaj Siekierka ławnik 1816; -Mikołaj Zimny rajca 1816; -Paweł Wągl starszy cechu tkaczy 1816; -Paweł Zimny ławnik 1816; -Piotr starszy cechu krawców 1816; -Piotr Dremlik 1924, 1925, 1929; -Piotr Piecz zob. w p. IIIc; -Rinflecz starszy cechu piekarzy 1816; -Spanda starszy cechu szewców 1816; -Szady starszy cechu piekarzy 1816; -Szymon 1254; -Szymon rzeźnik 1254; -Święszek 1254; -Zewrzyd rajca 1816; IIIc. -Bartłomiej wik. katedry gnieźn. 475, por. Slewacz; -Henryk kapłan 1885, alt. w Stawiszynie 1943; -Jan not. publ. 1867; -Maciej syn Jana Molner not. publ. 1885; -Paweł syn Piotra Piecza, not. publ. 1592, 1622, 1694, 1697, alt. i mansjonarz w kolegiacie NMP w Kaliszu 1648, surogat oficjała gnieźn. 1648; -Stanisław alt. w kolegiacie NMP w Kaliszu 1694; IV. -kościół parafialny Św. Bartłomieja: -pleban Paweł (alt. u Św. Mikołaja w Kaliszu) 1816; -altaria 1943, alt. Henryk ze Stawiszyna 1943; -altaria NMP, Katarzyny i Doroty 1929; -szpital pod miastem, k. kościoła Św. Ducha 1994, 1996, -rektor Mikołaj z Kościelca 1996; V. -districtus 47
Stefan abp Kalocsy 259
Stefan alt. altarii NMP w katedrze pozn. i pleban w Uchorowie 393
Stefan bp Hvaru 259
Stefan dziekan wrocł., kan. pozn. 113
Stefan kan. pozn. (1264 r.) 14
Stefan kan. pozn. (1333 r.) 113
Stefan poddany 163
Stefan szlachcic 1212
Stefan świecki 921
Sternberg (niezident.): -Jan 587, 888
Steynweze k. Wschowy 521
Stępocin k. Wrześni: -Mikołaj syn Witosława, pleban w Kicinie 1472
STĘSZEW, m. w pow. pozn. 321, 601, 747; I. -Hugo brat Mościca 598, 601; -Mościc ojciec Przedpełka, klan pozn. 386, 387, 432, 435, 551, 570, 572, 573, 575, 576, 585, 586, 598, 601, 656, 658-660, 675, 716, 719, 720, 747, 802, 845, 847, 848, 858, 917, 960, 965, 1006, 1008, 1028, 1067, 1849, 1899, zob. też Koźmin; -Przedpełk klan międzyrzecki 275, 321; -Przedpełk syn Mościca 1271, 1289 (pieczęć 20), zob. też Koźmin; IIIc. -Maciej wik. katedry pozn. 242, 260; -Piotr bakałarz 1648
Stęszyce k. Szadku: -Grzymała 807
Sthosi Mikołaj kapłan 835, 836
Stiisz tenutariusz dóbr biskupów pozn. w Dolsku i Krobi 391
Stobnica (Stopnica), m. w woj. sandom.: -Szymon kustosz pozn. 525, 563, 828, 829
Stobnica k. Szamotuł: -Stefan syn Wawrzyńca, alt. w Kościanie 1509
Stobno k. Opatówka w pow. kaliskim: -bracia Jan z Iwanowic i Piotr z Gruszczyc 1295
Stockheim, Jan von, komtur tucholski 1311
Stodoły k. Kruszwicy 606; -pleban Andrzej 318; -sołectwo 606, 743
Stojan Andrzej zob. Poznań, p. IIIc
Stojgniew brat Roszka, łowczy kal. 40, klan lędzki 66
Stolec, zapewne w z. sier.: -Jan kapłan 484
Stolpin, w Niemczech: -Piotr Neumann kleryk diecezji miśnieńskiej 781
Stołuń k. Pszczewa 987
Stopnica zob. Stobnica
Stoppicz Krzysztof 1680
Stoszowic Piotr 47
Strachowice, zapewne w z. sier.: -Budzisław not. publ. 256
Straduń, jez. k. Czarnkowa 131
Stramnice k. Szamotuł 1268, 1360
Strasz kan. gnieźn. 120, 135
Strączek Maciej zob. Osieczna
Strelin Jan prep. wrocł. 986
Strepa Jakub abp halicki 1848
Strobiszewice k. Śremu: -Sławobór 217
Strobiszki k. Mosiny: -Zygmunt 1194
Stropawa struga k. Krotoszyna 1913
Strosberg Mikołaj (z mieszczańskiej rodziny z Poznania i Wrocławia) prep. gnieźn. 250, 339, 340, 347, 350, 361, 365, 366, 371, 382, 417, 420, 424, 425, 438, 439, 442, 443, 451, 478, 486, 487, 506, 508, 516, 519, 549, 566, 577, 1776, 1877, kan. pozn. 250, 371, kantor pozn. 254, 279, 280, 283, oficjał pozn. 279, oficjał i wik. gen. gnieźn. 340, 347, 366, 417, 419, 424, 425, 438, 439, 442, 478, 487, 506, tenutariusz Gozdowa 508
Struga (Handlungsbach, niem. Adelsbach) k. Wałbrzycha na Śląsku: -Gunter 79, zob. też Kępno
Strupperger Jodok wójt Nowej Marchii 921
Struś Benedykt kan. gnieźn. 97
Struś Maciej zob. Raczyn
Strychy k. Międzychodu 1296
Strzałkowo k. Rawy na Mazowszu (?): -Bronisław syn Wita prep. kurzelowski i kan. gnieźn. 265, 266, kan. płocki 219, pisarz abpa gnieźn. 220, kncl. gnieźn. 274, 291, 1764, adiak. gnieźn. 295-297, 303
Strzałkowo k. Słupcy: -Jan 316; -Jan 1186, wicewda w Gnieźnie 1440; -Michał 1526; -Piotr 1080; -Przespraw 740; -Wincenty 298, 315, 368, 406, 412, 433; -Wincenty pleban w Cerekwicy 1673
Strzałkowo k. Wągrowca 164, 285
Strzałków k. Kalisza 1634; -Jan Goły (brat Rafała z Gołuchowa) pcz. pozn. 1289 (pieczęć 16), zob. też Goliszew
Strzegom, m. na Śląsku: -Żydzi Jakub i Kaczka 645
Strzelce (które?): -Jan (Janusz) 1230, 1231; -Jan syn Mikołaja kleryk diecezji gnieźn., not. publ. 1508
Strzelce (k. Chodzieży?): -Chwał 1262, 1270, star. nakielski 1169, 1241, wdowa po nim Warszka (Klara?) 1262, 1270
Strzelce k. Mogilna 1083, 1356 (por. Lubieszewo); -kościół 748; -pleban: Marcin Tyczka 1083, Mikołaj 439
Strzelce (jedna z kilku wsi tej nazwy na Śląsku): -Henryk syn Piotra kleryk diecezji krak. 1404
Strzelce Krajeńskie (Friedeberg), m. w Nowej Marchii 924: -rajcy 1739 Strzelce Małe w woj. krak.: -Klemens Wątróbka 1224
Strzelce Wielkie k. Gostynia 771; -Jan (Janusz) 391, 786; -pleban Ziemięta dziekan gostyński 786
Strzeleński Maciej zob. Trzemeszno, zakonnicy
Strzelicz Piotr, zapewne syn Strzały z Bobrka, kan. gnieźn. 420
STRZELNO, m. na Kujawach: IIIc. -Marcin syn Hertmana pleban w Łubnicach 689, 690, 692; IV. -klasztor norbertanek: -Małgorzata przeorysza 133; -opat Wincenty 133; -prep. Leonard 785, 788, 875; VI. -cło 239
Strzeszewo w pow. pyzdrskim (Strzeżewo k. Borku?): -Maciej 186, 1228, 1230, 1231
Strzeszki k. Środy 978
Strzeszkowic Mikołaj zob. Łagiewniki Kościelne
Strzeżewo (Strzyżewko) k. Borku por. Strzeszewo
Strzępiń k. Opalenicy: -Tomasz Strzępiński 1474, wik. katedry pozn. 720, kan. gnieźn. 1388, 1407, 1455, 1480, 1495, 1496, 1499, 1500, 1518, 1605, 1606, 1696, 2009, 2012, 2016-2018, 2020, kan. pozn. 1429, 1447, profesor teologii, dr 1605, 1606, 2009
Strzydzew k. Pleszewa: -Mikołaj pisarz sędziego kal. 634, 757; -Otto (Ota) 1768; -Stefan wicesęd. w Kaliszu 818
Strzyżewo k. Czerniejewa 290
Strzyżewo Kościelne k. Gniezna: -Jan 1472, por. S. Paczkowe i Smykowe; -Piotr syn Mikołaja not. publ. 1450, 1488, 1499, 1500, 1564, 1565; -kościół 1483, 1487, 1488, pleban Stanisław z Rudzicy; -sołtysi Krzesław 1526, Mikołaj Karsowski 787; -kmieć Mikołaj sołtys w Bożacinie 296
Strzyżewo Paczkowe k. Gniezna 311, 1706; -młyn na Bystrzycy 311; -Czestek 852; -Jan syn Pawła 1483, Paszkowic 1488; -Maciej stryj Mikołaja 311; -Mikołaj bratanek Macieja 311; -Paweł ojciec Jana 696, 1483; -Ptolemeusz 124, 168; -Spytek 311
Strzyżewo Smykowe k. Gniezna: -Dobiesław brat Jana, Macieja i Sieciesława 249; -Dobiesław 1483; -Jan brat Dobiesława, Macieja i Sieciesława 249; -Jan Smyczkowic 1488; -Maciej brat Dobiesława, Jana i Sieciesława 249; -Maciej 1483; -Sieciesław brat Dobiesława, Jana i Macieja 249
Studzieniec k. Rogoźna 131, 175, 1128, 1557, 1700; -Mikołaj Słupek (syn Słupka) kan. pozn. 828, 829, 889, 928, 943, 951, 977, 978, 1011, 1036, 1142, 1236, 1429, 1553, 1571, 1968, kan. gnieźn. 1092 (może chodzi tu jednak o Mikołaja Słupka z Budzisławia?), 1995, 1997, pleban z Szamotuł 943, 951, 1268, pleban w Biezdrowie 977, 1371, 1372
Stutoro, de Jan kleryk diecezji Brixen 1361
Stwolno k. Oleśnicy na Śląsku: -Wojciech Gąska 52
Subkowy k. Tczewa na Pomorzu: -włodarz Piotr Temchin 1830
Sucharzewo k. Gębic na Kujawach 580; -Jałbrzyk brat Ligaszcza z Rękawczyna 580, 850
Suchcino k. Międzychodu 619
Suchodół k. Mogilna 258, 361
Suchoręcz Mały i Wielki, wsie k. Kcyni 285
Suchorzew k. Pleszewa: -Jan (syn Olbrachta z Cielczy, brat Macieja i Marcina z Cielczy oraz Mikołaja z Pleszewa) 1425, 1491
Suchywilk Jan (Janusz) prep. gnieźn. 156, abp gnieźn. 254, 256, 265, 270, 274, 531, 1760, 1882, 1995, może ident. też z dr Janem 145
Suczka Jodok zob. Wojnowice
Suczka Mikołaj zob. Zawady
Suczka Wojciech zob. Psarskie
Sudół k. Wiślicy 1680; -Kiełcz kncl. gnieźn. 420, ante 463, 485, 516, 549, 556, 566, 577, 603, 646, kantor krak. 646
Sulejewo k. Osiecznej: -Janusz 1135
Sulin k. Kłecka: -Mikołaj 1416
Sulinowo k. Żnina: -sołtys Urban syn Wita 72
Sulinów k. Koźminka: -Stanisław Złydziej 1157
Sulisław k. Ostrowa Wlkp.: -Janek 237
Suliszewice k. Stawu 1726, 1728
Sułkowice k. Krobi 889
Sułkowo k. Lubrańca na Kujawach: -Nasięgniew syn Sułka not. publ. 899
Sułocino (Słocin) k. Grodziska: -Frącek Szkapa 1121, zob. też Ujazd; -Henryk 1121, może ident. z Henrykiem Szkapą z Ujazdu
Sumino (Siemienie) w z. płockiej: -Mikołaj syn Jana (Janusza), not. publ. 1883, 1888, wik. katedry gnieźn. 519, scholastyk pozn. 889, 928, 943, 951, 977, 978, 1036, 1069, 1142, 1210, 1236, 1268, 1284, 1291, 1371, 1372, 1968
Suszewo k. Powidza 1997
Swarzędz k. Poznania: -Tomisław 232
Swędrnia, rzeka, dopływ Prosny 14
Swyerzadovo zob. Szaradowo
Sycewo k. Sompolna: -jez., las, łąka Wsdzary 1213; -Piotr Konopka z synami Janem i Stanisławem 1213, zob. też Zakrzewek; -sołectwo 1213, sołtyska Katarzyna 1097
Syców (Wartenberg), m. na Śląsku: -dystrykt 1343; -Paweł zob. Poznań, mieszczanie; -Tomasz zob. Kalisz, mieszczanie
Sykstus komes 14, pkom. kal. 13
Sypniewo k. Margonina 1588
Sypniewo k. Więcborka na Krajnie: -Dobiesław Runga 833; -pleban Piotr 1417
SZADEK, m. w z. sier. 1840; I. -Wincenty 1928; IIIc. -Stanisław Piórko syn Piotra not. publ. 466, 474, 481, adwokat w konsystorzu gnieźn. 524, 528, 548, kan. pozn. 829, 849, 929, kan. krak. 849, 855, 867, 882
Szadkowski Piotr (zapewne z Szadku k. Kalisza) 1789
Szady Kierz niezident. obiekt 431, 675, 1301
Szafraniec 1343; -Jan dziekan krak. i pkncl. Królestwa 845, 847, 884, 890, 942, 944, 964, 974, 1916, dziekan krak. i kncl. Królestwa 994, 1003, 1006, 1009, 1033, 1038, 1042, 1043, 1048, 1050, 1053, 1055, 1090, 1098, 1100, 1101, 1103, 1104, 1108, 1128, 1161, bp-elekt włoc. i kncl. Królestwa 1171, 1207, 1208, 1235, 1237, 1241-1243, 1285, 1328, 1334, 1965; -Piotr podstoli krak. 437, pkom. krak. 633, 656, 783, 822, 944, 1101, 1916, wda krak. 1334, 1351, 1353, zob. też Łuczyce; -Piotr krajczy królewski 1098
Szamarzewo k. Pyzdr: -sołtysi Henryk i Hanzo 16, Piotr 951
Szamocin k. Chodzieży 375
SZAMOTUŁY, m. 482, 522, 977, 1625, 1630, 1811:
I. -Dobrogost Świdwa syn Sędziwoja, brat Wincentego, ojciec Jana i Piotra 551, 567, 576, 608, 717, 753, 796, 821, 934, 961, tenutariusz Wielenia 921, pkom. pozn. 970, 971, pkom. kal. 977, 982, 1032-1034, 1038, 1042, 1043, 1103, 1104, 1123, 1138, 1208, 1245-1248, 1258, 1264-1266, 1271, 1275, 1281, 1283, 1288, 1293, 1301, 1328, 1377, 1393, 1956, star. gen. Wlkp. 1245-1248, 1258, 1264-1266, 1271, 1275, 1281, 1283, 1288, 1293, opiekadlnik Wlkp. 1393, klan pozn. 1423, 1498, 1572, 1605, 2019; -Jan Świdwa syn Dobrogosta, brat Piotra 1545; -Kiełcz klan zbąszyński 52; -Piotr syn Dobrogosta, brat Jana 1281, 1649, 1651, 1660, 1669, 1676, 1683, tenutariusz Kościana 1680; -Sędziwój Świdwa ojciec Dobrogosta i Wincentego, klan nakielski 287, wda pozn. 386, 387, 432, 435, 522, 717, 1775; -Tomisław wda pozn. 1711; -Tomisław klan pozn. 136; -Wincenty Świdwa syn Sędziwoja, brat Dobrogosta 567, 717, pcz. kal. 731, klan międzyrzecki 977, 1033, 1038, 1048, 1266, 1289 (pieczęć 4), 1547, 1548, 1618, 1623, tenutariusz Wielenia 1242
IIIa. -rajcy 1811; IIIb. -Maciej 522; -Mikołaj Goldberg 1811, por. Poznań, mieszczanie; IIIc. -Dobrogost kleryk 1059; -Jerzy kapłan 1345; -Mikołaj alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1657; -Mikołaj Słupek zob. Studzieniec; -Szymon kapłan 1345; -Wojciech syn Piotra not. publ. 878, 899, adwokat w konsystorzu pozn. 899, prep. szpitala Św. Ducha pod Grodziskiem 1317, 1357, alt. w katedrze pozn. 1504, 1568, 1642, pleban w Buku 1568
IV. -kościół parafialny 977; -pleban 873, pleban Mikołaj Słupek ze Studzieńca 943, 951, 1268; -kaznodzieja polski i niemiecki 977, mansjonarze 977; -szkoła 977; -szpital za miastem 717
Szaradowo (Swyerzadovo, dziś Wszeradowo) k. Szubina 879; -Andrzej klan kamieński 234; -Wojciech klan kamieński 375, 412, 435, 467, 536, 571, 575, 585, 605, 606, 634, 700, 711, 812, 879, wda kal. 994, 1019; -pleban 425
Szarcz k. Międzychodu, por. Sadce: -łąka Biskupice 987; -sołtys Jan Skarba z Gralewa 987
Szarcz, jez. k. wsi Szarcz 987
Szarlej k. Inowrocławia na Kujawach: -zamek 259; -Mikołaj Szarlejski klan inowr. 1520, 1601, zob. też Ściborze
Szarowo, Szarowsky zob. Zarowo
Szawłów Ostrów, teren w zakolu Noteci k. Trląga, dziś w tym miejscu wieś Ostrowo 188
Szczaniec k. Świebodzina: -Janusz z Kręska 890
Szczawin (Szczawinek) k. Gniezna 10, 749; -Marcin kan. gnieźn. (jako regens wsi kapitulnej) 863, zob. Chrapek
Szczawin k. Gostynina na Mazowszu: -Daćbog kantor płocki i kan. gnieźn. 420, 549
Szczecin, m. na Pomorzu 913; -książęta zob.: Bogusław IX, Kaźko; -kolegiata NMP, prep. 986
Szczeciński Racibor burgrabia zamku w Pyzdrach 1385
Szczedrzyk kan. pozn. 75
Szczedrzykowice (Szczodrzykowo) k. Kórnika: -Szczedrzyk 433, 1579
Szczekociny m. w woj. krak.: -Jan klan wiślicki 635, klan lubelski i star. gen. Wlkp. 753, 755-757, 762, 764, 783-785, 795, 801, 802, 810, 812, 813, 816, 818, 821, 831, 837, 1892, 1900, 1906, klan lubelski 857, 884, 1101, 1103, 1161, 1171; -Piotr Woda pkncl. Królestwa 1462, 1464, 1477, 1478, 1489, 1490, 1498, 1505, 1506, 1510, 1511, 1521, 1545, 1548, 1590, 1594, 1598, 1600-1602, 1611, 1613-1616, 1618, 1623, 1626, 1649-1653, 1677, 1678, 1680-1683
Szczepankowo Stare k. Śmigla: -Jan psęd. wschowski 1194; -Zewrzyd Puczek 681
Szczepice k. Kcyni: -Zdzisław 1531
Szczepiny, niezident. obiekt w okolicy Wielichowa 1661
Szczepowice k. Kościana: -Andrzej 816
Szczepy k. Ostroroga: -Jan 927
Szczerców k. Bełchatowa w z. łęcz.: -cło 198
Szczerków k. Krotoszyna: -Tomek (Tomisław) 1913
Szczkowo k. Izbicy Kujawskiej: -Trojan 1213
Szczodrkowice k. Pińczowa w woj. sandom.: -Jan 1434
Szczodrowo k. Kościana: -Maciej 1194, 1337
Szczodrzykowo zob. Szczedrzykowice
Szczuczyn k. Szamotuł 977; -Dobrogost z Szamotuł 1377
Szczudło Bartłomiej kapłan 1642
Szczypiorno k. Kalisza: -Jasiek 1244
Szczytniki k. Błaszek 637; -sołtys Marek 637
Szczytniki k. Poznania 1072; -Chwalibóg 1072
Szczytniki (Czerniejewskie) k. Wrześni: -Marcin (brat Macieja Dryi z Modliszewa) 835, 836
Szczytniki (Duchowne) k. Gniezna 577; -sołtys Mikołaj z Woli 577
Szechouo (Szetlewo?) 27
Szelaszka, niezident. struga k. Złotowa na Krajnie 1531
Szelejewo k. Gostynia 771, 1444; -bracia Andrzej i Mikołaj 1444; -Krystyn burgrabia w Kościanie 1228
Szelejewo k. Rogowa 339
Szeliga Tomasz zob. Janowice
Szenfeld k. Chojnic na Pomorzu, por. Szynfelt: -Kasper 670
Szetlewo k. Zagórowa, por. Szechouo: -Jan (Janusz) 1416, 1493; -Maciej, Sędziwój i Świema 1493
Szécsi Mikołaj ban Chorwacji i Dalmacji 259
Szirauice, zapewne Żurawica k. Przemyśla na Rusi: -pleban Stanisław 834
Szirsky Mikołaj 1095
Szkapa Frącek zob. Słocin
Szkapa Henryk zob. Ujazd
Szklany Młyn, młyn na Cybinie k. Śródki 1274
Szkudła k. Kalisza: -Andrzej 728; -Miczek 381; -Mikołaj adiak. śremski 938; -Świętomir 1424
Szlachcin k. Środy 797; -Paweł Soso (Goso) syn Benedykta, scholastyk lubuski i kan. gnieźn. 291, 340, 347, 350, 420, 488, kan. gnieźn. 443, 546; -Wojciech syn Adama pisarz abpa gnieźn. 1765, kan. pozn. 640
Szołdry k. Śremu 1379; -Jan pleban w Żninie 285
Szpetal k. Włocławka na Kujawach: -Jaktor 1138
Szprotawa, m. na Śląsku: -burgrabia Wolfram von Pannewitz 1721
Szreniawa k. Poznania: -pani Śreniawska zob. Poznań, mieszczanie
Szreńsk, m. na Mazowszu: -Staszek Grad wda płocki 776
SZUBIN, m. w pow. kcyńskim 1793; I. -Borek syn Świętosława 1849, zob. też Grodzisk; -Sędziwój (brat Świętosława) star. gen. Wlkp. 241, 273, 315, 316, 349, 359, 362, 1753, 1755, 1756, 1761, 1768, 1776, 1781, 1784, star. krak. 276, 290, wda kal. 276, 290, 307, 308, 312, 315, 316, 327, 328, 349, 359, 362, 373, 416, 430-432, 434, 435, 569, 575, 678, 1768, 1776, 1781, 1784, 1792, 1793, 1795, 1822, 1831, pan Bystrzycy 1793, 1822, jego córki Anna i Małgorzata 678; -Świętosław (brat Sędziwoja, mąż Wichny z Grodziska, ojciec Borka z Grodziska, Macieja z Trzciela) pkom. pozn. 268, 1756, burgrabia koniński 268, klan kal. 386, 387, 412, 430-432, 434, 1822, 1824, 1825; -Wichna wdowa po Sędziwoju 569, 678, 1858, zob. też Grodzisk; II. -zamek 1822; IV. -kościół 1241, pleban 425, pleban Mikołaj 1241, 1262
Szulec zob. Solec
Szumsko w woj. sandom.: -Jan Rej sęd. krak. 1462; -Jan Rej prep. od Św. Michała w Krakowie 1660, 1665-1669
Szurkowo k. Krobi 629; -Stanisław psęd. pozn. 1106, por. Bukownica
Szurkowo k. Ponieca: -Wojciech 1956
Szybenik, m. w Chorwacji: -bp Mateusz Cernota 259
Szydłów k. Poznania 801
Szydłów, m. w woj. sandom. 811, 1257
Szymankowo k. Murowanej Gośliny 1294; -Franciszek kleryk 1670
Szymankowo k. Śremu: -Dobrogost 1289, zob. Głęboczek i Popowo
Szymanowo k. Sarnowy 592
Szymon adiak. pszczewski, kan. pozn. 240
Szymon kan. gnieźn. 19
Szymon klan gnieźn. 13, 21
Szynfelt, por. Szenfeld: -Mikołaj zob. Kalisz, mieszczanie
Szyradowicze, jez. k. Ćmachowa w okolicy Wronek 179
Szyrzyk zob. Fałków
Szyszyn k. Ślesina 1866; -Boguchwał 805; -Mikołaj syn Wrocława 1866; -Piotr syn Wrocława 1866; -Wisław z synem Bogufałem 1866; -Wrocław podłowczy gnieźn. 221, wdowa po nim Małgorzata 1866
Szyszynek, wieś k. Ślesina 1866; -Dobiesław 1866
Ściborze na Kujawach: -Mikołaj Szarlejski klan inowr. 1598, 1601, zob. też Szarlej
Ściegniew komes 58
Ścinawa, m. na Śląsku 1343
Śląsk, 14, 1206, 1366, 1544; -książęta zob. Chojnów, Głogów, Lubin, Oleśnica, Opole, Wrocław, Żagań
Ślesin, m. k. Konina 178, 805; -Mikołaj kleryk 1225; -pleban Przecław 805, 1866
Śliwie, niezident. obiekt w Goraninie k. Czerniejewa 1440
Śliwka Jan wik. kolegiaty NMP w Kaliszu 631
Śliwniki k. Kalisza 1512, 1518; -Jan 1512, 1518; -Machna wdowa po Mojku 1131
Śliwno k. Buku 544; -Mikołaj 1305, zob. Murowana Goślina i Wysoka
Ślizów k. Sycowa na Śląsku 231
Śmieszkowo, zapewne w z. sier.: -Mikołaj 1061
Śmigiel, m. w pow. kościańskim 1075, zob. też Koszanowo; -Mikołaj Ramsz 1075, 1119, por. Ramsz
Śmiłowo k. Ponieca 1006
Śmiłowo k. Więcborka na Krajnie: -Piotr z córką Chwałką 833
Śniaty k. Wielichowa 1722
Śnieciska k. Zaniemyśla: -karczmarz Maciej Kujawiec, kmieć Domasław i sołtys Piotr Golonka z Jaszkowa 266
ŚREM, m. 209, 551, 614, 642-644, 693, 704, 714, 817, 1044, 1173, 1200, 1239, 1382, 1590, 1596, 1608, 1699; I. -tenutariusz Piotr Polak z Lichwina 1514; II. -jatki 1590, -rynek 1590, 1699, -słodownia 1699; -młyn królewski nad Wartą, młynarz: Marcin Kot 817, Mikołaj 193; IIIa. -wójtostwo 386, 960, 1186, wójtowie: Jan Orszula 386, Janusz 960, były wójt Paweł 1186; -rajcy 386, burmistrz i rajcy 817, 960, 1186, burmistrz, rajcy i ławnicy 1044; -pieczęć miejska 1289 (pieczęć 67); -cechy 1044; IIIb. -mieszczanie 614, 642, 1200, 1367: -Andrzej zob. Poznań, mieszczanie; -Bartłomiej syn Baszka 1699; -Bronisz 817, rzeźnik 1044; -Hanlin Grunberg rajca 1044; -Jakub Kosowski 1322, 1367, 1590, jego żona Dorota córka Janusza Szajbla z Chrząstowa 1322; -Jakub płóciennik 1044; -Jan Bedno rajca 1044; -Jan Goczałk 817, burmistrz 1044; -Jan Goldberg szewc 1044; -Jan Jajko kowal 1044; -Jan Kabat ławnik 1044; -Jan Kita ławnik 1044; -Jan Orlik piekarz 1044; -Jan Pszenica kowal 1044; -Katarzyna Gryczyna 898, 1036, por. Maciej Gryczka; -Maciej 217; -Maciej 1828; -Maciej Gryczka burmistrz 817, por. Katarzyna; -Maciej płóciennik 1044; -Maciej Srenka 1699; -Marcin Gorczyca piekarz 1044; -Mikołaj Drygała rajca 1044; -Mikołaj Kulig szewc 1044; -Mikołaj Pękała ławnik 1044; -Mikołaj Polewka rzeźnik 1044; -Mikołaj Slang rajca 1044; -Mikołaj szewc, rajca 1044; -Mikołaj Trio ławnik 1044; -Stanisław szewc, ławnik 1044; -Stenczel ławnik 1044; -Świętosław 1590; -Woch 1699; -Wojciech Piasek ławnik 1044; IIIc. -Jerzy Tymota pleban w Skórzewie 306, 438, 466, 524, wik. katedry pozn. 306, alt. altarii Św. Michała w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 466, 524; IV. -kościół NMP: -pleban: Hanek Zylwer 649, 651, Herman 478, Mikołaj z Dobieszewa 1170, 1236, 1432, 1433; -alt. Adam 1204; -altaria Św.Św. Piotra i Pawła, alt. Jakub z Kikowa 1699; -adiak.: Jakub z Prażmowa 1530, 1553, 1571, 1620, 1621, Jan z Twardowa 1429, 2008, Konrad z Opola 563, 589, 640, Mikołaj 227, 240, 250, Mikołaj 664, Mikołaj ze Szkudły 938, Paweł z Czechowa 943 n., Zdzisław 75; V. -posiedzenie sądu ziemskiego 1647; -urzędnicy: -klan: Jan 218, Jan z Królikowa 412, 431, 434, Jan z Lichenia 1006, 1033, 1048, 1052, 1103, 1138, Wincenty z Biechowa 192, Wojciech z Pakości 1289; -star. Jan 817
ŚRODA, m. na Śląsku: -prawo średzkie 14, 47, 60, 67, 72, 92, 93, 96, 97, 99, 106, 109, 115, 120, 129, 135, 140, 150, 154-156, 168, 177, 178, 181, 185, 186, 192, 196, 198a, 212, 220, 225, 226, 228, 247, 249, 267, 291, 295, 296, 313, 339, 350, 365, 410, 460, 491, 556, 566, 575, 577, 603, 606, 676, 696, 876, 1342, 1496, 1714; -średzka miara łanów 247
ŚRODA, m. w Wlkp. 214, 429, 715, 920, 978, 1032, 1045-1047, 1258, 1266, 1390, 1475, 1501, 1527, 1840, 1857, 1861, 1956, -zjazd 1255, 1258p, 1266p, 1390, 1644; I. -tenutariusz Wojciech Suczka z Psarskiego 1369; II. -jatki 978; IIIa. -wójt 978; -rajcy 1047, 1840, 1861, pieczęć miejska 978, 1289 (pieczęć 65); -jarmarki i targi 1032; IIIb. -mieszczanie 762, 1857; -Andrzej syn wójta 1127; -Anna Anderlin 978; -Elżbieta Nela 978; -Jan 1497; -Pacierz zob. Piotr, Pacierz Jan i Stanisław zob. w p. IIIc; -Piotr 1861; -Piotr 488p, por. Jamiński; -Piotr Pacierz 978, 1497; -Piotr (może raczej ze Śródki?) zob. Poznań, mieszczanie; -Sreder (tzn. ze Środy?) Mikołaj i Piotr zob. Pyzdry, mieszczanie; IIIc. -Jan Pacierz stryj Stanisława, kan. średzki 978, dziekan średzki 1326; -Jan syn Stanisława not. publ. 1326, 1486; -Stanisław pleban w Słupcy i Zagórowie 1696; -Stanisław Pacierz bratanek Jana, pleban w Iwnie 1278, 1326, kan. średzki 1326; IV. -kościół kolegiacki NMP 939, 978 (erekcja kolegiaty), 1048, 1126, 1388, 1412, 1497, pieczęć kolegiaty 978, szkoła kolegiacka 939, 978; -pleban 560, pleban Bartłomiej syn Rynka z Poznania 939, 978, 1048, Tomasz (kan. gnieźn.) 225, 265, 270; -altaria Jedenastu Tysięcy Dziewic 978; -altaria Św.Św. Szymona, Judy, Mikołaja i Doroty 978; -altaria Trójcy Św., Św.Św. Piotra i Pawła, Dziesięcu Tysięcy Męczenników 978; -altaria Wszystkich Św. 978; -kapituła kolegacka: -dziekan Jan Pacierz ze Środy 1326; -kanonicy: Grzegorz (postulat) 978, Jan Pacierz ze Środy 978, Mikołaj syn Hanuta 1497, Paweł Peszel z Poznania 1497, Piotr Pacierz ze Środy 978, Stanisław Kaczka 978, Stanisław Pacierz ze Środy 1326; -kustosz Mikołaj 1278; -prep.: Jan z Rudzicy 1472, Władysław z Oporowa 1326; -wikariusze 978; -kaplica Św. Ducha za miastem 978; -kapłani Grzegorz i Stanisław Lis 978
ŚRÓDKA, m. k. Poznania 335; II. -młyn na Cybinie, młynarz Jakub 335; IIIa. -targi i jarmarki 1032; IIIb. -Maciej Ptaszkowski 279; -Piotr (może raczej ze Środy?) zob. Poznań, mieszczanie; IIIc. -Wojciech Grych adwokat konsystorza pozn. 1205; IV. -kościół Św. Małgorzaty 335, plebani Henryk syn Grzegorza (z Poznania) 355, 378, Mikołaj syn Piotra 465
Światłowo zob. Przygodzice
Świączyn k. Książa 317
Świątniki k. Zagórowa 27
Świdnica, m. na Śląsku: IIIb. -Jan Vyweg 1814; IIIc. -Jan i Mikołaj adwokaci w konsystorzu wrocł. 518
Świdrygiełło Bolesław książę litewski 945, 1547
Świdwa zob. Szamotuły
Świdwie k. Sępólna Krajeńskiego 270
Świecie, m. na Pomorzu 219, 1141; -komtur Jan von Anwei 910
Świekotki k. Poznania 1382; -Eustachy 1636; -Mikołaj brat Niewstąpa i Wojciecha Kota z Olszyc, ojciec Mikołaja 1382; -Mikołaj Kot syn Mikołaja pisarz konsystorza gnieźn. 1401, not. publ. 1412, 1473; -Niewstąp Kot brat Mikołaja i Wojciecha Kota z Olszyc 1382, wicechor. w Poznaniu 1106
Świerczewo k. Poznania 725
Świerczyna k. Osiecznej: -pleban Przybysław 1347
Świeszczyn, struga k. Rogoźna 1212
Święca wda pomorski (gdański) 73, 76
Święca Piotr protonotariusz książęcy 58
Święcia k. Konina 13, 26; -sołtysi: Mikołaj z żoną Barbarą 1215, Wojciech 126
Święciechowa, m. k. Leszna 1705, 1750: -wójtostwo 962, 1750
Święte k. Trzemeszna: -Krzesław kan. gnieźn. 347, 420, 549
Święte Źródło, pole k. Koszanowa 760
Świętomir (Świętek) kan. gnieźn. 219, 225, 226, prep. kal. 219, 225
Świętomir klan biechowski zob. Rozdrażew
Świętopełk kan. wrocł. 154
Świętopełk kncl. gnieźn. i kantor krak. zob. Zaduszniki
Świętosław kan. pozn. 280, prep. szpitala Św. Ducha pod Poznaniem 280, 304
Świętosław pisarz Władysława Łokietka 56, kan. i włodarz gnieźn. 72
Świętosław pisarz podkanclerzego 1749
Świętosław syn Drogomira, brat Zbyluta i Henryka, klan nakielski 6, ojciec Sławnika 38
Świętosław syn Przedwoja 47
Świętosław wik. katedry gnieźn. 1564, 1656
Świniary k. Kłecka: -Jakub i Piotr zob. Gniezno, wójt oraz Skiereszewo; -Jan 755
Świniarzewo, zapewne k. Brześcia na Kujawach 27
Świnice k. Szadku w z. sier.: -Chebda 1088
Świnka (ze Świnek) Bogusław kan. i oficjał pozn. ante 809, 823, 829, 838, 842, 869, 870, 873, 874, 878, 889, 899, 906, 943, 951, 954, 1912, 1937, kan. pozn. 977, 978, 1036, 1094
Świnka Adam zob. Zielona
Świnka Jakub abp gnieźn. 35, 36, 55, 60, 69, 72, 1714, 1719, 1765, 1992, 1995
Świnka Stanisław zob. Gruszczyn
Taczanów k. Pleszewa: -Michał 503
Taczów w woj. sandom.: -Mikołaj Powała 1053
Tader Syban zob. Wronczyn
Tarrazona, m. w Hiszpanii: -bp Piotr 37
Tarchała Piotr zob. Wysocko Małe
Tarchały k. Odolanowa: -Boguchwał 1332
Targowa Górka zob. Górka Mileszyna
Targownica k. Mogilna 605, 729, 757
Tarnowa zob. Tarnowo k. Pyzdr Tarnowa Łąka k. Rydzyny 1876
Tarnowiec (Tarnowo) k. Rogoźna 1966; -sołtys Marcin 1966
Tarnowo (które?): -Marcin wik. katedry pozn. 1238, pleban w Parznie 1480, 1496, kan. wiel. 1513, 1540, 1607
Tarnowo (Tarnowa) k. Pyzdr 1579; -Andrzej, Bartosz, Jan i Pietrasz Tarnowscy zob. Pyzdry, mieszczanie; -Mikołaj syn Jana 554, pisarz starosty gen. Wlkp. 887, not. publ. 947-949
Tarnowo k. Kostrzyna 775; -Jadwiga 775; -Maciej kan. pozn. 1284, 1371, 1391; -Mikołaj 775; -Piotr Kot brat Mroczka z Kleszczewa 288, 294, 677, 679; -Piotr 775; -Sykstus 67
Tarnowo Pałuckie k. Wągrowca 533, 1749; -kościół 533, 754, 1233, 1346, 1368, 1540, 1543; -plebani (o wszystkich zob. Łekno, mnisi): Adolf 1233, Henryk 1233, 1540, 1543, Tylman 75, Tylman 1543, Maciej 1346, 1368, Maciej (zapewne mnich z Łekna) 449, 502, 754
Tarnowo Podgórne k. Poznania: -pleban: Mikołaj 1405, Piotr 280
Tarnowo Stare k. Czempinia: -Wyszak 804
Tarnowscy (z Tarnowa w woj. sandom.): -Jan dziekan krak. 388; -Jan wda sandom. 290, 389, 445, wda krak. 460, 521, 523, 633, 735, 964, 1009, 1090, 1916; -Rafał klan wiślicki 224, 236; -Spytek pkom. krak. 307, 308; -Spytek wda sandom. 1351
Tarnów Jezierny k. Sławy Śląskiej 1717 Tarnówka k. Koła w z. sier.: -Jakusz 738
Tasso magister, doradca (kmieć) Przemysła II 1708
Tateren: -Jan kleryk diecezji Münster, not. publ. 1143, 1184
Techwitz w Turyngii: -Pecold marszałek księcia głogowskiego 81
templariusze 1700-1704
Temchin Piotr bratanek Macieja z Borgani, włodarz w Subkowach 1830
Teodor alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1486
Teodoryk kleryk diecezji ołomunieckiej 583
Tesmesdorf: - Hieronim kantor wrocł. 1817
Tęczyńscy (z Tęczyna w woj. krak.): Andrzej 1532; -Jan klan wojnicki 327, klan krak. 389, 445, 460, 1828; -Jan wda krak. 1498, 1556
Thisnycza (Trzcinica?): -Stojgniew sołtys w Wilkowie 575
Thur zob. Tur
Tivoli, m. we Włoszech 922
Tłokinia (Kościelna) k. Kalisza: -Maciej Tłokiński zob. Kalisz, mieszczanie; -pleban: Lorek 595 (por. Uniejów), Maciej 1476; -sołectwo 927, sołtys Arnold 129, sołtys Mikołaj syn Gotarda 595 (zob. też Kalisz, mieszczanie)
Tłukawy (Sluhawy) k. Rogoźna 2, 222, 1103; -lasy 1103
Tobia Dominik bp Bośni 259
Todi, m. we Włoszech: -bp Turibius 410, ante 466, 474, 475, 480, 481
Tokary w z. sier. 505; -Mikołaj syn Dobiesława pisarz konsystorza gnieźn. 1435, not. publ. 1450; -pleban 505
Tokarzew w z. wiel.: -Jan z żoną Anną z Pleszewa 2010
Tolisław ojciec Wacława 31
Tomasz alt. w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1657
Tomasz bp Csanád 259
Tomasz bp Krbawy 259
Tomasz bp wrocł. 5, 253, 1817
Tomasz dziekan gnieźn. 74
Tomasz kan. gnieźn., pleban w Środzie 225, 265, 270
Tomasz kustosz pozn. 34, 44, 52, 64, 75
Tomasz pisarz Władysława Łokietka 85
Tomasz penitencjarz dworu abpa gnieźn. 226
Tomice k. Stęszewa: -Mikołaj 1156
Tomisław adiak. uniejowski 92, 96, kan. gnieźn. 96, kustosz gnieźn. 97, 99, 106, adiak. gnieźn. 109
Tomisław kan. pozn. 91
Tomisław kantor gnieźn. 118, 120, 138, 142, 149, 150
Tomisław syn Wierzbięty 49
Tomków Młyn, młyn w okolicy Gorazdowa i Pietrzykowa k. Pyzdr 328
Topola (która?): -Jan kleryk 1253
Topola k. Inowrocławia: -Jan pisarz miejski Brześcia 1524
Topola k. Łobżenicy: -Dobiesław 2021 Topola k. Środy 978
Toporów zob. Zdrganie
TORUŃ, m. w z. chełmińskiej 173, 281, 678, 896, 967, 972, 1005, 1428, 1730, 1784, 1792, 1830, 1840, 2014; -Stare Miasto 896, 1786, 1787, 1794, 1797-1801, 1813-1815, 1818-1820, 1823, 1824, 1833, 1839, 1846, 1864, -Nowe Miasto 895, -bory toruńskie 2014; II. -ratusz 1428, 1829; IIIa. -burmistrz 1806; -burmistrz i rajcy 522, 799, 888, 1780, 1783, 1786, 1790, 1792-1815, 1818-1820, 1822-1826, 1829-1833, 1835, 1836, 1839, 1841, 1842, 1845-1847, 1850, 1851, 1855-1857, 1861, 1864, 1875, 1906, 1951, 1990, 2005, 2011, 2014; -ławnicy 1832; -przysiężni 1797, 1804, 1822; -sołtys 522, 1799, 1814, 1832; -wójt 1861; -cech mielcarzy 1841, paśników 1796, rzeźników 1803, stelmachów 1813; IIIb. -mieszczanie (bez rozróżnienia na Stare i Nowe Miasto) 658, 660, 967, 1810, 1828; -Augustyn Lunkowicz 1810; -Bartosz Kupferschmidt, miedziownik 895, 924, 967; -Dawid 1855; -Dawid Roger 1906; -Gotcze de Allen 1811; -Hannos Kuchler 1799; -Henryk 1856, zob. Gniezno, mieszczanie; -Henryk Beyer 1780 (wcześniej w Kościanie); -Jakub syn Piecza sołtysa z Sierakowa 1783 (wcześniej w Kościanie); -Jan Mersse 1804; -Jan Pocolthis 2014; -Jost 1802; -Katarzyna Stermbergowa 1812; -Małgorzata 1951; -Mikołaj Brieger miedziownik 1005, zob. Poznań, mieszczanie; -Mikołaj Smedchin 1811; -Mikołaj Snewis 1781; -Mikołaj z Opawy (wcześniej w Poznaniu) 1796; -Mikołaj Rechthin 522; -Niklos Kalisz brat Aluty z Kalisza 1798; -Niklos Rumeland 1790 (wcześniej w Pyzdrach)-Olbracht Rote (Roth) 896, por. Wawrzyniec; -Olbracht Reus, Rues 1792, 1793, 1795, 1831; -Piotr Rupert 1803 (wcześniej w Słupcy); -Porficzewa ciotka Katarzyny z Konina 799; -Stefan 1842 (wcześniej w Nakle); -Szymon z żoną Jadwigą 2005; -Tomasz 1843 (wcześniej w Słupcy); -Wawrzyniec Rothe kołodziej 1787 (wcześniej w Poznaniu), por. Olbracht; -Zygmunt Bogner 1875 (wcześniej w Żninie); V. -komtur 1806, 1828; -komtur: Eberhard von Wallenfels 700, Jost von Hohenkirchen 896, Ludwik von Lanse 832; VI. -grzywna toruńska 139, 143, 219; -moneta toruńska 138, 142, 149
Totloff : -Jan pisarz w Grodzisku 1849
Toul, m. we Francji: -bp Konrad 37
Tramblycze: -Jan, Mikołaj, Piotr 1493
Trąba Mikołaj pkncl. Królestwa 460, 468, 515, 520, 521, 523, 550, 551, 570, 571, 573, 575, 579, 585-587, 602, 605, 606, 608, 609, 611, 612, 633, 635, 642-644, 656, 658-660, 665, 687, 1848, prep. od Św. Floriana pod Krakowem 550, 570, 571, 573, 575, 585, 586, 605, 606, 608, 612, 633, 642-644, 656, 665, 1848, kan. kolegiaty NMP w Kaliszu 579, kan. gnieźn. 608, kan. krak. 608, 633, kan. sandom. 608, 633, abp halicki 678, 687, 695, abp gnieźn. 695, 700, 710, 721, 735, 736, 754, 757, 854, 861-863, 876, 883, 891, 893, 894, 901, 910, 939, 940, 944, 946, 978, 997, 1202, 1334p, 1395, 1543, 1880, 1882, 1883, 1888-1890, 1905, 1907, 1908, 1918, 1937, 1944
Trąba Paweł zob. Grabia
Trąbczyn k. Zagórowa 2000, 2001, por. Srapczino; -Andrzej 755; -Jan 2000, 2001; -Mikołaj 371, 755, 1018, wicechor. w Gnieźnie 1376, 1440, zob. też Sokolniki; -Mścichna wdowa po Otcie 2000, 2001, -Wojciech syn Otty kan. kruszwicki 2000, 2001; -kmieć Stanisław Giza zw. Pilarz 2001
Trąbinek k. Dolska: -Stefan 782
Trąbki Małe k. Tczewa na Pomorzu 76, 80, 105; -sołtys: Michał Pięciszewic 107, Mikołaj 205
Trecci: -Paweł bp Kninu 259
Trepplin, brandenburska rodzina rycerska: -Ramfold zob. Gulszyn
Trląg k. Mogilna 1356; -Jan adiak. kruszwicki, 265, 266, 270, 291, 295-297, kan. gnieźn. 265, 266, 270, 281, 291, 295-297; -Jan kustosz gnieźn. 737, 749; -Stefan brat Wojciecha, podstoli pozn. 258, 283, 552; -Wojciech brat Stefana 258, 1775, pkom. kal. 431, 552, 580, 604, 615, 634, 707; -kościół 258, pleban Wacław 729
Trląg Nowy k. Mogilna 258
Trląg Stary k. Mogilna 258
Trląg, jez. (Jez. Pakoskie, por. też jez. Lubieszewo) 258, 785, 1775
Trnava, m. na Słowacji 1581
Trogir w Dalmacji: -bp Krszewan Dominis 259
Trojan komes 28
Trojanów k. Opatówka: -sołtys Wojciech Wierciałka 104
Tropie, nad Dunajcem: -kościół Św. Świerada, pleban Stanisław 254
Troszyn na Mazowszu 1792
Trydent: -bp-elekt Aleksander 1059, 1068
Trzciel, m. w pow. pozn. 482; -Maciej (syn Świętosława z Szubina, brat Borka z Grodziska) 1019, 1121, 1289 (pieczęć 43), 1986, zob. też Grodzisk
Trzcielin k. Stęszewa 699; -Mikołaj i jego stryj Wincenty 699
Trzcieliny k. Ostrowa Wlkp. 1462
Trzcinica k. Kępna w z. wiel. por. Thisnycza
Trzebaw k. Stęszewa 1020; -Piotr Korczbok brat Zygmunta Korczboka z Zielęcina 718, 1030, tenutariusz Babimostu 847, 1020, 1306, tenutariusz Mosiny 847, podstoli pozn. 908, 909, 1034, pkom. pozn. 1098, 1128, 1192, 1237, 1289 (pieczęć 13), 1306, 1322, por. Korczbok; -pleban Jan 1020
Trzebicko k. Zdun: -Źrebek 5
Trzebienice w z. sandom.: -Grzegorz syn Marcina, postulat na dziekanię w kapitule gnieźn. 1868, 1869
Trzebienie k. Błaszek: -Maciej 1634
Trzebinia k. Człopy: -sołtys Piotr 271
Trzebinka Szymon (może z Trzebini?) 701
Trzebiszewo, wieś k. Drezdenka 1451, 1453
Trzebuchów k. Koła: -Jan Trzebochowski 1286
Trzeciewiec k. Bydgoszczy na Kujawach 148
Trzemeszno Lubuskie (Czarnomyśl) k. Międzyrzecza: -Herman Wolkow 959, 1095
TRZEMESZNO, m. w pow. gnieźn. 210, 384, 696, 734, 850, 1384, 1409, 1564, 1565
IIIa. -wójt: Maciej Jemioła 1564, 1567, Marcjan 891, 893, Sobek 1384; -burmistrz 1564, 1567, rajca 1564; -jarmarki 384; IIIb. -Jakub Korba 736; -Jan Małoduch 1564; -Maciej burmistrz 1567; -Mamert burmistrz 1564; -Mikołaj 696; -Mikołaj Kruchowski (Kruchański) 891, 893, por. Kruchowo; -Stanisław 1384; -Stanisław Wyslmach rajca 1564; -Świętosław Bródka 736; -Wawrzyniec Kowal burmistrz 1567; IIIc. -Stanisław kleryk 1524, kapłan w katedrze gnieźn. 1567; -Wojciech syn Piotra, kapłan 737
IV. -klasztor kanoników regularnych 318, 384, 437, 527, 571, 580, 605, 606, 634, 696, 729, 757, 883, 891, 893, 1092, 1395, 1407, 1409, 1484, 1542, 1555, 1563-1567, 1569; -statuty 1395
- -prep. 437, 605, 606, 883, 1207, 1384, 1542, 1555, 1565-1567; -Andrzej 635, 696, 729, 734, 736, 743, 751, 757, 784, 800, 815, 850, 863, 877, 891, 893, 1111, 1250, 1285, 1286, 1580, 1995, por. zakonnicy; -Jakub 311, 318; -Jakub 729; -Jan 133, 143; -Mikołaj 124; -Paweł 318, 326, 507, 527, 571, 580, por. zakonnicy; -Peregryn 1395, 1407, 1409, 1484, 1542, 1563, 1565, 1569, por. zakonnicy
- -zakonnicy: -Andrzej 318; -Andrzej 1484; -Andrzej Banbil 1565; -Andrzej z Gniezna 318, por. prepozyci; -Andrzej piwniczny 1565; -Andrzej szatny 1565; -Berwold 318, przeor 311; -Gniewomir 318; -Jakub 318; -Jan 318; -Jan infirmarz 1565; -Jan kapłan 734; -Jan przeor 1542, 1565; -kuchmistrz, kustosz 1395; -Maciej 1565; -Maciej Coluch 1565; -Maciej Krakowita 1565; -Maciej StrzeleÀ„ski 1565; -Marcin przeor 1092, 1395, 1407; -Mikołaj 318; -Mikołaj 1484; -Mikołaj kuchmistrz 1409; -Mikołaj kustosz 318; -Mikołaj kustosz 1565; -Paweł 311, por. prepozyci; -Peregryn kustosz 893, por. prepozyci; -Piotr 318; -przeor 318; -Rajmund kustosz 249; -Stanisław 471, 527; -Stefan 318; -Szymon 893, 1409; -Tomasz 318; -Urban 1565; -Wacław stary 318; -szkoła, rektor Jan 696, Tomasz 893; -prokurator klasztorny Jakub 326; -pisarz prepozyta: Andrzej 527, Jan 326;
-kościół klasztorny 318, 326, 1407, 1564, 1566, 1567, hebdomadariusz Jan 1564
Trzęsów k. Opatówka: -sołtys Maciej syn Cetna 109
Trzuskołuń k. Witkowa 437, 1207
Trzykolne Młyny zob. Młyny
Tuchola, m. na Pomorzu 762, 1653; -zamek 762; -komtur: Paweł Russdorf 742, 762, Jan von Stockheim 1311, Fryderyk von Wilsdorf 832
Tuchorza k. Wolsztyna 402, 403, 1221; -Tuchorska Przystań 1121; -Jan 1121
Tuczępy k. Międzychodu: -Wierzbięta z żoną Anną 1227, 1261, zob. też Oborniki, wójt
Tuczno, m. k. Wałcza 1766; -bracia Boris i Zulis Wedlowie 1766; -rajcy 1766, -mieszczanin Arnold z Gulcza 344, 1715, jego żona 344; -Henning 775; -kościół par. 1766; -wik. Henryk Kenstel 1766, -altaria tamże 344, 1766, 1778
Tuczno k. Inowrocławia 259
Tudissis: -Mikołaj opat klasztoru Monicensis diecezji Montisregalis, wiceaudytor Kamery Apostolskiej 1361
Tulce k. Poznania 338, 352, 576; -Świętosława z córkami Chwaliszką i Małgorzatą 576; -plebani Jakub 1094, 1159, Jan 1094
Tulcwy, ostrów k. Goliny 198a
Tuleja k. Pyzdr 328, 1479, 1521; -tenutariusz Wincenty z Nowego Dworu 942
TULISZKÓW, m. w pow. konińskim 2015; I. -Jan (Janusz) klan kal. 570-573, 575, 586, 635, 700, 711, 712, 735, 890, 908, 909, 960, 1206; -Janusz 1359, 1519; -Kiełcz prep. rudzki i kan. gnieźn. 125, 128, kustosz gnieźn. 149, 150, scholastyk gnieźn. 155, 156, 190, 203, 212, 213, 219, 225, 1734, 1736; -Wojciech łowczy koniński 1761; IIIc. -Wojciech syn wójta, kleryk 1416; V. -pleban 505
Tum zob. Kościół
Tumigrała Mikołaj zob. Siekowo
Tupadły k. Kcyni: -Jan 1527, 1531
Tur (Thur) w z. łęcz.: -targ 27
Turcy 1624, 1660, 1676, 1682, 1683
Turek Jan zob. Janiszew pleban
Turek, m. w pow. sier.: -Jan syn Grzymisława, not. publ. 738; -pleban 738, pleban Maciej Puchała 440; -turkowska miara 2015
Turew k. Krzywinia 1020, 1304
Turibius bp Todi 410, ante 466, ante 469, 474, 475, 480, 481
Turostowo k. Murowanej Gośliny 255, 519
Tursko k. Pleszewa (zob. też Kursko): -Bogusz klan krzywiński 381; -Miecław (syna Jan z Zawidowic) 1292; -Mikołaj Turski 1592
Tury k. Koła 837
Turza w z. dobrz.: -Wojciech syn Jana wik. katedry gnieźn. 1905, 1907, 1908
Turza Góra, terytorium k. Jastrowia 1245-1247
Turzysk k. Kowla 1892
Tuszyn, m. w z. sier. 1285
Twardomir kan. pozn. 4
Twardogóra, m. na Śląsku: -Pakosz 1744
Twardów k. Jarocina 35; -Bogusz 923; -Jan adiak. śremski 1429, 2008, kan. pozn. 1553, 1571, 1620, 1621
Tworów w woj. sandom.: -Wacław 514
Tworzanice k. Rydzyny 1876; -Wojciech 731
Tworzymirki k. Gostynia: -Adam Żyra 650
Tyczyn, m. na Rusi 847
Tylo (brat Jakuba i Jaśka) pisarz Przemysła II 26-32, kan. pozn. 31, prep. santocki 38, 40, 48
Tymieniec k. Błaszek 1726, 1728; -Bartłomiej 680, pleban w Objezierzu 899, 1405; -Krzywosąd 732, wicepkom. w Kaliszu 1157; -Mikołaj Kiełbasa 743, pcz. pozn. 822, 1034, 1052, klan bydgoski 1104, 1322, 1328; -Niemierza 732; -Pełka 1647
Tymota Jerzy zob. Śrem
Tyniec k. Kalisza 125, 1688, 1965; -Sędziwój 931; -sołectwo 979
Tyniec na Śląsku: -komandor joannitów Knecht Haugwitz 1738
Uchorowo k. Murowanej Gośliny 393; -Dobrogost z żoną Herką 393; -Katarzyna wdowa po Dziersławie 393; -Krystyna wdowa po Hynku 393; -Paszek Wyskota z żoną Katarzyną 393, zob. też Chrząstowo, Dobczyn, Graboszewo, Marszewo i Mikuszewo; -pleban Stefan 393
Uciechów k. Odolanowa: -kmieć Król 1374
Ujazd k. Grodziska: -Franciszek Szkapa 1849, wicesęd. w Poznaniu 1423, zob. też Sułocino; -Henryk (Hinczka) Szkapa 1026, 1058, 1082, 1849, por. Sułocino; -Niczek Unrug 739
Ujazd i Ujazdowa Rola k. Grzymiszewa 2015
Ujazd k. Skoków 1631; -(kmieć?) Stanisław Włoch 787, 880; -sołtys Dobrosław z synami Jakubem, Maciejem i Wawrzyńcem 1631
Ujlaki Mikołaj palatyn Węgier 1601, wda siedmiogrodzki 1651
Ujma k. Grzegorzewa por. Wina
UJŚCIE, m. nad Notecią 712, 1441; I. -tenutariusz: Maciej z Wąsoszy 913, Marcin ze Sławska 1441; IIIa. -wójt 712, wójt: Mikołaj 1456, Pietrasz 1441; -pieczęć miejska 1289 (pieczęć 72), może chodzi tu jednak o pieczęć Osiecznej; -targ 712; IIIb. -mieszczanie 921, młynarze i karczmarze 712; IIIc. -Wojciech syn Piotra not. publ. 1591; V. -ziemia 1700, 1702, 1703; -burgrabia Stefan z Radostowa 1441; -klan Bogusław Domaradzic 28, 38
Ulim k. Gorzowa nad Wartą 947-949
Ułanowo k. Kłecka: -Jan Oganka klan rogoziński 1348, 1499, 1500; -Mikołaj Strzeszkowic zob. Łagiewniki Kościelne; -Strzeszek syn Wawrzyńca mgr, wik. katedry gnieźn. 465, alt. altarii Św. Marcina w katedrze gnieźn. 465, 472, pleban w Witkowie 465, 472, kan. pozn. 829, 889, 943, 951, 977, 978, 1036, 1142, 1210, 1221, 1236, 1268, 1291, 1371, 1372, 1391, 1423, 1429, 1447, 1968, 2008, kan. gnieźn. 863, scholastyk łęcz. 1447, zob. też Łagiewniki; -Wawrzyniec syn Strzeszka z Łagiewnik, ojciec Strzeszka, brat Mikołaja, klan ostrowski 314, zob. też Łagiewniki; -Wojciech Wałach 472, 487
Unia k. Słupcy, por. Wina: -Mikołaj 406
UNIEJÓW, m. w z. sier. 98, 106, 407, 768, 1624, 1672; II. -zamek 2018; IIIc. -Jan Więckowic kleryk 768; -Wawrzyniec (Lorek) kan. gnieźn. 297, 340, 347, 420, 516, 519, 549, 566, 577, 603; IV. -kolegiata 750, 768; -adiak. 1719: Bogusław 109, Sławnik z Radziątkowa 1553, 1571, 1605, Tomisław 92, 96, Wincenty z Sierakowa 375, 1059, 1068, 1889; -kanonicy: Andrzej z Łuczyc 60, Bogusław (Boguta) z Wylatowa 1868, 1869, 1872, Zbylut z Urbanowa 1060, 1432, 1433; -prep.: Grzegorz Węgrzyn 72, Jakub z Jeziorska 1877, Wincenty 291; -wik.: Marcin, Mikołaj, Świętosław, wiceprep. Stanisław 750; -kościół parafialny: -pleban 738, pleban Mikołaj 750, 768, Stanisław 750 (wiceprep. kolegiaty), 768
Uniesław k. Koźmina: -Henryk Migacz 381
Unięcice (Chumiętki) k. Krobi: -Stefan Unięcki 1438
Unrug Niczek zob. Ujazd
Urban V papież 216
Urban VI papież 1762
Urbanowo k. Opalenicy 814; -Michał Lunak 927, 935-937, 993, 1026, 1058, 1061, 1087, zob. też Kiekrz; -Piotr (Pietrasz) 731, 814, 1060, 1123; -Zbylut (syn Piotra) not. publ. 775, 787, kan. uniejowski 1060, 1432, 1433, pleban w Brodach 1060, kan. pozn. 1553, 1571, 1620, 1621
Urszyvicze 164
Usarzów w woj. sandom.: -Mikołaj burgrabia w Kościanie 765, 804, zob. Gołębiów
Usckomici 40
Uście, niezident. jez. (toń?) k. Gogółkowa w okolicy Żnina 186
Uście Solne, m. w woj. krak.: -cło 198; -Stanisław wik. gen. i oficjał gnieźn. 1435, 1450, 1473, 1488, 1499, 1500, 1508, 1509, 1578, 2009
Uścikowo k. Obornik: -wójtostwo (sołectwo) 878
Uzarzewo k. Pobiedzisk: -młyn Pierzny Młyn 488; -Beniamin klan nakielski 136, klan gnieźn. 159; -Sędziwój 349, 392
Vaczslawycz: -Piotr kan. gnieźn. 281
Vác, m. na Węgrzech: -bp Piotr 259
Valiar Jan not. Kamery Apostolskiej 1435
Várad, m. na Węgrzech: -bp Władysław 259
Vanibą (poprawnie może Maginka?) Piotr wik. katedry pozn. 1530, por. Maginka
Vesprém, na Węgrzech: -diecezja 1664, biskupi Mateusz Gatalócsy 1598, Piotr 259
Virber, dopływ Wrześnicy 16
Viterbo, m. we Włoszech 555
Vordis Mikołaj audytor papieski 428
Vorlant: -Hennig rycerz brandenburski 86
Vozkoblok zob. Osobłoga
Vselowo k. Słupcy 21
Vytrin (Wyszyny k. Chodzieży?) 2
Wacław II król Czech i Polski 67, 84
Wacław bp wrocł. 1817
Wacław syn Beniamina, brat Beniamina 59
Wacław syn Tolisława 31
Wacław (Więcek) wik. katedry gnieźn. 474, 475, 481, 487, 519, 1835, 1836, szafarz katedry gnieźn. 475, 481, pleban od Św. Mikołaja w Gnieźnie 487, kapłan 1066
Wadwicz Mężyk zob. Dąbrowa
Walczek kan. pozn. 227
Waldow Jan bp lubuski 986
Walenrode Jan abp ryski 700
Walenta ojciec Dzierżykraja 33
Walenty kleryk 834
Walenty prokurator Kurii Rzymskiej 1435
Walewice na Mazowszu: -Mikołaj Divida 1239, pleban w Kcyni 1145; -Piotr brat Mikołaja, kleryk 1145
Walichnowy w z. wiel.: -Bernard Wierusz sęd. wiel. 327
Waliszewo k. Kłecka 1821; -pleban Jakub 1873
Walkowice k. Trzcianki 2, 131
Wallenfels, Eberhard von, komtur toruński 700
Wallenrod, Konrad von, wielki mistrz krzyżacki 1776 Wałach Włodek zob. Łagiewniki Kościelne
Wałach Wojciech zob. Ułanowo
WAŁCZ, m. 1456; I. -tenutariusz Piotr Polak z Lichwina 1439, 1456; II. -zamek 259, 1439, 1456, 1585, 1601, burgrabia Jan 1456; -młyn pod zamkiem, młynarz Klemens 1439; IV. -pleban Maciej 641; V. -districtus 2
Wałdowo na Krajnie: -Arnold 1248, 1753, 1837, zob. też Koprzywno, Łobżenica; - Piotr jego syn 1837
Wamdrom jez. k. Trzemeszna 249
Wapno k. Kcyni: -Adam pkom. kal. 175, 183, 192, 198a, 212
Waradyn Wielki (Oradea Mare), m. w Siedmiogrodzie 1608, 1611, 1676-1681, 1683, 1684; -bp Jan Dominis 1590, 1651
Wardężyn k. Rychwału 35
Wargowo k. Obornik 1646
Warist, gaj w Przysiece Niemieckiej 59
Warka, m. na Mazowszu: -(pleban?) Marcin kan. gnieźn. 265
Warmul: -Dytryk 1721; -Henryk 1721; -Mikołaj zob. Radomicko
Warpąs Maciej zob. Żarczyn
Warpąs Marcin 1526
WARSZAWA, m. na Mazowszu 1653 (por. Warszewia); IIIc. -Michał familiaris biskupa pozn. 1326; -Piotr (zapewne z W.) bożogrobca w Gnieźnie 269; IV. -adiak. Alberyk z Modły 563, 589, 863, 1236, Jan z Drzewicy 1357 n.
Warszew k. Opatówka 93; -sołtys Piotr krawiec 93
Warszewia: -Piotr zob. Warszawa
WARTA, m. w z. sier., zjazd 1081; IIIb. -Jan Żmudzilato 1370; IIIc. -Piotr syn Bartłomieja kapłan i alt. w Iwanowicach 732
Warta, rzeka 68, 82, 193, 229, 467, 614, 725, 809, 817, 914, 932, 943, 944, 947-949, 1229, 1602, 1615
Wartenberg zob. Syców
Wartenberg, Katarzyna zob. Drezdenko
Warzymowo k. Ślesina na Kujawach: -Mikołaj 676p, zob. też Wenecja, wójt, por. Żnin, zarządca dóbr abpa gnieźn.; -pleban Marek 1421
Waśniów, m. w z. sandom. 1090p, 1285, 1286
Wata zob. Białokosz, Głuponie, Kosiczyn, Nądnia
Wawrowice k. Wiślicy: -Dziwisz kapelan abpa gnieźn. 256
Wawrzeńczyce k. Miechowa: -(pleban?) Marcin kan. gnieźn. 340
Wawrzyniec abp Colanus (Kolossae na Rodos?) 37
Wawrzyniec ojciec Beniamina (Zaremby) 9
Wawrzyniec syn Klemensa, kleryk diecezji Reims, not. publ. 254
Wawrzyniec wik. katedry pozn. 886
Wąchock, m. w woj. sandom. 1479; -klasztor cystersów 1165, 1285, 1286; -opat Mikołaj (Mikosz) 1090, 1165, 1285, 1286; -mnisi: Aleksy przeor, Jan skarbnik, Piotr piwniczny 1165
Wągłczew w z. sier.: -sołtys Wilhelm 182, zob. Sieradz, mieszczanie i Konin, wójt
WĄGROWIEC, m. 431, 449, 537, 538, 1301, 1346; IIIa. -wójt Radost 449, 510; IIIc. -Stanisław syn Wacława not. publ. 1316; IV. -kościół parafialny: -pleban 754, pleban Piotr 383; -klasztor cystersów (zob. Łekno) 430, 431, 449, 533, 537, 538, 1301, 1316, 1368, 1540; -opaci i mnisi zob. Łekno
Wąsewo k. Radziejowa na Kujawach: -Marek 743
Wąsosz, m. na Śląsku: -Chelba syn Chełka 528
Wąsosz k. Szubina 164; -Maciej sęd. kal. 412, 431, 434, 435, 446, 467, 504, 514, 538, 551-553, 575, wda kal. 586, 604-606, 610, 615, 634, 670, 700, 712, 715, 757, 812, 890, 913, 920, 1206, 1626, star. nakielski 670, 712, tenutariusz Ujścia 913; -Maciej brat Wojciecha 1314; -Mikołaj Wąsowicz włodarz abpa w Żninie 220, 234; -Wojciech brat Macieja 1314
Wąsosze k. Ślesina: -Henryk 1914
Wąsowski Wojciech zob. Poznań, mieszczanie
Wątróbka Klemens zob. Strzelce
Wąwelno, m. na Krajnie: -pleban 1302
Wedel (dziś Drawno), m. w Nowej Marchii 924
Wedel (Wedlowie, Wedelscy), rodzina rycerska 1255; -Boris i Zulis zob. Tuczno; -Jan 1257, tenutariusz Drahimia 1585, jego bracia 1257
Wełna, rzeka 296, 303, 449, 566, 612, 971, 1128, 1557, 1700
Wełna k. Gniezna 1250
Wełna Mała zob. Żdżarowita
Wełnica k. Gniezna 749, 925, 1430; -Jan Sobiejucha 749, zob. też Modliszewo
Wendeler Piotr kan. pozn. i dziekan lubuski 488, 589, 640
WENECJA k. Żnina 361; I. -Mikołaj klan nakielski 1749, sęd. kal. 283, 316, 361, 364, 368, 372, 514, 1775, zob. też Chomiąża; II. -zamek 676, 1991, 2006, -zarządca Wojciech Kot z Dębna 2006; IIIa. -wójt Filip 676, wójt Mikołaj z matką Elżbietą (z Warzymowa) 676; IV. -kościół Narodzenia NMP, Św.Św. Mikołaja i Katarzyny 361, pleban 425, pleban Paweł 676, altaria Św. Mikołaja 361, alt. Piotr 676
Weprowicz Jakub woźny gnieźn. 634
Werda: -Jan Sabeke kleryk diecezji kolońskiej, not. w Kurii Rzymskiej 1120
Werko zob. Gierek
Wess Henryk kleryk diecezji mogunckiej i trewirskiej 474
Wezenborg (por. Wyzamborg): -Bartosz brat Hinczki i Pota, zob. Koźmin, Odolanów; -Bartosz syn Bartosza, brat Janusza zob. Gostyń i Poniec; -Bogusz 1718; -Fredhelm (syn Maćka Borkowica) 482; -Hinczka i Poto bracia Bartosza zob. Gostyń i Poniec; -Janusz syn Bartosza, brat Bartosza zob. Gostyń i Poniec
Wędka, niezident. struga 1206
Węgielny Młyn k. Trzciela 1245
Węgierski Jan 298, por. Węgry
Węgleszyn w woj. sandom.: -Dziwisz star. łęcz. 182; -Peregryn star. gen. Wlkp. 283, 287, 288, 294, 298, 299, 523; -Tomek pcz. krak. i star. kujawski 1775, 1776, pcz. krak. i star. gen. Wlkp. 364, 368, 376, 381, 384, 401, 406, 407, 427, 431, 434, 437, 464, 469, 482, 514, 536, 551, 564, 567, 576, 580, 582, 1789, 1850, 1851, 1856, 1857, klan sandom. i star. gen. Wlkp. 586, 591, 599, 600, 605, 606, 608, 611, 614, 629, 634, 637, 642-644, 659, 670, 971
Węglewo k. Goliny 198a; -Andrzej 299
Węglewo k. Pobiedzisk 255, 1581; -kościół 946, 855, 1327, plebani Piotr i Sędek; -sołectwo 187
Węglewski Stanisław zob. Pobiedziska, mieszczanie
WĘGRY 254, 443, 519, 598, 844, 1028, 1067, 1522, 1523, 1532, 1545, 1547, 1554, 1556, 1558, 1560, 1581, 1586, 1593, 1594, 1596, 1597, 1611, 1618, 1623, 1664, 1676-1679, pieczęć królewska 276, moneta 324; -królowie zob.: Ludwik, Władysław, Zygmunt Luksemburski; -królowe zob.: Elżbieta (Bośniaczka), Elżbieta (Łokietkówna); -urzędnicy Królestwa: -cześnik Jerzy Csudár 259; -kncl. Dymitr 259; -koniuszy Stefan Lackfy 259; -palatyn: Mikołaj Garai 259, Mikołaj Ujlaki 1601, Wawrzyniec Hédervári 1548, 1590, 1598, 1601, 1651; -sęd. dworu Jakub ze Spiszu 259; -stolnik Paweł de Lyzkow 259
Węgry k. Kalisza: -Dobek Puchała brat Mikołaja 811; -Jan por. Węgierski; -Mikołaj brat Dobka 811
Węgrzyn Grzegorz 60, prep. uniejowski 72
Wiardunki zob. Jardanowice
Wiązów k. Strzelina na Śląsku 57: -Mikołaj syn Piotr not. publ. 1398
Widawa w z. sier.: -Piotr sęd. sier. 944; -Wojciech not. publ. 1476
Widziszewo k. Kościana 529
Wiechucice w z. sier. 2020
Wieczyn zob. Wiotszyno
Wielenin k. Uniejowa w z. sier.: -pleban Wit 738, 750, 768, wik. Jakub 768
Wieleń, m. nad Notecią 921, 1363 (zjazd z księciem szczecińskim), 1739: -tenutariusz: Dobrogost z Szamotuł 921, Wincenty z Szamotuł 1242; -star. Mikołaj 1739, sługa starościński (z W.?) Grzegorz 1739; -klan Eustachy Jankowic 1704
WIELEŃ nad Obrą 9, 228, 674; -kościół, pisarz Świętosław 228; -opactwo cystersów (zob. też Przemęt) 59, 165, 608, 633, 662, 674, 1076, 1452, 1712, 1713, 1716, 1720-1722, 1755, 1759; -opaci (uwzględnieni także piszący się z Przemętu): Andrzej 1684, Jan 228, 724p, 810, Mikołaj Winrych 724, Tomasz 674, 724p; -prep. Mikołaj 1076
Wielichowo, m. w pow. kościańskim, zwane też Ciołkowicami 1237, lub Ciołkowem 1621, 1661; -dwór bpa 1661; -jatki, karczma 1661; -burmistrz Jakub Podlaski 1621; -sołtys i wójt Wojciech 1661; -pleban Mikołaj 899
Wieliczka, m. w woj. krak., żupy solne 1, 162, 1958
Wielka Wieś k. Międzyrzecza 1701 Wielkie, jez. k. Rogoźna, zapewne dzisiejsze jez. Rogoźno 1557
WIELKOPOLSKA, ziemia (terra Polonie, co przeważnie oznacza W., nie zaś całą Polskę; Polonia Maior) 27, 46, 65, 83, 84, 89, 110, 111, 138, 142, 146, 177, 178, 198a, 214, 237, 290, 364, 391, 411, 412, 425, 460, 537, 569, 573, 587, 598, 600, 611, 613, 660, 665, 678, 679, 697, 699, 704, 712, 730, 781, 803, 810, 811, 895, 917, 942, 950, 964, 994, 1003, 1034, 1100, 1107, 1123, 1128, 1186, 1237, 1290, 1144, 1206, 1366, 1448, 1461, 1462, 1490, 1494, 1498, 1506, 1521-1523, 1525, 1533, 1548, 1554, 1558, 1560, 1586, 1590, 1593, 1594, 1596, 1597, 1600, 1601, 1611, 1613, 1616, 1617, 1626, 1650, 1653, 1667, 1676, 1678; -prawa 215; -podatki 209, poradlne 408, 1547, 1618, 1623, cła 1660, 1683; -rycerstwo 275, szlachta 172, 349, 1107, prałaci i baronowie 1255; -sądy i urzędnicy sądowi 769, 803, 810, 844, 858, 1004, 1008, 1030, 1105, 1108, 1173, 1180-1182, 1200, 1208, 1365, 1366, 1692; -por. Polska
-książęta zob. Bolesław Pobożny, Henryk głogowski, Henryk II (Wierny) głogowski, Mieszko Stary, Przemysł I, Przemysł II, Władysław Odonic, Władysław Łokietek, zob. też królowie Polski; -księżne zob. Eudoksja, Jadwiga, Jolanta, Ryksa
-dwór książęcy: -cześnik Odolan 1; -kapelan: Ambroży 9, Detwig 9, Michał 9, Mikołaj 9, Mirost 9, Piotr 9; -łowczy Krasek Wielki 21; -pkom.: Janek 1, Paweł Grabia 51; -spowiednik Teodoryk Lech 29; -kancelaria książęca: -kncl.: Andrzej Zaremba 26, 27, 48, Jan 13, Piotr 18, 21; -pisarz: Dominik 52, 53, 62, Jakub 83, Kothpolan 19, Maciej 17, 20, Mikołaj 49-50; Piotr 13, Świętosław 56, Tomasz 85, Tylo 26-32, Zbigniew 84; -protonot. Piotr Święca 58
-kncl. wlkp. (w zjednoczonym państwie): Filip z Miłosławia 84, 90, Mikołaj z Kórnika 215, Otto ze Mstyczowa 118, 119, 136, 145, 175, 183, 210, Zegniewus 131
-star. gen.: 1013, 1650; Andrzej Ciołek 1356p n., Andrzej z Koszanowa 124, 127, Dobrogost z Szamotuł 1245 n., Domarat z Iwna i Pierzchna 252, 947-949, Jan 70, Jan ze Szczekocin 753 n., Krzesław z Chodowa 605, 757, Krzesław z Kurozwęk 1527 n., Maciej Borkowic 151p, Marcin ze Sławska 1186, 1193, 1194, 1216, 1220, 1228, 1230, 1231, 1240, Mikołaj książę opawski 65, Otto z Pilicy 235, 575, Peregryn z Węgleszyna 283, 287, 288, 294, 298, 299, 523, Przecław z Gułtów 1742, Rafał z Gołuchowa 1406 n., Sędziwój z Ostroroga 677 n., Sędziwój z Szubina 241 n., Stanisław z Ostroroga 1475, 1482, 1501, 1512, 1518, Tomasz z Pakości 1123 n., Tomek z Węgleszyna 364 n., Wierzbięta z Palowic 160 n., Wojciech z Małego 1636 n.
- -kancelaria starościńska: -pisarz Mikołaj z Dobieszewa 694, 718; -Mikołaj z Tarnowej 887; -protonot.: Przecław z Nietąszkowa 659, Zachariasz 70
-opiekadlnik (tutor): 1393: Dobrogost z Szamotuł 1393, Marcin ze Sławska 1393, 1420
Wielodwór (Magna Curia) k. Lądku; -dwór cystersów z Lądu, przełożony Gerard 342 i Jan 205, zob. Ląd, mnisi
Wielona, m. na Litwie 972
Wielonek k. Koronowa na Kujawach 148
Wielopole k. Grzymiszewa 2015
Wielowicz k. Sępólna Krajeńskiego 270
Wielowieś k. Krotoszyna: -Jasiek ojciec Sędziwoja 284; -Mikołaj kapłan 503; -Sędziwój syn Jaśka 284
WIELUŃ, m. w z. wiel. 206, 327, 990, 1769; III. -Janusz zob. Gniezno, mieszczanie; -Małgorzata zob. Ołobok, mniszki; IV. -kolegiata: -kanonicy: Andrzej Renis z Kalisza 1474, Jarand z Niewiesza 2000, 2001, Marcin z Tarnowa 1513, 1540, 1607; V. -ziemia 1107; -sąd ziemski 604, 615, 918; -urzędnicy: -sęd.: Bernard Wierusz z Walichnów 327, Wierusz z Kątów 1287, Wiktor ze Zdrgani 615; -star.: Marcin z Kalinowy 807, 931, 992, Wawrzyniec Zaremba z Kalinowy 1240, Wrocław 615
Wielżyno k. Szamotuł: -Abraham 1853; -Miron 1853
Wieniec k. Mogilna 195, 201, 562, 1015; -Andrzej syn Przybysława pisarz konsystorza gnieźn. 1347, 1401; -Andrzej syn Wawrzyńca, pleban w Mogilnie 534, 562, 852, 863, 883; -Bodzęta 722; -Piotr 722
Wiercikij Mikołaj zob. Skotniki
Wierusz zob. Cieszęcin, Kąty, Walichnowy
Wierzbice (Wierzbięcice) k. Poznania 564, 1205
Wierzbicko na Kujawach: -Mikołaj Słup 1288, klan dobrz. 1342
Wierzbiczany k. Gniezna 463, 556; -jez. 556; -sołtys Wacław Gawłowic z Jankowa 556
Wierzbiec, dopływ Meszny 26
Wierzbięta kuchmistrz bpa pozn. 1673
Wierzbięta kustosz gnieźn. 212, 226, 231, 249, 265, 266, 270, 274
Wierzbięta ojciec Tomisława 49
Wierzbno k. Międzychodu 1296, 1371; -Agnieszka, Bodzęta, Dobrogost, Mikołaj, Sędziwój Niewierscy 1296, 1371, zob. Niewierz; -kościół Wniebowzięcia NMP i Św. Mikołaja 1296, 1371
Wierzbno k. Słupcy 26; -jez., młyn 144; -sołtys Jan der Kinder 144
Wierzbocice k. Słupcy 664, 2014; -rola Szymanek, Wola Łąka 247; -sołtys Jan Żary 247, kmiecie Andrzej, Mikołaj Karek 664
Wierzchosław (Wierzchosławice) k. Pleszewa: -Michał 902
Wierzchowiska k. Witkowa 1207
Wierzchucin k. Gostynia 766, 802, 908, 909
Wierzchucin k. Mroczy na Krajnie: -Andrzych 742
Wierzchuje k. Przemętu 1482, 1738
Wierzeja k. Buku 1268
Wierzenica k. Poznania 543, 1514, 1600; -Mikołaj 543, ante 809, 930, zob. Zalasewo; -Piotr Polak 1514, zob. Lichwin
Wieszki k. Nakła 1241
Wieszkowo k. Krzywinia 1460, 1709
Więcbork, m. na Krajnie: -Sędziwój 833
Więcek sługa Piotra Maginki 1642
Więcewojszyno, wieś, na gruntach której powstało m. Lwówek, potem przedmieście 735, 851, 1245
Więckowice i Więckowice Nowe (Więckówko) k. Buku 677, 1405; -Dziersław 699; -Mikołaj 677; -Wojciech i jego żona Wielboria 1267, 1350, 1405; -kmiecie Piotr Rożen i Wawrzyniec Rzecznik 677
Wijewo k. Przemętu 228, 1759
Wikosławski, osoba niezident. 763
Wiktor włodarz kal. 33
Wilamowo k. Janowca Wlkp.: -Andrzej syn Michała 1570; -kmiecie Mikołaj Schorzysz i Stefan 1570
Wilamów k. Uniejowa w z. sier.: -Paweł 1286
Wilczanowski Jan zob. Kalisz, mieszczanie
Wilczkowo k. Żnina: -sołtys Mikołaj Swyrzwnycz 603
WILCZYN k. Kleczewa: I. -Czestek łowczy kal. 784; -Dzierzgon 580; -Jakub Jaka (syn Jakusza) z żoną Ofką 1356; -Jakusz Jaka 328, psęd. kal. 431, 433, 434, 514, 552, sęd. kal. 578, 601, 604, 607, 615, 632, 634, 665, 757, 782, 784, 785, 812, 818, 1900, 1914; -Tomasz (Tomek) 785, wicesęd. w Gnieźnie 1138, psęd. kal. 1644; IIIc. -Jan syn Wacława kleryk 1214, not. publ. 1205, 1238, 1345, 1642; -Klemens adwokat w konsystorzu pozn. 1084, 1316; -Lewin 784; -Stanisław kapłan 1421
Wilczyna k. Pniew 1571
Wilhelm pełnomocnik Doroty z Grochowa 959
Wilhelm bp Alba Julia 259
Wilhelm bp Györ 259
Wilis Erazm, bp Natury, bp pomocniczy gnieźn. 1267
Wilk Mikołaj wik. katedry gnieźn. 462, 481, 554
Wilkanowo k. Stawu 1726
Wilkowo (które?): -Jan 1193; -Mikołaj Wilkowski not. publ. 202; -pleban Jan z Pleszewa (może chodzi tu jednak o Wilkowyję?)
Wilkowo Niemieckie k. Leszna: -Jan 1444, zob. też Smyczyna
Wilkowo Polskie k. Śmigla: -Dominik (syn Jaroty) 1322; -Jarota klan radzimski 376, 610, 724
Wilkowyja k. Jarocina (por. Wilkowo): -pleban Jan por. Wilkowo; -klan Żegota z Gołuchowa 13
Wilków k. Konina: -jez. 575; -sołtys Stojgniew 575, zob. też Thisnycza
Wilkszyce k. Kalisza: -Tomasz 1693, zob. też Kalisz, mieszczanie
Wilno, m. na Litwie 598, 1117; -bp Mikołaj z Gorzkowa 630, 710, Piotr 1918
Wilsdorf, Fryderyk von, komtur tucholski 832 Wina wieś arcybiskupia (Ujma k. Grzegorzewa?, Unia k. Słupcy?, Winiary k. Uniejowa?) 191
Wincenty abp gnieźn. 1093
Wincenty adiak. uniejowski zob. Sieraków
Wincenty alt. katedry gnieźn. 1093
Wincenty kan. pozn. 4, 1704
Wincenty kan. pozn. 91
Wincenty kncl. gnieźn., kan. gnieźn. 297
Wincenty prep. pozn. 34
Wincenty prep. rudzki, kan. gnieźn. 168
Wincenty prep. uniejowski, kan. gnieźn. 291
Wincenty wik. katedry gnieźn. 1873
Winiary k. Gniezna 1087
Winiary k. Kalisza zob. Kalisz (p. II), ul. Winna
WINIARY k. Poznania 169, 264, 705, 1517, 1535, 1625, 1630; -młyn Wysokie Koło 1625, 1630; -sołectwo 488, sołtys Piechno 1517, zob. Poznań mieszczanie; -mieszkańcy: -Adam 200; -Andrzej 1625, 1630; -Biała Broda 1517; -Hanek syn Grzegorza 264, zob. Poznań, mieszczanie; -Michał 1486; -Michał Nadstawek ławnik 1517; -Mikołaj Kończak 865; -Piotr Karznik ławnik 1517; -Piotr Korczbok ławnik 1517; -Piotr syn Wojtka Bogatego 865, zob. Poznań, mieszczanie; -Przybkowa 1517; -Tomal 1625, 1630, ławnik 1517; -Wacław zagrodnik 865; -Wawrzyniec wik. katedry pozn. 1179, 1280, not. publ. 1866; -Więchna Węglarka 1517; -Wojciech syn Wojtka Bogatego 865, zob. Poznań, mieszczanie
Winiary k. Uniejowa w z. sier. por. Wina
Winnagóra k. Miłosławia 332; -kościół 1670, pleban Andrzej 1670
Wińsko, m. na Śląsku: -Mikołaj Winczig zob. Kalisz , mieszczanie
Wiotszyno (Wieczyn) k. Pleszewa: -Marcin 2010; -Mikołaj 2010
Wirabyenyecz, las w Goraninie k. Gniezna 1440
Wiranouo 27
Wiry k. Poznania 367; -Kusz 367, zob. też Gołańcz; -Wierzbięta 675; -pleban Jakub 899
Wiskitki k. Gniezna: -bracia Marcin, Mikołaj i Wawrzyniec (także z Królikowa) 1622
Wiskitki k. Skierniewic na Mazowszu 1342
Wisła, rzeka 43, 105
Wistka Królewska i Szlachecka w z. dobrz. 43
WIŚLICA, m. w woj. sandom. 1134; IV. -kolegiata: -prep. Naszan 118; -scholastyk Aleksander 125; V. -klan: Florian (Tworzyjan) z Korytnicy 1916, Jan z Ossolina 307, 308, 312, Jan ze Szczekocin 635, Klemens z Moskorzowa 521, 585, 598, Krzesław z Kurozwęk 1527 n., Mikołaj z Zakrzowa 1669, Piotr Rpiszka z Bedlna 372, Rafał z Tarnowa 224, 236
Wiśnicki (Wysznyczski) Przecław 701
Wiśniewa k. Ślesina por. Wysznowo
Wiśniewo k. Wągrowca 265, 510, 940; -Andrzej Nielataj 1342, podstoli pozn. i podstarości nakielski 1531, zob. też Czeszewo i Drzewianowo; -Bodzęta (także z Siedleczka) 1737, 1740; -Sędziwój 449, 510, pcz. kal. 538, 634
Wit cześnik gnieźn. 38
Witakowice k. Kłecka: -Wojciech 856
Witaszyce k. Jarocina 1341
Witek 1951
Witkowice k. Kaźmierza 926; -Nikiel 1289 (pieczęć 49), wicepkom. w Poznaniu 1106
Witkowice koło Sławna: -Dobiesław i Wiktor 1873 Witkowo, m. w pow. gnieźn. 756, 1207; -Wincenty 756; -pleban Strzeszek z Ułanowa 465, 472
Witkowo k. Kamienia Krajeńskiego 270
Witobel k. Stęszewa 977
Witold (Aleksander) wielki książę litewski 1003, 1029, 1031, 1039, 1040, 1044, 1045, 1081, 1089, 1091, 1099, 1134, 1166, 1245p, 1289
Witosław dziekan pozn. 4
Władysław Odonic książę Ujścia 1700, wlkp. 3, 10, 11, 1038
Władysław książę opolski 25
Władysław Łokietek, książę wlkp. 52-54, 56, 58, 61-63, 83-85, 90, 312, 776, 1241p, 1404, 1614, król Polski 102, 105, 132a-134, 172, 230, 1016, 1242
Władysław książę kuj. (może ident. z Władysławem Białym?) 191
Władysław Biały książę gniewkowski 259, por. Władysław książę kuj.
Władysław książę opolski, pan Rusi 259, 276, 360
Władysław Jagiełło król Polski 198a, 290, 307, 308, 312, 326-328, 373, 384, 386-389, 401, 407, 408, 411, 412, 426, 427, 429-432, 434, 435, 437, 445, 460, 467-469, 477, 482, 515, 517, 520, 521, 523, 526, 550, 551, 569-573, 575, 585-587, 592, 593, 598, 602, 604-606, 608, 610-614, 619, 633, 635, 642-644, 647, 655, 656, 658-660, 662, 665, 666, 668, 669, 678, 687, 697, 700, 709, 711-716, 726, 730, 735, 742, 760, 769, 770, 776, 778-780, 782, 783, 803, 807, 810, 811, 818, 820, 822, 824, 830, 831, 844, 845, 847, ante 851, 857. 858, 864, 866, 884, 885, 888, 890, 895, 896, 901, 913, 917-919, 922, 939, 942, 944-950, 955, 963-965, 972, 974, 978, 983, 988, 990, 991, 994-997, 1001, ante 1003, 1003-1009, 1016, 1021, 1023-1025, 1027-1034, 1037-1051, 1053-1055, 1062, 1067, 1088-1091, 1095, 1097-1105, 1107-1109, 1117, 1124, 1126, 1128, 1130, 1131, 1133, 1134, 1139, 1141, 1144, 1145, 1153-1155, 1160-1164, 1166-1169, 1171-1173, 1176, 1177, 1180-1183, 1185, 1195, 1197, 1199-1201, 1206-1208, 1212, 1221-1224, 1226, 1235, 1237, 1239-1244, 1247-1249, 1255, 1257, 1262, 1264, 1270, 1285, 1287-1289, 1292, 1297, 1306, 1308, 1311, 1315, 1319, 1320, 1322, 1324, 1327, 1328, 1332-1334, 1336, 1341-1343, 1350-1353, 1358, 1363, 1365-1367, 1369, 1388, 1393, 1452, 1506, 1539, 1557, 1617p, 1643, 1645, 1684, 1775, 1776, 1784, 1828, 1834, 1848, 1902, 1906, 1916, 1965, 1995, 1998
Władysław III król Polski 1003, 1021, 1023-1025, 1029, 1031, 1039-1041, 1044-1047, 1241, 1334, 1373, 1394, 1406, 1411, 1414, 1415, 1428, 1441, 1442, 1448, 1451-1453, 1458, 1461, 1462, 1464, 1477-1479, 1489, 1490, 1494, 1498, 1502, 1505, 1506, król polski i węgierski 1510, 1511, 1520-1523, 1525, 1532, 1533, 1539, 1548, 1554, 1556, 1558-1560, 1581, 1585-1587, 1590, 1593, 1594, 1596-1598, 1600-1602, 1608, 1611, 1613-1618, 1623, 1624, 1626, 1639, 1643-1645, 1649-1653, 1660, 1665-1669, 1676-1684, 1686, 1687, 1692
Władysław bp Várad 259
Władysław z [...] 1278
Wława k. Jarocina: -Krzywosąd brat Jakuba z Noskowa 1372, zob. też Nosków i Zalasewo; -Mikołaj 1913
WŁOCŁAWEK, m. na Kujawach 27, 105, 134, 191
IV. -bp 340, Gerward 188, Jan Kropidło 468, 612, 735, 1826, 1829, 1830, 1836, Jan Pella z Niewiesza 994, 1055, 1090, Jan Szafraniec 1171 n., Maciej z Gołańczy 98, 105, 127, 132, 132a, 134, 188, 191, Mikołaj z Kurowa 384, 386, 387, 389, 445, Władysław z Oporowa 1353; -oficjał Świętosław z Wrzący 2000, 2001
-katedra Św. Jana 188 (tu wezwanie), 265, 274, 922
- -kapituła 105, 132a, 265, 274; -adiak. (zob. też Kruszwica, adiak. oraz Pomorze, adiak.): Świętosław z Wrzący 2000, 2001, Trojan z Łekna 134; -dziekan: Jan z Niewiesza 1110, 1435, 1447, 1492, 1553, 1571, 2000, 2001, Jan z Ostrowa 134, 191, Jarand (z Brudzewa?) 1371, Mikołaj z Nowogródka 525, Stanisław z Brudzewa 1372; -kanonicy: Donin ze Skrzyńska 783, 822, 824, Jan 140, Jarand z Niewiesza 2000, 2001, Szymon de Dzancowo 1764, 1765, Świętosław z Gołańczy 509, 520; -kantor: Borzysław 191, Przedwój z Grądów 737, 863, 1034; -kustosz Świętosław z Wrzący 1110; -prep.: Andrzej Łaskarz z Gosławic 364, 578, 664, 1887, Zbylut 191; -scholastyk: Stanisław Sówka z Gulczewa 191, Władysław z Oporowa 914, 975
Włocławski Michał i Mikołaj zob. Żnin, mieszczanie
Włodkowic Paweł kustosz krak. 849
Włodyczka Klemens zob. Skarboszewo, sołtys
Włostowo k. Środy 978
Włoszakowice k. Śmigla 1482; -Ubysław 1738
Włoszanowo k. Janowca Wlkp. 1455
Włoszczowa w woj. sandom.: -Piotr Karwacian klan dobrz. 713, 714; -Stanisław 1434
Włościbór prep. gnieźn. 60
Włościbórz k. Sępólna Krajeńskiego 1417; -bracia Mikołaj i Piotr 1417
Włościejewki k. Książa: -Czema 177; -Dobrogost klan giecki 317, 552, 634, 693; -Jan Pasikoń 694, 1013, 1246; -Piotr Pasikoń 1289 (pieczęć 40); -kościół, alt. 1013
Włókna k. Skoków 190, 240, 274, 2016
Wocziechowicze: -Piotr 599
Woda Piotr zob. Szczekociny
Wodzierady k. Łasku w z. sier.: -Mikołaj 1580
Wodzisław w woj. krak.: -Mikołaj marszałek nadworny 1288, zob. też Brzezie
Wojciech adiak. czerski, kan. pozn. 240, 250
Wojciech bp pozn. zob. Pałuka
Wojciech dziekan gnieźn. 190, 265, 266, 270, zapewne ident. z kanonikiem gnieźn. 135
Wojciech kan. gnieźn. 143
Wojciech kan. gnieźn. 603, por. Modła
Wojciech kan. pozn. 4
Wojciech kan. pozn. 1236, por. Jaroszewo
Wojciech klan lędzki 56, 58
Wojciech kustosz gnieźn. 291, 295-297
Wojciech pisarz konsystorza pozn. 1937
Wojciech pkom. pozn. 54
Wojciech prep. w Głuszynie i kan. pozn. 332, 371, 488, 525, 563, 589
Wojciech scholastyk pozn. 34
Wojciech skarbnik płocki 224
Wojciech wicedziekan gnieźn. 471, 474, 484, 490, 519, 1836
Wojciech wik. kolegiaty łęcz. 579
Wojnicz, m. w woj. krak.: -klan: Jan z Tęczyna 327, Mikołaj Białucha z Michałowa 437, 468, 571, 605, 606, 656, Mikołaj z Ossolina 1669, 1681
Wojnowice k. Buku 421; -Jodok Suczka 421, por. Suczka
Wojnowo k. Murowanej Gośliny: -Piotr 784; -Wincenty 907
Wojsław kan. pozn. 91, 93, kantor pozn. 113, adiak. pozn. 137
Wojsław klan pucki 73
Wojsław pkom. brzeski 56
Wojszyk Krzesław zob. Wójcza
Wojszyno, wieś, na gruntach której powstało m. Lwówek, potem przedmieście 735, 851, 1245
Wola (która?): -kapłan Andrzej 1326; -sołtys Błażej 1633; -kmieć Mikołaj sołtys w Szczytnikach 577
Wola (która?): -Mikołaj pkom. brzeski 127
Wola Duchowna k. Pleszewa: -Mikołaj 1768
Wola Kopydłowska zob. Wola Spławiecka
Wola Koszucka k. Słupcy: -sołtys Mikołaj z bratem Janem karczmarzem 380
Wola Kożuszkowa k. Skulska 721
Wola Liszkowska k. Inowrocławia 1026
Wola Ponętowska k. Koła w z. łęcz.: -Paweł, Katarzyna i Dorota dzieci Wawrzyńca ze stryjem Stanisławem młynarzem z Koła 1370
Wola Rozostowa k. Turku 738, 961, 1061; -Andrzej 961; -Mikołaj Roszust 902, zob. też Morawin i Sławin; -Piotr 738; -Stanisław 2003; -kmiecie wymienieni imiennie 738
Wola Skorzęcka k. Gniezna: -łąka Janowa 295; -sołtys Frącek z Legnicy 295
Wola Spławiecka (Kopydłowska) k. Konina: -Anna żona Mieczka 1986
Wola Tłumokowa k. Koźminka: -bracia Bieniasz i Trojan 213
Wola, wzgórze k. Koszanowa 760
Wolanowice (Wolanki) k. Kłecka: -Mikołaj 1654; -Stanisław syn Wojciecha pisarz konsystorza gnieźn. 1622; -Wojciech 1060, 1622
Wolanowo k. Inowrocławia: -Paweł 1384
Wolbórz, m. w z. sier. 647, 1244p
Wolenice k. Krotoszyna 17, 938
Wolfram Piotr (z Wolbromia) scholastyk gnieźn. 943, 1063, 1069, kan. pozn. 951, 1069, 1094, kolektor Kamery Apostolskiej 951, 1063, kan. krak. 1063
Wolica k. Żerkowa: -Jan (Janusz) kantor gnieźn. 225-227, kan. pozn. 227; -Mikołaj pkom. kal. 252, 258
Wolice k. Barcina 1381
Wolicka Jadwiga zob. Poznań, dominikanki
Wolickie Jez. zob. Ptur
Wolikowo k. Grodziska: -Bienieszka żona Jana 908
Wolkow Herman zob. Trzemeszno Lubuskie
Wołówka, łąka w Oraczewicach 763
Worowo k. Murowanej Gośliny: -Jan kan. pozn. 332; -Wojciech 1416, 1432, 1433
Woszczkowo k. Krobi 4
Woźniki w z. sier. 2018
Wójcin k. Barcina 267; -jez., młyn 267; -sołtys Betko syn Adama 267
Wójcin k. Kleczewa 382, 875, 885
Wójcinek k. Koźminka 120; -sołtys Stefan syn Pawła 120
Wójcza w woj. sandom.: -Krzesław Wojszyk podstoli królewski 1679
Wprzedzdorff na Śląsku: -pleban Jan Neiser 781
Wrąbczyn k. Pyzdr 283
Wrąbczynek k. Pyzdr 1520, 1532
Wrocław star. wiel. 615
WROCŁAW, m. na Śląsku 5, 253, 254, 512, 518, 953, 978, 1343, 1366, 1398, 1550, 1685, 1693, 1817, 2014:
I. -książę Henryk IV Prawy 25
IIIb. -Aleksy Bank 1413; -Franciszek syn Długiego 254; -Jan Heide 1413; -Klemens Schwabsdorf (Dwobisdorff) 1413; -Mikołaj Eggerer murarz 781; IIIc. -Andrzej Steinkeller kan. wrocł. 1817; -Maciej zob. Poznań, dom joannitów; -Zygmunt Dominik kan. wrocł. 1817
IV. -diecezja 5, 1398; -bp 10, 340, 1817, Jan Romka 57, Konrad książę oleśnicki 1022, Tomasz 5, 253, Wacław 1817; -kancelaria biskupa: -kncl. Wincenty z Jordanowa 1398; -kapelan Stanisław 57; -pisarz Jan 57; -administrator biskupstwa Jakub syn Augustyna 253; -oficjał 413, 848, Jerzy Fulschussel 507, 518, Leonard z Ząbkowic 512, 518, Teodoryk z Kreuzburg 952, 1114; -konsystorz: -adwokat Grzegorz 1114, Jan ze Świdnicy 518, Michał Brig z Głogowa 518, Mikołaj z Damianowic 518, Mikołaj z Jaczowa 518, Mikołaj z Sobótki 518, Mikołaj ze Świdnicy 518, Wojciech Iper z Legnicy 518; -not. Maciej ze Złotoryi 518; -prokurator bpi Henryk 57
-katedra Św. Jana Chrzciciela 253, 254, 1817, Ostrów Tumski (Summum) 1398
- -alt.: Jan Hemmerlini 1378, Jan Kalo 1398, Mikołaj Kreuzburg 1398; -mansjonarz Mikołaj z Oławy 253
- -kapituła katedralna 5, 253, 1817; -adiak. Siemian 5; -dziekan: Andrzej 5, Franciszek z Benešova 1817, Stefan 113; -kan.: Andrzej Steinkeller z Wrocławia 1817, Franciszek Gewicz 1817, Fryderyk z Salendorf 1817, Henryk 57, Henryk Borsnicz 1817, Herman Borsnicz 1817, Hieronim z Nákla 1817, Jakub syn Augustyna 253, Jan 57, Jan Stelzer z Budziszyna 1817, Jan z Grodkowa 254, Jan Nigri 1817, Jan Lbesffali 1817, Jan Nimmerdeutz 1817, Jan z Żukowic 254, Jarosław z Kąkolewa 1648, Michał Krebs 1817, Mikołaj z Gliwic 1817, Paweł z Koźla 1817, Piotr z Koźla 1817, Piotr syn Stefana 254, Świętopełk 154, Teodoryk z Kreuzburg 953, 1114, Wawrzyniec z Chomiąży 1817, Wincenty z Jordanowa 1398, Wincenty z Litomyśla 1817, Zygmunt Dominik z Wrocławia 1817; -kantor Hieronim z Tesmesdorf 1817; -kustosz: Klemens 125 (zob. Errata), Mikołaj 5; -prep.: Jan Strelin 986, Konrad 5, Leonard z Ząbkowic 512, 518, 1817; -scholastyk Mikołaj Borsnicz 1817; -wikariusze katedralni: Mikołaj Mogolim 1398, Piotr Semilwicz 253; -kolegiata Św. Krzyża: -substytut Bartłomiej z Prnikewald 781
-klasztor kanoników regularnych NMP na Piasku 781, 1886, 1891, 1895, 1928, 1930, 1931; -opat: Konrad 1734, 1735, Mikołaj 1821, 1827; -podprzeor Maciej zob. Kalisz, kościół Św. Mikołaja
-klasztor premonstratensów Św. Wincentego na Ołbinie: -opat Marek 224
Wronczyn k. Pobiedzisk 618, 880; -Piotr Giza 618, 629, 679, 880, 983; -Syban Tader z żoną Małgorzatą i dziećmi 348; -Tolomej 998, por. Pomorzanki (Ptolemeusz); -kościół 880, pleban 1174, 1178, pleban Maciej 840, 880 (zob. Wronczyński), wik. 1174
Wronczyński Maciej kan. pozn. 1236, 1355, 1429, zapewne ident. z Maciejem, plebanem we Wronczynie
Wroniawy, zapewne k. Koźminka w z. sier.: -Jakusz 1157
WRONKI, m. w pow. pozn. 179, 1758; II. -zamek 949, - burgrabia Mroczek (z Iwna) 1758; IIIa. -wójt Scalpo 179; -pieczęć miejska 1289 (pieczęć 71); IIIb. -Henzel woźnica i Jan Kukel 1758; IV. -klasztor dominikanów 583; -przeor Jan Mewa 583
Wronowo k. Kościana 588
Wroryawy, zapewne Orany k. Merecza, na Litwie 1067
Wróblew, zapewne w z. łęcz. lub sier.: -Jan kan. gnieźn. 737
Wróżewy k. Krotoszyna 763
Wrząca (która?): -Jarosław 1996
Wrząca k. Gruszczyc w z. sier.: -Augustyn por. Wrząca Wielka; -Piotr Zajączek 992
Wrząca k. Stawiszyna: -Florian 2003
Wrząca Mała k. Koła 993; -Jakub 993, zob. Wrząca Wielka
Wrząca Wielka k. Koła 900, 1058, 1318; -Alberyk (ojciec Świętosława) 759, 1318; -Augustyn (może z Wrzący sier.?) 857, 884; -Chebda 1318; -Jakub 1058, zob. też Wrząca Mała; -Jarand 1058; -Mikołaj 937, 1018, 1026, jego żona Małgorzata 1018, zob. też Sokołowo; -Pomian 1130, 1318, jego żona 1130; -Świętosław (syn Alberyka) kustosz włoc. 1110, adiak. i oficjał włoc. 2000, 2001, kan. pozn. 1284; -kościół 1318; -sołectwo 1318
Września Góra, obiekt w okolicy Berlinka k. Mogilna 156
WRZEŚNIA, m.: I. -Dobiesław 1538; -Jan 288, 837; -Zawisza 315; IIIc. -Gabriel not. publ. 1267; -Mikołaj syn Hermana alt. altarii Św.Św. Piotra, Pawła, Jakuba i Barbary w kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1214
Wrześnica, rzeka, prawy dopływ Warty 16
WSCHOWA, m. 376, 521, 688, 760, 838, 1100, 1101, 1039, 1043, 1422, 1425, 1438, 1544, 1665, 1738, 1951; II. -jatki, kramy chlebowe i szewskie, targ solny 521; -łaźnia 521- mury miejskie 1665, bramy 521; -ratusz 838; -młyny końskie, wiatrak 521; -zamek 1680, burgrabia Jan Krośnicki 1438
IIIa. -wójt Szyban 59; -burmistrz, rajcy i ławnicy 688, 1039, rajcy 1101, 1951, ławnicy 1422; -pieczęć miejska 1289 (pieczeć 64); -cechy kowali, krawców, piekarzy, rzeźników, sukienników, szewców 688, cech rzeźników 1422; IIIb. -mieszczanie 1802; -Andrzej Friedland 674; -Andrzej Mader (Meder) rajca 688, ławnik 1039; -Buchwalder rajca 688; -Cenke krawiec 688; -Hanke Faulbruke rajca 1039; -Hanke Herman rajca 1039; -Hannos Ekel ławnik 1039, 1422; -Hannos (Jan) kuśnierz, ławnik 688, 1039, 1422; -Hannos Weiner ławnik 1422; -Hannus Wolgemunt rajca 1039; -Henlein Mewtener rzeźnik 688; -Henlie Swaider krawiec 688; -Henryk Kaufman burmistrz 688, rajca 1039; -Jakub Unruh ławnik 1422; -Jan Grosman ławnik 688; -Jan kuśnierz zob. Hannos; -Jan Luffin szewc 688; -Jan Reitehanczel ławnik 688; -Jan Slager ławnik 688; -Jurge Bernard rajca 1039; -Klos Nyedake rajca 1039; -Maciej Grymberg sukiennik 688; -Maciej Herolt rajca 1039; -Maciej Kleinschmied kowal 688; -Maciej rzeźnik 688; -Marcin Czech piekarz 688; -Marcin Nail ławnik 1422; -Michał Weiner sukiennik 688; -Mikołaj Hubner (Hubnar) ławnik 688, burmistrz 1039; -Mikołaj Seidel 674; -Mikołaj Steube ławnik 1422; -Nikel Erler 1422; -Nikel Krossin 1422; -Nikel Zethmantel rajca 1039, por. Piotr Scheidemantel; -Niklos Kittel 1422; -Piecz Kaufman rajca 1039; -Piotr Bederman ławnik 1422; -Piotr Doring piekarz 688; -Piotr Gleber ławnik 1039; -Piotr Kythe ławnik 688; -Piotr Scheidemantel rajca 688, por. Nikel Zethmantel; -Piotr Schirmer 1422; -Piotr Vurwe szewc 688; -Stefan kuśnierz, rajca 688; -Wawrzyniec Moreisen kowal 688; -Wawrzyniec Tylen 674; -Weiner zob. Hannos i Michał
IV. -kościół parafialny: -pleban 838, pleban Bogusław Młyński (z Trzykolnych Młynów) 1361, 1425; -altarie 688, altaria Św.Św. Katarzyny, Doroty i Barbary 838; -szkoła 521; V. -powiat (districtus) 81, 1647; -urzędnicy: -psęd. Jan ze Szczepankowa 1194, sęd. Andrzej Kotwicz z Lasocic 1438; -star.: Jan z Czerniny i Rydzyny 551, 1951, Jan Kotwicz z Gołanic 1647, 1669, 1679, 1680, Jarosław z Iwna 647, 832, 833, Maciej Borek z Osiecznej 1425, 1438, Ramsz von Oppeln 1738
Wszeradowo zob. Szaradowo
Wszołów k. Pleszewa: -Janusz (Jan) kantor (chyba omyłkowo?) pozn. i włodarz bpa w Solcu 332, kan. pozn. 333, 371, 488, 525, 563, 589, 728, 804, 828, 829, 889, 928, 943, 951, 977, 978, 1011, 1036, 1069, 1123, 1142, 1236, 1968, kan. łęcz. 728
Wszyczino: -Jan syn Mikołaja 1821
Wtelno k. Koronowa na Kujawach 148
Wtórek k. Ostrowa Wlkp.: -Piotr Gajek 637
Wybiartowo zob. Libartowo
Wycelaus 86
Wyciążkowo k. Osiecznej 1372; -dziedzice 1372; -Jan 1194
Wyczółkowo k. Grodziska 984
Wyganowo k. Kobylina: -Jakub brat Piotra, adiak. pszczewski 889, 928, 943, 951, 1011, 1036, 1069, 1236, 1280, 1303, 1313, 1968, kan. pozn. 943, 951, 1011, 1036, 1236, 1313, 1371, 1372, 1391, 1429, 1447, 1473, 1571, 1620, 1621, 1642, 1670, 1699, 2008, alt. altarii Św.Św. Jakuba, Łazarza i NMP w katedrze pozn. 1313, wik. gen. pozn. 1473, wik. i oficjał pozn. 1670, 1699; -Piotr brat Jakuba 1280, 1313
Wygłos zarządca żnińskich dóbr abpa 385
Wygorzel, las w Goraninie k. Gniezna 23, 252
Wylatkowo k. Powidza: -Bogusław syn Bartłomieja not. publ. 443, 519; -sołtys Maciej Prorok 1376
WYLATOWO, m. k. Mogilna 729; IIIb. -Maciej Siestrzeniec 1409; -Stanisław młynarz 850; IIIc. -Jan syn Wojciecha kan. łęcz. 516; -Bogusław (Boguta) 326, wicekustosz i alt. gnieźn. 366, wicekustosz, alt. i wiceoficjał gnieźn. 417, 424, 438-440, 442, 462, 466, 470, 471, 484, 503, 519, 531, 532, 535, 548, wicekustosz gnieźn., kan. uniejowski, wik. gen. gnieźn. 1868, 1869, 1872; IV. -kościół 729, pleban Mikołaj 1567, kapłan Marcin 269
Wyrów k. Stawiszyna 47, 1916
Wyrza, rzeka na Krajnie, zapewne dolny bieg Lobżonki 83
Wyrzkowiec, łąka w Białokoszu 853
Wyrzysk, m. na Krajnie: -Czambor 2021; -Marcin brat Jana z Kłodziejewa, Szczepanki oraz Ofki żony Jakuba Jaki z Wilczyna 1356
Wyskoć k. Kościana 929
Wyskota kantor pozn. 1276
Wyskota Dziersław kan. pozn. 280
Wyskota Andrzej, Bawor, Henczel i Lisek zob. Oporowo
Wyskota Paszek zob. Chrząstowo, Dobczyn, Graboszewo, Marszewo, Mikuszewo i Uchorowo
Wyskota Sobek zob. Drzewce i Żytowiecko
Wysławice k. Środy: -Boguchna Wysławska zob. Poznań, dominikanki i mieszczanie
Wysocice zob. Wysoczka
Wysocko Małe k. Ostrowa Wlkp.: -Piotr Tarchała 795
Wysocko Wielkie k. Ostrowa Wlkp.: -Miroszek Paszek z bratem Trojanem 237; -kościół 1354, 1577
Wysoczka (Wysocice) k. Buku 1071; -Mścisława z synami Bernardem i Wincentym 1071
Wysoka k. Sępólna Krajeńskiego 1305
Wysokie k. Koła: -Ożep 900
Wysokie Koło zob. Winiary
Wysz Piotr (bp) zob. Radolina, Wysz Piotr (kustosz) zob. Lubstów
Wyszakowo k. Zaniemyśla: -Henryk 1013
Wyszanów k. Wieruszowa w z. wiel. 795
Wyszmontów k. Sandomierza: -Piotr sęd. sandom. 1686
Wysznowo, zapewne Wiśniewa k. Ślesina 1175
Wysznyczki zob. Wiśnicki
Wyszogród, m. na Kujawach: -ziemia 259
Wyszyny k. Chodzieży 199, por. Vytrin
Wytomyśl k. Lwówka 851
Wytrębowice w z. chełmińskiej: -Piotr syn Arnolda 176
Wyzamborg (por. Wezenborg) sługa Jarosława Kąkolewskiego 1648
Zabartowo na Krajnie 35, 473; -kościół Św. Jakuba 473; -pleban: Adam ze Smolic 1997, Dobrogost 473, Jan de Kleczs ante 473, 473
Zabłocie k. Środy 978
Zabrodny Młyn k. Grzymiszewa 2015
Zachariasz protonot. księcia głogowskiego 81
Zachariasz protonot. starosty wlkp. 70
Zacharzew k. Ostrowa Wlkp. 1354
Zadar, m. w Dalmacji: -abp Piotr Matafaro 259
Zadory k. Kościana: -Pietrasz Czekolcy 675
Zaduszniki w z. dobrz.: -Świętopełk kantor krak. i kncl. gnieźn. 646, 737, 749, 863, 940, kncl. gnieźn. 1889
Zagajewo: -Katarzyna zob. Gniezno, klasztor klarysek
Zagorzewo: -Jan prokurator klarysek gnieźn. 1852
Zagórów, m. w pow. konińskim: -kościół 733; -pleban: Michał z Domasławia 1696, Paweł 733, Stanisław ze Środy 1696; -kościelny Przybysław 733
Zagórzyn k. Kalisza 579; -Elżbieta wdowa po Piotrze 1004; -Mikołaj 637
Zagrzeb, m. w Chorwacji: -bp Paweł Horváti 259
Zajączek Piotr zob. Wrząca
Zajączkowice w woj. sandom. 1285
Zajączkowo k. Pniew: -Marcin 1458, 1514, zob. też Przetoczna; -Mroczek 1761; -pleban Paweł 1405
Zajączkowo w z. chełmińskiej 176
Zaklika prep. sandom. i kncl. królewski 287, 290, 307, 308, 312
Zakrzew k. Tczewa na Pomorzu 105
Zakrzewek k. Sompolna 1213; -Jan syn Piotra 1213; -Piotr Konopka ojciec Jana i Stanisława 1097, 1213; -Stanisław syn Piotra 1213
Zakrzewo k. Kłecka 587
Zakrzewo k. Miejskiej Górki 333
Zakrzów (Sackerow, niem. Sakrau) k. Oleśnicy na Śląsku: -Jan syn Jakuba kleryk diecezji wrocł., not. publ. 253
Zakrzów w Małopolsce: -Mikołaj klan wiślicki 1669
Zakrzyn k. Kalisza 1634; -Piotr Zaksiński pkom. kal. 1634
Zalasewo k. Swarzędza 543; -Krzywosąd 1460, zob. też Nosków i Wława; -Mikołaj 543, zob. też Wierzenica
Zalesie k. Gąsawy 784
Zaleski (zapewne z Zalesia k. Kobylina) Mikołaj 1541, por. Poznań, mieszczanie
Załachowo k. Łabiszyna: -Przezdrew 707
Zaniemyśl (Niezamyśl) k. Bnina 334; -Janusz Furman (syn Wincentego z Biechowa) 1397, brat Macieja Kota z Dębna, klan rogoziński 381, klan międzyrzecki 572, 610, 645, zob. też Mchy i Żerków; -Jan Furman syn Janusza, kan. pozn. 1205, 1210, 1214, 1236, 1238, 1284, 1291, 1372, 1391, 1447, 2008, kustosz gnieźn. 1447, 1455, 1518, 1606, 2012, 2016-2018, 2020, 2022, zob. też Mchy
Zaparcin k. Stęszewa 29, 357; -Jarosław wicepkom. w Poznaniu 1423; -Mikołaj Zaparcki zob. Kościan, mieszczanie
Zaremba ród rycerski 19
Zaremba Mirosław zob. Sławoszew, Wawrzyniec zob. Kalinowa, Królików
Zarowo (Szarowo): -Jakub Szarowsky pisarz konsystorza gnieźn. 1347; -Paweł syn Domasława kleryk diecezji gnieźn., not. publ. 835, 836
Zarzeczyn k. Śremu 85
Zarzewo (Zorzewo) k. Konina 13; -Maciej adwokat w konsystorzu gnieźn. 1093, 1137, 1170; -Paweł wik. katedry gnieźn. 808, 1056, 1065, 1066, 1836, kapłan 1622
Zasady w z. dobrz.: -Jordan kleryk 1313
Zaszczytowo k. Poznania 873
Zatom Stary k. Sierakowa: -Mikołaj 949, 987
Zawada na Rusi: -Mikołaj syn Pawła not. publ. 2009
Zawady (które?): -Jakub kapłan 1326; -Mikołaj Suczka 637, por. Suczka
Zawichost, m. w woj. sandom.: -Piotr syn Bartłomieja not. publ. 269, adwokat w konsystorzu gnieźn. 366, 417, 424, 438, 439, 442, 462, 466, 479, 484, 503, 504, 507, 519, 531, 535, 548, 737 (i jego biblioteka)
Zawidowice k. Pleszewa: -Jan (ojciec Miecława z Turska) 1292; -Zawidowski 1592, zob. Kalisz, mieszczanie
Zawłostowo (Kamionka) k. Kamionny 619
Ząb Mikołaj zob. Grochowiska Szlacheckie
Ząbkowice, m. na Śląsku: -Leonard prep. wrocł. 512, 518, 1817, oficjał wrocł. 512, 518
Zbar k. Ślesina, ziemia (districtus, terra, territorium) 96, 150, 549
ZBĄSZYŃ, m. nad Obrą 1445; I. -Abraham Głowacz (syn Jana Głowacza z Leżenic, brat Jana Głowacza z Graboszewa, brat stryjeczny Abrahama z Kębłowa i Abrahama z Przezwodów) 908, 909, 1121, 1176, sęd. pozn. 1283, 1287, 1288, 1289 (pieczęć 8), 1322, 1393, 1423, 1428, 1445, 1449, 1461, 1462, 1498, 1510, 1515, 1516; IV. -kościół i pleban 403; V. -klan: Andrzej 1751, Kiełcz z Szamotuł 52, Marcin Lis 20, Mścigniew z Piątkowa 315, 328, 332, Sambor z Małachowa i Rosnowa 724, 740, 770, 784
Zberki k. Miłosławia 746; -Pietrasz z żoną Nastką 746
Zberzyn k. Kleczewa: -Jan 536
Zbiersk k. Stawiszyna 15, 55; -Dobek Zbierski 2015; -Jakusz brat Staszka 1769; -Jan 1589; -Marcin 1541, burgrabia w Kaliszu 1589; -Staszek brat Jakusza 1769
Zbigniew kan. gnieźn. 516
Zbigniew pisarz księcia Władysława Łokietka 84, pkncl. Królestwa i kan. krak. 90
Zborowo k. Buku 1071; -Wincenty wicepsęd. w Poznaniu 1423, 1515
Zborowskie zob. Borowskie
Zborów k. Stawiszyna 1528; -tenutariusz Paweł Zborzeński 1528; -(sołtys?) Mikołaj 1266
Zborzeński (z zaginionej wsi Zborzana k. Raszkowa lub ze wsi Zbożenna w woj. sandom.) Paweł tenutariusz Zborowa 1528, tenutariusz Kazimierza Biskupiego 1559
Zbren Andrzej 317, może ident. z Andrzejem z Brenna?
Zbrudzewo k. Śremu 1608
Zbylut adiak. płocki 134, prep. włoc. 191, prep. płocki 227
Zbylut syn Drogomira, brat Świętosława i Henryka 6
Zbytki k. Rydzyny 1876
Zdrganie (Toporów) w z. wiel.: -Wiktor 1769, sęd. wiel. 615, zob. Mierzyce
Zdrojewnica (zapewne dzisiejsza Meszna), struga, prawy dopływ Warty 144
Zduny, m. 5 (por. Koźlinin), 1817; -Konrad Borsnicz, wójt i dożywotni posiadacz 1401; -kościół Św. Jana Chrzciciela i Św. Jadwigi 5, pleban Tomasz 253
Zdziechowa k. Gniezna 8, 1086; -sołtys: Jan Gorzyca 374, Tomek 135; -włodarz Marcin 787, 1086; -kmiecie Maciej Skoczek i Mikołaj Zagórka 374
Zdziechowice k. Środy 978
Zdziechów w woj. sandom.: -Sylwester (Lasota) kan. sandom. 1054, 1262, 1264, magister kapeli królewskiej 1054, 1171, 1264, kan. krak. 1333, 1334, spowiednik królewski 1334, pisarz królewski 1336, prep. skalbmierski 1539
Zdzienice k. Stawiszyna 1589; -Wawrzyniec z żoną Katarzyną 1589
Zdzież, m. w pow. pyzdrskim: -Wojciech 1289 (pieczęć 30)
Zdzisiek podskarbi kal. 13
Zdzisław adiak. śremski, kan. pozn. 75
Zdzisław kan. pozn. i pleban w Gaju Wielkim 91
Zdzisławice k. Kobylina 998, 1012
Zdzitowice (niezident.): -Paweł, Piotr i Sędziwój 1647
Zedlitz zob. Czedlicz
Zegniewus kncl. wlkp. 131
Zelgniewo k. Łobżenicy na Krajnie: -sołtys Paweł 1441
Zelichowo: -Mikołaj 1992
Zemsko k. Skwierzyny: -klasztor cystersów (zob. Bledzew), opaci Jan 585, Maciej 86
Zenewel Maciej syn Jana kleryk diecezji wrocł., not. publ. 590
Zębców k. Ostrowa Wlkp. 1354, folwark Jerzego z Ostrowa 1349
Zębowo k. Lwówka 851
Zgierz k. Poznania: -Andrzej 1568
Zgierz, m. w z. łęcz.: -kościół, alt. Jan z Rytwian 1503
Zgierzynka k. Lwówka 1060
Zgłowiączka k. Sompolna na Kujawach: -pleban Jan 1280
Zichs: -Stefan i jego córki, z których jedna jest żoną Wyszaka z Granowa 102
Zielątkowo k. Obornik: -Maszek 650, 723
Zieleń k. Trzemeszna 1395
Zielęcin k. Grodziska 1329; -młyn i wiatrak 1329; -Zygmunt Korzbok brat Piotra Korczboka z Trzebawia 1030, 1329, jego żona Katarzyna 1329
Zieliniec (Zielony Dąb) k. Wrześni 406; -West 1579
Zielniki k. Środy 429, 978
Zielona w z. dobrzyńskiej: -Adam Świnka klan dobrz. 776, 800, 857
Zielonka k. Murowanej Gośliny 907; -młyn 907; -Jan z żoną Przechną 907
Zielonki, droga w okolicy Trzemeszna 897
Zielony Dąb zob. Zieliniec
Ziemin zob. Zimin
Ziemnice k. Krzywinia 1347
Zilicz (najpewniej chodzi o rodzinę Seidlitz) Otto 59
Zimin (Ziemin) k. Wielichowa 1661; -Mikołaj syn Wincentego z Granowa 779, zob. też Czacz i Granowo
Zimnowo k. Krobi 44
Zimnowoda k. Borku: -Henryk (Andrzych) 1789, klan ksiąski 401, 407, 429, 469, 514, 663; -Jan, Mikołaj i Piotr synowie Henryka 591, też zob. Czacz
Zittau zob. Żytawa
Złocieniec m.: -mieszczanin Henryk Schoneberg 1766
Złodziej Paweł zob. Biskupice
Złotkowo k. Poznania 1150, 1151
Złotków k. Kleczewa 150, 215; -kościół 150, 548, plebani Jakub z Łęczycy 1125, Wawrzyniec 548; -sołtysi Henryk, Mikołaj z Jabłonki, Mikołaj Kochan, Paweł (zob. Słupca, mieszczanie), Wawrzyniec 215
Złotniczki k. Pobiedzisk: -Tomisław 349
Złotniki k. Poznania: -Wincenty Czurydło 996, zob. też Bielawy
Złotniki Małe k. Stawiszyna 1293; -Sędziwój Roszust 1293; -Stanisław Roszust 961, 1061, 1293
Złotniki Wielkie k. Stawiszyna: -Sędziwój Roszust 2003
Złotoria, m. na Kujawach 259
ZŁOTORYJA, m. na Śląsku: IIIc. -Jan Goldberg zob. Śrem, mieszczanie; -Maciej syn Mikołaja pisarz konsystorza wrocł. 518; -Mikołaj Goldberg zob. Poznań, mieszczanie oraz Szamotuły, mieszczanie
Złotowo k. Radziejowa na Kujawach: -Borowiec star. gniewkowski, wdowa po nim Anna z dziećmi 769
Złotów, m. na Krajnie 1531; -zamek 259
Złoziny k. Wagrowca 28
Złydziej Stanisław zob. Sulinów
Zniesławice (niezident.): -Jan syn Pawła kleryk diecezji gnieźn., not. publ. 1179, 1389
Zofia (Sonka Holszańska) królowa Polski 1003, 1021, 1024, 1029, 1031, 1039, 1040, 1044, 1045, 1207, 1241
Zomerwelt zob. Sommerfeld
Zorzewo zob. Zarzewo
Zorzuszno: -Prędota 1992
Zowągi Wąsny, młyn k. Konina 268
Zwola k. Zaniemyśla 197; -młyn 197
Zwoleń, m. na Słowacji 255
Zygmunt August król Polski 584
Zygmunt Kiejstutowicz wielki książę litewski 1297, 1311
Zygmunt Korybutowic książę nowogródzki 817
Zygmunt Luksemburski król węgierski i rzymski 716, 778, 832, 844, 858, 888, 913, 995, 1028, 1164
Zygmunt Stary król Polski 864
Zylwer Hanek pleban w Śremie 649, 651
Źrenica k. Środy 214, 978
Żabikowo k. Środy 978, 1278; -Mikołaj ze Słupi 1278
Żabno k. Mosiny 1478
Żagań, m. na Śląsku: -książęta Henryk Żelazny 222, Jan 551; -klasztor augustianów, opat Henryk 1076, brat Maciej 1076
Żakowice k. Kalisza 1454; -Adam, Mikołaj i Peregryn 1493
Żarczyn k. Kcyni: -Maciej Warpąs 706, por. Warpąs
Żarnowiec w woj. krak. 917, 918
Żarnów, zapewne k. Opoczna: -Męcel zob. Żnin, wójt
Żarowski por. Szarowsky
Żarzyn k. Międzyrzecza 1707
Żądłowo k. Kalisza (część Rajskowa) 1725 Żdżarowita (dziś Mała Wełna), rzeka, lewy dopływ Wełny 418, 1873
Żdżarowita k. Kiszkowa 772; -Jan Gałązka 706, 772, jego córki Elżbieta i Małgorzata 706; -Sędziwój Gałązka klan przemęcki, jego córka Sędka 706
Żdżary w z. wiel. 604, 615; -Jakub 604; -kmiecie 615
Żegocice na Kujawach (Żegocice k. Chodcza lub Żegotki k. Kruszwicy): -Jakusz 891, 893; -Wietrzych 1384
Żegocin k. Pleszewa: -Mikołaj Łyśniwy 1114; -Przedbór z Przechodów 803p, zob. też Łęg i Przechody; -Żegocina zob. Kalisz, mieszczanie
Żegota 1892
Żegrowo k. Śmigla: -Wyszak Kotwicz 376, 1119, 1956, jego żona 1119, jego córka Małgorzata żona Mikołaja z Radomicka 376
Żegrze k. Poznania 1171
Żelazków k. Kalisza: -Marcin zob. Kalisz, mieszczanie
Żelechnin k. Inowrocławia: -Mikołaj not. publ. 1642
Żelechów zob. Ciołek
Żeleźnica k. Trzemeszna 196; -sołtys Jan z Piotrowa 196
Żeleźnica, przepływ między Jez. Łęgowskim a Jez. Prusieckim 431, 449
Żerków, m. w pow. pyzdrskim 1397; -Andrzej kan. pozn. 2008; -Jadwiga wdowa po Januszu Furmanie z Zaniemyśla 1397
Żerniki k. Janowca Wlkp. 1307; -Andrzej 1753, 1756; -Jan 1307; -Mikołaj 1299, 1307; -Paweł stryj Jana i Mikołaja, mąż Katarzyny Bodzeporowskiej 1299, 1307; -Piotr (Pietrasz) chor. kal. 749, 892, 897, 1138, klan kal. 1271, 1288, 1376, 1440; -Tomasz adwokat w konsystorzu gnieźn. 1137, adwokat w konsystorzu pozn. 1316
Żerniki k. Poznania 793; -Świętopełk 277
Żerniki k. Stawiszyna: -młyn 152; -Andrzej syn Żegoty, pasierb Jachny 152; -Żegota 1789
Żerniki k. Wrześni: -Andrzej 600, 729; -Szymon 835, 836, 911
Żmigród, m. na Śląsku 1343
ŻNIN, m. 55, 72, 97, 149, 155, 181, 183, 228, 234, 256, 281, 285, 296, 303, 339, 359, 385, 486, 491, 707, 910, 1200, 1508, 1540, 1606, 1648, 1741, 1751, 1797, 1804, 1809, 1875, 2005:
I. -klucz dóbr abpa (districtus, territorium) 97, 128, 156, 190, 267, 296, 350, 491, 603, 2006; -zarządca: Mikołaj (może z Warzymowa?) 707, Mikołaj z Wąsoszy 220, 234, Wojciech Kot z Dębna 2006, Wygłos 385; -burgrabia Mikołaj (z Warzymowa?) 1883; II. -jatki 155, 297; -kramy 155; -łaźnia 155; -mury 1606; -przedmieście 234; -młyny pod miastem 297; -ostrowy pod miastem 155, 285, 1606; -grodzisko 155
IIIa. -wójtostwo 155, 385; -wójt: stara wójtowa 155, Męcel z Żarnowa 155, 385, jego siostra Luchna 385; -burmistrz i rajcy 385, 707, 1797, 1809, 1875, rajcy 297, 1804, 2005; IIIb. -mieszczanie 234, 385, 676, 854, tkacze i krojownicy sukna 297; -Hampel burmistrz 385; -Hannos syn Peszka i Katarzyny 1809; -Hinczka rajca 707; -Jan burmistrz 707; -Kowtyr Mikołaj zob. w p. IIIc; -Maciej Słodki rajca 385; -Michał Włocławski rajca 707; -Mikołaj 1797; -Mikołaj rajca 707; -Mikołaj Lgotka rajca 385; -Mikołaj Stryczewic rajca 707; -Mikołaj Stryjec burmistrz 1809; -Mikołaj Włocławski 281, zasadźca Podgórzyna 256; -Otto, jego córki Helusza i Zochna 1804; -Piotr Ansionis rajca 385; -Piotr Banga rajca 385; -Piotr Cichosz rajca 707; -Przecław rajca 385; -Stachna wdowa po Witosławie 707; -Włocławski zob. Michał i Mikołaj; -Wojciech 707; -Wojciech Gnieźnieński 722; -Zygmunt Bogner 1875, zob. Toruń, mieszczanie; IIIc. -Hincza kleryk 267; -Kasper pleban w Tulcach, wik. katedry pozn. 1642, por. Lzneczynia; -Mikołaj Kowtyr wik. katedry gnieźn. 1656
IV. -kościół NMP 155, 166, 1606; -pleban 425, pleban Jan 166, Jan z Szołdr 285; -wik. Gotard 1896
Żnińskie Duże (Wielkie) Jez., k. Żnina 350, 603, 1991
Żodyń k. Wolsztyna 404
Żołędnica k. Rawicza 4
Żołędowo k. Bydgoszczy: -Maciej zob. Bydgoszcz
Żoń k. Margonina 535; -Dziersław z żoną Bogusławą 535; -kościół 52, pleban Jan 535; -klan: Borzysław 28, 38, Tomisław z Sarbinowa 1353
Żukczyn k. Tczewa na Pomorzu por. Granssin 117
Żukowice (Herndorff, niem. Herrndorf) k. Głogowa na Śląsku: -Hans 949; -Jan kan. wrocł. 254
Żukowice k. Żnina 166
Żukowo k. Kłecka 418, 1870, 1873
Żukowo k. Obornik: -Maciej kapłan 618
Żuława Steblewska na Żuławach Gdańskich 246
Żurawia k. Kcyni 940; -Marcin ojciec Wawrzyńca 1529p; -Wawrzyniec zob. Poznań, mieszczanie; -sołtys Knebel 879
Żurawica k. Przemyśla na Rusi por. Szirauice
Żychlin, m. w z. łęcz.: -Wojciech syn Mikołaja pisarz konsystorza gnieźn. 1549, not. publ. 1591
Życko (Życk) na Mazowszu: -Gotard sęd. płocki 224
Żydowo k. Kalisza: -Andrzej prep. kolegiaty NMP w Kaliszu (zapewne ident. z Andrzejem z Klęki, zob.) 1789, 1985; -por. Schedoske Mikołaj
Żydowo k. Obornik: -Mikołaj 576, klan santocki 780, 802, 853, tenutariusz Białokosza 853
Żydowo k. Śmigla 59
Żydówka Stanisław zob. Rogaczewo
Żydówka, struga w okolicy Trzemeszna 1409
Żydzi 678, 699, 1204, 1637, zob. Brześć, Kraków, Poznań, Pyzdry, Reichenbach, Strzegom, por. Koszanowo
Żylice k. Kłecka 240
Żyła Henryk kantor pozn. 200, 204, 208
Żyra Adam zob. Tworzymirki
Żyrosławice k. Inowrocławia: -Jan syn Pawła pisarz kapituły pozn. 1391, not. publ. 1447
Żyrotowo, niezident. obiekt k. Pyzdr 1385
Żytawa (Zittau), m. na Górnych Łużycach 529
Żytowiecko k. Krobi: -Dziersław 1382; -Sobek Wyskota 691, 731, zob. Drzewce
Żytowlice, m. w Czechach: -Buszek adwokat w konsystorzu gnieźn. 347, 366, 417, 419, 424, 438, 439, 442, 462, 463, 466, 478, 479, 484, 503, 505, 507, 509, 527, 528, 531, 535, 548, 1866

Errata do tomów VI - X

Skróty występujące w Erracie są objaśnione w Wykazach skrótów poszczególnych tomów.

TOM VI

S. XX, pozycja 14 tabeli, ma być: Poznań, AAP, nie WAP.
S. XXXIII, regest 102, ma być: dominikankom.
S. XXXVI, regest 141, ma być: 17 maja 1346.
S. XXXIX, regest 187, ma być: 20 lutego 1360.
S. L, regest 348, ma być: Wilczek z Kotusza (nie z Kotowiecka).
Dok. 5, s. 7 wydany został także - z obszernym komentarzem - w Schlesisches Urkundenbuch Bd. II, Wien 1977, nr 434.
Dok. 17, s. 22, w. 9 od dołu, ma być: extirpandi.
Dok. 21, s. 28, przypis 11: W tekście chodzi o komesa Jana Ogorzałę, nie zaś o skądinąd nie znanego Piotra.
Dok. 29, s. 37, przypis 8: Dominikanin Teodoryk wyst. także przy Przemyśle II 1279 (KDW I nr 489).
Dok. 34, s. 43, w. 9 od góry, ma być: Jezierce.
Dok. 35, s. 44, w. 3 od góry, ma być: videlicet de.
Dok. 36, s. 45, przypis: zamiast 1253, ma być: 1257.
Dok. 43, s. 53, dodać: Wyd.: DKM, nr 53.
Dok. 47, s. 58, w. 9 od góry i s. 59, przypis 2: być może w dok. było de Ginth, tj. sukna z flandryjskiej Gandawy.
Dok. 50, s. 62, w. 10 od góry: ma być Datum.
Dok. 52, s. 63, przypis 2: cześnik kal. Ubisław, Ubysław, z Radostowa w ziemi wieluńskiej, identyczny z podkomorzym Ubysławem wyst. wyżej, nr 40/14.
Dok. 58, s. 70, w przypisie 5 ma być Świętopełk, nie Świętosław.
Dok. 59, s. 70-72: Wg Jurka, Dziedzic, s. 41, dok. jest najpewniej falsyfikatem: szczegółowy opis granic jest chyba niemożliwy dla XIII w., a sprzeczna z realiami genealogicznymi data 1278 widniała już na przedstawionym do oblaty (rzekomym) or. (pod taką samą datą 1278 odnotowano bowiem dok. w kalendarzu klasztoru przemęckiego z początku XIX w.: AAP, sygn. AZ 4/11 i 4/12). Dok. okazuje jednak wyraźne podobieństwo do niepodejrzanego nigdy innego dok. tych samych wystawców, datowanego na 1310 r. (KDW III nr 2046). Wydaje się więc, że mógł istnieć autentyczny dyplom Beniamina i Wacława w sprawie nadania Przesieki klasztorowi w Wieleniu, z którego fałszerz przejął listę świadków. Autentyk ów datowany był przypuszczalnie właśnie na 1298 r.; tylko bowiem do tej daty pasuje obecność ludzi związanych z księciem Henrykiem głogowskim: Janusza (pewnie wójta) z Przemętu, Sybana wójta ze Wschowy i rycerza Ottona von Seidlitz (de Zilicz); ten ostatni znany jest na dworze głogowskim w l. 1289-1302, był kasztelanem Chojnowa 1293 (Jurek, Dziedzic, s. 103).
Dok. 62, s. 75, przypis 5, zamiast: Konrad, ma być: Krzyżan.
Dok. 70, s. 81-82: Dok. jest nie tylko interpolowany (do takiego poglądu skłania zbyt szczegółowe opisanie granic łanu sołeckiego), lecz najpewniej wręcz fałszywy: zarówno wystawca, jak i wszystkie inne występujące osoby nie są skądinąd znane. Występowanie wymienionych w testacji dziedziców przy czeskim staroście kazałoby przyjmować, że władza starosty rozciągnęła się na całą południową Wielkopolskę, odstąpioną w 1296 r. księciu głogowskiemu, co nie wydaje się prawdopodobne; zob. Jurek, Dziedzic, s. 49.
Dok. 77, s. 88, w. 9 od dołu, ma być duximus, nie diximus.
Dok. 79, s. 90, przypis 2: Handlungsbach to niem. Adelsbach, dziś Struga koło Wałbrzycha.
Dok. 81, s. 91: miejsce wystawienia to Lgiń, nie Legnica, tamże w w. 2 od dołu ma być Lygin, nie Lygnitz. Wymienieni tamże (s. 92, w. 1-3 od góry) Pecold de Cothwicz to zapewne Pecold z Techwitz w Turyngii, a Wyszek de Kochowicz to Wittego von Kottwitz z Miśni.
Dok. 83, s. 93: Bieniak, Wlkp, s. 152, przypis 224, sugeruje, że dok. wystawiono w Dobrzycy pod Jarocinem, nie w Dobrzyniu. O dok. ostatnio pisał J. Pakulski, W sprawie początków i lokacji Łobżenicy, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Historia XXVI, 1992, s. 97 n.
Dok. 92, s. 106, przypis 6: kanclerz arcybiskupi Wincenty to nie brat kasztelana poznańskiego Andrzeja z Koszanowa h. Szaszor, lecz brat kasztelana kal. Andrzeja z Bnina, z rodu Łodziów, zob. T. Jurek, Kasztelan kaliski Andrzej z Bnina (+ 1367) - przodek Bnińskich herbu Łodzia, Genealogia, Studia i Materiały Historyczne 3, 1993, s. 40 n. Natomiast W. Sieradzan, Świadomość historyczna świadków w procesach polsko-krzyżackich w XIV-XV wieku, Toruń 1993, s. 217-218, oraz K. Ożóg, Intelektualiści w służbie Królestwa Polskiego w latach 1306-1382, Kraków 1995, s. 143, nie znając ustaleń T. Jurka, uważają Wincentego za Borkowica h. Napiwo.
Dok. 93, s. 107, przypis 11: kanonik pozn. Werko to najpewniej popsute Gerko, Gierek; taką identyfikację przyjmujemy w indeksie; przypis 12, ma być: Jasiek zw. Dzień dobry.
Dok. 94, s. 108, przypis a, ma być: tak Or.
Dok. 99, s. 113, w. 3 tekstu od dołu: Hynkone cantore być może należy czytać: Hyukone i utożsamiać z kantorem Iwonem z Chęcin; taką identyfikację przyjmujemy w indeksie.
Dok. 116a, s. 130, w. 6 tekstu, ma być: Tuem.
Dok. 124, s. 138, przypis 4, ma być 1339, nie 13-39, zaś przypis 7: Bodzęta, nie Bożęta.
Dok. 125, s. 139, w. 6 od dołu: zamiast Konicensi w or. było być może Louicensi, czyli łowicki, co uprawdopodobniałoby łączenie plebana Bogusława z Bogusławem z Sandomierza (jak niżej, s. 140, przypis 11); s. 140, przypis 7: Klemens nazwany w Kop. kustoszem krak. był w rzeczywistości kustoszem wrocł.; za Kowalskim nr 109 utożsamiać go trzeba z Klemensem synem Czesława z Igołomi, gnieźn. kanonikiem 1321-39, scholastykiem 1322-34, zm. przed 3 maja 1348.
Dok. 129, s. 144, w. 20 tekstu, ma być: ac duas.
Dok. 141, s. 159, data dok. powinna brzmieć: 17 maja 1346.
Dok. 143, s. 161, przypis 3: Chodzi o Wincentego z Bnina, nie z Koszanowa, zob. wyżej, uwagi do dok. nr 92.
Dok. 153, s. 172, przypis 4, ma być: Kościelec.
Dok. 159, s. 179, Kop. w. 3, ma być: 1442, nie 1444.
Dok. 160, s. 181, przypis 7: Świętosław Kithnowski pisze się najpewniej z Jedlca pod Kaliszem i taką lokalizację przyjmujemy w indeksie.
Dok. 164, s. 187, przypis 3: chodzi tu o Głęboczek, wieś par. pod Murowaną Gośliną (SHGPoz. I s. 487).
Dok. 165, s. 188, w. 4, ma być: Nunc, nie Nuns.
Dok. 176, s. 198: Zajączkowo, to Zajączkowo pod Tczewem (Zdrenka, s. 106). Dok. 187, s. 210, data dok. powinna brzmieć: 20 lutego 1360.
Dok. 190, s. 212: XV-wieczna kop. dokumentu znajduje się w AAP w Poznaniu, CP 475, k. 45-46v; odpis ks. E. Majkowskiego pochodzi z tejże kop.
Dok. 200, s. 225: trzeba dodać, że to I. N. Kop. 2 przetrwała w transumpcie nie z 1440, a z 1449 r. - zob. KDW X nr 1535.
Dok. 208, s. 235, przypis 3: chodzi nie o Kiączyn, a o Kawczyn, wieś w par. Oborzyska Stare (SHGPoz. II s. 149).
Dok. 212, s. 240, w przypisach dodać przypis 5: Marcin, zob. wyżej, nr 190/5; przypis 7, ma być: zob. wyżej, nr 175/8.
Dok. 219, s. 248, przypis 8: kanonik Bronisław jest ident. z objaśnionym w dok. nr 265/11 Bronisławem ze Strzałkowa, por. o nim ostatnio Radzimiński II, s. 44-46. Miejsce pochodzenia Bronisława (Strzałkowo pod Słupcą w diecezji gnieźn. czy Strzałki pod Rawą w diecezji pozn.) nie jest jasne.
Dok. 220, s. 250, w. 11/12, ma być: Vanschowski, tamże w przypisie 7 należy skreślić: (Wąsowicz).
Dok. 225, s. 257, przypis 1, dodać na końcu: zm. w Awinionie w sierpniu 1373 (MPH II s. 652-653).
Dok. 229, s. 262-263: Dok. wydany wg kop. także w Codex diplomaticus Brandenburgensis A XVIII s. 407, tam pod datą 1373: anno Domini M^o CCC^o septuagesimo tercio...
Dok. 232, s. 265, nagłówek, powinno być: Lutowo, 1370
Dok. 241, s. 275-276: dok. publikujemy w całości w t. XI nr 1753.
Dok. 242, s. 277, przypis 4-6, powinno być: Chwał, nie Czwał.
Dok 246, s. 280, w. 4 tekstu, ma być: Stobelueschen.
Dok. 253, s. 288, w. 1 od dołu: zamiast Senulwicz, należy jednak czytać Semilwicz; s. 289, przypis 2: powinno być von Pannewitz, nie zaś: z Paniewic.
Dok. 254, s. 291, w. 19 od góry, powinno być: conparere[......; s. 294, w. 15 od góry: ]dorf należy rozwiązać jako Herrn]dorf i identyfikować z dzis. Żukowicami koło Głogowa; s. 294-295: przypis 12: Bowentów (Bowętów) par. Grabów w ziemi łęcz. (Koz. 6 s. 33). W tekście czytaj: Bowanthow, nie Bowanchow.
Dok. 255, s. 295: Wśród odbiorców odróżnić chyba należy Piotra de Lowen od braci Arnolda i Mikołaja, którzy nie musieli być jego krewnymi. Piotr pochodził z niemieckiej rodziny von Löben (z Miśni), osiadłej na Śląsku. Identyfikować go można z imiennikiem, synem Konrada, widocznym w źródłach śląskich (1377), a następnie osiadłym w ziemi dobrzyńskiej (1383). Służył widocznie księciu Władysławowi opolskiemu. Od Piotra pochodzili Leblowie z Osieka w ziemi dobrzyńskiej, znani w XV w. (Jurek, Obce ryc., s. 251).
Dok. 257, s. 297, 5 w. tekstu, powinno być: Hoinkirgin.
Dok. 261, s. 306, przypis 3, powinno być: podstoli, nie podczaszy.
Dok. 265, s. 309-310: XV-wieczna kop. dokumentu znajduje się w AAP w Poznaniu, CP 475, k. 42v-43v; odpis ks. E. Majkowskiego pochodzi z tejże kop. Tamże, przypis 11: o Bronisławie ze Strzałkowa zob. też wyżej, erratę do dok. 219.
Dok. 273, s. 320: dok. publikujemy w całości w t. XI nr 1761.
Dok. 274, s. 321-322: XV-wieczna kop. dokumentu znajduje się w AAP w Poznaniu, CP 475, k. 40v-42v; odpis ks. E. Majkowskiego pochodzi z tejże kop.
Dok. 275, s. 323, w. 7 tekstu: należy usunąć notkę przypisową ^a.
Dok. 281, s. 330, w. 3 tekstu, winno być: Nicolai.
Dok. 296, s. 346, przypis 2: powinno być 265/11 (nie 165).
Dok. 299, s. 352, przypis 5, powinno być: Mateusz, nie Maciej.
Dok. 310, s. 359, w. 1 tekstu: należy usunąć notkę przypisową ^a.
Dok. 317, s. 370: Jan z Czermina występuje też w l. 1369-70, nazwany kuzynem Bieniaka z Jarocina, a więc jako Zaremba (KDW XI nr 1743; KDW III nr 1636; zob. T. Jurek, Kandydatura Konrada II oleśnickiego do tronu polskiego w roku 1369, Roczniki Historyczne 57, 1991, s. 48, 68 n.). W początku XV w. w Czerminie występuje zaś już kilku różnych Janów.
Dok. 340, s. 391, w. 9 od góry, powinno być: ad reddenda iura i presidenda.
Dok. 342, s. 393, w. 4 od dołu: Magna Curia to dzis. Wielodwór koło Lądku.
Dok. 347, s. 397, w. 9 od góry, powinno być: curantis (nie curantem); s. 400, w. 3 od góry, powinno być: Miroslao; s. 403, przypis 3, powinno być: Kościół Św. Michała, nie: Mikołaja.
Dok. 348, s. 404, regest, powinno być: Wilczek z Kotusza (nie z Kotowiecka).
Dok. 359, s. 415, przypis 5: może to Debrzno na Pomorzu, na zach. od Kamienia Krajeńskiego.
Dok. 361, s. 417, przypis 12: Piotr kantor to Piotr Kuropatwa z Grodziny i Łękińska, kanonik krak., pozn., kustosz gnieźn. 1393, kantor gnieźn. 1397, wikariusz generalny gnieźn. 1403-04 (SHGKrak. II s. 63).
Dok. 364, s. 419-420, regest i przypis 3, ma być: Mąkownica, nie Mokownica.
Dok. 366, s. 422, w. 1 od dołu zamiast: faciendim et exercendim powinno być: faciendum et exercendum; s. 423, przypis 3, powinno być: nr 326/10.
Dok. 368, s. 424-425, regest i przypis 2, ma być: Mąkownica, nie Mokownica.
Dok. 391, s. 450, przypis 5: Teristranie, to oczywiście popsuty przez kopistę Tristan.

TOM VII

S. XII, regest 423, ma być: Jakub, nie Jan.
S. XXI, regest 536, ma być: 22, nie zaś 23 grudnia.
S. XXII, regest 543, ma być: Zalasewa, nie Zalasowa.
S. XXX, regest 664, data ma brzmieć: 17 czerwca 1410.
S. XXXVI, regest 739, ma być: Imielenko, nie Imielinko.
Dok. 408, s. 15, w. 10-11, po: Radzeyouienses^m powinno być: eidem domino duci ad suas quittatorias litteras (i dalej, jak w tekście: solvi debent...).
Dok. 418, s. 33-35 przetrwał w pełnym tekście w Kal. 9176, s. 136-138, w publikacji archidiakona gnieźn. Mikołaja Kickiego, z daty: Gniezno, 15 marca 1409. Nosi datę: 3 października 1400, zob. t. XI nr 1873, tam też opis pieczęci wystawcy, sufragana Jana, oraz lista świadków, pominięta w podstawie wydawniczej t. VII. Dok. 419, s. 39, przypis 3, ma być: Mikosza, nie Miroszka.
Dok. 420, s. 41, przypis 4: Piotr kantor gnieźn. objaśniony wyżej, w erracie do tomu VI, dok. 361.
Dok. 423, s. 44 regest, ma być: Jakub, nie Jan.
Dok. 443, s. 97, przypis 16, Bogusław pisał się z Wylatkowa, nie z Wylatowa, Wielatowa.
Dok. 446, s. 100, ma być: 1, nie 4 grudnia.
Dok. 453, s. 110, przypis 2, ma być 1402-26 (nie 1412).
Dok. 459, s. 113, data, ma być: [Poznań], nie Poznań.
Dok. 465, s. 135, przypis 7: kanonik Przybysław pochodził nie z Krzycka, a raczej z Krzyczek w Ciechanowskiem.
Dok. 472, s. 152, przypis 3, ma być: 1418-20 (nie 1425).
Dok. 474, s. 163, przypis 4, ma być: konsystorza gnieźn. (nie pozn.), tamże przypis 14, ma być: Głóski (nie Głoski).
Dok. 475, s. 166, przypis 18, ma być: 474/6.
Dok. 480, s. 174, w 11 w. tekstu po etc. dopisać notkę 7, a w przypisach przypis 7: ⁷ Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.
Dok. 481, s. 175, w ostatnim w. tekstu, po notario, dopisać notkę 5, a w przypisach przypis: ⁵ Stanisław Piórko, zob. wyżej, nr 466/11.
Dok. 484, s. 179: w. 1 (copiam --ad) powinien się znaleźć po w. 15 (petentes...). Tamże, s. 186, przypis 11: Hektor pochodził z Koziemina, dziś Koźmina, nie zaś Koźminka.
Dok. 487, s. 197, ostatni w. przypisów, ma być: 729/17 (nie 730/17).
Dok. 488, s. 200, przypis 24, ma być: Przybysław z Krzyczek.
Dok. 489, s. 202, przypis 6, ma być: 1402-26 (nie 1410); do bibliografii (Roty) dopisać: 949.
Dok. 501, s. 210, regest wstępny, przed datę 1403 dodać: [Poznań,].
Dok. 502, s. 212, przypis 5, ma być: Wągrowca, nie Wągrówca.
Dok. 516, s. 242, przypis 15, ma być: 420/20 (nie 15).
Dok. 520, s. 260, przypisy: dopisać przypis: ⁵ Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.
Dok. 525, s. 269, przypis 15, ma być: Jan, nie Wojciech, z Wszołowa. Tamże, przypis 22, ma być Przybysław z Krzyczek, nie z Krzycka.
Dok. 526, s. 270, przypis 4. Szyban, to najpewniej nie Szyban z Wronczyna itd., a Szyban pleban w Kowalu 1402 i notariusz królewski 1402 i tutaj (Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 259).
Dok. 528, s. 275, przypis 4: ⁴ Czeladź koło Wąsosza na Dolnym Śląsku.
Dok. 529, s. 275, nagłówek, ma być: Majkowskiego.
Dok. 531, s. 281, przypisy 2-3, ma być: 417/4, 440/5.
Dok. 536, s. 289, nosi datę 22, nie zaś 23 grudnia 1404
Dok. 543, s. 297, regest, ma być: Zalasewa, nie Zalasowa.
Dok. 549, s. 311, przypisy 14-18, ma być: 14, 13, 19 (nie 17), 18.
Dok. 554, s. 317, w. 8 od góry: zamiast conf(ir)mantis, powinno być: confinantis.
Dok. 562, s. 324, nagłówek: regest bulli dla opactwa w Mogilnie wydany w BullPol III nr 1004; nosi tam datę 31 stycznia 1404.
Dok. 566, s. 331, w. 5 przypisów: przed Mikołaj Strzeszkowic dodać notkę: ⁸.
Dok. 567, s. 333, w. 5 od góry, ma być: 567 (nie 577).
Dok. 569, s. 334, w. 4 od dołu, zamiast hoc winno być hac. Dok. wydany został także w KsKal. nr 3179.
Dok. 575, s. 344, w. 14 od dołu: Stojgniew olim heres in Thisnycza⁴ to być może Stojgniew z Trzcinicy koło Kępna w ziemi wieluńskiej, wyst. tam 1373 (Rosin, Słownik, s. 164).
Dok. 577, s. 349, przypisy 4-6, ma być: Mikołaj Strosberg nie Strosbeerg.
Dok. 578, s. 350, przypis 1, ma być: 460/9 (nie 484/10), a w przypisie 8: Żółwiniec, nie Żółwieniec.
Dok. 579, s. 351, regest: ma być prepozytem, nie plebanem; s. 354, przypis 4: podkanclerzy koronny to Mikołaj Trąba, był on bowiem jednocześnie kanonikiem kal.
Dok. 585, s. 360, przypis 1, ma być: 1390 (a nie 1391). Tamże w przypisie 2, ma być: Chycina (nie Chyciny).
Dok. 587, s. 363, przypisy: dopisać przypis 5: ⁵ Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.
Dok. 593, s. 374, w. 3 od góry, zamiast generosius, powinno być graciosius. Tamże w. 6-7 od góry, zdanie: tam diu predicta [...] Stachna quam eciam cum pueris uxor(i)e habitis, jest zepsute w Kop., a poprawnie powinno brzmieć zapewne: tam cum predicta [domina?] Stachna, quam cum prima (priori?) uxore habitos. Dok. wydany został także w KsKal. nr 2116.
Dok. 600, s. 379, przypis 2, ma być: 729/9 (nie 730/9).
Dok. 610, s. 393, przypis 11, ma być: Nietąszkowo, nie Nietążkowo.
Dok. 626, s. 408, przypis 3, ma być: 601/7, nie 601/1.
Dok. 646, s. 434, przypis 2, ma być: Świętopełk, nie Świętosław. Chodzi tu o Świętopełka syna Hektora z Zadusznik w ziemi dobrzyńskiej (BullPol III nr 843).
Dok. 661, s. 445, przypis 8, ma być 483/13, nie 488/13. Tamże dopisać przypis 17: ¹⁷ Tomasz młynarz młyna Bogdanka pod Poznaniem.
Dok. 664, s. 447, regest, data powinna brzmieć: 17 czerwca 1410.
Dok. 676, s. 462, w. 3 tekstu od dołu: po Venacia i po ibidem powinna być notka: 2, a nie 3.
Dok. 681, s. 471, przypis 2, ma być: Osłonin, nie Osłonino.
Dok. 706, s. 504, przypis 9, ma być: Dziećmiarki (Dziećmiarowice), nie Dzięć.... Tamże, przypis 10, ma być: Gorzuchowo, nie Gorzychowo.
Dok. 714, s. 515: notka 1 powinna zostać usunięta z 12 w. dokumentu i umieszczona w w. 26, po: anno Domini.
Dok. 724, s. 529, przypis 14, dodać: Jako zakonnik wieleński Mikołaj Wenrych wyst. już 1411 (KDW V nr 173).
Dok. nr 726, s. 531, przypis 2, ma być: Kopydłowo, nie Kopydłów.
Dok. 733, s. 545, regest: usunąć sygle I. N. z początku regestu; s. 548, przypis 13: notariusz publiczny Maciej syn Linka był synem mieszczańskim z Gniezna i pod tym miastem umieszczamy go w indeksie.
Dok. 739, s. 560, regest, ma być: Imielenko, nie Imielinko.
S. 577: tu powinien się znaleźć dok. z daty: Trzebaw, 14 marca 1415, wydany w KDW VIII nr 1020.
Dok. 761, s. 590, w. 14 od dołu: Petrus scultetus rajca ze Słupcy to najpewniej ta sama postać co Petrzolthisz z dok. 928 (zob. niżej w niniejszej erracie).
Dok. 765 i 766, s. 597-599: przypisy do tych dwu dok. zostały przemieszane i objaśnień niektórych osób oraz miejscowości szukać niekiedy trzeba w drugim z dok. (np. Mikołaj Uzarzowski z dok. 765/1, objaśniony został przypisem do dok. 766/1).
Dok. 768, s. 601, w. 14, ma być: 738, nie 739.
Dok. 771, s. 604, przypis 1: występujący tu oficjał pozn. to Michał Blida, nie Maciej; objaśniony został pod nr 488/11.

TOM VIII

S. X, regest 781, ma być: Publikacja, nie Potwierdzenie.
S. XX, regest 901, ma być: z Nietobyla, nie z Nietuliska.
Dok. 781, s. 13, regest, ma być: Publikacja, nie Potwierdzenie.
Dok. 787, s. 23, przypis 8: Nie zidentyfikowany Ujazd uznajemy za U. k. Skoków, należący do bożogrobców gnieźn.
Dok. 804, s. 41, przypis 9: zamiast Sączkowice, powinno być Sączkowo.
Dok. 817, s. 58: datę dok.: piątek, w wigilię Zwiastowania NMP 1418, rozwiązać trzeba jako piątek, 18 marca 1418 - w tym roku Zwiastowanie przypadało 19 marca, przeniesione na wigilię Niedzieli Palmowej, por. o tym I. Skierska, Wojciech, Jerzy i Marek - trzej święci sąsiedzi w średniowiecznym kalendarzu polskim, Roczniki Historyczne 63, 1997, s. 37 n., 40.
Dok. 852, s. 104, przypis 8: notariusz publiczny Gromisław syn Michała ze Skotnik wyst. także 1418 w Gnieźnie przy arcybiskupie Mikołaju Trąbie (Epist. I/1 s. 47), nazwany tam jednak: de Slothniky. Podstawa w Bibl. Jag. rkps 348 k. 166 - por. Cat. Bibl. Jag. II s. 53 - ma rzeczywiście Slo..., jednakże nota notarialna Gromisława na or. dokumentu mogileńskiego ma jednak: Skothniky. Błędny jest wobec tego zapis w rkps Bibl. Jag.
Dok. 857, s. 109, w nagłówku dodać: O sprawie zob. też KDW V nr 295.
Dok. 861, s. 115, przypis 4, w. 6 od dołu: zamiast: w prawie, powinno być: w sprawie.
Dok. 863, s. 119, w. 13 od dołu: zamiast: Poznaniensi, powinno być Poznaniensibus, bowiem określenie dotyczy także Piotra z Kobylina.
Dok. 884, s. 144, przypis 9: Zbigniew Bąk z Bąkowej Góry nie był marszałkiem nadwornym króla.
Dok. 887, s. 149, przypis 7: Marcin pochodził w Rogaszyc, wsi par. na pd. od Ostrzeszowa w ziemi wieluńskiej (Rosin, Słownik, s. 143).
Dok. 889, s. 150, w. 2 i 3 tekstu: ostatnie znaki wierszy zamienione.
Dok. 899, s. 173, przypis 11: zamiast Ludowo, powinno być Lusowo.
Dok. 901, s. 175, regest: ma być: z Nietobyla, nie Nietuliska.
Dok. 907, s. 180: regest: ma być: Zielonki i Głęboczka.
Dok. 928, s. 209, przypis 5: Rajca Petrzolthisz jest ident. z rajcą Piotrem sołtysem, wyst. już w dok. 761 (por. wyżej, w niniejszej erracie) i w tym duchu należy poprawić niniejszy przypis.
Dok. 935, s. 217, przypis 13: Lusowo poprawiamy na sąsiednie Lusówko. Dok. 938, s. 222, przypis 6: zamiast Pogorzelica winno być oczywiście Pogorzela.
Dok. 943, s. 228, w. 16 od góry: Gneznensi poprawiamy na Gneznensibus, bowiem określenie to odnosi się do dziekana, archidiakona i scholastyka gnieźn.
Dok. 947-949, s. 239, przypis 21: nie zidentyfikowany tam starosta Tworzyjan, Florian, to Florian z Korytnicy, starosta w 1399 r. (SHGPoz. III s. 156; KDW XI nr 1789).
Dok. 950, s. 240, przypis 1: Wywodzenie Arnolda i Jakuba z Koprzywna Starego na pn. od Czaplinka nie jest słuszne; może chodzi tu raczej o Pokrzywno (zw. też Koprzywnem) na Pomorzu (por. SHGPoz. II s. 321, Uwaga).
Dok. 970, s. 267, w. 8 tekstu od dołu: nie zidentyfikowany tu Vozkoblok, to rzeczka Osobłoga, Oskobłok (dziś Flinta, prawy dopływ Wełny, por. SHGPoz. III s. 477); pod tą nazwą umieszczamy tę rzeczkę w indeksie.
Dok. 992, s. 303, przypis 12: Jan Swadźba pochodził ze wsi Brudzewo k. Stawiszyna, nie zaś w miasta Brudzew k. Turku.
Dok. 1059, s. 383, przypis 12: Michał syn Konrada ze Słupcy otrzymał w 1425 r. uprawnienia notarialne; miał wtedy 25 lat (BullPol IV nr 1542).

TOM IX

Na oprawie niektórych egzemplarzy zamiast: 1426-1434, wydrukowano mylnie: 1426-1443.
S. XV, regest 1138: na początku powinno być: Trojan z Łekna sędzia i Bogusław z Budzisławia podsędek kaliscy zaświadczają, że...
S. XVIII, regest 1184: obydwa dok. dotyczą Jakuba, nie Jana, Walczka.
Dok. 1076, s. 7, przypis 11, ma być: Sępólna, nie Sępolna.
Dok. 1093, s. 33, przypis 6 powinien odsyłać do dok. 1170, nie 1172.
Dok. 1096, s. 39, w. 17 od dołu: o Wincentym synu? doktora zob. też niżej, uwagi do dok. 1338.
Dok. 1099, s. 43, w. 5 od dołu: zamiast canc(ellarii) powinno być cant(oris).
Dok. 1112, s. 65, przypis 4, powinno być: 1404-35, nie 1404-15.
Dok. 1114, s. 68, przypis 1, powinno być: Pleban Wojciech, nie Andrzej.
Dok. 1117, s. 70, ostatni w. tekstu, powinno być: in Wilna.
Dok. 1121, s. 79, przypis 15, powinno być: Głuponie, nie Głuponia.
Dok. 1129, s. 91, przedostatni w. przypisów: ma być potem.
Dok. 1136, s. 99, przypis 4: Kaszubina to rzeźniczka z Pyzdr, nie rzeźnik; ten sam błąd identyfikacyjny w t. X, dok. 1383/12.
Dok. 1138, s. 103, regest: jak wyżej.
Dok. 1146, s. 116, w. 2 i 3, powinno być: capitaneo i 30 marcarum.
Dok. 1149, s. 117, przypis 3, powinno być: Lubiatowo par. Dolsk (SHGPoz. II s. 614).
Dok. 1158, s. 127, przypis 1, powinno być: Mirosława, nie Mikołaja Brudzewskiego.
Dok. 1163, s. 133, przypis 4, powinno być: Głuski (Głóski, Głoski).
Dok. 1165, s. 135, przypis 3, powinno być: Babice, nie Balice; tamże, przypis 4: Cedrowice, nie Cędrowice.
Dok. 1170, s. 143, przypis poświęcony Pawłowi synowi Wilusza powinien mieć numer 14, nie 13.
Dok. 1184, s. 158, regest: dok. dotyczą Jakuba, nie Jana Walczka; tamże, s. 185: przypisy: odesłać także do dok. 1158.
Dok. 1196, s. 175, regest, zamiast: siostrą (?), ma być: matką.
Dok. 1215, s. 204, pierwszy w. tekstu, powinno być: iudici, .. subiudici (nie iudici .., subiudici).
Dok. 1216, s. 205, przypis 5, ma być: Rożdżały, nie Rozdżały.
Dok. 1223, s. 211, przypis 1: skreślić informację, jakoby Małgorzata żyła jeszcze 1436 i odesłanie do PSB.
Dok. 1228, s. 218-219 i przypis 2: dok. dotyczy braci Mikołaja, Michała i Jakuba Adamów. Dok. 1230, s. 222, przypis 7: być może chodzi tu o Lubiatowo Małe par. Dolsk, zob. SHGPoz. II s. 630 i przypis 8.
Dok. 1245, s. 246, przypis 7, ma być: Sępolny Młyn.
Dok. 1258, s. 262, przypis 10: o Janie synie Chwalęty z Lubicza, wyst. od 1431 r., zob. Not. nr 182, SHGPoz. II s. 625.
Dok. 1259, s. 263, przypis 3, powinno być: Piotrkosic, nie Piotrkowic.
Dok. 1271, s. 276, przypis 3, powinno być: Radwańczewo, nie Radwanczewo.
Dok. 1289, s. 304, przypis 24, powinno być: z Kębłowa, nie z Kęłbowa.
Dok. 1291, s. 308, w. 1 od dołu: zamiast Gneznensi, powinno być Gneznensibus, bowiem określenie dotyczy prepozyta i dziekana.
Dok. 1305, s. 326, przypis 12, chodzi o Kłodzisko par. Biezdrowo, koło Wronek, gdzie Rafał wyst. 1420-33 (SHGPoz. II s. 211).
Dok. 1314, s. 336, przypis 2: powinno być Maciej i Wojciech, nie zaś Maciej i Andrzej.
Dok. 1316, s. 339, w. 4 od dołu powinien się zaczynać: Z. N.
Dok. 1321, s. 345, przypis 5: Świętosław Kędzierzawy wyst. w Obornikach także 1434 (AAP Poznań, AC 18, k. 163). Stara Wieś powinna być objaśniona przypisem 8, zaś Nowa Wieś - 9.
Dok. 1338, s. 367: w nagłówku skreślić: I. N.; S. 368, w. 16 od dołu: Wincencio doctore trzeba jednak czytać doctoris. Ten sam Wincenty wyst. także wyżej, nr 1096/10. Wszystkie trzy znane przekazy podstawy mają formę doctor(is). Wincenty wyst. także w t. XI (zob. indeks). Może był synem rajcy Mikołaja zw. Doktor, wyst. 1392 i 1396 (t. XI nr 1770-1773, 1779); S. 369, przypis 2: Paweł, nie Jan Jurkowski; tamże, przypis 7: Wojciech, nie Andrzej Gałka, wyst. także 11 (nie 6) sierpnia 1436? (KDW X nr 1408); szerzej o nim w tomie XI.
Dok. 1349, s. 389, przypis 5, powinno być: Kamienice.
Dok. 1364, s. 411, przypis 7, powinno być: z Mierucina.
Dok. 1371, s. 420, w. 3 od dołu: zamiast Gneznensi, powinno być Gneznensibus, bowiem określenie dotyczy prepozyta i dziekana.
Dok. 1378, s. 433, przypis 5, powinno być: nr 1289/57 (nie 37).

TOM X

S. 1 i n.: zob. uwagę na s. XXXII.
Dok. 1383, s. 5, przypis 12: Kaszubina to rzeźniczka, nie rzeźnik, zob. wyżej, poprawki do dok. nr 1136.
Dok. 1399, s. 30, przypis 4: Mikołaj z Czeszewa, Jarocina, zm. 1433 (AAG ACap. B 14 k. 148v), nie zaś 1436; przypis 8: w notce o Sędziwoju z Czechla po wikariusz generalny należy skreślić i oficjał.
Dok. 1413, s. 53: Kop. przetrwała także w or. dok. arcybiskupa gnieźn., zob. niżej, dok. nr 1495, i wedle niej została wydana w ABMK 56, s. 276-277. Wyd. to nie różni się w zasadniczy sposób od naszego. Poza różnicami zwykłymi dla średniowiecznych kopistów, błędy w nazwiskach rajców kal.: Reseling, zamiast Keseling, Solczewski, zamiast Golczewski. Brak też występujących w naszym Wyd. nazwisk dwu mieszczan wrocł. (Allexius Bank oraz Clemens Dwobisdorff), wreszcie data roczna napisana jest słownie. W nagłówku odesłanie do dok. transumującego winno brzmieć: zob. niżej, nr 1495 (a nie: 1494). Tamże, s. 54, przypis 8: zamiast Piotr Bąk, powinno być Piotr Bank, z wrocł. rodziny patrycjuszowskiej Bank, podobnie jak wspomniany Aleksy Bank oraz ich powinowaty Klemens Schwabsdorf, nazwany w naszej Kop. Dwobisdorffem (por. G. Pfeiffer, Das Breslauer Patriziat im Mittelalter, Breslau 1929, tabl. 1 i 45, s. 233).
Dok. 1432, s. 78, przypis 11: Objaśnienie Wojciecha z Worowa odesłane powinno zostać do dok. 1416/11 (Worowo koło Murowanej Gośliny).
Dok. 1435, s. 85, przypis 1: zamiast kanonik pozn. 1412, powinno być kanonik gnieźn. 1412.
Dok. 1451, s. 103, nagłówek: Datę dok. (podobnie i dok. 1453) poprawić trzeba z 1438 na 1437, por. o tym SHGPoz. III s. 311. Reg. w Reg. Teut. I, nr 7825 (nie 4829).
Dok. 1452, s. 106, przypis 2: opatem w Paradyżu był w tym czasie Jan, nie Konrad Zoellner; przypis 8: Mikołaj Wantzkonis to raczej syn Więcka, nie Wańka i taką wersję przyjmujemy w indeksie.
Dok. 1453: nagłówek: Datę dok. (podobnie jak i dok. 1451) poprawić trzeba z 1438 na 1437, 26 kwietnia, zob. uwagi do dok. 1451.
Dok. 1492, s. 150: w nagłówku zamiast pozew oficjała gnieźnieńskiego powinno być pozew archidiakona. To samo w Wykazie dokumentów na s. XVIII. W tym samym dok., na s. 151, należy usunąć notkę przypisową ⁷.
Dok. 1493, s. 151-154: w przypisach nie objaśniono występujących w tekście: Grodzielec (Grudzielec), par. Sobótka Wielka, na pn.-wsch. od Raszkowa (Koz. 1 s. 88, 4 s. 272). Jan wyst. także 1450 i 1451, może ident. z Janem ze Słaborowic, który 1434 i 1435 kupował część G. (SHGWlkp.). Rajsko (jak przypis 14). Aaron syn Jana Radlicy skądinąd nie znany, podobnie jak jego ojciec o charakterystycznym dla miejscowych Korabitów przydomku Radlica. Sobótka Mała par. S. Wielka na pn.-wsch. od Raszkowa. Świętosław wyst. 1420, 1427 i 1443 tylko w S. Wielkiej (SHGWlkp.). Nie wiemy, czy pisarz pomylił Maior i Minor, czy też Świętosław pisał się z obydwu Sobótek.
Dok. 1495, s. 155, przetrwał w or. w Arch. Diec. we Włocławku, dok. nr 277 i wydany został wg or. w ABMK 56, s. 275-278. Opis or. w: ks. S. Librowski, Inwentarz realny archiwum diecezjalnego we Włocławku, t. I, Włocławek 1994, s. 154-155: pergamin 613 x 432 + 98 mm, dziury po sznurze do przywieszenia pieczęci, dobrze zachowany, na początku inicjał z herbem Doliwa. Tekst or. nie różni się w zasadniczy sposób od kop., tylko w w. 10 na s. 155 przed Pyeczonis, dodać trzeba Petri. W or. data słownie, a nazwisko ostatniego ze świadków w ABMK odczytano nie jako Bochnek, a jako Kochnek. Na s. 155 odesłanie do dok. transumowanego powinno brzmieć: wyżej, nr 1413 (a nie: 1416).
Dok. 1503, s. 167, przypis 3: Jan Rytwiański był nie bratankiem prymasa Wojciecha Jastrzębca, a synem bratanka tegoż.
Dok. 1526, s. 191, przypis 1: po wieś należy skreślić: par.
Dok. 1534, s. 200, nagłówek, powinno być: Niemierza i Sędziwój z Grodziska prezentują...
Dok. 1564, s. 235, w. 24 od dołu: zamiast [18 X] powinno być [18 IX].
Dok. 1584, s. 262, przypis 13, zamiast Mikołaj Siwy powinno być: Bartosz Siwy.
Dok. 1596, s. 275, przypis 5: Jankowice to Jankowice par. Przybysławice, na pn. od Sandomierza, zob. J. Wroniszewski, Ród Rawiczów. Warszowice i Grotowice, Toruń 1992, s. 157 n.
Dok. 1606, s. 285: data dok. powinna brzmieć: 1 maja 1418 - por. o tym dokumenty nr 2016 i 2017 w tomie XI; S. 286, przypis 3, powinno być: zob. wyżej, nr 1391/8 (nie 1407/5).
Dok. 1607, s. 288, przedostatni w. tekstu, powinno być: consignando, nie consignndo.
Dok. 1634, s. 327, przypis 2: Mikołaj z Brudzewa, wsi k. Stawiszyna, nie zaś z miasta k. Turku.
Dok. 1651, s. 347, przypis 5, powinno być: Jan de Dominis, nie Jan Dominik.
Dok. 1655, s. 353, przypis 9, powinno być: z Brzostkowa, nie z Brzóstkowa.
Dok. 1656, s. 354, przypis 8: wikariusz Grzymisław, Grzymek, wyst. także w wersji testamentu Jaśka z Czechla z 14 maja 1444, wydanej w Acta capitulorum II s. 239, nie zaś w dok. 1655.
Dok. 1679, s. 377: Regest tego dok. także w KDW V nr 735.

Spis treści

Wstęp	V
Wykaz skrótów	VII
Wykaz dokumentów	X
Dokumenty	1
Indeksy do tomów VI - XI	291
Wprowadzenie	293
Skróty	294
Konkordancja numerów i lat wystawienia dokumentów	295
Wykaz wystawców	300
Wykaz odbiorców	307
Wykaz pieczęci	313
Wykaz znaków notarialnych	318
Wykaz świętych i świąt	320
Wykaz niełacińskich słów pospolitych	329
Indeks nazw geograficznych, osób i instytucji	333
Errata do tomów VI - X	489